Sau khi Phụ vương Cọp thăng hà, Ðông cung Thái tử Cọp lên ngôi nối nghiệp thay cha. Hồi thiếu thời, nhảy qua cái hố tập săn mồi, Ðông cung hụt chân, ngã lăn xuống hố, bị thương nơi lưng. Chạy chữa mãi, vết thương lành nhưng sau đó cái lưng không duỗi thẳng được, phải chịu lom khom. Thể chất không được mạnh bạo như tiên vương nên tính trầm lặng, không ham xông xáo chiến đấu.
Các vị đại thần trong triều do sinh thời tiên vương tín nhiệm phong chức, nay đều giữ y như xưa. Gấu vẫn làm Thừa tướng, Beo làm Thái sư, Heo rừng làm Nguyên soái, Voi làm Gián nghị đại phu. Cuộc đời bình thản trôi. Cứ mỗi tháng hai lần, ngày Sóc và ngày Vọng, thiết đại triều, bá quan đông đủ đến bái mạng.
Một đêm, tân quân vi hành ra bến sông. Nghe có tiến vợ Hà mã mè nheo:
- Ngày nào, đêm nào cũng thấy ông tập thể dục. Trưa không nghỉ trưa, tối không ngủ sớm. Già rồi còn muốn đi thi lực sĩ đẹp hay sao?
- Hà mã chồng im lặng, cứ cong lưng cúi đầu gục gục nhiều lần một cách nặng nhọc và chăm chỉ.
Giọng vợ chuyển sang mỉa mai:
- Dẫu là lực sĩ đẹp, ngực nở, bụng thon, bắp thịt nổi vồng thì cũng còn phải cần cái mặt cho thanh tú, điển trai. Ông không đạt nổi tiêu chuẩn chót đâu. Cứ soi nhìn xuống mặt nước khắc biết.
Hà mã chồng vẫn im lặng, nhẫn nại tập tiếp phần cái lưng. Cong nữa. Rán cong nữa.
Giọng Hà mã vợ bắt đầu cáu kỉnh:
- Hay là ông mê con nào? Mùa này nóng bức, ao suối cạn khô nên bờ sông sáng chiều tấp nập. Có nhiều con nhỏ nhỏng nhảnh, xí xọn. Chắc là ông...
Hà mã chồng gừ một tiếng ngắn: “Bậy! Nói bậy!”. Rồi lại tiếp tục luyện tập. Hết tự kềm chế nổi, giọng Hà mã vợ the thé:
- Bậy cái gì? Tôi nói vậy không đúng sao? Từ ngày triều đình ban cho cái chức hiệu úy tí tẹo, đi theo hầu ông phò mã để ông sai vặt, ông đã tưởng là ông oai lắm. Ông...
Nghe vợ nói động tới triều đình, Hà mã chồng lật đật “suỵt” một tiếng rồi đi lại gần, kề sát đầu nói nhỏ:
- Chuyện quốc gia trọng sự. Ðứt đầu như chơi, đừng có ồn ào.
Hà mã nheo mắt, tỏ vẻ nghi ngờ.
- Nguyên là tân quân có cái lưng không thẳng. Muốn vừa lòng ngài, các đại thần khi triều bái đều đứng cong lưng. Mỗi khi dự bàn quốc sự đều ngồi cong lưng.
Ðôi mắt Hà mã vợ hơi dịu lại.
- Thừa tướng Gấu làm việc đó không khó, vì lưng ngài vốn cong. Ngài Thái sư Beo cũng vậy vì ngài đã ngoại tứ tuần. Chỉ tội nghiệp ngài Ðô thống Tê giác. Hình như ngài không có cái cổ nên đầu và lưng thẳng băng.
Giọng Hà mã vợ có vẽ lo lắng:
- Còn ông?
- Tôi cũng khổ tương tự? Nhìn lưng tôi ngó cũng thẳng băng, thấy không? Nên tôi cứ phải tập hoài.
Hà mã vợ mặt nung núc lại gần mặt chồng, cạ cái hàm vuông bạnh vào hàm chồng, tỏ sự âu yếm, thông cảm:
- Bây giờ, em mới hiểu. Mình đừng trách em.
Mặt Hà mã chồng vẫn giữ nét ưu tư.
- Hồi tiên vương còn tại vị, ngài xông pha chiến trận, tuy lớn tuổi mà ngực nở, bụng thon, lưng thẳng, dáng ngồi uy nghi. Các cận thần già nua phải gắng sức bình sinh ngồi thẳng như ngài. Sang triều đại này thì các cụ tha hồ thoải mái, thong dong bởi khom lưng là cái thế tự nhiên của tuổi tác. Các cận thần trẻ tuổi thì ngược lại, ngồi thẳng lưng lúc nào không hay, bỗng chợt nhớ ra, lật đật khom lưng trở lại.
- Vua bắt cận thần phải nô lệ đến vậy sao?
- Hà mã chồng lắc đầu:
- Vua không bắt. Nhưng muốn được vua thương, các cận thần thường làm theo các điều vua thích. Vua thích ca hát thì các cận thần cũng làm ra thích hát. Vua chuộng màu đỏ thì cận thần không dám thích màu xanh.
- Nghĩa là phải nịnh...
Hà mã chồng gật đầu:
- Có thể nói vậy cũng... không sai. Như tân vương có lần vui miệng kể rằng hồi nhỏ khi ngài bị tai nạn lệch khớp xương lưng, ngài phải nằm trong hang điều trị hàng tháng. Trong vắng vẻ cô đơn, suốt ngày ngài nằm nhìn ra cửa hang, nơi đó có một cây mè nở những đóa hoa cánh mỏng màu hồng lợt, trông tựa những cái chuông nhỏ. Ngài mượn nó làm bạn và ngài yêu nó hơn mọi loài hoa khác.
Giọng Hà mã vợ dịu dàng:
- Tân vương cũng mơ mộng vậy sao?
- Một thể chất yếu đuối dễ thiên về mơ mộng. Nhưng điều này mới là đáng nói: Kể từ ngày đó, cả triều đình ai cũng đổ xô yêu hoa cây mè.
Hà mã vợ “ồ” lên một tiếng nhỏ ngạc nhiên rồi im lặng, không có ý kiến để phát biểu. Câu chuyện có vẻ gì “triết” quá, văn chương quá, cao quá tầm suy nghĩ của khối óc bằng hột cau của mụ. Hà mã chồng nói tiếp:
- Mà nào mè có phải là một cây hoa quý! Nó là thứ cây người ta trồng lấy hột làm muối, làm tương, chắc có con chim nào ngậm hột bay qua hang đánh rơi, hột nẩy mầm mọc thành cây. Báo hại triều thần phải đi kiếm cho được cây mè để trồng. Cụ gấu lò mò xuống xóm, xuống làng để kiếm, gặp lũ tuần đinh vác hèo rượt một bữa chạy trối chết. Nhưng rồi, không hiểu bằng cách nào mà các ngài cũng kiếm được giống mè. Thế là: quan gián nghị trồng cây mè, quan đô thống trồng cây mè, quan thừa tướng trồng cây mè, cho đến Quốc bửu Beo lang, lông mặt đã ngã màu bạc, lông cổ da rụng gần trụi mà cũng ngồi khom lưng moi đất trồng cây mè.
Nghe đến đây, tân vương nhẹ nhàng bước lui. Những điều bất ngờ biết được đè nặng lên tâm hồn, đang giăng một màn mỏng màu xám trước mặt. Tân vương yêu lý tưởng, yêu cái đẹp, yêu điều thiện, yêu cái gì cao hơn cuộc sống vật chất khôn ngoan tầm thường. Vậy mà cuộc sống thấp hẹp đó đang bao vây chính mình!
Từng bước chậm, tân vương đi tới như người mộng du. Không ngờ những bước chân lững thững đưa tân vương đi ngang cái hang của Ðô thống Tê giác. Kìa, rõ ràng có một cây mè đang ra hoa đứng kề miệng hang. Tân vương bước mau về hướng tư hang của Nguyên soái Heo rừng, mau gần như chạy, vì trong lòng đã chớm nỗi bực bội. Quả đúng ý dự đoán, trước hang nguyên soái có cây mè. Còn cao hơn dự đoán nữa: đến những hai cây trồng hai bên lối vào.
Tân vương lắc đầu nhiều lần, đôi mắt chong chong nhìn thẳng vào hai cây mè lạc lõng, yếu đuối. Ngài buồn bã đi tiếp. Ở đằng xa, nghe có tiếng cãi cọ. Nép mình bước lại gần. Có ngờ được không? Thừa tướng Gấu và Văn thái sư Beo đang ôm nhau vật. Ðấm đá túi bụi một lát, cả hai dãn ra đứng thở. Thừa tướng vừa vuốt ngực vừa hổn hển nói đứt quãng:
- Ðường đường một thái sư mà giữa khuya lén qua nhổ trộm cây mè.
Thái sư:
- Thứ đồ cây mè, thiếu gì trên bãi bên kia sông... phù phù... quý giá gì. Chẳng qua tao già, lội qua sông không nổi... phù phù... tao có nói cho tao xin một cây... phù phù.
- Ông có hỏi xin nhưng tôi có hứa sẽ cho ông đâu?
- Thủy cúc, hồng nhung, thu mẫu đơn, lan bạch hạc... thiếu gì thứ hoa vương giả... phù phù ...
- Này, ông đừng có đánh trống lảng. Nửa đêm lén qua cửa hang của người ta nhổ trộm, bị bắt quả tang. Ai đi xin hoa giờ đó?
Thừa tướng cúi lượm cây mè bị đứt gãy ngang hông, chùm rễ lưa thưa (chắc lén nhổ lật đật nên dứt hết rễ) giơ lên cao:
- Thân danh nhất phẩm triều đình mà tồi tệ như vậy!
Tân vương không muốn nghe tiếp những tồi tệ. Bấy nhiêu đó đã đủ, đã quá đủ, đã dư. Cho một ngày.
Về hang, ngài nằm trằn trọc suy nghĩ. Cái tồi tệ bắt đầu do sự tranh sống. Vượt quá giai đoạn tranh sống là tranh chức vị, quyền lực. Cái tồi tệ bủa vây khắp cuộc sống sinh vật. Giữa núi rừng này, chỉ còn có cây cỏ là sinh vật thoát được sự trói buộc của nó. Thảo mộc vô tình, thảo mộc bình thản, thảo mộc cao quý!
Tân vương ngồi dậy, bước ra khỏi hang, lại gần cây mè thân yêu của mình. Dưới ánh trăng, chùm hoa hình chuông sáng lên những ánh bạc. Thân bụ bẫm, lá dày, toàn thân là một sự mộc mạc, hồn nhiên, trong sạch. Miễn nhiễm, vô ưu.
Chợt cây mè nghiêng mình:
- Thánh hoàng muôn tuổi.
Tân vương ngạc nhiên, trố mắt nhìn. Có thể tin ở tại mình không? Ở mắt mình không? Một cây mè biết nghiêng mình và biết tung hô vạn tuế. Lần đầu tiên trong đời...
Thấy cây mè vẫn cúi đầu, cong lưng, tân vương ôn tồn nói:
- Mời cô cứ tự nhiên. Như bình thường trước đây.
Nhưng cây mè vẫn cúi đầu, cong lưng.
- Muôn tâu thánh thượng, lâu nay thần thiếp không dám cất lời vì chưa thuộc hết nghi thức của triều đình. Phải cần mẫn nghe, nhìn các cận thận mà bắt chước, mà học theo.
Tân vương lạnh nhạt buông một tiếng.
- Ờ...
- Thần thiếp trộm biết bệ hạ riêng có lòng đoái thương phận hèn của thần thiếp. Ðể đền đáp ơn trên, thần thiếp cố tập luyện cho cái cọng hoa của thần thiếp cong xuống, cọng thêm cho đúng với tư thế phủ phục triều nghi. Nhưng thân thực vật không có khớp xương, tự mình không dễ làm được, không thể ngày một ngày hai mà thực hiện được. Cúi xin bệ hạ rộng dung mà ân thứ cho. Cho thần thiếp thêm thời gian để tiếp tục luyện tập thêm nữa.