Từ ngã ba Đoan Hùng về Đại Đồng có thể đi bằng đường thủy hoặc đường bộ. Đường thủy đi ngược sông Chảy mất chừng một ngày đường. Đường bộ mặc dù được chúa Bầu tu sửa nhiều nhưng đi lại vẫn khó khăn.
Thành Nghị Lang*
Thời kỳ này, thành Nghị Lang là trung tâm kinh tế, chính trị của cả vùng Tây Bắc. Bên bờ sông Chảy dọc tưởng thành phía Đông san sát hàng quán, nào là lúa nếp, khoai lang, thảo dược, gia vị, gia súc, muối, bút mực, quần áo, vải vóc, đồ trang sức...
Phải nói là khả năng của Chúa Bầu và quân dân vùng Tuyên Hóa thực sự rất đáng nể khi xây dựng một tòa thành như vậy. Thành Nghị Lang một nửa thành nằm trên gò núi, một nửa khác nằm trên đất bằng. Do vậy tường thành phải thuận theo thế đất mà xây. Phía Tây và phía Nam dựa vào những dãy núi cao. Ở phía Đông, dòng sông Chảy như chiến hào tự nhiên nước chảy xiết cuồn cuộn. Thành Nghị Lang nhìn qua thì không khác nhiều so với các tòa thành miền xuôi nhưng thực ra mọi quy luật xây thành đều được vận dụng triệt để biến nơi đây thành một tòa thành phòng thủ bất khả xâm phạm.
Thực ra, Chúa Bầu thực sự là một người có tài rất lớn. Các ngày đầu khởi sự ở Khau Bầu. Vượt qua bao nhiêu khó khăn mới đánh bại được tù trưởng Đại Đồng rồi lại vượt qua bao nhiêu gian khổ mới xây dựng được cơ ngơi như hiện nay. Ngoài một phần tù trưởng bị thất thế, hầu hết các tù trưởng dân tộc thiểu số đều ủng hộ chúa Bầu.
Cho dù nhà Mạc hay lực lượng phò Lê chiến thắng thì những gì chúa Bầu có được cũng không nhiều hơn bây giờ. Nguyên nhân chính làm Vũ Văn Uyên**được vua Lê phong tước những ngày còn gian khó nên ông luôn nói chịu ơn sâu nặng của các vua Lê. Tuy nhiên khi nhà Lê trung hưng muốn mượn tay giặc Minh vào giày xéo nước ta Vũ Văn Uyên đã khẳng khái từ chối
Tại ruộng khoai sau trụ sở làm việc của Chúa Bầu
Vũ Văn Uyên đang chăm sóc cây khoai. Dù nhìn như người nông dân lam lũ nhưng uy phong cùng ánh mắt lẩm liệt của người đứng đầu vùng Tây Bắc thì không lẫn vào đâu được.
Lúc này, một người con gái dáng người cân đối, khuôn mặt xinh xắn, thanh tú, đôi mắt to đẹp, xuất hiện
Thấy người con gái đó Vũ Văn Uyên lên tiếng
- Ngọc Anh*** à, tới đây giúp ta chăm ruộng khoai đi con
- Thưa Bác, theo tin thám tử chúng ta báo về. Quân Ngụy triều trang bị hỏa khí kỳ lạ. Nhìn kích thước rất nhỏ nhưng uy lực vượt xa thần cơ. Quân lính dưới sự chỉ uy của Trịnh Kiểm cũng đã thất thủ
Tới đây khuôn mặt chúa Bầu vẫn không thay đổi:
- Ngọc Anh, con còn nhớ cách trồng khoai không
- Thưa Bác, sau khi trồng khoai lang khoảng hai tuần thì cần phải bấm ngọn dây lang để rau cho ra nhiều nhánh và sản sinh nhiều củ. Sau đó cứ cách một tuần lại cắt ngọn một lần .Sau đó phải tiến hành vun xới gốc cho rau, phải xới đất thật sâu cho đứt rễ phụ và tưới nước đủ ẩm cho rau.
