Tế Äiên Hoà Thượng - Khánh vân cÆ° sÄ©
Tế Äiên Hoà Thượng
Khánh vân cư sĩ
Hồi 1
Núi Thiên Thai Máºu Xuân Cầu Tá»±
Chùa Quốc Thanh La Hán Giáng Trần
ÄÔI LỜI Tá»° MINH
Nhân má»™t ngà y đầu xuân, lang thang trên nẻo Ä‘Æ°á»ng Chợ Lá»›n, chợt thấy
một hiệu sách bán các loại sách cũ bằng chữ Nho. Tạt và o xem, nhìn khắp
các giá sách thấy có má»™t cuốn đã cÅ©, ngoà i bìa Ä‘á» TẾ ÄIÊN HOÀ THƯỢNG,
với lấy dỡ xem thì ra là chuyện của Lý Tu Duyên, một vị La Hán giáng trần,
là m nhiá»u Ä‘iá»u phúc thiện nhÆ°ng lại giả Ä‘iên để che mắt tục. Thấy cuốn
chuyện hay hay có tÃnh cách vượt ngoà i “ngã chấp†thế thÆ°á»ng, tá»· nhÆ° chuyện
Lá»— Trà Thâm nên phá»ng dịch để rá»™ng Ä‘Æ°á»ng phán định.
Tế Äiên Tăng vốn là má»™t vị Hòa Thượng hữu danh trong Pháºt. Giáo Sá»
thá»i Tống, luáºt há»c uyên thâm, trà thức siêu việt, hà nh Ä‘á»™ng tuyệt kỳ.
Tá»± cổ chà kim ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng khổ tâm thắc mắc hai thái cá»±c Äạo, Äá»i
đôi khi hiểu lầm đến thà nh xa cách. Truyện Tế Äiên Tăng chÃnh là má»™t cái
gạch nối dung hòa cả Äạo lẫn Äá»i bởi hà nh Ä‘á»™ng có lúc vượt ngoà i khuôn khổ
thuyá»n gia mà đó má»›i chÃnh là tác Ä‘á»™ng của khách tu thuyá»n.
Äức và tà i là hai Ä‘iá»u kiện nghìn xÆ°a mến chuá»™ng mà nghìn sau cÅ©ng noi
gÆ°Æ¡ng. Äá»c chuyện Tế Äiên Tăng chúng ta sẽ thấy được cái tâm đức cao sáng
tuyệt vá»i và sẽ phải tán thưởng cao tà i của ngÆ°á»i đạt đạo.
Nếu đã có một vị Tăng ca vang câu:
Tri thá»i, đạt thế phÆ°Æ¡ng toà n thiện
Diệu ngộ tam thừ vị tất nan.
Nghĩa là :
Biết thá»i, biết thế, đôi Ä‘Æ°á»ng vẹn,
BÆ°á»›c tá»›i Liên Äà i cÅ©ng dể thôi.
Thì quả là vị đó đã đạt được cái tinh thần cao đẹp của Tế Äiên Tăng váºy.
Cuốn chuyện đã nát nhầu, câu văn lại quá cổ, ngÆ°á»i dịch lại không có ý
kiến gì thêm bớt cho đượm nồng hương vị tân phong. Lẽ dĩ nhiên có thể là một
món ăn quá cũ, nhà m chán cho những ai ưa loại tân tiến. Nhưng dịch giả còn
má»™t chút hy vá»ng nÆ¡i Ä‘á»™c giả khoan lượng không tìm cái đẹp ở câu văn mà tìm
cái cao tuyệt ở hà nh động và ý tứ.
Và o Truyện
Äây nói chuyện vá» Ä‘á»i Tống niên hiệu Thiệu HÆ°ng năm đầu, trong trà o
có má»™t ngÆ°á»i há» Lý tên Khiêm, Ä‘iển tá»± Máºu Xuân là m quan tá»›i chức
Kinh Doanh Tiết Äá»™ Sứ, nguyên quán ở Thái Châu thuá»™c tỉnh Triết
Giang có vợ là Mông Thị. Cả hai vợ chồng Ä‘á»u là ngÆ°á»i hiá»n là nh hay
là m việc bố đức thi ân, cứu giúp những ngÆ°á»i cùng khốn hoặc không may gặp
bước lỡ là ng.
