24-10-2008, 04:53 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Lá»i chà o cuối của Sherlock Holmes
Lúc mở mắt tôi thấy những con chim chiá»n chiện Ä‘ang nhởn nhÆ¡ bay liệng trên bầu trá»i trong sáng, xanh thắm giữa mùa hè.
“Hurree. Ông dáºy rồi đấy†giá»ng nói có sức an ủi lá»›n lao của Sherlock Holmes vang lên bên tôi. Ông Ä‘ang ngồi cạnh chá»— tôi nằm, trên má»™t thảm cá» nÆ¡i sÆ°á»n đồi trà n ngáºp nắng sá»›m mà hút tẩu thuốc vá»›i vẻ đầy mãn nguyện. Äầu óc tôi vẫn còn hÆ¡i mông lung, nhÆ°ng tháºt lạ lùng, tôi chẳng thấy trong lòng có chút vÆ°á»›ng báºn nà o. Chỉ cảm nháºn rõ má»™t Ä‘iá»u: tháºt là kỳ diệu khi ta vẫn còn được sống. Tôi sá» tay lên ngá»±c, chẳng há» có vết thÆ°Æ¡ng nà o, cả đến vết tÃch của nó cÅ©ng không. Có thể nà o đây chỉ là má»™c giấc mÆ¡ NhÆ°ng khi ấn bà n tay phải lên ngá»±c, tôi cảm thảy Ä‘au nhói ở bà n tay - nÆ¡i má»™t bà n chân đã đạp lên nó.
“Moriarty!" Tôi kêu lên.
“Hắn đã chuyển tiếp sang má»™t sá»± tồn tại khác rồi, Hurree ạ. Ông không nhá»› là mình đã ngáng chân hắn khi hắn chuẩn bị tung ra phát súng kết liá»…u hay sao? Nếu ngÆ°á»i ta cần má»™t thứ gì đó nhÆ° là viện bảo tà ng công cá»ng ở đất nÆ°á»›c nà y thì cái dù của ông cần phải nằm ở đóâ€.
Nghe tiếng trò chuyện của chúng tôi, Äạt Lai Lạt Ma, Lạt Ma Yonten, Tsering và Kintup từ địa Ä‘iểm cắm trại nhá» bên dÆ°á»›i bÆ°á»›c tá»›i gần. Äạt Lai Lạt Ma đến, quà ng chiếc khăn mà u trắng quanh cổ tôi để cám Æ¡n tôi vì đã cứu mạng cáºu. Lạt Ma Yonten, trông nhÆ° không bị há» hấn gì bởi cuá»™c thá» thách vừa rồi, trìu mến nắm tay tôi mà lắc mãi. Tsering và Kintup rất vui khi thấy tôi tỉnh dáºy và là nh lặn, đồng thá»i biểu lá»™ lòng kÃnh sợ tôi vô kể, chắc là bởi hỠđã nghe Lạt Ma Yonten tán dÆ°Æ¡ng vá» công trạng của tôi trong hang Ä‘á»™ng má»™t cách cÆ°á»ng Ä‘iệu, thổi phồng câu chuyện lên quá mức. Tất cả ná»— lá»±c của tôi hòng Ä‘Ãnh chÃnh lại sá»± hiểu lầm không những chẳng dẫn đến đâu mà tháºm chà còn bất lợi, vì hai chà ng trai lại xem sá»± phản đối của tôi chứng tỠđức khiêm tốn tá»± nhiên của má»™t nhân cách lá»›n và cá»™ng nó và o danh sách những Æ°u Ä‘iểm khác của tôi.
Chúng tôi cắm trại trên má»™t sÆ°á»n đồi cách sông băng và i dặm, đứng từ đây có thể nhìn thấy nó từ hÆ°á»›ng Bắc. Lối và o ngôi Ä‘á»n má»™t lần nữa lại bị chôn vùi dÆ°á»›i băng, cho tôi khi Äạt Lai Lạt Ma Ä‘á»i tiếp theo lên ngôi. Ở má»™t bên khu trại của chúng tôi là má»™t đám tù binh - chừng ba mÆ°Æ¡i tên lÃnh Trung Quốc ăn mặc kỳ cục Ä‘ang rúm lại vá»›i nhau má»™t cách thảm hại. Những ngÆ°á»i lÃnh của Äạt Lai Lạt Ma, dÆ°á»›i sá»± chỉ huy sáng suốt của Tsering dÅ©ng cảm, không chỉ đã đẩy lùi được đám lÃnh Trung Quốc tại cây cà u băng mà sau đó, khi Ä‘ang nắm thế chủ Ä‘á»™ng đã bất ngá» Ä‘á»™t kÃch và đánh cho chúng thất bại hoà n toà n.
Ngà y hôm sau, chúng tôi lên Ä‘Æ°á»ng quay lại Lhassa. Trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i tôi đã há»i Sherlock Holmes vá» những sá»± kiện phi thÆ°á»ng trong hang và cố moi ra má»™t số lá»i giải thÃch có cÆ¡ sở khoa há»c vá» chúng. Ông không trả lá»i ngay mà chỉ im lặng cưỡi ngá»±a Ä‘i cạnh tôi. Sau khi châm tẩu và rÃt và i hÆ¡i, ông quay sang nói vá»›i tôi:
“Tôi đánh giá rất cao tình bạn của ông, Hurree ạ, và không muốn ông nghÄ© rằng tôi không đáp lại tấm chân tình của ông. Tôi đã có má»™t lá»i thá» trang trá»ng rằng sẽ không bao giá» tiết lá»™ những bà máºt nà y cho bất cứ ai không phải là chúng ta - dù đó là ngÆ°á»i bạn đáng tin cáºy nhất và là đại ân nhân. Tôi đã thảo luáºn vấn Ä‘á» nà y vá»›i Lạt Ma Yonten và ông ấy cÅ©ng nhất trà rằng có thể cho ông má»™t lá»i giải thÃch chung chung mà không để lá»™ những thông tin đặc biệt, vì nhÆ° váºy sẽ bị coi nhÆ° là vi phạm lá»i thá» giữ bà máºtâ€.
Dù đang trên mình ngựa, Sherlock Holmes vẫn mang dáng điệu mô phạm mà bao giỠông cũng có khi giảng giải vỠmột vấn đỠnà o đó.
“Äức Pháºt từng có lần nói rằng có nhiá»u thế giá»›i và hệ thống vÅ© trụ trong vÅ© trụ hiện hữu, cÅ©ng nhiá»u nhÆ° cát bên bá» sông Hằng. Giáo lý nhà Pháºt tin rằng “thá»i luân Æ°u việt nhất" được váºn hà nh trong nhiá»u thế giá»›i nà y bởi những Äức Pháºt khác nhau của quá khứ, hiện tại, tÆ°Æ¡ng lai và tháºm chà bởi chÃnh ThÃch Ca Mâu Ni. Nhiá»u trong số những thế giá»›i nà y Ä‘i trÆ°á»›c chúng ta, đặc biệt có má»™t thế giá»›i - cai quản má»™t nghìn thế giá»›i khác trong hệ thống của nó - tiên tiến hÆ¡n quá nhiá»u so vá»›i cái hà nh tinh nguyên thuá»· tầm thÆ°á»ng của chúng ta trong nhÆ°ng vấn Ä‘á» vá» khoa há»c và tâm linh, vì thế không thể giải thÃch tÃnh Æ°u việt của nó cho má»™t ngÆ°á»i hiện đại hiểu được, cÅ©ng nhÆ° không thể nà o giải thÃch cách váºn hà nh của Ä‘á»™ng cÆ¡ hÆ¡i nÆ°á»›c cho những thổ dân mông muá»™i đạo Andaman hiểu. Äối vá»›i ngÆ°á»i trần mắt thịt chúng ta, những sinh thể của thế giá»›i ấy cÅ©ng tá»±a nhÆ° thần thánh váºy, không chỉ vì những khả năng siêu phà m mà há» sở hữu mà còn vì tuổi thá» phi thÆ°á»ng. NhÆ°ng dầu tà i trà và sống lâu đến mấy má»™t ngà y nà o đó há» cÅ©ng phải chết. Äúng nhÆ° Äức Pháºt đã dạy phà m những gì được sinh ra tất có ngà y chết Ä‘i - cả các vị thần trong Thiên Ä‘Æ°á»ng của Indra cÅ©ng không tránh khá»i vòng sinh tá»".
"NgÆ°á»i ta tin rằng cách đây nhiá»u niên ká»· trong cuá»™c tìm kiếm chân lý phổ biến, những ngÆ°á»i của thế giá»›i nà y đã đốn ngá»™ được “Chánh Pháp†và từ đó vá» sau, há» cÅ©ng cố tìm cách bảo vệ Chánh Pháp, ở bất cứ nÆ¡i nà o nó có thể bị Ä‘e doạ. Bao giá» há» cÅ©ng để mắt canh chừng thế giá»›i chúng ta và , thông qua cá»™ng đồng nhá» của những hà nh giả tinh tấn ở nóc nhà thế giá»›i, trên cao nguyên Tây Tạng xa xôi nà y hỠđã duy trì má»™t mối quan hệ vá»›i con ngÆ°á»i.
"Ông đã biết lá»i tiên tri của các Lạt Ma rồi đấy, khi con ngÆ°á»i còn là m nô lệ cho lòng tham ái chìm trong vô minh mà gây nên hoang tà n, huá»· diệt ở khắp nÆ¡i trên mặt đất, trên biển cả và trong không trung; khi các thế lá»±c Ä‘en tối xấu xa vá»i những dụng cụ chết chóc và huá»· diệt cuối cùng đã nô dịch được con ngÆ°á»i, thì các vị vua của Shambala sẽ cá» những đạo quân vÄ© đại băng ngang vÅ© trụ tá»›i đây và trong má»™t tráºn quyết chiến vÄ© đại sẽ đánh bại quý dữ, Ä‘em lại cho hà nh tinh nà y má»™t thá»i đại minh triết và an bình má»›i".
