Đông Chu Liệt Quốc

[QuanQuan]

Đông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long

Hồi 10
Ngôi nhà Châu , Hùng-thông tiếm vị
Nơi nước Trịnh, Tề-Túc thay vua

Trong lúc Châu hoàn-vương mượn binh đánh Trịnh , thì nước Trần sai Bá viên-chư làm tướng, nước Sái sai Sái-quý cầm binh.
Hai tướng nầy gặp nhau hỏi thăm qua tình hình hai nước.
Sái-quý hỏi Bá viên-chư :
- Tình hình nước Trần có chi khác chăng ?
Bá viên-chư đáp :
- Ngày nay nước tôi, Công-tử Ðà cướp ngôi, lòng dân không phục. Bởi thế quân lính rất hỗn độn, khó mà điều binh lắm !
Sái Quý nói :
- Thế sao không lo thu phục nhơn tâm, làm cho mọi người kính mến ?
Bá viên-chư, mỉm cười lắc đầu nói :
- Cướp ngôi đã là điều bất chánh, làm sao dân phục nổi ! Vả lại Công tử Ðà lại không lo chính-sự, cứ ham-mê săn bắn. Tôi chắc nước Trần sau nầy sẽ có biến.
Sái Quý nói :
- Ðã vậy thì cứ kể tội Công-tử Ðà mà giết quách đi để tránh tai hại về sau.
Bá viên-chư nói :
- Ðiều đó rất muốn , song vì sức đương không nổi.

Sau khi rút quân về nước, Sái Quý đem chuyện ấy thuật lại với Sái hầu.
Sái hầu nói :
- Công-tử Ðà là một đứa phản loạn, sao lại để nó được an-nhiên ngồi hưởng quyền thế . Nay Thái-tử Vân bị giết thì cháu ngoại ta là Công-tử Dược lên ngôi mới phải.
Sái-quý tâu :
- Muốn giết Công-tử Ðà cũng chẳng khó chi. Tánh Công-tử Ðà ưa săn bắn, ta chờ va ra đi, phục binh mà giết ắt xong.

Sái hầu cho là phải, bèn khiến Sái-quý đem một trărn cổ binh xa, phục nơi Giới-khẩu , rồi cho người đi thám thính.
Chẳng bao lâu quân sĩ về báo :
- Công-tử Ðà đi săn đã ba ngày rồi, nay còn đóng quân nơi Giới-khẩu nầy .
Sái-quý cả mừng, cải trang làm một người thợ săn , dẫn vài mươi tên quân lần tới .
Vừa gặp lúc Công-tử Ðà đang bắn hạ một con nai, Sái Quý xông vào cướp giựt, rồi cứ đường tắt chạy thẳng về hướng phục binh của mình .
Công-tử Ðà tức giận, giục ngựa đuổi theo.
Bỗng nghe hai bên bụi rậm, tiền quân ó vang dậy, rồi quân binh ào ra như kiến cỏ, bắt Công-tử Ðà trói lại.
Công-tử Ðà chưa hiểu nguyên-do, đang trố mắt nhìn thì Sái-Quý đã quay lại hét lớn :
- Phản tặc, ta đây là Sái-quý em ruột của Sái-hầu đến đây để trừ quân phản-loạn.
Nói xong, vung gươm chém Công-tử Ðà đứt làm hai đoạn.
Rồi kéo binh đến khu rừng chiêu dụ quân-sĩ của Công-tử Ðà rằng :
- Công-tử Ðà vốn là đứa nghịch thần phản phúc, nay ta muốn lập Công-tử Dược lên nối ngôi, các ngươi nghĩ sao ?
Quân sĩ nước Trần đều quỳ mọp xuống đất, nói lớn :
- Nếu được thế thật là hợp lý.
Sái-quý bèn tiến quân vào nước Trần, hiểu dụ nhân dân, rồi tôn Công-tử Dược lên ngôi, tức là trần lệ-công .
Từ đấy, Trần và Sái trở nên thân mật .
Trần lệ-công được lòng dân mến phục, trong nước hưởng cảnh thái-bình.

Lúc bấy giờ tại nước Sở , có vua Hùng-thông là một người cường bạo, tánh hiếu chiến, lại có ý muốn xưng Vương hiệu, nhưng vì thấy chư hầu đều tùng phục nhà Châu, nên không dám. Kế đó , nghe tin nhà Châu vừa thua nước Trịnh, nên có ý dễ ngươi, triệu các quan cận-thần đến bàn tính.
Quan Lịnh-doãn là Ðấu bá-tỷ nói :
- Nước Sỡ bỏ Vương hiệu đã lâu, nếu nay xưng lại e chư-hầu không phục. Xin Chúa-công phải tính kế làrn cho các chư-hầu khiếp oai trước đã.
Hùng-thông hỏi :
- Muốn được vậy phải làm cách nào ?
Ðấu bá Tỷ tâu :
- Các nước Hớn-đông chỉ có nước Tùy là lớn hơn hết. Chúa-Công nên cất binh sang dọa nước Tùy rồi cho sứ sang cầu hòa. Hễ nước Tùy mà đầu phục thì các chư-hầu khác phải nghe theo.
Hùng-thông khen phải, bèn bổn thân đem đại-binh sang đóng nơi đất Hà, rồi cho quan Ðại-phu Viễn-chương vào nước Tùy hòa-giải.

Lúc bây giờ nước Tùy có một tôi hiền là Quý-lương và một nịnh thần là Thiều-sư.
Hai người nầy luôn luôn có những ý-kiến chống đối nhau.
Tùy-hầu lại tin dùng kẻ nịnh, nên Thiều-sư rất được nhiều quyền thế.
Khi có sứ nước Sở đền giảng-hòa .
Tùy hầu cho đòi cả hai người đến vấn kế.
Quý-lương tâu :
- Nước Sở mạnh, nước Tùy yếu, nay lại đến cầu hòa ắt có điều ám muội. Vậy bề ngoài, ta nên hòa dịu, mà bên trong phải hết sức đề phòng.
Thiều-sư tâu :
- Lời ấy chưa chắc đã đúng, xin Chúa-công cho sang nước Sở để dò xét tình-hình đã.
Tùy-hầu nghe theo, khiến Thiều-sư sang đất Hà để hội-đàm với Sở .
Ðấu bá-tỷ nghe tin sứ nước Tùy là Thiều-sư đến vội vào thưa với Hùng-thông :
- Ta nghe Thiều-sư là người ít trí, chỉ có tài dua-nịnh mà được Chúa nước Tùy yêu. Nay va phụng mạng sang đây ắt cũng để dò la hư thực. Vậy ta nên giấu các đạo binh tinh nhuệ đi , chỉ cho va xem những đội binh lão nhược . Hễ va kiêu-ngạo mà trể-biếng thì mới có cơ thắng dễ dàng được.
Quan Ðại-phu Hùng xuất-ty nói :
- Kế ấy cũng hay, song nước Tùy còn có Quý-lương, ta khó mà che mắt va được.
Ðấu bá-tỷ nói :
- Kế đó không phải lợi cho ngày nay mà sẽ có lợi cho ngày sau đó .
Hùng-thông nghe theo, liền dàn các đội quân lão nhược ra , rồi mới cho đòi Thiều-sư vào ra mắt.
Thiều Sư vào đến dinh Sở , liếc mắt thấy hai bên quân sĩ gầy gò ốm-yếu, liền lên mặt kiêu-căng, hỏi Hùng-thông :
- Hai nước chúng ta bờ cõi ai nay giữa cần gì quí-quốc phải nói đến chuyện giải hòa ?
Hùng-thông giả vờ nói :
- Nước tôi mấy năm liên tiếp bị mất mùa , dân chúng đói khổ. Sợ e các lân-bang đến hiếp chế nên phái cầu hòa với quý quốc , để nhờ nhau trong lúc hoạn nạn.
Thiều-sư nói :
- Quí quốc bất tất phải lo ngại. Các nước chư-hầu bên Hớn-đông nầy đều thần phục nước tôi cả .
Hùng-thông bèn cùng với Thiều-sư kết ước.
Ðoạn hai đàng giã biệt ai về nước nấy.

Thiều-sư về đến Kinh-đô, vào yết kiến Tùy-hầu, thuật lại tình hình quân binh nước Sở già nua, hèn yếu , rồi tiếp :
- Nước Sở sau khi kết-ước họ lui binh trở về tức khắc. Ðiều đó tỏ rằng nước Sở rất sợ Tùy. Xin Chúa-công cấp cho tôi một đạo binh để đuổi theo đánh cho tan tành. Làm như vậy từ nay nước Sở sẽ không dám dòm ngó đến nước Tùy nữa.
Tùy-hầu nghe nói, còn đang lưỡng lự, Quý-lương vội quỳ tâu :
- Tâu Chúa-công, nước Sở từ đời Phấn-mạo đến nay hùng cứ Giang-hớn , binh lương hùng mạnh. Nay Hùng-thông là một kẻ hiếu chiến, đến đây cầu hòa ắt mưu độc kế, nếu Chúa-công cho ra quân, e lầm mưu nước Sở đó.
Tùy-hầu rũ quẻ thầy điềm xấu, nên không cho Thiều-sư cất quân nữa.

Sở Hùng-thông kéo binh về, nghe được tin Quý-lương can Tùy-hầu không cho rượt theo mình, bèn đòi Ðấu bá-tỷ đến hỏi :
- Nay ta không gạt được nước Tùy để gây hấn, khanh có kế gì khác chăng ?
Ðấu bá-tỷ nói :
- Bây giờ phải làm kế hội các nước chư-hầu nơi Thẩm-lộc, thuộc nước Sở. Nếu Tùy-hầu không đến, ta sẽ cất binh sang đánh về tội bội ước.
Hùng-thông chuẩn tâu, sai sứ đi khắp các nước Hớn-đông mời đến đất Thẩm-lộc để phó hội.
Các nước đều tề-tựu đũ mặt, duy có nước Hoàng và Tùy không đi dự.
Hùng-thông bèn cho hai sứ-giả Cừ-chương và Khuất-hà sang hai nước Hoàng và Tùy để trách-cứ .
Nước Hoàng cho người đến tạ tội . Còn nước Tùy vẫn im lìm, không nói gì cả.

Hùng-thông lấy cớ ấy, cất quân sang đánh Tùy ; binh tướng đóng đồn nơi sông Hoài và sông Hớn.
Tùy-hầu nghe được tin, vội vã họp các quan thương nghị.
Quý-lương tâu :
- Nước Sở mới họp chư-hầu, thế rất mạnh, quân ta khó thắng nổi. Theo ý tôi, nên sai sứ đến cầu hòa. Nếu nước Sở lui binh ta giử niềm hòa-hảo, bằng cố đánh, quân-sĩ nước ta sẽ căm phẩn. Chừng ấy, ta lấy nhân-tâm làm sức mạnh mà thắng địch.
Thiều-Sư nghe nói cười xòa :
- Sao ngài lại nhát gan đến thế. Ðáng gì một mớ binh lao, mã liệt của nước Sở mà phải hạ mình đi cầu hòa. Nếu ta không đánh gấp e binh Sở lại có thì giờ rút về nước, thì uổng lắm !
Tùy-hầu nghe theo lời Thiều-sư, bèn phong Thiều Sư làm chức Nhung-hữu, Quý-lương làm Ngự-xa, còn bổn thân dẫn đạo trung quân kéo đến đóng dưới chân núi Thanh lâm-sơn mà nghênh chiến .
Sau khi xem xét địch tình, Quý-lương nói với Tùy-hầu :
- Quân Sở chia làm hai đạo. Theo phong-tục nước Sở , đạo tả quân là chính, ắt có vua Sở ngự nơi đây, và có nhiều tinh binh hộ-giá. Vậy ta nên đánh vào phía hữu để uy-hiếp địch trước.
Thiều-sư nói :
- Ðã đem binh đi đánh giặc mà còn sợ không dám đánh vào bộ đầu não của địch thì thật là kẻ không biết dụng binh. Xin Chúa-công cứ cho đánh vào đạo binh phía tả để bắt vua Sở , kẻo rnất thì giờ vô ích.
Tùy-hầu nghe theo, đốc binh xông vào phía tả.
Bên Sở mở trận cho quân Tùy kéo vào.
Vừa đến giữa trận , binh-phục của Sở nổi dậy, ó lên một tiếng kéo nhau vây phủ tứ bề.
Thiều-sư giao chiến với tướng nước Sở là Ðấu-đơn chưa đặng mấy hiệp, đã bị Ðấu-Ðơn chém một đao rơi đầu.

Quý Lương thấy thế đã nguy, liều chết phò Tùy-hầu mở đường máu mà chạy.
Tùy-hầu phải cởi bỏ mũ áo, lộn trong đám tàn-quân mới thoát nổi vòng vây.
Chạy ước năm dặm, Tùy-hầu mới đám dừng lại, kiểm điểm binh mã hao hơn phân nữa, bèn nói với Quý-lương :
- Bởi ta không nghe lời ngươi nên mới bị thảm-bại như vầy , Thiều Sư hiện giờ ở đâu ?
Quân-sĩ kể lại việc Thiều-sư bị tử trận , Tùy-hầu thương tiếc chẳng cùng.
Quý-lương tâu :
- Chúa-công chớ tiếc làm chi, bây giờ chỉ còn một kế là nên cầu hòa với Sở, mặc dầu đã muộn, nhưng vẫn còn hơn.
Tùy-hầu nói :
- Bây giờ ngươi liệu thế nào ta cũng chấp-thuận. Vậy ngươi hãy thay ta mà đến dinh Sở xem sao.
Quý-lương tuân lệnh, một mình thẳng đến trại Sở, vào tâu với Hùng-Thông, xin nghị hòa.
Hùng-thông cả giận mắng :
- Chúa của ngươi đã bội-thề, bỏ việc phó hội, lại còn đem binh đánh với ta . Nay bị thua mới đến cầu hòa, hành động ấy tỏ ra kẻ gian dối.
Mặc dầu Hùng-thông thét mắng , nét mặt Quý-lương vẫn thản nhiên, không chút sợ sệt , chậm rãi đáp :
- Ngày trước, nước Tùy vì có Thiều-Sư là một tôi nịnh , ép vua làm điều quấy. Nay Thiều-Sư đã chết, Chúa-công tôi đã ăn-năn . Nếu Hiền-hầu vui lòng giao-hảo để thêm vây cánh, chẳng có lợi cho nước Sở lắm sao ?
Ðấu bá-ty nghe Quý-lương nói, bèn tâu với Hùng-thông :
- Thiều-sư chết, quả lòng trời chưa muốn nước Tùy diệt . Vậy ta không nên trái ý trời. Xin Chúa-công hãy xử hòa, lợi dụng nước Tùy làm đầu xướng cho các nước Hớn-đông ca tụng nước Sở , rồi Chúa công nhân đó xưng đỡ vương-hiệu đặng trấn phục Man-di, như vậy có lợi cho nước Sở hơn .
Hùng-thông nghe theo lời Ðấu bả-ty, bèn khen Viên-Chương nói riêng với Quý-lương rằng :
- Chúa tôi có đất Giang Hớn rất rộng, nay muốn tạm xưng vương hiệu đặng có oai mà trị Man di . Ấy nếu Tùy-hầu bằng lòng rũ các chư-hầu đến xin với Châu hoàn-vương việc ấy, thì Chúa-công tôi sẽ ngưng binh mà đợi vương-mạng.

Quý lương ra về , đem việc ấy báo lại với Tùy-hầu.
Tùy-hầu vì sợ sệt , nên rũ các chư hầu Hớn-đông vào triều Châu, xin cho Hùng-thông được tạm xưng vương-hiệu.
Châu hoàn-vương không thuận ý, khiến các chư-hầu phải cúi lạy , lui về .
Hùng-thông nghe tin nổi giận nói :
- Tiên nhân của ta là Giục-Hùng có công giúp Văn vương , Võ-vương dựng nên nhà Châu, thế mà lại phong cho một nước Sở nhỏ bé nơi núi Kinh-sơn . Ðã bao nărn ta đánh dẹp Man-di mở mang bờ cỡi, mà không hưởng được một tấc công lao . Trong lúc ấy Trịnh trang-công bắn vai vua, vua vẫn bỏ qua không vấn tội . Công không thưởng, tội không phạt, thì bảo các chư-hầu phải kính nễ làm sao ! Vả chăng, Tiên-quân của ta trước kia đă có xưng vương-hiệu, thì nay ta xưng vương cũng chỉ là phục chức cũ mà thôi, chẳng cần phải chờ Châu-vương thuận-ý.

Nói rồi , tự lập mình lên làm Sở võ-vương, giao hòa với Tùy-hầu rồi kéo binh về nước.
Các nước chư-hầu miệt Hớn-đông nghe nước Sở xưng Vương-hiệu đều sai sứ đến chúc mừng.
Châu hoàn-vương hay tin, giận lắm nhưng không dám cất binh vấn tội, đành làm lơ.
Từ đó, nhà Châu càng ngày càng suy yếu, nước Sở mỗi ngày một cường thịnh.
Sau Hùng-thông chết, truyền ngôi lại cho con là Hùng-xi , dời đô sang đóng nơi đất Dĩnh, âm-mưu xâm phạm bờ cõi nhà Châu.

Nói về Trịnh trang-công, từ khi đánh thắng nhà Châu trở về, trong nước thái bình, lo sửa sang triều chính, phong cho Công-tử Ngươn đất Lịch-ấp, các quan đại thần cũng đều được phong thưởng , duy chỉ có Chúc-đạm không không được ân-huệ nào cả.
Chúc-đạm buồn ý, vào triều khiếu-nại.
Trịnh trang-công nói :
- Ngươi đã bắn trúng Thiên-tử, nếu ta phong chức cho ngươi , e mang tiếng với thiên-hạ.
Chúc-đạm ngậm hờn, nhưng không dám nói.
Về đến tư dinh phát sanh chứng ung-thư mà thác.
Trịnh trang-công ban cấp tiền bạc cho gia đình vợ con, rồi lo việc tống táng rất trọng hậu .

