37
"Thế đấy," Horoshi nói, câu chuyện đã chấm dứt như vậy. Chủ tôi không bao giờ quên được hiền thê, cũng như ông không ngớt sùng kính và hoạ hình người vợ yêu quý. Cho đến khi ông bị mù loà. Nhất là khi ông đã bị mất ánh sáng. Chính trong sự đen tối nhất Soseki đã hoạ được màu trắng, đã phát hiện được sự tinh khiết. Kế đến, ông đã khám phá rằng ánh sáng thực sự và các màu sắc đích thực luôn luôn gắn liền với cái đẹp của linh hồn. Ông đã vun trồng, từ khuôn mặt của một phụ nữ đã khuất bóng, nghệ thuật tuyệt đối. Và ông đã chế ngự ánh sáng và các sắc thái của ánh sáng từ sự vắng mặt hoàn toàn của ánh sáng. Từ chốn hư vô ông đã chiết lọc tinh hoa của nghệ thuật. Do vậy mà Soseki là một nghệ sĩ lớn."
Người giúp việc nhà im lặng một lúc và Yuko bị choáng váng. Anh nhìn ông lão rồi nói:
"Tôi biết người đàn bà ấy hiện ở đâu. Tôi đã gặp nàng trên đường đi tới đây. Nàng tuy đã chết mà trông như nàng vẫn còn sống. Nàng nằm trong một chiếc quan tài bằng thuỷ tinh. Nàng đẹp đến đỗi tôi đã ngồi ngắm nhìn nàng suốt cả một đêm."
Khi thốt những lời đó, cặp mắt Yuko như hoang mang xa vắng, ánh mắt còn bị vẩn đục vì hơi thở của giấc mơ. Câu chuyện kể lại đã dài và đầy hồi hộp. Nên sự trở lại thế giới thực tại rất khó khăn.
Horoshi chỉ mỉm cười nhìn người thanh niên và gật đầu như dấu hiệu tán thưởng. Nhưng tất nhiên lão không tin.
38
Ngày hôm sau, gần nhánh sông bạc, Soseki bảo Yuko nhắm mắt lại và tưởng tượng màu trắng.
"Màu trắng không phải là một màu sắc. Nó là sự vắng bóng của màu sắc. Con hãy nhắm mắt lại và cho ta biết con trông thấy gì."
"Thưa thầy, con thấy một cái quan tài bằng thuỷ tinh trong lớp băng. Trong quan tài đó con thấy một khuôn mặt phụ nữ. Nàng ở đấy, ở ngay trước mặt con. Nàng mỏng mảnh dễ gãy như một giấc mơ. Đó là một thiếu phụ khoả thân, tóc vàng, người Âu. Nàng yên giấc dưới một mét tuyết. Nàng đang ở nơi trung tâm của vùng Honshu, trên dãy trường sơn Nhật Bản. Lúc sinh tiền, nàng đã là một nghệ sĩ đi dây. Tên nàng là Tuyết. Và con biết chỗ nàng ở hiện nay."
Khuôn mặt Soseki tê cóng khi ông nghe những lời ấy. Không ngừng dõi đôi mắt chết về hướng chân trời mà ông không nhìn thấy, Soseki đáp:
"Mi là ai mà biết rõ chuyện đó? Một sứ giả của âm phủ à? Không ai biết rõ nàng đang ở chốn nào cả. Ngọn núi đã nuốt chửng nàng. Chuyện này xảy ra đã lâu lắm rồi."
"Không đúng. Ngọn núi đã tiêu hoá nàng và đã hoàn trả lại thi thể nàng. Chậm rãi, dần dần năm này qua năm nọ, đội ngũ của tuyết đã nâng thi thể nàng lên từ vực sâu của khe núi nơi mà nàng đã qua đời. Nàng đang ở đó, dưới một mét băng. Nàng đang ở đó, trong chiếc quan tài bằng thuỷ tinh của nàng, nguyên vẹn, còn tuyệt đẹp như lúc sư phụ quen biết nàng. Con xin thề với thầy rằng con biết chỗ ngụ của nàng. Con đã tình cờ gặp gỡ nàng khi con băng qua dãy núi. Con đã bị cuốn hút bởi nhan sắc của nàng nên con đã ngồi trọn một đêm bên cạnh nàng để ngắm nhìn. Con đã ghi dấu chữ thập ngôi mộ bằng nước đá của nàng. Nếu thầy muốn, con xin đưa thầy tới đó."
