Giải mã†Phạm Xuân Ẩn
23
00, 08/04/2008Hoà ng Hải Vân
Phạm Xuân Ẩn - (Ảnh do gia đình cung cấp)
Kỳ 1: Sự lợi hại của tiếng Anh
Cố vấn Mỹ George Melvin Ä‘áºp bà n nói: "Tao tiếc rằng mà y chỉ có cấp báºc thượng sÄ©, chứ mà y mà là sÄ© quan thì tao đã Ä‘á» nghị vá»›i Trần Trung Dung cho mà y là m Trưởng phòng quân huấn ngay!".
Chuyện ông Ẩn bắt đầu là m tình báo nhÆ° thế nà o chúng tôi đã từng Ä‘á» cáºp. Từ nhân viên của Hãng xăng Caltex, chuyển sang là m việc cho Hải quan Pháp ở Cảng Sà i Gòn, ông đã "chép được hầu hết các tà i liệu vá» chuyên chở tiếp tế, vÅ© khà trang bị của quân Ä‘á»™i Pháp gá»i vá» trên" và há»c được nhiá»u kinh nghiệm bÆ°á»›c đầu của công tác tình báo. Khi cuá»™c kháng chiến chống Pháp sắp kết thúc, ông được chỉ thị "chuyển và o mục tiêu má»›i, nhÆ°ng không bá» mục tiêu cÅ©". Mục tiêu nhắm tá»›i là quân sá»±. BÆ°á»›c ngoặt quan trá»ng trong cuá»™c Ä‘á»i hoạt Ä‘á»™ng của ông là thá»i Ä‘iểm "chuyển giao" giữa Pháp và Mỹ ở Việt Nam. TrÆ°á»›c khi ký Hiệp định Genève, cấp trên của ông - ông Phạm Ngá»c Thạch chỉ dặn: "Cố gắng không để bị bắt lÃnh, nếu bị bắt lÃnh thì Ãt nhất phải là m đến chức tiểu Ä‘oà n trưởng".
TrÆ°á»›c khi loạt ký sá»± TÆ°á»›ng tình báo chiến lược đăng trên Thanh Niên và o năm 2001, chúng tôi đã gặp Phạm Xuân Ẩn rất nhiá»u lần. Cà ng nói chuyện vá»›i ông cà ng thất vá»ng, vì không thể "moi†được bất cứ má»™t Ä‘iệp vụ nà o. Äá»c cuốn sách rất hay của nhà văn Nguyá»…n Thị Ngá»c Hải, cÅ©ng chỉ thấy cuá»™c Ä‘á»i và những triết lý của ông cùng sá»± thán phục của bạn bè nÆ°á»›c ngoà i, chứ không thấy ông là m những gì cụ thể. Chúng tôi buá»™c phải tiến hà nh má»™t loạt các "Ä‘iệp vụ" để phăng ra các đầu mối, gặp những "cấp trên" của ông và hầu hết những ngÆ°á»i còn sống trong mạng lÆ°á»›i, rồi Ä‘em những Ä‘iá»u biết được ra há»i ông, lúc đó ông má»›i chịu "mở miệng". Chúng tôi biết tá»›i đâu viết tá»›i đó, đăng feuilleton hằng ngà y, xen kẽ giữa những tà i liệu là những cuá»™c phá»ng vấn chÃnh ông và má»™t loạt các phá»ng vấn các ngÆ°á»i khác. Má»—i buổi sáng ông Ä‘á»c báo, lại tiếp tục trao đổi, qua Ä‘iện thoại hoặc chúng tôi đến nhà ông. Ông nhắc Ä‘i nhắc lại "không nên tô vẽ", thỉnh thoảng ông há»i: "Cái đó ở đâu cáºu có ?". Ông bảo không nên viết dà i quá, đến kỳ cuối cùng, ông gá»i Ä‘iện bảo: "NhÆ° váºy là được rồi". Ông Ä‘á» nghị nên in thà nh má»™t cuốn sách nhÆ°ng "giá phải tháºt rẻ để ngÆ°á»i nghèo có thể mua Ä‘á»c".
