Nhiá»u chiến sÄ© cách mạng đã từng trải qua nhiá»u nhà tù nên sau ngà y hòa bình, được sống sót trở vá», vá»›i những trải nghiệm "lá»a thá» và ng" trong ngục tù đế quốc, khi so sánh, các cá»±u tù Ä‘á»u nói: Không có nhà tù nà o tà n khốc hÆ¡n Phú Quốc.
Ông Võ Văn Hiá»n - nguyên Trưởng ban Liên lạc Cá»±u tù binh Việt Nam thá»i chống Mỹ, nguyên Ủy viên Ủy ban Kiểm tra trung Æ°Æ¡ng Äảng, vá»›i tÆ° cách là ngÆ°á»i đã từng bị giam giữ tại trại giam tù binh Phú Quốc, trong há»™i thảo do Sở Văn hóa - Thông tin Thể thao Kiên Giang tổ chức năm 1995 đã phân tÃch và so sánh Ä‘Æ°a ra nháºn định:
“DÆ°á»›i thá»i Mỹ - ngụy, chế Ä‘á»™ nhà tù rất thâm Ä‘á»™c, xảo quyệt, vô cùng tà n bạo đối vá»›i tù chÃnh trị cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i tù binh. Kẻ thù tấn công đánh phá liên tục, từ khi bị bắt đến khi rá»i khá»i nhà giam, đặc biệt trong thá»i giam cầm lÆ°u Ä‘Ã y, không để ngÆ°á»i tù yên thân, nhằm "vô hiệu hóa ngÆ°á»i tù".
Chúng chủ trÆ°Æ¡ng tiêu diệt tinh thần cách mạng, thể xác ngÆ°á»i tù bằng má»i thủ Ä‘oạn xảo quyệt: lừa mị, dụ dá»—, tra tấn dã man, buá»™c ngÆ°á»i tù cung khai, đầu hà ng, phản bá»™i lại cách mạng, sống trở vá» cách mạng không tin dùng, bè bạn nhân dân chê trách, oán ghét. Còn ngÆ°á»i nà o giữ được khà tiết thì vá»›i chÃnh sách cai trị tù tà n bạo của địch, nếu không chết mòn trong tù, mà còn sống thì cÅ©ng tà n phế, khi vá» không những không còn đủ sức để tiếp tục nhiệm vụ cách mạng, mà còn là gánh nặng của gia đình, của cách mạngâ€.
Sá»± tà n khốc của nhà tù khiến trại giam tù binh Phú Quốc tồn tại không đầy 6 năm (từ tháng 6/1967 đến 3/1973) mà đã có hÆ¡n 4.000 ngÆ°á»i chết, hà ng chục ngà n ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng táºt. Äể trả lá»i cho câu há»i vì sao trại giam tù binh Phú Quốc là nhà tù bị đối xá» tà n bạo nhất, ta chỉ cần tìm hiểu thà nh phần tù binh được Ä‘Æ°a đến đây.
Trong số khoảng 40.000 tù binh, có khoảng 12.000 bá»™ Ä‘á»™i chủ lá»±c, địa phÆ°Æ¡ng quân (riêng miá»n Bắc đã có 9.000 ngÆ°á»i), trên 20.000 là dân quân du kÃch xã, ấp và cán bá»™ chÃnh trị. Trong số tù binh nà y có hÆ¡n 2.000 sÄ© quan, hạ sÄ© quan và trên 100 là cán bá»™ chÃnh trị có trình Ä‘á»™ trung cấp, sÆ¡ cấp (trong đó có 10 tỉnh ủy viên, trên 40 huyện ủy viên) và trên 200 chi ủy viên. Phú Quốc là nÆ¡i há»™i tụ tù binh nhiá»u miá»n đất nÆ°á»›c, gồm há»c sinh, trà thức, giáo viên, nhà văn, nhà báo, công nhân, nông dân, dân tá»™c Ãt ngÆ°á»i ở Tây Nguyên, ngÆ°á»i KhÆ¡-me, ngÆ°á»i Hoa và các tôn giáo, có cả nhà sÆ°, ông lão trên 60 tuổi, có cả các em bé 13, 16 tuổi.
Äặc biệt, trong đó có các chiến sÄ© biệt Ä‘á»™ng Sà i Gòn từng tham gia đánh và o các mục tiêu đầu não của kẻ thù, nhÆ° ông Ngô Thanh Vân (Ba Äen) - ngÆ°á»i duy nhất sống sót trong Äá»™i biệt Ä‘á»™ng 11 gồm 15 chiến sÄ© tấn công và o tòa Äại sứ Mỹ đêm mùng 1 tết Máºu Thân 1968. Ông bị thÆ°Æ¡ng và bị Ä‘Ã y ra Phú Quốc...
