2401 "Rồi đây bèo hợp mây tan,
2402 "Biết đâu hạc nội, mây ngàn là đâu?"
2403 Sư rằng: "Cũng chẳng mấy lâu,
2404 "Trong năm năm lại gặp nhau đó mà.
2405 "Nhớ ngày hành cước phương xa,
2406 "Gặp sư Tam Hợp vốn là tiên tri.
2407 "Bảo cho hội ngộ chi kỳ,
2408 "Năm nay là một, nữa thì năm năm.
2409 "Mới hay tiền định chẳng lầm,
2410 "Đã tin điều trước, ắt nhằm điều sau.
2411 "Còn nhiều ân ái với nhau,
2412 "Cơ duyên nào đã hết đâu, vội gì?"
2413 Nàng rằng: "Tiền định tiên tri,
2414 "Lời sư đã dạy, ắt thì chẳng sai.
2415 "Hoạ bao giờ có gặp người,
2416 "Vì tôi cậy hỏi một lời chung thân."
2417 Giác Duyên vâng dặn ân cần,
2418 Tạ từ, thoắt đã dời chân cõi ngoài.
2419 Nàng từ ân oán rạch ròi,
2420 Bể oan dường đã vơi vơi cạnh lòng.
2421 Tạ ân, lạy trước Từ công:
2422 "Chút thân bồ liễu, nào mong có rày!
2423 "Trộm nhờ sấm sét ra tay,
2424 "Tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi!
2425 "Khắc xương ghi dạ, xiết chi,
2426 "Dễ đem gan óc đền nghì trời mây!"
2427 Từ rằng: "Quốc sĩ xưa nay,
2428 "Chọn người tri kỷ một ngày được chăng?
2429 "Anh hùng tiếng đã gọi rằng,
2430 "Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!
2431 "Huống chi việc cũng việc nhà,
2432 "Lọ là thâm tạ mới là tri ân!
2433 "Xót nàng còn chút song thân,
2434 "Bấy nay kẻ Việt người Tần cách xa.
2435 "Sao cho muôn dặm một nhà,
2436 "Cho người thấy mặt là ta cam lòng."
2437 Vội truyền sửa tiệc quân trung,
2438 Muôn binh, nghìn tướng hội đồng tẩy oan.
2439 Thừa cơ trúc chẻ, ngói tan,
2440 Binh uy từ ấy sấm ran trong ngoài.
2441 Triều đình riêng một góc trời
2442 Gồm hai văn võ, rạch đôi sơn hà.
2443 Đòi cơn gió quét mưa sa,
2444 Huyện thành đạp đổ năm toà cõi Nam.
2445 Phong trần mài một lưỡi gươm,
2446 Những loài giá áo, túi cơm sá gì!
2447 Nghênh ngang một cõi biên thuỳ,
2448 Thiếu gì cô quả, thiếu gì bá vương!
2449 Trước cờ, ai dám tranh cường,
2450 Năm năm hùng cứ một phương hải tần.
2451 Có quan tổng đốc trọng thần,
2452 Là Hồ Tôn Hiến, kinh luân gồm tài.
2453 Đẩy xe vâng chỉ đặc sai,
2454 Tiện nghi bát tiễu, việc ngoài đổng nhung.
2455 Biết Từ là đấng anh hùng,
2456 Biết nàng cũng dự quân trung luận bàn.
2457 Đóng quân, làm chước chiêu an,
2458 Ngọc vàng gấm vóc, sai quan thuyết hàng.
2459 Lại riêng một lễ với nàng,
2460 Hai tên thể nữ, ngọc vàng nghìn cân.
2461 Tin vào gửi trước trung quân,
2462 Từ công riêng hãy mười phân hồ đồ.
2463 Một tay gây dựng cơ đồ,
2464 Bấy lâu bể Sở, sông Ngô tung hoành!
2465 Bó thân về với triều đình,
2466 Hàng thần lơ láo, phận mình ra đâu?
2467 áo xiêm ràng buộc lấy nhau,
2468 Vào luồn ra cúi công hầu mà chi?
2469 Sao bằng riêng một biên thuỳ,
2470 Sức này, đã dễ làm gì được nhau?
2471 Chọc trời, quấy nước, mặc dầu,
2472 Dọc ngang nào biết trên đầu có ai?
2473 Nàng thời thật dạ tin người,
2474 Lễ nhiều, nói ngọt, nghe lời dễ xiêu.
2475 Nghĩ mình mặt nước cánh bèo,
2476 Đã nhiều lưu lạc, lại nhiều gian truân.