Qua đến năm thứ mười chín, đời Châu hoàn-vương, Trịnh trang-công lâm bịnh rất nặng.
Biết mình không thể sống được lâu, bèn kêu Tề-Túc đến bên giường nói :
- Ta có cả thảy mười một đứa con, trừ Thế-tử Hốt ra, thì còn có Công-tử Ðột, Công-tử Vĩ, Công-tử Nghi đều là những người có nhân-cách. Trong số đó, ta xét thấy Công-tử Ðột tài trí hơn cả. Ta muốn truyền ngôi cho Ðột chẳng biết ý khanh thế nào ?
Tế-Túc tâu :
- Tâu Chúa-công. Thế-tử Hốt là trưởng-tử, được Chúa-công phong tước, lâu nay lập nhiều công trạng, lại được dân chúng kính vì. Nay Chúa-công muốn bỏ trưởng mà lập thứ, hạ thần rất khó phụng mệnh.
Trịnh trang-công nói :
- Ta vẫn biết Công-tử Ðột thuộc dòng thứ, song tánh Ðột ngang-ngạnh, không chịu ở dưới ai. Vì muốn cho gia-đình thảo thuận , ta mới có ý đó. Tuy nhiên, xét lại làm như vậy sẽ không đúng đạo nhân luân. Thế thì phải đưa Công-tử Ðột đến ở một nước khắc mới yên nhà, yên nước được.
Tề-túc nói :
- Biết ý con không ai hơn là cha. Vậy xin Chúa-công cứ định liệu.
Trịnh trang-công thở dài nói :
- Thế là từ nay nước Trịnh sắp phải trải qua bao nhiêu tai biến .
Nói rồi đòi Công-tử Ðột dạy phải sang nước Tống mà cư ngụ.

Khi Trịnh trang-công mất, triều thần tôn Thế-tử Hốt lên nối ngôi, xưng là Trịnh chiêu-công.
Trịnh chiêu-công sửa sang việc triều chính.
Sai sứ sang kết giao với các nước chư-hầu, và sai Tề-Túc sang Tống để dò xét tin-tức Công-tử Ðột.
Nguyên mẹ Công-tử Ðột là con Ung-thị, người nước Tống , hiện dòng dõi Ung-thị đang được Tống trang-công mến yêu. Khi Công-tử Ðột sang Tống, tỏ ý với Ung-thị muốn cướp ngôi Thế-tử Hốt.
Ung-thị liền vào yết kiến Tống trang-công, kể rõ sự tình.
Tống trang-công có ý muốn giúp Công-tử Ðột tiếm vị.
Kế nghe Tế-Túc sang Tống cầu hòa, Tống trang-công mừng rỡ nói :
Chỉ dùng một mình Tề-Túc cũng đủ cho Công-tử Ðột trở về lên ngôi nước Trịnh được.
Bèn sai tướng Nam-cung Trường-vạn mai phục sẵn một đoàn giáp sĩ , đợi Tề-Túc đến để thi kế.
Tề-Túc vào triều bái Tống trang-công vừa rồi, thì quân giáp-sĩ lẹ làng nhảy ra thộp ngực Tề-Túc trói lại.
Tề-Túc la lớn :
- Kẻ ngoại-thần nầy có tội chi mà trói ?
Tống trang-công nói :
- Ngươi cứ an lòng vào chốn quân phủ rồi sẽ thấy tội lỗi.

Quân Giáp-sĩ dẫn Tế-Túc đem giam vào quân phủ canh gác rất cẩn mật.
Ðêm ấy, quan Thái-tể nước Tống là Hoa-đốc đem rượu thịt đến quân-phủ thăm Tề-Túc.
Tề-Túc hỏi :
- Chúa tôi cho tôi sang đây để giao hảo, xét mình không có tội gì sao quí quốc lại có ý xử bạc ?
Hoa-đốc nói :
- Không phải thế đâu ! Ai cũng biết Công-tử Ðột là con nhà họ Ung, hiện được vua Tống quí mến. Nay Công-tử Ðột cư ngụ nơi nước Tống, lẽ nào vua Tống lại không giúp đỡ.
Tề-túc nói :
- Giúp đỡ Công-tử Ðột bằng cách đối xử với tôi như thế .
Hoa-đốc nghe nói mỉm cười rồi đáp :
- Ðúng vậy ! Vua Tống thấy Thế-tử Hốt nhu nhược, không đáng lên nối ngôi, muốn lập Công-tử Ðột lên kế vị, nếu ngài bằng lòng việc ắt được trọng đãi.
Tề-Túc cau mày nói :
- Thế-tử Hốt phụng mệnh Tiên-công mà nối ngôi. Nay phế lập ắt lòng dân không thuận .
Hoa-đốc nói :
- Việc phế lập là việc thường trong thiên hạ, của những kẻ có sức mạnh. Nếu ngài thuận ý sẽ được Chúa-công tôi giúp sức.
Tề-túc nói :
- Thôi xin ngài hãy trở về tư-dinh mà an nghỉ. Tôi không thể chiều ý được
Hoa-đốc nói :
- Nếu thế thì tôi cũng chưa về được, vì lần nầy là lần chót mà tôi được hội-kiến với ngài. Ngài đã không nghe lời, Chúa-công tôi sẽ sai tướng Nam-cung Trường-vạn đem quân đưa Công-tử Ðột về nước để lên ngôi. Và trước khi làm cái việc đó, Chúa-công tôi buộc lòng phải khai đao chém ngài trước.
Tề-túc túng thế phải vâng lời .
Hoa-đốc chưa tin , nói :
- Nếu ý ngài đã quyết xin thề lên một tiếng.
Tề-Túc thề rằng :
- Nếu tôi không lập Công-tử Ðột lên ngôi, xin đất trời tru diệt !

Hoa-đốc đem việc ấy tâu lại với Tống trang-công.
Hôm sau Tống trang-công cho vời Công-tử Ðột vào hậu cung, nói :
- Nay nước Trịnh đã lập Thế-tử Hốt lên ngôi , lại sai người đem mật thư đến đây bảo ta ngầm giết Công-tử thì sẽ hiến ba thành mà tạ ơn. Lòng ta không nỡ , muốn đưa Công-tử trở về Trịnh nối ngôi , ý Công-tử như thế nào ?
Công-tử Ðột sụp lạy, tâu :
- Tâu Chúa-công , tôi mang thân sang đây, việc sống chết đều nhờ tay Chúa-công định liệu. Nếu tôi được nối ngôi , Chúa-công muốn gì mà chẳng được, cần gì phải dâng ba thành .
Tống trang-công rất mừng, nói :
- Ta đã bắt Tế-Túc giam ở Quân-phủ, cốt dùng vào việc nầy .
Nói xong, đòi Tề-Túc và Ung-thị đến nói rõ ý muốn của mình.
Lại bắt Công-tử Ðột làm tờ cam kết nếu được lên ngôi phải dâng ba thành, một trăm đôi bạch-bích, một vạn nén vàng-kim, và hàng năm phải nộp ba vạn hộc thóc.

Tuy vậy, Tống trang-công vẫn thấy chưa đũ bảo đảm sau nầy , bèn bắt Tề-Túc phải gả con gái cho con trai Ung-thị là Ung-củ, rồi dẫn Ung-củ về Trịnh phong cho chức Ðại-phu để coi sóc công việc làm của Công-tử Ðột.
Trước tình thế đó Tề-Túc không dám cải lời, đành phải tuân theo.
Bấy giờ Công-tử Ðột cùng với Ung-củ giả dạng làm lái buôn theo Tề-Túc về nước Trịnh.
Về đến nơi, Tề-Túc dẫn hai người vào tư-dinh, rồi cáo bịnh không vào chầu.
Lại khiến quân giáp-sĩ phục khắp nơi.

Các quan nghe tin Tề-Túc bị bịnh kéo đến vấn an.
Nhưng khi vào nhà thấy Tề-túc vẫn khoẻ mạnh như thường, mặt mày tươi tắn, lấy làm lạ hỏi :
- Tướng-quân không có bịnh, cớ sao viện cớ không vào chầu ?
Tề-túc đáp :
- Thân ta không có bịnh mà nước ta đang có bịnh !
Các quan không hiểu đều ngơ ngác nhìn.
Tề-túc nói tiếp :
- Ngày trước Tiên-công đưa Công-tử Ðột sang trú-ngụ nơi nướcTống, nay Tống sai tướng Nam-cung Trường-vạn đem quân đánh mà lập Công-tử Ðột lên ngôi. Vậy các quan có kế gì chống lại chăng ?
Các quan đều ngơ ngác nhìn nhau, nín lặng.
Tề-Túc nói tiếp :
- Muốn tránh tai nạn cho nước Trịnh không gì hơn là phải lập Công-tử Ðột lên ngôi . Hiện Công-tử Ðột đã có mặt nơi nhà tôi. Ý các quan thế nào cho biết ?

Cao cừ-di trước đây có bất bình Thế-tử Hốt về việc ngăn cản Trịnh trang-công không cho phong chức Thượng-khanh cho mình , nhơn cơ hội nầy liền đứng dậy rút gươm nói :
- Tướng-công định như thế thật là phúc cho nước Trịnh đó . Các quan ngỡ Cao cừ-di và Tề-Túc đã xếp đặt trước, ai nầy đều sợ sệt cuối đầu tuân theo.
Tề-túc liền mời Công-tử Ðột ra ngồi trên sập, rồi cùng Cao cừ-di cúi lạy.
Các quan không biết làm thế nào cũng phải lạy theo .

Kế đó, Tề-Túc làm một tờ biểu lấy đũ chữ ký của các quan dâng lên cho Trịnh chiêu-công.
Trong biểu đại-khái nói : Nước Tống cất binh đưa Công-tử Ðột về Trịnh. Chúng tôi không thể phụng thờ Chúa-công được nữa.
Ðồng thời, Tề-Túc lại viết mật thư trao riêng cho Trịnh chiêu-công.
Trong thư nói :
Chúa công nối ngôi là điều không phải ý của Tiên-công. Ðó là do tôi đã cán đán . Khi tôi đi sứ, nước Tống lại bắt giam tôi, ép lập Công-tử Ðột lên kế vị. Tôi thiết nghĩ, nếu đem thân liều chết, e không giúp ích được cho Chúa-công sau nầy. Vì vậy ép lòng phải nhận lời. Nay các quan đều sợ nước Tống mà nghe theo, xin Chúa-công khá mau tìm nơi lánh nạn để chờ cơ hội phục-nghiệp. Lòng tôi có trắc-ẩn xin Hoàng-thiên tru diệt.

Trịnh chiêu-công xem tờ biểu-chương và bức mật thư xong xét thấy mình cô thế, không còn ai giúp đỡ nữa, bèn bỏ trốn sang nước Vệ .

Công-tử Ðột lên ngôi, xưng hiệu là Trịnh lệ-công.
Mọi việc quốc chính đều giao cho Tề-Túc.
Tề-Túc giữ lời, gả con gái cho Ung-Củ, và xin Trình lệ-công phong cho Ung-Củ làm chức Ðại-phu .
Khi còn ở bên Tống , Trịnh lệ-công chơi thân với Ung-củ, nên nay Ung-củ rất được tin dùng, không kém gì Tề-Túc.

Việc Trịnh lệ-công tiếm ngôi không làm cho dân-chúng phẫn uất lắm. Duy có Công-tử Vĩ và Công-tử Nghi tỏ ý bất bình, lại sợ lâm hại đến bản thân nên Công-tử Vĩ trốn qua nước Sái, còn Công-tử Nghi trốn qua nước Trần lánh nạn.

Tống trang-công hay được tin Trịnh lệ-công đã tức vị , vội sai sứ đến chúc mừng.

[QuanQuan]

Đông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long

hồi 11
Ỷ công-lao , Tống trang-công đòi của
Giết rể Ung, Trịnh Tế-Túc đuổi vua

Sứ Tống sang Trịnh tuy là bề ngoài để chúc mừng, song bên trong cố đòi các lễ vật đã giao ước.
Trịnh lệ-công thấy vậy, kêu Tế-Túc hỏi :
- Trước kia, vì muốn nối ngôi nên vua Tống yêu-sách bao nhiêu ta cũng phải chịu. Nay mới vừa lên ngôi, chưa đặng bao lâu mà phải dâng ba thành, cùng các lễ vật cho Tống, thì các kho tàng sẽ trống rỗng, các chư hầu sẽ cười ta, biết liệu làm sao .
Tế-Túc nói :
- Bây giờ phải trả lời với Tống trang-công là nhân-tâm chưa định, nếu giao đất cát e có biến. Vậy xin đem sưu thuế ba thành mà nạp còn ngọc-bích cùng vàng lụa thì ba phần trả một, số lúa hẹn năm tới sẽ đong.
Trịnh lệ-công nghe theo, viết thư trả lời cho vua Tống, xin nạp ba chục bích ngọc và ba nén vàng ròng, kỳ dư hẹn lại năm tới sẽ tính.
Sứ giả mang thư về .
Tống trang-công cả giận mắng :
- Kẻ đã chết đi, được ta cứu sống, đưa lên địa-vị, giầu sang, lẽ ra phải biết ơn ta mới phải, sao lại hẹp hòi ?
Nói rồi, sai sứ trở lại nước Trịnh, quyết đòi cho đủ số nợ mới nghe .
Lần nầy Trịnh lệ-công cũng lại bàn với Tế-Túc, rồi đem nạp hai vạn thùng thóc mà thôi .
Sứ giả trở về, Tống trang-công vẫn không bằng lòng, sai đi lần nữa, bảo Trịnh lệ-công rằng :
- Nếu không nộp đủ số tiền nợ đã giao ước, Tế-Túc phải qua thương-thuyết lại mới được.
Tế-Túc thấy Tống trang-công xử sự như thế, bèn nói với Trịnh lệ-công :
- Nước Tống vốn mang ơn Tiên-công ta nhiều lắm, thế mà ngày nay cậy chút công lao quên điều nhân nghĩa . Vậy xin Chúa-công cho tôi sang Tề và Lỗ nhờ hai nước ấy can thiệp giùm mới được.
Trịnh lệ-công nói :
- Biết Tề và Lỗ có vì ta mà can thiệp chăng ?
Tế-Túc nói :
- Trước kia Tiên-công ta đi đánh nước Hứa và Tống được Tề và Lỗ giúp sức. Mối tình ấy chưa mờ phai . Lỗ-hầu được lên ngôi cũng nhờ Tiên-công ta đó . Nếu Tề phụ bạc, thì Lỗ không lẽ chối từ .
Trịnh lệ-công nói :
- Muốn làm cho Tống trang-công khỏi ác cảm với ta thì phải dùng kế chi ?
Tế-Túc nói :
- Trước kia vua nước Tống bị giết, lập con vua là Công-tử Bằng, Tiên-công ta cùng Tề với Lỗ đều giúp việc ấy . Sau đó, Tống có đem một cái vạc lớn mà tặng cho Lỗ, lại đem một cái chén ngọc, tặng cho Tiên-công để đền ơn. Nay tôi sang Tề và Lỗ, nhờ hai nước ấy thương thuyết với Tống đem trả cái chén ngọc ấy, để Tống nhớ chuyện cũ mà thẹn , không đám kể công nữa.
Trịnh lệ-công nghe nói mừng rỡ khen Tế-Túc là mưu lược , vội sai sứ giả mang lễ vật rất hậu đến nước Tề và Lỗ để thương-thuyết việc ấy.
Sứ Trịnh qua Lỗ kể hết đầu đuôi sự việc.
Lỗ-hầu cười lớn, nói :
- Trước kia Chúa Tống chỉ đem đến cho ta một cái vạc, mà ta còn giúp đỡ thay, huống chi nay Trịnh-hầu đem lễ vật rất nhiều , lẽ nào ta lại làm lơ.
Bèn nhận lễ vật , hứa sẽ can thiệp.

Sứ Trịnh tạ ơn lui về.

Còn sứ-giả của Trịnh sang Tề cũng thuật lại đầu đuôi sự việc .
Tề hi-công vốn có cảm-tình với Thế-tử Hốt, song Tề hi-công nhớ đến công trạng của Thế-tử Hốt giúp mình thắng giặc Bắc-nhung, nên lòng không vui, hỏi sứ-giả :
- Thế-tử Hốt bị tội gì mà nước Trịnh lại phế đi lập Công-tử Ðột ? Ta nhất định hưng binh vấn tội, đừng hòng đem lễ vật đến nhờ ta !

Nói xong, trả hết lễ vật, đuổi sứ về nước.
Sứ-giả trở về thuật.lại mọi việc.
Trịnh lệ Công thất kinh, nói với Tế-Túc :
- Nước Tề đã không nhận giúp , ắt nay mai kéo binh đến vấn tội . Ta phải lập mưu gì mà cự địch ?
Tế-Túc nói :
- Xin Chúa-công chớ lo. Tôi xin chỉnh tu binh mã để phòng cái ngày đó.
Trịnh lệ-công nơm-nớp lo âu, nhưng không biết làm sao hơn , đành lặng thinh mà chờ ngày binh biến.

Giữa lúc đó thì Lỗ hầu sai sứ sang mời Tống đến đất Phó-chung để phó hội mà bàn việc giúp Trịnh.

Trong cuộc hội kiến Lỗ hoàn-công đem việc Trịnh lệ-công nhờ mình mà nói lại.
Tống trang-công nói :
- Trịnh-đột trước kia chỉ là một cái trứng, nhờ tôi ấp cho nở ra, nay được làm chúa một cõi sơn-hà lại quên điều ước hẹn. Hiền-hầu bắt tôi ngồi yên được sao ?
Lỗ hoàn-công nói :
- Ngài đã gia ơn cho Trịnh, thì Trịnh nào dám quên. Ngặt vì nối nghiệp chưa bao lâu, kho tàng thiếu hụt, chưa thể thanh-toán nổi cùng một lúc. Vậy tôi xin bảo lãnh món nợ ấy cho.
Tống trang-công nói :
- Ðược ! Số vàng ngọc có thể nói là kho tàng thiếu thốn còn như giao đất ba thành chỉ một lời là xong, thế mà Trịnh-đột không nói đến thật quả đứa bội nghĩa.
Lỗ hoàn Công nói :
- Ðất của tiền-nhân, nếu Trịnh lệ-công đem giao cho nước khác e thiên hạ chê cười, lòng dân không phục, nên mới đem số thuế ba thành mà nạp cho Hiền-hầu. Tôi nghe Trịnh đã đem đến mấy muôn hộc lúa nạp cho nước ngài rồi mà !

Tống trang-công nói :
- So với điều ước thì có thấm vào đâu. Việc này tôi không thể nào bỏ qua được, xin Hiền-hầu chớ nhọc công.
Thấy Tống trang-công khăng khăng cố chấp, Lỗ hoàn-công tức giận bỏ ra về, sai sứ sang nước Trịnh thuật lại cho Trịnh lệ-công hay.
Trịnh lệ-công liền khiến Ung-củ đem cái chén ngọc đến nhờ Lỗ-hầu thương lượng với Tống , trả thay vào việc nộp đất ba thành , lại đem thêm ba mươi cặp bạch-bích, hai ngàn nén vàng kim nữa.
Thấy vậy Lỗ hoàn-công cũng nễ lòng thân hành sang trước Tống một phen nữa.
Lần nầy hai vua gặp nhau nơi đất Cốc-châu .

