Ãá»i nhà Minh từ lúc bị Lý Tá»± Thà nh soán nÆ°á»›c của vua Thái Tổ, Thuáºn Trị Hoà ng Ãế Ä‘em binh qua mà đánh lấy nÆ°á»›c lại cải hiệu là Ãại Thanh , đóng đô tại BắcKinh , dùng ngÆ°á»i Mông Cổ cai quản việc quân , Ä‘i đánh dẹp từ Bắc chà Nam , tóm thâu thiên hạ , soán ngôi cai trị có chÃn mÆ°á»i năm dÆ° , truyá»n đặng bốn Ä‘á»i vua , truyá»n đến vua Cà n Long lên ngôi , vua nà y rất nên thông minh , việc văn đã hay , nghá» võ lại giá»i , hiểu biết thiên văn , thông hay địa lý , những sách chÆ° tá» bá gia Ä‘á»u thạo.
Thủa ấy thiên hạ ở yên , ngÆ°á»i ngÆ°á»i vui nghiệp là m ăn , tám phÆ°Æ¡ng đến cống , muôn nÆ°á»›c tá»›i chầu , ngá»±a thả vá» núi Nam SÆ¡n , đồ binh khà dẹp và o kho , tu luyện việc văn rất nên có phÆ°á»›c, tá»a hưởng thanh bình .
Ngà y ná» vua Cà n Long lâm trà o, lúc canh năm đồng hồ Ä‘iểm ba , bên tả giá»ng trống Long Phụng , bên hữu đánh chuông Kiển DÆ°Æ¡ng , quan Ná»™i Thị Thái Giám Ä‘Ã n hầu ra trÆ°á»›c , cung phi mỹ nữ hầu sau , văn quan võ bá chầu hai bên, vua ngá»± Kim Loan Ãiện ngồi trên Long Sà ng, kế đến quần liêu lá»›n nhỠđồng tung hô triá»u bái , xong rồi , vua truyá»n chiếu chỉ rằng : " Từ khi trẫm thừa nghiệp Thánh Tổ Thần Thông mà nối ngôi báu nà y , dÆ°á»›i nhá» sức chÆ° khanh, trên nhá» trá»i ủng há»™ , gió thuáºn mÆ°a hòa , nÆ°á»›c mạnh dân an , hưởng nghiệp thái bình , muôn dân hưởng phÆ°á»›c , lúc rảnh rang trẫm có ngụ má»™t câu đối, nếu chÆ° khanh ai đối được sẽ trá»ng thưởng ."
Khi ấy các quan đại thần Ä‘á»u tâu : " Xin Bệ hạ ngá»± phê cho chúng tôi biết ."
Vua liá»n dạy Ná»™i thị Ä‘em văn phá»ng tứ bá»u và giấy kim tÆ°Æ¡ng rồi phê câu ấy nhÆ° vầy :
" Thượng Ãế lúc hà nh binh, trống sấm, cá» mây, Ä‘ao gÃó, tên mÆ°a, trá»i bố tráºn."
Lúc ấy các quan coi rồi đứng trân trân nhìn nhau, không ai đối đặng.
Vua thấy tình hình bá quan văn võ nhÆ° váºy thì lấy là m buồn, không đẹp ý, giây phút có má»™t vị đại thần, là m chức Văn Huê Ãiện Há»c SÄ© là Trần Hoằng MÆ°u bÆ°á»›c ra vừa muốn tâu ; vua liá»n há»i : " Khanh đối đặng được chăng? "
Trần Hoằng MÆ°u tâu : " Tôi đã già cả, tà i lá»±c siển láºu, đối sao cho đặng, nhÆ°ng mà có má»™t ngÆ°á»i ở phủ Quảng Châu, huyện Phan Ngang, tên Thà nh Tu, tà i cao há»c rá»™ng, chắc đối câu ấy được , xin Bệ hạ cho đòi ngÆ°á»i ấy đến. Vua há»i : " NgÆ°á»i ấy bây giỠở đâu? "
Trần Hoằng Mưu tâu : " Ở tại nhà tôi. "
Vua bèn sai Huỳnh Môn Quan đến đòi Phùng Thanh Tu.
Khi ấy Huỳnh Môn Quan lãnh chỉ đến phủ Trần Hoằng MÆ°u, mở ra Ä‘á»c , thì Phùng Thà nh Tu liá»n lạy tạ xong rồi theo Huỳnh Môn Quan đến Ngá» Môn thẳng và o chầu vua, quì lạy má»p dÆ°á»›i bệ và ng, chúc dâng muôn tuổi.