2477 Bằng nay chịu tiếng vương thần.
2478 Thênh thênh đường cái, thanh vân hẹp gì!
2479 Công tư vẹn cả hai bề,
2480 Dần dà rồi sẽ liệu về cố hương.
2481 Cũng ngôi mệnh phụ đường đường,
2482 Nở nang mày mặt, rỡ ràng mẹ cha.
2483 Trên vì nước, dưới vì nhà,
2484 Một là đắc hiếu, hai là đắc trung.
2485 Chẳng hơn chiếc bách giữa dòng,
2486 E dè sóng gió, hãi hùng cỏ hoa.
2487 Nhân khi bàn bạc gần xa,
2488 Thừa cơ, nàng mới bàn ra nói vào.
2489 Rằng: "Trong Thánh trạch dồi dào,
2490 "Tưới ra đã khắp, thấm vào đã sâu.
2491 "Bình thành công đức bấy lâu,
2492 "Ai ai cũng đội trên đầu xiết bao!
2493 "Ngẫm từ gây việc binh đao,
2494 "Đống xương Vô-định đã cao bằng đầu.
2495 "Làm chi để tiếng về sau,
2496 "Nghìn năm ai có khen đâu Hoàng Sào!
2497 "Sao bằng lộc trọng, quyền cao,
2498 "Công danh ai dứt lối nào cho qua?"
2499 Nghe lời nàng nói mặn mà,
2500 Thế công Từ mới trở ra thế hàng.
2501 Chỉnh nghi tiếp sứ vội vàng,
2502 Hẹn kỳ thúc giáp, quyết đường giải binh.
2503 Tin lời thành hạ yêu minh,
2504 Ngọn cờ ngơ ngác, trống canh trễ tràng.
2505 Việc binh bỏ chẳng giữ giàng,
2506 Vương sư dòm đã tỏ tường thực hư.
2507 Hồ công quyết kế thừa cơ,
2508 Lễ tiên, binh hậu, khắc cờ tập công.
2509 Kéo cờ chiêu phủ tiên phong,
2510 Lễ nghi dàn trước, bác đồng phục sau.
2511 Từ công hờ hững biết đâu?
2512 Đại quan lễ phục ra đầu cửa viên.
2513 Hồ công ám hiệu trận tiền,
2514 Ba bề phát súng, bốn bên kéo cờ.
2515 Đang khi bất ý chẳng ngờ,
2516 Hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn!
2517 Tử sinh liều giữa trận tiền,
2518 Dạn dày cho biết gan liền tướng quân!
2519 Khí thiên khi đã về thần,
2520 Nhơn nhơn còn đứng chôn chân giữa vòng!
2521 Trơ như đá, vững như đồng,
2522 Ai lay chẳng chuyển, ai rung chẳng dời.
2523 Quan quân truy sát đuổi dài,
2524 Hằm hằm sát khí, ngất trời ai đang!
2525 Trong hào ngoài luỹ tan hoang,
2526 Loạn quân vừa dắt tay nàng đến nơi,
2527 Trong vòng tên đá bời bời,
2528 Thấy Từ còn đứng giữa trời trơ trơ.
2529 Khóc rằng: "Trí dũng có thừa,
2530 "Bởi nghe lời thiếp nên cơ hội này!
2531 "Mặt nào trông thấy nhau đây?
2532 "Thà liều sống thác một ngày với nhau!"