Lỗ hoàn-công nói :
- Hôm trước Hiền-hầu trách Trịnh không nạp đũ lễ vật , nên nay Trịnh lại cậy tôi đến nạp thêm.
Tống trang-công không nói một lời cám ơn, lãnh đạm hỏi :
- Còn đất ba thành bao giờ mới nạp ?
Thái độ ấy làm cho Lỗ hoàn-công bất bình, song đã trót làm ơn cho Trịnh, đành nén giận, nói :
- Trịnh-đột không thể vì ơn riêng của mình mà cắt đất đem nạp cho một nước khác. Nay xin dâng vật nầy để thế cho ba thành.

Ðoạn, khiến quân đem lễ vật vào.
Tống trang-công nghe nói đến hai tiếng ơn riêng , lòng đã bất bình lại thấy quân đem đến dâng một chiếc chén ngọc chiếc chén mà trước kia nước Tống đã khấn-lễ cho nước Trịnh, lòng thêm bực tức , mặt sầm lại, nói :
- Vật nầy để làm gì ?
Lỗ hoàn-công đáp :
- Ngày trước, vì nước Trịnh có chút ơn riêng với quí-quốc, nên được quí-quốc tặng cho bảo-vật ấy. Nay Trịnh-đột nghĩ lại không dám tham-lam, gởi qua trả lại quí-quốc để quí-quốc xét tình mà tha cho việc nạp đất, thì không những Trịnh-đột mang ơn , mà Tiên-công cũng rất lấy làm may mắn.
Tống trang-công nghe nhắc lại chuyện xưa, lòng hổ thẹn đáp :
- Việc ấy đã chôn sâu trong dĩ-vãng, đâu có liên quan gì với hiện tại ?
Lỗ hoàn-công nghe nói trố mắt nhìn, không làm sao hiễu được câu nói của kẻ tham lam.

Vừa lúc ấy có sứ nước Yên là Yên-bá đến xin ra mắt.
Tống trang-công cho vào.
Yên-bá bước đến thi lễ, và nói :
- Nước tôi giáp với nước Tề, thường bị binh Tề kéo vào quấy nhiễu, dân chúng không an. Nay tôi vưng lệnh Yên-chúa đến đây nhờ Chúa-công điều đình giúp với Tề, cho nước tôi được sống trong cảnh yên vui.
Tống trang-công nhận lời.
Lỗ hoàn-công nói :
- Nước Tề vẫn có cựu hiềm với nước Kỷ nữa, vì thế năm nào cũng đem quân đánh phá. Nếu ngài điều giải giúp nước Yên thì tôi cũng sẽ xin nói giúp cho nước Kỷ , để bá tánh khỏi nạn binh đao.

Kế đó ba nước Lỗ, Tề và Yên cùng tuyên thệ kết thân với nhau , rồi chia tay ra về.

Tống trang-công lại khiến người qua nước Trịnh đòi nợ mãi .
Trịnh lệ-công không biết làm sao , sai sứ sang nước Lỗ khẩn cầu một phen nữa.
Lỗ hoàn-công bất đắc dĩ phải cho người sang trình vua Tống họp nơi đất Hư-qui để quyết-định việc nước Trịnh .
Tống trang-công từ chối, sai sứ đến nói với Lỗ hoàn-công rằng :
- Tống với Trịnh có lời giao ước riêng , xin các chư-hầu chớ can thiệp .
Lỗ hoàn-công nổi giận mắng :
- Dẫu một đứa thường dân mà tham lam, bất tín cũng chẳng ra chi, huống hồ một ông vua !

Bèn lên xe thẳng đến nước Trịnh, bàn với Trịnh cử binh sang đánh Tống .
Vua Tống hay được tin ấy, lòng lo-lắng, lại được nghe nước Tề bất-bình với Trịnh lệ-công, nên nhơn cơ hội sai Công-tử Du qua Tề kể tội Trịnh lệ-công và xin Tề giúp quân đánh Trịnh để phế Công-tử Ðột , phục nghiệp cho Thế-tử Hốt. Mặt khác, cầu hòa giúp cho nước Yên .
Sứ giả đi chưa về , thì có tin từ biên cương báo về : Lỗ với Trịnh hiệp binh đến đánh . Nay đã gần tới đất Thơ-Dương .
Tống trang-công nghe báo thất kinh, vội vã đòi quần-thần đến nghị-kế .
Công-tử Nghị-thuyết nói :
- Quân-lực mạnh hay yếu là đo hành động chính nghĩa hay phi-nghĩa. Bởi ta tham của hối-lộ gây nỗi bất bình nên Lỗ và Trịnh mới có cơ hiệp binh chinh-phạt. Bây giờ ta phải chịu lỗi, giữ niềm hòa hảo cho hợp với lòng dân.
Tướng Nam-cung Trường-vạn nói :
- Giặc đến bên thành, chưa rờ tới lưỡi gươm đã tính việc hạ mình, thế thì còn chi là thể diện nước nhà .
Thái-tể Hoa-đốc nói :
- Lời của Trường-vạn nói rất phải , xin Chúa-công chớ do dự làm nhục chí ba quân.
Tống trang-công liền sai tướng Nam-cung Trường-vạn, họp với Mãnh-hoạch làm Tiên phuông dẫn ba trăm chiến-xa ra khỏi thành nghênh-chiến.

Hai bên dàn quân đâu đó sẵn sàng.
Lỗ hoàn-công và Trịnh lệ-công ngồi chung một xe, tuốt đến bên thành kêu Tống trang-công ra nói chuyện.
Tống trang-công vì mắc cỡ, giả bệnh không ra.
Nam-cung Trường-vạn đứng xa thấy trên xe có cắm hai cây tàn thêu , biết là xe của hai vua Lỗ và Trịnh, bèn vỗ vai Mãnh-hoạch nói :
- Lần nầy tướng-quân không lập công thì đợi chừng nào ?
Mãnh-hoạch hét lên một tiếng, tay cầm xà-mâu lướt đến giữa trận.
Lỗ hoàn-công và Trịnh hoàn-công thấy tướng dữ, vội lui xe trở lại .
Tướng nước Lỗ là Công-tử Nịch, tướng nước Trịnh là Nguyên-Phồn vội xông ra cản Mãnh-hoạch lại, nói :
- Mi tên họ là chi ? Làm chức gì mà hung-hăng làm vậy !
Mãnh-hoạch đáp :
- Ta là Tiên-phuông Mãnh-hoạch.
Nguyên-phồn mắng rằng :
- Thật là đứa vô-danh tiểu-tốt, đã bắt tài lại không sợ chết, hãy về kêu tên chánh-tướng của mi ra đây đặng ta chém đầu cho khỏi dơ lưỡi đao của ta .
Mãnh-hoạch nổi giận vung xà-mâu đánh liền .
Quân Trịnh và Tề vây chặt Mãnh-hoạch vào giữa.
Thấy hai tướng mình không thắng nổi Mãnh-hoạch, Lỗ hoàn-Công liền khiến hai đạo binh hậu đến tiếp-ứng.
Mãnh-hoạch cự không lại bị Lương-tử là tướng của nước Lỗ, bắn nhằm cánh tay rớt xà-mâu, nên bị trói.
Nam-cung Trường-Vạn hay được tin Mãnh-Hoạch thất trận , nghiến răng nói :
- Nếu không đánh giải thoát được cho Mãnh-hoạch ta thề chẳng vào thành.
Nói rồi sai con trai lớn là Nam cung-ngưu đem ba chục cổ xe ra khiêu chiến. Nhưng lại dặn :
- Khi đấu chiến phải giả thua mà chạy, dụ địch đến cửa thành phía Tây ta sẽ có kế bắt nó .
Nam cung-ngưu lãnh mạng, xua binh ra trận, cả tiếng mắng :
- Trịnh-đột là đứa thất-phu bội nghĩa. Hãy ra đây mà chịu chết .
Viên tùy-tướng bên Trịnh thấy Nam cung-ngưu hãy còn niên thiếu bèn xông ra tiếp đánh.
Vừa đánh được ba hiệp, Nam cung-Ngưu giả thua bỏ chạy.
Tướng Trịnh rượt theo đến thành Tây bị Nam-cung Trường-Vạn phục binh bắt sống đem vào nạp cho Tống trang-công.
Tống trang-công sai sứ qua dinh Trịnh xin đổi Mãnh-Hoạch về .
Trịnh lệ-công chấp-thuận, mở trói Mãnh-Hoạch thả ra ngoài thành rồi dẫn viên tùy-tướng vào.

Giữa lúc quân hai bên đang cầm cự, chưa phân thắng bại, thì Công-tử Du phụng mạng Tống qua Tề mượn binh đánh Trịnh, đã trở về.
Tống trang-công đòi vào bệ kiến .
Công-tử Du nói :
- Tề hi-công vẫn có ý ghét Trịnh-đột đoạt ngôi anh, song còn đang mắc đánh nước Kỷ. Nếu Tống hiệp binh với Tề đánh Kỷ thì Tề sẽ giúp Tống đánh Trịnh.
Tống trang-công chưa biết liệu định lẽ nào, còn đang thương nghị.
Cũng cùng lúc đó, bên dinh Trịnh, Lỗ hoàn-công và Trịnh lệ-Công đang bàn kế đánh Tống, xảy có sứ nước Kỷ đem thư đến cầu viện .
Lỗ hoàn-công mở thư ra xem :
Binh Tề bang đánh nước tôi quá ngặt. Nếu quân-hầu tưởng tình suôi gia lúc trước, đem binh cứu viện thì nước Kỷ tôi mang ơn chẳng nhỏ. Việc binh rất gấp, xin chớ diên trì.

Lỗ hoàn-công xem thư , thất-kinh nói với Trịnh lệ-công :
- Nước Kỷ có nạn, tôi không thể nào bỏ qua được . Nay thành nước Tống chưa thể phá gấp được, tôi phải tạm rút quân về để cứu nước Kỷ đã. Từ rày Tống không còn dám qua đòi hối lộ nữa đâu.
Trịnh lệ-công nói :
- Nay ngài dời binh qua cứu nước Kỷ, tôi cũng đem hết binh gia trong nước theo ngài mà giúp nước Kỷ luôn thể .
Lỗ hoàn-công nghe nói cả mừng. Hai vua lập tức truyền lịnh nhổ trại kéo binh thẳng qua nước Kỷ.
Tống trang-công thấy Trịnh, Lỗ bỗng nhiên rút quân, trong lòng nghi ngại, cho người đi do thám.
Quân thám-thính về báo :
- Binh giặc đã kéo khỏi ải địa đầu, chắc là qua giúp nước Kỷ.
Quan Thái-tể Hoa-đốc tâu :
- Tâu Chúa-công Tề hi-công đã hứa giúp ta đánh Trịnh thì ta cũng nên nhơn cơ hội nầy mà giúp Tề đánh Kỷ trước.
Thái-tể Hoa-đốc nói vừa dứt tiếng thì tướng Nam-cung Trường-Vạn bước ra nói.
- Tôi xin lãnh mạng đem quân đi đánh nước Kỷ cho.
Tống trang-công chấp-thuận, phát cho hai trăm cổ binh xa, lại khiến Mảnh-hoạch làm tiên-phuông như cũ, ngày đêm kéo riết qua trước Kỷ để giúp Tề-hầu.