Nhân vì khi ấy triá»u đình gặp tôi gian, nịnh thần cầm quyá»n, Lý Máºu Xuân
ngao ngán buồn rầu không còn thiết chi danh lợi quyá»n thế liá»n dâng biểu xin vá»
hưu dưỡng già .
Sau khi được nhà vua Æ°ng thuáºn, vợ chồng Ä‘Æ°a nhau vá» Triết Giang vui thú
cảnh quê . Vốn ôm ấp tâm tÆ° nhà n hạ nay được trở vá», vợ chồng cà ng thêm tăng
gia là m Ä‘iá»u phúc thiện. Ngoà i việc thiết láºp má»™t trang trại rá»™ng rãi khang trang,
Lý Máºu Xuân còn giúp đỡ hầu hết dân chúng trong vùng khiến được an cÆ° lạc
nghiệp. Dân là ng được nhá» Æ¡n huệ chẳng Ãt, nên ngÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘á»u xÆ°ng tụng
mệnh danh là Lý Thiện Nhân.
Má»™t hôm, sau khi rảnh rá»—i, Lý Máºu Xuân dạo cảnh đồng quê, chợt thấy hai
ngÆ°á»i bà n tán dÆ°á»›i gốc cây bà ng. Äá»™ng tÃnh hiếu kỳ liá»n đứng lại nghe, nghe
xong mặt buồn rÆ°á»i rượi, quay gót trở vá». Vừa tá»›i cổng trang, Mông thị thấy
chồng Ä‘i chÆ¡i vá» mà sắc không được vui liá»n đón lại há»i:
- Chẳng hay vì sao phu quân đi chơi vỠmà mặt mà y có sắc thái buồn. Xin
cho thiếp rõ, hoặc giả có phân chia cùng phu quân được phần nà o chăng?
Nghe vợ ôn tồn thá» thẻ, Máºu Xuân cà ng đượm vẻ buồn bá»±c thở dà i và đáp:
- Phu nhân khá biết, ta nhân ngắm cảnh Tây Hồ nghe được hai ngÆ°á»i ngoà i
nói chuyện phê bình vỠnhà ta chỉ được cái dấu ác phô là nh chứ còn những việc
thÆ°á»ng là m không phải tháºt là chân chÃnh.
Mông thị ngạc nhiên há»i lại:
- Vì sao mà há» lại cho mình nhÆ° váºy?
- Há» nói nếu ta tháºt bụng hiá»n là nh sao lại không có con? NgÆ°á»i dẫu xÆ°ng
tụng nhÆ°ng trá»i cao lẽ nà o không mắt. Thần Pháºt sao chẳng trụ trì. Chỉ khi nà o ta
có con khi ấy má»›i thá»±c là nhà phúc thiện. Vì nghe váºy mà ta cảm xúc Ä‘au buồn.
Mông thị khuyên chồng cÆ°á»›i vợ bé để mong có ngÆ°á»i nối nghiệp hÆ°Æ¡ng
há»a. Máºu Xuân liá»n nói:
- Phu nhân khuyên ta như thế là đã sai rồi. Ta nay tuổi ngót năm mươi, há
là m chuyện thất đức, thất nghÄ©a, lãng quên Ä‘i cái nghÄ©a tà o khang được váºy sao?
NhÆ° mà Thần Pháºt chẳng dứt hÆ°Æ¡ng lá»a nhà ta thì tuổi phu nhân hãy còn sinh
đẻ, cần chi phải cÆ°á»›i ngÆ°á»i khác cho thêm phiá»n phức gia đình.
Phu NhÆ¡n liá»n bà n:
- Tướng công như đã có lòng nghĩ đến thiếp và nhứt định không lấy vợ bé,
sao ta không đến các nÆ¡i cảnh chùa vái lạy Thần Pháºt cầu tá»± con Æ° ?