"Ông có tin và o câu chuyện đó không, thÆ°a ông?â€
"Không nhất thiết phải ủng há»™ má»™t niá»m tin nhÆ° thế má»›i chất sá»± thá» phụng - má»™t cách mù quáng, u mê - tiá»n bạc và quyá»n lá»±c rốt cuá»™c sẽ dẫn con ngÆ°á»i đến đâu. Khi vùng đất xanh tÆ°Æ¡i mà u mỡ bị huá»· hoại để xây nên những nhà máy tối tăm Ä‘á»™c địa, nÆ¡i trẻ em bị lạm dụng, thiếu ăn còn phụ nữ ho lao thì bị bắt là m nô lệ; khi những bá»™ tá»™c nguyên thuở, chân chất chỉ được trang bị bằng cung tên giáo mác đã bị chúng ta cái đạo bằng những ý tưởng kinh doanh đổi chác và cái gá»i là ná»n văn minh thông qua hà ng thùng súng đạn; và tháºm chà khi tinh thần thượng võ trở nên nghèo nà n, nông cạn còn tất cả các quốc gia châu Âu Ä‘ang nhanh chóng trở thà nh những trại lÃnh luôn trong trạng thái sẵn sà ng tấn công nÆ°á»›c khác - váºy thì Ä‘iá»u mà má»™t con ngÆ°á»i biết phân biệt đúng sai có thể là m được chỉ là run lên trÆ°á»›c tÆ°Æ¡ng lai đáng sợ của nhân loại.
“Không, ông bạn thân mến, tôi không nghÄ© sẽ là quá ngà y thÆ¡ khi quan tâm nhiá»u đến lá»i tiên tri cổ xÆ°a nà y và cÅ©ng là để nháºn được chút an ủi từ kết luáºn đầy hy vá»ng ấy. Phải, Hurree ạ, và o má»™t đêm đẹp trá»i nà o đó, khi bầu trá»i trên đầu ông trong vắt và sáng rá»±c ánh sao, tháºm chà má»™t nhà khoa há»c nhÆ° ông cÅ©ng có thể ngÆ°á»›c mắt lên dõi tìm má»™t đám sáng nhá» mà u xanh lá mạ nằm bất Ä‘á»™ng ở xa xa cuối chân trá»i phÆ°Æ¡ng Bắc mà hy vá»ng rằng vị cứu tinh của chúng ta sẽ có thể từ đó đến!â€
Lê đăng quang của Äạt Lai Lạt Ma, hoặc nói cho chÃnh xác hÆ¡n là "sá»± đảm nháºn quyá»n lá»±c thế tục và tâm linh" diá»…n ra đúng má»™t tháng sau khi chúng tôi quay vá» kinh đô. Cái chết của Moriarty rõ rà ng là đã vô hiệu hoá má»i âm mÆ°u của Trung quốc đối vá»›i Tây Tạng. Ngoà i ra, bằng chứng sống là đám lÃnh Trung quốc bị bắt là m tù binh đã khiến cả Hoà ng đế [1] cÅ©ng khó xá», Ä‘Ã nh phải nhanh chóng triệu hồi Amban O-erh-t’ai vá» Bắc Kinh và ngay láºp tức ra lệnh chém đầu ông ta nhÆ° má»™t lá»i cảnh báo nghiêm khắc đối vá»›i bất cứ kẻ nà o dám manh Ä‘á»™ng gây ra mối hiểu lầm giữa Hoà ng đế Trung Hoa “chÃnh trá»±c" và Äức Äạt Lai Lạt Ma đáng kÃnh của Tây Tạng. Mất Ä‘i sá»± ủng há»™ của Amban, quyá»n lá»±c của quan Nhiếp chÃnh cÅ©ng suy sụp dần, sau đó ông ta bị bắt, bị Ä‘em ra xét xá» trÆ°á»›c quốc há»™i và giam giữ suốt dá»i.
Thủ đô Lhassa, trên thực tế là cả đất nước Tây Tạng đã tổ chức ăn mừng sự kiện vui nà y.
Trong Äại sảnh Ä‘Æ°á»ng của cung Ä‘iện Potala, trÆ°á»›c má»™t đám đông cá» toạ gồm các bá»™ trưởng, quan chức cao cấp, các vị Lạt Ma, tu viện trưởng của nhiá»u trÆ°á»ng đại há»c tôn giáo lá»›n và các vị đại sứ đến từ các nÆ°á»›c láng giá»ng nhÆ° Nepaul, Sikh, Ladakh, Bhootan, Trung quốc, Turkestan, Mông Cổ cùng má»™t số tiểu quốc khác của Ấn Äộ… vị Äạt Lai Lạt Ma trẻ tuổi đã ngồi lên Ngai sÆ° tá», được trao tặng bảy Báu váºt Hoà ng tá»™c và tám Biểu tượng Chiến thắng, chứng thá»±c ngà i là Ngawang Lobsang Thupten Gyatso[2] , Báºc Toà n tri, phù hợp vá»›i lá»i giáo huấn của Pháºt tổ Äại dÆ°Æ¡ng thông tuệ, Bất biến, NgÆ°á»i nắm giữ sấm sét, quốc trượng Vinh quang Thứ MÆ°á»i ba thuá»™c Dòng dõi Vinh quang Chiến thắng và quyá»n lá»±c và là NgÆ°á»i cai trị vá» mặt Tinh thần và Thế tục của đất nÆ°á»›c Tây Tạng.
Sau buổi đại lá»…, nÆ¡i Sherlock Holmes và tôi được dà nh cho vị trà trang trá»ng nhất, hai chúng tôi lại được tặng những phần thưởng đặc biệt trong má»™t buổi lá»… Ãt thủ tục phức tạp hÆ¡n nhÆ°ng không kém phần trang trá»ng. Má»™t bá»™ áo choà ng tu sÄ© được ban tặng cho Sherlock Holmes, cùng má»™t chiếc mÅ© công nháºn ông thuá»™c đẳng cấp Huthoktu , hà ng cao quý thứ ba sau Äạt Lai Lạt Ma trong hệ thống cấp báºc của Pháºt giáo Tây Tạng. ÄÃch thân Äạt Lai Lạt Ma trao cho tôi má»™t bức tượng Atisha bằng đồng thiếc rất quý hiếm từ thế ká»· 15, đó là tượng vị đại sÆ° cao quý của đạo Pháºt đến từ Bengal. Tôi sẽ ghi nhá»› suốt dá»i, vá»›i lòng kÃnh trá»ng và xúc Ä‘á»™ng, những lá»i nói Ä‘i kèm theo món quà vinh dá»± nà y.
“Lần thứ hai trong lịch sá» của đất nÆ°á»›c,†vị Äạt Lai Lạt Ma trẻ tuổi nói, “Tây Tạng cần cảm Æ¡n má»™t ngÆ°á»i đến từ vùng đất thánh Vangala".
Äạt Lai Lạt Ma không còn là má»™t cáºu bé ốm yếu mà chúng tôi đã gặp lần đầu nữa, mà là má»™t nhà lãnh đạo mạnh mẽ và khôn ngoan của cả dân tá»™c Tây Tạng. Rõ rà ng, dù gặp bất cứ chÆ°á»›ng ngại và nguy hiểm nà o trong suốt thá»i gian cầm quyá»n, ngà i cÅ©ng sẽ chiến thắng bằng cách nà y hay cách khác [3] .
Sau lá»… há»™i mừng đăng quang, Sherlock Holmes lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i đến Thung lÅ©ng Trăng Rằm (Dawa Rong) ở Nam Tây Tạng. Tu viện nhá» của ông, lâu dà i pháp sÆ° có tên Bạch Phượng Hoà ng toạ lạc ở vùng nà y. Má»™t Ä‘oà n tuỳ tùng đông đảo gồm các nhà sÆ° và tuỳ sÆ° cùng Ä‘i vá»›i ông. Tại đó, trong má»™t buổi lê khác, ông trở vá» vá»›i vị trà của mình nhÆ° má»™t Lạt Ma tái sinh và tu viện trưởng.
Trong vòng nhiá»u tháng, ông trải qua các buổi thiá»n định, puias và các buổi hà nh trì vá»›i các vị sÆ° phụ.
Äược cấp má»™t giấy thông hà nh Ä‘i khắp Tây Tạng, Kintup và tôi, cùng Gaffuru và Jamspel, đã Ä‘i du lịch đến vùng biển ná»™i địa ở Chang Nam-so, nÆ¡i nÆ°á»›c biển có hà m lượng muối cao nhất thế giá»›i để nghiên cứu vá» hiện tượng thuá»· triá»u bất thÆ°á»ng của nó và để tìm hiểu các khu vá»±c lân cáºn. (Xin Ä‘á»c bà i báo, Ghi chép vá» hoạt Ä‘á»™ng thuá»· triá»u của biển Tây Tạng, Vol.xxv No. 1 Jan/Febâ€, Tạp chà địa lý xã há»™i Bengal) . Chúng tôi cÅ©ng đã đến nhiá»u hồ khác nhau và tiến hà nh vô số nghiên cứu vỠđịa lý và dân tá»™c há»c mà không cần thiết phải nêu ra ở đây. Cuối cùng, sau khi nháºn được công văn giao nhiệm vụ vá»›i lá»i lẽ khó chịu của Äại tá Creighton, ra lệnh tôi phải quay vá», tôi miá»…n cưỡng Ä‘i đến quyết định rằng không thể nà o ở lại và duy trì công việc nghiên cứu ở vùng đất bị cấm Ä‘oán nà y lâu hÆ¡n nữa. Sau cuá»™c chia tay buồn bã đầy bịn rịn vá»›i Äạt Lai Lạt Ma, Lạt Ma Yonten và Tsering, tôi rá»i khá»i Lhassa và o ngà y 10 tháng MÆ°á»i má»™t năm 1892.