Giữa lúc đó, Tề hi-công cũng đã cho sứ sang nước Vệ và rước bên mượn thêm binh viện .
Vệ tuyên-công vừa muốn phát binh giúp Tề thì bỗng lâm bịnh mà thác .
Thế-tử Sốc lên nối ngôi, xưng hiệu là Vệ huệ-công . Tuy còn mắc tang cha, song Vệ huệ-công không dám chối từ, vội vã xuất binh kéo sang nước Kỷ.
Còn nước Yên, bấy lâu nay vẫn có ý cầu-thân với Tề. Nay được dịp lẽ nào từ chối.
Thế là binh ba nước Tề, Vệ, Yên họp nhau đánh nước Kỷ rất ngặt.
Vua nước Kỷ không dám chống cự, chỉ cố thủ để chờ binh viện.
Ngày kia có quân vào báo :
- Nay quân hai nước Lỗ và Trịnh đã kéo đến giúp nước ta, xin Chúa-công liệu định .
Kỷ-hầu nghe báo, lòng mừng khấp khởi, vội leo lên thành xem và truyền chuẩn bị cuộc đón tiếp.
Lỗ hoàn-công vừa kéo binh đến, gặp Tề hi-công giữa trận, bèn đáp lễ và nói :
- Nước Kỷ có thân thuộc với tôi, vì vô lễ phạm đến quí-quốc, nên tôi vội vàng đến đây xin lỗi hộ .
Tề hi-công nói :
- Nước Kỷ với tôi mang mối thù rất lớn, không thể dùng lời nói mà hỉ-xả được !
Lỗ hoài-công hỏi :
- Chẳng hay thù ấy là thù gì vậy ?
Tề hi-công nói:
- Xưa tổ-tiên tôi là Ai-Công bị nước Kỷ dèm-pha nên vua Châu mổ bụng. Từ ấy đến nay đã trên tám mươi đời rồi, mà mối thù vẫn chưa báo được. Nay ngài đem binh giúp cho nước Kỷ, còn tôi phải đánh nước Kỷ để báo thù, thế thì chúng ta không cần phải bàn bạc làm gì.
Lỗ hoàn-công cả giận, khiến Công-tử Nịch xuất trận.
Bên kia Tề hi-công cũng khiến Công-tử Bành-sinh vốn có sức mạnh phi thường, Công-tử Nịch làm sao cự lại, nên hai tướng cạnh của Lỗ-hầu là Trần-tử và Lương-tử thay thế xông vào tiếp ứng .
Tuy nhiên, ba tướng Lỗ cũng không làm sao thắng nổi Công-tử Bành-sinh được .
Cuộc chiến đấu kéo dài mãi cho đến lúc quân Trịnh kéo đến phủ vây tứ phía.
Tướng Trịnh là Nguyên-phồn và Mạnh-bá xông vào tiếp ứng.
Trong thành , Kỷ-hầu thấy bên ngoài đang giáp chiến, củng mở cửa thành cho quân ào ra đánh một lượt .
Công-tử Bành-sinh nhắm cự không nổi phải kéo binh bỏ chạy , lại bị trúng một mũi tên gần vong mạng.
Lúc đó quân Tống cũng vừa kéo đến kịp thời nhưng binh sĩ từ đàng xa mới đến, chưa định trú thì bị quân Trịnh tràn tới đánh rất hăng.
Quân Tống bị thua , bỏ cả khí giới mà chạy.
Tề hi-công thấy quân sĩ mình chết quá nhiều, lại không còn lực lượng nào để duy trì nữa, đành kéo tàn quân trở về nước.
Trước khi rút lui, Tề hi-công chỉ vào thành nước Kỷ nói :
- Ta cùng nước Kỷ quyết chẳng đội trời chung.
Lỗ và Trịnh thắng trận, ra lệnh thu quân.
Kỷ-hầu rước vào thành mở tiệc khoản-đải.
Em của Kỷ-hầu là Dinh-quý thưa rằng :
- Binh Tề thất trận, thù oán chưa tan, xin nhị vị quân-hầu ra ơn giúp cho một chước để có thể bảo tồn được nước Kỷ.
Lỗ hoàn-công nói :
- Việc ấy sẽ tính sau, bây giờ không thể liệu nổi.
Rạng ngày Lỗ và Trịnh kéo quân về nước.
Kỷ-hầu đưa khỏi ba dặm đường mới giã biệt .
Từ đó, chư hầu chia làm hai phe, một phe là Tống, một phe là Trịnh.
Tề hi-công từ khi thất trận , lòng uất-ức đến nổi sanh bịnh nặng .
Một hôm, gọi Thế-tử Chư-nhi đến bên giường dặn rằng :
- Nước Kỷ là kẻ thù bất cọng đái thiên . Nếu sau nầy con diệt được nước Kỷ mà trả thù cho tổ tiên, ấy là điều chí-hiếu. Còn nếu con bất lực, không diệt nổi kẻ thù thì chớ vào nhà thái-miếu.
Thế-tử Chư-nhi quỳ móp xuống đất cúi đầu tuân mạng .
Tề hi-công lại cho đòi con trai của Di-trọng-niên là Công-tôn Vô-tri vào, rồi nói với Chư nhi :
- Em một mẹ một cha với ta là Di-trọng-niên chỉ sanh được một mình Vô-tri nầy mà thôi. Con phải cư xử sao cho tử-tế, cũng như ta đã đối xử với em ta là Di-trọng-Niên vậy.
Tề hi-công trăn trối mấy lời rồi tắt thở.
Các quan đưa Thế-tử Chư-nhi lên ngôi, xưng hiệu là Tề tương-công.
Nhắc qua Tống trang-công từ khi sanh, giúp Tề bị thua một trận manh giáp tơi bời, lòng càng căm thù Trịnh hơn nữa. Bèn đem lễ vật sang các nước Vệ, Tề, Trần, Sái, mượn binh kéo qua đánh Trịnh để báo thù.
Trịnh lệ-công muốn ra cự địch, nhưng Tế-Túc can rằng :
- Tống là nước lớn nay đem toàn lực đến đây, quân ta cự sao lại chi bằng cố-thủ là hơn.
Nói rồi dạy quân đóng chặt cửa thành, cấm không cho tướng nào xuất quân cả .
Trịnh lệ-công đành chịu không dám trái lời Tế-Túc.
Quân Tống đến bên thành khiêu chiến mấy phen, không thấy tướng Trịnh ra đánh bèn phân nhau cướp phá quanh thành, lại lấy cột nhà Thái-miếu đem về làm cột thành, cốt làm nhục nước Trịnh.
Trịnh lệ-công uất-ức, than rằng :
- Làm vua mà bị áp chế, tưởng không còn gì nhục bằng.
Từ đó, Trịnh lệ-công có ý muốn giết Tế-Túc.
Lúc bấy giờ Châu hoàn-vương đau nặng, liệu thế không sống được bao lâu, nên kêu Châu-công Hắc-kiên vào nói :
- Nhà Châu mỗi ngày một suy yếu, trẫm cậy có các khanh gìn-giữ sơn hà. Nay trẫm không còn sống được nữa, đúng phép, Thái-tử Ðà lên ngôi, song vì trẫm rất thương Hoàng-tử Khắc nên muốn cho Khắc sau nầy được nối ngôi anh nó.
Chẳng bao lâu Châu hoàn-vương băng-hà.
Triều-đình tuân theo Vương-mạng lập Thái-tử Ðà lên ngôi, xưng hiệu là Châu trang-vương.
Trịnh lệ-công được tin Thiên-tử băng-hà, muốn sai người vào triều điếu tang .
Tế-Túc can rằng :
- Trước kia nhà Châu có thù với Tiên-công, hơn nữa Châu hoàn-vương bị Chúc-đạm bắn một mũi tên, giận ấy chưa nguôi, nay chẳng chung đội trời.
Châu hoàn-vương chết, Chúa-công cho người đến điếu tang ắt sẽ bị nhục.
Trịnh lệ-công lòng hoài- nghi không còn tin lời Tế-Túc nữa.
Tuy ngoài mặt thản-nhiên, nhưng trong lòng cay đắng.
Một hôm Trịnh lệ-công dạo mát ở huê-viên, có quan Ung-củ theo hầu, bỗng có đàn chim bay qua, kêu hát véo von.
Trịnh lệ-Công nhìn chim thở dài.
Quan Ðại-phu Ung-củ biết ý hỏi :
- Tâu Chúa-công, trời đang tiết xuân, muôn hoa đua nở, chim hát chào mừng, sau Chúa-công lại không vui ?
Trịnh lệ-công nói :
- Các giống chim đều được sung sướng, tự-do, không ai áp-chế. Còn ta tuy là vua nhưng không bằng giống chim.
Ung-củ nói :
- Có lẽ Chúa-công đang nghĩ đến người đã đoạt lấy quyền hành trong nước chăng .
Trịnh lệ-công nín lặng không đáp.
Ung-cả nói :
- Tôi thiết tưởng, làm con không giãi được ưu-phiền cho cha là bất hiếu, làm tôi không giúp được vua trong lúc hoạn nạn là bất trung, nếu Chúa công không cho tôi là kẻ hèn mạt thì dầu việc gì nguy hiểm đến đâu tôi quyết không từ nan.
Trịnh lệ-công đuổi hết quân hầu ra ngoài, rồi hỏi Ung-củ :
- Ngươi không phải là rễ của Tế-Túc sao ?
Ung-củ đáp :
- Tâu Chúa-công, tuy rễ thật, song tình cha con đâu bằng tình vua tôi. Vả lại Tế-Túc gả con gái cho tôi chỉ vì vua Tống ép buộc chứ đâu phải ý muốn.
Trịnh lệ-công rõ được lòng Ung-củ, bèn nói thẳng :
- Nếu ngươi giết được Tế-Túc ta sẽ phong cho ngươi chức Thượng-khanh . Vậy ngươi có kế chi chăng ?
Ung-củ suy nghĩ một lúc rồi nói :
- Xứ Ðông-giao bị quân Tống cướp phá, dân-tình đang đói khổ, nay Chúa-công sai Tế-Túc đến đó phát chẩn chiêu an. Tôi lợi dụng cơ hội ấy đãi rượu tiễn hành, bỏ thuốc độc vào ly rượu mà giết đi là xong.
Trịnh lệ-công nói :
- Kế ấy rất hay, song phải cẩn mật lắm mới được.
Ung-củ về nhà, nghĩ đến vợ là Tế-thị trong lòng áy-náy không an , mặt mày có vẻ lơ láo.
Tế-thị thấy thế hỏi :
- Hôm nay trong triều có việc gì quan hệ không ?
Ung-củ lắc đầu, đáp :
- Không có việc gì cả.
Tế-thị không tin, gạn hỏi nhiều lần :
- Vợ chồng ở với nhau đã lâu lẽ nào không biết ý. Nếu tướng-quân có điều gì lo lắng xin cho thiếp biết, may ra thiếp có thể giúp được phần nào chăng.
Ung-củ cực chẳng đã phải nói :
- Chúa-công muôn sai nhạc phụ ra Ðông-giao mà ủy lạo dân chúng. Lại khiến tôi dâng rượu tiễn hành để chúc thọ nhạc-gia.
Tế-thị hỏi :
- Dưng rượu để chúc thọ nhạc-gia việc gì tướng quân lại lo lắng như vậy. Thiếp tưởng trong triều có điều chi rắc-rối mà tướng quân không muốn cho thiếp biết.
Ung-củ nói :
- Không có việc gì cả. Sai nhạc-phụ đến Ðông-giao, chi là mệnh-vua, phu-nhân chớ hỏi nhiều.
Thái độ và lời nói của Ung-củ làm cho Tế-thị càng nghi ngờ thêm, mới lập kế phục rượu cho Ung-củ uống thật say, rồi đợi lúc Ung-củ đang ngủ mơ màng, đập mạnh vào vai hỏi lớn :
- Này, Chúa-công sai mày giết Tế-Túc mà mày lại quên rồi sao ?
Trong lúc đang ngũ, Ung-Củ giật mình đáp :
-
Tề thị đứng nhìn chồng mà đôi dòng nước mắt chảy ròng ròng .
Rồi nàng tự nghĩ :
- Có thể như thế được sao ? Hay chàng đã vì hoảng hốt mà nói sằng .
Sáng ngày, Tế-thị nói với Ung-củ :
- Tướng-quân có ý muốn giết phụ-thân, việc ấy tôi đã rõ .
Ung-củ giựt mình nhìn vợ nói :
- Ấy chết ! ta có bao giờ dám làm điều vô đạo ! Sao phu-nhân lại nghĩ thế .
Tế-thị nói :
- Ðem hôm qua tướng-quân say rượu đã nói rỏ thiếp rồi bây giờ còn giấu làm chi.
Ung-củ rướm mồ hôi trán, nhìn vợ, nói :
- Nếu quả có việc ấy thì phu-nhân nghĩ thế nào ?
Tế-thị ngao ngán thở dài. Rồi như để soi sáng tấm lòng ác hiểm của chồng, nàng giả vờ nói :
- Ðã lấy chồng thì theo chồng, tướng quân hỏi làm gì câu ấy !
Ung-củ nghe vợ nói mừng rỡ, đem đầu đuôi câu chuyện thuật lại một hồi.
Tế-thị nói :
- Phụ thân thiếp là một kẻ đa mưu, túc trí, e không dám đi, xin cho thiếp vào tư-dinh xét thử tình ý như thế nào.
Ung-củ mừng rỡ nói :
- Nếu việc thành tôi được lên chức Thượng-khanh thì phu-nhân cũng được vinh hiển trọn đời.
Tối hôm ấy, Tế-thị ghé về tư-dinh thăm mẹ.
Tế-Túc phu-nhân thấy con về, mừng rỡ hỏi :
- Lâu nay con vẫn được mạnh giỏi chứ ?
Tế-thị không đáp, buồn-bã hỏi mẹ :
- Chồng với cha nên trọng đàng nào hơn ?
Câu hỏi lạ lùng ấy làm cho Tế-Túc phu-nhân ngạc nhiên nói :
- Sao con lại hỏi vậy . Chồng với cha đàng nào mà chẳng trọng .
Tế-thị nói :
- Nhưng nếu gặp trường hợp giữa cha và chồng có điều mâu thuẩn nhau thì nên trọng đàng nào ?
Tế-Túc phu-nhân nói :
- Cha mẹ do trời định, vợ chồng do người định. Mất chồng có thể lấy chồng khác, còn mất cha không thể tìm một người cha khác được.
Tế-Túc phu-nhân nói vừa dứt lời, Tế-thị khóc oà, bước tới ôm mẹ, nói :
- Hôm nay con quyết vì cha mà không vì chồng.
Đoạn đem hết chuyện Ung-củ kể lại cho mẹ nghe.
Tế-Túc phu nhân kinh-hãi lập tức đem nói lại với chồng.
Tế-Túc cau mày, nhìn con gái mình như đắn-đo với bao ý nghĩ:
Qua một lúc, Tế-Túc nói :
- Việc nầy chớ tiết lậu ra ngoài, để mặc ta định liệu.
Sáng hôm sau, Trịnh lệ-vương sai Tế-Túc đến Ðông-giao, và Ung-củ bày tiệc tiễn hành, đưa đón rất trọng thể.
Tế-Túc về nhà sửa soạn hành-trang, rồi sai Công-tử Ất đem một trăm quân giáp-sĩ phục nơi quán-địch, chờ Ung-củ đến.
Chẳng bao lâu, Ung-củ đem ba tên quân hầu đến đó.
Tế-Túc nói :
- Ta đi đây chỉ vì việc nước ngươi bày vẽ đưa đón làm gì ?
Ung-củ nói :
- Nhơn tiết xuân mát mẻ, con có chén rượu tiễn mừng, xin nhạc-phụ tường định con rể .
Tế-Túc một tay bưng chén rượu , một tay nắm lấy Ung-củ, nói :
- Ðây là ý vua hay tình của ngươi đối với ta ?
Ung-củ cúi đầu nói :
- Ðây là lòng thành kính của con mà chồng họp the của vua nữa .
Tế-Túc hét lên :
- Khốn nạn ! Dám phản-phúc với ta như thế sao ?
Liền hô quân giáp sĩ bắt Ung-Củ trói lại.
Ung-củ mặt mày biến sắc , kêu cứu ầm ĩ.
Trịnh lệ-Công sai một đoàn ngự lâm quân đến cưu ứng, nhưng bị Công-tử Ất đánh đuổi chạy dài.
Tế-Túc truyền đem Ung-củ ra chém lập tức.
Trịnh lệ-Công hay được tin, than rằng :
- Ôi thôi ! việc đã đến thế nầy, Tế-Túc ắt không dung ta !
Than rồi, liền thu xếp hành-trang, bỏ cả cung điện, giang sơn lén trốn qua nước Sái tị-nạn , mà lòng vẫn thắc-mắc , chưa biết vì đâu âm mưu bại lộ .
Mãi về sau, Trịnh lệ-công hay được chuyện Ung-củ nói với vợ, buồn bã than thầm :
- Việc lớn của nước mà đem cho đàn bà hay, tránh sao khỏi thất bại .
Sau khi giết được Ung-củ và nghe tin Trịnh-đột bỏ trốn, Tế-Túc cho người sang nước , Vệ rước Trịnh chiêu-công tức Thế-tử Hốt về nước phục-nghiệp.

[QuanQuan]