Vua phán há»i : " Trẫm nghe nhà ngÆ°Æ¡i tà i cao há»c rá»™ng, thấy cao xa, nên đòi nhà ngÆ°Æ¡i đến mà đối cho xứng câu đối của trẫm thì trẫm sẽ trá»ng thưởng. "
Phùng Thà nh Tu tâu rằng : " Tôi báºc Tiến SÄ©, há»c Ãt, tà i thÆ°a, nay Trần Lão SÆ° tiến cá», e đối không xứng, má»™t là mang nhục, hai là bị tá»™i vá»›i triá»u đình, váºy xin Bệ hạ thứ tá»™i cho tôi coi thá» câu đối ấy. "
Vua bèn lấy câu đối Ä‘Æ°a cho Ná»™i thị giao lại cho Phùng Thà nh Tu xem sÆ¡ qua, coi bá»™ không lo tÃnh chút nà o, liá»n cất viết biên đối rồi trao cho quan Ãiện Tiá»n dâng cho vua xem.
Vua thấy chữ viết nhÆ° phượng múa, rồng bay, chữ hay vô gÃa, đối chỉnh vô cùng.
Câu đối như vầy :
" Long VÆ°Æ¡ng đêm đãi yến, đèn sao, Ä‘uốc nguyệt, gá»i non, rượu biển, đất là m mâm."
Thiên Tá» xem rồi liá»n vá»— tay cả cÆ°á»i, khen đối rằng : " Tháºt là khanh tà i há»c che khắp Trung hoa , rất khá mừng." rồi ngó chăm chăm Phùng Thà nh Tu , thấy mà y xanh rất lịch , mắt tốt thêm xinh , áng trang tà i mạo , mở miệng thà nh thÆ¡ , rất nên bặt thiệp , bèn ban thưởng tại Kim Ãiện ba ly Ngá»± tá»u và và ng bạc lụa là rồi cho ngÆ°á»i Ä‘Æ°a vá» phủ Trần Hoằng MÆ°u , chá» ngà y há»™i thi rồi sẽ ban thưởng nữa .
Khi ấy Phùng Thà nh Tu rất nên đắc chà và mừng rỡ, cúi đầu lạy tạ ơn vua , rồi trở vỠTrần phủ .
Khi ban thưởng Phùng Thà nh Tu rồi , vua phán há»i các quan đại thần rằng : " Nay trẫm muốn xuống Giang Nam chÆ¡i má»™t phen , có khanh nà o theo bảo giá đặng chăng? "
Vua há»i đã ba lần, các quan không ai tâu lại; Thiên tá» nổi giáºn liá»n nói : " Quả nhÆ¡n không cần bá»n ngÆ°Æ¡i bảo giá, quả nhÆ¡n Ä‘i má»™t mình cÅ©ng chẳng hại gì."
Bèn dạy lui chầu, vua và o Ä‘á»n Nhân Hòa liá»n ngá»± bút tả má»™t đạo chỉ cho quan Thái giám là Vinh Lá»™c mà dạy rằng : " Ta qua Giang-Nam chÆ¡i , xem phong cảnh có lâu thì mÆ°á»i năm , bằng mau cÅ©ng chừng năm năm sẽ trở vá» , váºy rạng ngà y mai khanh hãy giao chiếu nà y cho quan Ãai Há»c SÄ© là Trần Hoằng MÆ°u và LÆ°u Dung ."
Dặn rồi liá»n giả dạng thÆ°Æ¡ng khách tuốt ra cá»a sau Tế Môn mà lên Ä‘Æ°á»ng .
Qua ngà y sau, lúc canh năm , các quan há»™i chầu , thì quan Thái Giám Vinh Lá»™c liá»n giao chiếu chỉ của vua cho quan Ãại Há»c SÄ© Trần Hoằng MÆ°u và LÆ°u Dung , hai ông nà y bèn giở chiếu chỉ ra xem , thấy dặn nhÆ° vầy :
" Nay ta lìa đất Yên-Kinh , dạo chÆ¡i Giang Nam, nhÆ° trá»… thì trong mÆ°á»á»‹ năm , mau chừng năm năm thì ta sẽ vá» , giang san việc lá»›n nà y giao cho Trần Hoằng MÆ°u hiệp cùng LÆ°u Dung cÅ©ng nhÆ° trẫm váºy , chá»› khá nghịch chỉ , kÃnh thay , kÃnh thay. "
Các quan nghe Ä‘á»c chiếu chỉ xong rồi chẳng vui , ai nấy Ä‘á»u lui vá» phủ của mình .