2533 Dòng thu như xối cơn sầu,
2534 Dứt lời, nàng cũng gieo đầu một bên.
2535 Lạ thay oan khí tương triền!
2536 Nàng vừa phục xuống, Từ liền ngã ra!
2537 Quan quân, kẻ lại người qua,
2538 Xót nàng sẽ lại vực ra dần dần.
2539 Đem vào đến trước trung quân,
2540 Hồ công thấy mặt, ân cần hỏi han.
2541 Rằng: "Nàng chút phận hồng nhan,
2542 Gặp cơn binh cách nhiều nàn cũng thương!
2543 Đã hay thành toán miếu đường,
2544 Giúp công cũng có lời nàng mới nên.
2545 "Bây giờ sự đã vẹn tuyền,
2546 "Mặc lòng nghĩ lấy, muốn xin bề nào?"
2547 Nàng càng giọt ngọc tuôn dào,
2548 Ngập ngừng mới gởi thấp cao sự lòng.
2549 Rằng: "Từ là đấng anh hùng,
2550 "Dọc ngang trời rộng, vẫy vùng bể khơi!
2551 Tin tôi, nên quá nghe lời,
2552 "Đem thân bách chiến làm tôi triều đình.
2553 "Ngỡ là phu quý, phụ vinh,
2554 "Ai ngờ một phút tan tành thịt xương!
2555 "Năm năm trời bể ngang tàng.
2556 Đem mình đi bỏ chiến trường như không.
2557 Khéo khuyên kể lấy làm công,
2558 "Kể bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu!
2559 "Xét mình công ít, tội nhiều,
2560 "Sống thừa, tôi đã nên liều mình tôi.
2561 "Xin cho tiện thổ một doi,
2562 "Gọi là đắp điếm lấy người tử sinh!"
2563 Hồ công nghe nói thương tình,
2564 Truyền cho cảo táng di hình bên sông.
2565 Trong quân mở tiệc hạ công,
2566 Xôn xao tơ trúc, hội đồng quân quan.
2567 Bắt nàng thị yến dưới màn,
2568 Giở say, lại ép cung đàn nhặt tâu,
2569 Một cung gió thảm, mưa sầu,
2570 Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay!
2571 Ve ngâm, vượn hót, nào tày,
2572 Lọt tai, Hồ cũng nhăn mày rơi châu.
2573 Hỏi rằng: "Này khúc ở đâu?
2574 "Nghe ra muôn oán, nghìn sầu, lắm thay!"
2575 Thưa rằng: "Bạc mệnh khúc này,
2576 "Phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ.
2577 "Cung cầm lựa những ngày xưa.
2578 "Mà gương bạc mệnh bây giờ là đây!"
2579 Nghe càng đắm, ngắm càng say,
2580 Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình!
2581 Dạy rằng: "Hương lửa ba sinh.
2582 "Dây loan xin nối cầm lành cho ai?"
2583 Thưa rằng: "Chút phận lạc loài.
2584 "Trong mình nghĩ đã có người thác oan.
2585 "Còn chi nữa, cánh hoa tàn,
2586 "Tơ lòng đã dứt dây đàn Tiểu Lân.
2587 "Rộng thương còn mảnh hồng quần,
2588 "Hơi tàn được thấy gốc phần là may!"
2589 Hạ công chén đã quá say,
2590 Hồ công đến lúc rạng ngày nhớ ra.
2591 Nghĩ mình phương diện quốc gia,
2592 Quan trên nhìn xuống, người ta trông vào.
2593 Phải tuồng trăng gió hay sao?
2594 Sự này, biết tính thế nào được đây?
2595 Công nha vừa buổi sáng ngày,
2596 Quyết tình, Hồ mới đoán ngay một bài.
2597 Lệnh quan, ai dám cãi lời,
2598 ép tình mới gán cho người thổ quan.
2599 Ông tơ thực nhẽ đa đoan!
