Từ trÆ°á»›c đến nay trong há» nà o cÅ©ng thế mà có và i Ä‘á»i là m Quan thì hỠđó thế nà o cÅ©ng nẩy sinh ra má»™t ngÆ°á»i con hoạc cháu táºt nguyá»n, Ä‘iên khùng hoặc dở dang mặt ngÆ°á»i tánh thú váºt hay có dáng Ä‘iệu nhÆ° thú vẠt.
Äó là nghiệp chÆ°á»›ng ác đức bị báo oán nhỡn tiá»n.
Cách đây không lâu những ai đã từng ở Huế Ä‘á»u biết tiếng hoặc đã từng nghe thiên hạ kể chuyện Cáºu Chó của giòng giá»i há» Hồ Nhứt Phẩm triá»u đình, thân là m Quan Quốc Trượng (Cha vợ Vua). Giòng há» thuá»™c và o hà ng danh gia lênh tá»™c, má»™t năm trong hỠđứng đầu Triá»u Nguyá»…n.
Trong há» Hồ nà y ngÆ°á»i thÆ°á»ng cÅ©ng lã thứ Äá»™i Lệ, còn có những ngÆ°á»i là m Quan đến chức Thượng ThÆ¡ Bá»™ Lại hay Luáºt SÆ°, Bác sÄ© danh tiếng. Con gái thi ngÆ°á»i được tuyển và o Cụng hầu Äức Vua, ngÆ°á»i có chồng là m Quan Tứ Trụ Triá»u đình hay Ãt nhứt cÅ©ng là Tham Tá Phủ Khâm Sứ v.v.. Cá» thể nói là ở giòng há» Hồ không thiếu gì Quan Lá»›n, Quan bé, giai nhân tuyệt sắc đứng và o báºc nhứt nhì trong nÆ°á»›c.
Thế mà không hiểu vi sao, Cụ Hồ Äại Thần sanh được hà ng chục ngÆ°á»i con ngÆ°á»i nà o cÅ©ng là m lá»›n. Kẻ Tri Huyện, ngÆ°á»I Tri Phủ, kẻ Bác sÄ©, ngÆ°á»I Tham Tá. Thế mà không hiểu có phải vì Cụ Ông chÆ¡i bá»i mà sanh ra hay là vì nghiệp chÆ°á»›ng mẩy Ä‘á»i lâm Quan ác đức, kẻ oan bị ghép tá»™i nặng vì không có tiá»n hối lá»™, kẻ có tá»™i vì nhiá»u tiá»n cho Quan nên được ung dung ngoà i vòng pháp luáºt, tha hồ bốc lá»™t dân nghèo áp bức ngÆ°á»i cô thế, nên Trá»i giáng há»a cho Cụ lá»›n thấy rõ những Ä‘iá»u nghiệp chÆ°á»›ng mà Cụ và gia đình đã gây ra.
Năm ấy, Cụ Bà có mang ngÆ°á»i con thứ 7. Äứa nhá» vừa sanh ra mặt mÅ©i khác hẳn mấy ngÆ°á»i con trÆ°á»›c. Mặt của cáºu con trai thứ 7 nà y hÆ¡i dà i lại gẩy. Vừa sanh mà ngÆ°á»i Cáºu Bẩy đã má»c đầy lông tÆ¡ trông tháºt kỳ lạ.
Thấy đứa con kỳ lạ Cụ Ông và Cụ Bà đã thấy hÆ¡i lo, nhÆ°ng có Ä‘iá»u lạ là cáºu nhá» Ãt khóc, nhÆ°ng há»… khóc là tiếng khóc nhÆ° tiếng chó tru. Con cái ngÆ°á»i ta bình thÆ°á»ng thì ba tháng biết lẫy, bẩy tháng biết bò, chÃn tháng cò rò mà đi. Äà ng nà y cáºu Bảy ba tháng ăn tháºt khá»e, nhng không biết lẫy, cáºu Bẩy lại không ngồi được.