Nói vá» vua , khi ra khá»i Tế Môn rồi , Ä‘i thẳng đến trấn Thại Long thấy Ä‘Æ°á»ng xá , chợ búa đông đảo vô cùng , thiên hạ dáºp dìu , lại thấy má»™t cái tá»u lầu cao Ä‘á» hiệu là Ỷ Nam Lầu để đãi thÆ°á»ng sÄ© , mÆ°á»i phần đẹp đẽ , lại thấy má»™t cái nữa Ä‘á» hiệu là Mãn Hán Tá»u Lầu , để cho quan khách quÃ.
Vua liá»n bÆ°á»›c thẳng lên lầu ngồi ngay bà n giữa , tiểu nhị liá»n đến há»i : " Chẳng hay quan khách dùng rượu hay là cÆ¡m? "
Vua nói : " Tiệm ngÆ°Æ¡i có món gì ngon và rượu quà thì dá»n ra cho ta. "
Tiểu nhị láºt Ä‘áºt dá»n đồ ăn cao lÆ°Æ¡ng mỹ vị và đứng má»™t bên rót rượu ngon cho vua dùng.
Khi ấy vua vừa uống vừa há»i : " Váºy chá»› ở trấn Thại Long nầy vì cá»› nà o mà đông đảo váºy? "
Tiểu nhị thÆ°a rằng : " ÃÆ°á»ng nà y thẳng đến Kinh SÆ° , lại ngà y nay sẵn dịp dá»±ng cá» trong há»™i Tế Thần , nên má»›i đông đảo dÆ°á»ng ấy.
Váºy rạng ngà y mai , quan khách đến đó xem chÆ¡i. "
Vua gáºt đầu.
Qua ngà y sau , vua ăn lót lòng xong , rồi gởi đồ hà nh lý của mình cho tiệm giữ , liá»n dá»i chân ra Ä‘i , thấy chợ búa ngÆ°á»i ta đông nhÆ° kiến cá» , phố phÆ°á»ng hà ng hóa đầy dẫy , buôn bán phồn thịnh , gái trai không chá»c ghẹo lẫn nhau , vua thấy cảnh tượng thái bình , mÆ°á»i phần vui đẹp ; Ä‘i đến ná»a ngà y trá»i , bụng cÅ©ng vừa thấy đói , lại thấy trÆ°á»›c mặt có má»™t tá»u lầu Ä‘á» hiệu là Tụ Thăng Lầu , dá»n dẹp rỡ rà ng , sá»a sang rá»±c rỡ , lầu nầy ba từng cao chừng và i trượng , lại có Ä‘á»n ca xÆ°á»›ng hát rất vui tai , ngoà i cá»a lại có bảng Ä‘á» chữ và ng nhÆ° vầy : " Bao biện Nam Bắc Mãn Hán tá»u tịch. " (1) Khi ấy vua bÆ°á»›c và o thấy khách ngồi cháºt hết rồi , vua bèn bÆ°á»›c lên từng thứ nhì , thấy khách tuy Ãt nhÆ°ng đồ trần thiết dá»n dẹp nghiêm trang hÆ¡n từng dÆ°á»›i bá»™i phần , vua bèn lên thẳng đến từng thứ ba , thấy chÆ°ng những cổ tÃch , danh nhân , váºt báu , đồ xÆ°a rất nên thanh nhã , vua lấy là m đẹp ý bèn lá»±a má»™t chá»— mà ngồi , tá»u nhị liá»n chạy lại há»i : " Quan khách xem bảng đây coi muốn dùng món chi đặng tôi sá»a soạn. "
Vua nói : " Váºy có món chi ngon ngÆ°Æ¡i hãy dá»n ra cho ta dùng. "
Tá»u bảo láºt Ä‘áºt Ä‘i lấy các món ngon , và rượu tốt dá»n ra .
Vua ăn uống lấy là m vừa ý , lại thấy dÆ°á»›i Ä‘Æ°á»ng , kẻ qua ngÆ°á»i lại , đủ các sắc dân rất nên đông đảo ; vua lấy là m vui ăn uống cho đến tối , thiên hạ tan thì vua Ä‘Ã say , liá»n thong thả bÆ°á»›c xuống lầu , khi ấy Tá»u bảo tÃnh số tiá»n là tám lượng , sáu chỉ , bốn phân , bèn nói :" Xin quan khách hãy trả tiá»n rồi hãy Ä‘i. "
Vua láºt Ä‘áºt thò tay và o túi , không dè túi trống trÆ¡n , má»›i chÆ°ng há»ng , biết mình bá» quên tiá»n nÆ¡i tiệm ngủ , liá»n nói vá»›i Tiểu nhị rằng : " Nay ta quên Ä‘em tiá»n , váºy để mai sáng sẽ trả đặng chăng ? "
Tá»u bảo nói : " Nói nhÆ° lá»i quan khách đây , váºy thì má»—i ngÆ°á»i tá»›i đây ăn uống cho no nê rồi nói bá» quên tiá»n , thì tiệm phải dẹp , chá»› chịu sao kham , nếu ông không có tiá»n thì phải để áo lại để thế chân , mai Ä‘em tiá»n sẽ chuá»™c lại .