Máºu Xuân cho là có lý, Ãt ngà y sau hai vợ chồng rủ nhau đến là ng VÄ©nh
Minh phÃa Bắc núi Thiên Thai du ngoạn.
NgÆ°á»i trong xứ nghe có Lý Viên Ngoại vãn cảnh nhân mách rằng: Trong
chùa Quốc Thanh thÆ°á»ng có nhiá»u linh ứng, há»… ai đến cầu Ä‘á»u được nhÆ° nguyện.
Vợ chồng há» Lý nghe mách lòng rất vui mừng liá»n ở trá» lại nhà ngÆ°á»i quen,
trai giá»›i đủ ba ngà y rồi má»›i sá»a sang lá»… váºt, lên chùa lá»… Pháºt.
ÄÆ°á»ng Ä‘i và o chùa, tùng trúc xanh tÆ°Æ¡i, đây đó chim ca, vượn hót, má»™t
giòng suối biếc róc rách chạy dà i, hai vợ chồng thuê kiệu tìm Ä‘Æ°á»ng lên núi
Thiên Thai.
Tới chân núi, cảnh trà cà ng thêm u nhã, rừng cây xanh tốt xen lẫn non cao,
hai vợ chồng xuống kiệu Ä‘i bá»™, len theo con Ä‘Æ°á»ng mòn bá» suối, Ä‘i chừng mÆ°á»i
dặm, xa xa có má»™t ngôi cổ tá»± to rá»™ng trang nghiêm nằm cạnh sÆ°á»n non cao ngất,
thông reo vi vút hoà theo nhạc suối lá»i chim. Những bông hoa dại tháºp thò trong
kẽ đá. Cá»a tam quan đã hiện ra trÆ°á»›c mắt, Máºu Xuân lòng thấy lâng lâng, do
cảnh luyến ngÆ°á»i, phảng phất nhÆ° và o nÆ¡i thoát tục.
Vừa đến chân chùa, vợ chồng Máºu Xuân được chÆ° tăng đón tiếp Ä‘Æ°a và o
yết kiến Äại Äức Tri Khách dùng trà . Lý Phu Nhân sai bà y lá»… váºt và dâng cúng
10 nén bạc ròng. Trà Khách Tăng sai các tiểu hoa đăng dâng lễ lên chùa rồi thân
dẫn vợ chồng Máºu Xuân lên lá»… Pháºt.
Sẵn lòng thà nh kÃnh, sẵn tâm thiện lÆ°Æ¡ng, hai vợ chồng Máºu Xuân van vái
hầu khắp nÆ¡i. Vừa lúc ấy TÃnh Không Trưởng Lão nghe có Lý viên ngoại đến
vãn cảnh chùa liá»n ra phÆ°Æ¡ng trượng tiếp đón. Vợ chồng Máºu Xuân cung kÃnh
hà nh lá»… chà o vị trưởng lão trụ trì xong liá»n ngỠý mình cùng kể hết nguyên nhân
sá»± việc, cúi xin phÆ°Æ¡ng trượng chỉ bảo má»i duyên. TÃnh Không vốn biết há» Lý lÃ
ngÆ°á»i phúc đức liá»n thân dẫn lên nÆ¡i Äại Hùng bảo Ä‘iện lá»… Tam Bảo và chÃnh
trưởng lão lên dâng hương là m lễ kỳ nguyện.
Lễ xong, trưởng lão đưa vợ chồng hỠLý đi xem lễ các nơi thỠtự khác. Bất
cứ chỗ nà o Lý phu nhân cũng van vái khấn cầu, chợt đến bà n thỠ18 vị La Hán,
Phu nhân vừa thắp hÆ°Æ¡ng vái lạy thì má»™t vị trong ngôi thứ 4 nghiêng đổ. TÃnh
Không trưởng lão thấy váºy vá»— tay vừa cÆ°á»i vừa nói:
- Là nh thay, là nh thay! Ta chúc cho viên ngoại trở vỠchuyến nà y tất sinh
quý tá».
Máºu Xuân vui mừng khôn xiết, từ biệt phÆ°Æ¡ng trượng ra vá». HÆ¡n má»™t tháng
sau qua ûnhiên phu nhân có tin mừng, Máºu Xuân lo nuôi a hoà n để đỡ tay chân
cho vợ.