Tôi Ä‘i vá» hÆ°á»›ng Nam, men theo tuyến Ä‘Æ°á»ng sông Bramhaputra vốn chảy qua Thung lÅ©ng trăng rằm xinh đẹp, tranh thu ghé thăm tu viện của Sherlock Holmes nằm trên má»™t sÆ°á»n dồi đẹp nhÆ° tranh vẽ giữa rừng cây bách xù thÆ¡m ngát. Tôi ở lại vá»›i ông má»™t tuần, há»c được rất nhiá»u Ä‘iá»u vá»â€¦ ồ, có thể là rất nhiá»u thứ. Ông quyết định ở lại Tây Tạng thêm má»™t năm nữa để hoà n thiện việc nghiên cứu và thá»±c hà nh. Sau đó, ông sẽ quay lại Anh [4] hoà n tất nhiệm vụ tiêu diệt đế chế tá»™i ác của Moriarty và xoá bỠảnh hưởng xấu xa của hắn ở các thà nh phố châu Âu. Chỉ khi nà o nhiệm vụ nà y được hoà n thà nh, ông má»›i quay lại Tây Tạng.
"Tôi đã nháºn được lệnh," Holmes nói, “Và tôi phải tuân theo†Ông không nói thêm gì vá» ngÆ°á»i đã ra cái lệnh nà y mà tôi cÅ©ng chẳng há»i.
Hình ảnh cuối cùng vá» ngÆ°á»i bạn thân thiết và cao quý ấy sẽ sống mÅ©i trong ký ức tôi. Trong bá»™ áo choà ng mà u vang Ä‘á», cao lá»›n và oai nghiêm, ông đứng trÆ°á»›c má»™t bãi thông nhá» gần cổng tu viện, cùng vá»›i các môn đệ, tất cả bá»n há» cúi đầu chà o rất thấp khi tôi nhảy lên mình ngá»±a phóng Ä‘i. Sherlock Holmes giÆ¡ bà n tay phải lên chà o tạm biệt và chúc phúc cho tôi. Từ đấy tôi không bao giá» gặp lại ông nữa.
Äối vá»›i tôi, bao giá» cÅ©ng là má»™t ná»—i buồn khó mà chịu nổi khi phải rá»i xa vùng núi yên bình, cô quạnh và trong là nh nà y để quay lại thế giá»›i thá»±c của mình, mặc dù lần nà y, những phát hiện Ä‘á»™c nhất vô nhị của tôi đảm bảo rằng thế giá»›i sẽ chà o đón tôi vá»›i những má» Ä‘ay phần thưởng, sá»± bổ nhiệm và tất cả những lá»… phục khác trong sá»± tôn vinh và vinh quang. Tháºm chà cho tá»›i nay trong cuá»™c sống thà nh công và được nhiá»u ngÆ°á»i biết đến, tôi chÆ°a bao giá» quên những lá»i thông tuệ của Sherlock Holmes - chắc chắn chúng đã khắc sâu trong tâm khảm tôi nhÆ° bạn khắc chữ trên đá granite - nhắc tôi nhá»› đến những ná»—i bất hạnh và sá»± vô minh của thế giá»›i nà y, cả sá»± tà n nhân giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i.
Và má»›i tối hôm qua thôi, vì không muốn dùng xe ngá»±a của mình mà tôi Ä‘i bá»™ vá» nhà từ khách sạn Lá»›n PhÆ°Æ¡ng Äông, sau bữa ăn tối thÆ°á»ng lệ của Há»™i Hoà ng gia châu Ã, nÆ¡i tôi đã được má»i đến để nói chuyện vá» cuá»™c thám hiểm Himalaya cho má»™t nhóm các quý ông bệ vệ, phÆ°Æ¡ng phi cùng những bà vợ diện ngất trá»i nhÆ°ng đáng chán của há». Ra khá»i khách sạn, tôi gặp má»™t lÅ© trẻ con đói khát Ä‘ang tranh già nh thức ăn thá»a từ trong mà y thùng rác của khách sạn. Tôi dốc hết tiá»n trong túi phân phát cho chúng. Sau đó tôi bá» Ä‘i, lầm lÅ©i qua những con Ä‘Æ°á»ng tối tăm phÃa sau khách sạn.
Äó là má»™t đêm trá»i không trăng, nhÆ°ng không có má»™t gợn mây. Má»™t lần nữa tôi thấy mình Ä‘ang dõi mắt vá» phÆ°Æ¡ng Bắc, hÆ°á»›ng vá» dãy Himalaya xa xa, bầu trá»i đêm lấp lánh những vì sao… sic itur amons ad astra[5] trÃch lá»i của Virgil…
NhÆ°ng váºy là đủ. Có lẽ tôi sẽ chỉ khiến bạn chán ngán vá»›i vòi những lá»i Ä‘Ã m luáºn dông dà i của mình. Hãy kết thúc câu chuyện ở đây.
[1] Quyá»n lá»±c chÃnh trị tối cao ở Trung Hoa và o lúc nà y nằm trong tay Từ Hy Thái háºu, bà dì tà n nhẫn, khao khát quyá»n lá»±c, xảo quyệt và bất trung của hoà ng đế Quang Tá»±, ngÆ°á»i bị bà hoà ng nà y ra lệnh giam lá»ng suốt Ä‘á»i tại Trung Nam Hải.
[2] Ngawang Lobsang Thupten Gyatso : tên đầy đủ của Äạt Lai Lạt Ma thứ 13
[3] Ở đây, Hurree đã tá» ra rất có tà i tiên Ä‘oán. Äạt Lai Lạt Ma không chỉ đứng vững sau nhiá»u mÆ°u đồ chÃnh trị xảy ra sau đó, mà tháºm chà sau má»™t lần lÆ°u vong đến Mông Cổ và lần khác ở Ấn Äá»™, ông đã dần dần thà nh công trong việc thoát khá»i ảnh hưởng và quyá»n lá»±c của Trung quốc đối vá»›i Tây Tạng. Ông đã tuyên bố ná»n Ä‘á»™c láºp của quốc gia nà y và o ngà y mùa 8 tháng Giêng năm Quý sá»u 1913. Bên cạnh những cải cách quan trá»ng trong chÃnh quyá»n và trong tôn giáo, ông còn xảy dá»±ng được má»™t Ä‘á»™i quân hiện đại, má»™t thá»i gian sau đã láºp thà nh tÃch đánh bại quân Ä‘á»™i Trung quốc ở biên giá»›i phÃa Äông Tây Tạng, và dần dần khôi phục lại những khu vá»±c lãnh thổ bị mất của Äế quốc Tây Tạng xÆ°a. Äặc biệt đầy đủ hÆ¡n vá» cuá»™c Ä‘á»i của ông, xin xem Chân dung của Äạt Lai Lạt Ma, London, 1946 , được viết bởi má»™t ngÆ°á»i bạn của ông là nam tÆ°á»›c Charles Bell.
[4] Sherlock Holmes quay lại Anh và o cuối xuân năm 1894. Chẳng bao lâu sau khi quay vỠông đã thanh công trong việc bắt được tên Äại tá Moran giảo hoạt bằng má»™t chiếc bẫy tinh vi, cùng lúc đó ông giải quyết vụ án mạng kỳ lạ Hon. Ronald Adair, má»™t kẻ rá»i bá» thế giá»›i hà o nhoáng của London và hoà n toà n mất tinh thần (Xem Bà máºt trong ngôi nhà trống ).
[5] sic itur amons ad astra (tiếng Latinh): đi từ đỉnh núi tới vì tinh tú (thơ của thi sĩ La Mã vĩ đại Virgil)
Tà i sản của ngudoc
25-10-2008, 01:42 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Lá»i Kết
Äức Äạt Lai Lạt Ma thứ 13 ngÆ°á»i trong câu chuyện của Hurree, tạ thế và o ngà y thứ 13 tháng thứ mÆ°á»i năm Quý Dáºu (17 tháng MÆ°á»i hai năm 1933). Má»™t năm trÆ°á»›c khi mất, ông đã công bố di chúc chÃnh trị và những lá»i cảnh tỉnh cuối cùng.
"Má»™t Ä‘iá»u có thể xảy ra," ông tiên Ä‘oán "ở tại đây, tại Tây Tạng nà y là tôn giáo cÅ©ng nhÆ° chÃnh phủ sẽ lâm và o cảnh thù trong giặc ngoà i. Trừ phi chúng ta có thể bảo vệ đất nÆ°á»›c, nếu không Äạt Lai Lạt Ma và Ban Thiá»n Lạt Ma, Cha và Con, cùng tất cả những ngÆ°á»i nắm giữ Niá»m tin đáng kÃnh khác sẽ biến mất mà không ai biết đến. Giá»›i tăng lữ và các tu viện của há» sẽ bị huá»· diệt. Luáºt pháp sẽ bị suy yếu. Äất Ä‘ai và tà i sản của các văn phòng chÃnh phủ sẽ bị chiếm giữ. ChÃnh há» cùng sẽ buá»™c phải phục vụ cho ngoại bang hoặc phiêu bạt nhÆ° những kẻ vô gia cÆ°, vô sản nghiệp. Tất cả sẽ bị đắm chìm trong vô và n khó khăn và ná»—i sợ hãi triá»n miên, ngà y và đêm sẽ kéo dà i vÄ©nh viá»…n trong ná»—i Ä‘au khổ".
NhÆ°ng những lá»i cảnh báo của Äức Äạt Lai vÄ© đại thứ 13 đã bị bá» qua bá»›i giá»›i tăng lữ mù quáng bạc nhược và tầng lá»›p quý tá»™c yếu Ä‘uối, hỠđã khiến cho các tác phẩm bất hủ của ông bị xếp xó, phong trà o cải cách của ông lụi tà n và trở nên vô dụng, tình hình đất nÆ°á»›c tệ hại đến mức khi Hồng quân Trung quốc trà n và o Tây Tạng tháng MÆ°á»i năm 1950, há» chỉ gặp phải sá»± kháng cá»± tá»± phát vô tổ chức của má»™t bá»™ pháºn dân chúng. Sau đó, những đêm trÆ°á»ng vô táºn bắt đầu. Sau khi Ä‘áºp tan má»i ý thức phản kháng, chÃnh quyá»n Trung quốc bắt đầu thá»±c hiện các chiến dịch có tÃnh hệ thống để nô dịch và đồng hoá ngÆ°á»i Tây Tạng và cách sống của há». Các phong trà o Ä‘Ã n áp đạt đến đỉnh Ä‘iểm trong suốt thá»i kỳ Cách mạng Văn hoá và vãn tiếp tục cho đến ngà y nay vá»›i những mức Ä‘á»™ bạo lá»±c và tà n ác khác nhau.
