Huyá»n thoại cụm tình báo H63 anh hùng
Kỳ 3: Äồng Ä‘á»™i, duyên pháºn và những ám ảnh cuá»™c Ä‘á»i
08:18' 19/08/2007 (GMT+7)
(VietNamNet) - Rá»i chiến khu, Mỹ Nhung vá» Sà i Gòn, vừa giúp cha mẹ khôi phục cá»a hà ng, vừa là m căn cứ cho cách mạng. Tại đây, cô được chỉ huy giá»›i thiệu vá»›i nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn (Hai Trung), trở thà nh há»c trò của ông, để rồi từ đó, khi ông má»›i từ Mỹ vá», cô lại là ngÆ°á»i Ä‘Æ°a ông trở lại vá»›i tổ chức. Tham gia và o lÆ°á»›i, Mỹ Nhung đổi tên thà nh Tám Thảo. Tình bạn, tình đồng Ä‘á»™i gắn bó đã giúp cô vượt qua nhiá»u hiểm nguy để là m giao liên an toà n cho lÆ°á»›i H63, ngay giữa ná»™i thà nh Sà i Gòn.
Hai mối duyên không thà nh
Gia đình Tám Thảo và Hai Trung quen nhau từ sá»›m. Biết nhau từ thuở ngoà i 20 nên chị em cô gắn bó vá»›i Hai Trung rất sâu sắc. Ông vừa là chỉ huy của chị em Mỹ Nhung - Mỹ Linh, vừa là thầy dạy Anh văn, lại vừa là ngÆ°á»i anh lá»›n.
Mỹ Nhung vá» Sà i Gòn, cô được chỉ huy giá»›i thiệu vá»›i nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn (Hai Trung), trở thà nh há»c trò của ông, để rồi từ đó, khi ông má»›i từ Mỹ vá», cô lại là ngÆ°á»i Ä‘Æ°a ông trở lại vá»›i tổ chức - Ảnh: TÆ° liệu
Sau má»™t thá»i gian “thầy Hai Trung†hÆ°á»›ng dẫn, chị em cô nói tiếng Anh rất khá, đặc biệt là cô em Mỹ Linh. ChÃnh vì thế, để phục vụ cho cách mạng lâu dà i, tổ chức từng định Ä‘Æ°a Mỹ Linh Ä‘i há»c ở Anh, còn Hai Trung Ä‘i há»c ở Mỹ. NhÆ°ng thá»i gian xa cách 4-5 năm khiến Hai Trung hÆ¡i ngại ngần.
Năm 1957, trÆ°á»›c khi quyết định sang Mỹ, Hai Trung còn tìm đến nhà Mỹ Nhung để xin ý kiến ba cô, bởi ba cô cÅ©ng là ngÆ°á»i rất có ảnh hưởng tá»›i Hai Trung. Chẳng rõ ông đến có phải để mong chá» má»™t ánh mắt nà o không, chỉ biết rằng đã có thá»i, sá»± thân thiết của ông vá»›i gia đình đã khiến cho ngÆ°á»i chỉ huy MÆ°á»i HÆ°Æ¡ng phải gợi ý: Nếu được thì cứ là m... rể gia đình luôn.
“Tôi biết anh Ẩn thÆ°Æ¡ng em Mỹ Linh lắm, nhÆ°ng Mỹ Linh không chịuâ€, cô nhá»› lại. Cô bé kế sau của cô muốn được và o chiến khu, tá»± mình đóng góp cho cách mạng chứ không muốn trở thà nh cái bóng của bất kỳ ai.
Sau nà y, khi đã trở thà nh ký giả nổi tiếng, ông Ẩn vẫn thÆ°á»ng xuyên đến thăm gia đình Mỹ Nhung dÆ°á»›i vá» bá»c là đi... tán các tiểu thÆ° trong nhà , vừa để giao tà i liệu, vừa có thêm bạn chuyện trò.
Thế nên duyên chị chÆ°a trá»n thì lại kéo theo duyên em không thà nh. Kế sau Mỹ Linh là cô Lan. “Bé Lan thì thÆ°Æ¡ng anh Ẩn dữ, vì anh là ngÆ°á»i tốt, lịch thiệp mà lại giản dị, chẳng bao giá» tÃnh toán tiá»n nongâ€. NhÆ°ng ngà y đó Lan còn quá nhá», Hai Trung chỉ thÆ°Æ¡ng nhÆ° em gái mà thôi.
Năm 1962, Mỹ Linh và o rừng, trá»±c tiếp là m ngÆ°á»i dịch tà i liệu cho căn cứ miá»n. Cô được đổi tên thà nh ChÃn Chi, bởi chị cô - Mỹ Nhung - đã được đổi tên thà nh Tám Thảo.
CÅ©ng trong năm đó, Hai Trung láºp gia đình. Lan buồn lắm, nhÆ°ng dẫu má»—i ngÆ°á»i má»—i nÆ¡i thì tình cảm của ông vá»›i gia đình vẫn còn nguyên vẹn.
NgÆ°á»i đẹp trên tuyến lá»a
Năm 1960, trÆ°á»›c khi phong trà o Äồng khởi bắt đầu, trung Æ°Æ¡ng yêu cầu cục tình báo tìm hiểu các chiến lược đối phó của địch để Ä‘á» phòng bất trắc. Lệnh được truyá»n Ä‘i, ở trong ná»™i thà nh, Hai Trung nhanh chóng tìm ra tà i liệu và chụp thà nh 20 cuá»™n phim, giao cho Tám Thảo.
Tha thÆ°á»›t trong tà áo dà i, Tám Thảo bắt xe ra ngoại thà nh chuyển tà i liệu. Ở đó, cô liên lạc được vá»›i bà Bảy Huê – cÅ©ng là con má»™t nhà tÆ° sản nổi tiếng. Hà nh trình của cô không quá dà i, nhÆ°ng để vượt được quãng Ä‘Æ°á»ng nhá» từ ná»™i thà nh ra ngoại ô thì thá»±c sá»± khủng khiếp.
Lần nà o, Ä‘i đâu, cô cÅ©ng Ä‘á»u phải vượt qua chá»— bót canh của lÃnh. “Tôi rất sợ cái chá»— đó, vì đã Ä‘i qua thì chết là chuyện bình thÆ°á»ngâ€.
Ná»—i nguy hiểm để có thể chết chÃnh là ở chá»—, nÆ¡i cô tá»›i toà n những nhà nông dân, mà theo lệ thÆ°á»ng thì nông dân chỉ mặc áo bà ba. Má»™t mình cô, áo dà i tóc vấn, ra giữa chốn đồng không mông quạnh, hẳn phải có vấn Ä‘á». Cô cÅ©ng có thể mặc áo bà ba, nhÆ°ng dáng vẻ của cô thì lại Ä‘Ã i các quá, dùng không hợp.
HÆ¡n thế nữa, nếu mặc bà ba ra khá»i thà nh thì khi vá» cô sẽ khó trở lại, bởi tiểu thÆ° Sà i Gòn trở vá» từ ngoại ô trong chiếc áo bà ba thì có nghÄ©a là sao? Váºy nên má»—i lần Ä‘i liên lạc, cô lại trở thà nh tâm Ä‘iểm dò xét của tụi lÃnh. “Nếu mất bình tÄ©nh là chết nhÆ° chÆ¡iâ€. NhÆ°ng trà thông mình và khuôn mặt thánh thiện đã giúp cô nhiá»u lần thoát chết.
Suốt từ năm 1960 đến năm 1966, cô Ä‘i lại nhÆ° con thoi từ Sà i Gòn xuống Củ Chi, Hoóc Môn, Phú Hòa Äông, Tây Ninh rồi lại vá» thà nh phố. Những tà i liệu mà cô chuyển ra Ä‘á»u do Hai Trung khéo léo lấy từ trong lòng địch, nhÆ° tà i liệu vá» những kế hoạch đối phó trÆ°á»›c các cuá»™c tấn công của ta, tà i liệu của Mỹ hÆ°á»›ng dẫn cho quân Ä‘á»™i Cá»™ng hoà vá» kỹ thuáºt và thủ thuáºt chống nổi loạn, tà i liệu liên quan đến Chiến tranh Cục bá»™ năm 1965...
Có lần, trên chuyến xe đò Ä‘i ra cứ, cô cùng tất cả hà nh khách bị chặn lại ngay tại bót canh. Nhanh trÃ, Tám Thảo tá»± tách khá»i Ä‘oà n ngÆ°á»i Ä‘ang phải khám xét tùm lum, chạy ra đứng nói chuyện vá»›i viên chỉ huy cao nhất.
Chuyện trên trá»i dÆ°á»›i biển, chuyện văn chÆ°Æ¡ng thi phú, chuyện vỠ“ngÆ°á»i dì tÆ° sản†ở ngoà i mà cô phải đến thăm khiến cho viên chỉ huy cứ phải cÆ°á»i ngoác miệng. Thế là , trong khi cả chiếc xe bị lục soát tứ tung thì cô cùng chiếc giá» tà i liệu lủng lẳng trên tay lại an toà n tuyệt đối, ngay bên cạnh... viên chỉ huy tÃt mắt cÆ°á»i. Äến khi lục soát xong xuôi, tụi lÃnh cho xe lên Ä‘Æ°á»ng, cô cÅ©ng nói lá»i tạm biệt.
NhÆ°ng chÆ°a hết, bá»—ng nhiên ngay lúc ấy, má»™t tên lÃnh gá»i giáºt lại: “Ủa, cô kia, xét chÆ°a?†Cô mỉm cÆ°á»i rất tÆ°Æ¡i, quay sang viên chỉ huy bảo: “ChÆ°a, nói chuyện vá»›i anh vui là m tôi quên khuấy mất. Anh xét Ä‘i!†Nói rồi, cô thẳng tay chìa cái giá» hà ng “chết ngÆ°á»i†vá» phÃa chúng. Viên chỉ huy vá»™i xua tay lắp bắp: “Thôi, cô lên xe Ä‘i. Cô Ä‘i Ä‘Æ°á»ng cẩn tháºn đóâ€.
Vẫn bình tÄ©nh nở thêm má»™t nụ cÆ°á»i tạm biệt, cô nhẹ nhà ng bÆ°á»›c lên xe, tiếp tục cuá»™c hà nh trình ngà n cân treo sợi tóc. Cô biết, đằng sau cô là rất nhiá»u chiếc xe Ä‘ang chá» xét. Nếu cứ lục soát kỹ, tụi lÃnh cÅ©ng oải vì lấy đâu ra thá»i gian. HÆ¡n nữa, là m cái nghỠ“cú vá»â€ nà y, bà con trên xe ai chẳng ghét. Cô hiểu Ä‘iá»u đó nên căn giỠ“buôn chuyện†chÃnh xác và tỉnh táo đến mức không để lại chút nghi ngá».
Biết mình thông minh nhÆ°ng cô cÅ©ng không dám đùa vá»›i “lá»aâ€, bởi trong tay cô không chỉ là tÃnh mạng của mình mà còn là số pháºn của cả gia đình, của “anh Ẩn†và của những ngÆ°á»i khác. Vì thế, những lần sau đó, cô đã rút kinh nghiệm hÆ¡n.
Má»—i khi lên xe “thăm bà dìâ€, theo lá»i khuyên của chỉ huy và cả... ông chủ xe đò, cô không bao giá» chá»n ngồi ghế đầu nữa. Äến khi qua trạm gác, cô cÅ©ng Ä‘á»u ý tứ... quay mặt Ä‘i, nếu không, theo lá»i các ông, “thấy cô đẹp quá, tụi lÃnh bắt dừng xe lại để... há»i han thì phiá»nâ€.
Ãm ảnh má»™t ánh mắt
Má»™t lần, Ä‘Ãch thân ông Ẩn lái xe Ä‘Æ°a cô ra ngoà i Củ Chi. TrÆ°á»›c khi chuyển sang chiếc xe khác để vá» căn cứ, cô ngoái lại chà o tạm biệt ngÆ°á»i đồng Ä‘á»™i chu đáo ấy. Bất ngá», lần đầu tiên trong Ä‘á»i, cô bắt gặp cái nhìn của ông đầy day dứt. Ná»—i băn khoăn vỠđôi mắt khó tả đó vẫn ám ảnh cô cho đến táºn bây giá».
Vá»›i ông, có những Ä‘iá»u cô không bao giá» há»i, và vá»›i cô, có những Ä‘iá»u ông cÅ©ng không ba o giá» nói. Nguyên tắc nghá» nghiệp khiến cho những ngÆ°á»i bạn, ngÆ°á»i đồng chà chỉ có thể giao tiếp vá»›i nhau bằng linh cảm.
Hôm nay đây, khi ông đã qua Ä‘á»i, mang theo cả bà máºt của đôi mắt để trở vá» vá»›i đất, nhÆ°ng mấy ai biết rằng, trong cả cuá»™c Ä‘á»i là m nên những kỳ tÃch nhÆ° huyá»n thoại, đã bao lần ông phải đối mặt vá»›i phút giây ân háºn vá»›i chÃnh mình. Äồng Ä‘á»™i của ông – Tám Thảo, TÆ° Cang, Ba Già , Hai ThÆ°Æ¡ng... – chÆ°a bao giá» sợ bÆ°á»›c chân và o cõi chết, há» hiên ngang đối mặt vá»›i há»ng súng thù để giữ gìn mạng sống cho ông và cho dân tá»™c.
Trong những dòng tá»± thuáºt vỠ“khuyết Ä‘iểm†của mình sau nà y, ông cÅ©ng đã tá»± “sỉ vả†mình không ngá»›t: chỉ vì không tÃnh toán nên Hai Trung cứ để nguyên phim chÆ°a tráng cồng ká»nh, hay Ä‘Æ°a hà ng chục trang tà i liệu cồm cá»™m không xá» lý ra chiến khu, gây biết bao nguy hiểm cho anh chị em giao thông.
Äi giữa hai là n sống chết mong manh, chỉ má»™t chút sÆ¡ suất thôi là má»™t con ngÆ°á»i, tháºm chà là má»™t gia đình, phải đổ máu.
Vì lẽ đó, má»—i khi đứng trÆ°á»›c những đồng Ä‘á»™i của mình, ngÆ°á»i anh hùng vÄ© đại luôn thấy mình quá bé nhá». Ông hiểu, chÃnh những dáng ngÆ°á»i mảnh mai Ä‘ang Ä‘i vá» tuyến lá»a kia má»›i là những ngÆ°á»i là m nên chữ “anh hùng†trên ngá»±c áo của con ngÆ°á»i được phong là “huyá»n thoạiâ€.
Kỳ 4: Mỹ nhân của cố vấn Hải quân Mỹ!
Äi và o “cá»a tá»â€
Vá»›i vẻ đẹp sang trá»ng, thông minh và vá» bá»c gia đình già u có, cô lần lượt vượt qua những vòng thá» thách khó khăn, tháºm chà cả “chạy tiá»n†cho sÄ© quan cấp dÆ°á»›i, để lá»t được và o vị trà phiên dịch cho thiếu tá Tình báo Hải quân Mỹ, cố vấn của Bá»™ TÆ° lệnh Hải quân Việt Nam Cá»™ng hoà .
Trong mắt lÃnh Cá»™ng hoà , Mỹ Nhung là kiểu con nhà già u Ä‘i là m để kiếm chồng quan to
Lúc nà y, nhiệm vụ của cô đã bắt đầu chuyển sang giai Ä‘oạn khác. Hà ng ngà y, cô đến sở, dịch tà i liệu ngược xuôi vá» tin tức tình báo hải quân cho “sếpâ€. Äến khi Äảng yêu cầu lấy tà i liệu ra, để tránh nghi ngá», nếu tà i liệu bằng tiếng Việt thì cô lại dịch sang tiếng Anh rồi mang vá» nhà cho ông TÆ° Cang... dịch lại.
Thỉnh thoảng, thá»i gian cần kÃp, cô “cầm tạm†luôn tà i liệu vá» nhà và o đúng giá» nghỉ trÆ°a để cho anh TÆ° trên lầu chụp. Äến khi phiên là m việc chiá»u bắt đầu thì tà i liệu cÅ©ng đã nằm gá»n gà ng trở lại. Nhiá»u lúc, gặp những tà i liệu không thể mang vá», cô buá»™c phải tá»± nhá»› trong đầu rồi vá» tóm lược cho chỉ huy lÆ°á»›i.
Cô hoạt Ä‘á»™ng trong suốt thá»i gian dà i mà không để lại má»™t mảy may nghi ngá» nà o. Tháºm chÃ, có lần mải nói chuyện say sÆ°a, cô còn sÆ¡ ý há»i viên chỉ huy: “ủa, sao đồng chà nói váºy?â€. CÅ©ng may, anh chà ng tưởng cô nhại “giá»ng Việt Cá»™ng†để bông lÆ¡n nên không thèm để ý.
Nhiá»u lần, thấy cô giải thÃch vanh vách thế nà o là “ở trong R†(ở trong rừng, cách gá»i của trung Æ°Æ¡ng đầu não), tụi Mỹ rất ngạc nhiên, há»i “sao cô nhÆ° Việt Cá»™ng váºyâ€? Cô thản nhiên trả lá»i: “Các ông coi kẻ thù là Việt Cá»™ng, tôi là m việc cho các ông thì tôi phải nghiên cứu giùm các ông chứâ€.
Tuy nhiên, bên cạnh cái vẻ phá»›t Ä‚ng-lê nhÆ° thế, cô vẫn luôn phải tháºn trá»ng để giữ kÃn bình phong. Thỉnh thoảng, cô còn Ä‘i du lịch trong và ngoà i nÆ°á»›c, khi tháºt khi giả, để tránh sá»± nghi ngá» của địch má»—i lúc có chuyện phải và o rừng Ä‘á»™t xuất.
Tháºm chÃ, cô còn được ngưỡng má»™ là ngÆ°á»i... chịu chÆ¡i, bởi lÆ°Æ¡ng tháng có 800 đồng mà dám chi và i ngà n chỉ để Ä‘i nghỉ ở Pháp.
Vì lẽ đó, trong mắt lÃnh Cá»™ng hoà , cô là kiểu con nhà già u Ä‘i là m để kiếm chồng quan to, còn trong mắt bà con hà ng xóm, cô là kiểu phụ nữ ôm chân Mỹ mÆ¡ giấc má»™ng nhà lầu. Cô biết váºy mà chẳng cần thanh minh, tháºm chà còn tá» ra rất “chảnh†để giữ an toà n.
Chỉ đến khi nà o còn lại má»™t mình vá»›i ba, cô má»›i thoả lòng khóc và kể cho ba nghe những gì còn ấm ức, bởi chỉ có ba cô là ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng và hiểu cô nhất.
Quyá»n năng của ngÆ°á»i đẹp
Là m việc ngay trong lòng địch, sÆ¡ hở má»™t phút là chết liá»n, thế nên nguyên tắc đầu tiên của cô là phải sống tháºt. “Nếu không sống tháºt thì mình sẽ chết tháºtâ€. ChÃnh vì thế, không Ãt lần cô Ä‘áºp bà n, nổi nóng, tháºm chà giang tay tát thẳng và o mặt tên sÄ© quan chỉ vì dám nói năng sà m sỡ.
Trong mắt bà con hà ng xóm, cô là kiểu phụ nữ ôm chân Mỹ mơ giấc mộng nhà lầu
Cô kể, hồi sau Máºu Thân, có viên sÄ© quan Mỹ má»›i sang nên sợ Việt Cá»™ng lắm. Anh ta dò há»i ông trung tá trưởng phòng là sao cô giống Việt Cá»™ng váºy, bởi thấy cô nói năng chẳng ra vẻ sợ gì? Ông trung tá gạt phắt ngay: “Trá»i, tÃnh cô váºy đó, nà o có sợ ai. Gia đình cô ấy già u lắm, đâu cần tiá»nâ€. Thế rồi, ông ta tuôn ngay má»™t ká»· niệm “kinh hoà ng†vá» ngÆ°á»i đẹp.
Bữa đó, ông ta kêu cô là m thêm giá», nhÆ°ng cô không là m. Cô bảo: “Tôi phải vá» chÆ¡i, nghỉ ngÆ¡i vá»›i gia đìnhâ€. Nói kiểu gì cô cÅ©ng không nghe, ông trung tá giáºn lắm, vá»— bà n đánh đốp má»™t cái, quát lên: “Äi là m có thêm tiá»n, tại sao cô không Ä‘i?â€.
CÅ©ng không vừa, cô đứng phắt dáºy, Ä‘áºp bà n đánh đốp thêm cái nữa, rắn rá»i trả lá»i: “Ông có ngà y chủ nháºt của ông, tôi cÅ©ng có ngà y chủ nháºt của tôi. Tôi không cần tiá»n thêm giá» của ông, tôi cần thá»i gian ở vá»›i ba mẹâ€.
Sợ quá, ông trung tá im liá»n. “Bà chằn nà y chịu chÆ¡i nhÆ° váºy, không bao giá» có thể là Việt Cá»™ng đâuâ€.
Báºn khác, má»™t viên trung sÄ© coi bảng lÆ°Æ¡ng vốn ghen ghét cô vì thấy ngÆ°á»i đẹp cứ Ä‘i chÆ¡i hoà i mà vẫn được sếp cÆ°ng, tháºm chà có hôm 9 giá» cô má»›i tá»›i. Hôm nà o mà cá»a hà ng đông khách, cô còn nghỉ tÃt luôn ở nhà để giúp mẹ.
Phải chấm công nên anh chà ng ức lắm, má»™t hôm chỠđến buổi giao ban má»›i hất hà m há»i: “Nè, giá» giấc của cô thế nà o đó? Tại sao 9 giá» chÆ°a có mặt, 12 giỠđã thấy mất tiêu. 3 giá» chiá»u má»›i thèm tá»›i sở?â€.
Cô thản nhiên trả lá»i: “Sao anh há»i tôi? Tôi Ä‘i thông dịch cho sếp, anh muốn biết thì há»i sếp tôi đóâ€. Nói rồi cô quay Ä‘i, biết chắc rằng viên trung sÄ© chẳng bao giá» dám mở miệng há»i quan thầy Mỹ. Mà cho dù hắn có há»i thì cô cÅ©ng chắc chắn sếp sẽ bênh cô, bởi cô biết tÃnh ông ta, chỉ cần là m hiệu quả chứ đâu ngồi tÃnh thá»i gian.
Dần dần, cô cà ng củng cố hình ảnh vá» mình: má»™t tiểu thÆ° nhà già u, Ä‘i là m chỉ vì mê Mỹ và thÃch khoe sắc khoe tà i mà thôi. Ai biết đâu rằng, những ngà y nghỉ cô không thèm là m thêm là để dà nh thá»i gian ra căn cứ, còn những lúc Ä‘i muá»™n vá» sá»›m là khi cô phải là m nhiệm vụ Ä‘á»™t xuất, hoặc chá» cho ngÆ°á»i chỉ huy TÆ° Cang sao chép hết tà i liệu để gá»i Ä‘i cho kịp giá».
Còn viên trung sÄ©, nuôi cÆ¡n ấm ức trong thá»i gian dà i, có bữa má»›i quyết định “trả Ä‘Å©aâ€. Má»™t hôm, cô phải chuyển má»™t lá thÆ° của sếp sang cho anh chà ng. Thấy bà n anh ta để tùm lum bừa bá»™n, cô há»i đặt đâu bây giá».
Anh chà ng má»›i há»c được non ná»a “ngón nghá»â€ của cô nên cÅ©ng ra bá»™ kênh lắm, đáp thá»t lá»n “để thùng rác đóâ€. Láºp tức, cô xé toẹt cái bao thÆ¡ ra rồi ném thẳng và o thùng rác, nói ngắn gá»n: “Tui bỠđó đó†rồi đóng cá»a cái rầm.
Vá» phòng há»p, cô tá»›i gặp thẳng sếp, kể lại chuyện rồi nhẹ nhà ng: “Tui xin lá»—i, ông vừa ký chÆ°a ráo má»±c mà tôi đã là m váºy là khiếm nhãâ€. Viên thiếu tá Mỹ vá»™i xua tay: “Không sao đâu, cô là m váºy là rất đúngâ€.
