|
5. TẬP THỞ
Phần truyền dạy mà ta có thể gọi là tu luyện "tâm linh" có liên quan với những bài tập thở trong thế ngồi Kiết già (thế Hoa sen). Đối với người Nhật, vị thế này rất dễ tập vì từ nhỏ họ đã ngồi xếp chân trên sàn nhà, trên gối kê, và chỉ khi đến trường, họ mới tập ngồi ghế dựa, ghế dài. Đối với người Âu Tây hoặc những người văn minh hiện đại mới bắt đầu ngồi kiểu này thường bị đau tức, nên việc hành thiền dễ xáo trộn trong khi họ được khuyên không được sao lãng sự chú tâm. Vì vậy, người tập có thể đành phải ngồi thế Bán già chỉ tréo một chân hoặc ngồi trên ghế dựa, còn những người có thể ngồi được thế Kiết già tréo cả hai chân, không cần cố gắng đều đồng ý rằng thế ngồi này tạo ra một cảm giác biệt lập tuyệt đối. Do đó, thế ngồi có được thoải mái hay không rất quan trọng, vì tập thở cốt để làm cơ thể được hoàn toàn buông xả, mà muốn thực hiện được điều này thì phải tập trung vào hoạt động hít thở. Hãy hít vào thở ra theo nhịp đều đặn tự nhiên, nhưng mỗi hơi thở phải được ý thức dẫn dắt: lúc đầu nên đếm số để giữ nhịp. Cần chú trọng vào việc thở ra, xem như nó có tác dụng buông xả, càng chú trọng vào việc này, bạn càng bớt tiêm nhiễm những ấn tượng bên ngoài, và cuối cùng cũng chẳng còn ghi nhận một ấn tượng nào cả, đồng thời thấy cả người được thơ thới ra. Rốt cuộc bạn chẳng còn gì ngoài sự thở như thể là bạn bị thở. Việc thở lúc này được để tự nhiên không còn bị chú ý nữa, sẽ diễn ra đúng nhịp và nhịp thở cũng giảm đến mức tối thiểu, chỉ vừa đủ mà thôi. (Đến mức độ này có thể xảy ra tình trạng hôn trầm - ngủ gật; nhưng trong các thiền viện, vị sư hướng dẫn luôn luôn canh chừng, khi thấy xảy ra tình trạng này sẽ dùng thẻ thiền (thiền sách) - một cây gậy dài - đánh một cái vào bả vai của thiền sinh cho tỉnh lại).
Cũng ở trình độ này khi thế giới bên ngoài càng bị cản ngăn mãnh liệt thì thế giới bên trong càng tỉnh dậy bùng lên. Sau khi những kích thích bên ngoài bị dứt bỏ, thì đây là nguồn kinh nghiệm mà người hướng dẫn phải gò bớt lại. Bạn đừng ngạc nhiên khi có bất cứ điều gì xảy đến dù là đáng xấu hổ bao nhiêu đi nữa. Hãy bình tĩnh chấp nhận tất cả, giống như mình chỉ là khán giả chẳng liên quan gì và đang xem một diễn biến mà mình không hề thấy có trách nhiệm. Cứ để mặc mọi sự tiếp diễn cho đến lúc chúng chán thì thôi, trong khi đó bạn lắng nghe một cách hờ hững không chú ý mấy. Rốt cuộc chỉ còn sự vắng lặng hoàn toàn đang gợn thở mà bạn không nhận thấy.
Sự vắng lặng này sẽ hoàn toàn tan biến ngay khi sự chú ý của bạn được gợi lại và hướng về một điều gì mới mẻ. Kèm theo sự tỉnh lại này là bắt đầu một loạt những bài tập trong đó sự tập trung được phối hợp với sự quán tưởng. Những bài tập này được thực hiện trong thiền đường hoặc trong một căn phòng thích hợp, không sáng quá và phải mát mẻ, yên lặng, hoặc trong một môi trường tĩnh mịch. Thỉnh thoảng bạn ngừng lại một lúc, đi dạo quanh vườn, nhưng vẫn chìm đắm trong vấn đề thiền quán.
|