Hiện nay, thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng nhổ trừ táºn gốc không gì thuá»™c vá» nét văn hoá và đặc tÃnh dân tá»™c của ngÆ°á»i Tây Tạng - những gì vẫn còn sót lại sau những chiến dịch diệt chủng trÆ°á»›c đó - Bắc Kinh có Ä‘á»™ng thái "mở cá»a Tây Tạng†cho là n sóng nháºp cÆ° ngÆ°á»i Trung quốc; lá»›p ngÆ°á»i nà y đông đến mức ngÆ°á»i Tạng mau chóng trở thà nh má»™t tá»™c ngÆ°á»i thiểu số tại chÃnh quê hÆ°Æ¡ng mình. Tại Lhassa ngÆ°á»i Tạng là má»™t dúm ngÆ°á»i dị tá»™c không đáng kể trong biển ngÆ°á»i Trung quốc. Tháºm chÃ, lá»±c lượng cảnh sát và binh sÄ© Trung quốc trong và ngoà i thà nh phố còn đông hÆ¡n cả dân Tây Tạng chÃnh gốc. Há» có mặt ở đó để ngăn chặn và đà n áp.
Những cuá»™c Ä‘iá»u tra má»›i nhất cho biết hÆ¡n sáu nghìn tu viện, Ä‘á»n Ä‘Ã i và các Ä‘i tÃch lịch sỠđã bị phá huá»·, cùng vá»›i cÆ¡ man những tác phẩm nghệ thuáºt, tôn giáo quý giá - và vô số sách quý ban thảo vá» ná»n há»c thuáºt cổ xÆ°a, có má»™t không hai của Tây Tạng. HÆ¡n má»™t triệu ngÆ°á»i Tạng đã bị chết do án tá» hình, tra tấn và bị bỠđói, trong khi hà ng trăm nghìn ngÆ°á»i khác bị cưỡng bách là m nô lệ trong má»™t trại táºp trung ở nhÆ°ng nÆ¡i xa xôi và hoang vu nhất vùng Äông Bắc Tây Tạng, nÆ¡i rõ rà ng là má»™t trại táºp trung thuá»™c loại lá»›n nhất thế giá»›i.
Những ngÆ°á»i tị nạn may mắn thoát khá»i cÆ¡n ác má»™ng nà y đã cố là m sống lại má»™t phần cách sống truyá»n thống của tổ tiên ở nÆ¡i đất khách quê ngÆ°á»i. Các chùa chiá»n, thiá»n viện, trÆ°á»ng há»c và viện âm nhạc, nhà hát, cÆ¡ sở y tế, tác phẩm há»™i hoạ, các váºt phẩm kim khÃ, nhiá»u ngà nh nghệ thuáºt và thu công khác bắt đầu phát triển trong và ngoà i Dharamsala - thủ phủ của dân Tây Tạng lÆ°u vong - và nhiá»u nÆ¡i khác ở Ấn Äá»™, cùng các quốc gia khác trên khắp thế giá»›i, nÆ¡i ngÆ°á»i dân Tây Tạng tha phÆ°Æ¡ng tìm được má»™t mái nhà má»›i cho mình.
Trong thá»i gian ở Dharamsala, nÆ¡i tôi có má»™t chân trong Bá»™ giáo dục của chÃnh phủ lÆ°u vong, má»™t hôm tôi nghe nói có má»™t số tu sÄ© từ tu viện Bạch Phượng Hoà ng (trong Thung lÅ©ng Trăng Rám) vừa trốn thoát đến Ấn Äá»™. Tháºm chà há» còn cố gắng gây dá»±ng má»™t cá»™ng đồng nhá» trong má»™t ngôi nhà gá»— má»™t tầng kiểu Anh đổ nát, nằm ngay bên ngoà i thà nh phố Dharamsala. Sau má»™t giỠđồng hồ lặn lá»™i trên con Ä‘Æ°á»ng mòn vùng núi, tôi cÅ©ng đến được căn nhà gá»— á»p ẹp nà y. Má»™t và i nhà sÆ° già đang Ä‘á»c kinh, há» ngồi trong tÆ° thế kiết già trên má»™t thảm cá» bị giẫm nát trÆ°á»›c nhà . Tôi há»i má»™t trong số há» xem tôi có thể gặp ngÆ°á»i đứng đầu nÆ¡i nà y không.
Và i phút sau, má»™t nhà sÆ° có tấm thân há»™ pháp, tÃnh tình vui vẻ, có nét gì đó giông giống diá»…n viên hà i ngÆ°á»i Pháp Fernandel, bÆ°á»›c ra khá»i căn nhà gá»— lịch sá»± há»i xem tôi đến có việc gì. Tôi Ä‘Æ°a cho ông má»™t túi trái cây, rau quả mà tôi mang theo để cúng dưỡng chÆ° tăng và thấy vui vẻ trong lòng khi há» vui mừng nháºn lấy. Tôi được má»i ngồi lên má»™t chiếc ghế lung lay nhÆ° răng ông lão trong phòng cầu nguyện vắng vẻ vì và o lúc nà y, phần lá»›n các chú tiểu đã Ä‘i nhặt củi ở khu rừng gần đó. Má»™t ngá»n đèn nhá» bằng bÆ¡ bò yak Ä‘ang cháy sáng trên má»™t cái bà n thá» tạm thá»i, đặt trên bệ lò sưởi cÅ© kiểu Anh. Má»™t tấm lịch có chân dung Äạt Lai Lạt Ma lồng trong khung mạ và ng rẻ tiá»n được đặt chÃnh giữa bà n thá». Bên cạnh đó là hai chiếc lá» rẻ tiá»n cắm nhÆ°ng bông hoa Ä‘á»— quyên thắm Ä‘á», thÆ°á»ng nở đầu trên các sÆ°á»n núi và o mùa nà y trong năm.
Tôi bắt đầu bằng cách trao đổi những câu thăm há»i thông thÆ°á»ng vá»›i nhà sÆ° dáng vạm vỡ ngồi đối diện vá»›i tôi trên má»™t chiếc thùng gá»— dùng để Ä‘á»±ng hà ng. NÆ°á»›c uống má»i khách được bÆ°ng ra, và tôi Ä‘oán rằng đó là thứ được pha bằng loại sữa bá»™t hiệu CARE nghe rất rõ mùi của những hoá chất bảo quản không tên nà o đó. Sau khi há»›p má»™t và i ngụm cho phải phép, tôi Ä‘i và o việc chÃnh.
Tôi há»i sÆ° trụ trì xem không biết có nhà tu hà nh nà o ở đây còn nhá»› đến má»™t ngÆ°á»i da trắng, má»™t quý ông ngÆ°á»i Anh, thá»±c chất là hoá thân của má»™t Lạt Ma từng ở trong thiá»n viện của há» không. Tháºt lòng, tôi há»i cầu âu váºy thôi chứ không nuôi hy vá»ng gặp được ai đó còn nhá»› được Ãt nhiá»u chuyện nà y, nhất là đã hÆ¡n mÆ°á»i chÃn năm trôi qua kẻ từ thá»i Ä‘iểm Sherlock Holmes có mặt trong tu viện, vả chăng cÅ©ng có rất Ãt những báºc trưởng lão còn sống sót sau khi tu viện bốc cháy rồi chạy đến tá túc ở khu nhà gá»— phÃa Bắc Ấn Äá»™ nà y Vì thế tháºt là má»™t ngạc nhiên kỳ thú khi nhà sÆ° phÆ°Æ¡ng phi gáºt đầu xác nháºn chuyện đó.
Phải, ông nhá»› đã được nghe kể nhiá»u vá» quý ông ngÆ°á»i Anh từng là tu viện trưởng của há». Má»™t hay hai vị sÆ° già hÆ¡n cÅ©ng nhá»› chuyện nà y, trong khi những ngÆ°á»i trẻ hÆ¡n, những chú tiểu thì không biết rõ lắm. Tôi đặt ra nhiá»u câu há»i, quan tâm đặc biệt đến thá»i Ä‘iểm Sherlock Holmes đến tu viện và khoảng thá»i gian ông ở lại lần đầu tiên và nháºn được từ nhà sÆ° những câu trả lá»i rất chÃnh xác.
"ThÆ°a ông.…†ông nói giá»ng từ tốn ân cần, “nếu quả ông có lòng quan tâm đến trulku của chúng tôi, tôi có thể má»i ông xem má»™t váºt có thể khiến ông chú ýâ€. Ông quay sang nói vá»›i má»™t nhà sÆ° khác và cá» vị nà y Ä‘i lấy má»™t váºt gì đó. NgÆ°á»i nà y sá»›m quay lại từ má»™t căn phòng bên trong vá»›i má»™t chiếc há»™p hình chữ nháºt gói trong má»™t vuông vải lụa cÅ© kỹ, rồi trao cho nhà sÆ° Ä‘ang tiếp chuyện tôi.
Vị chủ nhà cung kÃnh tháo lá»›p vải bá»c ngoà i để lá» ra má»™t cái há»™p Ä‘á»±ng công văn bằng thiếc còn cÅ© kỹ hÆ¡n nữa khiến trái tim trong lồng ngá»±c tôi giáºt thót lên má»™t cái. Ông mở chiếc há»™p. Bên trong, năm giữa má»™t và i váºt dụng của những ngÆ°á»i tu hà nh là má»™t chiếc kÃnh lúp sứt mẻ và má»™t tẩu thuốc bằng gá»— anh Ä‘Ã o xÆ°a cÅ© mòn vẹt.