Người thầy biết rõ rằng Yuko đã nói thật nên ông không thể ngăn một giọt lệ lăn trên má.
"Ta vẫn đoán biết rằng có một ngày nào đó nàng sẽ gởi một người đưa tin đến với ta. Nhưng ta không thể ngờ rằng người mang tin đó lại đến quá trễ như vậy trong đời ta."
Rồi người thầy xoay lại và đặt một bàn tay trên vai người thanh niên.
"Có thể bảo rằng từ lúc nàng ra đi ta đã cố sức tìm lại vẻ đẹp của tuyết trên khuôn mặt nàng, trong hoạ, trong nhạc, trong thơ. Khuôn mặt nàng giờ đây đã ở trong tầm mắt ta nhưng ta chẳng bao giờ có thể trông thấy nó lại."
39
Ngày tiếp theo, sau giờ học, Yuko hỏi Soseki:
"Thầy đã nghĩ về chuyện con đã đề nghị hay chưa? Chừng nào thầy muốn con đưa thầy tới trước ngôi mộ của người vợ đã quá cố?"
Soseki thở dài, rồi trả lời với giọng buồn bã:
"Con ạ. Thầy nghĩ chuyến đi ấy không cần thiết. Thầy tin chắc rằng con đã nói thật, nhưng có ích lợi gì cho một ông lão đã mù loà tìm lại ngôi mộ của một phụ nữ đã quá vãng. Vợ thầy đang được an bình ở nơi ấy. Hãy cố giữ kín sự tĩnh mịch cách ly của nàng đến nghìn năm."
Rồi người thầy chia tay với Yuko và bước vào vườn hoa.
40
Một tháng trôi đi. Yuko không dám nhắc nhở trước mặt sư phụ về chuyện người thiếu phụ nằm dưới băng. Vả lại, Soseki hình như xao lãng câu chuyện bí mật giữa họ.
Mỗi ngày, người thầy chỉ chào hỏi qua loa Yuko rồi bắt đầu giảng dạy. Rồi ông biệt tăm trong khoảng thời gian còn lại và câm lặng trong bữa ăn tối.
Thế nhưng, buổi sáng hôm kia, khi đứng gần dòng nước bạc, ông lão mù đã nói với anh:
"Yuko, con sẽ trở thành một thi nhân hoàn hảo, khi con pha trộn vào nét bút của con cái ý niệm về hội hoạ, về thư pháp, về âm nhạc và vũ đạo. Và nhất là khi con đã nắm vững nghệ thuật đi dây."
Yuko mỉm cười. Người thầy của anh đã không quên.
"Thưa thầy, tại sao nghệ thuật đi dây sẽ hữu ích cho con?"
Soseki đặt một bàn tay lên vai người thanh niên như ông đã làm trong tháng trước.
"Tại sao à? Thực ra, thi nhân, một thi nhân thực sự, phải sở hữu nghệ thuật đi dây. Viết, là tiến bước từng chữ một trên một sợi dây của cái đẹp, trên sợi tơ của một bài thơ, của một tác phẩm, một câu chuyện được đặt cho nằm xuống trên một tờ giấy lụa. Viết, là đi từng bước một, từ trang này qua trang kia, trên lộ trình của cuốn sách. Cái khó khăn nhất chẳng phải là rời khỏi mặt đất và giữ thăng bằng, nhờ sự trợ giúp của chiếc gậy giữ thăng bằng của cây bút, trên sợi dây của ngôn từ. Cũng chẳng phải là đi thẳng tới trước, theo một tuyến đường thẳng tắp đôi khi bị gián đoạn bởi một cơn choáng váng nhanh nhẩu như một dấu phẩy, hay sự trở ngại của một dấu chấm. Không, cái khó nhất đối một nhà thơ là ở lại mối dây của cách viết, là sống mỗi giờ của cuộc đời mình theo chiều cao của giấc mơ, không bao giờ để chân xuống đất, dù chỉ một lát, từ sợi tơ của trí tưởng tượng đó."