Vua nghe liá»n nổi giáºn nói : " NhÆ° ta đây không thế áo thì mầy sẽ là m gì nà o ? "
Tá»u bảo nói : " Nếu không thế áo thì không được bÆ°á»›c ra khá»i cá»a , dẫu cho Hoà ng Ãế đến tiệm nà y ăn uống không tiá»n trả cÅ©ng phải cởi Long bà o thế má»›i đặng được Ä‘i. "
Vua cả giáºn nạt lên má»™t tiếng nhÆ° sấm , liá»n đạp Tá»u bảo té xuống , đánh cho má»™t hồi , không ai dám can , ngÆ°á»i trong tiệm bá» chạy ra ngoà i , thoạt có má»™t đứa đồng tá» , môi son, răng trắng , mắt tốt mà y xanh , Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°á»ng diện mạo , đáng bá»±c nhân tà i , láºt Ä‘áºt bÆ°á»›c lên can .
Vua thấy đồng tá» dáng dấp đẹp đẽ liá»n bá»›t giáºn , dừng tay thôi đánh , rồi quay qua há»i đồng tá» : " Váºy chá»› mi nhà ở tại đâu , tên há» là chi , có bà con gì vá»›i tiệm nà y chăng ? "
Ãồng tá» trả lá»i rằng : " Trong bốn bể Ä‘á»u là anh em , thấy những việc bất bình, không lẽ khoanh tay mà ngồi coi, chá»› tôi không phải bà con thân quyến chi vá»›i Tá»u bảo nà y.
Tôi thấy đại nhân đây , là ngÆ°á»i hảo hán, nên phải can gián , xin đại nhân bá»›t cÆ¡n nóng giáºn , ngÆ°á»i xÆ°a có nói rằng : NhÆ¡n tình lÆ°u nhứt tiếng , nhá»±t háºu hảo tÆ°Æ¡ng kiến (1) nên tôi má»›i can gián , chá»› tôi đây là há» Châu tên Nhá»±t Thanh , nhà tôi thì ở gần đây , xin má»i đại nhân hạ gÃa đến nhà tôi chÆ¡i đặng chăng ? "
Vua thấy ngÆ°á»i trẻ ấy , tuổi còn nhá», mà ăn nói thông minh , Ä‘i đứng tá» chỉnh, bèn Ä‘em chuyện Tá»u bảo thuáºt lại cho tên đồng tá» nghe .
Khi ấy đồng tỠnói rằng :
- Việc nhá» má»n xin đại nhân hãy bá» qua cho.
Nói rồi liá»n lấy bạc trả thế và dắt tay vua ra khá»i cá»a và thÆ°a rằng :
- Chẳng hay đại nhân tên hỠlà chi , xin vui lòng tỠcho tôi biết , rồi đi ngay đến nhà tôi đà m đạo chơi.
Vua thấy đồng tỠnầy tánh ý khẳng khái , lại có dạ ân cần thì lấy là m ưng ý , bèn đáp rằng :
- Ta hỠCao tên Thiên Tứ , quê ở Bắc-Kinh.
Ãang lúc trò chuyện , hai ngÆ°á»i đã đến nhà của Nhá»±t Thanh , vua liá»n há»i :
- Váºy chá»› tiá»n của nhà ngÆ°Æ¡i ở đâu mà có , hay của ai cho, mà ngÆ°Æ¡i dám trả thế mÆ°á»i lạng bạc cho ta, nếu nhÆ° cha mẹ ngÆ°Æ¡i hạch há»i thì nói thế nà o cho xong ?
Nhựt Thanh thưa rằng :
- Cha tôi đã qua Ä‘á»i rồi , còn lại má»™t mình mẹ góa con côi mà thôi , xin bác ngồi chÆ¡i đây , tôi và o thÆ°a cho mẹ tôi hay .
Nói rồi quà y quả và o nhà trong thÆ°a tá»± sá»± cho ngÆ°á»i mẹ hay .