Ở bà n bên kia, cô thÆ° ký ngÆ°á»i Việt kéo vá»™i cô ra góc, thì thầm: “Thôi chị Æ¡i, em là m cho chị cái khác nha, lúc đó chị Ä‘iên cái đầu hay sao?â€. Cô trả lá»i: “Nó Ä‘iên cái đầu chứ tao Ä‘iên à ?â€. Viên thiếu tá biết cô vẫn Ä‘ang giáºn nên xuống giá»ng: “Cô đừng bá»±c, để đó tôi ký lại choâ€.
Xong xuôi, cô lại Ä‘em thÆ¡ xuống, há»i: “Bây giá» tôi để đâu?â€. Anh ta chỉ tay lên bà n rồi thẽ thá»t: “Cô để đâu cÅ©ng đượcâ€.
Kỳ 5: Cứu đồng Ä‘á»™i bằng cách... chia lá»a vá» nhÃ
Sáng tình báo Việt cá»™ng Ä‘Æ°a Ä‘i, chiá»u tình báo Mỹ rÆ°á»›c vá»
TrÆ°á»›c ngà y cô Tám Thảo xin cho TÆ° Cang vá» nhà , ba cô cÅ©ng nghÄ© ngợi ghê lắm. Trong nhà vốn toà n các cô chÆ°a láºp gia đình, tiêu tiá»n kiểu tÆ° sản, nay tá»± nhiên lại xuất hiện má»™t anh lÃnh ở rừng vá», chÆ°a biết hoạ phúc ra sao.
Tám Thảo, ngÆ°á»i phụ nữ nổi tiếng vá»›i việc sáng tình báo Việt cá»™ng Ä‘Æ°a Ä‘i, chiá»u tình báo Hải quân Mỹ rÆ°á»›c vá»
Ông cụ vẫn còn nhá»›, gần hai chục năm trÆ°á»›c đó, ngà y cô xin Ä‘i và o chiến khu là m cách mạng, sợ ba gặp khó khăn, cô liá»u bảo: “Con Ä‘i và o rừng không có nhà . Nếu ai là m khó dá»… ba, ba cứ bảo là con mê thằng nà o rồi theo nó bá» Ä‘i Nha Trang, Äà Lạt nha. Váºy nên ba tức chuyện, ba từ con luôn, nói thế cho an toà nâ€
Khác vá»›i má»i khi luôn gáºt đầu vì cÆ°ng chiá»u con gái, lần nà y, ông nhất định không chịu: “Äâu có được, con gái của ba, không bao giá» ba bêu tiếng xấu nhÆ° váºy. Con cứ Ä‘i, để ba ở nhà tuỳ cÆ¡ ứng biếnâ€.
NhÆ°ng lần nà y, câu chuyện lại hoà n toà n ngược lại. Tám Thảo vẫn ở trong nhà , chỉ có Ä‘iá»u, thêm má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đến tá túc. Ngẫm ra, chuyện đó chẳng có vấn Ä‘á» gì, tình thÆ°Æ¡ng của ông đối vá»›i cán bá»™ đã giúp ông gạt phăng hết ngại ngần.
VỠở vá»›i gia đình ông, “thằng Tư†sẽ bá»›t Ä‘i nhá»c nhằn, nguy hiểm. Trong khi chiến tranh Ä‘ang leo thang, tà i liệu máºt cà ng nhiá»u, nếu cứ Ä‘i Ä‘i vá» vá» thì sẽ còn nguy hiểm nữa.
Váºy nên không cần đợi cô thuyết phục, ông gáºt đầu đồng ý. Vá»›i vá» bá»c “anh rể thứ tư†má»›i trở vá», từ hôm đó, cứ sáng ra, “anh Tư†đưa Tám Thảo Ä‘i là m. Chiá»u vá», viên thiếu tá Mỹ lại chở cô vá» táºn cá»a. Bà con hà ng xóm cÅ©ng có ngÆ°á»i tò mò, nhÆ°ng tiểu thÆ° Mỹ Nhung nổi tiếng vừa Ä‘oan trang vừa kiêu kỳ nên chẳng ai dám lá»i ong tiếng ve.
Tiểu thÆ° Mỹ Nhung từng nổi tiếng vừa Ä‘oan trang vừa kiêu kỳ đất Sà i Gòn là vá» bá»c tốt cho Tám Thảo hoạt Ä‘á»™ng trong lòng địch.
Má»™t bữa, trên Ä‘Æ°á»ng tá»›i sở, tá»± nhiên nghÄ© ra Ä‘iá»u hay, cô ká»u tay nói giỡn vá»›i TÆ° Cang: “Anh TÆ° nè, em nghÄ© Ä‘á»i mình cÅ©ng hay thiệt nghe. Sáng thì thiếu tá tình báo Việt cá»™ng chở honda Ä‘i là m, chiá»u thì thiếu tá tình báo Mỹ xách bá» lên xe jeep chở vá». Anh bảo có ai được nhÆ° váºy không?â€.
Nghe cô cÆ°á»i khanh khách, ông thiếu tá Việt cá»™ng cứ nghÄ© mà xót xa. Khi ấy, cô đã gần 40 nhÆ°ng vẫn quyến rÅ© đến chết ngÆ°á»i. Bao nÆ¡i muốn mối lái, váºy mà cô cứ mải mê Ä‘i “là m Việt cá»™ngâ€, chẳng há» tÃnh đến hạnh phúc trăm năm.
Thá»i đó, có những lúc cÅ©ng có ngÆ°á»i gợi ý, sao hai ngÆ°á»i ở gần mà không cÆ°á»›i nhau Ä‘i, tạo luôn cái vá» bá»c hợp pháp cho an toà n? NhÆ°ng cô chỉ Ä‘iá»m tÄ©nh bảo: Anh đã có vợ, còn chúng tôi lại chỉ là đồng chÃ, là m sao có thể yêu nhau theo cái kiểu lá»a gần rÆ¡m lâu ngà y cÅ©ng bén được váºy?
Cứ nhÆ° thế, suốt từ năm 1966, trong ngôi nhà tÆ° sản toà n tiểu thÆ° xinh đẹp, có má»™t ông nông dân chÃnh hiệu ra và o. Vá»›i gia đình cô, chÆ°a bao giỠông là ngÆ°á»i lạ, dù cho lối sống đã quen kham khổ của ông rất khác xa vá»›i gia đình.
Tình quân dân, tình đồng chà lúc nà y là trên hết, vì có gì lạ đâu: cô và ông Ä‘á»u là ngÆ°á»i Việt, Ä‘á»u Ä‘ang chiến đấu cho Nam Bắc má»™t nhà !
Hai phát súng sinh tá»
Äêm 31/1/1968, cuá»™c tổng tiến công Máºu Thân bắt đầu. Äã biết qua từ trÆ°á»›c nên cả gia đình Ä‘á»u sẵn sà ng chuẩn bị tinh thần.
Trước đó, theo yêu cầu của cấp trên, cô đã kịp chuyển tà i liệu bố phòng quân sự tại Bộ Tư lệnh Hải quân ra ngoà i căn cứ để là m sơ đồ cho biệt động Sà i Gòn tấn công.
Äêm vá», trong ngôi nhà bá» thế nằm giữa trung tâm thà nh đô, cô có thể nghe tiếng súng nổ và quan sát những nhánh quân Ä‘ang di chuyển vá» phÃa dinh Äá»™c Láºp. Lá»±c lượng má»ng, gặp phải trục trặc ban đầu, Ä‘á»™i biệt Ä‘á»™ng Sà i Gòn ngay khi vừa tấn công đã gặp phải sá»± kháng cá»± quyết liệt.
"Tình quân dân, tình đồng chà lúc nà y là trên hết, vì có gì lạ đâu: cô và ông Ä‘á»u là ngÆ°á»i Việt, Ä‘á»u Ä‘ang chiến đấu cho Nam Bắc má»™t nhà !" - hÆ¡n 30 năm trÆ°á»›c, Tám Thảo đã nghÄ© nhÆ° váºy vá» thủ trưởng TÆ° Cang của mình
Rạng sáng ngà y mồng 1 Tết, địch được chi viện thêm lá»±c lượng. Các chiến sÄ© biệt Ä‘á»™ng phải mở Ä‘Æ°á»ng máu thoát ra ngoà i và cố thủ tại má»™t toà nhà còn Ä‘ang xây dở. Cuá»™c chiến giằng co đến và i ngà y. Äá»™i biệt Ä‘á»™ng của ta rÆ¡i và o tình cảnh nguy cấp. Khắp nÆ¡i, lÃnh Cá»™ng hoà bao vây kÃn cả trên trá»i dÆ°á»›i đất. Cả lÃnh Mỹ và lÃnh Äại Hà n tăng cÆ°á»ng vây bủa.
“Suốt 2-3 ngà y liá»n, hai anh em cứ nằm bò trên gác để theo dõi mà không thấy chiến sÄ© nà o thoát raâ€. Tiếng súng trong toà nhà thì cứ ngà y má»™t thÆ°a dần rồi yếu hẳn. Linh cảm thấy đồng Ä‘á»™i Ä‘ang gặp nguy hiểm, cô quyết định: chia lá»a cùng anh em.
Nhìn quanh trong số những tên lÃnh Ä‘ang vây ráp, thấy có cả toán lÃnh đánh thuê Äại Hà n, Tám Thảo giục anh TÆ°: Bắn!
Nhưng Tư Cang là chỉ huy lưới khi đó. Nhiệm vụ của ông là nằm vùng để chỉ huy và giúp đỡ nhà báo Phạm Xuân Ẩn chứ không phải chiến đấu trực tiếp. Hơn nữa, nếu bị lộ, không chỉ mình ông mà cả gia đình cô sẽ và o vòng tù tội, không chỉ cách mạng mất đi một cơ sở mà công sức gây dựng một lưới tình báo chui sâu leo cao trong lòng địch cả chục năm qua sẽ đổ sụp.
Ông băn khoăn ghê gá»›m. NhÆ°ng Tám Thảo má»™t má»±c giục ông: “Sao anh nỡ nhìn đồng Ä‘á»™i mình chết? Má»i chuyện em sẽ lo, anh cứ bắn Ä‘iâ€.
Thế rồi, trÆ°á»›c máu của đồng Ä‘á»™i và nÆ°á»›c mắt của cô, ngÆ°á»i anh hùng có tà i bắn hai tay hai súng giÆ°Æ¡ng cao khẩu K54. “Äoà ng, Ä‘oà ng!†Hai phát đầu tiên, má»™t tên chỉ huy Mỹ, má»™t tên chỉ huy Äại Hà n ngã gục.
Phản xạ nhÆ° chá»›p, Tám Thảo chạy nhanh xuống dÆ°á»›i tầng, chôn luôn mấy viên đạn còn lại cùng 2 vỠđạn và o đống rác để Ä‘á» phòng lÃnh kéo đến lục lá»i. Xong xuôi, cô cÅ©ng kéo luôn ông xuống nhà , giấu ông và o phÃa sau căn gác xép chứa đầy vải vóc, nÆ¡i để tà i sản buôn bán của gia đình.
Còn tụi lÃnh, ngay khi nghe tiếng súng nổ, đã hô lên ầm Ä© “có Việt cá»™ngâ€. Chúng chia ngÆ°á»i bủa vây khắp nÆ¡i, Ä‘áºp cá»a nhà cô ầm ầm. Trá»i tối, cô vừa giả bá»™ tìm chìa khoá để kéo dà i thá»i gian, vừa nghÄ© nhanh cách ứng phó vá»›i tụi lÃnh.
Tá»›i khi chúng xá»™c và o trong thì ba cô cÅ©ng đã gá»i tất cả 8 ngÆ°á»i dáºy, lấy nÆ°á»›c má»i chúng uống. Nhìn phong cách gia đình lịch thiệp, lại thêm các cô gái trẻ đẹp, tên chỉ huy bắt đầu hạ giá»ng. NhÆ°ng chúng vẫn toả Ä‘i sục sạo khắp góc nhà . Vừa tìm, chúng vừa quát há»i để “nắn gân†má»i ngÆ°á»i.
Nhìn thấy mẹ cô, tên chỉ huy quát lá»›n: “Bà già , sao lại mặc đồ trắng thế kia?†(vì ngà y đó các cụ hay mặc đồ Ä‘en). Mẹ cô - do đã chuẩn bị tinh thần từ trÆ°á»›c - nên từ tốn trả lá»i: “Tôi không biết nữa, thÃch thì mặc t hôiâ€. Nghe câu trả lá»i không chút bối rối, tên chỉ huy cÆ°á»i bảo: “Tôi giỡn bà già đó†rồi lại tiếp tục ngó nghiêng.
Chỉ đến khi nhìn thấy ảnh ông thiếu tá Mỹ rất đẹp trai mà cô treo đầu giÆ°á»ng, hắn má»›i tháºt sá»± hạ nhiệt: “Ủa, ai đây váºy cô?â€. “Sếp tôi đóâ€. Chỉ trong má»™t giây, cô thoáng thấy vẻ bối rối ngại ngần của hắn. Nhìn quanh quất lấy lệ cho xong, tên chỉ huy xin lá»—i rồi rút quân vá».
Suốt từ năm 1966, trong ngôi nhà tÆ° sản toà n tiểu thÆ° xinh đẹp, có má»™t ông nông dân chÃnh hiệu ra và o. Vá»›i gia đình cô, chÆ°a bao giá» TÆ° Cang là ngÆ°á»i lạ, dù cho lối sống đã quen kham khổ của ông rất khác xa vá»›i gia đình
Chỉ đến khi toán lÃnh rút Ä‘i, cô má»›i nháºn ra rằng, mình vừa Ä‘i qua cõi chết. Sau má»™t hồi im ắng, ông TÆ° Cang từ trong nÆ¡i ẩn nấp bÆ°á»›c ra, nghẹn ngà o cảm Æ¡n cô cứu mạng. Cô cầm tay ông rồi cứ thế oà khóc.
Bây giá» cô má»›i thá»±c sá»± hiểu: Là m tình báo đâu phải bÆ°á»›c Ä‘i trên nhung hoa, đâu giống nhÆ° tiểu thuyết mà cô Ä‘á»c đầu Ä‘á»i. Là m tình báo không bao giỠđược mắc lá»—i. NhÆ°ng sẽ bi kịch thế nà o khi phải nhìn đồng Ä‘á»™i chết trÆ°á»›c mắt mà không được nổ súng, nhìn đồng bà o bị tra tấn dã man mà không được rÆ¡i lệ? Trong phút lâm nguy nhất, bản năng sống và tá»± vệ đã giúp cô đối đầu được cả toán biệt kÃch lăm lăm súng đạn.
Mấy ngà y sau, cô Ä‘Æ°a ông TÆ° Cang vá» căn cứ. Äối diện vá»›i nhà cô là nhà má»™t tên chỉ Ä‘iểm. Những ngà y TÆ° Cang tá túc tại đây, hắn biết thừa cái “anh rể Tư†chỉ là vá» bá»c. NhÆ°ng kỳ lạ ở chá»—, biết gia đình cô che chở cho cán bá»™ cách mạng, hắn cÅ©ng không tố cáo bao giá». Có thá»i nhà hắn khó khăn cháºt váºt nhất, gia đình cô vẫn thÆ°Æ¡ng tình giúp đỡ, cho mượn 100.000 để giúp vợ chồng là m ăn.
Sau nà y, khi đã dÆ° dả, sống thêm bằng lÆ°Æ¡ng chỉ Ä‘iểm, nhÆ°ng hắn vẫn luôn tôn trá»ng gia đình. Má»™t ngÆ°á»i hà ng xóm của cô có con rể là m đại úy cảnh sát, sau ngà y giải phóng, cÅ©ng nói lại: “Tao biết hết việc là m của tụi bay nghe. Äứa nà y Ä‘i Nam, đứa kia vá» Bắc, nhÆ°ng tao có nói gì hết đâuâ€.
Má»—i lần nghe váºy, cô Ä‘á»u xúc Ä‘á»™ng.
Trong chiến tranh nhân dân, nếu không có những ngÆ°á»i đồng bà o thÆ°Æ¡ng yêu và kÃnh nể mình tháºt sá»±, liệu cô có còn sống sót? Liệu ông TÆ° Cang có hoà n thà nh nhiệm vụ? Liệu Phạm Xuân Ẩn có trở thà nh anh hùng? Và liệu dân tá»™c nà y có thể già nh chiến thắng?
Kỳ 6: Giữa lòng địch để tang Bác Hồ
Äầu tháng 9 năm 1969, tin dữ bay vá»: Bác Hồ mất. Nữ chiến sÄ© tình báo đã hÆ¡n 10 năm cáºn ká» giữa sá»± sống và cái chết vẫn không thể tin rằng, trong Ä‘á»i mình cô lại từng khóc dữ đến thế. Bất chấp Ä‘ang ở ngay trong lòng địch, cô vẫn hiên ngang mặc áo trắng để để tang NgÆ°á»i.
>> Kỳ 5: Cứu đồng Ä‘á»™i bằng cách... chia lá»a vá» nhÃ
>> Kỳ 4: Mỹ nhân của cố vấn Hải quân Mỹ!
>> Kỳ 3: Äồng Ä‘á»™i, duyên pháºn và những ám ảnh cuá»™c Ä‘á»i
>> Kỳ 2: Tiểu thư Thà nh đô sống như... tiểu thuyết
>> Kỳ 1: "Hoa trong tuyến lá»a"
Äó là má»™t ngà y cô không thể nà o quên. Buổi sáng cô đến sở là m. Vừa ngồi không bao lâu thì viên thiếu tá Mỹ Dave má»›i từ Mỹ đến Sà i Gòn xông và o thông báo: “Ông Hồ đã mấtâ€.
Tình yêu và niá»m kÃnh trá»ng Bác không thể không khiến Tám Thảo nghÄ© ra cách để tang cho phù hợp vá»›i mình.
Dù đã quá quen vá»›i các kiểu tin sốc bất ngá», nhÆ°ng chÃnh trong khoảnh khắc đó, cô vẫn cảm thấy tim mình đứng sững lại.
NhÆ°ng chỉ trong tÃch tắc sau, bản năng mách bảo cô phải giữ ngay lại bình tÄ©nh, bởi lúc xúc Ä‘á»™ng là giây phút sÆ¡ hở nhất trong nghá». Quay mặt ngó lÆ¡, cô đáp lại rất há» hững: “Váºy hả?†rồi tiếp tục là m việc. Viên thiếu tá nhìn cô dò xét má»™t lúc rồi cÅ©ng quay Ä‘i.
Mãi đến buổi trÆ°a trở vá», chỉ tá»›i khi nhìn thấy ba và dắt xe và o hẳn trong nhà , cô má»›i dám oà lên nức nở: “Ba Æ¡i, Bác mất rồiâ€.
Trong cả tháng trá»i sau đó, bất chấp sá»± theo dõi cảnh báo gắt gao, khắp nÆ¡i trong thà nh phố, đồng bà o đã tổ chức truy Ä‘iệu Bác, bằng cả hình thức công khai lẫn bà máºt.
Ở nhà lao Chà Hoà , 600 anh chị em tù chÃnh trị sáng nà o cÅ©ng hát Quốc ca và là m lá»… tưởng niệm Bác.
Tám Thảo kể, suốt mấy tháng trá»i sau ngà y Bác mất, ngà y nà o cô cÅ©ng báºn áo dà i trắng Ä‘i là m.
Tại Ngã Bảy, anh chị em công nhân và các nghiệp Ä‘oà n quanh vùng đã chiếm trụ sở Tổng Liên Ä‘oà n Lao Ä‘á»™ng để là m lá»… tiá»…n Ä‘Æ°a NgÆ°á»i, còn giá»›i công nhân xe buýt thì dà nh cả ngà y và đêm mồng 9 tháng 9 để là m lá»… truy Ä‘iệu Bác.
Hà ng loạt thanh niên, sinh viên Sà i Gòn kÃnh cẩn mặc niệm Bác trong tiếng hát trang nghiêm của bà i "Hồn tá» sÄ©".
Tại vùng Hòa HÆ°ng, 200 pháºt tá», nhân sÄ© trà thức táºp trung vá» chùa Khánh HÆ°ng ngay sau giá» Hà Ná»™i bắt đầu truy Ä‘iệu. Bốn ngà y sau, Thượng tá»a ThÃch Pháp Lan - ngÆ°á»i Ä‘á»c Ä‘iếu văn trong buổi lá»… - bị Tổng nha Cảnh sát gá»i giấy má»i lên thẩm vấn suốt 9 tiếng đồng hồ.
Nhiá»u nÆ¡i, cảnh sát Cá»™ng hoà cÅ©ng biết các hoạt Ä‘á»™ng tưởng nhá»› Bác nhÆ°ng cÅ©ng Ä‘Ã nh phải là m lÆ¡ vì không dám xúc phạm đến tình cảm thiêng liêng của nhân dân (*).
Còn vá»›i Tám Thảo, ở vị trà của cô, buồn là ... không được phép. NhÆ°ng tình yêu và niá»m kÃnh trá»ng Bác không thể không khiến cô nghÄ© ra cách để tang cho phù hợp vá»›i mình.
Cuối cùng, bằng trà thông minh và sự khéo léo, cô đã “qua mặt†được cả viên sĩ quan tình báo Mỹ đầy kinh nghiệm.
Tám Thảo lần vỠthăm quê tại Bắc Ninh (2007)
Cô kể, suốt mấy tháng trá»i sau đó, ngà y nà o cô cÅ©ng báºn áo dà i trắng Ä‘i là m. Dave thấy thế sinh nghi, liá»n vặn há»i: “Sao dạo nà y cô hay mặc đồ trắng váºy?â€.
Äã tÃnh kỹ nên cô trả lá»i không chút đắn Ä‘o: “Nhà tôi bán vải lụa, mẹ tôi may cho tôi hà ng trăm cái áo. Tôi muốn thá» hết những chiếc mà u trắng nà y rồi chuyển sang những chiếc mà u khác xem saoâ€.
Dave nghe váºy tin ngay, bởi từ trÆ°á»›c đến giá», ai chẳng biết tiểu thÆ° Mỹ Nhung Ä‘i là m chỉ để khoe già u khoe sắc. Tháºm chÃ, đã có thá»i cô là chủ Ä‘á» bà n tán của không Ãt sÄ© quan, bởi trong suốt cả năm Ä‘i là m vá»›i mức lÆ°Æ¡ng loại xoà ng, cô chÆ°a há» mặc... trùng má»™t chiếc áo.
Sau nà y, khi đất nước đã giải phóng, trong những ngà y đầu tiên ra lại Hà Nội, điểm đến của cô bao giỠcũng là và o Lăng Bác.
Má»™t lần, hai lần... nhiá»u lần quá đến mức không thể nhá»›, nhÆ°ng má»—i lần được viếng Lăng lại là má»™t lần cô nhá»› vá» chuyện chiếc áo trắng ngà y xÆ°a.
“Thá»±c ra trong nghỠđâu có được liá»u lÄ©nh là m nhÆ° váºy, nhÆ°ng lúc đó mình thá»±c lòng thấy Ä‘au khi Bác mất. Kẻ thù nó phải sợ ngÆ°á»i Việt mình vì mình có những ngÆ°á»i nhÆ° Bác chá»›? Lúc đó, dù không nói ra đâu, nhÆ°ng tụi lÃnh chá»— cô cÅ©ng không dám chống lại đồng bà o để tang. Tụi nó cÅ©ng buồn, nhÆ°ng không dám lá»™ ra vì sợ Tây nghi là Việt Cá»™ng. Cứ nghÄ© xem, ngÆ°á»i nhÆ° ông Cụ mà mất, ai không khóc thÆ°Æ¡ng?â€, đến giữa tháng 4/2007, Tám Thảo vẫn còn nhá»› nhÆ° in câu chuyện đó.
Tháng 5/2007, có dịp gặp lại cô ở Hà Ná»™i, trên Ä‘Æ°á»ng trở vá» thăm quê. Suốt câu chuyện dà i ở Hồ Tây vẫn thấy cô rÆ°ng rÆ°ng nÆ°á»›c mắt khi nhắc tá»›i những ngà y tháng trắng mà u tang năm 1969.