Thoạt đầu tôi nghẹn ngà o không thể nói nên lá»i, và sau khi trấn tÄ©nh lại, tôi tháºt xấu hổ phải thú nháºn rằng trong cÆ¡n kÃch Ä‘á»™ng trÆ°á»›c nhÆ°ng phát hiện vô giá nà y, tôi đã bá»™p chá»™p nêu ra má»™t yêu cầu thô lá»— và thiếu cân nhắc.
“Thầy có thể nhượng lại cho tôi hai váºt nà y không tôi chỉ và o chiếc kÃnh lúp và tẩu thuốcâ€.
"Tôi e Ä‘iá»u nà y thì không thể được," nhà sÆ° mỉm cÆ°á»i đôn háºu, không lấy là m Ä‘iá»u vá» Ä‘á» nghị bất nhã của tôi. "Ông cÅ©ng biết đấy, những váºt nà y hết sức quan trá»ng đối vá»›i tu viện chúng tôi. Mặt khác, chúng còn có những giá trị vá» phÆ°Æ¡ng diện tình cảm đối vá»›i tôi".
"Thầy nói váºy là có ý gì, thÆ°a thầy†tôi bối rối há»i lại.
“À, đây là những món tôi đã chá»n khi còn là má»™t đứa trẻ và o lúc chúng tìm đến tôi".
“Gì cÆ¡?†tôi kêu lên "à thầy là …â€
“Phải," ông trả lá»i vá»›i má»™t cái nháy mắt tinh nghịch. “Ngà i không nên quá kinh ngạc nhÆ° thếâ€.
“NhÆ°ng đó là điá»u không thể!â€.
"Không thể Æ°, thÆ°a ông! Hãy cân nhắc sá»± tháºt má»™t cách cẩn trá»ng†ông nói vá»›i dáng vẻ của má»™t ông thầy Ä‘ang lên lá»›p cho há»c trò, “rồi hãy áp dụng câu châm ngôn cÅ© nà y của tôi, má»™t khi bạn đã loại trừ Ä‘iá»u không thể bất cứ thứ gì còn lại, dù không thể xảy ra, ắt hắn là sá»± tháºt".
Trong lúc tôi ngồi nhìn ông trong căn phòng tối chỉ được thắp sáng bằng má»™t ngá»n đèn duy nhất thắp bằng bÆ¡ yak, ông bắt đầu cÆ°á»i khe khẽ theo má»™t kiểu lặng lẽ rất riêng.
J.N.
Nalanda Cottage
Dharamsala
5 tháng Sáu năm 1989.
Tà i sản của ngudoc
25-10-2008, 01:46 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Lá»i cảm Æ¡n
Má»i cuá»™c hà nh trình Ä‘á»u kết thúc ở mà n thanh toán tiá»n nong: trả tiá»n cho phu khuân vác, ngÆ°á»i dắt la hoặc Ä‘iá»u khiển lạc Ä‘Ã và thưởng cho nhân viên, đặc biệt là những ngÆ°á»i dẫn Ä‘Æ°á»ng đáng tin cáºy và tất nhiên là sirdar [1] ngÆ°á»i lãnh đạo vô giá và là nhà tổ chức của Ä‘oà n hà nh hÆ°Æ¡ng. Äó cÅ©ng là lúc bạn phải tìm ra những lá»i thÃch hợp để cám Æ¡n và đá»n đáp cho sá»± đóng góp của má»—i ngÆ°á»i bạn đồng hà nh trung thà nh, Ãt nhất cÅ©ng là vì vô số những nghÄ©a cỠđẹp đẽ và tinh thÆ°Æ¡ng yêu mà bạn đã nháºn được trên má»—i chặng Ä‘Æ°á»ng.
Äầu tiên và trên tất cả, tôi ý thức được món nợ lá»›n lao đối vá»›i hai nhà văn nổi tiếng nhất nÆ°á»›c Anh thá»i Victoria là Arthur Conan Doyle và Rudyard Kipling, chÃnh là nhá» những tác phẩm vÄ© đại của há» mà cuốn sách cóp nhặt nhá» nhoi của tôi má»›i được tượng hình thai nghén và nuôi dưỡng - cÅ©ng nhÆ° cái cách mà má»™t loà i Ä‘á»™ng váºt được nhắc đến trong truyện đã là m.
Sáu mÆ°Æ¡i cuá»™c phiêu lÆ°u của Sherlock Holmes được ghi chép lại dÆ°á»›i ngòi bút John H. Watson được háºu thế biết đến nhÆ° là "báºc thầy" của “Các tác phẩm thiêng liêngâ€. Những tác phẩm viết vá» Sherlock Holmes cÅ©ng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i "Kangyur" trong Pháºt giáo Tây Tạng, là cá»™i nguồn quan trá»ng cho cảm hứng và cuá»™c tìm kiếm tri thức; không chỉ trên cÆ¡ sở láºp luáºn mà còn cho văn phong và tháºm chà bối cảnh cho tác phẩm của tôi.
Nhìn chúng bạn Ä‘á»c đông đảo thÆ°á»ng không nháºn biết được giá trị tham khảo của những bà i phê bình vá» Holmes vốn được xem nhÆ° là “Tác phẩm thứ hai", mà trong Lạt Ma giáo có má»™t từ tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng rất hay là "Tengyur" - hoặc những lá»i phê bình. Rất nhiá»u những “Tác phẩm thứ hai†đã thảo luáºn vá» Ä‘á» tà i nà y, có giá trị nhất trong số đó là tác phẩm kinh Ä‘iển của Vincent Starret, Cuá»™c sống riêng tÆ° của Sherlock Holmes và tất nhiên là tác phẩm của William S. Baring-Gould, Sherlock Holmes ở Ä‘Æ°á»ng Baker, ngoà i ra còn có bá»™ sÆ°u táºp lá»›n có chú thÃch toà n bá»™ các câu chuyện vá» Sherlock Holmes. Tôi cÅ©ng nên nhắc đến hai ná»— lá»±c từ rất sá»›m trong việc xây dá»±ng lại khoảng thá»i gian Sherlock Holmes ở Tây Tạng, đó là cuốn Sherlock Holmes ở Tây Tạng của tác giả Richard Wincor và tác phẩm The Adamatine Sherlock Holmes của Hapi.
Hạt giống ý tưởng đầu tiên vá» tác phẩm mandala of Sherlock Holmes được gieo trong đầu tôi là của John Ball tiên sinh (má»™t há»c giả Oxford đầy tham vá»ng) tác giả nổi tiếng của tiểu thuyết (Trong cái nóng ná»±c ban đêm, v.v…, chủ tịch Há»™i Ä‘oà n Los Angeles Scion Society (vá» Sherlock Holmes) và Master Copper-Beech-Smith of the song of the Copper Beeches, ở Philadelphia, ngÆ°á»i trong má»™t đêm đông lạnh lẽo tại Dharamsata năm 1970 đã kiểm tra má»™t cách cẩn tháºn kiến thức của tôi vỠ“Những tác phẩm thiêng liêng", để Ä‘i đến kết luáºn mà ông đã long trá»ng tuyên bố khi chà o mừng tôi gia nháºp và o Baker Street Irregulars. (John Ball, “Con Ä‘Æ°á»ng của má»™t Masterâ€, Tạp chà Baker street, tháng 3 1971, Vol. 21, No.1, New York)
Kim - cuốn tiểu thuyết vÄ© đại của Ruyard Kipling vỠẤn Äá»™ thuá»™c Anh, được Nirad Choudhari xem là câu chuyện đẹp nhất vỠẤn Äá»™ thuá»™c Anh là nguồn cung cấp những thông tin địa lý cho bối cảnh của câu chuyện, nhất là hoà n cảnh ra Ä‘á»i của "Cuá»™c chÆ¡i vÄ© đại" cùng má»™t số nhân váºt của nó - những nhân váºt không thể thiếu từ Bengali Boswell cho đến Giáo sÆ°. Những truyện ngắn khác của Kipling, đặc biệt trong những tuyển chá»n nà y: Chiếc xe kéo ma quái và tác câu chuyện kỳ quái khác, Câu chuyện của núi dồi, và DÆ°á»›i những cây thông tuyết đã cung cấp thêm nhiá»u chi tiết thú vị khác.
Tôi không cho phép mình quên những kiến thức thu lượm được trong các tác phẩm của Sarat Chandra Das, má»™t há»c giả đồng thá»i là điệp viên ngÆ°á»i Bengal nổi tiếng, đó là nguồn cảm hứng tháºt sá»± cho nhân váºt Hurree Chunder Mookerjee của Kipling. Tác phẩm quan trá»ng của Das đã tạo thêm sinh khà cho cuốn cách nà y là Hà nh trình đến Lhassa và Trung tâm Tây Tạng. Tôi cÅ©ng phải nhắc đến tác phẩm Xuyên qua Himalaya của Sven Hedin, nó đã cung cấp chất liệu trong việc chuẩn bị cho hà nh trình của Holmes đến Lhassa.