NgÆ°á»i mẹ tên là Huỳnh thị An NhÆ¡n thấy con mình tuy còn nhá» tuổi mà tánh ý khẳng khái , lại có chà giao kết vá»›i Ä‘á»i thì lấy là m vui mừng , liá»n hối con Ä‘em trà ngon ra đãi .
Vua bèn nói :
- NgÆ°á»i hãy và o thÆ°a là ta muốn kÃnh thăm lịnh tôn mẫu .
Lúc ấy bà Huỳnh thị An NhÆ¡n núp sau tấm bình phong , thấy vua mà y tằm mắt phụng , tÆ°á»›ng mạo phi thÆ°á»ng , lại nghe vua nói mấy lá»i đó thì chạy ra và đáp rằng :
- Tôi đâu dám chịu lá»i chúc là nh .
Vua bèn há»i bà mẹ rằng :
- Váºy chá»› lịnh lang đây tuổi đặng bao nhiêu , xem bá»™ ngÆ°á»i tuấn tú , sao không cho Ä‘i há»c , đặng ngà y sau có láºp thân danh ?
Huỳnh thị An Nhơn thưa rằng :
- Tuổi nó má»›i đặng mÆ°á»i lăm , cÅ©ng có há»c hà nh sÆ¡ lược , chỉ hiá»m có má»™t Ä‘iá»u nó hay kết bè kết bạn , há»c táºp nghá» võ , không thÃch Ä‘á»c sách cho lắm , xin quà nhân rá»™ng tình chỉ biểu và dạy dá»— cho nó , thì tôi rất Ä‘á»™i Æ¡n và có phÆ°á»›c lá»›n .
Vua nói :
- Tôi có một việc muốn tỠ, song còn aà ngại , không biết ý bà có bằng lòng chăng ?
Nguyên lịnh lang đây tánh tình khẳng khái , thế nà o cÅ©ng có phÆ°á»›c trở vá» sau , chẳng lẽ để khÆ° khÆ° ở dÆ°á»›i tay ngÆ°á»i , còn tôi đây là môn hạ của Ãại Há»c SÄ© LÆ°u Dung , ý tôi muốn xin nó là m con nuôi , sau đó sẽ tuyển kiến cho nó láºp thanh danh , chẳng biết ý Phu nhân có bằng lòng chăng ?
Huỳnh thị nghe nói cả mừng , bèn thưa rằng :
- NhÆ° quà nhân đây có lòng cố cáºp bảo bá»c con tôi , tháºt là phÆ°á»›c của nhà tôi , Æ¡n ấy tôi đâu dám quên.
Bèn dạy Châu Nhựt Thanh là m lễ lạy vua và chịu là m con nuôi .
Vua liá»n cho Nhá»±t Thanh má»™t há»™t Trân châu gá»i là lá»… bái kiến .
Nhá»±t Thanh lãnh ngá»c tạ Æ¡n, rồi giao cho mẹ cất .
Khi ấy Huỳnh thị há»i vua rằng :
- Chẳng hay quý nhân muốn đi chơi chốn nà o đặng con tôi nó theo với .
Vua nói :
- Nay ta muốn qua Giang Nam chơi , như có lịnh lang đây đi theo thì cà ng tốt.
Huỳnh thị vâng lá»i , bèn khiến gia nhân dá»n cÆ¡m nÆ°á»›c xong xuôi , thì Nhá»±t Thanh sá»a soạn đồ hà nh lý rồi lạy mẹ mà theo vua thẳng đến chá»— ngụ cÅ© là tiệm Ỷ Nam Lầu ở đó nghỉ má»™t đêm , rạng ngà y ăn uống, tÃnh tiá»n trả cho tiệm xong rồi , hai cha con khởi trình nhắm Hải Biên Quan mà đi thẳng má»™t Ä‘Æ°á»ng , ngà y Ä‘i đêm nghỉ .
Khi đến Hải Biên Quan thì trá»i còn sá»›m , và o tiệm NhÆ¡n Hòa mà nghỉ chân .
Tiểu nhị dá»n phòng sạch sẽ và sắp đặt đồ hà nh lý có thứ lá»›p , rồi Ä‘em nÆ°á»›c rá»a mặt và má»™t bình trà ngon ra cho vua rá»a mặt , chải gỡ tá» tế .
Vua há»i Tiểu nhị rằng :
- Váºy chá»› ở đây có chá»— nà o phong cảnh tốt đặng chÆ¡i bá»i chăng ?
