2001 "Ngăn tôi đứng lại một bên,
2002 "Chán tai rồi mới bước lên trên lầu."
2003 Nghe thôi kinh hãi xiết đâu:
2004 "Đàn bà thế ấy, thấy âu một người!
2005 "ấy mới gan, ấy mới tài!
2006 "Nghĩ càng thêm nỗi sởn gai rụng rời!
2007 "Người đâu sâu sắc nước đời,
2008 "Mà chàng Thúc phải ra người bó tay!
2009 "Thực tang, bắt được dường này,
2010 "Máu ghen ai cũng chau mày nghiến răng.
2011 "Thế mà im chẳng đãi đằng,
2012 "Chào mời vui vẻ, nói năng dịu dàng!
2013 "Giận dầu ra dạ thế thường,
2014 "Cười dầu mới thực khôn lường hiểm sâu.
2015 "Thân ta, ta phải lo âu,
2016 "Miệng hùm nọc rắn ở đâu chốn này!
2017 "Ví chăng chắp cánh cao bay,
2018 "Rào cây lâu cũng có ngày bẻ hoa!
2019 "Phận bèo bao quản nước sa,
2020 "Lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh.
2021 "Chỉn e quê khách một mình,
2022 "Tay không chưa dễ tìm vành ấm no!"
2023 Nghĩ đi, nghĩ lại, quanh co.
2024 Phật tiền, sẵn có mọi đồ kim ngân.
2025 Bên mình giắt để hộ thân,
2026 Lần nghe canh đã một phần trống ba.
2027 Cất mình qua ngọn tường hoa,
2028 Lần đường theo bóng trăng tà về tây.
2029 Mịt mù dặm cát đồi cây,
2030 Tiếng gà điếm nguyệt, dấu giày cầu sương.
2031 Canh khuya, thân gái, dặm trường.
2032 Phần e đường sá, phần thương dãi dầu!
2033 Trời đông vừa rạng ngàn dâu,
2034 Bơ vơ nào đã biết đâu là nhà!
2035 Chùa đâu trông thấy nẻo xa,
2036 Rành rành "Chiêu - ẩn am" ba chữ bài.
2037 Xăm xăm gõ mái cửa ngoài,
2038 Trụ trì nghe tiếng, rước mời vào trong.
2039 Thấy màu ăn mặc nâu sồng,
2040 Giác Duyên sư trưởng lành lòng liền thương.
2041 Gạn gùng ngành ngọn cho tường,
2042 Lạ lùng, nàng hãy tìm đường nói quanh:
2043 "Tiểu thiền quê ở Bắc-kinh,
2044 "Qui sư, qui Phật, tu hành bấy lâu.
2045 "Bản sư rồi cũng đến sau,
2046 "Dạy đưa pháp bảo sang hầu sư huynh."
2047 Rày vâng diện hiến rành rành,
2048 Chuông vàng, khánh bạc, bên mình giở ra.
2049 Xem qua sư mới dạy qua:
2050 "Phải ni Hằng Thuỷ là ta hậu tình.
2051 "Chỉn en đường sá một mình,
2052 "ở đây chờ đợi sư huynh ít ngày,"
2053 Gửi thân được trốn am mây,
2054 Muối dưa đắp đổi, tháng ngày thong dong,
2055 Kệ kinh câu cũ thuộc lòng,
2056 Hương đèn việc cũ, trai phòng quen tay.
2057 Sớm khuya lá bối, phướn mây,
2058 Ngọn đèn khêu nguyệt, tiếng chày nện sương.
2059 Thấy nàng thông tuệ khác thường,
2060 Sư càng nể mặt, nàng càng vững chân.
2061 Cửa thiền vừa tiết cuối xuân,
2062 Bóng hoa rợp đất, vẻ ngân ngang trời.
2063 Gió quang mây tạnh thảnh thơi,
2064 Có người đàn việt lên chơi cửa già.
2065 Giở đồ chuông khánh xem qua,
2066 Khen rằng: "Khéo giống của nhà Hoạn nương!"
2067 Giác Duyên thực ý lo lường,
2068 Đêm thanh, mới hỏi lại nàng trước sau.