Vá» bối cảnh của Ấn Äá»™ và sá»± cai trị của Anh ở Ấn Äá»™: tác phẩm HÆ°á»›ng dẫn đến Simla và vùng lân cáºn của tác giả Sood, cuốn Những câu chuyện rút được từ sá»± cai trị của Anh ở Ấn Äá»™ của tác giả Charles Allen, cùng tác phẩm sá»± cai trị của Anh ở Ấn Äá»™, má»™t cuốn ghép hình vá» Anh-Ấn, Ấn Äá»™ thuá»™c Anh của Geoftrey Moorhouse; Phong tục và đặc Ä‘iểm của Ấn Äá»™ thuá»™c Anh của Evelyn Battye, tất cà đá»u là những nguồn mà tôi đã vay mượn Ãt nhiá»u để dá»±ng lại Ä‘oạn miêu tả vá» cảnh sát giao thông ở Bombay. Còn vá» tôn giáo, tôi có tham khảo những tác phẩm của Kazi Dawa Samdup và Evans Wentz liên quan đến “phowa và Trongiugâ€, cuốn Shambala: ốc dà o ánh sáng của Andrew Tomas; những tác phẩm của Carl cÅ©ng liên quan đến những váºt thể bay lạ trong không gian và mandala trong bá»™ sÆ°u táºp đồ sá»™ của ông. Ná»n văn minh trong buổi giao thá»i. Những há»c giả và nhà văn khác có những tác phẩm được nhắc đến và ghi lại trong phần chú thÃch và trÃch dẫn. Xin được cám Æ¡n Gyamtso vì hai tấm bản đồ, cám Æ¡n Pierre Stilli, Lindsey và đặc biệt là Christopher Beauchet vì những đóng góp cho những hình ảnh minh hoạ ban đầu. Tôi cÅ©ng xin cám Æ¡n Esther vì đã đánh máy toà n bá»™ bản thảo nà y.
Tôi mang Æ¡n Shell và Roger Larsen vì lòng mến khách nhiệt tình, không có giá»›i hạn mà há» dà nh cho tôi trong giai Ä‘oạn tôi bắt đầu viết sách và sá»± ủng há»™ của Tamsin. Tôi cÅ©ng biết Æ¡n những ngÆ°á»i bạn Tashi Tsering và Lhasang Tsering vì đã hiệu Ä‘Ãnh, Ä‘á» nghị và đôn đốc thÆ°á»ng xuyên để "mandala " được xuất bản; tôi cÅ©ng xin cám Æ¡n Patrick French vì những lá»i khuyên đáng giá và sá»± Ä‘á»™ng viên hà o phóng. Tôi phải cám Æ¡n ngÆ°á»i biên táºp đầu tiên - Aradhana Bisht - vá»›i những lá»i nháºn xét hữu Ãch vá» nhân váºt Hurree. Tôi đặc biệt cám Æ¡n Jan Smith, Anthony Sheil, Elenora Tevis, Susan Schulman, Jenny Manriquezl và các cá»±u đại sứ Mỹ ở Ấn Äá»™ là Frank Wisner, Tenzin Sonam, Riêu Sarin, giáo sÆ° Sondhi và bà Madhuri Santanam Sondhi vì sá»± Ä‘á»™ng viên quý giá và sá»± giúp đỡ trong việc cho ra Ä‘á»i cuốn sách nà y. Xin cám Æ¡n Amalay Regzin và nhất là Tenzing và Nam kha vì tình yêu và sá»± ủng há»™ vô bá» bến.
[1] Sirdar: ngÆ°á»i đứng đầu, ngÆ°á»i trưởng nhóm hoặc ngÆ°á»i tổ chức má»™t Ä‘oà n buôn hoặc má»™t cuá»™c thám hiểm (tiếng Hindu)
Tà i sản của ngudoc
25-10-2008, 01:50 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Bảng chú giải ngắn vỠtừ và câu Hindu, tiếng Anh-Ấn, tiếng Phạn, Tây Tạng và Trung quốc
Amban: ngÆ°á»i đại diện cho triá»u đình Mãn Thanh ở Lhassa.
Angrezi: NgÆ°á»i Anh (tiếng Hindi-Urdu ) (Hindustani là từ trong tiếng Anh để chỉ cả hai thứ tiếng Hindi (ngôn ngữ chÃnh thức của Ấn Äá»™) và tiếng Urdu (ngôn ngữ chÃnh thức của Pakistan), mà theo giá»›i ngôn ngữ há»c là hai phÆ°Æ¡ng ngữ của cùng má»™t thứ tiếng). Tiếng “Hindustani" cÅ©ng được viết là tiếng Hindi-Urdu )
Anna: Ä‘Æ¡n vị tiá»n tệ Ấn Äá»™ bằng 1/16 đồng rupi.
Argon: con của má»™t cuá»™c hôn nhân giữa ngÆ°á»i Yarkandi và Ladakh hay ngÆ°á»i bản xứ Spiti.
Arre! diễn tả sự kinh ngạc (tiếng Hindi-Urdu ).
Arya- arta: cùng đất cao quý, Ấn Äá»™ (tiếng Phạn).
Babu: ngÆ°á»i bần xứ có há»c thức là m công chức nhà nÆ°á»›c (tiếng Hindi-Urdu ).
Bahadur: anh hùng, dũng cảm (tiếng Mông Cổ, Hindi-Urdu ).
Baksheesh: tiá»n boa, tiá»n trà thuốc (tiếng Hindi-Urdu ).
Bakwas: vô lý, nhảm nhà (tiếng Hindi-Urdu ).
Baapre-baap: cha ơi (tiếng Hindi-Urdu ).
Baraat: đám rước dâu (tiếng Hindi-Urdu ).
Bảy Báu váºt (Seven Articles): Bà y Báu váºt hoà ng tá»™c gồm Nữ hoà ng cao quý, Bá»™ trưởng cao quý Trưởng tu viện cao quý, Ngá»c Æ°á»›c quý giá, Bánh xe quý Voi quý và Ngá»±a quý.
Bearer: ngÆ°á»i hầu, ngÆ°á»i phục dịch trong nhà (tiếng Anh-Ãn).
Benaras: thà nh phố thảnh của ngÆ°á»i Hindu, ở bên bá» sông Hằng.
Betel nut: quả cau.
Bewakoof. đồ ngốc (tiếng Hindi-Urdu ).
Bhangi: ngÆ°á»i ở, ngÆ°á»i giúp việc (tiếng Hindi-Urdu ).
Bhisti: những ngÆ°á»i mang nÆ°á»›c (tiếng Hỉndi-urdu).
Bhocia: dân Tây Tạng, hay dân tá»™c Tây Tạng ở Himalaya Ấn Äá»™ (tiếng Hindi-Urdu ).
Bi Ä‘i: Ä‘iếu xì gà nhá» của ngÆ°á»i bản xứ (tiếng Hindi-Urdu ).
Bikaner: một tiểu vương quốc và thà nh phố tráng lệ trước đây ở Rajastan.
Bilaur: pha lê (tiếng Tây Tạng).
Bistra: túi ngủ tiếng Tây Tạng).
Bodhistat~a: dịch âm Hán Việt là Bo-Ä‘á» T~á~doa hay còn gá»i là “Ồ Táâ€. Trong Pháºt giáo Äại thừa, Bồ tát là hà nh gia sau khi hà nh trì đã đạt thà nh tá»±u (Pháºt qua) nhÆ°ng nguyện không nháºp Niết bà n khi chúng sanh chÆ°a giác ngá»™ (tiếng Phạn).
“rahmo Somay ~Xã há»™i thần thánh là khái niệm được nêu ra của Rajam Ram Mohan Roy: nhà cải cách vÄ© đại Ấn Äá»™ và vị lão thà nh nhất của Thá»i phục hÆ°ng Bengal.
Budmaash: má»™t ngÆ°á»i không tốc, má»™t kẻ xấu (tiếng Tây Tạng).
Bukoo: một kiểu áo choà ng Tây Tạng (tiếng Hindi-Urdu ).
Bundobust: một tổ chức tà i năng (tiếng Hindi-Urdu ).
Bundook: má»™t khâu súng trÆ°á»ng tiếng Hindi-Urdu ).
Burra: lá»›n, quan trá»ng tiếng Hindi-Urdu ).
Burra mèm: quý bà quan trá»ng (tiếng Hindi-Urdu ).
Cahuli: đến từ Kabul ở Afghanistan (tiếng Hindi-Urdu ).
Chatter Munzil: những cung Ä‘iện ở Lucknow được xây dá»±ng cho những bà vợ của má»™t nhà cầm quyá»n Hồi giáo.
Chale cao: đi đi (tiếng Hindi-Urdu ).
Chao.: đi, chạy đi (tiếng Hindi-Urdu ).
Chang: một loại bia mà u trắng nhạt là m từ lúa mạch lên men (tiếng Tây Tạng).
Chaprasi: ngÆ°á»i Ä‘Æ°a tin, ngÆ°á»i phục vụ cho cho nhà nÆ°á»›c, có Ä‘eo ~loá ở thắt lÆ°ng (tiếng Hindi-Urdu ).
Chilinpa: ngÆ°á»i ngoại quốc, ngÆ°á»i Châu Âu (tiếng Tây Tạng).
Chini: ngôi là ng điên đồi ở biên giới Kinnaur, giỠlà Kalpa.
Chintamani: váºt quý thá»±c hiện được Ä‘iá»u Æ°á»›c trong các truyá»n thuyết của Pháºt giáo (tiếng Phạn).
Chokra: thằng nhai, thằng nhóc lè Ä‘Æ°á»ng (tiếng Hindi-Urdu ).
Chota-hazri: bữa trà sáng sớm (tiếng Anh lai ấn).
Churail: ma, linh hồn má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đã chết khi sinh con (tiếng Tây Tạng). “C I E: danh hiệu trung tá của đế quốc Ấn Äá»™ thuá»™c Anh.
Collector: ngÆ°á»i quần lý chÃnh của má»™t hạt, ban đầu là ngÆ°á»i thu thuế.
Dacoit: tên cướp (tiếng Anh-Ấn).
Da dao: thanh gươm lưới to bấn của đao phu.
Dak bungalow: toà nhà cho khách ở của chÃnh phủ (tiếng Anh-Ấn).
Daal: Ä‘áºu lăng (tiếng Hinsu).
Dam cha: gà nước (tiếng Tây Tạng).
Dayig: công văn nhà nước, theo nghĩa đen là mũi tên công vụ (tiếng Tây Tạng).
Dawat: tiệc mừng (tiếng Hindi-Urdu ).
De kho: nhìn kìa (tiếng Hindi-Urdu ).
Dekchis: nồi nấu ăn (tiếng Hindi-Urdu ).
Deodar: thuá»™c loà i tuyết tùng má»c nhiá»u ở phÃa tây Himalaya.