Tiểu nhị thưa :
- Ở đây cÅ©ng có nhiá»u nÆ¡i , nhÆ°ng mà cÅ©ng tầm thÆ°á»ng thôi , chỉ có chá»— Hạnh Huê Lầu của Diệp công tá» tên Diệp Khánh XÆ°Æ¡ng láºp nên rất đẹp đẽ , trong đó có hoa viên , Ä‘Ã i các , cá»±c kỳ hoa lệ , mà lúc nà o có công tỠở đó uống rượu thì cấm không cho ai đến , nhÆ° quan khách đến đó chÆ¡i nhằm lúc không có công tá» thì rất tốt , chá»› công tỠấy thì má»—i ngà y Ä‘á»u có ở đó uống rượu trÆ°a má»›i vá» phủ .
Bây giỠcòn sớm , quan khách đến đó chơi rồi trở vỠ, dùng cơm tối cũng vừa .
Vua há»i :
- Chủ tiệm tên hỠlà chi ? Ước gì ta gởi đồ hà nh lý ở đây để đi chơi đặng chăng ?
NgÆ°á»i ấy trả lá»i rằng :
- Tôi há» Châu tên Hồng , cáºu mợ tôi há» Nghiêm tên Linh , ngÆ°á»i giầu có , cáºu cháu tôi từ thủa nay ở tại đây , xin quan khách cứ việc tá»± tiện để đồ ở đây để Ä‘i chÆ¡i rồi trở vá» , không há» chi phòng ngại .
Vua lại há»i :
- Váºy chá»› Ä‘i Ä‘Æ°á»ng nà o để đến đó ?
Chủ tiệm nói :
- Cứ Ä‘i theo Ä‘Æ°á»ng cái phÃa Ãông , rồi qua Ä‘Æ°á»ng Hải Biên Nhai thấy má»™t cái lầu cao hÆ¡n hết ấy là chá»— đó .
Vua cám ơn rồi cùng Nhựt Thanh bèn đi đến lầu ấy mà chơi .
Từ ấy khÆ¡i ra há»a lá»›n , tưởng tánh mạng không còn .
Có một bà i thơ đỠnhư vầy :
Khuyên đừng khinh dễ việc nhà n du,
Dấy việc phong ba đến oán thù,
Thiên Tá» dầu rằng danh gÃa trá»ng.
Gặp cơn khốn đốn phải lao tù !
Khi ấy vua cùng Nhá»±t Thanh Ä‘i đến Hải Biên Nhai quả nhiên có thấy má»™t tòa lầu cao , tÆ°á»ng xây bốn phÃa có trồng bông rá»±c rỡ , trên có bảng và ng Ä‘á» : " Tân Khánh Tá»u Lầu " liá»n bÆ°á»›c đến cá»a , thấy hai bên bông hoa kiểng váºt tháºt là tao nhã , lại thấy lầu kế bên thiên hạ cháºt cứng nhÆ° nêm , ý muốn bÆ°á»›c lên, xẩy thấy Tá»u bảo bÆ°á»›c xuống cÆ°á»i và nói : " Khách quan đến trá»… , có khách đến cháºt lầu hết chá»— , xin miá»…n chấp để bữa khác sẽ đến dùng rượu."
Vua nói :
- Không phải là ta muốn uống rượu , chỉ muốn ngÆ°Æ¡i dắt ta đến Hạnh Huê Lầu chÆ¡i má»™t giây phút ta sẽ Ä‘á»n Æ¡n cho ngÆ°Æ¡i .
Tá»u bảo ngẫm nghÄ© má»™t hồi , nhủ thầm rằng :
- Diệp công tỠđến chiá»u tối má»›i trở lại Hạnh Huê Lầu , bây giá» cÅ©ng còn sá»›m. Bèn nói vá»›i vua rằng :
- Như quan khách đây muốn qua Hạnh Huê Lầu chơi cho biết , thì nghe tôi đỠnghị như vầy , thì tôi mới dám .
Má»™t là , xin đừng phá phách váºt chi trong ấy ; hai là phải vá» cho sá»›m chá»› không được trù trì mà sanh sá»± khó cho tôi . Vua trả lá»i rằng :
- Ta sẽ y theo lá»i ngÆ°Æ¡i dặn , không can chi mà phòng sợ .