Đông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long

hồi 12
Tuyên-Công dâm loạn lập Tân-đài
Cừ-Di âm mưu tôn vua khác

Nhắc lại việc trước nơi nước Vệ.
Vệ tuyên-công vốn là kẻ ham dâm dục, lúc chưa lên ngôi đã tư thông với vợ lẻ của cha là nàng Di-khương sanh được một trai, tên Cấp-Tử.
Sau khi lên ngôi lại phong cho Cấp-tử làm Thế-tử, giao cho Công-tử Chức trông nom.
Khi Cấp-Tử lên mười sáu tuổi, Vệ tuyên-công cho người sang hỏi con gái Tề hi-công về làm vợ Cấp-Tử. Lại được nghe con gái của Tề-hầu nhan sắc tuyệt trần, hoa nhường nguyệt thẹn , Vệ tuyên-công đem lòng ham muốn.
Tuy-nhiên đã trót lỡ cưới người đẹp cho con trai mình, còn biết nói năng làm sao, bèn nghĩ ra một kế .
Vệ tuyên-công cất một cái đài thật đẹp nơi mé sông Tân-kỳ, đặt tên là Tân-đài rồi sai Cấp-Tử làm sứ-giả sang nước Tống để có cơ hội đoạt vợ của con.
Cấp-tử ra đi chưa bao lâu, Vệ tuyên-công sai Công-tử Tiết qua Tề rước nàng Khương-thị về Tân-đài.
Rồi từ đó ăn ở với Khương-thị, coi như vợ mình. Nàng ấy tức là nàng Tuyên-khương.
Cấp-Tử đi sứ về vào yết-kiến Vệ tuyên-công.
Vệ tuyên-công khiến Cấp-Tử đến Tân-đài ra mắt Khương-thị, và gọi Khương-thị bằng kế-mẫu.
Cấp-Tử vốn là con hiếu thảo, dù hành động Vệ tuyên-công có bỉ-ổi, Cấp-Tử cũng không lấy thế mà oán trách cha.
Từ ngày lấy được Tuyên-khương, Vệ tuyên-công say mê sắc-dục, đêm ngày ở mãi nơi Tân-đài không ngó ngàn đến Di-khương nữa.
Cách ba năm sau, Tuyên-khương sanh đặng hai trai là Công-tử Thọ và Sóc .
Nàng Di-Khương bị thất sủng, Vệ tuyên-công cũng không còn thương Cấp-Tử nữa. Bao nhiêu sự say sưa đối với Di-khương đổ dồn về Tuyên-khương thì bao nhiêu tình thương đối với Cấp-Tử cũng đổ dồn về Thọ và Sóc hết.
Vệ tuyên-công quyết định sau nầy truyền ngôi cho Công-tử Thọ .
Thọ và Sóc tuy anh em ruột, nhưng tâm-tính rất khác nhau . Thọ thì tánh hiền hậu, nhân từ, thương yêu Cấp-Tử như người anh ruột, còn Sóc thì độc ác, hiểm-hóc, chẳng những ghét Cấp-Tử mà còn ghét cả Thọ nữa. Sóc muốn tiếm ngôi của Thọ sau nầy, nên định ý trước tiên hại cho được Cấp-Tử rồi sau mới lập mưu hại Thọ .
Một hôm, Sóc nói với mẹ :
- Nay tuy thân phụ rất thương yêu mẹ con ta, song Cấp-Tử là anh, chúng con là em , sau này Cấp-Tử thế nào cũng được nối ngôi. Hơn nữa, vì mẹ mà Di-khương bị vua bạc đãi nếu sau nầy Di-Khương được lên làm Quốc-mẫu, thì mẹ con ta không tránh khỏi tai vạ .
Nàng Tuyên-khương tâm trạng trước kia khác, bây giờ khác .
Trước kia hy-vọng làm vợ Cấp-Tử, nên muốn mua chuộc lòng Vệ tuyên-công để sau nầy truyền ngôi lại cho Cấp-tử mà vợ chồng vui hưởng phú quý. Bây giờ thì đã có hai con với Vệ tuyên-công, hy-vọng ấy đâu còn nữa, nên bàn mưu với Sóc để hại Cấp-tử. Vì vậy thỉnh thoảng có những lời dèm pha, xoi bói.
Ngày kia, nhằm ngày sanh nhựt của Cấp-Tử, Công-tử Thọ làm tiệc rượu chúc mừng, có Công-tử Sóc dự.
Trong bữa tiệc Công-tử Thọ chuyện trò rất thân-mật.
Sóc tỏ ý khó chịu, thoái thác lui về , trong lòng rất căm phẩn.
Về đến cung, Sóc làm bộ khóc lóc, nói với mẹ :
- Con vì lòng tốt mà dự tiệc với Cấp-tử , thế mà Cấp-Tử lúc say rượu lại giở trò đùa, gọi con bằng con và nói :
- Mẹ của mày tức là vợ của ta, mày phải gọi ta bằng cha mới phải .
Con rất lấy làm xấu hổ, xin mẹ xét nghĩ.
Tuyên-khương tin là thực, chờ Vệ tuyên-công vào cung, khóc lóc thuật lại mọi điều , lại nói thêm rằng :
- Cấp-tử cố tình muốn làm nhục thiếp nên đã có lúc nói nhiều câu lỗ mãng.
Vệ tuyên-công hỏi :
- Thằng súc sanh ấy đã nói những lời gì phạm đến ái-khanh ?
Tuyên-khương sụt-sùi nói :
- Thiếp được nghe nó nói rằng : Mẹ ta là Khương-di vợ của ông nội ta, mà phụ-thân ta còn lấy làm vợ được thay, huống hồ Tuyên-khương là vợ của ta mà ta không lấy được sao ! Nay ta chỉ cho phụ-thân ta mượn đỡ mà thôi. Ngày nào đó ta sẽ lấy lại, và lấy luôn cả ngôi nước Vệ nữa.
Vệ tuyên-công nghe nói cả giận, kêu Công-tử Thọ vào hỏi.
Công-tử Thọ nói :
- Tâu phụ-thân, Cấp-Tử là đưa con chí hiếu, chẳng bao giờ lại có những lời nói lỗ mãng như thế đâu .
Vệ tuyên-công không biết phải phân xử lẽ nào, bèn đòi Khương-di đến trách mắng đủ điều.
Khương-di đau đớn, không chịu nổi, thắt cổ tự-vận.
Cấp-tử quá thương mẹ, nhưng không dám nói ra, chỉ ôm bụng khóc thầm.
Giết được Khương-di, mẹ con Công-tử Sóc vẫn chưa thôi, ngày đêm ép buộc Vệ tuyên-công phải làm cách nào giết cho được Cấp-Tử mới nghe.
Vệ tuyên-công nói :
- Cấp-Tử không có tội chi, nếu đem giết đi thiên-hạ sẽ chê cười.
Tuyên-khương nói :
- Khương-di thác oan, thế nào Cấp-tử cũng vì mẹ mà trả thù, nếu Chúa-công không giết Cấp-tử, mẹ con tôi không làm sao ở trong cung nầy được.
Vệ tuyên-công cực chẳng đã phải nghe theo, tìm cách giết Cấp-Tử cho ổn-thỏa để che mắt thiên hạ.
Gặp lúc Tề hi-công cho người sang mượn quân nước Vệ.
Vệ tuyên-công mới bày mưu với Công-tử Sóc sai Cấp-tử cầm cờ tiết trắng đi sứ nước Tề, rồi cho võ sĩ phục giữa đường mà giết.
Công-tử Sóc được kế rất mừng, triệu-tập bọn côn-đồ, dặn đến núp nơi Sằng giả là chỗ đường thủy giáp liền với đường bộ . Hễ thấy có người cầm cây cờ trắng đi ngang qua là nhãy ra giết lập tức.
Sắp đặt xong Công-tử Sóc trở về cung thuật lại với Tuyên-Khương hay .
Tuyên-khương mừng rỡ vô cùng.
Công-tử Thọ thấy mẹ mình mặt mày hớn hở, sanh nghi, dò hỏi sự tình .
Tuyên-khương ngỡ là Công-tử Thọ cũng đã biết việc ấy nên không hề giầu diếm gì cả, nói rõ sự việc.
Công-tử Thọ thất kinh, nhưng biết rằng âm mưu đã định sẳn dù can gián cũng chẳng ích chi, bèn lén qua nói với Cấp-tử .
Cấp-Tử ngồi thẩn-thờ không đáp.
Công-tử Thọ nói :
- Ðường đi từ đây sang Tề thế nào cũng phải qua Sằng-giả, mà đã qua đó tánh mạng anh ắt dữ nhiều lành ít. Chi bằng trốn sang nước khác rồi sẽ lo toan.
Cấp-Tử đáp :
- Ðạo làm con, nếu không nghe lời cha mẹ đâu còn là hiếu thảo. Vả lại, nếu Phụ-vương đã có ý muốn ta chết thì dẫu có sống cũng chẳng ích chi .
Nói xong, sửa soạn hành trang, từ biệt Công-tử Thọ, xuống thuyền đi theo đường thủy.
Công-tử Thọ khuyên can đến bực nào Cấp-Tử cũng không nghe .
Công-tử Thọ đứng nhìn theo, đôi dòng lệ không vơi, nghĩ thầm :
- Anh ta quả là một người hiếu-hữu, nếu để anh ta chết sau nầy mặt mũi nào mà ta nối ngôi. Vả lại trong hoàn cảnh này chỉ có cái chết của ta , may ra mới đánh thức được lòng thương xót của cha mẹ ta, đem lại một gia đình thảo thuận được.
Nghĩ rồi liền dọn một chiếc thuyền, đem đũ vật thực gọi vài tên tùy tùng bảo chèo theo cho kịp thuyền của Cấp-Tử để cùng dự tiệc rượu tiễn biệt. Chẳng bao lâu hai thuyền gặp nhau, Công-tử Thọ gọi Cấp-Tư sang thuyền mình.
Cấp-Tử nói :
- Anh đi đường xa, em muôn dâng cho anh một chén rượu tiễn hành, để tỏ tình mong nhớ.
Nói rồi rót một chén rượu đầy dâng cho Cấp-tử.
Nhưng vừa lòng chén chưa kịp nói thì nước mắt đã tuôn tràn, chảy vào ly rượu .
Cấp Tư vội vã bưng chén rượu uống một hơi cạn chén.
Công-tử Thọ sụt sùi nói :
- Em khóc làm cho nước mắt nhỏ vào rượu thực là vô lễ .
Cấp-Tử nói :
- Anh chỉ muốn uống những giọt nước mắt ấy để được giữ mãi vào lòng tấm thâm tình của em.
Thọ rót thêm một chén nữa trao cho Cấp-Tử .
Hai anh em vừa uống, vừa khóc.
Nước mắt càng hòa với rượu bao nhiêu thì rượu càng nồng bấy nhiêu.
Công-tử Thọ cốt phục rượu cho Cấp-Tử thực say , nên một lúc sau Cấp-tử say mèm nằm vật xuống khoan thuyền ngủ thiếp.
Công-tử Thọ ôm anh khóc một lúc lâu, rồi bảo bọn thủ-hạ :
- Lệnh vua phải đi gấp mà anh ta say nên trể nải vậy ta phải đi thế mới được .
Nói rồi cầm cây cờ trắng cắm lên mũi thuyền mình, và viết một bức thư, dặn tên quân hầu lúc nào Cấp-Tử tỉnh dậy sẽ đưa.
Ðoạn Công-tử Thọ cứ thẳng đường cho thuyền đến Sằng-giả.
Vừa đến nơi, bọn côn-đồ thấy có ngọn cờ trắng, kéo nhau chạy ào ra bắt.
Công-tử Thọ đứng dậy chỉ vào mặt bọn chúng mắng lớn :
- Ta là Cấp-tử, Thế-tử nước Vệ, phụng mệnh sang nước Tề đi sứ , sao chúng bây dám cản trở .
Bọn côn-đồ nói :
- Ngươi đã là Cấp-Tử thì đừng có xưng hô làm gì cho uổng tiếng. Chúng ta tuân lệnh Vệ-hầu ra đây lấy đầu ngươi.
Nói xong, bọn côn-đồ áp lại, chém đầu Công-tử Thọ, bỏ vào một cái hộp rồi đoạt lấy cờ tiết mang về.
Bọn gia-đinh theo hầu Công-tử Thọ sợ hải , chạy tán loạn.
Còn Cấp-Tử khi tỉnh rượu, mở mắt ra không thấy Thọ đâu, lại nhận được bức thư, trong lòng hoảng-hốt.
Mở thư ra xem, trong thư chỉ thấy một hàng chữ như sau :
- Em đi thay anh , anh tìm nơi lánh nạn .
Cấp-Tử khóc oà, vội-vã bảo bọn tùy tùng :
- Hãy chèo thuyền đi cho mau, kẻo chúng lầm mà giết mất em ta .
Bọn tùy-tùng tuy không hiểu gì cả, nhưng cũng cố sức chèo đi rất mau.
Thuyền lướt sóng, dưới ánh trăng vằng-vặc, lăn tăn trên mặt sông đài, cảnh vật êm đềm nhưng lòng người rộn rã.
Cấp-tử chỉ nghĩ đến sinh mạng em mình, nên hối thúc liên hồi làm cho mấy tên quân chèo thuyền mệt không kịp thở.
Một lát sau, thấy đàng xa có bóng thuyền nhấp nhô, Cấp-tử mừng rỡ, hét to :
- Em ta còn sống ! Thật lòng trời không phụ !
Một tên quân hầu đưa mắt nhìn một lúc rồi nói :
- Thưa Thế-tử, thuyền đó đang đi tới phía chúng ta !
Cấp-Tử ngơ-ngác, chưa biết thế nào, thì chiếc thuyền nọ đã từ đàng xa phăng phăng rẽ nước đi đến.
Trên thuyền không thấy Công-tử Thọ, chỉ thấy một bọn côn-đồ, gươm giáo sáng lòa.
Cấp-Tử lòng nghi ngại, hỏi :
- Các ngươi phụng mệnh Chúa-công đã làm xong nhiệm-vụ chưa ?
Bọn côn-đồ nghe hỏi, tưởng người của Công-tử Sóc sai đến tiếp-ứng nên bưng chiếc hộp có đựng đầu của Công-tử Thọ đưa ra và nói :
- Chúng tôi đã thành công.
Cấp-Tử vừa cầm đến chiếc hộp vùng ngã ra, khóc to, nói :
- Ôi thôi ! còn gì em ta nữa !
Bọn côn-đồ ngơ ngác đưa mắt nhìn nhau.
Cấp-Tử nói tiếp :
- Ta đây mới là Cấp-Tử, vì ta có tội nên cha ta sai giết, chớ Công-tử Thọ là em ta, nào có tội chi .
Bọn côn đồ biết mình đã giết lầm, thất kinh, nói nhỏ với nhau :
- Thế nầy thì phải giết cả nó nữa, mới chuộc nổi tội chúng ta đã lầm lẫn.
Nói xong, bọn côn đồ áp lại chặt đầu Cấp-tử, bỏ chung vào một hộp, rồi chèo thuyền đi, để mặc cho bọn quân hầu của Cấp-tử ngồi run rẩy trong thuyền, mặt mày tái ngắt.
Về đến thành Vệ, bọn côn đồ đem chiếc hộp và cờ trắng vác dâng cho Công-tử Sóc , kể lại sự giết lầm, và rất lo sợ Công-tử Sóc trách-phạt.
Chẳng dè Công-tử Sóc đã không giận mà lại còn vui mừng, đem vàng lụa thuởng cho bọn chúng rất trọng hậu, rồi vào cung nói với mẹ.
Tuyên-khương buồn vui lẫn lộn. Buồn vì mất con, vui vì đã biết được Cấp-Tử, trừ được hậu-họa cho mình. Vì biết Vệ tuyên-công thương yêu Công-tử Thọ, nên Tuyên-khương bảo Sóc hãy khoan cho Vệ tuyên-công biết .
Sau người nước Vệ có làm thơ vịnh hai anh em Cấp-Tử và Thọ rằng :
Hai chiếc đầu rơi, một mối tình
Hồn oan ôm hận khóc xuân xanh.
Lòng cha ví có không thương xót
Thà chết cho tròn nghĩa đệ huynh.
Nguyên trước kia Vệ tuyên-công có ủy thác Cấp-tử cho Công-tử Tiết để lên ngôi còn Công-tử Thọ cũng được uỷ thác cho Công- tử Chức, nay hai người nghe được tin dữ, liền họp nhau vào tâu với Vệ tuyên-công.
Vệ tuyên-công tuy ghét Cấp-Tử song rất yêu Thọ, nên sau khi nghe Thọ chết , lòng bàng hoàng đau đớn, nằm vật xong long sàng than rằng :
- Ôi ! Chính con Tề-nữ đã hại nhà ta rồi.
Liền cho đòi Công-tử Sóc vào khiển trách.
Công-tử Sóc chối dài.
Từ đó , Vệ tuyên-công buồn rầu sanh bịnh.
Mỗi khi nằm mê lại thấy Di-khương , Cấp-Tử và Thọ hiện đến trước mặt khóc than.
Cách nữa tháng sau Vệ tuyên-công tạ thế.
Công-tử Sóc lên nối ngôi, tức là Vệ huệ-công.
Vệ huệ-công lên ngôi chưa được ba ngày đã cách chức Công-tử Tiết và Chức .
Hai người nầy oán hận vô cùng chờ dịp trả thù cho Công-tử Thọ và Cấp-Tử.
Còn Công-tử Ngoạn là anh của Vệ huệ-Công không chịu phục bỏ trốn sang Tề trú-ẩn.
Từ hôm Vệ huệ-Công bị quân Trịnh đánh tan-tành, lòng oán-hận Trịnh lệ-Công không xiết, xảy nghe có sứ Trịnh đến, mới hay Trịnh lệ-công đã bỏ ngôi mà trốn, và sứ nước Trịnh đến xin rước Trịnh chiêu-công tức là Thế-tử Hốt , về nước.
Vệ huệ-công cho vào.
Sứ nước Trịnh là Tế-Túc trông thấy Trịnh chiêu-công vội vã sụp lạy xin tội về việc phế lập trước kia.
Trịnh chiêu-công tuy không bắt tội Tế-Túc, song đã mất lòng tin, tỏ ra lãnh đạm .
Vì vậy sau khi Trịnh chiêu-công phục-nghiệp, Tế-Túc thường cáo bịnh ít vào triều.
Cao cừ-di cũng bị Trịnh chiêu-công oán ghét nên có ý muốn giết Trịnh chiêu-công mà lập Công-tử Vĩ .
Trịnh lệ-Công tức Công-tử Ðột, từ ngày bỏ ngôi, trốn sang nước Sái, liền mượn người nói với Đàn-Bá xin được dung thân nơi đất Lịch.
Đàn-Bá không chịu cho, nên Trịnh lệ-công mưu với người nước Sái giết Đàn-Bá đi, chiếm lấy đất Lịch, rồi lo chiêu mộ binh sĩ định về đương đầu với Trịnh chiêu-công mà cướp ngôi Trịnh.
Tế-Túc hay được tin ấy, lòng lo sợ, vào triều tâu với Trịnh chiêu-công hay.
Trịnh chiêu-công liền khiến quan Ðại phu Phô-hà đem quân đến đất Ðại-lăng để phòng ngừa việc binh biến.
Trịnh lệ-công dò biết, liệu thế khó bề khởi sự, bèn cho người sang nhờ Lỗ hoàn-công thương thuyết với Tống trang-công nếu lần này giúp cho mình được về nước phục nghiệp sẽ nạp đủ đất ba thành cùng lễ vật đã hứa trước kia .
Lỗ hoàn-công liền sai sứ sang Tống .
Tống trang-công tuy việc cũ đã mờ phai, song nghe nhắc đến động lòng tham, liền kết liên với Sái và Vệ để giúp Trịnh lệ-công.
Vệ huệ-công từ khi cho Tế-Túc rước Trịnh chiêu-công về nước mãi đến nay chưa thấy tạ ơn mình lòng hậm hực bèn nhận lời hợp binh với Tống trang-công, sang đánh Trịnh.
Hai Công-tử Tiết và Chức thấy vậy bàn với nhau :
- Nếu Vệ-Sóc định kéo binh sang Tống để đánh Trịnh, thì lúc nầy chính là lúc chúng ta có thể báo thù cho Công-tử Cấp-tử và Thọ đó .
Công-tử Chức hỏi :
- Nếu phế được Vệ-Sóc thì nên đưa ai lên kế vị ?
Hai người đang bàn luận thì bỗng có quan Ðại phu Ninh-quy vào thăm.
Hai Công-tử mời vào .
Ninh-quy nói :
- Nhị vị đã quên việc Công-tử Thọ và Cấp-Tử trước kia sao ?
Công tử Chức đáp :
- Chúng tôi nào có quên đặng. Song chưa biết phải lập ai kế vị .
Quan Ðại-phu Ninh-quy nói :
- Tôi xem trong hàng Công-tử chỉ có Kiềm-mâu là người hiền . Hơn nữa Kiềm-mâu là Phò-mã của nhà Châu, nếu lên ngôi ắt lòng người chịu phục.
Ba người bàn xong lập lời ước thệ, rồi làm một tờ thông-báo , chờ cho Vệ huệ-công kéo binh ra đi phao tin trong dân chúng rằng :
- Vệ huệ-công sang đánh Trịnh bị từ-trần, nên phải lập công-tử Kiềm-mâu lên thay .
Kế hoạch quả thành tựu.
Công-tử Kiềm-mâu tức vị, hạch tội Vệ-Sóc việc giết anh và làm cho Vệ tuyên-công vì buồn rầu mà chết.
Ðoạn thọ tang hai vị Công-tử Thọ và Cấp-Tử rồi cho sứ sang triều Châu báo tin việc phế lập ấy.
Ninh-quy lại dẫn quân ra đóng nơi biên giới nước Vệ để chân đường Vệ-Sóc.
Công-tử Tiết muốn đem Tuyên-khương ra hài tội, nhưng Công-tử Chức can rằng :
- Tuyên-khương là em của vua Tề, nếu hành tội e mất việc giao hảo, chi bằng giữ niềm hòa hiếu với Tề là hơn .
Bèn bàn với Kiềm-mâu cho Tuyên-khương ra ở một biệt cung, cấp lương bỗng hàng tháng.
Lỗ, Tống, Sái và Vệ bốn nước cũng đem binh đánh Trịnh, bị Tế-Túc cử binh chận nơi Ðại-lăng hiệp với Phô-hà mà chống giữ.
Bốn nước đánh không lại, phải rút binh về.
Vệ Sóc kéo binh về nữa đường, nghe tin hai Công-tử Tiết và Chức đã lập Kiềm-mâu lên ngôi liền bỏ sang nước Tề cầu viện.
Tề tương-công hay được việc ấy nói :
- Vệ-Sóc là cháu gọi ta bằng cậu lẽ nào ta lại không đem quân đi giúp.
Vệ Sóc khóc lóc nói :
- Nếu cháu được phục nghiệp tất cả vàng bạc châu báu trong nước Vệ , cháu xin dâng biếu cho Quốc-trượng:
Tề tương-công rất mừng. Còn đang bàn bạc, bỗng có sứ nước Lỗ đến.
Nguyên vì trước đây Tề tương-công có sang cầu hôn nhà Châu, nên nhà Châu sai Lỗ hoàn-công đứng làm chủ hôn coi việc gã nàng Vương-cơ cho vua Tề. Vì vậy, hôm nay Lỗ hoàn Công mới đến.
Nghe nhắc đến Lỗ hoàn-công, Tề tương-công sực nhớ đến mấy lời hẹn ước riêng với em mình là Văn-khương, đã lâu chưa đặng gặp , lúc nầy cũng nên nhờ cơ hội Lỗ hoàn-công đến, mà rước luôn nàng Văn-khương về Tề một phen. Vì vậy lúc các quan Ðại- phu hỏi thăm bao giờ thì cử binh đánh Vệ ?
Tề tương-công nói :
- Kiềm-mâu là rể của Thiên-tử, còn ta thì đang cầu hôn với vua nhà Châu, việc ấy phải thư thả đã.
Tuy nhiên, Tề tương-Công lại sợ nước Vệ giết mất nàng Tuyên-Khương nên cho Công-tôn Vô-Tri đem Công-tử Thạc về nước Vệ.
Lại dặn riêng Vô-tri bày cách cho Công-tử Thạc tư thông với Tuyên-khương, để ngày sau liệu kế đem Vệ-Sóc về nước.
Công-tôn Vô-tri lãnh mạng dẫn Công-tử Thạc về Vệ, ra mắt Tân quân Kiềm-mâu.
Lúc ấy vợ Công-tử Thạc đã qua đời .
Công-tôn Vô-tri bàn mưu với Công-tử Chức :
- Nếu ngài giúp cho việc nầy, ắt Tề-hầu mến phục mà hai nước giao hòa.
Công-tử Chức vẫn có ý muốn giao hảo với Tề, lại ghét Tuyên-khương, muốn cho Tuyên-khương mang tiếng với thiên hạ, nên chịu làm việc đó.
Về phần Công-tử Thạc nghĩ tình cha con, nên chẳng chịu.
Công-tử Chức bèn ép Công-tử Thạc uống rượu say rồi bắt bỏ vào phòng Tuyên-khương.
Gặp Tuyên-khương là người háo dâm, nên ép uổng Công-tử Thạc, cuối cùng phải mang tội bất hiếu cùng cha .
Công-tử Thạc và Tuyên-khương kết làm vợ chồng, sau sanh đặng năm người con.
Nhắc qua việc nước Trịnh, Tế-Túc đem quân ra đất Ðại-lăng đương cự với Công-tử Ðột, sau khi các chư-hầu rút quân về hết mà Công-tử Ðột vẫn đóng quân nơi đất Lịch, phá rối mãi.
Tế-Túc tìm hết kế để ngăn ngừa.
Ngày kia, Tế-Túc nhớ lại rằng trước kia nước Tề có thù với Công-tử Ðột, trong lúc đánh nước Kỷ, lại nghe nước Lỗ hiện đang đứng ra làm chủ-hôn cho nước Tề, bèn vào triều tâu với Trịnh chiêu-công xin đem lễ vật qua Lỗ và Tề thông-biếu, để nhờ hai nước ấy giúp mình cự với Tống.
Trịnh chiêu-công y tấu.
Tế-Túc lãnh mạng ra đi.
Trong lúc Tế-Túc bận lo về việc trừ khử Công-tử Ðột thì Cao-cừ-di trái lại âm-mưu muốn hại Trịnh chiêu-công, nhưng vì sợ Tế-Túc là kẻ đa mưu nên chẳng dám thi hành .
Nay nhân dịp Tế-Túc đi xa liền sai người đi rước Công-tử Vĩ về nhà, rồi nhơn lúc Trịnh chiêu-công đi tế lễ phục binh giết chết.
Công-tử Vĩ lên ngôi sai người sang nước Tề đòi Tế-Túc về để cùng với Cao cừ-di lo việc quốc-chánh.

