1.
Cánh cửa thang máy vừa đóng kín một lần nữa mở rộng. Bước vào là một cô gái trong chiếc váy dài màu tối thẫm. Nhìn từ phía sau, mái đầu vươn cao đặt trên đôi vai thẳng của cô ta trông tựa bức tượng điêu khắc hoàn chỉnh. Vinh thở nhẹ nhõm. Đứng một mình trong buồng thang máy trắng lóa luôn khiến anh căng thẳng. Cô gái trẻ cũng lên tầng 18. Có một lúc, Vinh thoáng nghĩ cô ta đang quan sát hình ảnh anh phản chiếu trên cánh cửa kim loại. Giọng tiếng Anh thông báo số tầng họ đến âm oang, tô đậm dự cảm lạ lùng. Vinh bước dọc hành lang trải thảm vào khu vực triển lãm. Cô gái đi trước anh một quãng, dải khăn mềm in vệt hoa xanh khoác trên khuỷu tay bay nhẹ, thoáng gợi hình ảnh nào từng in trong ký ức xa xăm. Vinh bước nhanh hơn. Người xa lạ rẽ vào khúc quanh đột ngột, biến mất.
Gian triển lãm hiện ra phía cuối hành lang. Bộ tranh nhóm họa sĩ trẻ nổi tiếng đặt trên giá gỗ, quây từng khu vực riêng biệt. Mỗi bức tranh đắt giá được chiếu sáng bằng ngọn đèn vàng âm. Độ sáng của những ngọn đèn khiến hình thù các nhân vật, phong cảnh trong tranh dường như chìm vào một thế giới yên tĩnh và bí mật, xa cách không khí trưởng giả nơi đây. Hầu hết đám đông có mặt buổi khai mạc thuộc giới sang trọng. Những phụ nữ mảnh khảnh không thể đoán tuổi. Những người đàn ông hờ hững mặc trang phục danh tiếng. Giống như đoàn quân không mệt mỏi, họ dịch chuyển liên tục, xem tranh bằng những con mắt lượng giá lạnh lùng. Cơn thủy triều của vô số giọng nói thì thầm, tiếng cốc thủy tinh chạm nhau, và bản nhạc của Kern từ cây cello vô cảm trong góc đại sảnh từng chặp dâng lên, nhấn chìm mọi thứ vào làn nước dịu dàng đến mức khó chịu.
Vinh đứng khuất sau chậu cây nhiệt đới phiến lá to lớn xanh mướt. Cô gái trẻ xuyên qua đám đông bước nhanh về phía anh, nụ cười rạng rỡ trên gương mặt tròn ngăm nâu. Ivy Trần – người đại diện và vợ sắp cưới của Vinh. Lấy cho anh cốc rượu nhỏ, cô nhắc khẽ:
- Anh lại đến muộn. Vài trục trặc khi dành vị trí bày tranh. Nhưng em lo liệu xong.
- Anh vẫn giao phó cho em những việc khó khăn nhất! – Vinh mỉm cười
- Chẳng cần ngợi khen đâu! – Ivy nhún vai – Có vài nhà sưu tập chú ý bộ tranh mới của anh. Em đã trao đổi. Nhưng họ cần nói chuyện với họa sĩ trước khi quyết định.
- Không quá phức tạp chứ? – Vinh hơi cau mày.
- Em nói được ít tiếng Pháp, sẽ phiên dịch – Ivy nhẹ nhàng chỉnh nút cravat cho người yêu, hài hướng – Anh nên mặc cái áo mới hơn. Người ta vẫn ít hứng thú trước kẻ ăn mặc tồi.
Qua mái tóc ánh tím, qua cánh tay nâu sáng của người yêu, Vinh lơ đãng nhìn chung quanh. Ở gian sảnh bày tác phẩm của anh, một người đơn độc đứng lặng trước một khung tranh, mái đầu và đôi vai cô ta nổi bật khác thường. Ivy thì thầm: “Em hy vọng chúng ta bán hết số tranh triển lãm lần này. Sẽ là món tiền lớn....” Nhưng Vinh đã không nghe gì nữa. Anh bước như chạy về phía cô gái lạ. Vài khách bị xô dạt. Trước gương mặt tái nhợt căng thẳng của người họa sĩ, họ im bặt, quan sát tò mò. Cô gái xem tranh giật mình đeo đôi kính nâu che gần hết gương mặt, lẩn vội vào đám đông.