2069 Nghĩ rằng khôn nỗi giấu mầu,
2070 Sự mình, nàng mới gót đầu bày ngay:
2071 "Bây giờ, sự đã dường này,
2072 "Phận hèn, dù rủi, dù may, tại người!"
2073 Giác Duyên nghe nói rụng rời.
2074 Nửa thương, nửa sợ, bồi hồi chẳng xong.
2075 Rỉ tai nàng, mới giãi lòng:
2076 "ở đây cửa Phật là không hẹp gì;
2077 "E chăng những sự bất kỳ,
2078 "Để nàng cho đến thế thì cũng thương!
2079 "Lánh xa, trước liệu tìm đường,
2080 "Ngồi chờ nước đến nên dường còn quê."
2081 Có nhà họ Bạc bên kia,
2082 Am mây quen lối đi về dầu hương,
2083 Nhắn sang, dặn hết mọi đường,
2084 Dọn nhà hãy tạm cho nàng trú chân,
2085 Những mừng được chốn an thân,
2086 Vội vàng nào kịp tính gần, tính xa.
2087 Nào ngờ cũng tổ bợm già,
2088 Bạc bà học với Tú bà đồng môn!
2089 Thấy nàng mặn phấn, tươi son,
2090 Mừng thầm được mối bán buôn có lời.
2091 Hư không đặt để nên lời,
2092 Nàng đà nhớn nhác, rụng rời lắm phen.
2093 Mụ càng xua đuổi cho liền,
2094 Lấy lời hung hiểm, ép duyên Châu Trần.
2095 Rằng: "Nàng muôn dặm một thân,
2096 "Lại mang lấy tiếng dữ gần, lành xa.
2097 "Khéo oan gia, của phá gia,
2098 "Còn ai dám chứa vào nhà nữa đây!
2099 "Kíp toan kiếm chốn xe dây,
2100 "Không dưng chưa dễ mà bay đường trời!
2101 "Nơi gần,thì chẳng tiện nơi,
2102 "Nơi xa,thì chẳng có người nào xa.
2103 "Này chàng Bạc Hạnh cháu nhà.
2104 "Cùng trong thân thích ruột rà,chẳng ai.
2105 "Cửa hàng buôn bán châu Thai,
2106 "Thực thà có một, đơn sai chẳng hề.
2107 "Thế nào nàng cũng phải nghe.
2108 "Thành thân rồi sẽ liệu về châu Thai.
2109 "Bấy giờ ai lại biết ai,
2110 "Dầu lòng biển rộng, sông dài thênh thênh.
2111 "Nàng dù quyết chẳng thuận tình.
2112 "Trái lời nẻo trước, luỵ mình đến sau."
2113 Nàng càng mặt ủ mày chau,
2114 Càng nghe mụ nói, càng đau như dần.
2115 Nghĩ mình túng đất sẩy chân,
2116 Thế cùng nàng mới xa gần thở than:
2117 "Thiếp như con én lạc đàn,
2118 "Phải cung, rày đã sợ làn cây cong!
2119 "Cùng đường dù tính chữ tòng,
2120 "Biết người, biết mặt, biết lòng làm sao?
2121 "Nữa khi muôn một thế nào,
2122 "Bán hùm, buôn sói, chắc vào lưng đâu?
2123 "Dù ai lòng có sở cầu,
2124 "Tâm minh, xin quyết với nhau một lời!
2125 "Chứng minh có đất, có trời,
2126 "Bấy giờ vượt biển, ra khơi quản gì?"