2600 Xe tơ sao khéo vơ quàng vơ xiên?
2601 Kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền,
2602 Lá màn rủ thấp, ngọn đèn khêu cao.
2603 Nàng càng ủ liễu phai đào,
2604 Trăm phần nào có phần nào phần tươi?
2605 Đành thân cát dập, sóng vùi,
2606 Cướp công cha mẹ, thiệt đời thông minh!
2607 Chân trời mặt biển lênh đênh,
2608 Nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào!
2609 Duyên đâu, ai dứt tơ đào,
2610 Nợ đâu, ai đã dắt vào tận tay?
2611 Thân sao, thân đến thế này?
2612 Còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi!
2613 Đã không biết sống là vui,
2614 Tấm thân nào biết thiệt thòi là thương!
2615 Một mình cay đắng trăm đường,
2616 Thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi!
2617 Mảnh trăng đã gác non đoài,
2618 Một mình luống những đứng ngồi chưa xong.
2619 Triều đâu nổi tiếng đùng đùng,
2620 Hỏi ra mới biết rằng sông Tiền - đường,
2621 Nhớ lời thần mộng rõ ràng,
2622 Này thôi hết kiếp đoạn tràng là đây!
2623 "Đạm Tiên, nàng hỡi, có hay!
2624 "Hẹn ta thì đợi dưới này rước ta."
2625 Dưới đèn sẵn bức tiên hoa,
2626 Một thiên tuyệt bút, gọi là để sau.
2627 Cửa bồng vội mở rèm châu,
2628 Trời cao, biển rộng, một màu bao la.
2629 Rằng: "Từ công hậu đãi ta,
2630 "Chút vì việc nước mà ra phụ lòng.
2631 "Giết chồng mà lại lấy chồng,
2632 "Mặt nào mà lại đứng trong cõi đời?
2633 "Thôi thì một thác cho rồi,
2634 "Tấm lòng phó mặc trên trời, dưới sông!"
2635 Trông vời con nước mênh mông,
2636 Đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang.
2637 Thổ quan theo vớt vội vàng,
2638 Thì đà đắm ngọc, chìm hương cho rồi!
2639 Thương thay cũng một kiếp người,
2640 Hại thay, mang lấy sắc tài làm chi!
2641 Những là oan khổ lưu ly,
2642 Chờ cho hết kiếp, còn gì là thân?
2643 Mười lăm năm bấy nhiêu lần,
2644 Làm gương cho khách hồng quần thử soi!
2645 Đời người đến thế thì thôi!
2646 Trong cơ âm cực, dương hồi, khôn hay.
2647 Mấy người hiếu nghĩa xưa nay,
2648 Trời làm chi đến lâu ngày càng thương!
2649 Giác Duyên từ tiết giã nàng,
2650 Đeo bầu quảy níp, rộng đường vân du.
2651 Gặp bà Tam Hợp đạo cô,
2652 Thong dong hỏi hết nhỏ to sự nàng:
2653 "Người sao hiếu nghĩa đủ đường?
2654 "Kiếp sao rặt những đoạn trường thế thôi?"
2655 Sư rằng: "Phúc hoạ đạo trời,
2656 "Cội nguồn, cũng ở lòng người mà ra.
2657 "Có trời mà cũng tại ta,
2658 "Tu là cõi phúc, Tình là dây oan.
2659 "Thuý Kiều sắo sảo, khôn ngoan,
2660 "Vô duyên là phận hồng nhan đã đành.
2661 "Lại mang lấy một chữ Tình,
2662 "Khư khư mình buộc lấy mình vào trong.
2663 "Vậy nên những chốn thong dong,
2664 "ở không yên ổn, ngồi không vững vàng.
2665 "Ma đưa lối, quỷ đem đường,
2666 "Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi.
2667 "Hết hạn nọ, đến nạn kia,
2668 "Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần.
2669 "Trong vòng giáo dựng, gươm trần,
2670 "Kề răng hùm sói, gửi thân tôi đòi.