Khi ấy Tá»u bảo dẫn vua và Châu Nhá»±t Thanh đến Hạnh Huê Lầu , tá»›i nÆ¡i liá»n mở cá»a ngá» ra thì có má»™t Ä‘Æ°á»ng Ä‘i thẳng vô Ä‘á»u lót những đá cẩm thạch coi tháºt rá»±c rỡ , lại có má»™t cái nhà mát , trên ngạch có má»™t tấm biển ná»n Ä‘en chữ xanh , Ä‘á» : " Hạnh Hoa Xuân Võ " bÆ°á»›c vòng qua háºu đình ( nhà sau ) , thấy những cây tùng bá xum xuê ; cá» hoa thạch máºu, liên tiếp có tòa lầu cao lá»›n ngó rất nguy nga rá»±c rỡ , có xây non bá»™ , cảnh váºt tháºt là phi thÆ°á»ng , lại ngó xa xa thấy nÆ°á»›c biếc trùng trùng , sóng dợn cuồn cuá»™n , tòa lầu cá»±c kỳ hoa lệ , tinh xảo vô giá , kể Ä‘Ã không xiết , Hạnh Huê Lầu ở giữa , có cầu phi lá»™ , liên tiếp đến ba từng lầu , hai bên lan can Ä‘á»u cẩn chữ Tiểu , chữ Vạn , cao đến ná»a lÆ°ng chừng trá»i rất nên mát mẻ , chá»— ấy để chÆ¡i theo mùa hạ , nóng ná»±c , và cÅ©ng có chá»— khác để chÆ¡i theo mùa đông , bÆ°á»›c và o lầu , hai bên lan can có để những Tố Tâm Lan trồng trong cháºu bông , bÆ°á»›c và o trong thấy bốn bên chÆ°ng những hình Phong Há»a Tá» , biển cẩn Ä‘á»u bằng cây trầm hÆ°Æ¡ng , bạch Ä‘Ã n cẩn năm sắc ngá»c pha ly và lục bình chÆ°ng những bông tÆ°Æ¡i . Các thứ ghế thì bằng cây tá» Ä‘Ã n hÆ°Æ¡ng , trạm trổ rất khéo , và cẩn đá vân thạch , còn chữ trong biển liá»…n , Ä‘á»u là ngÆ°á»i danh nhân thuở trÆ°á»›c viết đồ ngoạn khà , cổ đồng lâu Ä‘á»i trong thế gian Ãt có .
Vua xem khắp chá»— rồi ngó vô trong lầu thứ ba , thấy có dá»n sẵn má»™t tiệc rượu tá» tế , bèn há»i Tá»u bảo rằng :
- Sao hồi nãy ngÆ°Æ¡i nói không còn chá»— nà o dá»n ăn , váºy chá»› chá»— nà y ngÆ°Æ¡i để dà nh cho ai , hay là nguÆ¡i nói ta không xứng đáng chăng ? Mi phải mau mau lấy rượu Ä‘em ra đây cho ta ăn uống thì ta sẽ trá»ng thưởng .
Tá»u bảo thất kinh láºt Ä‘áºt thÆ°a rằng :
- Tiệc ấy của Công tỠđợi đến giá» thân thì ngÆ°á»i đến dùng , bây giá» ai dám dá»n ra cho khách quan dùng , bởi váºy khi nãy tôi có nói vá»›i khách quan rằng :
- ChÆ¡i trong giây phút rồi phải vá» , kẻo để đến giá» thân Diệp Công tỠđến , ắt tánh mạng tôi không còn mà lại quan khách cÅ©ng không tránh khá»i vạ lây nữa .
Vua cả giáºn liá»n nạt mà nói rằng :
- Ãồ nói báºy , mi sợ Diệp Khánh XÆ°Æ¡ng , chá»› ta thì không sợ .
Liá»n nắm Tá»u bảo giÆ¡ lên nhÆ° xách con gà giò má»™t thứ, rồi Ä‘Æ°a de ra ngoà i lan can mà nói rằng :
- Mầy chịu y theo lá»i ta chăng ? NhÆ° chịu thì ta dung , bằng không thì ta quăng xuống lầu chết láºp tức bây giá» .
Tá»u bảo sợ chết thất kinh thÆ°a :
- Xin ông tha cho tôi , tôi sẽ vâng lá»i ông .
Vua liá»n để Tá»u bảo xuống mỉm cÆ°á»i và nói :
- Tao tha cho mà y rồi đó , váºy phải vâng theo lá»i tao , dẫu Diệp Khánh XÆ°Æ¡ng đến nói gì , thì có tao đây , mầy đừng sợ .
Khi đó Tá»u bảo không biết tÃnh thể nà o , nên phải đánh liá»u nhắm mắt tá»›i đâu hay tá»›i đó , bèn Ä‘em rượu và đồ ăn dá»n ra cho vua và Nhá»±t Thanh dùng .
Ãang lúc vua ăn uống , thì Tá»u bảo lén cho ngÆ°á»i thông tin cho Diệp Công tá» hay .