“Đúng là cô ấy!” – Tiếng nói lạnh buối hét lên trong Vinh. Anh lao ra hành lang, chạy về thang máy. Một khay rượu trên tay người phục vụ rơi xuống vỡ tan. Giọng Ivy kêu thảng thốt. Bản nhạc của cây cello rung mạnh trước khi tắt lặng. Cửa thang máy khép lại. Vinh kịp nhìn khuôn mặt trắng bệch sau đôi kính nâu. Anh bấm nút gọi thang máy khác. Tim anh đập nhanh như sắp vỡ tung ra.
2.
Căn hộ chung cư có trần thấp. Đồ đạc rất ít và giản dị khiến căn phòng rộng thênh. Mặt trời chiếu qua ô cửa sổ sơn trắng, tưới đẫm ánh sáng tinh khiết trên các bức tường. Một cây lan đậu nở những bông hoa xanh nhạt, rung nhẹ trước đợt gió cuối thu. Cô gái mang ra một tấm nệm nhỏ, nói khẽ: “Em thuê được chỗ này. Anh còn ngồi dưới sàn lạnh được chứ?” Vinh không nghe gì cả, không nhìn thấy gì cả ngoài hình ảnh Minh. Cô bước đi, dừng lại trên đôi chân thon thả, mái đầu xoay nghiêng, làn môi mềm mại mấp máy, và đôi mắt rộng hàng trăm lần anh soi vào trong các giấc mơ vất vả, buồn rầu. Anh nói với chính mình: “Là thật em sao?” Minh ngả nằm trên sàn, mái đầu đặt trên gối người họa sĩ, như cô vẫn nghỉ mệt giữa các giờ ngồi mẫu xa xưa. Họ im lặng lâu. Hơn năm năm mất liên lạc. Là thời gian của bao nhiêu tổn thương dằn vặt vì tuổi trẻ non nớt. Bao nhiêu lãng quên. Cô gái cựa khẽ, thì thầm:
- Đọc trên net tin cuộc triển lãm anh tham gia, can đảm trong em rút cạn. Bỏ hết công việc, em mua vé bay về nước. Kỳ dị làm sao. Một điều gì không cho phép em tìm lại anh. Em nghĩ chỉ xem tranh, nhìn anh từ xa. Thế mà mọi thứ chệch ra ngoài dự định.
- Em biết hết, phải không? – Chợt hiện lên trong Vinh nụ cười Ivy rạng rỡ, luôn vững tin.
- Nhưng dù sao em sẽ ở lại đến cuối năm! Những mùa đông ở xứ sở đầy tuyết thường gây cho em ý nghĩ là mình không còn sống nữa – Cô gái lau mắt, thở nhẹ.
- Nói cho anh biết em đã làm gì suốt những năm qua?
- Em đi làm, kiếm tiền học lên chương trình phê bình nghệ thuật. Hiện em có công việc tạm ổn tại một viện bảo tàng nhỏ. Em sống một mình vì gia đình ở thành phố khác. Một số họa sĩ bản xứ mời em làm mẫu tranh. Nhưng em tự biết mình không thể nữa....
Nắng nhạt đi trên các bức tường. Dưới khúc xạ ánh sáng, những bông hoa lan đậu xanh tơ ửng sang trắng dịu. Tiếng bọn trẻ chơi đùa trong sân chung cư vọng đến khe khẽ. Minh nằm trên tấm nệm nhỏ, chìm vào giấc ngủ sâu. Gương mặt không che dấu dưới lớp cảm xúc bề ngoài đột nhiên hiện ra tất cả sự mệt mỏi, hoài nghi và cô độc. Vinh cúi nhìn cô gần hơn. Cuối cùng cô ấy đã quay về. Thời gian xa cách đủ để họ thay đổi, khôn ngoan hơn và trưởng thành hơn. Người họa sĩ đến bên cửa sổ, chống khuỷu tay dõi nhìn không gian trước mặt. Giá như anh có thể hét to hay khóc lên, buông thả vào những biểu cảm cuồng nhiệt như ngày xa xưa, của tuổi trẻ xốc nổi.... Một đợt gió mùa thu chạy trên các đỉnh cây, thổi đến hương vị muối biển. Bầu trời thẳm xanh không một gợn mây. Cảm giác hạnh phúc không báo trước bỗng ùa đến Vinh cùng làn gió dịu mát, tiếng trẻ thơ trong veo, màu vàng bí ẩn các vòm lá cuối thu, và hơi thở nhẹ quanh đây của người yêu cũ. Những chi tiết tình cờ kia đọng lại thành một niềm vui sâu thẳm, khoan dung xóa đi mọi thói quen xơ cứng và toan tính lạnh lùng.