2671 "Giữa dòng nước dẫy, sóng giồi,
2672 "Trước hàm rồng cá, gieo mồi thuỷ tinh.
2673 "Oan kia theo mãi với tình,
2674 "Một mình mình biết, một mình mình hay.
2675 "Làm cho sống đoạ thác đày,
2676 "Đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi!"
2677 Giác Duyên nghe nói rụng rời:
2678 "Một đời nàng nhẽ thương ôi còn gì!"
2679 Sư rằng: "Song chẳng hề chi,
2680 "Nghiệp duyên cân lại, nhắc đi còn nhiều.
2681 "Xét trong tội nghiệp Thuý Kiều,
2682 "Mắc điều tình ái, khỏi điều tà dâm.
2683 "Lấy tình thâm, trả nghĩa thâm,
2684 "Bán mình đã động hiếu tâm đến trời!
2685 "Hại một người, cứu muôn người,
2686 Biết đường khinh trọng, biết lời phải chăng.
2687 "Thửa công đức ấy ai bằng?
2688 "Túc khiên đã rửa lâng lâng sạch rồi.
2689 "Khi nên, trời cũng chiều người,
2690 "Nhẹ nhàng nợ trước, đền bồi duyên sau.
2691 "Giác Duyên dù nhớ nghĩa nhau,
2692 "Tiền-đường thả một bè lau rước người.
2693 "Trước sau cho vẹn một lời,
2694 "Duyên ta mà cũng phúc trời chi không!"
2695 Giác Duyên nghe nói mừng lòng,
2696 Lân la tìm thú bên sông Tiền-đường.
2697 Đánh tranh, chụm nóc thảo đường.
2698 Một gian nước biếc, mây vàng chia đôi.
2699 Thuê năm ngư phủ hai người,
2700 Đóng thuyền chực bến, kết chài giăng sông.
2701 Một lòng chẳng quảng mấy công,
2702 Khéo thay gặp gỡ cũng trong chuyển vần!
2703 Kiều từ gieo xuống duềnh ngân,
2704 Nước xuôi bỗng đã trôi dần tận nơi.
2705 Ngư ông kéo lưới, vớt người,
2706 Ngẫm lời Tam Hợp rõ mười chẳng ngoa!
2707 Trên mui lướt thướt áo là,
2708 Tuy dầm hơi nước, chưa loà bóng gương.
2709 Giác Duyên nhận thật mặt nàng,
2710 Nàng còn thiêm thiếp giấc vàng chưa phai.
2711 Mơ màng phách quế, hồn mai,
2712 Đạm Tiên thoắt đã thấy người ngày xưa.
2713 Rằng: "Tôi đã có lòng chờ,
2714 "Mất công mười mấy năm thừa ở đây.
2715 "Chị sao phận mỏng, đức dày?
2716 "Kiếp xưa đã vậy, lòng này dễ ai!
2717 "Tấm thành đã thấu đến trời,
2718 "Bán mình là hiếu, cứu người là nhân
2719 "Một niềm vì nước, vì dân.
2720 "Âm công cất một đồng cân đã già?
2721 "Đoạn trường sổ rút tên ra,
2722 "Đoạn trường thơ phải đưa mà trả nhau.
2723 "Còn nhiều hưởng thụ về sau,
2724 "Duyên xưa đầy đặn, phúc sau dồi dào!"