Chúng tôi đã ký hợp đồng vá»›i Công ty Văn hóa PhÆ°Æ¡ng Nam để xuất bản cuốn sách đó, song phải tiếp tục thu tháºp tà i liệu để có má»™t cuốn sách đầy đủ nhất vỠông, nên chúng tôi vẫn chÆ°a là m xong, nhÆ°ng Nhà xuất bản Thế giá»›i đã xin phép Báo Thanh Niên lược dịch loạt ký sá»± đó ra tiếng nÆ°á»›c ngoà i và in thà nh sách, má»™t bản bằng tiếng Anh (Phạm Xuân Ẩn - A General of the Secret Service) và má»™t bản bằng tiếng Tây Ban Nha. Tiếp đó, má»™t nhà xuất bản của Äức (GNN Verlag) đã in cuốn sách đó bằng tiếng Äức (Pham Xuan An: Kundschafter für die Befreiung Vietnams). Chúng tôi biết bản tiếng Äức nà y là do thấy ngÆ°á»i ta rao bán trên mạng chứ trÆ°á»›c đó chúng tôi hoà n toà n không biết gì.
Nhiá»u nhân váºt nhÆ° ông Mai Chà Thá», MÆ°á»i Nho, ông Sáu TrÃ, ông TÆ° Cang... xuất hiện vá»›i tÆ° cách là những ngÆ°á»i liên quan trá»±c tiếp vá»›i hoạt Ä‘á»™ng của ông Ẩn là từ loạt ký sá»± và những cuốn sách đó. Má»™t số tác giả nÆ°á»›c ngoà i viết vỠông Ẩn đến phá»ng vấn những ngÆ°á»i nà y. Ông Ẩn bảo chúng tôi: "Từ cuốn sách của cáºu mà há» lần ra được những ngÆ°á»i đó".
Sau loạt ký sá»± nói trên, chúng tôi có viết thêm bà i Tầm vóc Phạm Xuân Ẩn đăng trên Thanh Niên Xuân 2004, bà i đó ông Ẩn vẫn Ä‘á»c. Bà i duy nhất chúng tôi viết mà ông Ẩn không Ä‘á»c được là bà i VÄ©nh biệt nhà tình báo vÄ© đại Phạm Xuân Ẩn đăng ngay sau ngà y ông qua Ä‘á»i.
GiỠđây chúng ta tháºt vui mừng vì đã có rất nhiá»u tác giả trong và ngoà i nÆ°á»›c viết vá» nhà tình báo vÄ© đại của chúng ta. Loạt bà i nà y chúng tôi viết tiếp để tưởng nhá»› Phạm Xuân Ẩn, vá»›i tất cả sá»± chân thá»±c và cẩn trá»ng đúng nhÆ° ông mong muốn.
H.H.V
Ông Ẩn có ngÆ°á»i anh há» là đại úy Phạm Xuân Giai, lúc đó là Trưởng phòng 5 Bá»™ Tổng tham mÆ°u "quân Ä‘á»™i quốc gia Việt Nam" (do Pháp dá»±ng lên). Äại úy Giai là ngÆ°á»i quen thân vá»›i tÆ°á»›ng Nguyá»…n Văn Hinh, Tổng tham mÆ°u trưởng và thiếu tá Trần Äình Lan, Trưởng phòng 6 (phản gián), nên đây là cÆ¡ há»™i thuáºn lợi. Ông nhỠđại úy Giai và được ông Giai xin và o là m việc tại Phòng 5. TrÆ°á»›c khi và o là m việc ở đây, ông đã chá»n được má»™t ngÆ°á»i "bạn tốt", là ông TÆ° An, thay thế ông tại Hải quan. Ông TÆ° An đã cung cấp đầy đủ tin tức nhÆ° ông Ẩn đã là m, cho đến khi Hiệp định Genève được ký kết.
Phòng 5 của Bá»™ Tổng tham mÆ°u là phòng phụ trách huấn luyện và chiến tranh tâm lý, nên còn gá»i là Phòng quân huấn. Tháng 4.1954, ông Ẩn được tÆ°á»›ng Hinh ký quyết định và o là m việc tại phòng nà y vá»›i quân hà m thượng sÄ© đồng hóa. Ông được bố trà là m bà thÆ° cho ông Giai thay cho ngÆ°á»i bà thÆ° cÅ©.