Dharma: Pháp, má»™t khái niệm quan trá»ng trong Äạo Pháºt có nhiá»u nghÄ©a trong đó nghÄ©a quan trá»ng nhất là quý luáºt bao trùm toà n thêm vú trụ, nhất là quy luáºt tái sinh dÆ°á»›i tác Ä‘á»™ng của nghiệp. Äức Pháºt là ngÆ°á»i đã giác ngá»™ được quy luáºt nói trên và giáo hoá giác ngá»™ cho chúng sinh (tiếng Phạn).
Dhoti: chiếc khố lá»ng được những ngÆ°á»i theo Ấn Äá»™ giáo mặc (tiếng Hindi-Urdu ).
Dorjee: ban đầu là vÅ© khà sấm sét của Indra, vá» sau được đồng hoá và o ký hiệu của Pháºt giáo nhÆ° là “lvajral†(tiếng Phạn), quyá»n trượng kim cÆ°Æ¡ng (tiếng Tây Tạng).
Double dorjee: "quyá»n trượng kim cÆ°Æ¡ng" chữ tháºp, ký hiệu vá» tÃnh bất biến của đạo Pháºt.
Drilbu: chuông (tiếng Tây Tạng).
Dllck~ trang phục được dệt bằng sợi hong dà y tiếng Anh ~11~.
Eblis: tÆ°Æ¡ng cá»± quý sa tăng của Hồi giáo tiếng ~A ráºp).
Ecca ghari: loại xe ngá»±a nhá», dùng để chở khách, có 2 bánh (tiếng Hindi-Urdu ).
“adha: con lừa (tiếng Tây Tạng).
“aruda: phượng hoà ng hay chim khổng lồ, loà i chim đầy sức mạnh trong huyá»n thoại Pháºt giáo và Ấn Äá»™ giáo tiếng Phạn thau: chiếc há»™p ma thuáºt (tiếng Tây Tạng).
“reay ~ame: sá»± đấu tranh và hoạt Ä‘á»™ng gián Ä‘iệp của ngÆ°á»i Nga ở biên giá»›i phÃa Bắc Ấn Äá»™.
Hai-mai: ~hố lân ~ôi chÆ°a", tiếng khóc tuyệt vá»ng (Tiếng Hindi-Urdu ).
Ha kim: bác sĩ (tiếng Hindi~rdu).
Havildal~ trung sĩ (tiếng Hindi-Urdu ).
Ha~dil]i: bùa hộ mạng (tiếng Hindi-Urdu ).
Hill ~a~ion: khu vá»±c nằm cách mặt biển trên 1500 mét nÆ¡i mà chÃnh phủ chuyên đến lúc thá»i tiết nóng (tiếng ~nh~n).
“ookah; óng nt~á»›c phÆ°Æ¡ng Äông tiếng Hindi~rau).
Howdah: chỗ ngồi có ~om che trên lưng voi tiếng Hindi~urdu).
Huthok~u: dòng dõi Lạt Ma cao cấp (tiếng Mông Cổ).
Ihar aao: đến đây (tiếng Hindi-Urdu ).
In~er: toa đệm, má»™t trong nhiá»u toa trên những chuyến tà u lá»a ~Ấn Äá»™ thá»i xÆ°a. Giữa toa thứ ba và thứ hai (tiếng Anh~ấn). lzzat: vinh dá»± (tiếng Hindi-Urdu ).
“adoo: ma thuáºt (tiếng Hindi-Urdu ).
“aldi: nhanh lên (tiếng Hindi-Urdu ).
“amun: má»™t loại cay của Ấn Äá»™ và châu á~ y~ygium cu~zi~zi; có quả mà u Ä‘á» tÃa có thể ăn được (tiếng Hindi-Urdu ).
Jehannum: địa ngục (tiếng Hindi-Urdu ).
“hampanees: xe kéo ở Simla (Pahari).
“hula: cầu treo thô (tiếng Tây Tạng).
“i: má»™t háºu tố biểu thị sá»± tôn trá»ng vá»›i ngÆ°á»i được nói đến (tiếng Hindi-Urdu ).
“ingals: loại súng hoả mai nặng được đặt trên chan đứng cần hai ngÆ°á»i sá» dụng (tiếng Anh~n).
Kabari: cá»a hà ng bán đò cÅ© (tiếng Tây Tạng).
Kacha: tạm thá»i (tiếng Hindi-Urdu ).
Ka li: nữ thần Ấn Äá»™ giáo khát máu, được thá» phụng ở nhiá»u vừng thuá»™c Bengal.
Kalka: má»™t thị trấn nhỠở chân dãy Himalaya, trên Ä‘Æ°á»ng ~ừ ~mbala đến Simla.
Kankar: cay Ä‘oan.
“arma (nghiệp): niá»m tin của Pháºt giáo Ấn Äá»™ giáo, cho rằng má»—i hà nh Ä‘á»™ng Ä‘á»u kéo theo những háºu quả không thể tránh được, dù tá»t hay xấu, trong cả Ä‘á»i nà y và kiếp sau.
Kashag: bộ trưởng Tây Tạng.
Kashgar: thà nh phố lá»›n ở Äông ~urkestan.
Kachiawar: bán đảo ở vùng biển Tây Bắc Ấn Äá»™.
Kayeth: ngÆ°á»i viết thuê ở chợ, hay (tiếng Hindi-Urdu ).
Kesar of Oros: Nga hoà ng.
“habardar: diễn tả sự khiển trách (tiếng Hindi-Urdu ).
“haflla: hà nh hÆ°Æ¡ng (tiếng A ráºp).
Khanda: một loại kiếm (tiếng Pashto).
Khatag: những chiếc khăn quà ng cố bằng lục hay sợi mà u trắng đắt tiá»n được ngÆ°á»i Tây Tạng dùng nhÆ° má»™t dấu hiệu chà o mừng hay bà y cá» sá»± kÃnh trá»ng (tiếng Tây Tạng).
Khuya: loại bánh quy cứng của ngÆ°á»i Ladakh.
Kismet: số pháºn (tiếng Hindi-Urdu ).
“otgarh: cÆ¡ sở truyá»n giáo của dạo CÆ¡ đốc nằm phÃa Äông Bắc Simla.
Kuan-yin ~uan ~m) : tên của Bồ Tát tại Trung quốc và các nÆ°á»›c lân cáºn, tại các nÆ°á»›c nà y ~uan âm thÆ°á»ng được diá»…n ta dÆ°á»›i dạng nữ nhân, là vị Bồ Tát tượng trÆ°ng cho tình chÆ°Æ¡ng vô lượng đối vá»›i chúng sinh.
Kệch nahin: không gì cả (tiếng Hindi-Urdu ).
Kunjiri: tầng lớp bán rau quả (tiếng Hindi-Urdu ).
Kusho: ngà i, hay ngà i đáng kÃnh (tiếng Tây Tạng).
“uttar: dao găm (tiếng Pashto).
Kya: gì váºy (tiếng Hindi-Urdu ).
Hay hai: cái gì thế (tiếng Hindi-Urdu ).
La: ngá»n đèo (tiếng Tây Tạng).
Lanh: trăm ngà n (tiếng Hindi-Urdu ).
Lathi: gáºy trẻ (tiếng Hindi-Urdu ).
Leh: thủ phủ xứ Ladakh và là trung tâm thương mại sâm uất, trước đây nằm giữa Tây Tạng, Kashmir và Trung á.
Iha: thần (tiếng Tây Tạng).
Iha gyalo: Chiến thắng cho các vị thần? (tiếng Tây Tạng).
Lin gam: biểu tượng vá» dÆ°Æ¡ng váºt (tiếng Phạn).
Lopchap: nhiệm vụ triá»u cống hà ng năm của vua Ladakh đối vá»›i Äạt Lai Lạt Ma (tiếng Tây Tạng).
Mahasiddha: má»™t ngÆ°á»i có Tăng lá»±c tâm linh cao (tiếng Phạn).
Mahout: quản tượng (tiếng Hindi-Urdu ).
Mani lag-khor: bánh xe cầu nguyện (tiếng Tây Tạng).
Man tra: câu thần chú (tiếng Phạn).
Me la: chợ phiên (tiếng Hindi-Urdu ).
Mom: bánh bao nhân thịt hấp hơi (tiếng Tây Tạng).
Mudra: ấn, Ä‘á»™ng tác trong khi hà nh lá»… của Máºt giáo (tiếng Phạn).
Murrree: khu an dÆ°Æ¡ng trên núi ở Tây Bắc Ấn Äá»™, nổi tiếng vá»›i món bia.
Mursala: quốc thÆ°, công văn của nhà nÆ°á»›c hiểu theo nghÄ©a trang trá»ng (tiếng ta TÆ°).
Mussak: thùng đã đựng nước (tiếng Hindi-Urdu ).
Namaste: diễn tả sự chà o mừng (tiếng Hindi-Urdu ).
Narkhanda: má»™t thị trấn nhá» nằm ở Äông Bắc Simla.
Nickel Jao: cút đi (tiếng Hindi-Urdu ).
Nizamut: vụ án (tiếng Hindi-Urdu ).
Norbu rimpoche: nhìn thấy Chintamani (tiếng Tây Tạng).
Nowkri: phục vụ, là m việc (tiếng Hindi-Urdu ).
Om Mani Padme Hum: (dịch ra âm Hán Việt là Um ma ni bát mê hồng) câu thần chú Pháºt giáo (man tra), thÆ°á»ng được dịch là "Om, Ngá»c quý trong hoa sen, humâ€.
Sáu âm của thần chú nà y được xem là tương ứng với sáu coi tái sinh của dục giới.
Oswal ~ain: má»™t nhóm đặc biệt trong cá»™ng dông ngÆ°á»i theo đạo Jana, nổi tiếng vì sá»± nhạy bén thÆ°Æ¡ng mại của nó.