2725 Nàng còn ngơ ngẩn biết sao,
2726 Trạc Tuyền nghe tiếng gọi vào bên tai.
2727 Giật mình thoắt tỉnh giấc mai,
2728 Bâng khuâng nào đã biết ai mà nhìn.
2729 Trong thuyền nào thấy Đạm Tiên?
2730 Bên mình chỉ thấy Giác Duyên ngồi kề.
2731 Thấy nhau mừng rỡ trăm bề,
2732 Dọn thuyền mới rước nàng về thảo lư.
2733 Một nhà chung chạ sớm trưa,
2734 Gió trăng mát mặt, muối dưa chay lòng.
2735 Bốn bề bát ngát mênh mông,
2736 Triều dâng hôm sớm, mây lồng trước sau.
2737 Nạn xưa trút sạch làu làu,
2738 Duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này!
2739 Nỗi nàng tai nạn đã đầy,
2740 Nỗi chàng Kim Trọng bấy chầy mới thương.
2741 Từ ngày muôn dặm phù tang,
2742 Nửa năm ở đất Liêu-dương lại nhà.
2743 Vội sang vườn Thuý dò la,
2744 Nhìn phong cảnh cũ, nay đà khác xưa.
2745 Đầy vườn cỏ mọc, lau thưa,
2746 Song trăng quạnh quẽ, vách mưa rã rời...
2747 Trước sau nào thấy bóng người,
2748 Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông.
2749 Sập sè én liệng rường không,
2750 Cỏ lan mặt đất, rêu phong dấu giày.
2751 Cuối tường gai góc mọc đầy,
2752 Đi về này những lối này năm xưa!
2753 Chung quanh lặng ngắt như tờ,
2754 Nỗi niềm tâm sự bây giờ hỏi ai?
2755 Láng giềng có kẻ sang chơi,
2756 Lân la sẽ hỏi một hai sự tình.
2757 Hỏi ông, ông mắc tụng đình,
2758 Hỏi nàng, nàng đã bán mình chuộc cha.
2759 Hỏi nhà, nhà đã dời xa,
2760 Hỏi chàng Vương, với cùng là Thuý Vân.
2761 Đều là sa sút khó khăn,
2762 May thuê, viết mướn, kiếm ăn lần hồi.
2763 Điều đâu sét đánh lưng trời,
2764 Thoắt nghe, chàng thoắt rụng rời xiết bao!
2765 Vội han di trú nơi nao?
2766 Đánh đường, chàng mới tìm vào tận nơi.
2767 Nhà tranh, vách đất tả tơi.
2768 Lau treo rèm nát, trúc gài phên thưa.
2769 Một sân đất cỏ dầm mưa,
2770 Càng cao ngán nỗi, càng ngơ ngẩn dường!
2771 Đánh liều lên tiếng ngoài tường.
2772 Chàng Vương nghe tiếng, vội vàng chạy ra.
2773 Dắt tay vội rước vào nhà,
2774 Mái sau, viên ngoại ông bà ra ngay.
2775 Khóc than kể hết niềm tây:
2776 "Chàng ôi, biết nỗi nước này cho chưa?
2777 "Kiều nhi phận mỏng như tờ,
2778 "Một lời đã lỗi tóc tơ với chàng!
2779 "Gặp cơn gia biến lạ dường,
2780 "Bán mình nó phải tìm đường cứu cha.
2781 "Dùng dằng khi bước chân ra,
2782 "Cực trăm nghìn nỗi, dặn ba bốn lần...
2783 "Trót lời nặng với lang quân,
2784 "Mượn con em nó Thuý Vân thay lời.
2785 "Gọi là trả chút nghĩa người,
2786 "Sầu này dằng dặc muôn đời chưa quên.
2787 "Kiếp này, duyên đã phụ duyên,
2788 "Dạ đài còn biết, sẽ đền lai sinh.
2789 "Mấy lời ký chú đinh ninh,
2790 "Ghi lòng để dạ, cất mình ra đi.
2791 "Phận sao bạc bấy, Kiều nhi!
2792 "Chàng Kim về đó, con thì đi đâu? "
2793 Ông bà càng nói càng đau,
2794 Chàng càng nghe nói, càng dầu như dưa.
2795 Vật mình vẫy gió, tuôn mưa,
2796 Dầm dề giọt ngọc, thẫn thờ hồn mai!
2797 Đau đòi đoạn, ngất đòi thôi,
2798 Tỉnh ra lại khóc, khóc rồi lại mê.
2799 Thấy chàng đau nỗi biệt ly,
2800 Nhẫn ngừng, ông mới vỗ về giải khuyên: