ChÆ°Æ¡ng Mở Ãầu:
Sau khi Ãức Thế Tôn thà nh đạo, Ngà i suy nghÄ© rằng: “Con Ä‘Æ°á»ng ly dục là con Ä‘Æ°á»ng tốt nhất để đạt được sá»± thanh tịnh. An trú trong đại thiá»n định má»›i hà ng phục được chúng maâ€.
Ở tại vÆ°á»n Lá»™c Uyển, Ngà i chuyển bánh xe pháp vá» 4 chân lý Ä‘á»™ cho 5 anh em Kiếu Trần NhÆ° Ä‘á»u chứng được đạo quả. Má»—i khi có những thầy Tý Kheo nà o nêu lên những Ä‘iá»u chÆ°a rõ, cầu Pháºt chỉ giáo, Ãức Thế Tôn giảng giải là m cho tất cả đếu được khai ngá»™, chấp tay cung kÃnh theo lá»i Pháºt dạy.
ChÆ°Æ¡ng 1:
Từ giã cha mẹ Ä‘i xuất gia há»c Ãạo, thấu rõ nguồn tâm, hiểu vô vi pháp, được gá»i là báºc Sa môn, thÆ°á»ng giữ gìn 250 giá»›i, sống Ä‘á»i thanh tịnh, thá»±c hà nh 4 chân đạo, thà nh tá»±u quả vị A La Hán.
Vị chứng quả A La Hán có thể phi hà nh, biến hoá, kéo dà i mạng sống, ở Ä‘á»i Ä‘á»™ng cả trá»i đất. Thứ đến là quả A Na Hà m. Vị chứng A Na Hà m, khi tuổi thá» hết, thần thức sẽ sinh lên cõi trá»i thứ 19 thì chứng quả A La Hán. Thứ đến là quả TÆ° Ãà Hà m, ngÆ°á»i chứng quả TÆ° Ãà Hà m, má»™t lần sanh lên cõi trá»i, má»™t lần sanh xuống cõi ngÆ°á»i thì chứng quả A La Hán. Kế đến là quả Tu Ãà Hoà n. NgÆ°á»i chứng quả Tu Ãà Hoà n phải 7 lần sanh, 7 lần tá» má»›i chứng quả A La Hán. NgÆ°á»i chứng quả A La Hán là ngÆ°á»i đã Ä‘oạn táºn ái dục, nhÆ° tay chân bị chặt không thể sá» dụng trở lại được.
ChÆ°Æ¡ng 2:
Ãức Pháºt dạy rằng: “NgÆ°á»i xuất gia là m Sa môn thì phải từ bỠái dục, biết được nguồn tâm, thấu triệt giáo pháp của Pháºt, hiểu pháp vô vi. Bên trong không có cái để được, bên ngoà i không có chổ để cầu. Tâm không chấp thủ nÆ¡i Ãạo, cÅ©ng không hệ lụy bởi nghiệp, không có suy tưởng, không có tạo tác, không có tu, không có chứng, chẳng cần trải qua các thà nh vị mà tá»± thà nh cao tá»™t, gá»i đó là Ãạoâ€.
ChÆ°Æ¡ng 3:
Ãức Pháºt dạy: “Cạo bá» râu tóc để trở thà nh vị Sa môn, lãnh thá» giáo pháp của Pháºt thì phải xả bá» của cải thế gian, mong cầu vừa đủ, giữa ngà y ăn má»™t bá»a, dÆ°á»›i gốc cây ở má»™t đêm, cẩn tháºn không trở lại lần thứ hai. Ãiá»u là m cho ngÆ°á»i ta ngu muá»™i là ái dục.â€
ChÆ°Æ¡ng 4:
Ãức Pháºt dạy: “Chúng sanh lấy 10 việc là m Ä‘iá»u thiện, cÅ©ng lấy 10 việc là m Ä‘iá»u ác. MÆ°á»i việc ấy là gì? Thân có 3, miệng có 4, ý có 3. Thân có 3 là : giết hại, trá»™m cắp, dâm dục. Lưỡi có 4 là : nói hai lưỡi, nói Ä‘á»™c ác, nói dối trá, nói hoa mỹ. à có 3 là : táºt đố, sân háºn, ngu si. MÆ°á»i Ä‘iá»u ấy không phù hợp vá»›i con Ä‘Æ°á»ng của báºc Thánh, gá»i là hà nh vi ác. Nếu mÆ°á»i Ä‘iá»u ác nấy được đình chỉ thì gá»i là 10 Ä‘iá»u thiện váºyâ€.
ChÆ°Æ¡ng 5:
Ãức Pháºt dạy: “NgÆ°á»i có lầm lá»—i mà không tá»± sám hối để mau chấm dứt tâm tạo tá»™i ấy, thì tá»™i lá»—i cà ng chồng chất và o thân nhÆ° nÆ°á»›c chảy vá» biển, dần dần trở nên sâu rá»™ng. Nếu ngÆ°á»i có tá»™i mà tá»± nháºn biết tá»™i, bỠác là m là nh thì tá»™i lá»—i tá»± diệt, nhÆ° bệnh được đổ mồ hôi, dần dần sẽ khá»i bệnhâ€.
ChÆ°Æ¡ng 6:
Ãức Pháºt dạy rằng: “NgÆ°á»i ác nghe nói ai là m Ä‘iá»u thiện thì đến để phá hoại. Khi gặp ngÆ°á»i nhÆ° váºy, các ông phải tá»± chủ, đừng có tức giáºn trách móc. Bởi vì, kẻ nà o mang Ä‘iá»u ác đến thì há» sẽ lãnh thá» Ä‘iá»u ác đóâ€.
ChÆ°Æ¡ng 7:
Ãức Pháºt dạy: “Có ngÆ°á»i nghe ta giữ đạo, thá»±c hà nh tâm đại nhân từ, nên đến mắng ta; ta im lặng không phản ứng. NgÆ°á»i kia mắng xong, ta liá»n há»i: ‘Ông Ä‘em lá»… váºt biếu ngÆ°á»i khác, ngÆ°á»i kia không nháºn thì lá»… váºt ấy trở vá» vá»›i ông không?’. Ãáp: ‘Vá» chứâ€. Ta bảo: ‘Nay ông mắng ta, ta không nháºn thì tá»± ông rÆ°á»›c há»a và o thân, giống nhÆ° vạng theo tiếng, bóng theo hình, rốt cuá»™c không rá»i nhau được.’ Váºy, hãy cẩn tháºn, đừng là m Ä‘iá»u ácâ€.
ChÆ°Æ¡ng 8:
Ãức Pháºt dạy: “Kẻ ác hại ngÆ°á»i hiá»n giống nhÆ° ngÆ°á»›c mặt lên trá»i mà nhổ nÆ°á»›c miếng rÆ¡i xuống mặt mình. Ngược gió tung bụi, bụi chẳng đến ngÆ°á»i khác, trở lại dÆ¡ thân mình. NgÆ°á»i hiá»n không thể hại mà còn bị há»a diệt thânâ€.
ChÆ°Æ¡ng 9:
Ãức Pháºt dạy: “Há»c rá»™ng, nghe nhiá»u, mến đạo thì đạo khó gặp. Thủ chà hà nh đạo thì đạo rất lá»›nâ€.
ChÆ°Æ¡ng 10:
Ãức Pháºt dạy rằng: “Thấy ngÆ°á»i thá»±c hà nh bố thÃ, hoan hỉ giúp đỡ thì được phÆ°á»›c rất lá»›nâ€.
Có vị Sa môn há»i Pháºt: “PhÆ°á»›c nà y có hết không?†Pháºt đáp: “Và nhÆ° lá»a của ngá»n Ä‘uốc, và i trăm ngà n ngÆ°á»i Ä‘em Ä‘uốc đến mồi lá»a vỠđể nấu ăn hay để thắp sáng, lá»a ngá»n Ä‘uốc nầy vẫn nhÆ° cÅ©. PhÆ°á»›c của ngÆ°á»i hoan há»· hổ trợ cho ngÆ°á»i thá»±c hà nh bố thà cÅ©ng váºyâ€.
ChÆ°Æ¡ng 11:
Ãức Pháºt dạy “Cho má»™t trăm ngÆ°á»i ác ăn không bằng cho má»™t ngÆ°á»i thiện ăn. Cho má»™t ngà n ngÆ°á»i thiện ăn không bằng cho má»™t ngÆ°á»i thá» ngÅ© giá»›i ăn. Cho má»™t vạn ngÆ°á»i thá» ngÅ© giá»›i ăn không bằng cho má»™t vị Tu Ãà Hoà n ăn. Cho má»™t mÆ°á»i vạn vị Tu Ãà Hoà n ăn không bằng cho má»™t vị TÆ° Ãà Hà m ăn. Cho má»™t ngà n vạn vị TÆ° Ãà Hám ăn không bằng cho má»™t vị A Na Hà m ăn. Cho má»™t ức vị A Na Hà m ăn không bằng cho má»™t vị A La Hán ăn. Cho mÆ°á»i ức vị A La Hán ăn không bằng cho má»™t vị BÃch Chi Pháºt ăn. Cho má»™t trăm ức vị BÃch Chi Pháºt ăn không bằng cho má»™t vị Pháºt ba Ä‘á»i ăn (Tam Thế Pháºt). Cho má»™t ngà n ức vị Pháºt ba Ä‘á»i ăn không bằng cho má»™t vị Vô niệm, Vô trụ, Vô tu, Vô chứng ănâ€.
ChÆ°Æ¡ng 12:
Ãức Pháºt dạy: “Là m ngÆ°á»i có 20 Ä‘iá»u khó: Nghèo nà n bố thà là khó – Già u sang há»c đạo là khó – Bá» thân mạng quyết chết là khó – Thấy được kinh Pháºt là khó – Sanh và o thá»i có Pháºt là khó – Nhẫn sắc nhẫn dục là khó – Thấy tốt không cầu là khó – Bị nhục không tức là khó – Có thế lá»±c không dá»±a là khó – Gặp việc vô tâm là khó – Há»c rá»™ng nghiên cứu sâu là khó – Diệt trừ ngã mạn là khó – Không khinh ngÆ°á»i chÆ°a há»c là khó – Thá»±c hà nh tâm bình đẳng là khó – Không nói chuyện phải, trái là khó – Gặp được thiện tri thức là khó – Thấy tánh há»c đạo là khó – Tùy duyên hóa Ä‘á»™ ngÆ°á»i là khó – Thấy cảnh tâm bất Ä‘á»™ng là khó – Khéo biết phÆ°Æ¡ng tiện là khóâ€.