[QuanQuan]

Đông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long

hồi 13
Lỗ-hầu cùng vợ sang Tề
Trịnh-vĩ , chúa tôi bị giết

Tề tương-công thấy sứ Trịnh là Tế-Túc đem lễ vật đến rất nhiều, nên tiếp đón niềm-nở. Kế nghe việc Cao cừ-di giết Trịnh chiêu-Công lập Công-tử Vỉ , cả giận muốn hưng binh vấn tội. Nhưng lại có tin vợ chồng Lỗ hoàn-công đã sắp đến nước Tề.
Tề tương-công liền gác chuyện đánh Trịnh, thân hành qua sông Lạc-thuỷ đón tiếp.
Nguyên nàng Văn-khương nghe sứ Tề sang mời Lỗ hoàn-công, sực nhớ đến anh, nên xin với Lỗ hoàn-công cho đi theo về thăm quê quán, Lỗ hoàn-Công vốn chiều vợ nên nhận lời.
Khi đến sông Lạc-thuỷ, vợ chồng Lỗ hoàn-Công đã thấy Tề tương-công đón sẵn.
Hai bên tay bắt mặt mừng cùng nhau trở về Kinh-đô Lâm-tri .
Lỗ-hầu đặt bày chiếu mạng vua Châu , nghị việc hôn nhơn.
Tề hầu cảm động bày tiệc đãi đằng rất trọng hậu.
Tiệc mãn Tề tương-công xin phép Lỗ hoàn-công đưa nàng Văn-Khương vào cung để thăm viếng các cung phi.
Lỗ hoàn-công thuận ý Tề tương-công dẫn Văn-khương vào trong một phòng kín đã sắp đặt sẵn , hai anh em uống rượu vui vầy rồi bày cuộc gió mưa .
Người sau có bài thơ cười Tề tương-công như vầy :
Khéo vẻ làm chi cái giống hề
Hôn quân dâm loạn nghỉ mà ghê
Gái xinh thiên-hạ, đời không thiếu
Mà lấy em mình chịu tiếng chê !
Sáng hôm sau mặt trời đã cao, mà hai người vẫn còn ôm nhau nằm ngũ mãi.
Lỗ hoàn-công ở ngoài đợi lâu quá, sanh buồn, lại có ý nghi hoặc vợ mình, chẳng biết bên trong cánh cửa cung thăm thẳm ấy có việc gì rối lòng chăng ?
Mà dù có nghi hoặc cũng không làm sao hiểu thấu, khi mà tường cao vòi vọi, bức rèm châu đã khép cánh song thưa. Tuy-nhiên, lòng thấy nao nao không thể nào chịu được .
Lỗ hoàn-Công bèn cho người dò xét mới hay Tề tương-công chưa có Chánh phi, chỉ có Thứ-phi là Liên-thị em họ của quan Đại-phu Liên-xứng, mà Tề tương-công đã ghét bỏ từ lâu rồi.
Lại nghe nói đêm vừa rồi , chỉ có anh em Tề tương-công tư tình chứ không có phi tần nào cả.
Lỗ hoàn-công uất hận vô cùng, bỏ ra ngoài thơ thẩn nơi hiên Tây , bỗng gặp Văn-khương từ đàng xa lểnh-mểnh đi đến.
Lỗ hoàn-Công đưa mắt nhìn từ đầu đến chân, rồi nói :
- Đêm hôm ái-khanh uống rượu với ai ?
Văn-khương nũng-nịu đáp :
- Thần thiếp vui vầy với Liên-thị.
Lỗ hoàn-công hỏi :
- Vui đến bao lâu mới hết ?
Văn Chương đáp :
- Đã lâu quá chưa gặp nhau, nên vui mãi cho đến lúc trăng lên đỉnh đầu mới thôi.
- Anh của phu nhân có đến đó dự tiệc chăng ?
- Không, anh tôi đâu có lại đó dự tiệc ?
- Chẳng lẽ anh em lâu ngày xa cách lại không cùng nhau uống một chén rượu cho vui sao ?
Văn-khương có vẻ lưỡng-lự, đáp :
- Lúc mãn tiệc, anh tôi có đến uống một chun rượu rồi đi ngay.
Xét thấy lời nói và thái độ Văn-khương có điều uẩn-khúc .
Lỗ hoàn-công lại càng nghi ngờ nói :
- Tiệc mãn sao ái-khanh không ra ngay còn ở trong đó làm gì ?
- Vì đêm khuya quá, thần thiếp thấy ra ngoài bất tiện.
- Thế thì ái-khanh đã ngủ lại nơi đâu ?
- Trong cung thiếu gì nơi nghỉ ngơi , sao quân hầu lại hỏi lẩn-thẩn như thế ?
- Tại sao ái-khanh lại dậy trưa ?
- Vì uống rượu quá say nên mệt mỏi, không thể dậy sớm nỗi .
- Ái khanh ngũ chung với ai ?
- Thần thiếp ngủ chung với mấy người cung nhân nơi Tây cung.
- Còn anh của ái-khanh ngủ ở đâu ?
Văn-khương sợ sệt, làm ra mặt giận đáp :
- Anh ngủ ở đâu làm sao em gái biết mà nói rõ được !
Lỗ hoàn-công cũng giận dữ nói :
- Thế mà ta biết anh của ái-khanh đã ngủ đâu và ngủ với ai rồi ? Ái khanh đừng có giấu diếm làm gì.
Văn-Chương hổ thẹn, khóc oà.
Lỗ hoàn-công lòng đầy hậm hực nhưng biết mình đang ở trên đất Tề khó lòng nói năng được , nên vào từ giã Tề tương-công về nước.
Tề tương-công nghỉ lại việc xấu của mình lấy làm hối-hận, sợ Lỗ hoàn-công hay được, nên sai người tâm phúc là Thạch-chi Phân-Như theo dõi .
Phân-như trở về kể lại những lời cãi vã vừa rồi của vợ chồng Lỗ hoàn-công cho Tề tương-công nghe.
Tề tương-công bối-rối, nói :
- Ta không ngờ Lỗ-hầu lại có thể biết được việc ấy. Như thiên hạ hay được thì việc cầu hôn của ta với vua nhà Châu ắt bại sự .
Bèn khiến Phân-như đòi Công-tử Bành-sinh đến dạy việc.
Công-tử Bành-sinh vào chầu, Tề tương-công nói:
- Nay ta muốn lập kế giết Lỗ-hầu, chẳng hay khanh có bằng lòng giúp sức chăng ?
Bành-sinh ngạc-nhiên hỏi :
- Lỗ-hầu đến đây để làm chủ hôn cho Chúa-công, sao Chúa-công lại có ý ấy ?
- Tề tương-công cực chẳng đã phải đem câu chuyện mình thố lộ cho Bành Sinh biết.
Tuy không bằng lòng hành-động của Tề tương-công, song Bành-sinh có cựu thù với Lỗ trong lúc đánh nước Kỹ, bị Lỗ bắn trúng tim gần chết, nên nhận lời.
Tề tương-công cả mừng, đặt tiệc nơi quán địch sai người mời Lỗ hoàn-công đến dự trước khi về nước.
Tề tương Công tiếp đãi rất ân-cần, nhưng Lỗ hoàn-công mặt dàu dàu, ngồi gục đầu xuống đất, không nói năng gì cả.
- Tề tương-công truyền cho bọn cung-nga mỹ-nữ rất đẹp, ca múa và dâng rượu.
Lỗ hoàn-công nhân lúc đau đớn trong lòng cũng muốn dùng rượu để khuây khoả, nên lần uống hết.
Đến lúc quá say, Lỗ hoàn-công không còn biết gì nữa, nằm gục trên ngự-ỷ .
Tề tương-công liền sai Công-tử Bành-sinh phò Lỗ hoàn-công lên xe, về sứ quán.
Bành-sinh ngồi bên cạnh, khi ra khỏi quốc môn vài dặm thấy Lỗ-hầu ngủ say .
Bành-sinh cho hai ngón tay vào cạnh sườn, bóp rất mạnh.
Lỗ hoàn-công bị gãy xương sườn, la lên một tiếng rồi hộc máu chết tươi.
Bành-sinh mới hô-hoán rằng Lỗ-hầu bị say rượu nên cảm gió mà chết.
Tề hi-công hay tin, giả cách khóc lóc thảm thương , cho người tẩn liệm theo vương lễ, rồi tin về nước Lỗ.
Quân sĩ đi theo Lỗ hoàn-công trở về thuật lại chuyện vua nước Lỗ bị chết trên xe.
Quan Đại-phu Thân-nhu nói :
- Trong nước không nên để một ngày không có vua.
Công-tử Khánh-phủ nói :
- Tề-hầu vô đạo, loạn luân làm hại tính mệnh phụ-thân tôi, vậy để tôi cử đại binh sang vấn tội mà báo thù.
Thi-bá can rằng :
- Việc nầy còn ám muội, vả lại nước ta yếu, nước Tề mạnh, vị tất đã trả được thù mà còn bươi tiếng xấu. Chi bằng viết thư sang Tề buộc Tề-hầu giết Bành-sinh đi. Nếu tướng Bành-sinh chết sau nầy ta tính chuyện báo thù rất dễ.
Thân-nhu nói lại với Công-tử Khánh-phủ rồi sai Thi-bá viết thư đưa qua Tề.
Lúc đó Thế-tử Đồng đang cư-tang không ký tên, nên Thân-nhu đứng thay.
Thư ấy như sau :
Ngoại thần Thân-nhu kính gởi Tề-hầu ngự lãm. Chúa tôi vâng mệnh Thiên-tử qua quí-quốc để bàn định việc hôn nhân không biết lâm bịnh thế nào mà chết trên xe. Đường xa cách trở , lại nghe thiên-hạ đồn nhiều tiếng xấu, nước tôi thật lấy làm hổ thẹn. Nếu muốn giữ tiếng tăm, xin hiền hầu hãy bắt Bành-sinh mà trị tội , nước tôi lấy làm may mắn.
Tề tương-công được thư, cho người gọi Bành-sinh đến.
Bành-Sinh cậy mình có công, ngang nhiên bước vào.
Sứ nước Lỗ cũng có nặt nơi đấy.
Tề tương-công làm mặt giận quở trách :
-Ta thấy Lỗ-hầu quá say nên sai ngươi phò tá, ngươi lại không giữ gìn để Lỗ-hầu phải chết như vậy tội thật đáng chém.
Nói xong hô vô sĩ trói lại, dẫn ra chợ mà gia-hình.
Bành-sinh uất hận hét lớn :
- Hôn quân ! Đã dâm loạn với em gái mình, lập mưu giết Lỗ- hầu, lại còn đổ lỗi cho ta sao ? Dầu có chết, ta quyết làm quỉ , mà banh thây ngươi ra muôn mảnh !
Tề tương-công ngồi chết điếng.
Cả quân sĩ và triều thần ai nấy đều bụm miệng, nín cười.
Cách đó không lâu , Tề tương-công vào triều Châu xin cưới nàng Vương-cơ và làm ma chay , đưa linh cửu Lỗ hoàn-công về nước .
Còn nàng Văn-khương vì hổ thẹn, ở luôn bên nước Tề không về nước Lỗ .
Lễ an táng vua Lỗ xong .
Thế-tử Đồng lên nối ngôi, tức là Lỗ trang-công.
Ngày Lỗ trang-công tức-vị, các quan đều chầu chực đủ mặt .
Lỗ trang-công hỏi :
- Phụ-thân ta trước kia vâng mệnh Thiên-tử đứng chủ hôn cho Tề tương-công, nay công việc chưa thành mà tạ thế. Vậy chư khanh có ý chi chăng ?
Thi-bá nói :
- Nước ta hiện có ba điều nhục. Điều thứ nhất là Tiên-công ta dẫu đã an táng nhưng tiếng xấu vẫn còn. Điều thứ hai là Quốc-mẫu hiện nay lưu lại bên nước Tề, thiên hạ dị-nghị . Điều thứ ba là nước ta có tang, không làm được trọng trách của Thiên-tử đã uỷ thác.
Lỗ trang-công nghe nói buồn bã hỏi :
- Ba điều nhục ấy có cách nào rửa được chăng ?
Thi-bá nói :
- Điêu thứ nhất muốn cho Tiên-công dưới suối vàng được hài lòng thì phải làm cho danh tiết của Tiên-công được vẻ-vang. Trước kia Tiên-công lên ngôi chưa đặng vương-mạng, bây giờ cũng nên nhân dịp chủ-hôn mà xin vương-mạng cho Tiên-công. Điều thứ hai nên rước quốc-mẫu về mà phụng-dưỡng . Điều thứ ba là việc chủ-hôn thực khó lưỡng-toàn. Nay phải cất một nhà quán địch nơi ngoài đồng rồi rước Công-chúa Vương-cơ đến nhà ấy mà đưa sang Tề .
Chúa-công cáo tang không đến. Làm như vậy, trên không nghịch chỉ vua, dưới không mích lòng các chư-hầu, mà cũng hợp với vương lễ nữa.
Lỗ trang-công khen lời của Thi-bá rất phải liền sai quan Đại-phu Chuyên tôn-sính sang triều Châu đón Công-chúa Vương-cơ, và luôn tiện xin vua Châu phong cho Lỗ hoàn-công.
Vua nhà Châu chuẩn tấu, bèn sai sứ qua nước Lỗ để ban áo mão cho Lỗ hoàn-công.
Châu-công Hắc-kiên lãnh mạng xin đi.
Châu trang-vương không đồng ý, sai quan Đại-phu Vinh-Thúc qua Lỗ.
Sở dĩ Châu trang-vương không muốn Châu-công Hắc-kiên ra ngoài nước là vì Châu trang-vương có một người em tên Vương tử-khắc, trước kia Châu hườn-vương còn sống có lời phú-thác cho Châu-công Hắc-kiên, nay sợ Châu-công Hắc-kiên liên kết với các ngoại-bang tạo nên vây cánh .
Hắc-kiên thấy Châu trang-vương không muốn cho mình đi sứ , hiểu ngay nội-ý, đêm ấy qua dinh Vương tử-khắc kể tỏ sự tình.
Vương tử-khắc nói :
- Đã bị nghi ngờ thì làm cách nào thoát khỏi tai nạn ?
Châu-công Hắc-kiên nói :
- Nếu đã bị vua nghi ngờ thì tai nạn không tránh khỏi, chỉ có cách sớm liệu là hơn.
Đoạn Hắc-kiên bàn mưu , nhân đám cưới của Vương-Cơ mà nổi loạn, cướp ngôi Châu trang-vương.