Thấm thoát mÆ°á»i tháng dần qua, má»™t hôm trong nhà hồng quang sáng chói,
mùi hÆ°Æ¡ng thÆ¡m ngát xông lên. Máºu Xuân Ä‘ang ngồi nÆ¡i thÆ¡ phòng Ä‘á»c kinh thì
a hoà n chạy và o báo cho biết phu nhân hạ sanh công tá».
Nghe báo, Máºu Xuân lòng mừng khôn xiết, liá»n chạy sang thăm viếng,
thấy phu nhân Ä‘ang thiêm thiếp giấc nồng sau cÆ¡n mệt má»i còn công tá» thì cứ
khóc thét lên hoà i, tự nhiên lòng buồn rầu, cái vui cái buồn ngay trong khoảnh
khắc thay nhau len và o tâm khảm.
Äược ba ngà y, các thân bằng quyến thuá»™c nghe tin Lý viên ngoại có quý tá»
Ä‘á»u lục đục viếng thăm. Máºu Xuân báºn rá»™n tiếp đón ngà y đêm, đãi đằng đủ
mặt. Chợt gia nhân và o báo:
- Ngoà i cá»a có má»™t vị Thiá»n SÆ° xÆ°ng là TÃnh Không ở Chùa Quốc Thanh
Ä‘em lá»… váºt đến mừng.
Máºu Xuân vá»™i và ng thân ra nghinh tiếp. Vừa và o đến nÆ¡i, đại sÆ° há»i ngay:
- Công tỠcó bình an chăng?
Máºu Xuân có hÆ¡i không vui đáp:
- Tháºt chẳng dám dấu đại sÆ°, trẻ ấy từ khi sinh ra chỉ luôn luôn khóc, cho
đến bây giá» vẫn chÆ°a hết, tôi tháºt buồn rầu, chẳng hay đại sÆ° có cách chi chữa
khá»i được chăng?
TÃnh Không liá»n dạy:
- Viên ngoại hãy bồng ra cho coi.
Máºu Xuân nói:
- Trẻ má»›i sinh ba ngà y, bồng ra ngoà i e có nhiá»u Ä‘iá»u bất tiện.
TÃnh Không bảo:
- Không sao, cứ bồng ra đây, ta có cách chữa chạy.
Máºu Xuân thấy nói không hại gì má»›i và o phòng tá»± ẵm con ra. Các bạn thân
Ä‘á»u bu lại mà xem, thấy công tá» nghi dung Ä‘oan chÃnh, tÆ°á»›ng mạo tốt tÆ°Æ¡i, duy
có Ä‘iá»u luôn mồm gà o khóc, là m thế nà o cÅ©ng không nÃn được.
TÃnh Không bÆ°á»›c lại xem qua chợt bảo:
- Ngươi đã xuống đây sao còn khóc mãi ?
Công tá» vụt nÃn khóc, toét miệng ra cÆ°á»i. Cả nhà khôn xiết mừng vui. TÃnh
Không vuốt tóc đứa bé, miệng lâm râm khấn nguyện. Công tá» liá»n nÃn khóc hẳn,
rồi day qua nói cùng viên ngoại:
- Viên ngoại hãy để tôi nháºn công tá» là m há»c trò và đặt tên cho công tá» lÃ
Lý Tu Duyên được chăng?
Máºu Xuân vui mừng quá sức liá»n thÆ°a:
- Xin theo lá»i đại sÆ° chỉ dạy.
Rồi ẵm con Ä‘em và o nhà trong rồi sai bà y tiệc linh đình thết đãi bạn bè vÃ
dá»n riêng má»™t tiệc chay thỉnh TÃnh Không đại sÆ° thu nạp.
Tiệc tan ai nấy ra vá», TÃnh Không trưởng lão cÅ©ng dặn dò đôi câu rồi ngá»
lá»i từ biệt. Máºu Xuân thân tiá»…n hÆ¡n má»™t dặm Ä‘Æ°á»ng má»›i trở lại.
|