Yuko đa tạ sư phụ đã dạy cho anh một nghệ thuật tế nhị, đẹp đẽ như thế.
Soseki chỉ mỉm cười. Rồi lão nói:
"Ngày mai chúng ta sẽ lên đường tìm Tuyết."
41
Họ lên đường lúc trời hừng sáng. Yuko đi trước và Soseki bước theo tiếng chân Yuko nện xuống đất.
Mỗi khi gặp những chỗ nguy hiểm trên đường, người thanh niên muốn đưa tay ra cho ông lão nắm, thì người thầy từ chối và tự phấn đấu lấy.
Buổi tối, họ ngủ nhờ trong nhà một người dân bản địa, trên những manh chiếu trải dưới đất. Tới đầu làng, mỗi khi Soseki xưng tên họ và nghề nghiệp, các cánh cửa bỗng mở tung như có ảo thuật. Cả nước Nhật hình như đã nghe phương danh của nhân vật này. Yuko thán phục. Lúc đó anh ý thức về sự may mắn đã được thụ giáo một bậc thầy như vậy.
Chẳng phải ai cũng có dịp gặp gỡ những bậc thánh thần khi họ còn sinh tiền.
42
Chuyến đi rất dài, một màu trắng bất tận.
Trắng như hoa đào trắng đang trổ hoa.
Trắng như im lặng theo bước chân của hai người lữ khách.
Cuối cùng, trong một buổi sáng, các đỉnh núi đầu tiên xuất hiện. Con đường bắt đầu từ từ vươn lên bầu trời và sự tinh khiết của trời.
Đó là những giờ phút tế nhị nhất.
Soseki bắt đầu biểu lộ những dấu hiệu của sự đuối sức. Nhưng Yuko giả vờ không nhìn thấy. Vả lại, họ chẳng còn ở cách xa ngôi mộ nước đá là bao nhiêu.
Cuộc hành trình kết thúc.
43
Khi gặp cây thập giá, Yuko run rẩy vì xúc động.
"Thưa thầy," anh la to, "con tìm thấy rồi."
Người thanh niên hối hả bước xuống gầm mũi đá, nơi anh đã phát hiện ngôi mộ của Tuyết trong một đêm giông bão, và anh la to vì ngạc nhiên.
"Gì thế?," Soseki lo lắng hỏi. "Tuyết đã vĩnh viễn biến mất trong lòng núi rồi phải không? Đã xảy ra một trận tuyết lở rồi à?"
"Dạ không," Yuko đáp. "Mà ngược lại. Như thể đội ngũ của tuyết đã nghe tiếng gọi của chúng ta và đã hành động trước khi chúng ta tới nơi. Tuyết vẫn còn đây. Nhưng thi hài nàng ở gần chúng ta hơn trước. Nàng ở dưới băng chỉ cách ta vài phân. Chúng ta hầu như có thể chạm tay vào người nàng."
Nàng đây rồi. Nàng thiếu phụ quá xinh đẹp, khoả thân lộ liễu, mái tóc vàng óng ả, mong manh như giấc mơ. Nàng đã chết. Tuy nhiên, nàng như vẫn còn sống. Nàng đang ngủ dưới băng. Và nàng sẽ bước ra khỏi ngôi mộ.
Thực ra nàng không loã lồ như ấn tượng lúc ban đầu, nhưng bộ y phục nghệ sĩ đi dây của nàng đã ở dưới băng đã quá lâu nên những sợi tơ dệt đã sờn rách gần như trong suốt. Thân thể nàng bé nhỏ, lớp da trong và mờ khiến chúng có vẻ thêm mỏng mảnh.