Quan Ông cÅ©ng nhÆ° Quan Bà lo lắng vì ngÆ°á»i cáºu Bảy cứ dà i ra và lông l á lại má»c nhiá»u, tiếng khóc cà ng lá»›n cà ng giống tiếng chá» sói tru ngoà i rừng ráºm. Quan Ông. Quan Bà phải Ä‘Æ°a cáºu Bẩy đến Bệnh viện Huế nhá» vị Bác sÄ© Pháp thăm bệnh cho cáºu Bẩy, coi cáºu Bẩy có bệnh gì không mà cáºu Bẩy ăn rất khá»e. ngÆ°á»i cứ dà i ra không là m sao ngồi và đứng được?
Cụ Hồ Nhứt Phẩm Triá»u Ãình, lại có ngÆ°á»i con đổ Bác sÄ© chữa bệnh danh tiếng khắp nÆ°á»›c cÅ©ng vừa được đổi vá» bệnh viện Huế đã cùng vá»›I viên Bác sÄ© Giám đốc Bệnh viện Huế khám bệnh cho cáºu Bẩy. Cả hai vị Bác sÄ© má»™t Việt, má»™t Pháp Ä‘á»u nháºn rằng Cáºu Bẩy không xÆ°Æ¡ng sống nên cáºu Bẩy chỉ nằm và khi lá»›n cáºu có thể bò được chá»› không ngồi và đứng được. Lưởi của cáºu Bẩy dà i hÆ¡n lưỡi của thiên hạ hạ và nhá»n hoắt nên cáºu Bẩy không nói được nhÆ°ng tiếng la, tiếng hét của cáºu Bẩy rất dà i và lá»›n.
Khi cáºu Bẩy lên 2 tuổi thì trông cáºu giống con chó Berger Ãức, ngÆ°á»i cáºu dà i ra, lông lá má»c gần khi khắp ngÆ°á»i, cáºu bò rất nhanh bằng hai đầu gối và hai khuá»·u tay. Má»—i lần cáºu Bẩy muốn gì, hay đòi gì, cáºu tru lên nhÆ° tiếng chó tru. Có Ä‘iá»u khác hÆ¡n chó là cáºu Bẩy há» Hồ có thể khóc được. Và khi cáºu Bẩy giáºn khóc là cáºu tru lên những tiếng nghe tháºt ghê rợn.
Äể tránh tiếng tăm đồn ra ngoà i vá» cáºu Bẩy, nhứt là tiếng xấu Cụ Hồ sanh ra chó nên Cụ Ông và Cụ Bà đã là m riêng cho cáºu Bẩy má»™t căn phòng để cáºu Bẩy ăn ở trong đó.
Hà ng ngà y Quan lá»›n cho má»™t đứa đầy tá»› gái Ä‘em cÆ¡m nÆ°á»›c và o cho cáºu Bẩy ăn. NgÆ°á»i con gái nà y rất xinh đẹp Tên nà ng là Xinh, con gái má»™t ngÆ°á»i Phó Lý thuá»™c Huyện HÆ°Æ¡ng Trà . Bác Phó Lý Cảnh mang Æ¡n Cụ Lá»›n Hồ rất nhiá»u, nhứt là khi ngÆ°á»i con trai cả của Cụ Lá»›n Hồ là m Tri Huyện HÆ°Æ¡ng Trần đã chạy cho Phó Lý Cảnh chức Lý Trưởng, cho Lý Cảnh là m ruá»™ng rẻ và đứng thu thóc tô hai mùa cho Cụ lá»›n và Quan Huyện.
Vì muốn có ngÆ°á»i chăm lo cho cáºu Bẩy khi cáºu Bẩy đã 5 tuổi rồi, Quan Huyện được lệnh của Cụ Lá»›n thân phụ dạy là phải tìm cho được má»™t đứa con gái nhanh nhẹn xinh đẹp để hà ng ngà y hầu cáºu Bẩy. Quan Huyện HÆ°Æ¡ng Trà há»i Lý Cảnh và nhá» Lý Cảnh tìm cho má»™t cô gái hầu cáºu Bẩy.
Nghe Quan Huyện HÆ°Æ¡ng Trà dạy, Lý Cảnh mừng rở cho rằng, hồng phúc nhà nà o có con gái và o hầu được trong nhà Cụ Lá»›n Nhức Phẩm Triá»u Ãình tha hồ mà nhá» cáºy, nên Lý Cảnh nghÄ© ngay đến đứa con gái lá»›n của ông ta, cô Duyên năm nay đã 18 tuổi, răng Ä‘en hạt huyá»n, mắt tròn Ä‘en, lông mi dà i tháºm thượt, đôi má bầu lúc nà o cÅ©ng hây hây hồng lại núng đồng tiá»n, tháºt là duyên dáng xinh đẹp.
Lý Cảnh suy nghÄ© mãi, cân nhắc thiệt hại bèn gá»i cô Duyên đến bảo:
- Chú bảo con Ä‘iá»u nà y1 con phải nghe lá»i Chú.
Duyên nhìn Chú bằng cặp mắt ngạc nhiên:
- Chú cần dạy con Ä‘iá»u chi con có bao giá» con dám cãi chú đâu!
- Ừ, Chú biệt con ngoan lắm nhÆ°ng Ä‘iá»u nà y là vì tÆ°Æ¡ng lai của con và quyá»n lợi của gia đình mình nữa nên Chú không muốn là Chú cưỡng ép con phải là m. Chắc con biết nhà ta và ngay cả Chú, cái chức Lý Trưởng nà y là nhá» Quan Huyện cả nên việc chi thì việc Chú là ngÆ°á»i có trÆ°á»›c có sau, Chú phải trả cái hà m Æ¡n nà y cho Quan Huyện.
Sáng nay Quan Huyện có má»i Chú lên, cho Chú biếl la ở nhà Cụ Lá»›n ngoà i dinh có cần má»™t ngÆ°á»i con gái để hầu hạ cáºu Bẩy, con Quan Huyện nên nhá» Chú tìm há»™ ngÆ°á»i. Chú nghÄ© tá»™i gì tìm những đứa khác, nó lá»t được và o nhà đó có khác nà o chuá»™t sa chÄ©nh gạo nếp, không nên, Chú nghÄ© ngay đến con. Chú muốn con lên hầu cáºu Bẩy.
Duyên cau mặt há»i:
- Dạ thÆ°a Chú cáºu Bẩy là ngÆ°á»i thế nà o? Bao nhiêu tuổi?
Lý Cảnh cÆ°á»i đáp:
- ChÃnh Chú cÅ©ng không biết cáºu Bẩy ra sao nữa. Chú chỉ biết cáºu Bẩy là em ruá»™t Quan Huyện, năm nay má»›i 6 hay 7 tuổi chi đó. Cáºu ta bị tà n táºt từ khi má»›i sanh nên suốt ngà y ở trong buồng không ra đến ngoà i. Con lên hầu hạ cáºu Bẩy là để cho cáºu ăn cÆ¡m... uống nÆ°á»›c chi đó...
Duyên nghÄ© vá»›i đứa nhá» 6 hay 7 tuổi lại bị tà n táºt thì nà ng cá» hầu hạ chẳng sao. Nà ng cói nhÆ° đứa em nà ng váºy nên Duyên bằng lòng ngay.
- Dạ nhÆ° thế thì được rồi, có Ä‘iá»u gì mà Chú phải ngần ngại...
Lý Cảnh cÆ°á»i nói:
- Con nói thế Chú má»›i mừng. NhÆ° thế ngà y mai con sá»a soạn áo quần rồi lên Huyện vá»›i Chú đè Chú đừa con trình lại vá»›i Quan Huyện, ngaì sẽ cho ngÆ°á»i Ä‘Æ°a vè Kinh ở trong nhà Cụ Lá»›n.
À mà Chú cÅ©ng phải dặn con con nhá»› Ä‘iá»u nà y, con nên nhá»› kỹ nghe Duyên. Nhà Cụ Lá»›n trên Kinh là Nhà vi Tứ Trụ triá»u đình có quyá»n tiá»n trảm háºu tấu con đừng là m Ä‘iá»u chi mất lòng hoặc đừng là m Ä‘iá»u chi cho trong nhà pháºt ý thì khổ đó. Con là m cách nà o cho các Cụ thÆ°Æ¡ng thì chẳng những con được nhá» mà ngay cả Chú cÅ©ng được nhá» vả nhiá»u vì ngà y nay Cụ Lá»›n muốn cho Chú là m chi mà không được.
Cô Duyên đứng im không nói năng gì! Cô Ä‘anh suy nghÄ© không biết ngà y mai đây mà lên nhà Quan ở, Ä‘á»i cô sẽ ra sao?
Sáng hôm sau Thầy Lý Cảnh cắp ô dẫn con gái lên Ä‘Æ°á»ng ra Huyện. Cái tin cô Duyên con thầy Lý Cảnh ra Kinh hầu hạ Cụ Thượng đã là m cho biết bao trai tráng trong là ng ngẩn ngÆ¡, thầm tiếc. Duyên là hoa khôi là ng Mỹ Hóa. Äã có biết bao chà ng trai dòm ngó định nhá» ngÆ°á»i mai mối thì Duyên đã vá» Kinh hầu hạ trong gia đình Cụ Thượng Hồ.
Tiếng trống hầu vừa Ä‘iểm, Quan Huyện vẫn chÆ°a ra công Ä‘Æ°á»ng, mà cha con Thầy Lý. Duyên đã khép nép đứng ngoà i. Chú lÃnh lệ há»i:
- Thầy Lý đi đâu đây lại có cô nà o nữa mà trông đẹp thế?
Lý Cảnh cÆ°á»i đáp:
- Äây là con cháu của tui. Quan Lá»›n muốn nhá» nó ra ngoà i nhà Cụ Lá»›n Ä‘á»… là m việc trong nhà đó.
Nghe Thầy Lý nói, đó là cô gái sắp ra hầu ngoà i nhà Cụ Lá»›n, chú lÃnh lệ đâm ngán, đánh trống lãng Ä‘i mất.
Lát sau Quan Huyện ra công Ä‘Æ°á»ng, thấy Lý Cảnh tháºp thò bên ngoà i bèn gá»i:
- Thầy Lý Mỹ Hóa có chuyện chi đó?
Lý Cảnh sung sÆ°á»›ng khi thấy Quan Huyện đặc biệt chú ý đến Thầy trong khi thiên hạ đứng bên ngoà i rất đông mà chẳng ai được Quan Huyện gá»i đến. Thầy Lý hãnh Ä‘iện đáp:
- Dạ bẩm Quan Lớn, con đưa cháu lên hầu Quan Lớn vỠviệc hôm qua Quan Lớn có dạy...
Quan Huyện nhá»› ra việc Ông nhá» Thầy Lý là ng Mỹ Hóa bèn gáºt đầu nói:
- Có rồi à Thầy Lý! May quá Cụ tôi Ä‘ang giục. Má»i Thầy Lý vô đây. Lệ đâu lấy ghế má»i Thầy Lý ngồi.
NgÆ°á»i lÃnh lệ khệ lệ bÆ°ng chiếc ghế đẩu má»i Thầy Lý Cảnh ngồi. Duyên khép nép đứng góc tÆ°á»ng. Quan Huyện ngÆ°á»›c nhìn Duyên, Ông không ngá» cô gái quê nà y lại xinh đẹp nhÆ° thế. Trông Duyên, Quan Huyện cÅ©ng thấy Ä‘á»™ng lòng dâm rồi. Ông bèn há»i Thầy Lý Cảnh:
- Cô đó lên hầu trên Cụ tôi à ?
Lý Cảnh lễ phép thưa:
- Dạ bẩm Quan Lớn, đó là con gái của tôi. Tên cháu là Duyên.
Quan Huyện ngạc nhiên vì ông không ngá» Lý Cảnh lại hy sinh đến mức Ä‘Æ°a con gái lên hầu cáºu Bẩy em trai của Ông má»™t gã thiếu nhi không còn giống ngÆ°á»i nữa mà hình thù cÅ©ng nhÆ° tiếng tru tá»›i 90% là loà i chó. Quan Huyện khen Thầy Lý Mỹ Hóa:
- Cô Duyên đây là con gái Thầy Lý à ! Tháºt Thầy Lý đối vá»›i gia đình tui tốt quá mà ...
Lúc nà y, Thầy Lý Cảnh mới khoe sự trung thà nh của Thầy đối với gia đình Cụ Lớn:
- Dạ bẩm Quan Lá»›n, con đã suy nghÄ© nhiá»u rồi. NgÆ°á»i thi không thiếu gì nhất là lên hầu trên Cụ Lá»›n nhÆ°ng con sợ bá»n chúng bá nháp, chẳng những không là m Cụ Lá»›n bằng long mà còn có khi há» còn có tánh gian tham ăn cắp vặt thì khổ lây cả cho con. Chi bằng cháu nó lên hầu trên Cụ Lá»›n cho chắc chắn và vá» sau nó còn có thể nÆ°Æ¡g nhá» và o Cụ Lá»›n đợc nữa.
Quan Huyện biết Ông Lý Cảnh không biết cáºu Bẩy tức la Cáºu Chó trong nhà Cụ Thượng Hồ nên Thầy Lý ná»›i hy vá»ng là con gái Thầy hầu hạ trong dinh Cụ Thượng sẽ được nÆ°Æ¡ng nhá» vá» sau. Quan Huyện thấy Cô Duyên vừa xinh đẹp lại rất duyên dáng, nên ông Huyện không muốn Cô Duyên thất vá»ng. Quan Huyện bảo vá»›i Thầy Lý và để gián tiếp cho Cô Duyên hay vá» Cáºu Chó:
- Tui nói tháºt Ä‘e Thầy Lý biết hiện nay trên nhà Cụ tôi có má»t cáºu em tôi má»›i sanh ra đã cá» táºt nguỵá»n nên trong gia đình tôi ai cÅ©ng thÆ°Æ¡ng chú đó. Chú muốn gì cÅ©ng chiá»u chú hết vì tháºt ra lá»™c của Thầy tôi để lại anh chị em chung tôi hưởng hết, chỉ có Chú Bẩy là tháºt tá»™i nghiệp chẳng những không được hưởng gì ma` còn phải chịu biết bao sá»± khổ sở.
Nay Chú Bẩy đã lên 8 tuổi, trông Chú tháºt lá»›n mà bệnh táºt vẫn còn, quan Ãốc tá» D. em ruá»™t tôi hiện là Giám Ãốc Bệnh viện Huế hà ng ngà y vẫn vá» chữa trị cho cáºu Bẩy. NhÆ°ng khổ quá cá» lẽ em tôi phải gánh tất cả những gì mà đáng lẽ chung tôi phải chia sẽ nên chữa bao nhiêu nó vân không khá»i.
Bây giá» cô Duyên (con gái Thầy Lý) lên trên Cụ tôi là hầu hạ cáºu Bẩy. chiá»u chuá»™ng cáºu Bẩy. Váºy tôi nói thá»±c để cô Duyên biết là hầu hạ Chú Bẩy nhà tôi thì khổ lắm cô phải cố gắng thì má»›i được, nhứt là phải giữ kÃn miệng đừng cho bên ngoà i biết chuyện cáºu Bẩy vì Thầy Lý và cô Duyên chắc cÅ©ng không lạ gì , tiếng là nh đồn xa, tiếng dữ cÅ©ng đồn xa... Nếu tiếng đồn ra ngoà i chuyện Chú Bẩy thì Cụ tôi phiá»n lắm đấy...
Thầy Lý thấy Quan Huyện dặn dò cẩn tháºn nhÆ° thế Thầy Lý Cảnh có ý không bằng lòng, Thầy Lý Cảnh tin rằng Cô Duyên con gái Thầy rất ngoan và rất có hiếu. Thầy bảo là m gì, ở đâu cô cÅ©ng phải vâng lệnh và Thầy bảo vá»›i cô Duyên rằng gia đình và bản thân của Thầy Lý là nhỠở sá»± thÆ°Æ¡ng xót của Quan Huyện, sá»± cất nhắc của Quan Huyện đã Ä‘Æ°a Thầy Lý từ chức Phó Chức nghèo khổ lên đến chức Lý Trưởng tha hồ mà kiếm ăn trong là ng trong xã.
Thầy Lý Cảnh thÆ°a vá»›i Quan Huyện há» Hồ rằng: = - - Bẩm Quan Lá»›n Æ¡n của Quan Lá»›n đối vá»›i cha con tôi có khác nà o Æ¡n tái tạo. Quan Lá»›n bắt cha con chúng tôi nhảy và o lá»a chúng tôi cÅ©ng xin nhảy ngay chá»› đừng nói chuyện hầu hạ cáºu Bẩy. Cháu Duyên đây là đứa con có hiếu chẳng bao giá» nó dám cải lá»i tôi. Khi được Quan lá»›n cho biết Cụ Cố trên Kinh đô cần má»™t đứa tá»› gái để hầu hạ cáºu Bẩy, con vá» bảo vá»›i cháu rằng, nhà ta Ä‘ang mang Æ¡n Quan Lá»›n chỉ cá» phút nà y có thể trả được thì con cố gắng lên trên Kinh đô, hầu hạ trong nhà Cụ Cố, nếu được Cụ Cố và các Quan lá»›n thÆ°Æ¡ng thì chẳng những pháºn con còn nhá», mà đưá»ng danh lợi của con cÅ©ng có cÆ¡ phát đạt.
Cháu Duyên sốt sắng nghe theo lá»i dạy của con nên hôm nay con má»›i dám Ä‘Æ°a cháu lên trinh diện Quan Lá»›n.
Quan Huyện cÆ°á»i bảo:
- Nếu được nhÆ° thế thì còn gì bằng nữa. Thầy Lý đối vá»›i tôi nhÆ° thế tháºt táºnn tình. Thôi hây giá» cô Duyên và o trong nhà để quần à o trong buồng rồi dá»n dẹp trong nhà đi, đợi nhà tôi lên trên cụ Cố tôi vá» rồi cô sẽ theo nhà tôi lên nhà Cụ tôi.
Nói rồi Quan Huyện sang bảo Thầy Lý Cảnh:
- Nói gần nói xa chẳng qua nói tháºt, tánh tôi lúc nà o cÅ©ng muốn cÆ°a đứt đục suốt. Váºy Thầy Lý lấy 20Ä‘ vá» tiêu dùng và Thầy là m giấy cho cô Duyên ở vá»›i Cụ tôi đến khi nà o cô Duyên lấy chồng thi thôi.
20Ä‘ khi ấy to bằng 1000.OOÄ‘ bây giá» nên Thầy Lý Cảnh ngần ngại ná»a tiếc tiá»n ná»a lo ngại thì Quan Huyện đã dục:
- Nếu Thầy không nháºn tiá»n thì cô Duyên thu xếp quần áo vá» nhà , tôi không dám nhá» cô lên giúp đở trên Cụ tui nữa.
Thầy Lý Cảnh hốt hoảng thưa nhanh:
- Dạ bẩm Quan Lá»›n, chúng tôi xin nháºn số tiá»n nà y và xin ký giấy cho cháu Duyên ở hầu hạ Cụ Lá»›n bao lâu cÅ©ng được.
Quan Huyện gá»i Thầy Bá» và o bảo thảo tá» cam kết cho cô Duyên ở trên Cụ Cố cho đến khi cô Duyên lấy chồng.
Trong khi Thầy Äá» bảo tá» cam Ä‘oan, Quan Huyện gá»i lÃnh lệ hầu trà đưa cô Duyên và o nhà trong.
Nháºn tiá»n là m giấy xong, Thầy Lý Cảnh vô thăm con rồi ra vá». Cô Duyên nhìn cha ứa lệ nhÆ°ng cô sợ cha buồn Ä‘Ã nh phải gạt lệ là m ngÆ¡ tiển cha ra cổng Huyện.