Äứng ở quảng trÆ°á»ng Ba Äình, đôi mắt cô sâu hun hút hÆ°á»›ng và o Lăng Bác. Ở đó, ngÆ°á»i Cha già của dân tá»™c Ä‘ang nằm, mà má»—i khi có dịp ra Hà Ná»™i, cô không thể không dà nh thá»i gian ghé lại, chà o NgÆ°á»i.
Thế Vinh - Hà TrÆ°á»ng - Việt HÃ
Kỳ 7: Sống giữa lằn ranh
07:27' 23/08/2007 (GMT+7)
(VietNamNet) - Nghá» tình báo có những Ä‘iá»u rất đặc biệt. Sống vá»›i mÆ°a, anh phải là hạt mÆ°a. Sống trong nắng, anh lại là giá»t nắng. NhÆ°ng dù bão táp có quáºt dữ đến đâu thì cá»™i rá»… nguyên sÆ¡ trong má»—i giá»t mÆ°a nắng ấy vẫn còn. Giữa bủa vây súng ống trên đất Sà i Gòn nhiá»u cạm bẫy, tại sao những con ngÆ°á»i nhÆ° Phạm Xuân Ẩn, Nguyá»…n Thị Mỹ Nhung vẫn có thể sống an toà n? ÄÆ¡n giản, bởi há» luôn giữ cái cá»™i rá»… nguyên sÆ¡ nhất: tÃnh ngÆ°á»i và chất ngÆ°á»i Việt Nam.
>> Kỳ 6: Giữa lòng địch để tang Bác Hồ
>> Kỳ 5: Cứu đồng Ä‘á»™i bằng cách... chia lá»a vá» nhÃ
>> Kỳ 4: Mỹ nhân của cố vấn Hải quân Mỹ!
>> Kỳ 3: Äồng Ä‘á»™i, duyên pháºn và những ám ảnh cuá»™c Ä‘á»i
>> Kỳ 2: Tiểu thư Thà nh đô sống như... tiểu thuyết
>> Kỳ 1: "Hoa trong tuyến lá»a"
Thế nà o Việt Cộng?
Những ngà y sống trong lòng địch, Tám Thảo luôn được các Ä‘á»i thiếu tá tình báo Mỹ yêu mến. Dù mang dáng vẻ rất “chảnh†của má»™t tiểu thÆ° con nhà già u, nhÆ°ng chÆ°a bao giá» cô tỠý Ä‘Ã nh hanh, ăn hiếp bất kỳ ai trÆ°á»›c.
Sống giữa lằn ranh mong mang, Mỹ Nhung vẫn giữ được an tòan vì luôn giữ được cái cá»™i rá»… nguyên sÆ¡ nhất: tÃnh ngÆ°á»i và chất ngÆ°á»i Việt Nam!
Những cú Ä‘áºp bà n, bạt tai cô chỉ “tung ra†khi biết có thể rÆ¡i và o vòng nguy hiểm, bởi trong mắt chúng, Việt Cá»™ng là ... cái gì đó... rất bà hiểm. Nếu cô láºp luáºn sắc sảo - thế nà o cÅ©ng bị nghi là Việt Cá»™ng. Nếu cô chăm chỉ là m việc - Việt Cá»™ng đây. Còn nếu cô tuân lệnh là m tròn nhiệm vụ - không ai khác ngoà i Việt Cá»™ng.
Hồi Phạm Xuân Ẩn Ä‘i há»c ở Mỹ, chỉ vì... há»c giá»i quá mà có lần bà giáo Mỹ phải soi mục kỉnh lên: “Mà y là Việt Cá»™ng hay sao mà há»c giá»i thế?â€. Dẫu chỉ là câu há»i chÆ¡i chÆ¡i, nhÆ°ng kể từ đó, Phạm Xuân Ẩn... dừng ngay chuyện chăm chỉ há»c hà nh.
Ông hiểu ngay, vá»›i ngÆ°á»i Mỹ, ông cần ứng xá» nhÆ° ông là chÃnh há»: thÃch nói dóc, hay bông đùa, nói ngắn gá»n nhÆ°ng luôn luôn thá»±c dụng nhất.
Kết thân má»™t thá»i gian, má»™t hôm, Tám Thảo há»i thẳng “sếp†Mỹ: “Nà y, ông có biết tại sao các ông sẽ thua không?â€. Trố mắt ra nhìn, viên thiếu tá Mỹ ngạc nhiên há»i: “Sao cô nói váºy?â€.
Cô lạnh lùng trả lá»i: “Các ông thua vì các ông là ngÆ°á»i ngoại quốc. Các ông đến đây, không dà nh thá»i gian nghiên cứu, chỉ đến, ra lệnh, rồi vá». Trong khi Việt Cá»™ng là con đẻ ở đây. Há» sống chết ở đây, há» già nh Ä‘á»™c láºp cho há» chứ há» không có xâm lăng ai. Do váºy, há» có cÆ¡m ăn cÆ¡m, có cháo căn cháo, có súng đánh bằng súng, có cuốc đánh bằng cuốc. Há» có thể chiến đấu từ Ä‘á»i nà y sang Ä‘á»i kia, ông, cha, con, cháu, miá»…n khi nà o các ông rá»i khá»i hẳn quê hÆ°Æ¡ng há». Còn các ông chỉ sang đây 18 tháng, 6 tháng đầu má»›i tìm hiểu việc, 6 tháng sau má»›i bắt đầu là m, 6 tháng cuối thì Ä‘i nghỉ vá»›i vợ, hết HongKong rồi lại Hawaii... Trong khi đó, Việt Cá»™ng thì chỉ có má»—i má»™t mục Ä‘Ãch là là m sao có được Ä‘á»™c láºp. Tôi há»i, nếu phải váºy thì ai sẽ thua?â€
Viên thiếu tá nghe xong, vã mồ hôi há»™t, nhÆ°ng vẫn không quên chất vấn “sao cô nói giống giá»ng Việt Cá»™ng thế?†Cô lại trả lá»i: “Tôi cÅ©ng là ngÆ°á»i Việt Nam nên tôi hiểu há» nghÄ© gì. Äã là m việc cho các ông thì tôi phải tìm hiểu kỹ vá» Việt Cá»™ng. NhÆ°ng các ông không bao giá» nghe cả, các ông lúc nà o cÅ©ng tá»± đắc là ông lá»›n mà thôi...â€
Má»™t lúc sau, viên thiếu tá gáºt gù, bởi chÃnh bản thân cáºu chà ng cÅ©ng đâu quan tâm tá»›i cuá»™c chiến. Ở bên Mỹ, cha cáºu là giảng viên đại há»c, mẹ dạy Ä‘Ã n piano nên cáºu chà ng cÅ©ng có máu mê văn chÆ°Æ¡ng, nghệ thuáºt lắm.
Vì phải sang Việt Nam là m nghÄ©a vụ nên suốt thá»i gian ở đây, cáºu chà ng không bao giá» dám ra ngoà i má»™t mình, chỉ thÃch ngồi Ä‘Ã m đạo văn chÆ°Æ¡ng vá»›i Tám Thảo. Có việc gì cần Ä‘i đâu, cáºu chà ng Ä‘á»u nhá» Tám Thảo giúp, vì cô nói năng, láºp luáºn vững và ng, đến sÄ© quan ở đây còn phải kiá»ng nể.
Sau nà y, trong tà i liệu Những thất bại của tình báo Mỹ trong chiến tranh Việt Nam do CIA công bố, má»™t trong những lý do thất bại mà Mỹ phải công nháºn chÃnh là vì Mỹ đã quá chủ quan và tá»± kiêu vá» uy lá»±c của mình.
Rất nhiá»u sÄ© quan tình báo Mỹ được cá» sang chiến trÆ°á»ng Việt Nam mà không thèm há»c tiếng Việt. Há» tháºm chà không cần biết ngÆ°á»i Việt là ai, văn hoá Việt Nam là thế nà o, bởi Mỹ luôn số má»™t.
Trong khi đó, ngay từ lúc ngÆ°á»i Pháp còn chÆ°a chịu chấp nháºn là Mỹ sẽ thế chân tại Äông DÆ°Æ¡ng, những nhà lãnh đạo của Việt Nam đã nhanh chóng gá»i Hai Trung sang Mỹ há»c táºp.
HỠđã nhìn thấy rõ kẻ thù của đất nước ngay khi đối phương chưa hoà n toà n xuất đầu lộ diện.
Những giá» tá»± há»c
Sống thẳng thắn, không sợ bất kỳ dèm pha nà o, nhÆ°ng nhiá»u lần Tám Thảo vẫn phải nếm những cái bẫy Ä‘iá»u tra, tháºm chà còn bị công khai thẩm vấn qua máy phát hiện nói dối. Song bản lÄ©nh và trà tuệ luôn giúp cô già nh chiến thắng trÆ°á»›c cặp mắt cú vá» và những cá»— máy tâm lý hà ng đầu.
"Tiểu thư" Tám Thảo hồn nhiên nhớ lại những kỷ niệm với viên thiếu tá hải quân mê văn chương
Tháºm chà sau nà y, má»™t và i ngÆ°á»i má»›i đến còn tỠý ngá» cô là Việt Cá»™ng, nhÆ°ng chÃnh những ngÆ°á»i là m việc lâu năm vá»›i cô lại... gạt phắt ngay: “Cô mà là Việt Cá»™ng thì cả cái Bá»™ TÆ° lệnh Hải quân nà y cÅ©ng là … Việt Cá»™ng hếtâ€.
Là m việc má»™t thá»i gian dà i, Tám Thảo cÅ©ng cảm mến viên thiếu tá mê văn chÆ°Æ¡ng ná». Kém cô gần 8 tuổi nên có chuyện gì khó khăn trong cuá»™c sống riêng, cáºu lại tìm đến Tám Thảo. Äôi khi, chỉ vì má»™t câu thÆ¡ hay, má»™t thoáng tiết trá»i đẹp, cáºu thiếu tá lại má»i cô Ä‘i uống cà phê, nói chuyện vá» gia đình, vá» cuá»™c sống.
Trong chiến tranh, là đối thủ, nhÆ°ng ở má»—i bên chiến tuyến, há» lại Ä‘á»u là những con ngÆ°á»i. “Anh là ngÆ°á»i Mỹ, tôi là ngÆ°á»i Việt, tại sao anh có quyá»n mang súng bom đến đất nÆ°á»›c nà y để nói rằng nÆ°á»›c Mỹ Ä‘ang Ä‘em lại... tá»± do? Tôi phải cầm súng lên chÃnh là vì lẽ đó. NhÆ°ng khi thay bá» quân phục, anh cÅ©ng là con ngÆ°á»i. Anh có cha, có mẹ, có những giấc mÆ¡ vá» má»™t gia đình hạnh phúc. Nà o ai muốn chÃnh gia đình mình phải ly tán, đổ máu, tù Ä‘Ã y? Chỉ khi phải trá»±c diện vá»›i ná»—i Ä‘au nà o đó, ngÆ°á»i ta má»›i hiểu được giá trị của lÆ°Æ¡ng tri con ngÆ°á»i hay sao? Nếu anh là ngÆ°á»i tốt, anh có thể trở thà nh bạn tôi. NhÆ°ng nhìn những chuyến hà ng chở đạn mà anh ký nháºn hằng ngà y, nhìn những ngÆ°á»i đồng Ä‘á»™i của tôi bị tra tấn trong hầm tối, bị thủ tiêu, tôi không thể không nói anh là kẻ thù được†- Tám Thảo lý giải vá»›i lòng mình, trong những lần Ä‘i cùng thiếu tá Mỹ mê văn chÆ°Æ¡ng.
Äược huấn luyện tinh thần cách mạng từ khi 16 tuổi, thế nhÆ°ng không biết bao lần Tám Thảo cÅ©ng phải trăn trở đấu tranh vá»›i chÃnh mình nhÆ° thế. Có những lúc căng thẳng quá, cô phải tìm đến sá»± che chở của ba. Cô hạnh phúc vì có ba bên cạnh, nhÆ°ng cà ng hạnh phúc bao nhiêu thì cô cà ng hiểu rằng Ä‘ang có những gia đình bất hạnh bấy nhiêu, bởi chỉ vì chiến tranh mà má»—i ngÆ°á»i má»—i ngả.
Năm 1968, Tảm Thảo kể, có má»™t viên sÄ© quan Mỹ cao lá»›n, đẹp trai đến Bá»™ TÆ° lệnh. Vừa chân Æ°á»›t chân ráo vá», cáºu chà ng dÃnh ngay phải tráºn đánh khốc liệt Máºu Thân. Cô vẫo nhá»› nhÆ° in cảnh cáºu chà ng to cao lừng lững, ngồi sụp xuống ôm quả B40, núp bên cháºu kiểng.
Bà Tám Thảo hồi tưởng lại những tháng ngà y sống giữa lằn ranh giữa bạn và thù, chỉ một mình và chưa một lần vấp ngã
Nhìn thấy cô, nó kể chuyện nó có cái ảnh Việt Cá»™ng, nhÆ°ng bảo “Cô đừng coi. Cô coi đêm vá» không ngủ đượcâ€. Nghe váºy, Tám Thảo hiểu ngay tấm ảnh đó là gì.
Suốt mấy hôm sau, những lá»i bà n tán vá» nhiá»u “tên Việt Cá»™ng†bị đánh, bị tra xét dã man cà ng chà xát lên lòng cô ná»—i Ä‘au mất nÆ°á»›c. Cô ngồi nghe, ức muốn rá»›t nÆ°á»›c mắt mà vẫn phải yên lặng, không hé răng má»™t lá»i.
Thấy cô căng thẳng quá, tụi lÃnh liá»n bảo: “Thôi cô vá» Ä‘i, đừng ngồi nghe là m gì cho tá»™i thânâ€. Tám Thảo đứng dáºy, xách túi ra vá». Và o đến nhà , cô má»›i dám khóc.
“Chục năm theo nghá» cÅ©ng giúp mình biết được ai tốt ai xấu, ai bạn ai thù. Vá» con ngÆ°á»i, ai cÅ©ng có những Ä‘iá»u đáng quý. NhÆ°ng vá» công việc, nếu đấy lại là kẻ thù thì mình phải chiến đấu, phải Ä‘uổi ra khá»i đất nÆ°á»›c thôiâ€, cô nói.
Cái biên giá»›i giữa bạn và thù cứ mong manh nhÆ° thế, váºy mà Tám Thảo cứ Ä‘i suốt cả chục năm ròng: Ä‘i má»™t mình mà vẫn thẳng ngÆ°á»i, không má»™t lần vấp ngã.
Kỳ 8: Hạnh phúc của chiến sĩ tình báo?
08:25' 24/08/2007 (GMT+7)
(VietNamNet) - Mải lo là m cách mạng, đến khi gần 40 tuổi mà vẫn chÆ°a lấy chồng, mẹ cô sốt ruá»™t lắm. Bà cụ suốt ngà y là u bà u: “Không lo mà lấy chồng Ä‘i, mà y chỉ giá»i thá» mấy thằng Việt Cá»™ng thôi sao?â€. Tụi sinh viên Sà i Gòn tán tỉnh cô hoà i không đổ, ức quá bèn dá»±ng chuyện cô là “con gái nhà già u là m cao, sống mà trái tim không cóâ€. Cô cÆ°á»i, hai mắt ngấn lệ. Trá»i Æ¡i, nếu không có trái tim, chẳng bao giỠđồng Ä‘á»™i của cô có thể sống sót.
Năm 1970, Ä‘ang trong giai Ä‘oạn tạo được niá»m tin vững chắc tại Bá»™ TÆ° lệnh Hải quân Việt Nam Cá»™ng hoà , cô nháºn lệnh phải rút vá» chiến khu, để đảm bảo an toà n cho Phạm Xuân Ẩn. HÆ¡n 15 năm Ä‘Ã o tạo và ná»— lá»±c, đến giá» Phạm Xuân Ẩn đã trở thà nh ký giả nổi danh, đã chui sâu leo cao và o lòng địch.
Lúc nà y, má»i mối quan hệ của Phạm Xuân Ẩn phải được giữ gìn cẩn tháºn, bởi ông đã là má»™t trong những nhà tình báo chiến lược của miá»n Bắc Việt Nam. HÆ¡n nữa, bây giỠđã chuyển sang giai Ä‘oạn căng thẳng, sau Tết Máºu Thân, bất kể ai cÅ©ng có thể chết nếu để sÆ¡ hở dù nhá» nhất.
Những lúc cảm thấy cô Ä‘Æ¡n trong tráºn tuyến má»™t mình, Phạm Xuân Ẩn đã nhiá»u lần tá»± ý đến thăm gia đình Tám Thảo, để tìm ở đấy chút cảm giác bình yên. NhÆ°ng hà nh Ä‘á»™ng tưởng nhỠđó lại vô cùng nguy hiểm.
Không thể để má»™t sÆ¡ suất nà o nguy hại đến ông và đến hà ng chục giao liên Ä‘ang ngà y đêm là m việc trong im lặng, Tám Thảo láºp tức tuân lệnh. NhÆ°ng nếu Ä‘i có nghÄ©a là cô phải chia tay vá»›i gia đình, xa rá»i cuá»™c sống sung túc trong ná»™i thà nh, ra chiến khu sẽ khổ...
Song cái đó thì có nghÄ©a lý gì? Tổ chức đã quyết, và hạnh phúc của ngÆ°á»i lÃnh không có gì hÆ¡n: cô rút lui để giúp cho cách mạng tiến lên thêm bÆ°á»›c má»›i.
Thiếu tÆ°á»›ng Sáu TrÃ, lãnh đạo Phòng tình báo Miá»n, (VietNamNet sẽ viết tiếp vỠông trong loạt bà i sau) trong cuốn hồi ký tổng kết Ä‘á»i hoạt Ä‘á»™ng tình báo của mình cÅ©ng dà nh những dòng ghi Æ¡n trang trá»ng nhất khi viết vá» Tám Thảo: “Äể bảo vệ lÆ°á»›i tình báo đặc biệt 2T, xoá nhiệm vụ cÆ¡ cán Ä‘i sâu của chị Tám Thảo Ä‘ang là m phiên dịch cho cố vấn Mỹ trong Bá»™ TÆ° lệnh Hải quân nguỵ… Chúng tôi tiếc phải rút chị ra cứ vì chị Tám Ä‘ang phát huy tác dụng cao.
Chị là má»™t nữ Ä‘iệp viên duy nhất của Phòng tình báo Miá»n. Chúng tôi có ý định nhân Ä‘iển hình của chị Tám để khai thác khả năng phong phú và quý giá của phụ nữ miá»n Nam trong công tác tình báoâ€.
Mệnh lệnh nà y được đưa ra trong hội nghị tình báo tháng 9/1969.
Hạnh phúc trong ná»a vòng tay
Sau khi rút ra ngoà i rừng, cô được gặp ngÆ°á»i em trai của “bà tÆ° sản Bảy Huê†- ngÆ°á»i phụ nữ từng giúp cô suốt cái thá»i là m giao liên cho ông Ẩn.
Trong nhà cô, ngoà i bà n thá» ra, ở tất cả các vị trà trang trá»ng khác Ä‘á»u treo ảnh ông, nhÆ° má»™t cách để giữ lại hạnh phúc cuối Ä‘á»i.
Thuở má»›i quen ông, cô cÅ©ng chÆ°a có tình yêu ngay. “Äám cÆ°á»›i của tôi là do... Äảng gợi ýâ€, bởi cô đã quá tuổi thanh xuân rồi. Những ngÆ°á»i chỉ huy của cô, ông Sáu TrÃ, ông Tám Mỹ lo lắm, tìm cách mai mối giúp cô. “Äảng lo cho em nên giá»›i thiệu em vá»›i đồng chà đó. Ba em kén cho em cÅ©ng không bằng Äảng kén cho em đâu, vì Äảng biết Äảng viên nà o xứng đáng vá»›i em mà â€.
Nghe váºy, Tám Thảo đồng ý gặp mặt, rồi 7-8 tháng sau, hai ngÆ°á»i nên duyên. Ngà y cÆ°á»›i, cô tiểu thÆ° vốn quen được chiá»u chuá»™ng chỉ băn khoăn má»—i má»™t Ä‘iá»u: không hiểu ông có “kẹo kéo†hay không, bởi tÃnh cô giống ba, vốn quen rá»™ng rãi, đại lượng vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i.
Lấy nhau rồi, cô má»›i bắt đầu mở lòng mình sau suốt gần 40 năm khép kÃn. Cô kể cho chồng nghe vá» mối tình đầu thuở đôi mÆ°Æ¡i không thà nh. Nghe xong, ông cảm Ä‘á»™ng lắm. NgÆ°á»i chiến sÄ© tình báo ná»a Ä‘á»i phải sống trong câm lặng và những lá»i đồn cay nghiệt, nay đã có thêm má»™t cái tôi để chia sẻ.
Tuy nhiên, kết hôn năm 39 tuổi, cá»™ng vá»›i sá»± căng thẳng thá»i sống trong ná»™i thà nh và sá»± gian khổ khi ra ngoà i căn cứ, Tám Thảo chÆ°a bao giỠđược là m mẹ. Äiá»u duy nhất an ủi cô chÃnh là niá»m hạnh phúc có được má»™t ngÆ°á»i chồng thÆ°Æ¡ng yêu, tin tưởng cô hết má»±c.
Ngay cạnh phòng của cô là má»™t khu vÆ°á»n nhá», đầy hoa và đầy nắng. Ở đây không có dòng sông, không có xuồng nhá», nhÆ°ng những bông hoa tá»± tay cô trồng luôn nhắc cô nhá»› vá» những ngà y đầu tiên của chuá»—i hà nh trình cuá»™c Ä‘á»i: giỠđã đẹp hÆ¡n cả tiểu thuyết!
Äầu năm 1973, khi vòng Ä‘Ã m phán 4 bên bắt đầu và o hồi kết, cô tình cá» gặp lại... mối tình đầu tiên. Ông là thà nh viên tham gia phái Ä‘oà n Ä‘Ã m phán. Äược trở lại Nam sau 20 năm xa cách, ông bắt đầu tìm cô.
NhÆ°ng là m sao tìm được khi đến chÃnh tên cô cÅ©ng thay đổi bao lần: từ Mỹ Nhung cho đến Mỹ, Tuyết chị (Sáu Tuyết), rồi Yên Thảo (Tám Thảo)... ChÆ°a kể đến chuyện lòng ngÆ°á»i, biết ai còn nhá»› tá»›i ai. NhÆ°ng ông vẫn quyết tâm dò tìm cho bằng được.
“Ngà y gặp nhau, cÅ©ng cảm Ä‘á»™ng dữ lắm. Hai chục năm rồi còn gìâ€. ThÆ°Æ¡ng nhau, nhÆ°ng giỠđã má»—i ngÆ°á»i má»—i pháºn. Ông có gia đình, cô có hạnh phúc. TrÆ°á»›c giây phút gặp nhau, không biết có khi nà o ông băn khoăn rằng liệu cô tiểu thÆ° Sà i Gòn năm xÆ°a có thể kiên cÆ°á»ng vượt qua má»i thá» thách cam go để theo Ä‘uổi tình yêu lá»›n nhất trong Ä‘á»i: yêu Tổ quốc, hay không? Hay tình yêu vá»›i cuá»™c sống nhung lụa của mình sẽ là m cô gục ngã?. Hai mÆ°Æ¡i năm gặp lại, hẳn ông đã rất tá»± hà o. NgÆ°á»i con gái ông yêu đã thá»±c sá»± viết nên những trang tiểu thuyết đẹp vá» chÃnh cuá»™c Ä‘á»i mình.
KÃnh thÆ°a quý Ä‘á»™c giả, "Hạnh phúc của chiến sỹ tình báo?" đã khép lại những câu chuyện Ä‘á»i và chuyện nghá» của nữ Ä‘iệp viên Mỹ Nhung (Tám Thảo) trong loạt bà i vá» Cụm tình báo H63 anh hùng. Sau Tám Thảo, VietNamNet sẽ lần lượt giá»›i thiệu đến quý Ä‘á»™c giả những nhân váºt huyá»n thoại khác của lÆ°á»›i H63 nói riêng và thuá»™c lá»±c lượng tình báo quân Ä‘á»™i nói chung trong cuá»™c đấu tranh giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c.