Yuko quỳ xuống và cào tảng băng với các móng tay. Cuối cùng Tuyết hiện ra. Rồi anh cầm tay Soseki và đặt nó lên khuôn mặt người thiếu phụ.
"Thầy có cảm nhận được khuôn mặt, làn da của nàng hay không?"
Bàn tay ông lão vuốt ve chiếc má của cuộc tình đã mất.
Soseki mù lòa. Nhưng ông không cần đôi mắt để nhận ra nét cong của một khuôn mặt.
Khuôn mặt của người thiếu phụ được gìn giữ gần như nguyên vẹn khiến một một cái ấn nhẹ của lòng bàn tay trên mi mắt xanh cũng đủ rồi.
"Chính là nàng. Chính là Tuyết. Con đã không nói dối với ta."
Lúc ấy ông lão quỳ xuống ôm mặt khóc nức nở cho thời tuổi trẻ đã tìm thấy lại.
44
Soseki không bao giờ xuống núi. Ông nằm xoải trên băng giá bên cạnh người yêu và nhắm mắt lại.
Yuko có khuyên ngăn ông về sự điên cuồng đó nhưng người thầy chỉ đáp lại với giọng bình thản:
"Hãy để mặc thầy. Thầy đã tìm ra cái chỗ của thầy. Cho sự vĩnh hằng."
Rồi ông thiếp ngủ bên cạnh thi thể còn nguyên vẹn của người thiếu phụ.
Khi ông chết, ông để cho màu trắng của thế giới xâm nhập ông.
Ông hạnh phúc.
Nơi cao độ của trái tim.
45
Yuko một mình tìm về ngọn núi
Đi về hướng bắc
Về với tuyết.
Anh không quay nhìn lại.
Anh tiến bước trên đường về, thẳng tắp, như trên một sợi dây căng thẳng giữa miền Nam và miền Bắc của đất nước Phù Tang.
Như một người đi dây.
46
Khi Yuko về đến nhà, thân phụ anh hỏi han về cuộc hành trình và tầm quan trọng của sự thụ giáo. Nhưng Yuko không mở miệng. Anh giam mình trong buồng văn và không bước chân ra ngoài trong vài hôm.
Tuy nhiên, một buổi sáng, không còn tự chủ nổi, nhà sư hỏi anh về sự tự giam mình đó. Yuko đáp:
"Bẩm cha, Soseki đã qua đời. Xin cha hãy để cho con thụ tang thầy con."
Anh khoá cửa lại rồi bật khóc.
Thế nhưng, mặc dù tình nghĩa và lòng ngưỡng mộ của anh dành sư phụ, Yuko thực ra không khóc than vì cái chết của người thầy.
Anh khóc cho cuộc tình của anh đã mất trong tuyết.
47
Yuko chiêm bao nhiều đêm về người phụ nữ của băng giá.
Về Tuyết.
Một đêm, cô gái ở bể nước công cộng đến tìm anh để hiến thân nhưng người thanh niên xô nàng ra trong một tiếng than não nuột. Cô gái vừa khóc vừa bỏ chạy và anh không gặp lại cô nữa.
Các mùa theo nhau rụng trong chiếc đồng hồ cát của thời gian.
Vào những ngày đầu tiên của mùa đông, tuyết rơi. Cùng với tuyết là vết mực đầu tiên của bài thơ đầu tiên trên trang giấy lụa.
Trong lúc trải những chữ đầu tiên lên mặt giấy, Yuko nghe tim anh nhẹ lâng lâng. Nhưng thảy đều chỉ là dối gạt. Thơ chỉ làm nhẹ bớt chút đỉnh cái sức nặng nghìn cân của muộn phiền. Khi anh đặt bút xuống, tim anh lại băng giá.
Đó là một mùa đông dài, chói chang một màu trắng.