Ngọc Anh đáp
Chúa Bầu mỉm cười
- Đúng rồi, cháu gái của ta. Cha ta, cũng chính là ông con trước khi dựng nghiệp cũng chỉ là nông dân thôi. Chính họ là người cho ta cơ nghiệp.
Ngừng một chút, ông nói tiếp
- Ta đã nhận được tin báo. Quân Trịnh Kiểm đã bị đánh tan. Như vậy cũng tốt. Dù sau ta cũng không thích hắn. Quân Ngụy triều đang hành quân về đây. Theo tình hình này, chuyện phục kích nữa là không thể. Chắc chắn sẽ có trận quyết chiến lớn ở ngoại thành Nghi Lang. Nhưng dù sau thì cũng sắp đến tết rồi. Nhất định phải cho binh sĩ một cái tết no ấm
- Dạ
Doanh trại chỉ huy quân nhà Mạc
Sau khi bổ sung đạn dược, quân của Phúc Hải đã sẵn sàn tấn công
Nhìn vào sa bàn được làm theo hướng dẫn của Phúc Hải, Nguyễn Kính lên tiếng:
- Bệ hạ, sau khi kiểm soát ngã ba sông Hồng, thần đã cho quân tiến hành kiểm soát dần khu vực sông Chảy, đảm bảo không xảy ra chuyện Phúc Kích như lần trước
Nói tới đây, mặt Nguyễn Kính có hơi sa xuống. Nếu không phải hắn ra lênh cho Phúc Hải tấn công thì đâu có rơi vào bẫy. Nếu không nhờ ưu thế hỏa lực thì Phúc Hải đã làm mồi cho cá lâu rồi. Sau đó quân chúa Bầu vì tổn thất lớn nên cũng rút đi nên quân nhà Mạc mới chiếm được ngã ba sông Hồng dễ dàng như vậy
Phúc Hải dĩ nhiên hiểu chuyện này. Ai mà ngờ quân chúa Bầu lại đột nhiên có gã quân sư Trịnh Kiểm xuất hiện. Thực ra nhờ chuyện này, Phúc Hải hiểu rằng tri thức người cổ đại không hề thấp. Bọn họ chỉ không có kiến thức hiện đại mà thôi
- Nguyễn Kính tướng quân. Chuyện đó bỏ qua đi. Còn chuyện tấn công Nghị Lang thế nào rồi
- Bệ hạ, theo thám tử hồi báo. Thành Nghị Lang tường cao thành dày, lương thực đầy đủ, dù bị vây một hai năm cũng không thành vấn đề, lại có Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật trấn giữ. Tuy nhiên, quân ta có hỏa lực mạnh, trong trận vừa rồi tuy bị phục kích nhưng binh lính càng thêm tin tưởng vào sức mạnh của hỏa khí nên sĩ khí tăng cao
Phải nói là trên lý thuyết, Nguyễn Kính là chủ soái không cần phải báo cáo cho Phúc Hải nhưng quen vị đại hoàng tử này một thời gian hắn cũng dần nể phục Phúc Hải. Trong thâm tâm, hắn đã xem Phúc Hải là chủ soái của mình từ lâu
Vào những ngày cuối tháng chạp, tháng 1 năm 1535, những con thuyền lớn bắt đầu tập hợp ở gần bến sông
Đoàng!!! Đoàng!!! Đoàng!!!... Các họng pháo thi nhau nã vào cảng ngoại thành Nghị Lang. Pháo đánh nổ tung các thuyền gỗ của quân chúa bầu , pháo đánh nổ tung những cột cờ tung bay, pháo thổi bay thủy quân Chiêm lên trời ngắm cảnh... Suốt 15 phút oanh tạc, bến cảng của quân Chúa Bầu vốn mấy ngày trước còn là khu vực buôn bán tấp nập ở Tây Bắc đã không còn ra hình dáng gì nữa. Những cột khói đen nghi ngút bay lên
