Hỏi: Tôi nghe nói có hai câu đối dùng tên các nhân vật trong Tây Du Ký như Tam Tạng, Tề Thiên để đối với các nhân vật trong Tam Quốc Chí như ba anh em Lưu, Quan, Trương song không có tư liệu và điều kiện để tìm. Nhờ báo KTNN sưu tầm giúp tôi. Xin cám ơn. (Bác Lê Văn Thìn – huyện Duy Xuyên, Quảng Nam)
Trả lời: Câu đối dùng tên các các nhân vật lịch sử của người Trung Quốc có khá nhiều. Chúng tôi chỉ tìm kiếm được câu đối sau đây, rất mong đúng ý bác:
籠中鳥, 望孔明, 想張飛, 無柰關羽
庵中僧, 著玄奘, 念八戒, 此乃悟空 (1)
Lung trung điểu, vọng khổng minh, tưởng trương phi, vô nại quan vũ
Am trung tăng, trước huyền trang, niệm bát giới, thử nãi ngộ không.
(Tạm dịch:
Chim trong lòng, nhìn lỗ sáng, muốn bay cao, ngại chi lông cánh
Tăng trong am, mặc tràng đen, nghĩ tám giới, ngộ lẽ sắc không)
Điểm thú vị là trong vế trước có ba tên nhân vật nổi tiếng trong truyện Tam quốc chí là Khổng Minh (có nghĩa là lỗ trống trong cái lồng), Trương Phi (có nghĩa là giương cánh để bay) và Quan Vũ (có nghĩa là quan tâm đến lông cánh). Vế saulại dùng ba tên nhân vật nổi tiếng trong truyện Tây du ký: Huyền Trang (có nghĩa là áo đen), Bát Giới (có nghĩa là tám điều răn), Ngộ Không (có nghĩa là liểu ngộ được lẽ sắc không).
Năm 1977, tạp chí Sơn hải kinh Trung Quốc ra lại câu đối trên có đổi một chữ. “Lung trung điểu” (Chim trong lồng) thành “Điểu tại lung trung” (Chim ở trong lòng). Câu đối như sau: “Điểu tại lung trung, vọng khổng minh, tưởng trương phi, vô nại quan vũ”. Trịnh Ngọc Thụ đối lại: “Nhân du viên nội, quán hoa vinh, thưởng thạch tú, hữu cảm nhạc hòa”
人游園內, 觀花榮, 賞石琇, 有感樂和 (2)
(Tạm dịch: Người chơi trong vườn, xem hoa tươi, ngắm đá đẹp, cảm nhạc ôn hòa).
Câu đối này dùng ba tên hảo hán Lương Sơn Bạc trong truyện Thủy Hử là: Hoa Vinh, Thạch Tú và Nhạc Hòa.
Có người lại đối: “Nhân nhàn song hạ, thưởng hoa vinh, hý phi yến, bất giác thời thiên”
人閑窗下, 賞花榮, 戲飛燕, 不覺時遷
(Tạm dịch: Người bên song cửa, ngắm hoa tươi, đùa én lượn, chẳng biết ngày trôi). Thời Thiên có nghĩa là “thời gian trôi qua” cũng là một nhân vật chuyên ăn trộm trong Thủy Hử. Song câu này bị chê là không đạt vì Phi Yến (nghĩa đen là con én lượn) dùng để chỉ Triệu Phi Yến là một mỹ nhân đời Hán Thành Đế, nổi tiếng về tài múa hát, chứ không phải là một nhân vật trong Thủy Hử, như Hoa Vinh và Thời Thiên.
(KTNN số 653, ngày 01.10.2008)
------------------
Chú thích của Goldfish:
(1) Dùng chữ 中 (trung) trong vế này xem ra không ổn vì nó giống hệt chữ 中 (trung) ở vế trên. Chúng tôi tìm thấy hai “dị bản” của vế này với ba chữ đầu như sau:
廟內僧 (Miếu nội tăng: tăng trong miếu)
廟裡僧 (Miếu lý tăng: tăng trong miếu)
(2) Câu này trong bản nguồn in như sau: 人游園內, 觀花榮, 觀花榮, 有感樂和. Tức là thừa ba chữ 觀花榮 (quán hoa vinh), nên tôi tạm thay ba chữ này bằng 賞石琇 (thưởng thạch tú).
|