Sau nà y, cô cÅ©ng kể lại buổi gặp gỡ cho chồng nghe. Tháºm chÃ, cô còn không quên chuyện và o má»™t ngà y nắng đẹp, cô từng nháºn liá»n lúc 2 lá thÆ¡ gá»i vá»: má»™t của chồng và má»™t của ông. Nghe xong, chồng cô lại cà ng thấy thÆ°Æ¡ng và kÃnh trá»ng vợ mình hÆ¡n nữa.
Äến bây giá», ở tuổi 75, cô Tám Thảo sống má»™t mình. Và o đúng Ä‘á»™ con ngÆ°á»i thá»±c sá»± cần hÆ¡i ấm má»—i khi chiá»u buông thì cô lại lẻ bóng. Trong nhà cô, ngoà i bà n thá» ra, ở tất cả các vị trà trang trá»ng khác Ä‘á»u treo ảnh ông, nhÆ° má»™t cách để giữ lại hạnh phúc cuối Ä‘á»i.
Sống má»™t mình, nhÆ°ng trái tim cô vẫn luôn biết yêu thÆ°Æ¡ng nhÆ° thuở nà o, yêu từ những bông hoa nhá», những ká»· váºt xÆ°a cÅ© cho tá»›i thÆ°Æ¡ng những ngÆ°á»i bạn già , những đứa cháu láu lỉnh mãi ngoà i Hà Ná»™i.
Phòng ngủ của cô giá» không có dáng vẻ khuê phòng thuở xÆ°a, nhÆ°ng nét sang trá»ng thì vẫn ẩn trong từng chi tiết, từ chiếc gối phảng phất hÆ°Æ¡ng thÆ¡m cho đến bức hình gia đình ấm cúng. Cô đã Ä‘i gần hết cuá»™c Ä‘á»i, đủ thấy cái hiểm nguy mà không còn sợ hãi, đủ kinh qua chuyện lá»›n mà coi nhÆ° chuyện nhá», đủ thấy sá»± cao cả trong những con ngÆ°á»i thầm lặng, và đủ yêu những con ngÆ°á»i vÄ© đại mà giản dị vô cùng. Thế nên, cuá»™c sống của cô giỠđã nhẹ nhà ng lắm.
Ngay cạnh phòng của cô là má»™t khu vÆ°á»n nhá», đầy hoa và đầy nắng. Ở đây không có dòng sông, không có xuồng nhá», nhÆ°ng những bông hoa tá»± tay cô trồng luôn nhắc cô nhá»› vá» những ngà y đầu tiên của chuá»—i hà nh trình cuá»™c Ä‘á»i: giỠđã đẹp hÆ¡n cả tiểu thuyết!
* *
… Mùa thu năm 1960, Hai Trung thông qua Tám Thảo để móc nối liên lạc vá»›i tổ chức, vá»›i yêu cầu “chỉ tiếp xúc vá»›i má»™t ngÆ°á»i mà Trung đã từng biếtâ€. Cuối năm 1960, trá»±c tiếp Hai Trung lái xe, Tám Thảo dẫn Ä‘Æ°á»ng ra căn cứ, để Hai Trung gặp lại ngÆ°á»i đã từng ăn vá»›i ông bữa cÆ¡m chiá»u muá»™n khi giao nhiệm vụ từ 8 năm vá» trÆ°á»›c: ông Cao Äăng Chiếm.
Bắt đầu từ đây, “câu chuyện tuyệt vá»i vá» má»™t Ä‘iệp viên đã thách thức nÆ°á»›c Mỹ" nhÆ° cách mà nhà báo kỳ cá»±u của tá» Le Monde (Pháp) Jean Claude Pomonti nói vá» Trần Văn Trung, được viết nên, nhÆ° má»™t huyá»n thoại.
VietNamNet) - "Ai cũng biết khoác áo báo chà là một bình phong tốt nên bất kỳ cơ quan tình báo hay phản gián nà o cũng muốn xây dựng bình phong nà y cho nhân viên của mình. Cũng vì thế mà một điệp viên khoác áo báo chà và o thì anh ta hôi sặc mùi điệp báo từ xa mà nhân viên an ninh cứ thế mà đánh hơi theo dõi" - Hai Trung (Trần Văn Trung) tổng kết.
>> Huyá»n thoại vá» Cụm tình báo H.63 anh hùng - Phần 1
>> NgÆ°á»i giữ khoá bà máºt ở Bá»™ Tổng tham mÆ°u VNCH
Nhưng ông đã ẩn mình và đi suốt hơn 20 năm trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam, cung cấp vỠHà Nội những thông tin quý giá đến mức các nhà lãnh đạo Hà Nội phải thốt lên tán thưởng: "Chúng ta đang có cái đầu ngồi ngay phòng chỉ huy chiến lược của cỗ máy chiến tranh Mỹ - ngụy".
Ông Phạm Xuân Ẩn và tấm thẻ nhà báo của mình từ năm 1965 - Ảnh do Hãng AP chụp năm 2000.
Váºy cái đầu chiến lược và chuyến hà nh trình của con sói cô Ä‘á»™c (Alone Wolf, thuáºt ngữ mà ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng Tây thÆ°á»ng và các Ä‘iệp viên) trong hang hùm đã diá»…n ra nhÆ° thế nà o?
Chá»n má»™t ngÆ°á»i để cứu trăm ngÆ°á»i
Từng tham gia phong trà o há»c sinh - sinh viên năm 1945, Trung được anh Äá»— Ngá»c Thạnh (tức Ba há»c sinh) lá»±a chá»n là gÆ°Æ¡ng mặt sáng giá để giá»›i thiệu vá»›i Äặc khu uá»· Sà i Gòn - Chợ Lá»›n - Gia Äịnh nhằm huấn luyện thà nh má»™t thà nh viên cốt cán.
Tuy nhiên, cuá»™c gặp giữa Trung vá»›i anh MÆ°á»i Cúc (tức Tổng Bà thÆ° Nguyá»…n Văn Linh sau nà y, lúc bấy giá» là Bà thÆ° Äặc khu uá»· - NV) đã không thể thá»±c hiện bởi anh Ba há»c sinh sá»›m bị Pháp phát hiện, bắt và thủ tiêu. Mất liên lạc, Trung tìm cách thi Ä‘áºu và o là m công chức Hải quan cho Pháp ở cảng Sà i Gòn.
Mãi tá»›i năm 1952, khi Cục tình báo Miá»n thà nh láºp, Äặc khu uá»· Sà i Gòn - Chợ Lá»›n - Gia Äịnh quyết định "nhÆ°á»ng" Trung lại cho ngà nh tình báo. Liên lạc giữa Trung vá»›i tổ chức má»›i được bắt trở lại.
Khi hay tin mình được tổ chức giao cho là m tình báo chiến lược, Hai Trung... thất vá»ng lắm. Chà ng thanh niên má»›i ngoà i 20 tuổi muốn được tá»± tay cầm súng chiến đấu, chứ Ä‘i là m tình báo thì hoá ra là là m... thằng chỉ Ä‘iểm à ?
Lúc ấy, bác sÄ© Phạm Ngá»c Thạch (Chủ tịch Uá»· ban kháng chiến Äặc khu), là ngÆ°á»i chỉ huy trá»±c tiếp của Hai Trung, phải giải thÃch kỹ, rằng tình báo chiến lược không phải là điểm chỉ viên, rằng đã Ä‘i chiến đấu thì ở vị trà nà o cÅ©ng có Ãch, chá»› không phải cứ cầm súng lên má»›i là yêu nÆ°á»›c.
Bác sÄ© Thạch còn nhấn mạnh, là m tình báo chiến lược sẽ rất gian khổ vì phải sống trong lòng địch, không được đồng Ä‘á»™i trá»±c tiếp chia sẻ nhÆ° anh em trong rừng, nguy hiểm khó khăn hÆ¡n nhÆ°ng sẽ lại cứu được hà ng trăm anh em đồng Ä‘á»™i khá»i cái chết, giúp cho máu của đồng bà o bá»›t đổ, giúp cho cuá»™c cách mạng mau tá»›i thà nh công.
Phạm Xuân Ẩn tại Mỹ (1957-1959). Ảnh tư liệu.
Hai Trung nghe ra, nhÆ°ng vẫn chÆ°a hoà n toà n chịu. Cáºu tá»± nháºn mình “tháºt thà , ngá»› ngẩn, hay tin ngÆ°á»i lắm, là m sao là m đượcâ€, song bác sÄ© Thạch vẫn khẳng định: Äảng đã nhìn ra khả năng của Hai Trung rồi, cứ nháºn việc Ä‘i, vừa là m vừa há»c.
Thế là , trong bữa cÆ¡m chiá»u ở chiến khu D giữa mùa xuân, tháng 2/1952, Hai Trung chÃnh thức nháºn nhiệm vụ thiêng liêng: trở thà nh chiến sÄ© tình báo.
Lá»i dặn dò kỹ lưỡng của bác sÄ© Thạch hôm đó "Äảng và dân ta còn nghèo lắm. Phải giữ vững tinh thần cách mạng thì má»i khó khăn sẽ lần hồi được giải quyết... Chú cứ yên tâm công tác, Äảng và nhân dân sẽ công bằng chấm công khi hy sinh" đã theo sát Trung suốt 23 năm nằm sâu trong lòng địch, trở thà nh má»™t Ä‘iệp viên chiến lược huyá»n thoại của ngà nh tình báo Việt Nam.
Nhiệm vụ đầu tiên: Sao chẳng giống xi nê?
Những ngà y má»›i bắt đầu và o nghá», Hai Trung dùng công việc ở hải quan là m bình phong. Trung phụ trách bá»™ pháºn kiểm hoá, được tổ chức giao cho việc phải theo dõi hoạt Ä‘á»™ng của quân Ä‘á»™i Pháp, tìm hiểu vá» phÆ°Æ¡ng tiện, vÅ© khà chiến tranh, láºp biểu đồ di chuyển của quân Ä‘á»™i Pháp từ Marseille qua Äông DÆ°Æ¡ng và ngược lại.
Nghe lệnh từ trên, Hai Trung vá»™i trả lá»i ngay: “Tưởng là m tình báo thì phải nhÆ° trong xi nê, là m những việc kinh thiên Ä‘á»™ng địa, chứ kiểu nà y thì dá»… nhÆ° ăn cÆ¡m bữa và chẳng có gì giá»±t gân cảâ€.
Mỹ Nhung vá» Sà i Gòn, cô được chỉ huy giá»›i thiệu vá»›i nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn (Hai Trung), trở thà nh há»c trò của ông, để rồi từ đó, khi ông má»›i từ Mỹ vá», cô lại là ngÆ°á»i Ä‘Æ°a ông trở lại vá»›i tổ chức - Ảnh: TÆ° liệu
Bác sÄ© Thạch nghe Hai Trung láu táu váºy vá»™i và ng ngăn ngay: “Dá»…, nhÆ°ng nếu để địch biết thì số pháºn chắc chắn sẽ nhÆ° anh Ba Há»c sinh. Äây là công việc máºt, chú không được chủ quanâ€.
Nói rồi, ông dạy cho Hai Trung những bà i há»c đầu tiên vá» cách liên lạc, cách viết tin, dặn Hai Trung phải cắt những liên lạc không cần thiết, không tham gia phong trà o, không Ä‘i à o à o hô khẩu hiệu nhÆ° ngà y xÆ°a, cÅ©ng không được cầm súng chiến đấu trá»±c tiếp. Là m công việc máºt gian khổ hÆ¡n nhiá»u, chá»› không dá»… nhÆ° ăn cÆ¡m đâu.
Hai Trung nghe rồi má»›i bắt đầu chú tâm tìm hiểu công việc mà cáºu chà ng tưởng dá»… nhÆ° xi nê. Äến khi thá»±c sá»± nháºp vai, Hai Trung má»›i kinh hoà ng tỉnh giấc, trá»i Æ¡i, chiến tranh Ä‘ang hiện ra mồn má»™t trên những con số mà Trung phải xuất nháºp hà ng ngà y.
Theo đó, ngay từ những ngà y đầu năm 1952, không chỉ có tà u chiến của Pháp mà ngay cả tà u chiến của Mỹ cÅ©ng đã xuất hiện ngay giữa cảng Sà i Gòn, vá»›i những đợt chuyển quân và vÅ© khà chiến tranh tối tân, di chuyển nhÆ° con thoi từ Sà i Gòn ra Äà Nẵng, Hải Phòng. Bà n tay của Mỹ đã thá»c và o Việt Nam ngay từ khi Pháp vẫn còn chá»…m trệ giữ quyá»n lá»±c ở Äông DÆ°Æ¡ng và à o ạt đổ quân và o cứ Ä‘iểm bất khả xâm phạm trên Äiện Biên Phủ.
Äến lúc nà y, Hai Trung má»›i hiểu rằng tại sao mình được lá»±a chá»n, bởi Äảng và các anh chỉ huy đã nhìn thấy những Ä‘iá»u rất xa: cuá»™c chiến khốc liệt Ä‘ang thá»±c sá»± bắt đầu, và Äảng cần chá»n đúng ngÆ°á»i để giao trá»ng trách.
BÆ°á»›c chân và o nghá» tình báo những năm đầu tiên nghe cứ... nhÆ° chuyện đùa. Tháºm chÃ, những ngà y đầu kháng Mỹ non sÆ¡, chÃnh bác sÄ© Phạm Ngá»c Thạch - ngÆ°á»i thầy đầu tiên của Trung - cÅ©ng phạm phải lá»—i cÆ¡ bản đến chết ngÆ°á»i: đó là nháºn được tin tức tà i liệu của Hai Trung xong, bác sÄ© còn gá»i Ä‘i phát sóng trên Ä‘Ã i “Tiếng nói Nam bộ†nhằm tố cáo quân Pháp, rồi tá»›i quan Mỹ trong việc cố tình tăng cÆ°á»ng viện trợ vÅ© khà chiến tranh, nhân lá»±c quân sá»±, Ä‘Ã o tạo để ủng há»™ Diệm phá hiệp định Geneve.
Ngay láºp tức, hai chiến sÄ© tình báo đầu tiên được Ä‘iá»u và o Nam là anh Nguyá»…n VÅ© và anh DÆ°Æ¡ng Minh SÆ¡n nhằm tăng cÆ°á»ng cho bác sÄ© Phạm Ngá»c Thạch. ÄÃch thân anh Nguyá»…n VÅ© còn phải tìm má»i cách để chặn lại những bản tin trên để bảo đảm an toà n cho Hai Trung.
Những bà i há»c vỡ lòng đó khiến cho Hai Trung và những ngÆ°á»i chỉ huy, những ngÆ°á»i đồng Ä‘á»™i chÆ°a bao giá» dám đùa hay lÆ¡ là công việc.
Nhiệm vụ đầu Ä‘á»i vá»›i Hai Trung xem ra chả giống gì vá»›i xi nê, thế nhÆ°ng hoá ra, cuối cùng cả cuá»™c Ä‘á»i ông dẫu có hà ng chục bá»™ phim cÅ©ng chÆ°a chắc đã dá»±ng nổi.
- Hai Trung đã tá»± "cắt Ä‘uôi con tiểu tÆ° sản" theo cách của mình và chẳng há» giống ai. Cắt Ä‘i rồi, lại lòi cái Ä‘uôi khác, còn sÆ¡ hở hÆ¡n. Thế nên sau nà y ngồi nhìn lại, ông thừa nháºn "buổi đầu là m tình báo, áp dụng các bà i há»c và o thá»±c tế Ä‘á»u... sai be bét". Sai đến... "bốc cả mùi"...
Cái đuôi con tiểu tư sản…
Xuất thân của Trần Văn Trung là con má»™t gia đình trung lÆ°u ở thà nh thị, được giáo dục theo gia phong nhà nho. Ngà y còn bé, Trung được cha dạy theo quan Ä‘iểm “thÆ°Æ¡ng cho roi vá»t, ghét cho ngá»t ngà oâ€. ChÆ¡i bá»i lêu lổng, há»c hà nh không ra nÆ¡i ra chốn, quên ná»—i nhục mất nÆ°á»›c là những Ä‘iá»u không được phép có ở cáºu Hai Trung. Váºy nên cứ những lần nghịch ngợm, láu táu là Trung lại rất được ba... “thÆ°Æ¡ngâ€.
Nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn- Ảnh: QÄND
NhÆ°ng lạ cái, nghiêm khắc vá»›i con là váºy, song gia đình ông lại sẵn lòng nuôi giấu cán bá»™ Thà nh uá»· từ những ngà y cách mạng sục sôi kháng Pháp. Năm 1947, cha của Trung còn bị tên máºt thám LÆ¡ Bét-xÆ¡n - Trưởng ty Công an Rạch Giá - hà nh hạ khi ông Ä‘ang cố tìm cách bắt liên lạc vá»›i cách mạng.
Xét vá» thà nh phần gia đình nhÆ° váºy là quá cÆ¡ bản, ấy thế mà những Ä‘iá»u đó cÅ©ng không được các anh chỉ huy "tha", từ anh Sáu (Nguyá»…n VÅ©) cho tá»›i anh TÆ° Tùng (anh Hai, DÆ°Æ¡ng Minh SÆ¡n) đến anh Ba (MÆ°á»i HÆ°Æ¡ng) trong những bà i giảng đầu tiên vá» chÃnh trị và nghiệp vụ: "Cáºu là má»™t thằng tiểu tÆ° sản, mà thằng tiểu tÆ° sản có máu thÃch là m anh hùng, mê xi nê nên dá»… há»ng việc. HÆ¡n nữa, con tiểu tÆ° sản lại còn có má»™t cái Ä‘uôi. Cái Ä‘uôi đó là lối sống trưởng giả, là cách ăn nói, đối xá» hợm hÄ©nh vá»›i con ngÆ°á»i, đặc biệt là ngÆ°á»i dân nghèo, mà há» gá»i là tầng lá»›p dÆ°á»›i. Dù cáºu có khéo giấu đến đâu thì sá»›m muá»™n cái Ä‘uôi đó cÅ©ng lòi ra, kinh tởm bá» mẹ. Phải tìm cách cắt cái Ä‘uôi đó Ä‘i. NhÆ°ng cái Ä‘uôi của con tiểu tÆ° sản không phải nhÆ° Ä‘uôi chồn, Ä‘uôi cáo, cầm dao cắt phéng má»™t lần là xong. Váºy nên phải thÆ°á»ng xuyên kiểm tra, kiểm Ä‘iểm, nghiêm khắc vá»›i bản thân mình. Phải thÆ°á»ng xuyên xem lại bản thân mình, hằng ngà y, hằng giá»".
Lối giảng bà i Ä‘áºm chất dân dã, tục nhÆ°ng dá»… nhá»› đó đã in sâu và o trà nhá»› của Trung, trở thà nh châm ngôn sống và hoạt Ä‘á»™ng mãi vá» sau của chà ng Ä‘iệp viên trẻ nà y: "Phải luôn nghiêm khắc vá»›i chÃnh bản thân mình".
Tuy nhiên, cái khó của nghá» tình báo thì chẳng sách vở đâu dạy đầy đủ, ngoà i chÃnh cuá»™c Ä‘á»i và chÃnh tá»± mình. Hai Trung nghe giảng bà i, thá»±c hà nh nghiêm túc lắm. Cứ má»—i giá» nghỉ trÆ°a, Hai Trung lại chạy tuốt xuống ăn cÆ¡m, ba cùng "cùng ăn, cùng là m, cùng nghỉ" vá»›i anh em phu khuân vác ở Khánh Há»™i. TÃnh Trung vốn dân dã nên được nói chuyện vá»›i đồng bà o nghèo khổ, Trung thấy hợp lắm. Cáºu còn mê chÆ¡i vá»›i công nhân đến Ä‘á»™ ghét ra mặt vá»›i những tên ngÆ°á»i Việt hay ngÆ°á»i Hoa kết hợp vá»›i ngÆ°á»i Pháp buôn láºu.
Có lần, má»™t thằng Pháp là m cho hãng bốc xếp Rondon bắt nạt nhân viên của Hai Trung, là m Trung nóng mặt, chụp cổ đánh ngay tại văn phòng. Biết chuyện, tên trưởng phòng Stenou gá»i và o, cho nghỉ việc 3 ngà y để Trung... nguôi cÆ¡n giáºn, xong xuôi sẽ kêu tên Pháp kia đến táºn nÆ¡i xin lá»—i.
Hai Trung nghe váºy hà i lòng lắm, phải thế chứ, cho tụi bây biết tay, đâu có thể cho nó bắt nạt đồng bà o mình được. Thế rồi Hai Trung nằm thẳng cằng, nghỉ má»™t lèo ở nhà 3 ngà y cho hả giáºn.
Biết chuyện, anh TÆ° Tùng hoảng quá, vá»™i và ng dáºp ngay “cÆ¡n sĩ†của Hai Trung lại. Trá»i đất, là m thế là bị... “lòi Ä‘uôi†rồi còn gì? Äuôi nà o cÆ¡? Nghe lá»i chỉ huy, Hai Trung đã chặt phăng cái Ä‘uôi tÆ° sản rồi còn gì?
Váºy đấy, nguy hiểm ở chá»—, cái Ä‘uôi đó lại không phải là “đuôi tÆ° sảnâ€, mà là “đuôi... yêu nÆ°á»›câ€. Là m tình báo thì không được nóng nảy, tá»± ái cá nhân. Muốn tá» ra là sếp bênh Ä‘Ã n em thì đâu có được? Äã được giao việc máºt ngay trong lòng địch mà lại không thèm chÆ¡i vá»›i “đồng nghiệpâ€, không nháºn đút lót, từ chối nháºu nhẹt, không chịu Ä‘i... tán gái thì còn là m ăn nÆ°á»›c mẹ gì? Rõ là chỉ có thằng cá»™ng sản thì má»›i nghiêm túc, kiên định váºy. “Lòi Ä‘uôi†thế thì còn chiến đấu ra sao?
Hai Trung nghe giảng má»›i à lên. Hoá ra là m tình báo không phải dá»… nhÆ° ăn cÆ¡m, cà ng không bóng lá»™n nhÆ° trên phim ảnh. Là m chiến sÄ© tình báo, nếu không tá»± hiểu mình là ai và váºn dụng trà tuệ đúng lúc thì đôi khi sẽ phải trả giá bằng mạng sống.
Sau thá»i bình, trong lần thá» phân tÃch vá» chÃnh mình, chÃnh Thiếu tÆ°á»›ng Trần Văn Trung đã nhìn nháºn: "Äiệp viên phải có tÃnh ká»· luáºt cao, nhất là ká»· luáºt tá»± giác vì anh ta hoạt Ä‘á»™ng Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, không có ai bên cạnh kiểm tra cả. Thiếu ká»· luáºt thì dá»… chủ quan dá»… buông lá»ng nguyên tắc, dá»… mất cảnh giác và cuối cùng là dá»… bị bắt".
Mà nếu đã bị bắt, Ä‘iệp viên chỉ còn nÆ°á»›c chá»n: hoặc chết, hoặc khai. Bởi trong má»i đòn tra tấn, đòn tra tấn dà nh cho Ä‘iệp viên tình báo bị bắt là khủng khiếp nhất: đánh cho khai, khai Ãt đánh cho khai nhiá»u, khai nhiá»u đánh cho khai hết. Tháºm chÃ, kẻ thù không từ bất cứ thủ Ä‘oạn nà o, tháºm chà dùng thuốc Ä‘á»™c khiến Ä‘iệp viên khi ra khá»i nhà tù trở nên thần trà bất thÆ°á»ng. Việc thoát khá»i nhà tù do may mắn hay được tổ chức Ä‘Ã o thoát là cá»±c kỳ hãn hữu.
Kinh nghiệm đó, ông đúc kết trong hà ng chục năm nằm sâu trong lòng địch, tiếp xúc vá»›i đủ loại nguồn tin lẫn chứng kiến những tráºn đòn thù tra tấn của đối phÆ°Æ¡ng đối vá»›i các chiến sỹ Việt cá»™ng bị bắt.
Trung đã tá»± "cắt Ä‘uôi con tiểu tÆ° sản" nhÆ° thế, theo kiểu chẳng há» giống ai. Cắt Ä‘i rồi mà lại lòi cái Ä‘uôi khác, còn sÆ¡ hở hÆ¡n, thế nên sau nà y ngồi nhìn lại, ông thừa nháºn là "buổi đầu là m tình báo, áp dụng các bà i há»c và o thá»±c tế Ä‘á»u... sai be bét".
... Sai đến bốc cả mùi
Là m ở Hải quan được hÆ¡n 1 năm, đến hết mùa mÆ°a năm 1952, Hai Trung đã bắt đầu được khen ngợi vì tiến bá»™ rõ rệt. Tuy nhiên, tình hình lúc nà y bắt đầu ngà y cà ng căng thẳng. Lo ngại Hai Trung có thể bị bắt Ä‘i lÃnh, các đồng chà chỉ huy đã ra lệnh cho Hai Trung phải tìm má»i cách để tránh bị bắt lÃnh, đồng thá»i phải tìm ngÆ°á»i thay thế trong việc lấy tin tức quân sá»± ở Hải quan, Ä‘á» phòng bất trắc.
Hai Trung- Ảnh: Tuổi trẻ
Cuối cùng, thông qua việc váºn Ä‘á»™ng được ngÆ°á»i anh há» là Phạm Xuân Giai - Trưởng phòng 5 (phòng tâm lý chiến) Bá»™ Tổng tham mÆ°u, cánh tay đắc lá»±c của Trung tÆ°á»›ng Nguyá»…n Xuân Hinh (Tổng tham mÆ°u trưởng), Hai Trung và o là m bà thÆ° cho Giai vá»›i mục Ä‘Ãch trốn lÃnh.
Và o cÆ¡ quan đầu não của quân Ä‘á»™i rồi mà Trung vẫn sống ngoan ngoãn, “sạch sẽ†tá»›i mức những sÄ© quan cùng phòng đã phải ngao ngán vì rủ rê Trung chÆ¡i bá»i mãi không được: "Thằng anh thì cái gì cÅ©ng sắc bén, cái gì cÅ©ng biết không ai qua mặt được, chÆ¡i bá»i không thiếu thứ gì. Còn thằng em thì tháºt thà nhÆ° đếm... không biết trá»i sinh ra để là m gì mà sống khổ sở thế".
Có lần, ná»a đêm cuối tháng 3/1955, Bình Xuyên pháo kÃch và o Dinh Äá»™c Láºp. Ná»™i bá»™ chÃnh quyá»n Diệm lục đục, phe thân Pháp và phe thân Mỹ muốn thôn tÃnh lẫn nhau, các sÄ© quan đánh hÆ¡i thấy nguy hiểm, trốn chui lủi ở nhà hết. Có má»—i Hai Trung là “ngây thÆ¡ chạy đến†xem tình hình, tháºm chà còn há»›n hở tuyên truyá»n để lung lạc tinh thần sÄ© quan: tình hình cứ thế nà y thì đến bầu cá» 1956, Bắc sẽ thắng Nam.
Ngà y đó, Hai Trung má»›i và o nghá», đã được dạy gì đâu? Cáºu chÆ°a đủ kinh nghiệm để hiểu rằng, dù có choảng nhau thì cÅ©ng chẳng bao giá» Pháp và Mỹ muốn rút lui để trả đất nÆ°á»›c nà y vá» cho dân tá»™c Việt, bởi dù thua hay thắng thì bản chất đế quốc vẫn luôn là xâm lược.
Tuy nhiên, trong cái rủi lại có cái may. Sá»± hồn nhiên, tháºt thà đó lại khiến cho nhiá»u sÄ© quan Pháp, Mỹ, Việt cảm mến, giúp cáºu vượt qua nhiá»u cái bẫy má»™t cách rất tình cá». ChÃnh há» cÅ©ng chẳng hiểu nổi tại sao lại có thể yêu quý má»™t cáºu nhóc gầy ốm, hiá»n là nh mà lại rất chân tháºt, hà i hÆ°á»›c đến thế được. Bởi có thể chÃnh hỠđã không chịu hiểu, đứng trÆ°á»›c sức mạnh quá lá»›n của sá»± lÆ°Æ¡ng thiện, ai cÅ©ng sẽ tìm cách tá»± là m trong sạch chÃnh mình. Yêu quý, giúp đỡ má»™t chà ng thanh niên tốt bụng có phải là cách giúp há» tẩy bá»›t ná»—i tủi hổ sau những chuá»—i việc ác chăng?
Äến táºn năm 1957, khi đã qua Mỹ há»c, Hai Trung vẫn còn chÆ°a cắt được cái “đuôi yêu nÆ°á»›c†của mình. Äứng trên đất Mỹ, há»c nghiệp vụ Mỹ, thế mà trong những buổi thuyết trình, Trung vẫn cứ hồn nhiên chêm và o nà o là "áp bức, bóc lá»™tâ€, nà o là “cách mạng, đế quốc" - những khái niệm mà ngÆ°á»i Mỹ lúc bấy giỠđặc biệt dị ứng.
Hai Trung tháºt đến ná»—i bị giáo sÆ° giảng dạy đánh Ä‘iểm kém cho những bà i luáºn luôn xuất sắc, chỉ vì cáºu không nghÄ© được rằng, trong số rất nhiá»u giáo sÆ°, cÅ©ng có những ngÆ°á»i Ä‘ang là m công việc y nhÆ° cáºu. Há» muốn dò tìm manh mối cá»™ng sản trong những con ngÆ°á»i do chÃnh há» Ä‘Ã o tạo nên. Äi há»c trên đất Mỹ đâu chỉ là há»c thêm kiến thức, đó thá»±c sá»± còn là má»™t cuá»™c cân não lá»›n.
Hai Trung phát hiện ra Ä‘iá»u đó sau má»™t thá»i gian dà i luôn đứng đầu lá»›p. Ấy là lần má»™t bà giáo vốn là nhân viên phòng tình báo Hải quân Mỹ giÆ°Æ¡ng mục kỉnh lên thắc mắc: "Há»c kiểu nhÆ° mà y, chỉ có là cá»™ng sản". Chá»™t dạ, từ đó Hai Trung bá» luôn thói miệt mà i đèn sách để già nh Ä‘iểm cao.
Ngẫm nghÄ© lại, Trung má»›i ngá»™ ra rằng, hoá ra yêu nÆ°á»›c không thôi là chÆ°a đủ. Nếu không dùng cái đầu để đấu trà lại thì chắc chắn mình sẽ thua. Trong khi biết bao sÄ© quan miá»n Nam Việt Nam qua Mỹ há»c má»™t Ãt, còn đâu dà nh thá»i gian ăn chÆ¡i, tiêu xà i, mua sắm, nhảy đầm, cặp gái... thì Trung chỉ nhÆ° má»™t thầy tu, suốt ngà y cắm đầu và o há»c và nghiên cứu.
Thực tế, Hai Trung chỉ có thể là m thế khi được sống trong sự che chở an toà n của đồng bà o. Còn ở đây, một mình giữa hang sói, nếu bê nguyên những nguyên tắc đạo đức và o thì chỉ có thể đổ máu, mất xác mà thôi.
Nắm rõ từng bước đi đầu tiên của Mỹ - Diệm
Những năm chui và o phòng 5 Bá»™ Tổng tham mÆ°u, là bà thÆ° của Phạm Xuân Giai, cấp báºc thượng sỹ đồng hoá (dân sá»± chuyển ngạch - NV), Trung là m Ä‘iệp viên nhÆ° má»™t... cái máy, cứ thấy có tà i liệu nà o ghi chữ "phổ biến hạn chế", "máºt", "tuyệt máºt" là "vồ lấy vồ để", vồ nhÆ° vồ gà , rồi Ä‘em tất cả vá» cho "anh Ba".
Äặc biệt, Trung khoái tìm các tà i liệu chiêu hồi, tà i liệu chiến tranh tâm lý.
Phạm Xuân Ẩn hồi mới từ Mỹ trở vỠSà i Gòn- Ảnh: Tư liệu
Trong cái cảnh tranh tối tranh sáng của buổi "giao ban" giữa hai đế quốc Mỹ - Pháp vá» quyá»n và vai trò ảnh hưởng đối vá»›i mảnh đất Nam Việt Nam thì những kẻ là m thuê luôn tìm má»i cách bảo vệ quyá»n ảnh hưởng cÅ©ng nhÆ° vai trò của "ông chủ". Tất nhiên, bảo vệ “ông chủ†cÅ©ng chÃnh là bảo vệ quyá»n lợi cho bản thân há».
Cuối năm 1954, Phạm Xuân Giai và Tổng tham mÆ°u trưởng Nguyá»…n Văn Hinh dá»± tÃnh là m cuá»™c đảo chÃnh Diệm - ngÆ°á»i Ä‘ang được ông chủ Mỹ háºu thuẫn ghê gá»›m trong việc xây dá»±ng lá»±c lượng.
Cuá»™c đảo chÃnh thất bại. Hinh và Giai "té" ra nÆ°á»›c ngoà i. Trung khốn đốn vì bị đám tÆ°á»›ng lÄ©nh của Diệm nghi ngá», Ä‘iá»u tra. NhÆ°ng cái vẻ là nh là nh, cá»™ng thêm má»™t chuyện may mắn tình cá» và o đúng thá»i gian đảo chÃnh đã giúp Trung có được hai chữ "vô can".
Mỹ bắt đầu thế chân Pháp, nhÆ°ng má»i chuyện không dá»… dà ng vì trong hà ng ngÅ© sÄ© quan còn rất nhiá»u ngÆ°á»i theo Pháp. Hai Trung do biết cả tiếng Anh, tiếng Pháp nên được chuyển qua là m ngÆ°á»i liên lạc cho phái bá»™ Mỹ và đám sÄ© quan Việt Nam Cá»™ng hoà – những ngÆ°á»i Ä‘ang được Mỹ lôi kéo và gấp rút Ä‘Ã o tạo.
Có mặt tại quân trÆ°á»ng Thủ Äức trong khoảng thá»i gian nà y vá»›i vai trò ngÆ°á»i phiên dịch, Hai Trung có thá»i gian tiếp cáºn, giúp đỡ những sÄ© quan cốt cán từ những ngà y đầu trong chế Ä‘á»™ Diệm, khi 6 sÆ° Ä‘oà n khinh quân đầu tiên được ngÆ°á»i Mỹ thà nh láºp và huấn luyện.
Tất nhiên, khi hoà n thà nh xong công việc bình phong, Hai Trung không bao giá» trở vá» tay không. Toà n bá»™ tÆ° liệu, tà i liệu giảng dạy Ä‘á»u được Trung "cuá»—m sạch" mang vá» cho anh Ba.
Dấn thân vá»›i đủ loại ngÆ°á»i
Những thà nh công bÆ°á»›c đầu khiến chà ng trai trẻ mạnh dạn hÆ¡n trong việc Ä‘á» xuất vá»›i cấp chỉ huy: Xin tiếp cáºn vá»›i các trùm an ninh Pháp nhÆ° Cousseau, Savanni, thông qua sá»± giá»›i thiệu của Äà m Quang Thiện và Äái Äức Tuấn (Tchya).
TÃnh bá»™p chá»™p của tuổi trẻ ở Trung khiến anh Ba phải nhanh chóng ngăn lại: "tÃch cá»±c thế là tốt, nhÆ°ng phải biết mục tiêu mà đánh, phải so sánh lá»±c lượng, không phải đụng chá»— nà o cÅ©ng tấn công cả".
Äể dạy thêm cho Trung, anh Ba bảo Trung má»i má»™t ngÆ°á»i đến nhà nói chuyện vá» thá»i cuá»™c, ông sẽ xuất hiện vô tình để xem cách Trung khai thác thông tin nhÆ° thế nà o. Nhân váºt được chá»n là Cao Hoà i Phong, con trai Cao Hoà i Sang - lúc bấy giá» là đương kim quyá»n Äức há»™ pháp Cao Äà i. Bà i há»c vá» cách khai thác thông tin sau buổi nói chuyện giúp Trung hiểu thêm vá» "tầm cỡ" của má»™t Ä‘iệp viên phải nhÆ° thế nà o.
Vì váºy, suốt quãng thá»i gian năm 1955-1956, Trung vừa "vồ" tà i liệu, vừa tiếp tục thắt chặt các mối quan hệ vá»›i giá»›i sÄ© quan trong việc giúp đỡ há» phá»ng vấn, xin visa, Ä‘Æ°a tiá»…n sang Mỹ, theo dõi là m báo cáo vá» há»c viên, thông báo cho gia đình ra đón khi há»c viên vá» nÆ°á»›c.
Tháºm chÃ, Hai Trung còn chẳng ngại giúp há» xách đồ khi ngÆ°á»i nhà sÄ© quan từ Mỹ vá» Ä‘ang lo mừng tủi ôm nhau. Äôi khi, nhiá»u viên sÄ© quan “vô ý†xách vá» và i kiện hà ng quá tiêu chuẩn, Hai Trung lại tá»± mình Ä‘i “xin†giúp bên hải quan, bởi ông đã có mối giao hảo từ trÆ°á»›c.
CÅ©ng từ đó, Trung dần lặn sâu và o giá»›i sÄ© quan quân sá»± ngÆ°á»i Việt - lá»›p "Mỹ con" được Mỹ Ä‘Ã o tạo để thay thế sÄ© quan thân Pháp, đồng thá»i tiếp tục phát triển mối quan hệ tin cáºy vá»›i những nhân viên CIA Ä‘ang có mặt tại Nam Việt Nam nhÆ° Äại tá Lansdale - Trưởng phái bá»™ quân sá»± đặc biệt của Mỹ (SMM), tiến sÄ© Parker – Giám đốc cÆ¡ quan Văn hoá à châu (The Asia Foundation)... để từng tháng, từng năm tÃch luỹ kinh nghiệm, để cuối cùng trở thà nh "má»™t Ä‘iệp viên đã thách thức nÆ°á»›c Mỹ", nhÆ° lá»i mà Jean Claude Pomonti đã viết vỠông.
Trở thà nh “đạo diá»…n†ngÆ°á»i Việt trầm lặng
Kinh nghiệm tÃch luỹ dần, cho đến năm 1956, Hai Trung biết tin ngÆ°á»i Mỹ muốn láºp má»™t lá»±c lượng đặc biệt (biệt kÃch) cho quân Ä‘á»™i Việt Nam Cá»™ng hoà , tÆ°Æ¡ng tá»± lá»±c lượng đặc biệt của Mỹ, chuyên thá»c sâu và o háºu phÆ°Æ¡ng đối phÆ°Æ¡ng, đánh nhanh rút gá»n nhằm mục Ä‘Ãch phá hoại.
Phạm Xuân Ẩn trên Ä‘Æ°á»ng phố Sà i Gòn- Ảnh: TÆ° liệu/TT
Kế hoạch nà y do Cơ quan huấn luyện lục quân hỗn hợp (CATO) tiến hà nh, được sự đồng ý của cấp cao nhất ở phái đoà n Mỹ là Thượng tướng Samuel William.
Tuy nhiên, sự hục hặc giữa phòng Quân huấn của Bộ Tổng Tham mưu và các sỹ quan CATO khiến kế hoạch nà y bị xếp xó.
Nắm rõ được ná»™i tình, Trung khéo léo đến gặp thẳng Thiếu tÆ°á»›ng Trần Văn Äôn - Tổng Tham mÆ°u trưởng, Ä‘á» nghị tÆ°á»›ng Äôn nên "chấp nháºn kế hoạch của há» nhÆ°ng triển khai là việc của ta". Nghe Hai Trung lý giải, tÆ°á»›ng Äôn đồng ý ngay vá»›i chiêu thức nà y để không là m mất mặt ngÆ°á»i Mỹ.
Còn vá» phÃa Mỹ, trÆ°á»›c đó Hai Trung đã nháºn lá»i giúp đỡ nên việc được chuẩn y kế hoạch khiến Trung tá George Melvin - Trưởng phòng Huấn luyện quân sá»± Mỹ, ngÆ°á»i trá»±c tiếp soạn thảo kế hoạch - hứng khởi ra mặt. Melvin còn má»i Trung và o ăn trÆ°a ở nhà ăn của cố vấn Mỹ, vá»›i đủ khuôn mặt các nhân váºt CIA đình đám: Edward Lansdale, Rufus Philipps...
Tất nhiên, kế hoạch Ä‘áºm chất cao bồi kiểu Mỹ đó đã thất bại. Mãi tá»›i năm 1973, khi gặp lại Trung ở Sà i Gòn, Melvin vẫn liên mồm chá»i Bá»™ Tổng tham mÆ°u Cá»™ng hoà là "bá»n ngu", trong khi ông ta không há» biết rằng, ngÆ°á»i đạo diá»…n vụ “tranh ăn†đó là má»™t đại tá tình báo của Hà Ná»™i.
Rút và o thầm lặng, phân tÃch và thiết láºp quan hệ, tá»± tạo dá»±ng bình phong và gây dá»±ng lòng tin, cuối năm 1957, sau đám tang cha, Trần Văn Trung rá»i Sà i Gòn qua Mỹ theo yêu cầu "há»c Mỹ để đánh Mỹ" của tổ chức.
Anh mang theo nhiệt huyết, hoà i bão, và kiến thức vá» nhiệm vụ đã được dạy dá»— qua 5 ngÆ°á»i thầy mà mãi tá»›i sau năm 1975, Äại tá Trần Văn Trung má»›i có Ä‘iá»u kiện biết được tên tháºt của há».
Gần đây nhất, trong phần kết của cuốn sách viết vá» Thiếu tÆ°á»›ng Phạm Xuân Ẩn vá»›i tá»±a Ä‘á» "Má»™t ngÆ°á»i Việt Nam thầm lặng - Câu chuyện tuyệt vá»i vá» má»™t Ä‘iệp viên đã thách thức nÆ°á»›c Mỹ", nhà báo kỳ cá»±u của tá» Le Monde (Pháp) Jean Claude Pomonti đã bá»™c lá»™ những nghi ngá» rằng cuá»™c sống của Ä‘iệp viên huyá»n thoại nà y sau năm 1975 đã có nhiá»u khó khăn, tháºm chà có sá»± cấm Ä‘oán trong việc tiếp xúc vá»›i các mối quan hệ của mình.
NhÆ°ng chắc rằng, trÆ°á»›c khi viết ra những lá»i nháºn xét đó, nhà báo nà y chÆ°a bao giỠđược biết tá»›i những bà máºt từ thuở còn trẻ của Hai Trung: từ những câu chuyện vá» tình anh em đồng chÃ, những ká»· niệm Ä‘i biểu tình ngoà i Ä‘Æ°á»ng của cáºu thanh niên Việt Minh Hai Trung cho tá»›i những kinh nghiệm xÆ°Æ¡ng máu phải ẩn mình tháºt kỹ để bảo vệ cách mạng, những bà i há»c vá» cái Ä‘uôi ngá»™ nghÄ©nh...
Äó là những Ä‘iá»u mà chỉ những ngÆ°á»i có chung má»™t dòng máu, má»™t nghá» nghiệp má»›i thấu hiểu được nhau.
Trong suốt cuá»™c Ä‘á»i mình, không Ãt lần trái tim kiên cÆ°á»ng của nhà tình báo Hai Trung đã phải rung lên đầy xúc Ä‘á»™ng, chỉ bởi má»™t cái hôn và o má tạm biệt của ngÆ°á»i chỉ huy trÆ°á»›c khi lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i Mỹ, má»™t dáng giao liên mảnh mai Ä‘i vá» tuyến lá»a hay má»™t lá»i căn dặn ấm áp nghÄ©a tình: Äảng và nhân dân sẽ không bao giá» quên Æ¡n.
Lý tưởng – "viên gạch" đầu tiên cho chiến thắng
Sống trong lòng địch hÆ¡n 20 năm, tiếp xúc vá»›i đủ má»i loại ngÆ°á»i, Hai Trung quá hiểu những ngÆ°á»i mà ông Ä‘ang âm thầm chiến đấu. Ông hiểu tại sao nhiá»u ngÆ°á»i trong số há» cứ Ä‘iên cuồng cầm súng theo Mỹ để tà n sát đồng bà o. Có ngÆ°á»i vì bị ép, có ngÆ°á»i vì túng bấn, có ngÆ°á»i vì muốn nhanh chóng nắm quyá»n lá»±c nhá» núp bóng quan thầy...
Phạm Xuân Ẩn là báºc thầy trong là m báo-Ảnh: TÆ° liệu
Tiá»n, tình, địa vị, cuá»™c sống già u sang theo tiêu chuẩn Mỹ là những cạm bẫy khôn lÆ°á»ng. ChÃnh vì thế, ngÆ°á»i chiến sÄ© tình báo luôn tá»± mình phải há»c.
Khi đã chui sâu leo cao rồi, ông không thể trá»±c tiếp nghe giảng những bà i há»c dá»… thÆ°Æ¡ng nhÆ° cái "Ä‘uôi con" tiểu tÆ° sản thuở nà o. Thay và o đó, ông tìm cách há»c lại từ chÃnh những tà i liệu của kẻ địch. Thế nên, không phải ngẫu nhiên mà sau khi giải phóng, ông vẫn còn lÆ°u giữ cẩn tháºn má»™t tà i liệu nghiên cứu có ghi "Tam giác thắng", được viết và o năm 1968, không Ä‘á» tên tác giả.
Vá»›i luáºn Ä‘iểm "Tất cả má»i phÆ°Æ¡ng pháp để thắng cá»™ng sản", ngÆ°á»i viết vạch ra những nguyên nhân khiến cho chế Ä‘á»™ miá»n Nam Việt Nam không bao giỠđược nhân dân ủng há»™, từ đó chỉ ra Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, nÆ°á»›c bÆ°á»›c để lên dây cót tinh thần cho binh sÄ©, nhằm củng cố vị trà chÃnh trị trong mắt ngÆ°á»i dân. Tuy nhiên, láºp luáºn vòng vo, cuối cùng chÃnh tác giả đó cÅ©ng phải thừa nháºn rằng, cái chÃnh thể VNCH thua cá»™ng sản vì má»™t lý do lá»›n nhất: Thiếu má»™t chủ thuyết lý tưởng để Ä‘i tá»›i cái Ä‘Ãch cuối cùng.
Tháng 6/2007, khi Chủ tịch nÆ°á»›c Cá»™ng hoà Xã há»™i Chủ nghÄ©a Việt Nam Nguyá»…n Minh Triết gặp mặt đông đảo Việt kiá»u và báo giá»›i tại quáºn Cam (Mỹ), Nguyá»…n Cao Kỳ (cá»±u Phó Tổng thống Việt Nam Cá»™ng hoà , viên tÆ°á»›ng râu kẽm má»™t thá»i dẫn đầu phi Ä‘á»™i máy bay của miá»n Nam Việt Nam ném bom Quảng Trị) đã phải tâm phục khẩu phục: "Tôi cÅ©ng từng tham vá»ng thống nhất đất nÆ°á»›c. NhÆ°ng hôm nay phải ngả mÅ© vá»›i những ngÆ°á»i đã là m được Ä‘iá»u đó".
Còn Hai Trung – ngÆ°á»i anh hùng tình báo của Quân Ä‘á»™i Nhân dân Việt Nam – đã khiến cả thế giá»›i phải ngả mÅ© nhÆ° thế nà o?
Báºc thầy trong nghiệp: là m báo và tình báo
Sau khi chiến tranh kết thúc, Hà Ná»™i công bố: Nhà báo lừng danh Phạm Xuân Ẩn là má»™t Ä‘iệp viên hạng nhất trong thá»i kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Ngay láºp tức, Murray Gart, thông tÃn viên trưởng của Time trong thá»i gian chiến tranh đã gà o lên "Ông Ẩn là má»™t kẻ đáng ghét. Tôi muốn giết ông ta!". Trong khi đó, nhiá»u đồng nghiệp khác của ông thì bà ng hoà ng. Lý trà bảo há» phải tin vì Phạm Xuân Ẩn thừa tà i năng để là m được Ä‘iá»u đó. NhÆ°ng trong lòng há» lại muốn nghi, bởi há» không dám nghÄ© rằng má»™t chiến sÄ© cá»™ng sản lại sống có trái tim vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i nhÆ° váºy.