Khi ngÆ°á»i Mỹ bắt đầu can thiệp để há»— trợ cho quân Pháp, há» thâm nháºp và o quốc phòng và tất nhiên là thâm nháºp và o Bá»™ Tổng tham mÆ°u. Hầu hết các sÄ© quan của Bá»™ Tổng tham mÆ°u Ä‘á»u biết tiếng Pháp, Ãt ngÆ°á»i biết tiếng Anh, trừ đại úy Giai có thá»i gian Ä‘i tu nghiệp tại Mỹ (há»c chiến tranh tâm lý tại trÆ°á»ng Ford Bragg, California). Bởi váºy, khi còn là m Tổng tham mÆ°u trưởng, tÆ°á»›ng Hinh giao cho ông Giai trá»±c tiếp liên lạc là m việc vá»›i đại tá Mỹ Edward Lansdale, má»™t nhân váºt khét tiếng từng đóng vai trò chÃnh trong việc dá»±ng lên và củng cố chÃnh quyá»n Ngô Äình Diệm. Ông Ẩn là ngÆ°á»i thạo tiếng Anh nên được đại úy Giai giao nhiệm vụ giao dịch vá»›i các sÄ© quan cấp dÆ°á»›i của Lansdale nhÆ° đại úy Rufus Philips, đại úy Roderick, đại úy Sharp... Ban đầu Phạm Xuân Ẩn chÆ°a tạo được quan hệ vá»›i Lansdale, nhÆ°ng đã là m quen vá»›i nhiá»u sÄ© quan Mỹ và biết là m theo cách của Mỹ.
Sau Hiệp định Genève, Pháp và Mỹ thá»a thuáºn trao lại "quyá»n tá»± trị hoà n toà n" cho "quân Ä‘á»™i quốc gia" và o tháng 5.1955 để Mỹ huấn luyện và xây dá»±ng lại theo phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng của Mỹ. Phái bá»™ huấn luyện quân sá»± há»—n hợp Pháp-Mỹ (TRIM) láºp ra trÆ°á»›c đây được chuyển thà nh Phái bá»™ huấn luyện tác chiến lục quân (CATO) và nằm trong MAGG (Phái bá»™ cố vấn và viện trợ quân sá»±). Tháng 10.1955, Mỹ Ä‘á» ra cho Ngô Äình Diệm cải tổ quân Ä‘á»™i, táºp hợp các tiểu Ä‘oà n bá»™ binh và khinh quân để láºp ra 6 sÆ° Ä‘oà n khinh quân và bắt đầu huấn luyện theo chÆ°Æ¡ng trình của Mỹ tại trÆ°á»ng Võ bị Thủ Äức. Phạm Xuân Ẩn trở thà nh má»™t hạ sÄ© quan duy nhất Ä‘i vá»›i các sÄ© quan "quân Ä‘á»™i quốc gia" đến trÆ°á»ng Võ bị Thủ Äức là m phiên dịch cho cố vấn Mỹ. Và từ má»™t thông dịch viên, nhÆ°ng do "biết cách là m việc vá»›i Mỹ", ông được giao là m nhiệm vụ của sÄ© quan liên lạc giữa Phòng 5 vá»›i CATO, thay cho viên sÄ© quan liên lạc cÅ© không được ngÆ°á»i Mỹ chấp nháºn, vì anh ta "quá nặng ảnh hưởng của Pháp".
Tuy cấp báºc thấp, nhÆ°ng là m nhiệm vụ sÄ© quan liên lạc vá»›i CATO, lại thông minh, nhạy bén, nên ông Ẩn được thảo luáºn vá»›i các sÄ© quan Mỹ vá» má»i chÆ°Æ¡ng trình, kế hoạch huấn luyện, tuyển chá»n ngÆ°á»i Ä‘i há»c ở Mỹ hoặc các nÆ°á»›c khác. Thá»i Ä‘iểm nà y, CATO Ä‘Æ°a ra kế hoạch huấn luyện biệt kÃch để Ä‘Æ°a ra phá hoại miá»n Bắc. Tất nhiên ông chép ngay kế hoạch nà y để báo vá» cấp trên.