Vá»›i thà nh phần ấy, địch xem đó là lá»±c lượng Æ°u tú, trá»ng yếu của cách mạng đã tóm được và quyết bằng má»i cách, bằng má»i thủ Ä‘á»an tra tấn là m tê liệt, vô hiệu, triệt tiêu lá»±c lượng nà y. Vì chủ trÆ°Æ¡ng ấy, nhiá»u tá»™i ác thá»i Trung cổ đã diá»…n ra ở Phú Quốc...
Ở trại giam tù binh Phú Quốc, các nhục hình treo cổ, đổ nÆ°á»›c xà bông, tra Ä‘iện, đóng Ä‘inh và o bà n tay, bà n chân và o đầu là chuyện thÆ°á»ng ngà y. Ông Hồ Thà nh PhÆ°Æ¡ng - nguyên Ủy viên Ban Chấp hà nh Äoà n Thanh niên Phân khu 3, cá»±u tù binh Phú Quốc ở Long An kể: "Tất cả bá»n quân cảnh và giám thị Ä‘á»u có quyá»n phạt vạ, đánh Ä‘áºp tù binh. Bá»n quân cảnh gặp tù binh ở đâu là đánh đó, chủ yếu bằng dùi cui, báng súng, đá bằng già y. Riêng bá»n giám thị được sá»± tiếp tay đắc lá»±c của đám tráºt tá»± và ban an ninh, Ä‘iá»u hà nh đã bà y ra nhiá»u hình thức ká»· luáºt, có những hình thức chẳng khác gì thá»i Trung cổ.
Ông Phan Văn Nhẫn - cá»±u tù binh Phú Quốc là điển hình "chứng minh" tà i đục răng có má»™t không hai của tên Nhu. Hai lần bị đục răng, Ông ChÃn Nhẫn mất đến 9 chiếc. Ông đã vẽ lại hình chiếc búa và cái đục - dụng cụ tá»± chế của tên Nhu dùng để đục răng tù binh.
Tôi không bao giá» quên được hình phạt đóng kim. Chúng dùng những cây kim chÃch đã cÅ©, đóng từ từ và o 10 đầu ngón tay. Loại kim nà y gây Ä‘au Ä‘á»›n nhiá»u lần so vá»›i khi dùng kim má»›i". Lòng căm thù khiến ông quên hết Ä‘au Ä‘á»›n, dùng 10 ngón tay Ä‘ang bị găm kim ấy chá»c và o mắt tên chiêu hồi. Äịch hoảng hốt trói ông lại, quáºy á»›t và o vôi bá»™t, đổ và o mặt và o mÅ©i tù nhân, cho đến khi ông bất tỉnh. Sau đó, chúng gắp kim ra khá»i 10 ngón tay, máu tuôn thà nh vòi. Kế đó, chúng ném ông và o "chuồng cá»p"...
Nhà báo Mỹ Robin Moore trong quyển "Chế Ä‘á»™ Sà i Gòn - má»™t chế Ä‘á»™ trại giam" do Nhà xuất bản Äông Nam à ở Paris ấn hà nh cho rằng "chuồng cá»p kẽm gai" là phát minh của Lá»±c lượng đặc biệt MÅ© nồi xanh của Mỹ. Từ năm 1960, Lá»±c lượng đặc biệt MÅ© nồi xanh đã được huấn luyện cách sá» dụng "chuồng cá»p kẽm gai" trong chÆ°Æ¡ng trình Ä‘Ã o tạo các chuyên viên Mỹ chống chiến tranh du kÃch tại TrÆ°á»ng huấn luyện Fort Bragg của Hoa Kỳ.
Và loại "chuồng cá»p kẽm gai" nà y đã xuất hiện ở trại giam tù binh Phú Quốc. Äó là loại chuồng cá»p là m toà n bằng dây kẽm gai, được Ä‘an chằng chịt xung quanh và trên nóc. Chuồng cá»p nà y đặt ở ngoà i trá»i trong phân khu. Má»—i phân khu có đến hai, ba chuồng cá»p - loại nhốt 1 ngÆ°á»i và loại nhốt 3-5 ngÆ°á»i. KÃch thÆ°á»›c chuồng cá»p rất Ä‘a dạng, có loại cho tù binh nằm trên đất cát, có loại buá»™c tù nhân phải nằm trên dây kẽm gai, mặc cho da thịt bị đâm thủng, có loại chỉ nằm hoặc đứng; có loại chỉ ngồi lom khom; khủng khiếp nhất là loại phải đứng lom khom, không đứng được mà ngồi cÅ©ng chẳng được, bởi ngồi xuống phải ngồi trên dây kẽm gai.
Trầm Hương