Vua cÅ©ng không hay biết cứ việc ăn uống thá»a thuê .
Nói vá» Diệp Khánh XÆ°Æ¡ng là con Diệp Thiệu Hồng là m quan Ãá» Ãốc , trấn tại Hải Biên Quan, Diệp Khánh XÆ°Æ¡ng nà y rất là gian ác, á»· thế uy quyá»n của cha, nên cÆ°á»›p ruá»™ng đất của ngÆ°á»i, giá»±t vợ con thiên hạ, bắt gái tÆ¡ là m thê thiếp khắc bạc trăm há», hãm hại thÆ°Æ¡ng khách, dữ hÆ¡n quân cÆ°á»ng đạo, nên trong nhà má»›i già u sang dÆ°á»ng ấy .
Diệp Thiệu Hồng thấy con dữ tợn nhÆ° váºy lại lấy là m vui đẹp mÆ°á»i phần, má»›i nghị kế dùng hiệp ý cùng nhau, muôn dân ta thán .
Bởi váºy nên má»›i có tiá»n bạc nhiá»u mà cất cái Hạnh Huê Lầu ấy , lại hiệp đảng nuôi quân hoang , đặng thiết kế hại ngÆ°á»i, má»—i ngà y Ä‘á»u hiệp bá»n tâm phúc bầy cáo lÅ© muông đến đó ăn uống toa ráºp mÆ°u kế .
Ngà y ấy Ä‘ang ngồi bà n luáºn cùng nhau , xảy thấy gia Ä‘inh giữ Hạnh Huê Lầu chạy vá» báo rằng :
- Có hai ngÆ°á»i ở đâu không biết , đến Hạnh Huê Lầu biểu Tá»u bảo phải dá»n đồ ăn ná»™i tiệc của Công tá» sắm sá»a đó cho chúng nó ăn .Tá»u bảo không chịu dá»n , chúng nó đòi Ä‘áºp chết Tá»u Bảo , bây giá» chúng nó còn Ä‘ang ngồi ăn uống vá»›i nhau tại tiệc , xin Công tỠđến đó cho mau đặng trừ chúng nó .
Công tá» nổi giáºn nhÆ° lá»a đốt, tức thì truyá»n lệnh cho ná»™i gia Ä‘inh, những quân sát nhân và bá»n giáo đầu (1) hÆ¡n má»™t trăm, Ä‘á»u cầm binh khà thẳng riết đến Hạnh Huê Lầu , rồi Công tá» truyá»n lịnh cho quân ấy phân ra bao giữ từng dÆ°á»›i , cá»a trÆ°á»›c cá»a sau , há»… nghe lịnh hô bắt thì bắt , nghe hô giết cứ giết , nếu ai để cho chúng nó chạy thoát thoát khá»i , thì ngÆ°á»i ấy có tá»™i nặng .
Dặn dò xong gã liá»n dắt tám tên giáo đầu thẳng tuốt lên trên từng lầu thứ ba , thấy má»™t ngÆ°á»i Æ°á»›c chừng bốn mÆ°Æ¡i tuổi mà y tằm , mắt phụng , oai phong lẫm liệt , tÆ°á»›ng mạo khôi ngô , lại má»™t đứa trẻ trạc chừng mÆ°á»i ba mÆ°á»i bốn tuổi , mắt tốt , mà y xanh , tÆ°á»›ng mạo coi tuấn tú , Ä‘ang ngồi ăn uống tại bà n , còn Tá»u bảo thì đứng hầu má»™t bên coi bá»™ buồn rầu sợ sệt .
Công tỠcả nạt rằng :
- Ãồ thất phu , thôn dã ở đâu mà dám tá»›i đây là m oai, bức Tá»u bảo ép nó dá»n tiệc của ta sá»a soạn mà ăn trÆ°á»›c , chúng bây muốn chết má»›i Ä‘á»™ng đến ta , chá»› không nghe danh ta sao ? Mau nói tên ra đặng ta Ä‘Æ°a chúng bây vỠâm phủ cho rồi . "
Khi đó Tá»u bảo thấy Công tá» thì láºt Ä‘áºt quì thÆ°a rằng :
- Tôi không chịu dá»n , chúng nó má»™t hai bức biểu tôi phải dá»n ra cho chúng nó ăn , bằng không thì đánh chết , xin Công tá» rá»™ng lòng dung thứ .
Nói rồi cúi đầu má»p dÆ°á»›i đất .
Vua thấy công chuyện nhÆ° váºy bèn vá»— tay cÆ°á»i lá»›n .