Äã quá nhiá»u ngÆ°á»i biết và viết vỠông vá»›i khả năng hà i hÆ°á»›c, luôn là trung tâm của má»i cuá»™c tranh luáºn nảy lá»a vá» tin tức, vá» nghá» nghiệp. Thú vị hÆ¡n nữa, má»—i khi kết thúc cuá»™c nói chuyện vá»›i ông, phóng viên nà o cÅ©ng có má»™t món quà tá»± mang vá» cho chÃnh mình: khi thì là má»™t bản tin chÃnh xác nhất cho hãng, khi thì là khám phá má»›i vá» văn hoá Việt Nam, đôi khi lại còn là má»™t bà i há»c vá» cách là m ngÆ°á»i - sống để đức cho con cháu.
NhỠđó, cánh phóng viên tuyệt đối tôn trá»ng ông. Ngay cả chÃnh những phóng viên chiến trÆ°á»ng lúc bấy giỠở Việt Nam cÅ©ng đã nghiêng mình gá»i ông là "nguồn cung cấp tin tốt nhất tại Sà i Gòn" (Thomas A.Bass) khi cùng bà n luáºn tại quán cà phê Givral, nÆ¡i lần đầu tiên ông được phong "tÆ°á»›ng" bởi những đồng nghiệp đủ má»i quốc tịch: "TÆ°á»›ng Givral"!
H.D.S Greenway (thÆ°á»ng được biết đến vá»›i cái tên David) là phóng viên có mặt ở Khe Sanh năm 1971, sau nà y cÅ©ng nhá»› lại: "Tôi chứng kiến nhiá»u ngÆ°á»i lÃnh bị thÆ°Æ¡ng được Ä‘Æ°a từ Là o vá». Tôi mô tả há» nhÆ° những ngÆ°á»i sống sót từ các Ä‘Æ¡n vị dẫn đầu cuá»™c tấn công", nhÆ°ng ông Ẩn nói không phải, "Ä‘Æ¡n vị dẫn đầu đã bị xoá sổ. Những gì anh Ä‘ang chứng kiến là những ngÆ°á»i sống sót khi Ä‘ang cố gắng há»— trợ nhÆ°ng cÅ©ng bị thất bại. Tôi nghÄ© lại vá» chuyện nà y: Có vẻ nhÆ° ông Ẩn được thông tin khá chi tiết. Äó chÃnh là sá»± đánh giá mà bạn chỉ có thể có được khi biết rõ cả 2 bên Ä‘ang là m gì trong chiến đấu".
Trên thá»±c tế, chiến dịch Lam SÆ¡n 719 thất bại thảm hại, khi quân Ä‘á»™i Việt Nam Cá»™ng hoà mở cuá»™c tiến công Là o vá»›i quy mô lá»›n năm 1971 thì Phạm Xuân Ẩn Ä‘ang ở Sà i Gòn. ChÃnh ông là ngÆ°á»i đã Ä‘á»c và chuyển vá» Hà Ná»™i ná»™i dung của chiến dịch Hạ Là o trÆ°á»›c khi nó được thi hà nh. Ông giữ bà máºt tuyệt đối cho nghá» tình báo mà ông theo Ä‘uổi hai tháºp ká»· qua.
Thá»i Phạm Xuân Ẩn còn là m cho báo Time- Ảnh: TÆ° liệu
Còn vá»›i tÆ° cách đồng nghiệp má»™t ngÆ°á»i là m báo, ông đã cho Greenway má»™t lá»i khuyên chÃnh xác vá» bản chất của sá»± kiện. Lá»i khuyên có giá trị giữ gìn danh tiếng cho Greenway (ngÆ°á»i mà năm 1973 đã rá»i khá»i tá» Time và sau nà y trở thà nh biên táºp viên của tá» Boston Globe), bởi cÅ©ng trong thá»i gian nà y, chÃnh Jean Claude Pomonti cÅ©ng bị đánh lừa bởi "những thà nh công của chiến dịch" trong những bản tin mà phóng viên nà y chuyển vá» Pháp.
Äó chỉ má»›i là khúc gút của câu chuyện vá» nghá» là m báo của Phạm Xuân Ẩn trong việc tôn trá»ng đồng nghiệp và tinh thần tÆ°Æ¡ng há»— của những phóng viên, thông tÃn viên của các hãng lá»›n ở Sà i Gòn Ä‘ang có sá»± cạnh tranh khốc liệt vá» tin tức. Ông nói rằng, ông tuyệt đối tuân thủ "tinh thần thể thao" trong nghá» nghiệp mà báo chà Mỹ đã dạy cho ông.
ChÃnh vì váºy, những đồng nghiệp của ông thá»i bấy giỠđã phải kÃnh trá»ng nhà tình báo - nhà báo cá»™ng sản nà y, dẫu cho nhiá»u tác phẩm mà há» viết vỠông, dù muốn hay không, cÅ©ng cố áp đặt góc nhìn có hÆ¡i hÆ°á»›ng chÃnh trị lên những sá»± kiện liên quan đến cuá»™c Ä‘á»i vị thiếu tÆ°á»›ng tình báo đầy giai thoại và huyá»n thoại nà y.
Bà máºt sau những bản tin
Tháng 7/1964, tất cả các nhà báo ở Sà i Gòn cố gắng tìm kiếm nguồn xác minh thông tin "Mỹ có đổ quân và bao giá» Mỹ đổ quân và o Nam Việt Nam?". Câu trả lá»i liên quan đến thượng tầng chóp bu của chÃnh giá»›i Mỹ. Tất nhiên, chóp bu của Mỹ tại Sà i Gòn là toà đại sứ.
Má»™t buổi tối, tại quán bar La Cigale, viên bà thÆ° của đại sứ Cabot Lodge ngáºt ngưỡng bÆ°á»›c và o vá»›i bá»™ quần áo chim cò, khoác vai má»™t cô gái đẹp. Không phải những lần "tung tin để nháºn tin", trao đổi tin tức nhÆ° trÆ°á»›c, viên bà thÆ° chỉ mong má»™t đêm ăn chÆ¡i tá»›i bến vì "má»™t tuần nữa tôi vá» nÆ°á»›c rồi".
Sau má»—i bản tin của nhà báo Phạm Xuân Ẩn là má»™t bà máºt
Trong đêm đó, bản tin của Reuters đánh Ä‘i từ Sà i Gòn: "Má»™t tuần nữa, Mỹ thay đại sứ ở Nam Việt Nam". Sá»± nhanh nhạy nghá» nghiệp của Phạm Xuân Ẩn giúp cho Reuters có bản tin Ä‘á»™c quyá»n trÆ°á»›c các hãng, dù sau đó chÃnh ông đã phải mất thá»i gian bị an ninh Việt Nam Cá»™ng hoà thẩm vấn để tìm hiểu nguồn tin, được ông kiên quyết bảo vệ vì "chÃnh ngÆ°á»i Mỹ dạy tôi nhÆ° váºy".
NhÆ°ng có má»™t câu chuyện chÆ°a bao giỠđược kể: Sau khi bản tin của Reuters đánh Ä‘i, Phạm Xuân Ẩn đã nhấc máy gá»i cho đồng nghiệp "có cái tin nhÆ° váºy, coi thá» sao", không phải để tìm kiếm ngÆ°á»i "chia lá»a" những rắc rối phát sinh, mà bởi nguyên tắc "thi đấu thể thao" giữa những ngÆ°á»i là m cùng nghá», mà ông đã thấm nhuần. TrÆ°á»›c và sau câu chuyện nà y, ông vẫn thÆ°á»ng xuyên là m nhÆ° váºy.
Äúng 1 tuần sau khi bản tin được phát Ä‘i, Maxell Taylor sang Nam Việt Nam thay cho H.C. Logde, khẳng định sá»± chÃnh xác của bản tin mà Hai Trung đã gá»i. Äồng thá»i khẳng định chắc chắn Mỹ sẽ tiếp tục tăng cÆ°á»ng quân số ở Nam Việt Nam.
Thá»i Ä‘iểm đó, Hai Trung nháºn định: "Mỹ không đổ quân và o thì bá»n ngụy chỉ có chết mà thôi. Vì và o đầu năm 1965, cho đến khi Mỹ đổ quân thì má»—i tuần chúng bị mất má»™t quáºn lỵ và 1 tiểu Ä‘oà n quân chÃnh quy". Nháºn định nà y bắt nguồn từ vị trà của má»™t nhà báo có nhiá»u nguồn tin và đầu óc của má»™t Ä‘iệp viên chiến lược biết phân tÃch từ chiá»u hÆ°á»›ng chiến lược từ những nguồn tin rá»i rạc đó.
Trong má»™t trang hồ sÆ¡ tuyệt máºt, Hai Trung tá»± nhìn lại quãng thá»i gian phục vụ cho Reuters: "Trong quãng thá»i gian 1960 đến 1964, Reuters luôn là hãng thông tấn có những bản tin tốt nhất, nhanh nhất gá»i Ä‘i từ Sà i Gòn".
Và tất nhiên, trong những bản tin đó Ä‘á»u có bà n tay, khối óc của Phạm Xuân Ẩn.
Ghi Ä‘iểm trong đảo chÃnh
TrÆ°á»›c vụ đảo chÃnh năm 1963 đúng 3 năm, trong đêm 11/11/1960, lÃnh dù của Diệm cÅ©ng đã từng đảo chÃnh. Nguyá»…n Chánh Thi, TÆ° lệnh lá»±c lượng dù, ngÆ°á»i được tạp chà Time mệnh danh là "chuyên gia đảo chánh" và cÅ©ng là má»™t trong bốn ngÆ°á»i được Diệm “thÆ°Æ¡ng nhÆ° conâ€, được cho là cầm đầu.
Khi đó, Phạm Xuân Ẩn đã là nhân viên chÃnh thức của Reuters, đồng thá»i ăn lÆ°Æ¡ng tại Sở nghiên cứu chÃnh trị văn hoá xã há»™i (Phủ Tổng thống) của trùm máºt vụ Trần Kim Tuyến và ở cả Việt Tấn Xã.
Thá»i Ä‘iểm đảo chÃnh xảy ra lúc 4 giá» sáng. Ngay sau khi xác minh thông tin từ cả phe đảo chÃnh (Nguyá»…n Chánh Thi, VÆ°Æ¡ng Văn Äông) lẫn phe Diệm - Nhu, chÃnh Phạm Xuân Ẩn đã đến táºn nhà báo Ä‘á»™ng cho Trần Kim Tuyến: "Äảo chÃnh tháºt rồi. Ông không dắt vợ con trốn Ä‘i, nằm nhà chá» lÃnh dù đến bắt hả". Vá»›i Lê Văn Thái, nhân viên của Tuyến, ông cÅ©ng Ä‘Ãch thân đến báo Ä‘á»™ng để Thái Ä‘i trốn.
Tuy nhiên, sáng sá»›m hôm sau, sau khi tìm cách gá»i Ä‘iện tÃn tin tức Ä‘i, thấy thái Ä‘á»™ chần chá» của Nguyá»…n Chánh Thi trÆ°á»›c cá»a Phủ Tổng thống, Phạm Xuân Ẩn há»i ngay: "LÃnh dù vây chặt rồi, sao không tiến và o Ä‘i đại tá?". Láºp tức, Thi văng miệng: "Ä.má, mà y là m nhà báo mà còn nóng hÆ¡n tao là m nhà binh!". Linh tÃnh nghá» nghiệp đã báo cho ông: "câu chuyện còn dà i".
Trên thá»±c tế, đúng là Nguyá»…n Chánh Thi có ý định đảo chÃnh tháºt, nhÆ°ng kế hoạch của ông ta không phải và o ngà y đó, chẳng qua bị đám sÄ© quan gà súng ngắn và o đầu ép phải là m. Sá»± chần chừ của Thi trong việc chá» thÆ°Æ¡ng thuyết đã khiến Phạm Xuân Ẩn mạnh dạn khẳng định: cuá»™c đảo chÃnh sẽ thất bại!
Rốt cuá»™c, đúng nhÆ° dá»± Ä‘oán. cuá»™c đảo chÃnh thất bại chỉ trong vòng và i ngà y ngắn ngủi nhÆ° Reuters nháºn định. Ẩn chÃnh thức "lên Ä‘iểm" trong mắt của hãng tin nà y, đồng thá»i trở thà nh ân nhân của của Tuyến lẫn Thái vì "có Æ¡n" cứu mạng.
Quan trá»ng hÆ¡n, ná»™i tình cuá»™c đảo chÃnh của “con†đối vá»›i “cha†mà Hai Trung báo cáo đã giúp cho Hà Ná»™i cÅ©ng có những bản báo cáo chÃnh xác vá» phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng chiến lược của Mỹ - Diệm trong thá»i gian ngắn sau nà y.
Vừa được chá»i, vừa được việc
NhÆ° chÃnh ông thừa nháºn, "căn bệnh" thÃch... chá»i Mỹ đã ăn sâu và o máu, nên rất khó sá»a. Bằng chứng, không chỉ ám chỉ trong những bản tin vá» sá»± kiện binh biến ngà y 11/11/1960, mà ngay trong đêm đó, Phạm Xuân Ẩn đã "nóng máu" vá»›i Thiếu tá Scheer (phụ tá tuỳ viên quân lá»±c toà đại sứ Mỹ).
"Nghá» tình báo, hay nghá» báo, chỉ khác nhau ở má»™t chá»—: Ai là ngÆ°á»i Ä‘á»c tin tức của tôi?" - Phạm Xuân Ẩn- Ảnh: TÆ° liệu
Chuyện là , khi gá»i tin bằng Ä‘Æ°á»ng bÆ°u Ä‘iện không xong, trong đêm, ông cùng Trưởng văn phòng Reuters mò qua toà đại sứ Mỹ nhá» Scheer đánh giùm qua Ä‘Æ°á»ng dây của sứ quán vá» hãng.
Khi trở lại, tất nhiên, ông phải tÆ°á»ng thuáºt thông tin lại cho Scheer để là m quà , nhÆ°ng Scheer không há» chuyển bản tin của ông Ẩn Ä‘i vá»›i lý do "ngà i đại sứ không đồng ý dùng Ä‘Æ°á»ng dây của sứ quán giúp má»™t hãng thông tấn tÆ° nhân".
Nóng mặt vì mất thá»i gian, hÆ¡n nữa, tin của Reuters đã cháºm hÆ¡n các hãng khác, Ẩn quát luôn và o mặt Scheer: "NgÆ°á»i Mỹ các ông cóc chÆ¡i được!", rồi hầm hầm bá» vá».
Cuá»™c đảo chÃnh kết thúc, Phòng thông tin Mỹ (USIS) má»i phóng viên các hãng thông tấn nÆ°á»›c ngoà i đến há»p báo máºt vá» vụ Nguyá»…n Chánh Thi. Phạm Xuân Ẩn cÅ©ng tá»›i, nhÆ°ng bị Anspacher (Giám đốc USIS) cản lại, không cho và o.
Trung Ä‘iên tiết. Sau đó chÃnh Reuters đã phát Ä‘i bản tin tiếp theo vá»›i ná»™i dung láºt mặt bản chất: "Cuá»™c đảo chÃnh là giả, chỉ nhằm mục Ä‘Ãch "rung cây nhát khỉ" do ngÆ°á»i Mỹ giáºt dây nhằm mục Ä‘Ãch "doạ" Diệm phải thay đổi phÆ°Æ¡ng pháp cầm đầu bá»™ máy". Bản tin từ Reuters do Trung viết đã là m Mỹ bẽ mặt trÆ°á»›c công luáºn.
Sau nà y, để chuá»™c lá»—i vá»›i ông, cả Scheer lẫn Anspacher đã nhiá»u lần nhá» ngÆ°á»i bắn tin: Há» là m thế vì không biết Ẩn là m cho Reuters, cứ nghi Ẩn là ngÆ°á»i của Trần Kim Tuyến. Mâu thuẫn đó cÅ©ng được dà n hoà vá» sau, nhÆ°ng mối ác cảm vá» sá»± phân biệt đối xá» của ngÆ°á»i Mỹ vá»›i thân pháºn kẻ là m thuê ngÆ°á»i Việt, dù là là m cho hãng tin nÆ°á»›c ngoà i, đã xúc phạm đến lòng tá»± trá»ng của Phạm Xuân Ẩn.
Bởi, ông vốn đã không muốn luồn cúi là m tay sai của Mỹ, nay lại phải chÆ¡i vá»›i nhiá»u gã xấu tÃnh.
Ãc cảm đó trong ông còn kéo dà i vá» sau, kể cả khi Ẩn đã rá»i Reuters (1965), qua là m cho nhiá»u tá» báo khác, cuối cùng dừng lại lâu nhất là tạp chà Time (11 năm, từ 1965-1975).
NgÆ°á»i “biết chá»i có đạo đứcâ€...
Sau những sá»± cố nhÆ° thế, Phạm Xuân Ẩn cà ng khẳng định những nhìn nháºn của mình vá» bản chất quân Mỹ là đúng. Thế nên, ông chẳng sợ gì, vẫn tiếp tục giữ "căn bệnh" "thÃch chá»i Mỹ, xúi ngÆ°á»i ta chá»i Mỹ, xúi Beverly (Beverly Deepe, phóng viên của The NewYork Herarld Tribune, đồng nghiệp thân thiết - NV) viết báo chá»i Mỹ và những tên tay sai chỉ biết bịt mắt, bịt mÅ©i, bịt tai theo Ä‘uôi Mỹ".
Tà i ở chá»—, chá»i nhiá»u thế mà ông chÆ°a bao giá» chá»i sai, và cÅ©ng chÆ°a xúi ai chá»i sai, chÆ°a từng viết má»™t dòng thông tin nà o sai lên mặt báo, dù là vá»›i Reuters, The NewYork Herarld Tribune, The Christian Science Monitor hay Time Magazine.
Äiá»u đó đã được chÃnh David Greenway khẳng định: "Chúng tôi nghÄ© đây là chuyện đùa... Những ngÆ°á»i biên táºp viên của tá» báo Time đã không nghe chúng tôi. Không có phóng viên nà o trong tá» báo Time đã thao túng tin tức. Ông ấy không có sá»± may mắn nà o hÆ¡n chúng tôi", khi má»™t và i đồng nghiệp của Phạm Xuân Ẩn buá»™c tá»™i ông là đã thao túng những tin tức và những câu chuyện trên tạp chà Time vá»›i tÆ° cách là "nhân váºt có ảnh hưởng", khi biết ông là điệp viên của Hà Ná»™i.
Còn Richard Pyle, cá»±u Tổng biên táºp của tá» A.P Sà i Gòn thì nhìn nháºn thẳng thắn: "Ông Ẩn còn cứu tá» Time khá»i sá»± khó xá» vì đã xuất bản những câu chuyện sai sá»± tháºt. Äó là sá»± tà i tình của ông ấy... Không tiết lá»™ là m thế nà o mà ông ấy biết hay không biết Ä‘iá»u gì, ông ấy sẽ cho anh biết anh có Ä‘i đúng Ä‘Æ°á»ng không".
Tất nhiên, không phải bất cứ ai cÅ©ng có thể thừa nháºn sá»± tháºt rằng, đồng nghiệp mà há» ngưỡng má»™ lại là má»™t Ä‘iệp viên cao cấp của phÃa bên kia, đặc biệt vá»›i những ngÆ°á»i là m nghá» mà giá»›i phÆ°Æ¡ng Tây vẫn xem là độc láºp (tÆ°Æ¡ng đối) và thÆ°á»ng được mệnh danh là Quyá»n lá»±c thứ TÆ° nà y.
Peter Arnett (ngÆ°á»i được biết đến nhÆ° má»™t phóng viên chiến tranh có hạng của Thông tấn xã AP, CNN… từng Ä‘Æ°a tin vá» cuá»™c chiến tranh Việt Nam. Gần đây nhất ông có mặt ở Baghdad để Ä‘Æ°a tin vá» cuá»™c chiến vùng Vịnh, đã phá»ng vấn Saddam Hussein; sau đó qua Afghanistan, phá»ng vấn Osama Bin Laden năm 1997) đã chỉ trÃch ông Ẩn: "Mặc dù tôi biết ông ta nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Việt Nam yêu nÆ°á»›c, tôi vẫn cảm thấy nhÆ° bị phản bá»™i xét vá» nghá» báo chÃ. Có nhiá»u lá»i cáo buá»™c trong suốt cuá»™c chiến tranh là chúng tôi đã bị những ngÆ°á»i cá»™ng sản thâm nháºp... NhÆ°ng sau đó tôi biết rằng đó là công việc của ông ấy".
Còn ông Ẩn, năm 2003, xuất hiện trên Truyá»n hình Việt Nam trong chÆ°Æ¡ng trình "NgÆ°á»i Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i", vị thiếu tÆ°á»›ng lẫy lừng vẫn mỉm cÆ°á»i rất tÆ°Æ¡i để nhắc lại quan Ä‘iểm nghá» nghiệp của ông: "nghá» tình báo, hay nghá» báo, chỉ khác nhau ở má»™t chá»—: Ai là ngÆ°á»i Ä‘á»c tin tức của tôi?"
Äó cÅ©ng nhÆ° chÃnh Ä‘iá»u mà Thomas A. Bass, báo The New Yorker đã viết: "Ẩn là má»™t ngÆ°á»i "Việt Nam thầm lặng". Ông nói rằng ông không bao giá» dối ai, rằng ông cung cấp cho báo Time chÃnh những bà i phân tÃch chÃnh trị mà ông đã gá»i cho ông Hồ Chà Minh. Ông là con ngÆ°á»i bị xẻ đôi vá»›i lòng trung chÃnh cao Ä‘á»™, má»™t ngÆ°á»i sống trong sá»± giả dối nhÆ°ng lại luôn nói sá»± tháºt."
HÆ¡n hết thảy, Frank McCulloch, Tổng biên táºp tá» Time ở châu Ã, ngÆ°á»i đã thuê ông Ẩn là m việc cho tạp chà Time đã nhìn thấu suốt má»i câu chuyện: "Liệu tôi có giáºn dữ khi biết câu chuyện vỠông ấy? Hoà n toà n không. Tôi nghÄ© đó là Tổ quốc của ông ta. Nếu ở và o hoà n cảnh nhÆ° váºy, tôi sẽ là m Ä‘iá»u tÆ°Æ¡ng tá»±".
... Cùng hà ng ngà n câu há»i tại sao?
Vá»›i những ngÆ°á»i là m báo, khi đứng trÆ°á»›c má»™t vấn Ä‘á», má»™t sá»± kiện hay má»™t nhân váºt, luôn có má»™t câu há»i mà há» phải tá»± đặt ra: "Tại sao?â€. Tại sao thế nà y, tại sao thế kia?
NhÆ°ng muốn lý giải chỉ bằng má»™t mệnh Ä‘á» há»i nhÆ° váºy sẽ chẳng bao giỠđủ, bởi má»—i con ngÆ°á»i luôn có những lý do cho con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i của riêng mình. Vì thế, những câu há»i sẽ chỉ được giải đáp theo đúng nguyên nghÄ©a của mệnh Ä‘á» "Tại sao?" theo cách mà ngÆ°á»i được há»i muốn trả lá»i.
Thomas A. Bass, báo The New Yorker đã viết: "Ẩn là má»™t ngÆ°á»i "Việt Nam thầm lặng". Ông nói rằng ông không bao giá» dối ai, rằng ông cung cấp cho báo Time chÃnh những bà i phân tÃch chÃnh trị mà ông đã gá»i cho ông Hồ Chà Minh. Ông là con ngÆ°á»i bị xẻ đôi vá»›i lòng trung chÃnh cao Ä‘á»™, má»™t ngÆ°á»i sống trong sá»± giả dối nhÆ°ng lại luôn nói sá»± tháºt." - Ảnh: Phạm Xuân Ẩn vá»›i tÆ° cách nhà báo Ä‘ang tìm hiểu thông tin (TÆ° liệu)
Muốn được giải thÃch nhiá»u hÆ¡n, hay muốn hiểu được nhiá»u hÆ¡n, chỉ có thể đặt mình và o chÃnh há». NhÆ°ng sống nhÆ° há», hay ngắn ngủi hÆ¡n là cố gắng sống nhÆ° há», trong từng giai Ä‘oạn cụ thể của cuá»™c Ä‘á»i há», cÅ©ng chÆ°a chắc có thể hiểu, bởi trong từng góc sâu của má»—i ngÆ°á»i cÅ©ng có những Ä‘iá»u không thể lý giải.