2127 Được lời mụ mới ra đi,
2128 Mách tin họ Bạc tức thì sắm sanh.
2129 Một nhà dọn dẹp linh đình,
2130 Quét sân, đặt trác, rửa bình, thắp nhang.
2131 Bạc sinh quì xuống vội vàng,
2132 Quá lời nguyện hết thành hoàng, thổ công.
2133 Trước sân, lòng đã giãi lòng,
2134 Trong màn làm lễ tơ hồng kết duyên.
2135 Thành thân mới rước xuống thuyền,
2136 Thuận buồm một lá, xuôi miền châu Thai.
2137 Thuyền vừa đỗ bến thảnh thơi,
2138 Bạc sinh lên trước tìm nơi mọi ngày.
2139 Cũng nhà hàng viện xưa nay,
2140 Cũng phường bán thịt, cũng tay buôn người.
2141 Xem người, định giá vừa rồi,
2142 Mối hàng, một đã ra mười thì buông.
2143 Mướn người thuê kiệu rước nàng,
2144 Bạc đem mặt Bạc kiếm đường cho xa!
2145 Kiệu hoa đặt trước thềm hoa,
2146 Bên trong thấy một mụ ra vội vàng,
2147 Đưa nàng vào lạy gia đường,
2148 Cũng thần mày trắng, cũng phường lầu xanh!
2149 Thoạt trông nàng đã biết tình,
2150 Chim lồng khôn lẽ cất mình bay cao.
2151 Chém cha cái số hoa đào,
2152 Gỡ ra rồi lại buộc vào như chơi!
2153 Nghĩ đời mà ngán cho đời,
2154 Tài tình chi lắm cho trời đất ghen!
2155 Tiếc thay nước đã đánh phèn,
2156 Mà cho bùn lại vẩn lên mấy lần!
2157 Hồng quân với khách hồng quần,
2158 Đã xoay đến thế còn vần chưa tha.
2159 Lỡ từ lạc bước bước ra,
2160 Cái thân liệu những từ nhà liệu đi.
2161 Đầu xanh đã tội tình chi?
2162 Má hồng đền quá nửa thì, chưa thôi!
2163 Biết thân chạy chẳng khỏi trời,
2164 Cũng liều mặt phấn cho rồi ngày xanh.
2165 Lần thâu gió mát, trăng thanh,
2166 Bỗng đâu có khách biên đình sang chơi.
2167 Râu hùm, hàm én, mày ngài,
2168 Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao.
2169 Đường đường một đấng anh hào,
2170 Côn quyền hơn sức, lược thao gồm tài.
2171 Đội trời đạp đất ở đời,
2172 Họ Từ, tên Hải, vốn người Việt-đông.
2173 Giang hồ quen thú vẫy vùng,
2174 Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo.
2175 Qua chơi nghe tiếng nàng Kiều,
2176 Tấm lòng nhi nữ cũng xiêu anh hùng.
2177 Thiếp danh đưa đến lầu hồng,
2178 Hai bên cùng liếc, hai lòng cùng ưa.
2179 Từ rằng: "Tâm phúc tương cờ,
2180 "Phải người trăng gió vật vờ hay sao?
2181 "Bấy lâu nghe tiếng má đào,
2182 "Mắt xanh chẳng để ai vào, có không? "
2183 "Một đời được mấy anh hùng,
2184 "Bõ chi cá chậu, chim lồng, mà chơi!"
2185 Nàng rằng: "Người dạy quá lời,
2186 "Thân này còn dám xem ai làm thường!
2187 "Chút riêng chọn đá thử vàng,
2188 "Biết đâu mà gửi can tràng vào đâu?
2189 "Còn như vào trước ra sau,
2190 "Ai cho kén chọn vàng thau tại mình?"
2191 Từ rằng: "Lời nói hữu tình,
2192 "Khiến người lại nhớ câu Bình-nguyên quân.
2193 "Lại đây xem lại cho gần,
2194 "Phỏng tin được một vài phần hay không?"
2195 Thưa rằng: "Lượng cả bao dong,
2196 "Tấn-dương được thấy mây rồng có phen.