48
Tuy nhiên, vào những ngày đầu tiên của mùa xuân, cách viết của Yuko bỗng dưng thay đổi hẳn. Dần dần, các bài thơ của anh đã mang một sắc thái khác.
Chính anh cũng nhận thấy có những màu sắc khác lạ hơn màu của tuyết.
Sự dạy dỗ của thầy Soseki cuối cùng đã kết trái. Những quả vàng, quả bạc, và những quả mộng.
Từ đây, Yuko đã trở thành một nhà thơ toàn hảo. Các bàithơhaikucủa anh không còn độc một sắc trắng vô vọng nữa. Mỗi bài thơ gồm cả sắc phổ của cầu vòng. Thi phong của anh trong suốt, cao quý. Và tươi tắn.
Thế nhưng địa hạt tim anh lạ lùng thay vẫn giữ nguyên một màu trắng.
49
Một buổi sáng tháng tư, đúng một năm sau cái chết của Soseki, một thiếu phụ đến nhà thân phụ của Yuko. Nhà sư nhìn ra nàng. Nàng chính là cô gái đã được nhà thi bá của triều đình che chở. Cô gái mà con trai ông đã mang một mối hận kinh khủng và một tình yêu mênh mông. Lần này, nàng đến một mình.
Nhà sư ân cần tiếp đón, mời nàng một chén trà bốc khói và nàng uống chậm rãi trong lúc nhìn dòng sông bạc. Rồi ông đưa nàng tới buồng văn của con trai.
Khi ngó thấy cô, Yuko choáng váng run rẩy vì sắc đẹp tuyệt trần. Bài haiku mà anh đang thảo những nét thư pháp trên giấy lụa cũng rung động. Bút lông của Yuko trượt trên giấy và để lại một dấu hiệu lạ lùng. Một nét thẳng bị cắt đứt bởi một cái dấu phẩy. Tựa như hình vẽ một nghệ sĩ đi dây trên đường dây của cái đẹp.
Yuko quay lại phía cô gái và mỉm cười. Không một lời, cô bước tới gần anh và đặt bàn tay cô trên vai anh. Rồi cô cúi nghiêng trên tác phẩm của nhà hoạ sư trẻ tuổi và nói:
"Đây là bức chân dung đẹp nhất vẽ mẹ tôi."
Tên cô gái là Tuyết Hoa.
50
Người thanh niên ngắm hình vẽ trước mặt, nhìn cô gái, chính nàng, và chợt hiểu rằng cùng một giấc mơ đã thành tựu trong phần ít ỏi của cái thực tại còn đang lơ lửng quanh anh.
"Tôi chờ cô từ lâu," anh nói.
Cô gái đặt đầu mình lên vai người thanh niên và khép mắt.
"Em biết anh sẽ còn chờ mãi."
51
Đêm đó họ ân ái với nhau lần đầu tiên.
Chàng, nhà thơ trẻ, và nàng, ái nữ của bậc nghệ sư và người đàn bà trong băng tuyết.
Khi anh chiếm đoạt cô gái, cô buông một tiếng kêu rất lớn khiến người anh rung bật vì xúc cảm.
Anh hôn mắt nàng, hôn đôi vú, hôn chiếc bụng.
Lúc về sáng, họ để mặc cho giấc ngủ xâm chiếm.
Bên ngoài, tuyết rơi.
52
Có hai loại người.
Có những người sống, chơi, rồi chết.
Và có những người chẳng làm điều gì khác hơn là cố giữ thăng bằng trên cạnh bén của cuộc đời.
Có những diễn viên.
Và có những nghệ sĩ đi dây.
53
Yuko không hề đặt chân đến sân rồng.
Tuyết Hoa chẳng bao giờ trở thành nghệ sĩ đi dây.
Dù gì thì lịch sử không nên tái diễn.
Họ kết hôn trong một ngày đầu hạ, trên bờ dòng sông bạc.
54
Và họ yêu nhau
Lửng lơ trên một sợi
Tuyết.