Vinh nằm bên người yêu cũ. Anh cầm bàn tay rất gầy của cô, nhìn lâu những đầu ngón ram ráp vì làm việc cật lực. Chiều tối buông xuống cùng trận mưa nhỏ hạt ấm áp.
3.
Một tối muộn, rời căn hộ chung cư về nhà, Vinh chợt đổi ý. Anh rẽ đến xưởng vẽ gần ngoại ô. Bóng người ngồi co ro trên bậc cửa. Ivy. Nhìn thấy anh, giọng cô tỉnh táo:
- Anh vẫn không thích em đến xưởng. Nhưng em linh cảm tối nay anh ở đây.
- Vào đi! – Vinh mở rộng cửa. Những ngọn đèn trắng tỏa sáng căn phòng treo đầy tranh. Ivy bước vào theo, bình thản ngồi xuống một bục gỗ không dính sơn ướt.
- Từ hôm kia em không thể gọi vì anh khóa máy. Mấy nhà sưu tập người Pháp đã quyết định mua hết tranh. Tám bức. Một trong số họ gợi ý anh tham gia trại sáng tác....
- Em đừng nhắc công việc nữa. Một lần thôi, được không! – Lần đầu tiên từ lúc quen nhau, Vinh cắt lời Ivy. Cô lặng thinh, đôi mắt dài tự tin bỗng mờ đi.
- Chuyện gì đã xảy ra? – Ivy ngước nhìn anh, ánh nhìn chợt nghiêm trang – Anh biến mất tại cuộc triển lãm. Anh không liên lạc năm ngày qua. Và giờ thì anh cáu kỉnh với anh.
Vinh nhắm mắt. Ngày Minh ra đi, bỏ anh ở lại với niềm thất vọng, sự lạc lõng rồi sau đó là nỗi thờ ơ mênh mang, Ivy đã đến. Khi ấy, cô cũng chỉ là một sinh viên ngoại ngữ làm thuê tại gallery bán tranh cho người nước ngoài. Cái tên giao dịch Ivy Trần in trên danh thiếp gọi mãi cũng thành quen. Cô đã nhận tranh Vinh, tìm nguồn khách và gợi ý anh vẽ các loại tranh có thể bán chạy. Những thời điểm khó khăn nhất, thiếu thốn và mệt mỏi, cô vẫn mỉm cười, dành tiền bạc mua họa liệu để anh vẽ. Tên tuổi anh bắt đầu được nhắc tới thường xuyên, cô rời gallery, quản lý công việc giúp anh bằng tất cả vốn liếng ngoại ngữ, khả năng giao tiếp nhạy bén và gu thẩm mỹ tinh tường. “Chỉ cần anh tin vào khả năng của mình. Và em cũng vậy!” – Cô nhìn cuộc sống nhẹ nhõm, không bao giờ ngừng hy vọng. Vinh yêu phẩm chất lạ lùng ấy nơi Ivy biết bao. Hơn ba năm cùng làm việc, nếm trải thất bại, rồi đến lúc thành công, họ quyết định sẽ sống bên nhau. Đã mua nhà, mua xưởng vẽ riêng. Cuối năm đám cưới. Sẽ sang châu Âu du lịch. Một tương lai giản dị và bình yên....
Từng mảng ký ức hiện ra, sâu sắc và nhói đau. Vinh biết, thật kinh khủng nếu anh lừa dối Ivy. Anh đến ngồi đối diện cô, nói khó nhọc: “Hãy tha lỗi cho anh!” Tận đáy mắt Ivy, thoáng qua rất nhanh, có sự nứt vỡ choáng váng: “Một cô gái khác, phải không?” Vinh gật đầu “Anh quen cô ấy thời 20 tuổi....” “Không. Anh đừng nói. Em không cần biết gì nữa!” Ivy ngăn lại, vội vã đứng lên. Gần như cô bước giật lùi ra cửa, rồi quay lưng bỏ chạy. Con đường nhỏ vắng lặng, xanh xám. Vầng trăng nhợt nhạt treo lơ lửng giữa khoảng trời trống trải. Một người chạy trên đường, bóng in dài. Có một lúc, cô gái ngã xuống, áp mặt trên đường lạnh, tiếng khóc buồn bã thâm sâu.