2197 "Rộng thương cỏ nội, hoa hèn,
2198 "Chút thân bèo bọt dám phiền mai sau!"
2199 Nghe lời vừa ý, gật đầu,
2200 Cười rằng: "Tri kỉ trước sau mấy người!
2201 "Khen cho con mắt tinh đời,
2202 "Anh hùng đoán giữa trần ai mới già!
2203 "Một lời đã biết đến ta,
2204 "Muôn chung nghìn tứ, cũng là có nhau!"
2205 Hai bên ý hợp, tâm đầu,
2206 Khi thân, chẳng lọ là cầu mới thân!
2207 Ngỏ lời nói với băng nhân,
2208 Tiền trăm lại cứ nguyên ngân phát hoàn.
2209 Buồng riêng, sửa chốn thanh nhàn,
2210 Đặt giường thất bảo, vây màn bát tiên.
2211 Trai anh hùng, gái thuyền quyên,
2212 Phỉ nguyền sánh phượng, đẹp duyên cưỡi rồng.
2213 Nửa năm hương lửa đương nồng,
2214 Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
2215 Trông vời trời bể mênh mang,
2216 Thanh gươm, yên ngựa, lên đàng thẳng dong.
2217 Nàng rằng: "Phận gái chữ tòng,
2218 "Chàng đi, thiếp cũng quyết lòng xin đi".
2219 Từ rằng: "Tâm phúc tương tri,
2220 "Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
2221 "Bao giờ mười vạn tinh binh,
2222 "Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường;
2223 "Làm cho rõ mặt phi thường,
2224 "Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.
2225 "Bằng nay bốn bể không nhà,
2226 "Theo càng thêm bận, biết là đi đâu?
2227 "Đành lòng chờ đó ít lâu,
2228 "Chầy chăng là một năm sau, vội gì!"
2229 Quyết lời dứt áo ra đi,
2230 Gió đưa bằng tiện đã lìa dặm khơi.
2231 Nàng thì chiếc bóng song mai,
2232 Đêm thâu đằng đẵng nhặt cài then mây.
2233 Sân rêu chẳng vẽ dấu giày,
2234 Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân.
2235 Đoái thương muôn dặm tử phần,
2236 Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa.
2237 Xót thay huyên cỗi, xuân già,
2238 Tấm lòng thương nhớ biết là có nguôi?
2239 Chốc đà mười mấy năm trời,
2240 Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
2241 Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
2242 Dầu lìa ngó ý còn vương tơ lòng.
2243 Duyên em dù nối chỉ hồng,
2244 May ra khi đã tay bồng tay mang.
2245 Tấc lòng cố quốc tha hương.
2246 Đường kia, nỗi nọ, ngổn ngang bời bời.
2247 Cánh hồng bay bổng tuyệt vời,
2248 Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm.
2249 Đêm ngày luống những âm thầm,
2250 Lửa binh đâu đã ầm ầm một phương!
2251 Ngất trời, sát khí mơ màng,
2252 Đầy sông kình ngạc, chật đường giáp binh.
2253 Người quen kẻ thuộc chung quanh,
2254 Nhủ nàng hãy tạm lánh mình một nơi.
2255 Nàng rằng: "Trước đã hẹn lời,
2256 "Dẫu trong nguy hiểm dám rời ước xưa!"
2257 Còn đương dùng dắng ngẩn ngơ,
2258 Mái ngoài đã thấy bóng cờ tiếng la.
2259 Giám binh kéo đến quanh nhà,
2260 Đồng thanh cùng gửii: "Nào là phu nhân?"
2261 Hai bên mười vị tướng quân,
2262 Đặt gươm, cổi giáp, trước sân khấu đầu.