Vấn Ä‘á» rắc rối xảy ra là các sÄ© quan ở Phòng quân huấn hầu hết do Pháp Ä‘Ã o tạo và là m việc theo kiểu Pháp. Há» chÆ°a chấp nháºn kế hoạch nà y cÅ©ng nhÆ° chÆ°a chấp nháºn kiểu huấn luyện của Mỹ. Trong tình thế đó, Phạm Xuân Ẩn tá»± xác định mình là ngÆ°á»i "đứng giữa", vừa phải là m hà i lòng Phòng quân huấn, vừa phải là m hà i lòng các sÄ© quan Mỹ, dứt khoát không thể để phÃa nà o chê trách. Nếu là m mất lòng má»™t trong hai bên, ông sẽ bị loại ngay.
Trưởng nhóm cố vấn Mỹ, trung tá George Melvin há»i ông: "Anh thấy kế hoạch nà y thế nà o?". Phạm Xuân Ẩn trả lá»i: "Kế hoạch hay lắm, rất má»›i mẻ. NhÆ°ng tôi sợ các sÄ© quan ở Bá»™ Tổng tham mÆ°u khó chấp nháºn, vì há» cho rằng đã đình chiến rồi mà còn thả biệt kÃch ra miá»n Bắc thì khác gì là m chuyện không đâu". Melvin Ä‘áºp bà n nói: "Tao tiếc rằng mà y chỉ có cấp báºc thượng sÄ©, chứ mà y mà là sÄ© quan thì tao đã Ä‘á» nghị vá»›i Trần Trung Dung (Tổng trưởng quốc phòng) cho mà y là m Trưởng phòng quân huấn ngay!". Ông Ẩn nói: "Chết chết, đừng nói thế. Nói thế nhỡ cấp trên tôi nghe được tưởng tôi muốn là m to, chắc tôi bị Ä‘Ã y ra Bến Hải mất. Äể tôi cố thuyết phục coi". Melvin vui vẻ: "Anh mà là m được, tôi sẽ chiêu đãi anh".
Ông Ẩn xin gặp trá»±c tiếp Trần Văn Äôn, lúc nà y là Tổng tham mÆ°u trưởng. Ông nói vá»›i tÆ°á»›ng Äôn: "ThÆ°a thiếu tÆ°á»›ng, kế hoạch huấn luyện biệt kÃch Phòng quân huấn bác bá», nhÆ°ng tôi thấy là m nhÆ° thế không những mất mặt cho George Melvin mà mất mặt luôn cả tÆ°á»›ng Williams nữa. Thiếu tÆ°á»›ng nên cho phép chấp thuáºn kế hoạch trên nguyên tắc để giữ thể diện cho há», sau đó mình sẽ có cách hoãn không thi hà nh thì có sao đâu. Äến lúc đó thì hỠđã đổi ngÆ°á»i khác rồi". Trần Văn Äôn thấy có lý, liá»n tán thà nh và ra lệnh cho Phòng quân huấn chấp thuáºn (đúng nhÆ° ông Ẩn nói, kế hoạch nà y được trì hoãn kéo dà i cho tá»›i năm 1960 má»›i bắt đầu tổ chức triển khai ở Dục Mỹ).
Phạm Xuân Ẩn gá»i Ä‘iện cho Melvin: "Trung tá chuẩn bị tiá»n chúng mình Ä‘i ăn Ä‘i". Melvin biết đã thà nh công. Thay vì dẫn ra tiệm ăn, ông ta má»i Phạm Xuân Ẩn vá» nhà . Má»™t bữa tiệc long trá»ng diá»…n ra để đón tiếp Phạm Xuân Ẩn, có Lansdale, Philips, tÆ°á»›ng Williams, đại tá Phi Luáºt Tân Benson... cùng dá»±. Mối thân tình và sá»± tin cáºy của má»™t nhân váºt đầy thế lá»±c là Lansdale dà nh cho Phạm Xuân Ẩn bắt đầu từ đó...
(Còn tiếp)