4.
Cuối mùa thu. Mưa liên miên. Những cơn mưa lớn, bắt đầu từ chiều và kéo dài đến rạng sáng. Trời trở lạnh. Những mỏm lá vàng trên đỉnh cây sau một đêm bão đột nhiên biến mất, để lại đám cành run rẩy trơ trụi. Một cách bí ẩn, Minh gầy đi, hâm hấp sốt. Vinh mang đến căn hộ chung cư chăn mền ấm, đi mua thức ăn cho Minh. Cô nằm dưới chăn, gò má nhô cao, đôi mắt như to thêm, càng gợi nhớ mặt hồ yên tĩnh. “Anh đưa em đến bệnh viện nhé!” – Vinh đề nghị, buồn lo. “Không cần đâu. Em biết điều gì đang đến. Đừng quá căng thẳng, Vinh ạ. Hãy ngồi xuống cạnh em!” Ủ bàn tay Minh khô ấm trong tay, lòng anh dâng lên nỗi bồn chồn khác lạ. Cô siết chặt tay, nụ cười mơ hồ: “Còn nhớ lần chia tay năm năm trước, chúng ta đã tranh cãi một trận khủng khiếp. Cả em và anh đều không nhìn thấy tương lai trước mặt. Em từng lo sợ sa vào quẫn bách khi gắn bó với một họa sĩ nghèo. Anh lại không buồn níu giữ em. Có lẽ em và anh là những kẻ không xứng đáng. Chúng ta đã phó mặc cuộc sống cho những tình cờ. Bây giờ quay về, em có quyền đòi hỏi gì chứ?”
Sau câu nói dài, Minh nhắm nghiền mắt. Lăn xuống một hạt nước to. Vinh lắng nghe sự cay đắng choán kín. Cô gái cựa khẽ, nói tiếp: “Em đã muốn ở lại đây hết mùa đông. Nhưng không thể. Em phải về nhà. Bác sĩ theo dõi bệnh sẽ giúp em. Được nhìn tranh anh vẽ, thấy anh đã tiến các bước dài, và biết anh hạnh phúc, với em thế là đủ”.
Họ không nói gì thêm. Ngoài ô kính, những hạt mưa rơi nối tiếp thành dòng nước mát lạnh, vô tư lự.
* * * * *
Cô gái da nâu sáng, mái tóc tím thẫm buộc cao giúp Minh gửi hành lý, làm các thủ tục lên máy bay. Còn sớm. Những người ở ga tiễn tò mò ngoảnh nhìn hai cô gái mang hai vẻ đẹp khác biệt thì thầm nói chuyện.
- Có sai lần không khi chị ra đi vội vã mà không cho anh Vinh biết?
- Tôi đã nghĩ kỹ. Cảm ơn cô đến trong cuộc hẹn đầu tiền và cũng cuối cùng này, Ivy.
- Chị đang ốm.
- Tôi cần xin lỗi. Lẽ ra tôi đừng nên về. Gặp lại Vinh, tôi chợt hiểu mình giống như bóng ma từ quá khứ. Chỉ là niềm vui ngắn ngủi. Thực sự, tôi không cần thiết cho anh ấy nữa.
- Đừng tàn nhẫn với chính mình.
- Anh ấy yêu cô, Ivy. Cô làm anh ấy thực là anh – sáng tạo, vững chãi, can đảm trước cuộc sống. Điều ấy đáng giá hơn một mối tình non nớt, luôn gây tổn thương lẫn nhau.
- Vì đâu chị nói với tôi điều ấy?
- Hai người sẽ sống cùng nhau. Nhất định là thế, Ivy. Tôi không trở lại, mãi mãi.
Tiếng nói âm vang báo giờ vào khu cách ly. Hai cô gái bước đến bức tường kính. Bất chợt Ivy quay lại ôm vai Minh, thì thầm: “Cảm ơn chị!” – “Đừng nói vậy. Chỉ cần hai người sống hạnh phúc!” – Giọng Minh vang lên dịu dàng.
Cô gái đi qua cánh cửa. Chiếc khăn phớt hoa trên vai cô bay nhẹ như đôi cánh xanh trong suốt. Cô sẽ không trở lại. Ngôi nhà nhỏ đang chờ cô ở một góc thế giới phủ đầy tuyết. Và cô sẽ chìm vào giấc ngủ cuối cùng, chấm dứt những khắc khoải của đau ốm, cô độc.