Tôi với đứa bạn đang chơi nặn hình những con bò nhỏ bằng đất sét. Đất sét này dẻo và mịn, vì chúng tôi lấy ở tận đồi Con Mối. Nó không bở như loại đất sét pha cát. Bấy giờ là đầu mùa mưa; trời đang mưa phùn nhẹ. Vì vậy chúng tôi chơi nặn hình dưới tán lá của một cây to. Thế rồi có hai đứa lớn hơn từ phía bên kia làng qua chỗ chúng tôi đang chơi. Một đứa rất khỏe, có biệt hiệu là Kiu- di, nghĩa là “trâu mộng". Nó mang theo một con cò còn sống ở trong áo.
“Cậu kiếm đâu được con cò thế?" - Bạn tôi hỏi thằng Kiu-di.
-"Bắn bằng súng cao-su à?".
“Ừ, tao hạ nó ở gần ao", - Kiu-di trả lời.
“Tao cũng bắn trúng một con, nhưng nó lại bay mất", - thằng khác nói.
“Lấy ra cho tớ xem một tý", - tôi bảo Kiu-di.
Nó làm ra vẻ miễn cưỡng, nhưng rồi cũng lôi con chim từ trong áo ra. Chúng dùng sợi dây leo buộc chân con cò, để nó khỏi bay mất. Vừa cầm con chim trong tay, tôi đã thấy mê nó ngay. Nó mới đẹp làm sao! Lông nó trắng như sữa, còn mỏ và chân một màu xanh nhạt thật đáng yêu.
“Giá mình có con này mà nuôi thì tuyệt quá", - tôi nghĩ bụng. Tôi rất thích nuôi loài vật; hiện ở nhà, tôi đã có một con chó, một con mèo và một con gà mái ghẹ. Con gà đang ấp mười bốn quả trứng, nên tôi đang đợi khi trứng nở sẽ có nhiều gà con. Nhưng bây giờ, tôi không còn nghĩ được gì khác, ngoài chuyện khao khát có được con cò xinh đẹp này của thằng Kiu-di.
Thằng Trâu Mộng chỉ nhìn mặt tôi là nó biết ngay tôi đang nghĩ gì. Nó bảo:
“Mày có muốn nuôi nó không?".
“Ồ, muốn quá đi chứ", - tôi vội trả lời.
-"Cậu cho tớ nhé?"
“Được thôi! Mày lấy đi. Nhưng mày cũng phải trả cho tao cái gì chứ? Tao muốn mười điếu thuốc lá".
Bọn bạn cùng tổ tôi không đứa nào biết hút thuốc lá, nhưng thằng Kiu-di và bạn nó lớn hơn, nên bắt đầu lén hút.
“ồ, tớ muốn có con cò lắm, nhưng thuốc lá, tớ lại không có", - tôi nói.
“Nhưng cô mày ở cùng nhà hút thuốc đấy thôi? Mày lấy của cô ấy mấy điếu".
“A, cô ấy chắc chẳng còn đâu. Còn lấy mà chưa hỏi thì tớ không dám. Không, tớ không thể làm thế được. Thôi, tớ đưa cậu ít tiền vậy!"
“Không được! Tao lấy tiền làm quái gì. Chúng tao cần thuốc lá. Nếu mày không có thuốc đổi, chúng tao sẽ tìm người khác".
Nghe nó nói thế, tôi hoàn toàn thất vọng. Tôi có dám lấy trộm thuốc lá của cô tôi không? Không, làm thế là không tốt, và chắc chắn tôi sẽ bị ăn đòn.
“Thôi vậy, bọn tao đi đây",- bạn thằng Kiu-di nói.
Sau đó thằng Kiu-di giằng con chim từ tay tôi. Con cò bắt đầu đập cánh liên hồi, tựa như nó không muốn rời tôi. Tim tôi đập mạnh. Tôi chỉ còn nghĩ được rằng dù thế nào, và bằng bất cứ cách nào, tôi cũng phải có con cò ấy.
“Cậu nghĩ tớ phải làm gì bây giờ?" - Tôi hỏi đứa bạn.
Nhưng nó chỉ lắc đầu và nói tự tôi phải quyết định lấy. Kiu- di và bạn nó đi xa dần, mang theo con chim vẫn đang còn đập đập đôi cánh như cầu cứu tôi. Bỗng nhiên tôi không còn chịu nổi nữa.
“Được rồi", - tôi gọi to. - "Tớ đồng ý đổi. Mang con cò lại đây, tớ sẽ kiếm thuốc cho cậu!".
Tôi về nhà, lên thẳng tủ của cô tôi. Hai tay còn bê bết đất, tôi lôi hộp thuốc ra và đếm lấy đúng mười điếu, làm cái hộp rỗng hẳn. Sau đó tôi cẩn thận đặt về chỗ cũ và chạy lại chỗ bọn nó đang đợi.
“Này, cầm lấy", - tôi bảo Kiu-di.
- "Đủ mười điếu đấy nhé".
Nó đưa cho tôi con chim, và thế là tôi trở thành người chủ đầy kiêu hãnh của con cò đẹp nhất trên đời! Tôi chia tay với đứa bạn, rồi mang con cò về nhà. Tôi lấy một cái hộp cũ, mấy thanh tre nhỏ làm thành cái lồng cho chim và cho nó một ít thức ăn. Sau đó, tôi ngồi và chỉ còn mỗi một việc là ngắm nghía con chim đáng yêu ấy cho đến tận chiều tối, khi tôi nghe tiếng mọi người đang làm bữa tối ở trong bếp. ăn xong, tôi lại đến chỗ con cò; nhưng chỉ một lúc sau tôi nghe thấy giọng bực bội của cô tôi.
“Ai lấy thuốc lá của tôi thế này?" - Cô tôi nói. Cô lần lượt hỏi từng người, trừ tôi. Cô biết tôi không hút thuốc, vì vậy chẳng bao giờ cô nghĩ là tôi lấy thuốc của cô. Chắc cô nghĩ em trai cô, tức là chú San Hung hiện đang ở cùng chúng tôi đã lấy thuốc của cô. Cô bảo trên hộp vẫn còn vết tay dính bùn, mà chắc là tay chú tôi dính bùn lúc đi câu hồi sáng. Và thế là cô bắt đầu xỉ vả chú, cứ như chú đã ăn cướp nhà băng không bằng.
“Nhưng em không lấy thuốc lá của chị!" - Chú một mực nói.
“Bất cứ khi nào mượn của chị cái gì, em đều hỏi chị cả. Vả lại em cũng còn khối thuốc cơ mà. Này, bao thuốc của em đây. Chị xem vẫn còn đầy nhé".
“Nhưng chắc chắn là cậu lấy", - cô tôi nói.
- "Mà còn ai vào đây nữa chứ?"
“Nhưng mà em không động đến thuốc của chị".
"Cậu nói dối! Cậu là thằng ăn cắp; đúng thế đấy. Từ giờ đừng có mà hỏi xin, hay mượn tôi cái gì nữa nhé!"
Trong nhà này, chú San Hung đối với tôi cũng như người anh vậy. Nghe những lời mắng mỏ của cô, tôi càng thêm hổ thẹn. Chú tôi bị coi là thằng ăn cắp, kẻ dối trá vì một việc mà tôi đã làm. Thật tình tôi không nghĩ việc ấy lại xấu xa đến thế, nhưng đúng là tôi đã ăn cắp, và nếu tôi cứ yên lặng, thì lại còn là một đứa dối trá nữa! Im lặng chẳng phải là một loại dối trá đó sao? Cô tôi tiếp tục xỉ vả chú San Hung. Tôi có thể thấy là chú tôi mỗi lúc một tức hơn.
Mặt chú tím lại, tôi sợ chú sẽ nện chị gái chú mất. Nếu thế thì thật đáng sợ! Tôi chạy vào chỗ hai người, nói hấp tấp:
“Xin cô tha lỗi. Chính cháu đã lấy thuốc của cô".
“Cháu nói sao?" - Cả chú và cô tôi cùng nói một lúc.
“Cháu muốn nuôi con cò, mà giá con cò những mười điếu thuốc. Cháu thế nào cũng phải có con chim ấy", - tôi nói, cố gắng để chú và cô tôi hiểu.
“Sao lại có chuyện như thế được chứ?" - Cô tôi hét toáng lên.
- "Trở thành kẻ ăn cắp chỉ vì một con cò già". Và chú tôi cũng mắng thêm: “Đúng là thằng ăn cắp", - chú nói. - "Cháu không thấy xấu hổ à? ăn cắp chỉ vì một con cò già".
“Không phải thế đâu", - tôi nói. - "Con cò của cháu đẹp cực kỳ. Cháu cần phải có nó!"
Nhưng tôi thấy là cô và chú tôi không hiểu.
“Tại sao cháu không hỏi cô?" - Cô tôi nói.
“Cháu sợ cô không cho".
“À. Kẻ nào không dám nói thật, kẻ đó vừa hèn, lại vừa dối trá".
“Cháu hứa sẽ không bao giờ làm như vậy nữa", - tôi nói.
“Thôi được", - cô tôi vừa nói, vừa châm điếu thuốc còn lại và
mủm mỉm cười, - "Lần này thì cô tha thứ, nhưng đừng bao giờ làm như thế nữa, nhớ chưa? Nếu không cô sẽ phải gọi cháu là Nga-tét- pia, vì chắc lớn lên cháu cũng sẽ thành tay trộm cắp như nó".
“Xin cô đừng gọi cháu thế. Cháu đã nói thật với cô, thì cháu không còn là thằng ăn cắp, đúng không? Cháu không giống Nga- tét-pia, đúng không?"
“Không, cháu không phải là thằng ăn cắp", - cô tôi nói, vỗ vai tôi và cười.
- "Thôi nào, cho cô và chú San Hung xem con cò của cháu đẹp thế nào nào".
Và cô cười phá lên. Khi ba chúng tôi đến chỗ lồng nhốt con cò, một lần nữa tôi tự nhủ:
“Không, ta sẽ không bao giờ, không bao giờ giống như Nga- tét-pia".