Quan Đại-phu Tần-Bá biết được liền đem thuật lại với Châu trang-vương.
Châu trang-vương nổi giận bắt Châu-công Hắc-kiên đem chém, và dẫn quân bao vây tư dinh bắt Vương tử-khắc.
Nhưng Vương tử-khắc hay tin trốn qua nước Yên tị nạn.
Quan Đại-phu Chuyên tôn-Sính được phụng mạng đưa Công-chúa Vương-cơ sang Tề, rồi lại được Lỗ trang-công ủy-nhiệm rước nàng Văn-khương về Lỗ.
Tề tương-công bịn rịn không nỡ để nàng Văn-khương trở về nhưng vì sợ dư-luận thành thử cuối cùng phải gạt lệ chia ly.
Văn Chương buồn tủi lên đường, lòng đầy hổ thẹn.
Khi qua đến đất Chướng, nơi biên giới Tề-Lỗ, thấy phong cảnh tốt tươi, muôn hoa tươi đẹp, Văn-khương nghĩ thầm :
-Đã trót lầm lỗi, nay về Lỗ làm gì . Đất nầy không thuộc Lỗ, cũng không phải Tề thế thì ta ở đây mà dung thân cho an phận.
Nghĩ rồi cho bọn tùy tùng về tâu lại với vua Lỗ rằng :
- Gái góa bụa nầy muốn tìm chỗ thanh tịnh ở cho an nhàn . Lúc nào sắp chết mới về cung. Bọn tùy tùng trở về tâu lại.
Lỗ trang-công biết mẹ mình hỗ thẹn mà không về nước nên khiến cất một nhà quán nơi Chức-khâu để Văn-khương yên trú.
Từ đó, Văn-khương vui với phong cảnh mà khuây khỏa mảnh hồng-nhan.
Nhắc qua Tề tương-công từ khi âm-mưu giết Lỗ hoàn-Công, người trong nước đều cho là vô đạo, tiếng xấu đồn khắp xa gần . Nay tuy cưới được Công-chúa Vương-cơ đem về nhưng miệng đời vẫn chưa thôi mai mỉa. Muốn trấn áp lòng dân, Tề tương-công dự tính phải ra oai làm một vài việc đại nghĩa, để nâng phẩm giá của mình.
Tề tương-công nghĩ ngay đến nước Vệ và Trịnh, hai nước ấy có việc soán nghịch . Nhưng vua nước Vệ lại là phò mã của vua, chỉ có nước Trịnh là có thể đánh được, song chưa chắc đã thắng.
Tề tương-công nghĩ ngay một kế, sai sứ sang mời Trịnh-vĩ đến phó hội nơi đất Thủ-chỉ.
Công-tử Vĩ được lời mời có ý mừng thầm, nói :
-Tề-hầu chịu giao-hảo với ta thì cơ-nghiệp ta sẽ vững bền.
Bèn đòi Cao cừ-di và Tế-Túc , khiến theo bảo giá.
Tế-Túc cáo bịnh, từ chối.
Cao cừ-di phò Công-tử Vĩ lên xe, chúa tôi cùng khởi hành rất vui vẻ.
Tế-Túc ung dung trở về dinh, gặp Nguyên-phồn đón lại hỏi :
- Chúa-công sang phó hội với Tề, vì cớ gì ngài lại cáo bịnh mà không theo phò
Tế-Túc mỉm cười đáp :
- Vua Tề là một kẻ loạn-dâm, tàn bạo. Trước kia Tiên-công ta vì có công lớn nên Tề mới khâm phục mà giao hảo . Nay bỗng dưng mời Chúa-công đi phó hội, tôi e không khéo cả vua tôi đều bị giết.
Nguyên-phồn nghe nói trố mắt nhìn Tế-Túc hỏi :
- Ngài đoán thực như thế sao ?
Tế-Túc đáp :
- Việc đó xảy đến không bao lâu, ngài cứ chờ đợi kết quả sẽ rõ.
Nguyên-phồn hỏi :
- Nếu quả đúng như lời ngài thì nước Trịnh sẽ về tay ai ?
Tế-Túc nói :
- Tất nhiên sẽ về Công-tử Nghi. Công-tử Nghi là người quý-tướng, trước kia Tiên-công thường vẫn nói thế.
Nguyên-phồn nói :
- Người ta cho rằng ngài là một kẻ tiên tri , nếu việc nầy quả đúng như lời thì tôi mới tin .
Dự đoán của Tế-Túc quả không sai.
Trước ngày phó hội, Tề tương-công đã đem một trăm quân giáp-sĩ phục nơi nhà Công-quán, và hôm ấy truyền cho Thạch-chi, Phân-như đứng hầu một bên.
Công tử Vĩ và Cao cừ-di đến nơi bước vào yết kiến.
Vua Tề cầm tay Công-tử Vĩ nói :
- Hân hạnh được gặp ngài ! Đã từ lâu tôi muốn biết một điểu mà không sao biết được.
Công-tử Vĩ nói :
- Nay hiền-hầu có lòng tốt hạ cố đến tôi, nếu có điều gì xin hiền hầu cứ vui lòng chỉ giáo.
Tề tương-công nói :
- Tại sao ngày trước Trịnh chiêu-công bị chết Công-tử Vĩ nghe hỏi việc ấy, mồ hôi toát ướt áo, lúng túng không biết trả lời làm sao .
Cao cừ-di rước lời nói :
- Tiên quân tôi bị bịnh mà tạ thế. Nhưng vì cớ gì mà hiền-hầu lại thắc mắc ?
Tề tương-công nói :
- Ta nghĩ Trịnh chiêu-công bị giết tạ thế chứ đâu phải bị đau mà tạ thế .
Cao cừ-di liệu không thể giấu được bèn tìm lời bào chữa :
- Vâng một phần cũng vì Tiên-quân tôi có tâm bịnh nên khi thấy giặc thì sợ mà chết.
Tề tương-công cười lớn nói :
- Vua đi tất có phòng bị, sao lại để giặc giết được ?
Cao cừ-di đáp :
- Trong nước tôi có lắm phe đảng, thực khó mà đề phòng.
Tề tương-công nói :
-Vậy có bắt được tên giặc đã giết vua chăng ?
Cao cừ-di nói :
-Hiện nay nước tôi đang cho người lùng kiếm khắp nơi mà vẫn chưa bắt được.
Tề tương-công trợn mắt, chỉ vào mặt Cao Cừ-Di nói :
-Giặc chính là ngươi mà sao ngươi lại không biết ? Người chịu ơn vua lộc nước thế mà vì oán riêng dám thí vua, lại đem ba tắc lưỡi làm bức màn thưa để che thắt thiên hạ. Ta phải vì tiên-quân của ngươi mà bắt tên giặc ấy.
Nói rồi gọi Thạch-chi và Phân-như bắt Cao cừ-di trói lại.
Công-tử Vĩ thất kinh, sụp lạy, nói :
- Việc đó Cao cừ-di chủ mưu, xin hiền-hầu rộng-lượng.
Tề tương-công hét lớn :
- Đã giết anh cướp ngôi mà còn lắm lời xảo trá. Nếu có điều gì oan ức thì ngươi cứ xuống dưới âm phủ mà kêu nài.
Nói xong, truyền bọn giáp-sĩ bắt Công-tử Vĩ đem chém.
Cao cừ-di hoảng vía, lạy lúc mãi.
Tề tương-công nói :
- Chúa mi đã chết mà mi sống được sao ?
Nói rồi truyền đem Cao cừ-di ra cửa Nam cột tay chân vào bốn cỗ xe trâu, đánh trâu cho chạy bốn ngã.
Xác của Cao cừ-di bị xé ra làm bốn mảnh.
Đoạn Tề tương-công truyền chặt đầu Cao cừ-di treo lên cửa, thành, yết một tấm bãng lớn đề chữ như vầy : "Tấm gương của những kẻ làm tôi bất trung" .
Việc ấy xong, Tề tương-công sai người sang Trịnh nói cho biết là nước Tề đã trừ xong đứa phản nghịch, hãy đưa vua khác lên thay .
Nguyên-phồn hay được tin ấy tấm tắc khen thầm :
- Tế-Túc quả là một người sáng suốt ít ai bì kịp.
Các quan nước Trịnh họp nhau lại bàn việc lập vua mới.
Thúc-thiềm nói :
- Vua cũ là Trịnh lệ-công hiện nay đang ở nơi đất Lịch, ta nên rước về tôn lên ngôi.
Tế-Túc nói :
- Vua cũ đã bõ nước mà trốn đi thì không nên lập lại. Ta nên lập Công-tử Nghi mới phải lẽ.
Nguyên-phồn khen là hợp-lý.
Các quan cũng đồng thanh đưa Công-tử Nghi lên ngôi.
Tế-Túc vẫn giữ chức Thượng Đại-phu, Thúc-Thiềm làm Trung Đại-phu, còn Nguyên-phồn làm Hạ Đại-phu.
Việc triều chính giao cho Tế-Túc lo việc giao hảo với các nước Tề, Trần v.v... và sang cống nước Sở.
Còn Trịnh lệ-công vẫn phải chịu tá túc nơi cõi ngoài.

[QuanQuan]