2263 Cung nga, thể nữ nối sau,
2264 Rằng: "Vâng lệnh chỉ rước chầu vu qui."
2265 Sẵn sàng phượng liễn loan nghi,
2266 Hoa quan chấp chới, hà y rỡ ràng.
2267 Dựng cờ, nổi trống, lên đàng,
2268 Trúc tơ nổi trước, kiệu vàng theo sau.
2269 Hoả bài tiền lộ ruổi mau,
2270 Nam đình nghe động trống chầu đại doanh.
2271 Kéo cờ luỹ, phát súng thành,
2272 Từ công lên ngựa thân nghênh cửa ngoài:
2273 Rỡ mình lạ vẻ cân đai,
2274 Hãy còn hàm én, mày ngài như xưa.
2275 Cười rằng: "Cá nước duyên ưa!
2276 "Nhớ lời nói những bao giờ hay không?
2277 "Anh hùng mới biết anh hùng,
2278 "Rày xem phỏng đã cam lòng ấy chưa? "
2279 Nàng rằng: "Chút phận ngây thơ,
2280 "Cũng may dây cát được nhờ bóng cây!
2281 "Đến bây giờ mới thấy đây,
2282 "Mà lòng đã chắc những ngày một hai!"
2283 Cùng nhau trông mặt cả cười,
2284 Dan tay về chốn trướng mai tự tình.
2285 Tiệc bày thưởng tướng, khao binh,
2286 Om thòm trống trận, rập rình nhạc quân.
2287 Vinh hoa bõ lúc phong trần,
2288 Chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày.
2289 Trong quân có lúc vui vầy,
2290 Thong dong mới kể sự ngày hàn vi:
2291 Khi Vô-tích, khi Lâm -tri,
2292 Nơi thì lừa đảo, nơi thì xót thương.
2293 Tấm thân rày đã nhẹ nhàng,
2294 "Chút còn ân, oán đôi đường chưa xong."
2295 Từ công nghe nói thuỷ chung,
2296 Bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang.
2297 Nghiêm quân, tuyển tướng sẵn sàng
2298 Dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao.
2299 Ba quân chỉ ngọn cờ đào,
2300 Đạo ra Vô-tích, đạo vào Lâm-tri.
2301 Mấy người phụ bạc xưa kia.
2302 Chiếu danh tầm nã, bắt về hỏi tra.
2303 Lại sai lệnh tiễn truyền qua,
2304 Giữ giàng họ Thúc một nhà cho yên.
2305 Mụ quản gia, vãi Giác Duyên,
2306 Cũng sai lệnh tiễn đem tin rước mời.
2307 Thệ sư kể hết mọi lời,
2308 Lòng lòng cũng giận, người người chấp uy,
2309 Đạo trời, báo phục chỉn ghê,
2310 Khéo thay một mẻ tóm về đầy nơi.
2311 Quân trung gươm lớn, giáo dài.
2312 Vệ trong thị lập, cơ ngoài song phi,
2313 Sẵn sàng tề chỉnh uy nghi,
2314 Bác đồng chật đất, tinh kỳ rợp sân.
2315 Trướng hùm mở giữa trung quân,
2316 Từ công sánh với phu nhân cùng ngồi.
2317 Tiên nghiêm trống chửa dứt hồi
2318 Điểm danh trước dẫn chực ngoài cửa viên.
2319 Từ rằng: "Ân, oán hai bên,
2320 "Mặc nàng xử quyết, báo đền cho minh."
2321 Nàng rằng: "Nhờ cậy uy linh,
2322 "Hãy xin báo đáp ân tình cho phu.
2323 "Báo ân, rồi sẽ trả thù."
2324 Từ rằng: "Việc ấy để cho mặc nàng."
2325 Cho gươm mời đến thúc Lang,
2326 Mặt như chàm đổ, mình dường giẽ run.
2327 Nàng rằng: "Nghĩa nặng nghìn non,
2328 "Lâm-tri người cũ, chàng còn nhớ không?
2329 "Sâm, Thương chẳng vẹn chữ tòng,
2330 "Tại ai, há dám phụ lòng cố nhân?