Lúc này, ở cách đó mấy dặm Vũ Văn Mật kinh ngạc trước uy lực của pháo binh nhà Mạc, nhìn bến cảng bị bắn thành như vậy ông khẽ rùng mình một cái. Pháo binh nhà Mạc quá khủng bố rồi. Trịnh Kiểm không mất mạng là may rồi. Nhưng dù sau cũng là một vị tướng có kinh nghiệm. Ông ra lênh:
- Lệnh cho giám quân chém kẻ nào bỏ chạy. Lênh cho thần cơ binh bắn vào thuyền đổ bộ của quân địch. Cung tiễn thủ vào vị trí. Đao thủ, mâu thủ hổ trợ sau lưng
Tất nhiên là mấy khẩu thần cơ không có tác dụng gì lớn. Pháo của chúa Bầu là thần cơ của Hồ Nguyên Trừng đầu thế kỷ XV, pháo của Phúc Hải là thời chiến tranh napoleon, đầu thế kỷ XIX, chênh lệch tới hơn 400 năm
Tuy nhiên, lúc quân nhà Mạc bắt đầu đổ bộ dưới sự hổ trợ của pháo binh thì kỵ binh chúa bầu bắt đầu xông ra
Đạn pháo ầm ầm trút xuống, nhiều kỵ sỹ bị hất văng khỏi ngựa, có chiến mã vẫn lao đi nhưng người ở trên đã rớt xuống từ lúc nào... Dưới cơn mưa lửa đạn ấy, 300 kỵ binh vẫn anh dũng thúc ngựa lao lên.
Không nao núng quân Phúc Hải dàng ba hàng nổ liên tục, nhiều kỵ binh ngã ngựa
- Lắp lê
Sau trận chiến ở sông Lô, Phúc Hải nhận thấy quân của mình cần thêm lưỡi lê nên đã bàn với Nguyễn Kính. Nguyễn Kính cho rèn một số lưỡi lê theo trí nhớ của hắn. Lê bốn cạnh, không giống như thương, khả năng đâm xuyên vượt trội. Tuy nhiên, kỵ binh cũng đã gây ra tổn thất ban đầu
- Đội hình ô vuông
Một sĩ quan dưới quyền Phúc Hải la lên
Bọn họ nhanh chóng kết thành đội hình vuông, dùng súng và lưỡi lê chĩa ra bốn phía như những con nhím, xa thì nổ súng, gần thì dùng lưỡi lê đâm, nhanh chóng ngăn cản thế tiến công của quân chúa Bầu. Từ phía sau, 2000 lính nhà Mạc còn lại cũng tràn lên đẩy lùi quân địch khỏi bến cảng. Quân lính còn lại nhanh chóng hộ tống Vũ Văn Mật về lại thành Nghi Lang
*thành Nghị Lang: là thành chính của các chúa Bầu. Thành này cũng còn gọi là Bầu Phủ hay Thành Bàu. Thành được xây dựng vào khoảng năm 1527-1533. Thành Nghị Lang là trung tâm kinh tế, chính trị của cả vùng sông Chảy ở nửa đầu thế kỷ 16.
** Vũ Văn Uyên chúa Bầu đời đầu tiên
*** Vũ Thi Ngọc Anh, bà chúa Bầu họ Vũ, có nhiều công lao trong xây dựng căn cứ và dạy dân trồng lương thảo được bà con trong vùng tôn từ như: "Bà chúa lương", "Bà chúa kho", "Bà chúa Bầu", "Bà Anh thần nông". Người địa phương còn gọi bà là "Bà Bụt" khi cúng bà trong các hội xuống đồng. Doanh trại chính của bà Vũ Thị Ngọc Anh là thành Bến Lăn, nơi có võ trường huấn luyện quân binh[