Ngay từ khi ông Ẩn còn sống, rất nhiá»u nhà báo, nhà nghiên cứu từng muốn “giải máºt†vỠông: Tại sao ông lại là m Ä‘iá»u đó? Tại sao ông có được sá»± hiểu biết nhÆ° váºy? Tại sao trÆ°á»›c những hấp lá»±c nà y, quyến rÅ© kia, ông vẫn Ä‘i trá»n vẹn con Ä‘Æ°á»ng mà ông đã chá»n, dù những ngÆ°á»i nghÄ© rằng há» là bạn ông, là đồng nghiệp vá»›i ông đã có thể có những nháºn định hay lá»±a chá»n khác?
Joseph Fouché – mÆ°u sÄ© chiến lược của Napoleon, cha đẻ của ngà nh anh ninh chÃnh trị - cÅ©ng từng nháºn định: “Tôi có mối quan hệ vá»›i những ngÆ°á»i có ảnh hưởng đối vá»›i những luồng công luáºn, có ảnh hưởng vá»›i các h á»c thuyết và có ảnh hưởng vá»›i các tầng lá»›p giai cấp trong xã há»™i. Hệ thống quan hệ nà y đã cho tôi những kết quả sâu sắc. Thông qua sá»± thổ lá»™, tâm tÆ° và những buổi nói chuyện chân tình của há» mà tôi biết tình hình tháºt sá»± của nÆ°á»›c Pháp còn hÆ¡n là hà ng đống báo cáo của vô số nhân viên máºt báo mà tôi đã trả tiá»nâ€.
Äứng ở giữa trung tâm quyá»n lá»±c của nÆ°á»›c Pháp khi ấy, Fouché đã dõi con mắt của mình ở má»i ngóc ngách của cuá»™c sống, để rồi lý giải ra rằng: con ngÆ°á»i ở nÆ°á»›c phát triển hay thế giá»›i lạc háºu thì Ä‘á»u có những nhu cầu váºt chất. Trong số những tham vá»ng cá nhân vô hạn và không thể thoả mãn được, có 2 Ä‘á»™ng cÆ¡ chÃnh cho tham vá»ng, đó là quyá»n lá»±c và quang vinh.
Là ngÆ°á»i thông hiểu cả hệ thống tÆ° bản Anh - Mỹ - Pháp, Phạm Xuân Ẩn đã há»c lại toà n bá»™ lý luáºn đó để áp dụng trở lại vá»›i chÃnh những con ngÆ°á»i trong hệ thống ấy. Ông tá»± xây cho mình mối quan hệ tốt vá»›i đủ má»i tầng lá»›p có ảnh hưởng trong xã há»™i, để rồi từ đó ông hiểu ná»™i tình chế Ä‘á»™ tay sai còn hÆ¡n chÃnh những ngÆ°á»i luôn tá»± đắc tuyên bố muốn xây má»™t xã há»™i dân chủ dá»±a trên những đồng đôla Mỹ.
ChÃnh vì thế, ông biết chắc rằng, sẽ chẳng có ai trong hệ thống kia sẽ hiểu được những gì chất chứa trong lòng ông. Bởi mấy ai biết rằng, năm 1957, để sang Mỹ há»c, Trung đã được Ä‘Ã o tạo bởi 5 ngÆ°á»i thầy khác nhau, trong quãng thá»i gian dà i tá»›i 5 năm.
Äến trÆ°á»›c khi lên Ä‘Æ°á»ng theo diện tá»± túc, "anh Hai" - má»™t trong những ngÆ°á»i thầy của Trung - đã phải chạy vạy, vay mượn cÆ¡ sở mấy ngà n đồng trong hoà n cảnh cá»±c kỳ túng thiếu để đóng tiá»n vé máy bay thế thân cho Trung .
Xúc Ä‘á»™ng nhất, ngay giá» phút ra Ä‘i, chÃnh anh Ba, má»™t ngÆ°á»i anh Việt Nam thứ thiệt, đã ôm và hôn Trung và o hai bên má. Cái ôm của tình đồng chà ấm áp đến ná»—i mà Thiếu tÆ°á»›ng Phạm Xuân Ẩn khi già rồi vẫn nhá»› nhÆ° in rằng: "Từ bé đến giá», Trung toà n bị đánh. ChÆ°a từng có ai ôm Trung nhÆ° anh Ba cả. Cái ôm đó khiến Trung suýt khóc khi lên Ä‘Æ°á»ng".
Liệu những đồng nghiệp, và cả những đối thủ của Trung, đã bao giá» sống đủ ở Việt Nam để hiểu được câu nói "Má»™t chữ cÅ©ng là thầy, ná»a chữ cÅ©ng là thầy" chÆ°a? Sau nà y, chÃnh những ngÆ°á»i thầy của Trung đã nghiến răng chấp nháºn hy sinh, chịu đòn roi tra tấn dã man trong nhà ngục ChÃn Hầm khét tiếng để không bao giỠđể lá»™ tin tức vá» ngÆ°á»i há»c trò của mình.
Äi cùng ông suốt 23 năm trá»i còn có những ngÆ°á»i đồng Ä‘á»™i đã khiến ông luôn ngưỡng má»™, kÃnh phục nhÆ° Tám Thảo, Ba Già , Hai ThÆ°Æ¡ng, TÆ° Cang.... Những ngÆ°á»i đồng chà của Trần Văn Trung, mà trong má»™t bản đánh giá chÆ°a từng công khai, đã viết lại những nháºn định của cấp cao nhất vá» lÆ°á»›i tình báo 2T (bà số của Phạm Xuân Ẩn): "Táºp thể xung quanh 2T là má»™t táºp thể trong sáng, anh hùng".
Phạm Xuân Ẩn – ông và đồng Ä‘á»™i – đã cùng là m nên huyá»n tÃch để chÃnh những thế hệ sau của ông luôn giữ lá»i thá»: Äất nÆ°á»›c nà y, nếu có nguy nan thì há» sẽ là những ngÆ°á»i đầu tiên chấp nháºn há»ng súng kê thẳng và o đầu mình để siết cò. Bởi, cha anh hỠđã luôn là m nhÆ° váºy.
HÆ¡n 30 năm sau, Phạm Xuân Ẩn đã nói vá»›i những ngÆ°á»i phá»ng vấn ông: "Là m tình báo, hay là m báo, chỉ khác nhau ở chá»—: Ai là ngÆ°á»i Ä‘á»c tin tức của tôi". Sá»± an toà n của ông, không há» Ä‘Æ¡n giản, nó có cả má»™t "nghệ thuáºt ẩn mình".
>> Kỳ 13: “TÆ°á»›ng Givral†- Äạo đức của "ngÆ°á»i biết chá»i"
>> Kỳ 12: "TÆ°á»›ng Givral" –Lý tưởng và tà i năng báºc thầy
>> Kỳ 11: "Äiệp viên tay mÆ¡" thà nh ngÆ°á»i Việt trầm lặng
>> Kỳ 10: "Mùi" của một điệp viên
>> Kỳ 9: Chuyến đi của "con sói cô độc"
>> Huyá»n thoại vá» Cụm tình báo H.63 anh hùng - Phần 1
>> NgÆ°á»i giữ khoá bà máºt ở Bá»™ Tổng tham mÆ°u VNCH
Thiếu tÆ°á»›ng Trần Văn Trung (2T) phân tÃch rằng: "Äiệp viên Ä‘Æ¡n tuyến là ngÆ°á»i sống cô Ä‘á»™c, dù anh ta có vợ con bên cạnh cÅ©ng thế. Xung quanh anh ta là má»™t xã há»™i anh ta không chấp nháºn được, nhÆ°ng bắt buá»™c phải sống ở đó. Hoạt Ä‘á»™ng của anh ta là hoạt Ä‘á»™ng của má»™t ngÆ°á»i phạm pháp trong xã há»™i đó. Bá» ngoà i và công khai anh ta phải chứng minh cho các mối quan hệ của anh ta là anh ta chấp nháºn và bảo vệ xã há»™i đó, nhÆ°ng thâm tâm là láºt đổ chế Ä‘á»™ đó Ä‘i".
"Là m tình báo, hay là m báo, chỉ khác nhau ở chá»—: Ai là ngÆ°á»i Ä‘á»c tin tức của tôi".
Vì váºy, nếu Ä‘iệp viên bị bắt, cầm chắc cái chết, hoặc thÆ°Æ¡ng táºt vÄ©nh viá»…n suốt Ä‘á»i. "TrÆ°á»ng hợp trốn thoát chỉ là hãn hữu, không nên kỳ vá»ng", Hai Trung chú dẫn.
Muốn không bị bắt, "điệp viên phải như cá nằm sâu dưới đáy biển, nổi lên là chết".
Còn Phạm Xuân Ẩn thì “nổi lá»nh bá»nh†trên mặt nÆ°á»›c, tháºm chà danh tiếng còn nổi ra ngoà i biên giá»›i Việt Nam, bởi ông là m nghá» phải tiếp xúc vá»›i đủ dạng ngÆ°á»i, má»—i ngà y.
Trong cuốn sách Making of a Quagmire ("Má»™t thế sa lầy Ä‘ang thà nh hình") năm 1965 nói vá» Chiến tranh Việt Nam của David Haberstam, má»™t ngÆ°á»i bạn của Phạm Xuân Ẩn tại báo Time, Haberstam đã miêu tả Phạm Xuân Ẩn nhÆ° là "cái Ä‘inh chốt của má»™t mạng lÆ°á»›i tình báo nhá» nhÆ°ng hạng nhất" của các phóng viên.
Khi biết vá» câu chuyện của Phạm Xuân Ẩn, và trả lá»i vá» thái Ä‘á»™ cá nhân, ông nói: "Äây là má»™t câu chuyện đầy mÆ°u mô, khói và gÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng tôi vẫn quý mến Ẩn. Tôi chÆ°a bao giá» cảm thấy bị Ẩn phản bá»™i. Anh ta đã phải sống vá»›i việc là má»™t ngÆ°á»i Việt Nam trong má»™t thá»i Ä‘iểm gian nan trong lịch sá» của há»...".
Ông nháºn xét: "Câu chuyện của Phạm Xuân Ẩn nhắc lại tất cả những câu há»i căn bản do Graham Green từng nêu ra trong tác phẩm The Quiet American (NgÆ°á»i Mỹ trầm lặng): Thế nà o là sá»± trung thà nh? Thế nà o là lòng yêu nÆ°á»›c? Thế nà o là sá»± tháºt? Anh là ai khi anh nói những sá»± tháºt ấy?".
Cuối cùng, Halberstam kết luáºn: "Có má»™t mâu thuẫn đối vá»›i Phạm Xuân Ẩn mà chúng ta không thể hình dung được. Nhìn lại quá khứ, tôi thấy ông là má»™t con ngÆ°á»i bị xẻ là m đôi ở giữa".
Không chỉ David Haberstam, mà còn rất nhiá»u ngÆ°á»i khác, cả những đồng nghiệp của ông lẫn những há»c giả quan tâm đến lÆ°á»›i tình báo 2T đã muốn phân tÃch rằng: Trong con ngÆ°á»i Thiếu tÆ°á»›ng Hai Trung là má»™t sá»± giằng xé giữa lý tưởng và hiện thá»±c, giữa đồng Ä‘á»™i và đồng nghiệp, giữa tháºt và giả...!
Trong khi đó, cuá»™c sống của 2T suốt 15 năm (1960-1975), nhÆ° ông tá»± bạch "chỉ có giả dối bá» ngoà i: Thấy địch chết phải tuôn nÆ°á»›c mắt cá sấu mà khóc. Thấy chiến sỹ ta bị sát hại phải nuốt háºn để mừng thì không có gì khổ tâm cho bằng".
NhÆ°ng ông vẫn luôn sống tháºt, rất tháºt, để những ngÆ°á»i phÃa bên kia chiến tuyến, lẫn những ngÆ°á»i không có cùng chung má»™t góc nhìn vá» tÆ° tưởng, phải kÃnh trá»ng ông.
Sá»± kiện "đình đám" nhất mà giá»›i báo chà phÆ°Æ¡ng Tây đổ xô và o phân tÃch, khi muốn dẫn tá»›i kết luáºn Trần Văn Trung "gặp khó khăn" vá»›i những ngÆ°á»i đồng Ä‘á»™i, là việc mà ông đã giúp đỡ Trần Kim Tuyến di tản khá»i miá»n Nam Việt Nam và o những ngà y cuối cùng của tháng 4/1975.
NhÆ°ng trÆ°á»›c đó, từ 1960, chÃnh Phạm Xuân Ẩn đã cứu thoát Trần Kim Tuyến trong cuá»™c binh biến của lÃnh dù được xem là do Nguyá»…n Chánh Thi cầm đầu.
Chiếc xe nà y đã giúp sức cho "nghệ thuáºt ẩn mình" của nhà tình báo huyá»n thoại Phạm Xuân Ẩn!
Việc cứu Tuyến trong thá»i Ä‘iểm đó, nhÆ° Hai Trung nhìn nháºn, Mỹ đã "ghét" Diệm tá»›i cá»±c Ä‘iểm khi Diệm tái đắc cá» Tổng thống vá»›i việc đạo diá»…n tá»›i 90% số phiếu ủng há»™, để tiếp tục chiêu bà i "quốc gia" và "đồng minh, chiến hữu" trong khi hoà n toà n phụ thuá»™c và o tiá»n, viện trợ quân sá»± và cố vấn Mỹ, chÆ°a từng được xem xét dÆ°á»›i góc Ä‘á»™ khó khăn.
Sá»± kiện nà y, chÃnh Hai Trung đã chiêm nghiệm: “Bất cứ má»™t ngà nh nghá» nà o và bất cứ công tác nà o cÅ©ng phải chú trá»ng đến mối quan hệ giữa ngÆ°á»i và ngÆ°á»i. Äối vá»›i ngà nh tình báo, nhất là đối vá»›i 1 Ä‘iệp viên hoạt Ä‘á»™ng ở vùng địch háºu thì quan hệ giữa ngÆ°á»i và ngÆ°á»i là rất quan trá»ng vì Ä‘iệp viên phải giao dịch hằng ngà y vá»›i đủ hạng ngÆ°á»i, nhất là vá»›i địch.
Còn con ngÆ°á»i thì lúc nà o cÅ©ng phức tạp. Nhất là con ngÆ°á»i mà điệp viên phải tiếp xúc, vì há» không phải là đồng chÃ, cÅ©ng không phải là đồng bà o tối của Ä‘iệp viên... Con ngÆ°á»i thì lại hay thay đổi hÆ¡n là môi trÆ°á»ng xung quanh của ngÆ°á»i".
CÅ©ng từ quan Ä‘iểm đó, ông chá»n chữ THẬT để sống, để tiếp xúc, thiếp láºp quan hệ lẫn là m việc, khai thác thông tin. Äiá»u gì đã nói, là phải nói cho THẬT. Cả trong cách bông phèng khôi hà i thì ông vẫn rất tháºt, bởi ông là má»™t ngÆ°á»i hà i hÆ°á»›c.
Äiá»u đó, cÅ©ng chÃnh là cách mà hÆ¡n 30 năm sau, ông đã nói vá»›i những ngÆ°á»i phá»ng vấn ông: "Là m tình báo, hay là m báo, chỉ khác nhau ở chá»—: Ai là ngÆ°á»i Ä‘á»c tin tức của tôi".
Kỳ 15: NgÆ°á»i Hà Ná»™i "ở phòng chỉ huy quân Ä‘á»™i Mỹ"
08:30' 03/09/2007 (GMT+7)
(VietNamNet) - Má»™t chi tiết từng được Thomas A. Bass nhắc đến: Khi các bản báo cáo của Trần Văn Trung gá»i ra Hà Ná»™i, những cấp trên của ông từng vui mừng thốt lên: "Chúng ta Ä‘ang ở ngay trong phòng chỉ huy cuá»™c chiến tranh của Mỹ".
>> Kỳ 14: "Nghệ thuáºt ẩn mình" của má»™t Ä‘iệp viên
>> Kỳ 13: “TÆ°á»›ng Givral†- Äạo đức của "ngÆ°á»i biết chá»i"
>> Kỳ 12: "TÆ°á»›ng Givral" –Lý tưởng và tà i năng báºc thầy
>> Kỳ 11: "Äiệp viên tay mÆ¡" thà nh ngÆ°á»i Việt trầm lặng
>> Kỳ 10: "Mùi" của một điệp viên
>> Kỳ 9: Chuyến đi của "con sói cô độc"
>> Huyá»n thoại vá» Cụm tình báo H.63 anh hùng - Phần 1
>> NgÆ°á»i giữ khoá bà máºt ở Bá»™ Tổng tham mÆ°u VNCH
498 bản tin, có phân tÃch và nháºn định của cá nhân, trên quan Ä‘iểm của má»™t Ä‘iệp viên nằm sâu trong lòng địch, từ 1961 - 1975, có thể chỉ là những con số thống kê vô hồn.
NhÆ°ng lá»i nháºn xét của những ngÆ°á»i có trách nhiệm đánh giá vá» giá trị tin tức do Hai Trung chuyển vá» có thể hé lá»™ má»™t phần ánh sáng của câu chuyện: "Từ năm 1961 đến tháng 4/1975, lÆ°á»›i đồng chà 2T đã phục vụ được nhiá»u tà i liệu nguyên bản, những chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược của Mỹ trong chiến tranh đặc biệt, chiến tranh cục bá»™ và Việt Nam hoá chiến tranh.
Trong má»—i thá»i kỳ chiến lược, đồng chà đã phát hiện sá»›m những ý đồ chuyển hÆ°á»›ng chiến lược của địch. Những kế hoạch quân sá»± từng thá»i kỳ và các biện pháp chiến lược của địch; những kế hoạch quân sá»± hằng năm; những ý đồ chủ trÆ°Æ¡ng lên thang xuống thang của Mỹ - ngụy Ä‘á»u được báo cáo kịp thá»i và chÃnh xác... góp phần và o công cuá»™c giải phóng miá»n Nam thống nhất đất nÆ°á»›c".
Sẽ rất khó có lá»i đánh giá nà o cao hÆ¡n vá» công lao đóng góp của Trần Văn Trung.
Nhưng ai cũng muốn biết, Hai Trung đã có những tà i liệu nà o và đã có như thế nà o?
Cú thoát hiểm ngoạn mục
Äầu năm 1961, Hai Trung vừa bắt lại được liên lạc thông qua Tám Thảo. Ngay sau đó, Trung chuyển và o căn cứ tà i liệu McGarr "Technics and Tactics of Counter Insurgency".
Táºn dụng mối quan hệ rá»™ng rãi của mình, Hai Trung thÆ°á»ng xuyên thu tháºp tin tức và tà i liệu từ các tÆ°á»›ng lÄ©nh quân Ä‘á»™i Mỹ và VNCH - Ảnh: TÆ° liệu
Bản tà i liệu do tÆ°á»›ng Mỹ Lionel McGarr, chỉ huy trưởng MANAG soạn vá»›i ná»™i dung "táºp trung chống cá»™ng sản và du kÃch vá» quân sá»±; còn những vấn Ä‘á» chÃnh trị, hà nh chÃnh và kinh tế cÅ©ng chỉ táºp trung nhằm mục Ä‘Ãch chống cá»™ng". Tà i liệu nà y Hai Trung được Trần Kim Tuyến, Lê Văn Thái (Sở nghiên cứu chÃnh trị - văn hoá - xã há»™i) Ä‘Æ°a cho để nghiên cứu, góp ý, sau đó sao y bản chÃnh gá»i ra căn cứ.
Rất bất ngá», tà i liệu bà máºt quân sá»± của Mỹ do Hai Trung lấy vỠđược tóm tắt lại rồi Ä‘em đăng trên tạp chà Quân Ä‘á»™i giải phóng, để phổ biến rá»™ng rãi ý đồ của địch má»™t cách... nhanh nhất.
Mà tà i liệu chÃnh là điệp viên. Bởi, bất cứ cÆ¡ quan tình báo nà o cÅ©ng dá»… dà ng truy ra tung tÃch của tà i liệu, nguồn xuất phát, từ đó dò tìm ra Ä‘iệp viên, nếu bắt được tà i liệu.
Chỉ có 3 nguồn để có bản tà i liệu nà y: Bá»™ tổng tham mÆ°u, The Asia Foundation và tình báo VNCH, hoặc từ Sở nghiên cứu chÃnh trị của Tuyến.
2T mò sang Bá»™ tổng tham mÆ°u thăm há»i, nhÆ°ng không thấy Ä‘á»™ng tÄ©nh. Chỉ thấy quan thầy lo sốt vó.
Bá» qua BTTM, chỉ còn 2 nguồn. Trung đến gặp Äặng Äức Khôi, tung tin thăm dò "chắc là tà i liệu ngụy tạo ná»™i bá»™ nhằm hại nhau, hoặc do Việt Cá»™ng tung ra nhằm ly gián".
Äể phối kiểm cho chắc ăn, Trung sang Sở nghiên cứu chÃnh trị gặp Tuyến, Thái, thấy hai ngÆ°á»i nà y "thở" ra giá»ng Ä‘iệu giống hệt Khôi.
Thá»i Ä‘iểm đó, Sở nghiên cứu chÃnh trị (được Ngô Äình Nhu bảo kê) chịu sá»± "cạnh tranh" khốc liệt của Äoà n công tác đặc biệt miá»n Trung dÆ°á»›i tay Ngô Äình Cẩn nhằm "hất cẳng" sá»± ảnh hưởng của ông anh trai Ä‘ang là Cố vấn của Tổng thống Diệm.
Trong khi đó, ngÆ°á»i Mỹ cÅ©ng tá» ra không thÃch thú gì khi có má»™t cÆ¡ quan máºt vụ có quyá»n lá»±c bao trùm cả miá»n Nam Việt Nam, vốn Ä‘ang được nuôi sống bởi đô la, vÅ© khÃ, viện trợ Mỹ nhÆ°ng lại không chịu tuyệt đối tuân theo sá»± chỉ huy của cố vấn Mỹ.
Mối ngá» vá»±c bao trùm lên toà n bá»™ nhữg kẻ có cùng lợi Ãch, theo cách nà y hay cách khác, trong sá»± liên quan tá»›i Mỹ. NhÆ°ng tất cả Ä‘á»u gạt Hai Trung ra ngoà i bởi quan hệ thân cáºn hữu hảo của "ngÆ°á»i của Phủ Tổng thống", "ngÆ°á»i của ông Tuyến", "ngÆ°á»i của CIA", "ngÆ°á»i bảo vệ tuyệt đối nguồn tin do Mỹ dạy" mà Trung đã tạo dá»±ng.
Tất nhiên, không chỉ riêng Sở nghiên cứu chÃnh trị có bản tà i liệu nà y. NhÆ°ng sá»± việc vẫn cần má»™t đầu mối chịu trách nhiệm. Sau đó Ãt lâu, Trần Lệ ThÃch, nhân viên trá»±c tiếp dÆ°á»›i quyá»n Khôi, má»™t ngÆ°á»i từng tham dá»± Ä‘á»c tà i liệu, sợ quá không chịu nổi áp lá»±c, xin thôi là m ở The Asia Foundation (cÆ¡ quan núp bóng của CIA), qua Mỹ là m cho Äà i VOA (Äà i tiếng nói Hoa Kỳ).
Hai Trung tá»± dỡ bá» lệnh "nằm im" mà cấp trên chỉ đạo, tiếp tục dấn thân và o sâu hÆ¡n để tìm kiếm những bản tà i liệu tuyệt máºt vỠý đồ, mục tiêu chiến lược của đối phÆ°Æ¡ng.