2331 "Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân,
2332 "Tạ lòng dễ xứng, báo ân gọi là.
2333 "Vợ chàng quỷ quái, tinh ma,
2334 "Phen này kẻ cắp, bà già gặp nhau!
2335 "Kiến bò miệng chén chưa lâu,
2336 "Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa!"
2337 Thúc sinh trông mặt bấy giờ,
2338 Mồ hôi chàng đã như mưa ướt đầm.
2339 Lòng riêng mừng, sợ khôn cầm,
2340 Sợ thay, mà lại mừng thầm cho ai.
2341 Mụ già, sư trưởng, thứ hai,
2342 Thoạt đưa đến trước, vội mời lên trên.
2343 Dắt tay, mở mặt cho nhìn:
2344 "Hoa nô kia với Trạc Tuyền cũng tôi!
2345 "Nhớ khi lỡ bước, sẩy vời,
2346 "Non vàng chưa dễ đền bồi tấm thương.
2347 "Nghìn vàng gọi chút lễ thường.
2348 "Mà lòng Phiếu mẫu, mấy vàng cho cân!"
2349 Hai người trông mặt tần ngần,
2350 Nửa phần khiếp sợ, nửa phần mừng vui.
2351 Nàng rằng: "Xin hãy rốn ngồi,
2352 "Xem cho rõ mặt, biết tôi báo thù!"
2353 Kíp truyền chư tướng hiến phù.
2354 Lại đem các tích phạm tù hậu tra.
2355 Dưới cờ, gươm tuốt nắp ra,
2356 Chính danh thủ phạm tên là Hoạn thư!
2357 Thoạt trông, nàng đã chào thưa:
2358 "Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
2359 "Đàn bà dễ có mấy tay,
2360 "Đời xưa mấy mặt, đời này mấy gan!
2361 "Dễ dàng là thói hồng nhan,
2362 "Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều!"
2363 Hoạn Thư hồn lạc, phách xiêu,
2364 Khấu đầu dưới trướng, liệu điều kêu ca.
2365 Rằng: "Tôi chút dạ đàn bà,
2366 "Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.
2367 "Nghĩ cho khi các viết kinh,
2368 "Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.
2369 "Lòng riêng, riêng những kính yêu,
2370 "Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai!
2371 "Trót lòng gây việc chông gai,
2372 "Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng!"
2373 "Khen cho: "Thật đã nên rằng,
2374 "Khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời,
2375 "Tha ra thì cũng may đời,
2376 "Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen.
2377 "Đã lòng tri quá thời nên."
2378 "Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay."
2379 Tạ lòng, lạy trước sân mây,
2380 Cửa viên lại dắt một dây dẫn vào.
2381 Nàng rằng: "Lồng lộng trời cao!
2382 "Hại nhân, nhân hại, sự nào tại ta!
2383 Trước là Bạc Hạnh, Bạc bà,
2384 Bên là Ưng, Khuyển, bên là Sở Khanh;
2385 Tú bà cùng Mã Giám sinh,
2386 "Các tên tội ấy đáng tình còn sao?"
2387 Lệnh quân truyền xuống nội đao,
2388 Thề sao thì lại cứ sao gia hình.
2389 Máu rơi thịt nát tan tành,
2390 Ai ai trông thấy hồn kinh phách rời!
2391 Cho hay muôn sự tại trời,
2392 Phụ người chẳng bỏ khi người phụ ta!
2393 Mấy người bạc ác, tinh ma,
2394 Mình làm mình chịu, kêu mà ai thương!
2395 Ba quân đông mặt pháp trường.
2396 Thanh thiên bạch nhật rõ ràng cho coi.
2397 Việc nàng báo phục vừa rồi,
2398 Giác Duyên vội vã gởi lời từ qui.
2399 Nàng rằng: "Thiên tải nhất thì,
2400 "Cố nhân đã dễ mấy khi bàn hoàn.