Pan: má»™t miếng lá trầu có tác dụng gây mê nhẹ, nhai cùng vá»›i má»™t miếng cau, cùng gia vị và vôi, nhiá»u ngÆ°á»i Ấn có thói quen nhai paan vì nó có tác dụng chắc răng và là m môi Ä‘á».
Paan-bidi-wallahs: những ngÆ°á»i bán thuốc lá và paan dạo (tiếng Hindi-Urdu ).
Pahari: ngÆ°á»i vùng cao.
P~O: Công ty hà ng hải tà u hÆ¡i nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng đông và bán đảo, công ty hà ng hải lá»›n và nổi tiếng nhất trong lÄ©nh vá»±c chở du khách đến Ấn Äá»™ và phÆ°Æ¡ng Äông.
Parao: nÆ¡i nghỉ ngÆ¡i bên Ä‘Æ°á»ng (tiếng Hindi-Urdu ).
Peshawar: ở lối và o đèo ~jlyber, ~hủ pht~l rinh biên giới Tây Bắc.
Phowa: thuáºt chuyện Ä‘i tâm thức của những ngÆ°á»i theo thuyết đủ già (yoga ) từ má»™t hoá thân nà y đến má»™t hoá thân khác mà không gây ra sá»± đứt Ä‘oạn nà o trong dòng tÆ°Æ¡ng tục của tâm thức (tiếng Tây Tạng).
Phurba: dao găm có ba cạnh thuá»™c lá»… nghi tôn giáo, thÆ°á»ng được gá»i sai lầm là "dao găm ma quỷ†(tiếng Tây Tạng).
Pie: là phần nhỠnhất của đồng rupi xưa. 1 rupi bằng lý anna, 1 anna hằng 4 pice và 1 pice bằng 3 pie.
Poodle-faker: ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lăng nhăng, đặc biệt là ở các khu an dưỡng trên núi (tiếng Anh~n).
Poshtee l: áo choà ng dà i bằng đã cá»u xuất xứ từ Afghanistan.
Pukka: má»™t từ thÆ°á»ng được dùng vá»›i nhiá»u nghÄ©a nhÆ° khoe mạnh, cứng cáp, lá»±c lưỡng, chân tháºt hay hà o phóng (tiếng Hindi-Urdu ).
Pundit: ngÆ°á»i có há»c, thầy giáo (tiếng Hindi-Urdu ).
Punkak: ngÆ°á»i hâm má»™ (tiếng Hindi-Urdu ).
Puranas: mÆ°á»i tám bần văn thiêng liêng được viết giữa giai Ä‘oạn năm 200 trÆ°á»›c công nguyên đến năm 800 sau công nguyên, chứa Ä‘á»±ng các thiên anh hùng cả, huyá»n thoại, tri thức phổ biến… gồm các nguyên tắc chung vá» tôn giáo và đạo đức của Ấn Äá»™ giáo.
Purana trong tiếng Phạn có nghĩa là cổ xưa.
Puttoo: váºt liệu len dệt bằng tay.
P~***: Bộ công trình công cộng.
Rai Bahadur: má»™t danh hiệu quan trá»ng được trao tặng bởi pho vÆ°Æ¡ng.
Ramasi: ngôn ngữ của nhăng kẻ sát nhân.
Rampur: thị trấn bên sông Sutlej Äông Bắc Simla, thủ phu của lãnh thổ đồi núi Ä‘á»™c láºp Bushair.
Rukho: dừng lại (tiếng Hindi-Urdu ).
Saat phải: há»™i kÃn Ấn Äá»™ giáo.
Sadhu: chà y tu khất thực (tiếng Hindi-Urdu ).
Sai: chú rể.
Sakht hurra a~sar: cấp báºc sÄ© quan cao cấp trong quân Ä‘á»™i (tiếng Hindi-Urdu ).
Salaam: lá»i chà o, hay tá» sá»± tôn trá»ng (tiếng Hindi-Urdu ).
Sambhar: loà i hÆ°Æ¡u lá»›n Ấn Äá»™.
Samsara: vá»›i Pháºt giáo, là quá trình đầu thai và o má»™t sinh váºt khác sau khi má»™t ngÆ°á»i chết Ä‘i; vá»›i Ấn Äá»™ giáo, là vòng quay bất táºn của sinh, tÆ° và tái sinh mà tất cả sinh váºt Ä‘á»u phải trải qua.
Sang: một chiếc cầu là m bằng không thanh gỗ thô (tiếng Pahari).
Sai: phong tục cÅ© của Ấn Äá»™ giáo quy định phải thiêu sống goá phụ cùng vá»›i ngÆ°á»i chồng vừa chết, má»™t phong tục đã man đã bị Ram Mohan Ro~ lên án và bị chÃnh phủ Anh cho là bất hợp pháp.
Seer: Ä‘Æ¡n vị do lÆ°á»ng trá»ng lượng của Ấn Äá»™ tÆ°Æ¡ng dÆ°Æ¡ng vá»›i O~ kg.
Se rai: khu vực tạm nghỉ cho đoà n hà nh hương, cũng là nơi trú chân cho các du khách (tiếng Hindi-Urdu ).
Shay ~iêt (Sát) (tiếng Trung Quốc).
Shabash: rất tốt, hoan hô (tiếng Hindi-Urdu ).
Shaitan: ~u~ dư (tiếng Hindi-Urdu ).
Shamiana: lêu bạt (tiếng Hindi-Urdu ).
Shikar: săn (tiếng Hindi-Urdu ).
Sirdar: lanh đạo, cÅ©ng là ngÆ°á»i tổ chức má»™t Ä‘oà n hà nh hÆ°Æ¡ng hay thám hiểm (tiếng Hindi-Urdu ).
Si~ar: Ä‘Ã n luáºt có nhiá»u dây của ngÆ°á»i Ấn.
Sivaliks: má»™t rặng đồi thấp ở phÃa tây dãy Himalaya.
Skanda Puranas: má»™t trong mÆ°á»i tám bản văn thiêng liêng của Puranas.
Spiti: ở biên giới Tây Tạng. Trong thung lũng của một vùng phụ lưu sông Sutlej
San~rasi: ân sĩ.
TA: trợ cáp du lịch (tiếng Anh lai ấn).
Talwar: gươm (tiếng Hindi-Urdu ).
Tam Bảo (Three ~e~els): Pháºt, Pháp và Tăng trong Pháºt giáo.
Tám biểu tượng chiến thắng (Eight Auspicious Emblems): gồm chiếc Lá»ng, Cặp cá và ng, có ốc xoắn (xoắn vá» phÃa bên phải), Nút buá»™c không bao giá» kết thúc; Lá cá» cối cao, Äại pháp thá»i luân; Chiếc bình già u có vÄ© đại và Hoa sen.
Tantric: Máºt giáo (tiếng Phạn).
Tasam: đoà n hà nh hương: khu vực dừng chân (tiếng Tây Tạng).
Tạt: ngựa lùn vùng cao.
Taar: diện tÃn.
Thanh: sở cảnh sát, nhà tù.
Thang ka: cuộn tranh vẽ Tây Tạng.
Thugs: một ~ố chức sát nhân (tiếng Hindi-Urdu ).
Ticca ghari: xe ngựa bốn bánh cho thuê.
Tif~m: tiệc trÆ°a (Anh-Ãn).
Tummies: lÃnh trÆ¡n ngÆ°á»i Anh.
Topee: mÅ© cát, chÃnh xác là nón của ngÆ°á»i Hindu ~th-ấn).
Trichinopogy: xì gà chất lượng cao được là m tại ~orur, một ngôi là ng gần Thiruchirapalli ở Nam ~n ~nh-ân).
Trong thuáºt thiá»n(yoga ) nhằm chuyển tâm thức của má»™t ngÆ°á»i và o cÆ¡ thể của má»™t ngÆ°á»i khác còn sống (Tây Tạng).
Trulku: hoá thân của một Lạt Ma (Tây Tạng).
Tsampa: lúa mạch rang.
Tsongdu: quốc hội Tây Tạng.
Tung: tÃn đồ Hồi giáo ngÆ°á»i Trung quốc ở ~ansu.
Tuticorin: cáng biên ở cá»±c Äông Nam của Madras, có quan hệ buôn bán vá»›i Ceylon.
Chen: kiểu chữ Tây Tạng.
May: chữ thao Tây Tạng.
Umballa: theo cách viết cũ là Ambala, thủ phủ của vùng đấy
Æ phÃa Äông Punjab.
Upanishads: trong Ấn Äá»™ giáo, bất cứ má»™t loại luáºn thuyết tá»± biện nà o, thÆ°á»ng được viết dÆ°á»›i hình thức đối thoại, được soạn trong khoảng từ giữa thế ká»· 8 đến thế ká»· 6 trÆ°á»›c công nguyên và được chép thà nh văn ban lần đầu tiên và o năm 1300 sau công nguyên (tiếng Phạn).
Utpala: Hoa sen xanh (tiếng Phạn).
Va~ra: nhìn thấy "dorjee l (tiếng Phạn).
Vangala: Bengal (tiếng Phạn).
“Vahl: phó từ diá»…n tả sá»± kÃnh trá»ng và thán phục (tiếng Hindi-Urdu ). “Trang kur: cho nháºp môn (Tây Tạng).
Yakdan: hòm gá»— bá»c đã (tiếng Turkic).
Yamen: nơi ở của vị đại diện Man thanh tại trên một ốc đảo lớn ở Ta rim Ba sin.
Yidam: hoá thần, giống như thần hộ pháp (Tây Tạng).
Za de mon: quỷ dữ có hình dáng một con bò cạp toà n thân phu đầy mắt (tiếng Tây Tạng).
Zoolum: sự đà n áp (tiếng Hind~urdu).
Hết
Tà i sản của ngudoc
08-05-2010, 03:34 PM
Nháºp Môn Tu Luyện
Tham gia: Jan 2010
Bà i gởi: 3
Thá»i gian online: 0 giây
Thanks: 0
Thanked 0 Times in 0 Posts
hình như truyện nà y cũng có audio thì phải
Tà i sản của binhhhk