Đông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long

hồi 14
Trái lệnh, Châu thiên-tử nổi xung
Gặp ma, Tề tương-công hoảng hốt

Công-chúa Vương-cơ từ lúc về với Tề tuyên-công lòng sầu khôn xiết . Vương-cơ vốn là một người thông-minh, tề-chỉnh nay gặp tánh nết Tề tương-công lòng đã bất bình, lại biết được câu chuyện nàng Văn-khương nên buồn bã mà thọ bệnh, chẳng bao lâu từ trần.
Từ ngày Vương-cơ thác rồi, Tề tương-công không còn kiêng nể ai nữa, hễ lúc nào nhớ Văn-khương thì giả đi săn bắn nơi đất Chước rồi sai người đến Chúc-khâu rước Văn-khương đến đó mà vui vầy . Tuy nhiên, lại sợ Lỗ trang-công hay được mà sanh sự, bèn lấy việc binh đao ra hăm dọa .
Tề tương-Công cất binh sang đánh nước Kỷ lấy ba thành ở đất Bình, đất Tư và đất Ngô, rồi kéo thẳng đến Hề-thành kêu Kỷ-hầu bảo rằng :
- Nếu muốn cho nước Kỷ còn , phải đầu hàng lập tức.
Ký-hầu đau đớn than thầm :
- Tề là một nước cựu thù, lẽ nào ta lại quên lấy thù mà cầu an sao !
Nghĩ rồi bèn khiến vợ là Bá-Cơ, con gái Lỗ huệ-công viết thư về nước cầu cứu viện binh.
Tề tương-công hay được tin ấy, dọa rằng :
- Nước nào đem binh cứu nước Kỷ, nước đó sẽ bị quân Tề kéo đến tàn phá ngay.
Lỗ-hầu nghe nói cũng sợ, cho sứ sang nước Trịnh yêu cầu nước Trịnh họp binh với mình cứu nước Kỷ.
Nhưng, Trịnh-nghi vì sợ Trịnh-đột đem binh từ đất Lịch về cướp ngôi nên từ chối việc hợp tác.
Lỗ trang-công thấy mình cô thế không dám xuất quân.
Còn vua nước Kỷ thấy không ai cứu viện, bèn giao quyền lại cho em là Doanh-quý, rồi bõ trốn ra nước ngoài .
Doanh-quý họp triều-thần bàn rằng :
- Bây giờ chỉ có hai việc, một là liều chết giữ nước, hai là đầu làng để bảo vệ sinh linh. Vậy ta nên theo đàng nào ?
Các quan đều nói :
- Nay nước Kỷ bị cô thế, dầu có hy sinh đến đâu, cuối cùng cũng chịu thảm bại chi bằng đầu hàng để cứu vớt mạng dân và giữ gìn tôn miếu của tiên-quân.
Doanh-quý theo lời, viết thư sai sứ dâng cho Tề tương-công, cùng nạp các sổ sách dinh điền , cầu xin đầu hàng.
Tề tương-công chấp thuận, cho Doanh-quý được thâu thuế ba mươi bộ trong nước để phụng thờ tôn miếu.
Vợ vua Kỷ là Bá-Cơ, buồn bã nhuốm bịnh rồi chết.
Tề tương-Công an-táng rất trọng thể, mục đích để mua lòng nước Lỗ.
Trong thời gian đó, tại nước Sỡ, vua Hùng-thông lên kế vị, tự xưng vương-hiệu là Sỡ võ-vương, trách Tùy không đến chầu mình nên cử binh sang đánh. Song đi mới nữa đường mang bịnh mà thác.
Quan Lịnh-doãn là Đấu-kỳ, Mạc-ngao và Khuất-trọng giấu nhem việc ấy không phát tang, kéo quân thẳng đến vây thành của Tùy.
Tùy hầu sợ sệt, xin cầu hòa .
Khuất-trọng thay mặt đứng ra làm lễ chiêu an rồi kéo binh về nước, tôn con Hùng-thông là Hùng-xi lên nối ngôi, lấy Vương-hiệu là Sở văn-vương.
Còn Tề tương-công sau khi thắng được nước Kỷ kéo quân về ngang đất Chúc-khâu, rước nàng Văn-khương qua đất Chước để vui câu tình tự. Nào tiệc nào tùng, đờn ca hát xướng vui say ngày đêm trong hoan-lạc .
Tề tương-công lại khiến Văn-khương viết thư mời Lỗ trang-công đến đó để phó hội.
Lỗ trang-công vốn sợ oai Tề, lại không dám trái lời mẹ, nên vội đến đất Chước mà ra mắt Văn-khương.
Văn-khương khiến Lỗ trang-công, theo lễ cậu cháu ra mắt Tề tương-công và tạ ơn Tề tương-công việc chôn cất Bá-Cơ.
Lỗ trang-công không vui, nhưng phải tuân lời mẹ.
Tề tương-công rất đẹp dạ , bày tiệc đãi đằng, say sưa tưởng như trời nghiêng đất ngửa .
Văn-khương nghe Tề tương-công mới sinh được một gái bèn nói với Lỗ trang-công :
- Con chưa định người nội-chủ , mà cậu con vừa sanh đặng một gái , mẹ tưởng đó cũng là dịp may, con nên đính ước đi .
Lỗ trang-công nhìn mẹ, ngơ ngác, nói :
- Con đã chừng nầy tuổi, còn con gái của cậu mới sanh, lẽ nào đính việc hôn nhân .
Văn-khương giận dữ nói :
- Con không muốn gần gũi với họ ngoại sao ?
Lỗ trang-công thưa :
- Thưa mẹ, con đâu có ý ấy , song tuổi tác cách biệt rất khó lòng làm cái chuyện đó được !
Văn-khương nói :
- Cứ đợi đến hai mươi năm nữa sẽ cưới không được sao ?
Lỗ trang-công nín lặng không dám cãi.
Tề tương-công cũng nễ lời , hai đàng cùng nhau uống ly rượu hứa hẹn cuộc hôn nhân ấy.
Đã cậu ruột mà lại là cha vợ nữa thì còn gì thân thiết bằng ! Có lẽ vì thế mà Tề và Lỗ càng thắt chặt mối dây thân mật hơn trước !
Ngày kia, Lỗ trang-công cùng Tề tương-công rủ nhau đi săn bắn.
Lỗ trang-công có tài thiện-xạ, bắn mười phát trúng cả mười, ai nầy đều khâm phục, riêng Tề tương-công lại càng đẹp lòng hơn.
Trong đám quân sĩ, ngoài những lời tấm tắc ngợi khen lại còn có cả lời châm biếm nữa.
Họ thì thào :
- Chàng rể hờ của Chúa-công ta đó.
Lỗ trang-công lấy làm hổ thẹn, truyền bắt những người đã thốt ra lời nói vô lễ ấy đem chém .
Nhưng Tề tương-Công vẫn thản-nhiên không trách cứ.
Từ ấy Văn-Khương không kiêng nể nữa, thường thường ở chung với Tề tương-Công, khi thì đất nhau ở đất Phong, khi thì gặp nhau nơi đất Cốc, có lúc lại về Tề-đô mà vui với Tề tương-công đến sáu bảy ngày liền rồi mới trở về đất Chước.
Một hôm Tề tương-công ở đất Chước về xảy thấy Vệ-Sóc ra đón tiếp và nhắc lại lời hứa trước kia .
Vệ-Sóc nói :
- Trước kia Chúa-công có hứa sẽ cử binh đánh Vệ giúp cho tôi phục-nghiệp , từ ấy đến nay việc chưa thành.
Tề tương-công nói :
- Sở dĩ ta chưa đánh Vệ vì Kiềm-mâu là phò-mã của vua Châu . Nay nàng Vương-cơ đã thác, ta không còn e ngại gì nữa. Tuy-nhiên muốn đánh Vệ , phải hiệp binh với chư hầu thì mới thắng nỗi. Cháu phải chờ đợi ít hôm đã.
Vệ-Sóc tạ ơn lui ra.
Cách vài ngày sau Tề tương-công làm một tờ hịch , sai sứ đểrr qua các nước Lỗ , Tống, Trần và Sái hẹn hợp binh đánh Vệ Kiềm-mâu để đưa Vệ-Sóc về nước phục nghiệp .
Tờ hịch như sau :
Nước Vệ không may bị bọn nghịch thần Tiết và Chức tác loạn , phế vua nầy, lập vua khác , Vệ huệ-công (Vệ-Sóc) phải bỏ chạy ẩn tránh nơi nước tôi đã bảy năm trời. Lẽ ra phải trừng phạt để bảo vệ công bình, song lâu nay nước tôi bận nhiều công việc chưa tính đặng. Lại nghĩ rằng để lâu ngày bất tiện, nên nay tôi nguyện đem hết binh lực nước Tề hiệp cùng quý-quốc giúp cho Vệ-Sóc hưng binh vấn tội kẻ tặc loàn. Được quý-quốc tưởng đến thật lấy làm may mắn.
Nhận được tờ hịch ấy bốn nước đều hưng binh.
Riêng Tề tương-công đem năm trăm cỗ xe, cùng với Vệ-Sóc kéo thẳng đến biên giới nước Vệ.
Vệ Kiềm-mâu hay tin, lòng lo lắng, cho đòi Công-tử Tiết và Công-tử Chức vào thương nghị .
Công-tử Chức nói :
- Nay binh năm nước đồng kéo binh đến một lượt, nước Vệ ta không tài nào đũ sức cản ngăn , xin Chúa-công cho người sang cầu cứu với vua nhà Châu mới được .
Vệ Kiềm-mâu y lời, viết tờ cáo-cấp sai quan Đại-phu Ninh-quý vào triều Châu cầu cứu.
Châu trang-vương xem văn biểu rồi hỏi các quan :
- Ai dám thay mặt trẫm đem binh cứu nước Vệ chăng ?
Châu-công Hắc-kiên quỳ tâu :
-Tâu Bệ-hạ, từ khi nhà Châu thua Trịnh, lòng quân giải-đải nay nếu đi chinh phạt e khó thắng. Vả lại, các chư hầu lấy cớ lập lại Chúa Trịnh là danh chánh ngôn thuận. Mà đã danh chánh ngôn thuận thì binh ắt mạnh, ta khó thắng nổi.
Quách-công Kỵ-Phủ cũng cho lời nói đó là phải.
Bỗng có một người bước ra tâu :
- Lời nói của hai ông không đúng. Nếu nói rằng binh các chư hầu mạnh hơn binh của triều thì có lý. Nhưng nếu cho việc lập Chúa Trịnh lại là danh chánh ngôn thuận thì thật quả đã lầm.
Các quan xem lại, người ấy là Tử Đột, đang làm chức Hạ-sĩ.
Châu-công Hắc-kiên quắc mắt nhìn Tử-đột, hỏi :
- Một nước chư-hầu bị tiếm ngôi , các nước khác đem binh tới cứu , thế mà không danh chánh ngôn thuận ư .
Tử-Đột nói :
- Việc lập Kiềm-mâu lên ngôi Trịnh đã có Vương-mạng thì sao gọi là tiếm-vị ? Vương-mạng mà không kể , lại lấy việc chư-hầu nầy lập chư-hầu kia mà cho là thuận sao ?
Quách-công Kỵ-Phủ nói :
- Đừng nói đến thuận nghịch gì cả , việc binh-gia phải căn-cứ vào sức mạnh. Cái mạnh bao giờ cũng có hễ lý mà có lý tức là lẻ phải rồi .
Tử-Đột nói :
- Lý lẽ và sức mạnh là hai việc khác nhau . Mạnh yếu là tại sức còn hơn thua là tại lý. Nếu bỏ lý mà vẫn nên việc ắt thiên hạ phải đảo-điên không còn một ai theo lẽ phải nữa.
Châu-công Hắc-kiên đỏ mặt nói :
- Ấy vậy nếu đem binh cứu Vệ, ngươi có dám gánh vác việc ấy chăng ?
Tử-Đột nói :
- Cứ lấy lý mà nói thì tôi sẽ thắng vì tôi sẽ đem lý lẽ của tôi mà khuyến dụ các chư-hầu. Một khi các chư-hầu đã nhìn nhận lẻ phải thì gươm giáo không còn là vật đáng sợ nữa.
Các quan nghe Tử-Đột lý lẽ như vậy ai nấy đều muốn thử-thách tài năng, nên tâu với vua cho phép Tử-đột được hưng binh cứu Vệ .
Châu trang-vương nhậm lời, khiến Ninh-quý về báo với Vệ-hầu trước.
Đoạn, truyền cho Quách-công Kỵ-Phủ phát cho Tử-Đột ba muôn binh ròng.
Châu-công Hắc-kiên đã có ý ghét Tử-Đột nên chỉ phát có hai trăm cỗ binh xa mà thôi.
Tử-Đột ngạc nhiên hỏi :
- Sao ngài lại phát quân cho tôi ít như vậy ?
Châu-công Hắc-Kiên nói :
- Nếu ngươi dùng sức mạnh mà thắng giặc thì ta sẽ phát binh nhiều, nhưng nay ngươi chỉ dùng lý-lẽ để thắng giặc thì cần chi đến quân sĩ cho đông ?
Tử-Đột làm thinh, qua nhà Thái-miếu lạy tạ rồi kéo binh ra đi.
Lúc ấy binh của năm nước Chư-hầu đã đến vây đánh nước Vệ đông nghẹt.
Công-tử Tiết và Công-tử Chức không dám chống cự chỉ thủ thành chờ cứu binh đến.
Nhưng thảm thay ! Tử-Đột đến với một toán binh quá ít , người lao mã liệt, xe cộ ngửa nghiêng như một nhóm tàn quân vừa thất trận.
Tử-Đột mới tới, chưa kịp đóng trại, binh của năm nước đã áp lại đánh nhầu một trận , quân sĩ chạy tán loạn, không kịp thốt ra nữa lời.
Tở-Đột ngước mặt lên trời than :
- Ta vâng mạng Thiên-tử đến đây dầu có thác cũng được làm con ma trung nghĩa.
Nói rồi, liều chết vung đao giết đặng hơn mười người rồi mới tự vận.
Quân sĩ trong thành Vệ thấy binh thiên triều bị thua, lớp tử trận, lớp bỏ trốn , hoảng hốt mở cửa thành mà chạy.
Các nước chư-hầu đốc quân tràn vào.
Công-tử Tiết và Công-tử Chức cùng Ninh-quý thu góp tàn quân , phò Kiềm-mâu chạy trốn.
Nhưng vừa lọt qua khỏi vòng vây thứ nhứt thì bị địch quân bắt lại.
Duy có Ninh-quý lanh trí, cởi bõ xiêm giáp , lộn vào đám quân Tề thoát ra khỏi thành chạy qua nước Tần lánh nạn.
Chiến trận vừa tan , các chư hầu đưa Vệ-Sóc vào thành, dẫn Kiềm-mâu , Công-tử Tiết và Công-tử Chức vào nạp.
Tề tương-công sai đao phủ-thủ dẫn Tiết và Chức ra chém đầu, còn Kiềm-mâu vì nghĩ tình anh em bạn rể, nên bõ vào tù xa sai người đem về nạp cho vua nhà Châu.
Vệ-Sóc lên tức vị , lấy hiệu cũ là Vệ huệ-Công rồi đem vàng bạc châu báu trong kho nạp cho Tề để đến ơn.
Tề tương-công nói :
- Bắt đặng Kiềm-mâu là công của Lỗ-hầu, vậy nước Lỗ phải liệng thiên-lnểu chl cho Thiên-tử nhà Châu được hướng công đầu.
Nói rồi chia hai của ấy cho Lỗ, lại khiến Vệ-hầu thu góp các báu vật khác thưởng cho Tống, Trần, Sái.
Sau khi mở tiệc đãi đằng, các chư hầu lần lượt kéo quân về.
Tề tương Công về đến Kinh-đô lòng rất lo lắng. Bụng bảo dạ : Thắng Kiềm-mâu thì chẳng nói làm chi, nay lại thắng cả binh thiên triều là điều đáng ngại. Vua Châu ắt cử binh sang vấn tội, ta nên đề phòng trước thì hơn.
Nghĩ rồi liền sai Liên-xứng làm Chánh-tướng Quản chí-phủ làm Phó tướng đem binh ra đồn trú nơi đất Quý-châu để trấn giữ mặt Đông-Nam.
Hai tướng vâng lệnh, kiểm-điểm binh mã kéo đi.
Nhưng trong lức bái-biệt, hai tướng tâu với Tề tương-công :
- Tâu Chúa-công, việc đồn trú nơi biên-ải là một công lao cực nhọc cần phải có hạn-kỳ để quân sĩ khối nản lòng vì buồn chán.
Tề tương-công đang ngồi ăn dưa hấu, nghe tâu, đáp vội :
- Đến mùa dưa hấu năm sau ta sẽ cho người ra thay.
Hai tướng cúi lạy giã từ.
Tháng ngày thắm thoát trôi, trôi trên sự mong chờ của đoàn lính xa nhà, gối tuyết màn sương, nơi chốn biên cương lạnh lẻo.
Rồi, mùa dưa đến, đoàn quân biên-khu khoắc-khoải mơ ước được hồi hương , mà tin vua biền-biệt không thấy đến.
Hai tướng Liên-xứng và Quản chí-phủ cho người về kinh-đô do thám.
Quân về báo :
- Chúa-công ở nơi Cốc-thành vui riêng với nàng Văn-khương đã một tháng nay chưa về triều.
Liên-xứng nghe báo nổi giận, nói :
- Vương-cơ đã thác, lẽ thì em gái ta là Liên-thị đặng làm phu-nhân, nhưng hôn quân vô đạo, đã không đoái tưởng mà lại còn tiếp tục việc dâm loạn với Văn-khương, thật là quá lắm. Thân ta cực nhọc đồn trú nơi biên-thùy biết bao giờ mới được về triều ?
Quản chí-phủ nói :
- Chúa-công đã hứa với ta, đến mùa dưa hấu cho người đến thay, vậy ta làm sớ về triều nhắc lại. Nếu Chúa-công bỏ qua, chừng ấy lòng quân sanh oán, ta sẽ tùy cơ ứng biến.
Liên-xứng khen phải, sai người đem sớ về Kinh trình tấu.
Tề tương-công xem sớ, nổi giận mắng lớn :
- Việc binh dời đổi là quyền của ta, cớ sao lại được xin ?
Nói rồi ra lệnh cho người dâng sớ trở về nói lại với hai tướng chờ đến mùa dưa năm sau nữa sẽ định liệu.
Liên-xứng được tin, mặt giận hầm hầm, nói với Quản chí-phủ :
- Hôn quân vô đạo đã không giữ lời hứa , ta há lại đem thân trung thành với kẻ thất tín sao . Ý ta muốn thí-quân lập vua khác, tướng công liệu lẽ nào ?
Quản chí-phủ nói:
- Nếu muốn thí Tề tương-Công trước hết phải định người thay thế. Công-tôn Vô-tri là con của Di trọng-niên , thuộc dòng thứ . Trong lúc Tiên-quân còn sống rất mực yêu mến Vô-Tri . Từ ngày Chúa-công lên ngôi có sự xích mích , nên đem lòng oán ghét.
Liên-xứng hỏi :
- Tại sao có sự xích mích ấy ?
Quản chí-phủ nói :
- Nguyên trước kia Vô-tri ở trong cung hay cãi nhau với Tề tương-công. Một hôm Vô-tri nổi giận đá Tề tương-công ngã xuống ghế. Lại một hôm nọ, Vô-Tri tranh với quan Đại-phu Ung-Lẫm đi trước nên Tề tương-công rất ghét. Tôi xem ý Vô-tri muốn mưu loạn, ngặt không ai giúp sức, nay ta viết thư về nhờ Vô-tri làm nội ứng thì việc cả ắt nên.
Liên-xứng nói :
- Thế thì nên thừa cơ hội nào mà thực hiện ý định .
Quản chí-phù nói :
- Tề tương-công là người giỏi binh pháp, nhưng tính lại ưa săn bắn, vậy phải dụ cọp ra khỏi hang thì mới trị nổi. Ta cứ chờ dịp nào Tề tương-công ra ngoài là hành-sự.
Liên-xứng nói :
- Em gái tôi là Liên thị, bị thất-sũng, lâu nay cũng rất oán ghét Tề tương-công, bây giờ viết thư dặn Vô-tri tư-thông với Liên-thị, lúc nào Tề tương-công đi săn bắn phải lập tức cho chúng ta biết.
Quản chí-phủ khen phải bèn viết thư sai người đem đến cho Vô-tri.
Thư ấy như vầy:
Tiên quân ngày trước rất yêu mến Công-tôn, thế mà nay Tề tương-Công ỷ mình quyền theo không kể mình anh em tộc họ. Vả lại, Tề tương-Công lại là một hôn quân dâm loạn, trong bỏ bê việc triều chính, ngoài không nghĩ đến lương dân. Chúng tôi đi đồn trú suốt cả năm đã không ngó-ngàng đến lại còn trách-cứ. Lòng quân rất oán hận muốn khởi loạn , ngặt chưa có dịp . Nếu nay Công-tôn đồng lòng với chúng tôi phế bỏ hôn-quân, thật là một dịp tốt. Trong cung lại có Liên-thị, có thể giúp Công-tôn làm nội ứng được. Xin chớ bỏ qua .
Công-tôn Vô-tri được thư, lòng mừng khấp khởi , vội viết thư phúc đáp :
Lòng trời đã chán ghét hôn quân nên mới xui tướng-quân nghĩ đến việc ấy. Tôi xin thành tâm hiệp lực, và lúc nào có dịp, sẽ tin cho tướng quân hay .
Đoạn Vô-tri cho người vào cung bàn tính với Liên-thị, lại hứa với Liên-thị rằng : Nếu chiếm được ngai vàng sẽ lấy Liên-thị làm phu nhân.
Liên-thị mừng lắm .
Mùa đông năm ấy, Tề tương-công sắp đặt đến núi Bối-Kỳ nơi đất Cô-phần để săn bắn.
Liên-thị hay tin, sai người nói lại với Công-tôn Vô-tri.
Công-tôn Vô-tri liền viết một mật thư, đưa ra biên giới cho Liên-xứng hẹn ngày khởi sự.
Liên-xứng bàn với Quản chí-phù :
- Hôn quân đi săn bắn, trong nước không có ai bọn ta kéo binh về thẳng Tề-đô mà lập Công-tôn lên ngôi cho rồi.
Quản chí-phủ nói :
- Tuy Tề tương-công là một hôn quân dâm loạn, song có liên kết với các chư-hầu, và các chư hầu cũng hết lòng tương trợ. Nếu để hôn quân còn sống , viện binh nước ngoài về đánh chúng ta cự sao lại. Chi bằng phục binh mà giết quách đi , rồi sau sẽ tôn Vô-tri lên cũng chẳng muộn.
Hai tướng bàn bạc xong, kéo binh sang đất Cô-phần phục sẵn.
Chỉ mấy ngày sau, Tề tương-công sắm sửa xe giá, dẫn đoàn ngự lâm quân cùng hai viên cận-tướng là Thạch-chi Phân-như và Mạnh-dương theo hầu, cùng nhau đến núi Bối-Kỳ.
Cạnh núi Bối-kỳ rất đẹp, có khe, có suối hai bên đá dựng chập-chồng, rừng cây rậm rạp .
Tề tương-công truyền đốt lửa ở hai bên ven rừng để dồn các muông thú vào giữa mà săn bắn.
Lửa cháy rần rần, gió reo vi vút, những loài điểu thú sợ lửa bay nhảy tán loạn.
Vua tôi được một dịp trổ tài xạ kích.
Bỗng từ nơi ven rừng một con quái vật xuất-hiện, hình dung kỳ-dị, to bằng con trâu, nữa giống cọp nữa giống heo, chạy đến trước mặt Tề tương-công rồi dừng lại.
Tề tương-công quay lại, gọi Mạnh-dương bảo :
- Ngươi hãy bắn con quái vật đó cho ta.
Mạnh-dương, tay rút tên, mắt nhìn chăm chăm con quái vật đó, rồi nói to :
- Tâu Chúa-công con quái-vật nầy giống Công-tử Bành-sinh quá !
Tề tương-công nói :
- Bành-sinh đã chết, sao còn dám đến đây phạm giá .
Nói rồi giật lấy cung tên, bắn một mũi.
Quái-vật kia né tên .
Tề tương-công bắn luôn ba phát mà vẫn không trúng.
Bỗng quái-vật đứng dậy, đi hai chân như người, lại khóc lóc rất thê-thảm.
Tề tương-công cả người rởn ốc, té nhào xuống xe , trợt chân rơi ra một chiếc giày.
Quái-vật chạy đến tha chiếc giày biến mất.
Kẻ tả hữu vội chạy đến đỡ Tề tương-công lên xe, rồi phò về ly-cung nơi Cô-phần an nghỉ.
Đêm ấy, Tề tương-công lòng nóng như đốt, không làm sao ngủ được , lại bị trặc chân, đau nhức vô cùng, mới bảo Mạnh-dương đở mình đi lại trong phòng cho thư thả.
Nhìn lại, thấy mất một chiếc giày , Tề tương-công cho đòi Đồ nhân-phí là kẻ hầu cận vào, hỏi :
- Sao giày ta chỉ còn một chiếc thế nầy ?
Đồ nhân-phí tâu :
- Tâu Chúa-công, lúc Chúa-công bị té, chiếc giày văng ra, con quái vật ngoạm lấy tha đi mất.
Tề tương-công cả giận hét :
- Ngươi giữ việc y-quan, thế mà để con quái vật đó tha mất chiếc giày của ta, mà ngươi vẫn còn sống sao ?
Nói xong rút roi da đánh bổ vào lưng Đồ nhân-phí.
Đánh đến máu chảy dầm dề mới chịu thôi.
Đồ nhân-phí vừa khóc lóc, vừa bước ra cửa.
Bỗng gặp Liên-Xứng đi với hai người tùy tùng đến đó mà thám thính.
Thấy Đồ nhân-phí, Liên-xứng liền thộp ngực, hỏi :
- Hôn-quân hiện giờ ở đâu ?
Đồ nhân-phí ngạc nhiên không hiểu Liên-xứng đang trấn nơi biên thùy, sao lại đến đây tác-loạn, bèn hỏi :
- Sao tướng quân lại đến đây và có ý gì đó ?
Liên-xứng nói :
- Ta quyết giết đứa hôn quân để đem lại hạnh phúc cho bá tánh. Ngươi đừng có nhiều lời, hãy nói mau.
Liên-xứng vừa nói, vừa giơ đao muốn chém.
Đồ nhân-phí cả sợ nói :
- Tôi vừa bị hôn-quân đánh một trận, thịt còn sưng, máu còn chảy đây. Xin tướng-quân tha chết cho tôi để tôi làm nội ứng cho.
Liên-xứng xem lại thấy Đồ nhân-phí áo quần lem luốc những vệt máu, mới tin lời, và dặn :
- Hãy vào xem hôn quân ngủ ở đâu, rồi ra báo với ta lập tức .
Nói xong, quay lại gọi Quản chí-phủ bảo dẫn quân sĩ thẳng vào ly-cung.
Đồ nhân-phí vào khỏi cửa gặp Thạch-chi Phân-như liền kể lại chuyện Liên-xứng khởi loạn.
Hai người dắt nhau đến báo cho Tề tương-công hay.
Tề tương-công cả sợ, chưa biết tính lẽ nào, Đồ nhân-phí tâu :
- Việc đã quá gấp, xin Chúa-công cho một người giả Chúa-công , liều chết thay mạng nằm trên giường, còn Chúa-công lo ẩn núp sau cửa , may có cơ-hội thoát nạn.
Mạnh-dương nói :
- Tôi mang ơn Chúa-công rất trọng, nay nguyện liều mình chết thế.
Nói rồi trèo lên giường, nằm ngoảnh mặt vào trong.
Tề tương-Công cởi áo cẩm-bào khoác lên mình Mạnh-dương rồi lẻn ra phía sau mà trốn.
Thấy Đồ nhân-phí không theo mình, Tề tương-công hỏi :
- Ngươi không đi trốn sao ?
Đồ nhân-phí tâu :
- Tôi phải hiệp sức với Thạch-chi Phân-như để cự địch .
Tề tương-công nhìn Đồ nhân-phí nói :
- Lưng của ngươi đau như thế mà không ngại sao ?
- Dẫu chết còn chưa tiếc thì cái đau đó đâu đáng kẻ.
Tề tương-công than dài :
- Ôi ! ngươi quả là đấng trung thần, tiếc rằng ta đã không có con mắt nhận xét.
Đồ nhân-phí bảo Phân-như cầm dao đứng chận nơi cửa.
Lúc ấy Liên-xứng cũng vừa phá được cửa ngoài, ồ ạt bước vô.
Đồ nhân-phí xốc đến toan chém, nhưng Liên-xứng đã lẹ tay đâm một gươm lòi ruột, nhào xuống đất chết ngay.
Phân-như thấy vậy nhãy tới cũng bị Liên-Xứng vớt cho một gươm , đầu lìa khỏi cổ .
Giết xong hai viên cận-vệ , Liên-xứng bước đến bên giường ngủ của Tề tương-công, không thấy bọn cận vệ đâu cả, chỉ thấy một người nằm đắp cẩm bào sau bức màn thêu. Ngỡ đó là Tề tương-công, Liên-xứng liền vung gươm chém một nhát, đầu văng ra khỏi gối.
Liên-xứng lượm đầu lên xem, thấy không râu, biết mình đã lầm, vội khiến quân lục lạo khắp nơi.
Khi ra đến phòng sau, Liên-xứng bắt gặp một chiếc giày thêu bỏ nơi cửa hậu. Chiếc giày ấy chính là chiếc giày mà con quái-vật đã tha đi. Vì vậy ai cũng tin là Công-tử Bành-sinh báo oán.
Trông thấy chiếc giày , Liên-xứng nghi Tề tương-công núp đâu đây vội phá cửa bước ra.
Quả thật, lúc đó Tề tương-công đang núp ở xó cửa.
Liên-xứng nắm cổ, đè xuống đất, hét lớn :
- Hôn quân dâm loạn ! Mi không kể đến sự nghiệp Tiên-quân , gây nên nhiều tội ác, khiến dân chúng lầm than khổ sở. Không nghe lời cha dạy khinh bỏ việc công ấy là bất hiếu, gian dâm với em gái mình, đó là phi-nghĩa, bắt người đi đồn thú rồi sai ước, đó là bội-tín, cậy sức mạnh, giết oan mọi người đó là bất nhân. Cả nhân nghĩa, hiếu, tín đều phạm phải, dầu ta có phân thây mi làm mấy mảnh cũng vẫn chưa đền được tội.
Nói xong, chặt Tề tương-công ra làm hai khúc, rồi cùng với Quản chí-phủ kéo quân trở về Tề-đô.
Công-tôn Vô-tri hay tin mở cửa thành nghênh tiếp.
Hai tướng vào thành tôn Công-tôn Vô-Tri lên kế vị.
Công-tôn Vô-tri lập Liên-thị làm phu-nhân phong Liên-xứng làm Chánh-Khanh, Quản chí-Phủ làm á-khanh còn các quan Đại phu đều giữ nguyên chức.
Triều thần tuy không ai phản đối nhưng ít ai khâm phục.
Riêng có Ung-lẫm, trước kia vì có tội dành đi trước với Vô-tri nên nay cúi lạy xin lỗi , còn Cao-quốc là người có thân thế nhất tại triều, cáo bịnh không vào chầu.
Vô Tri lên ngôi được mấy hôm, thì Quản chí-phủ khuyên Vô-tri nên treo bảng cầu người hiền ra giúp nước, lại tiến cử người cháu họ của mình là Quản di-ngô, yêu cầu Vô-tri thu-dụng để chung lo việc triều-chính.