NgÆ°á»i của nhiá»u phÃa
Tá»›i tháng 5/1961, mâu thuẫn gay gắt giữa Diệm và ngÆ°á»i Mỹ phần nà o được giải quyết, sau má»™t và i Ä‘á»™ng thái Diệm nghe lá»i Mỹ trong việc dỡ bá» dần lối cai trị "gia đình trị", tạo hình thức dân chủ giả tạo thông qua bầu cá», sá» dụng nhiá»u "Mỹ con" hÆ¡n trong bá»™ máy.
Ngay láºp tức. John F. Kennedy (Tổng thống Mỹ) sai Lyndin B. Jonhson (Phó Tổng thống) và em gái Kennedy sang Việt Nam, tuyên bố công khai ra mặt ủng há»™ Diệm.
Äó là hệ quả tất yếu sau sá»± kiện tháng 11/1960, Mỹ là m xong Ä‘á»™ng tác "rung cây nhát khỉ" khi dùng Nguyá»…n Chánh Thi và o cuá»™c "đảo chÃnh giả cầy" nhằm doạ anh em Diệm.
Thomas A. Bass từng nhắc đến: Khi các bản báo cáo của Trần Văn Trung gá»i ra Hà Ná»™i, những cấp trên của ông từng vui mừng thốt lên: "Chúng ta Ä‘ang ở ngay trong phòng chỉ huy cuá»™c chiến tranh của Mỹ!".
Sá»± vụ đình đám khiến gia đình Diệm vui mừng cà ng khoét sâu mâu thuẫn trong ná»™i bá»™ quan thầy VNCH, khi Tuyến nổi xung chá»i luôn cả Mỹ: "Thằng Mỹ ngu quá, có ủng há»™ thì cÅ©ng nói vừa thôi. Nó nói thế thì mình là m sao mà khuyên ông cụ sá»a đổi Ä‘Æ°á»ng lối gì được. Äây rồi không vừa ý Mỹ thì nó lai dở trò nữa mà xem".
Sá»± uất ức của ông thầy tu xuất Trần Kim Tuyến từ thá»i Ä‘iểm đó, đã khiến vá» sau, Tuyến mạnh dạn dám bắt tay vá»›i má»™t nhân váºt khác (mà Tuyến không há» biết là nhân váºt đặc biệt của Hà Ná»™i, VietNamNet sẽ tiếp tục Ä‘á» cáºp trong loạt bà i sau - NV) để láºt anh em Diệm - Nhu; rồi tá»›i cả Nguyá»…n Khánh. NhÆ°ng đó là má»™t câu chuyện khác.
Sá»± rối ren, lủng củng, mâu thuẫn ná»™i bá»™ của má»™t chế Ä‘á»™ "ăn bám" giúp Trung "lặn" sâu hÆ¡n và o tầng sâu của bà máºt để tìm kiếm những bà máºt khác.
CÅ©ng trong năm 1961, kế hoạch Khu trù máºt thất bại theo kế hoạch dinh Ä‘iá»n, buá»™c Mỹ - Diệm phải tìm cách thay đổi. Kế hoạch Ấp chiến lược ra Ä‘á»i. Hai Trung là má»™t trong sốt Ãt những nhà báo thân cáºn vá»›i chÃnh quyá»n (tay sai và ông chủ) được má»i Ä‘i thị sát đầu tiên trại thà điểm vỠẤp chiến lược ở Tân Hiệp, Tân An (Long An). Vá» sau, chÃnh 2T bị phê bình đã không báo cáo ngay việc nà y.
Thá»i Ä‘iểm đó, kế hoạch Ấp chiến lược được Mỹ "trình" qua cho Diệm. Văn phòng Ngô Äình Nhu trá»±c tiếp tiếp nháºn, soạn thảo bản đối ứng bổ sung của kế hoạch nguy hiểm nà y. NgÆ°á»i phụ trách phần việc là Nguyá»…n Văn Khoa, anh rể của cha Nguyá»…n Ngá»c Lan, Ä‘ang là cố vấn của Nhu. Khoa vốn há»c trÆ°á»ng mà Ngô Äình Thục, ngÆ°á»i được Diệm, Nhu đặc biệt kÃnh nể trong gia đình, từng theo há»c.
Từ văn phòng Nhu, kế hoạch nà y "bay" vá» Sở nghiên cứu chÃnh trị - văn hoá - xã há»™i vá»›i yêu cầu tìm hiểu thêm mô hình tổ chức Kiburt (ấp chiến đấu của Israel) để nghiên cứu, Ä‘á» xuất bổ sung. NgÆ°á»i trá»±c tiếp phụ trách phần việc là Lê Văn Thái.
Thái vốn tiếng Anh không tốt, kế hoạch Ấp chiến lược lại khá đầy đặn. Äể "gá»i" lại ngÆ°á»i Mỹ phê duyệt lần cuối trÆ°á»›c khi thá»±c thi, Thái gá»i Trung lên giao lại để góp ý và nhá» dịch sang tiếng Anh. Mừng nhÆ° mở cở, Trung ôm luôn vá» Ä‘á»c qua, sao má»™t bản gá»i ra ngay căn cứ, còn bản gốc mang sang cho Pete Robert (ngÆ° á»i của đại sứ quán Anh) nhá» "dịch giùm".
Tất nhiên, ngÆ°á»i Anh đã không thể không nhiệt tình khi nhìn thấy "món quà " bản kế hoạch chiến lược "khủng" nà y "rÆ¡i" từ phÃa ngÆ°á»i bạn Hai Trung sang, nên dốc sức dịch giúp rất nhanh chỉ trong vòng 1 tuần. Trong mối quan hệ tìm kiếm ảnh hưởng, việc Robert lÆ°u giữ bản dịch là điá»u dá»… hiểu, còn con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i tá»›i đâu thì Trung cÅ©ng không quan tâm.
Xong nhiệm vụ với Thái, Trung đem tà i liệu đã dịch vỠnhà "ngâm" tới khi Thái giục cuống lên, mới đưa ra.
"Món quà " của Trung khiến ngÆ°á»i Anh rất Ä‘á»—i nhiệt tình khi sau đó tiếp tục giúp đỡ vá»›i kế hoạch Ấp chiến đấu. Lê Văn Thái tiếp tục tin tưởng và o trình Ä‘á»™ của má»™t nhân viên mẫn cán. Còn Hà Ná»™i thì đã có nguyên bản kế hoạch "dồn dân láºp ấp, tát nÆ°á»›c bắt cá", láºp vùng trắng tách Việt Cá»™ng vá»›i dân chúng... đặc biệt nguy hiểm do những cái đầu siêu đẳng vá» chiến lược của cả Mỹ lẫn Diệm dà nh thá»i gian, công sức vẽ ra.
Việc phá Ấp chiến lược những năm 1962 - 1963, sỠsách đã ghi lại rất rõ.
Kỳ 16: Hấp lá»±c dá»c Ä‘Æ°á»ng Ä‘i
08:39' 04/09/2007 (GMT+7)
(VietNamNet) - Há»c xong ở Mỹ, trÆ°á»›c mặt Hai Trung có 2 sá»± lá»±a chá»n. Má»™t là trở vỠđể... vô khám hoặc chết trên xứ sở Việt Nam nghèo khó vá»›i cuá»™c chiến Ä‘ang ngà y cà ng leo thang chÆ°a biết khi nà o dừng. Hai là đà ng hoà ng ở lại Mỹ vá»›i lý do "chỉ huy bị bắt, đã đứt liên lạc" rồi tiếp tục há»c hà nh, là m báo, kết hôn, hưởng thụ cuá»™c sống già u có không bom đạn. Trên Ä‘Æ°á»ng Hai Trung Ä‘i, đầy rẫy những hấp lá»±c...
>> Kỳ 15: NgÆ°á»i Hà Ná»™i "ở phòng chỉ huy quân Ä‘á»™i Mỹ"
>> Kỳ 14: "Nghệ thuáºt ẩn mình" của má»™t Ä‘iệp viên
>> Kỳ 13: “TÆ°á»›ng Givral†- Äạo đức của "ngÆ°á»i biết chá»i"
>> Kỳ 12: "TÆ°á»›ng Givral" –Lý tưởng và tà i năng báºc thầy
>> Kỳ 11: "Äiệp viên tay mÆ¡" thà nh ngÆ°á»i Việt trầm lặng
>> Kỳ 10: "Mùi" của một điệp viên
>> Kỳ 9: Chuyến đi của "con sói cô độc"
>> Huyá»n thoại vá» Cụm tình báo H.63 anh hùng - Phần 1
>> NgÆ°á»i giữ khoá bà máºt ở Bá»™ Tổng tham mÆ°u VNCH
Nhìn danh sách những tà i liệu mà lÆ°á»›i tình báo 2T chuyển vá», bất cứ má»™t cÆ¡ quan tình báo nà o cÅ©ng phải "thèm thuồng" má»™t Ä‘iệp viên "có cỡ" nhÆ° thế:
Từ năm 1961-1965: những bản tà i liệu nguyên bản vá» chiến lược chiến tranh đặc biệt nhÆ° Tà i liệu McGarr; tà i liệu Staley, tà i liệu Taylor, tà i liệu Harkins; tà i liệu Ấp chiến lược...; giai Ä‘oạn 1965 - 1968: Má»i kế hoạch liên quan đến chiến lược chiến tranh Cục bá»™, phục vụ chiến thuáºt cho Máºu Thân 1968; giai Ä‘oạn 1969 - 1973: tuyệt đối bà máºt và chuyển giao kịp thá»i những tà i liệu liên quan đến chiến lược Việt Nam hoá chiến tranh, là nhân váºt được chèo kéo của nhiá»u cÆ¡ quan tình báo, kể cả CIA Mỹ; giai Ä‘oạn 1973 - 1975: Thu hà ng trăm bản tin nguyên bản "phục vụ trên hạ quyết tâm giải phóng miá»n Nam"...
Trong khi đó, trên chặng Ä‘Æ°á»ng Ä‘i của má»™t Ä‘iệp viên có quá nhiá»u hấp lá»±c và điá»u kiện sa ngã. Dẫn 2T là m dẫn chứng Ä‘iển hình, bản tổng kết của Cục tình báo Trung Æ°Æ¡ng miá»n chỉ rõ: "Cán bá»™ Ä‘iệp báo hoạt Ä‘á»™ng lẻ loi, Ä‘Æ¡n tuyến, tá»± kiểm soát, nên yêu cầu "chuẩn" là không để bị sai sót và không để bị thoái hoá".
"3 cá»a Tình, Tiá»n, Tù"
Có những Ä‘iá»u khi ngÆ°á»i ta tin là lý tưởng sống, há» sẽ theo suốt cuá»™c Ä‘á»i, bất chấp sợ hãi lẫn những hấp lá»±c dá»c Ä‘Æ°á»ng Ä‘i.
Trên Ä‘Æ°á»ng Hai Trung Ä‘i, đầy rẫy những hấp lá»±c. NhÆ°ng 23 năm trong lòng địch, chÆ°a má»™t lần ông vấp- Ảnh: TÆ° liệu
Năm 1957, Trần Văn Trung đặt chân tá»›i nÆ°á»›c Mỹ. Mất 2 năm theo há»c để hiểu ngÆ°á»i Mỹ, Trung cÅ©ng kịp để lại ấn tượng vá» má»™t cáºu sinh viên hà o hoa, hà i hÆ°á»›c và cá»±c kỳ thông minh vá»›i kết quả há»c táºp có thể Ä‘iá»u khiển theo ý mình.
NhÆ°ng há»c thôi chÆ°a đủ, cáºu sinh viên Việt Nam ấy còn rất biết... chÆ¡i. Những gì văn minh nhất của nÆ°á»›c Mỹ, Hai Trung Ä‘á»u tá»± há»c và áp dụng trở lại vá»›i chÃnh những ngÆ°á»i ngoại quốc cùng là m, cùng chÆ¡i sau nà y. Rất cÆ°ng chiá»u... chó và tôn trá»ng phụ nữ, Hai Trung lúc nà o cÅ©ng lịch thiệp, nhã nhặn vá»›i các quý bà , quý cô, bởi “lá»i của phụ nữ là lá»i của Chúa rồiâ€.
Năm 1959, trÆ°á»›c bức thÆ° báo tin dữ từ quê nhà , Trung quyết định vá» nÆ°á»›c, mặc dù ngÆ°á»i Mỹ sẵn sà ng Ä‘Ã i thỠđể Trung theo há»c tiếp 2 năm cuối vá»›i số tiá»n há»c bổng 350 USD má»—i tháng - mÆ¡ Æ°á»›c của những du há»c sinh tại Mỹ lúc bấy giá».
Tuy nhiên, tiá»n chỉ là chuyện nhá». Có má»™t Ä‘iá»u Ãt ai biết rằng, cáºu sinh viên hà o hoa khi ấy Ä‘ang được má»™t cô gái Mỹ... Ä‘em lòng yêu thÆ°Æ¡ng và đỠnghị kết hôn. Cô là con gái của má»™t tá»· phú. NhÆ°ng đó đã vÄ©nh viá»…n là bà máºt của riêng ông.
Lúc nà y, trÆ°á»›c mặt Hai Trung có 2 sá»± lá»±a chá»n. Má»™t là trở vỠđể... vô khám hoặc chết trên xứ sở Việt Nam nghèo khó vá»›i cuá»™c chiến Ä‘ang ngà y cà ng leo thang chÆ°a biết khi nà o dừng, hai là đà ng hoà ng ở lại Mỹ vá»›i lý do “chỉ huy bị bắt, đã đứt liên lạc†rồi tiếp tục há»c hà nh, là m báo, kết hôn, hưởng thụ cuá»™c sống già u có không bom đạn. Ở lại đất Mỹ, tÃnh mạng của ông sẽ được bảo đảm an toà n trÆ°á»›c sức mạnh của quyá»n lá»±c, tiá»n bạc và tình yêu.
NhÆ°ng lòng dÅ©ng cảm và trung thà nh của ngÆ°á»i lÃnh trong ông đã quyết định: Trở vá»!
NgÆ°á»i hùng bị săn Ä‘uổi
Năm 1969, Phạm Xuân Ẩn chÃnh thức là ngÆ°á»i của tạp chà Time sau má»™t thá»i gian dà i cá»™ng tác. Những Æ°u đãi đặc biệt của Time dà nh cho thông tÃn viên ngÆ°á»i Việt số 1 nhÆ° Phạm Xuân Ẩn luôn có má»™t lá»±c hấp dẫn lá»›n vá» quyá»n lợi nhÆ°: cứ 2 năm là m cho tạp chà nà y, Ẩn cùng vợ có quyá»n nghỉ phép 1 tháng Ä‘i Mỹ chÆ¡i, báo chịu má»i phà tổn. Tuy nhiên, ông chÆ°a bao giá» nháºn vá» mình quyá»n lợi đó.
Tháºm chÃ, khi đã chắc chân ở Time, hà ng loạt lá»i má»i vẫn tá»›i tấp bay tá»›i: Harper, cháu của Philip Potter (trùm CIA ở Huế) tìm tá»›i má»i Trung vá» là m việc bán thá»i gian, sẵn sà ng trả lÆ°Æ¡ng cao, hoạt Ä‘á»™ng trong hà ng ngÅ© Trần Quốc Bá»u. Trung tìm hiểu, biết được thá»±c chất công việc là chống phá phong trà o cách mạng nên đã kiên quyết từ chối.
Vị thiếu tÆ°á»›ng tình báo huyá»n thoại đã Ä‘i trá»n con Ä‘Æ°á»ng dà i 23 năm ẩn mình trong lòng địch háºu, vá»›i lá»i dặn của anh Hai (đồng chà DÆ°Æ¡ng Minh SÆ¡n, TÆ° Tùng) khi dạy nghiệp vụ những ngà y đầu: "Bác Hồ dạy chúng ta: Những ngÆ°á»i cán bá»™ tình báo phải đấu tranh cho được 3 cá»a: Tình, Tiá»n, Tù" - Ảnh: TÆ° liệu
Từ chối ngÆ°á»i Mỹ xong, Trung lại bị “săn lùng†bởi cÆ¡ quan tình báo của Tưởng Kiến Quốc. Francis Cao, đại diện của tình báo Äà i Loan thuyết phục Trung cá»™ng tác, vá»›i Ä‘á» nghị sẽ giá»›i thiệu vá»›i Wang Tchen (vá» sau là Tham mÆ°u phó hà nh quân ở Äà i Loan), nhÆ°ng Trung thấy không có lợi cho cách mạng nên cÅ©ng không nháºn lá»i.
Biết Trung là “con cá và ng†không thể để lá»t mất, ngÆ°á»i Mỹ nhất định không chịu bá» cuá»™c. Má»™t đại diện khác của CIA xuất hiện: David Huston, đệ tá» ruá»™t của Edward Lansdale.
Từ năm 1961, theo lá»i Ä‘á» nghị giúp đỡ của Jim Robinson (thông tÃn viên của hãng NBC), Trung sống và là m việc cáºn ká» vá»›i David Huston. Mối giao hảo thân tình trên tÆ° cách đồng nghiệp nhá» vả kèm cặp đã khiến Hai Trung không hỠđặt vấn Ä‘á» tìm hiểu vá» David Huston là ai.
Mãi vá» sau, khi David quay trở lại Việt Nam vá»›i tÆ° cách là bà thÆ° của Lansdale, Trung má»›i giáºt mình. Hoá ra, hai nhân váºt tình báo ở hai bên chiến tuyến sống cùng nhau trong suốt thá»i gian dà i mà vẫn giữ kÃn bình phong. Tuy nhiên, Huston “cáo già †bao nhiêu thì Hai Trung còn “cao thủ†hÆ¡n bấy nhiêu. Ông tiếp tục cuá»™c hà nh trình bà máºt của riêng mình sau khi tháºn trá»ng Ä‘iá»u tra và cảnh giác để giữ an toà n tuyệt đối.
Vá» sau, ông tá»± trà o nhìn lại "má»™t tên CIA nằm bên cạnh gần 1 năm trá»i mà không đặt nghi vấn gì kể cÅ©ng là quá yếu và quá sÆ¡ hở rồi. Chá»› để nó phát hiện ra thì chắc không còn ngồi đây mà tổng kết nữa".
Thá»i Ä‘iểm 1969, trở lại Việt Nam, biết Trung là ngÆ°á»i quan hệ rá»™ng, lại là ngÆ°á»i từng giúp đỡ mình, David Huston lại tiếp tục tìm đến đặt vấn Ä‘á» má»i Trung kinh doanh theo hình thức Mỹ bá» vốn, mở trang trại nuôi bò sữa ở Bình Long, còn Trung quản lý. Lá»i để nghị cá»±c kỳ hấp dẫn: "lá»i mình ăn, lá»— Mỹ chịu", chỉ kèm Ä‘iá»u kiện là ông chủ Ä‘iá»n trang nháºn giùm má»™t số ngÆ°á»i Thượng và ngÆ°á»i Kinh và o là m việc.
Thấy việc đi với CIA vỠphương diện kinh tế không có lợi cho công việc phục vụ cách mạng, Trung khéo léo từ chối.
ChÆ°a chịu thua, David Huston lại tấn công tiếp, rủ Trung mở nhà máy cá há»™p xuất khẩu, Trung cÅ©ng chỉ lắc đầu quầy quáºy vá»›i lý do "kinh doanh không phải là thứ Trung ham".
CIA Mỹ chà o thua. Láºp tức, tình báo Anh nhảy và o. Fordaz, trùm tình báo Anh lúc bấy giỠở Sà i Gòn (nhân váºt vá» sau nổi tiếng khi tham gia láºt đổ Mossadegh ở Iran), má»i Trung đến, đặt vấn Ä‘á» trao đổi thông tin 2 chiá»u, có thù lao. Lại thêm má»™t lần lắc đầu nữa.
Hết tình báo, tá»›i lượt các tá» báo, hãng thông tấn khác và o cuá»™c... chà o má»i. Merton Pery, trưởng đại diện của Newsweek ở Sà i Gòn cÅ©ng tá»›i má»i Trung cá»™ng tác. Trong khi Time trả lÆ°Æ¡ng cho Trần Văn Trung 450 USD má»—i tháng, tiá»n ăn theo giá chÃnh thức của ngân hà ng 118 đồng tiá»n Sà i Gòn ăn 1 USD, thì Newsweek sẵn sà ng trả cho Trung 500 USD/ tháng, chấp nháºn tÃnh theo giá đô la chợ Ä‘en, quy đổi ra tiá»n Sà i Gòn cao gấp nhiá»u lần.
TÃnh toán, thấy Newsweek là tá» báo có xu hÆ°á»›ng đối láºp vá»›i chÃnh quyá»n Mỹ, dá»… "gây thù chuốc oán" khi viết bà i, Trung từ chối luôn lá»i má»i hấp dẫn nà y. NhÆ°ng tôn trá»ng tình đồng nghiệp, Trung giá»›i thiệu những ngÆ°á»i khác có khả năng và o vị trà đó.
Bám chặt và o bình phong báo chÃ, Hai Trung Ä‘ung Ä‘Æ°a "là m xiếc" trên sợi dây quyá»n lá»±c, giữa sá»± há»—n Ä‘á»™n của các phe nhóm tranh già nh ảnh hưởng và mong muốn ngÆ°á»i Mỹ để mắt nhiá»u hÆ¡n tá»›i há». Từ Việt Tấn Xã, tá»›i Reuters, The New York Herarld Tribune, The Christtian Science Monitor rồi Time Magazine, Trung chấp nháºn má»™t mức lÆ°Æ¡ng đủ sống, đủ để là m việc và đủ để phục vụ cho cách mạng. Vá»›i ai, vá»›i phe nhóm nà o, ông cÅ©ng luôn hồ hởi đón tiếp nhÆ°ng có khoảng cách đủ để an toà n, để ngÆ°á»i khác hiểu "thằng đó chỉ khoái là m báo, khoái chuyện thá»i sá»± chÃnh trị chứ không là m chÃnh trị, khoái tiếu lâm, chứ hoà n toà n vô hại".
Nguồn tiá»n lÆ°Æ¡ng nháºn vá», Hai Trung chia là m 3 phần: 1 phần nuôi gia đình; 1 phần để giao tiếp, thiết láºp, mở rá»™ng quan hệ xã há»™i; phần còn lại để giúp đỡ tổ chức, dần tÃch luỹ sẵn để phòng công tác lâu dà i.
CÅ©ng trong cảnh tranh tối tranh sáng các phe nhóm thi nhau lục đục già nh ăn thá»i kỳ đó, Hai Trung "đã không còn sợ bá»n nguỵ nó nghi ngá» gì nữa vì chẳng có thằng nà o ở lâu má»™t chá»—, thì giỠđâu mà củng cố trả thù".
Nhìn lại mình sau ngà y đất nÆ°á»›c hoà n toà n thống nhất, Äại tá Trần Văn Trung tâm sá»±: "Là m cho má»™t tạp chà lá»›n (Time), Trung có thể mÆ°á»›n nhà cá»a lá»›n, sắm xe tốt để có má»™t lối sống của giá»›i thượng lÆ°u, là m há»™i viên các há»i kỵ mã, du thuyá»n, Cercle Sportif, Lion Club, Rotary Club... để phát triển nguồn tin mạnh hÆ¡n nữa, nhÆ°ng Trung sợ mất thá»i giá», mất phẩm chất lần lần mà không biết được, không những cho bản thân mà cho cả vợ con.
Má»™t khi ta giải phóng hoà n toà n, Ä‘i nÆ°á»›c ngoà i thì không nói gì, nếu ở lại trong nÆ°á»›c thì không tà i nà o sá»a chữa được thói quen, táºt xấu, tâm lý của mình và gia đình mình vá»›i má»™t nếp sống tÆ° sản cao nhÆ° thế được".
Vị thiếu tÆ°á»›ng tình báo huyá»n thoại đã Ä‘i trá»n con Ä‘Æ°á»ng dà i 23 năm ẩn mình trong lòng địch háºu, vá»›i lá»i dặn của anh Hai (đồng chà DÆ°Æ¡ng Minh SÆ¡n, TÆ° Tùng) khi dạy nghiệp vụ những ngà y đầu: "Bác Hồ dạy chúng ta: Những ngÆ°á»i cán bá»™ tình báo phải đấu tranh cho được 3 cá»a: Tình, Tiá»n, Tù".
|