|
|
29-12-2009, 08:57 AM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
Hồi 30
Tấn Huệ công bội ước cỠbinh
Tần Mục CÆ¡ giáºn thân tá»± tá»
Quản Di Ngô Ä‘au nặng, dặn Tá» Hoà n công Ä‘uổi Äịch Nha, Thụ Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng, lại tiến dẫn Thấp Bằng. CÓ ngÆ°á»i Ä‘em tin ấy báo vá»›i Dịch Nha. Dịch Nha và o yết kiến Bão Thúc Nha, rồi nói vá»›i Bão Thúc Nha rằng :
Ngà y trÆ°á»›c ngà i tiến dẫn Trá»ng phụ lẽn là m tể tÆ°á»›ng, nay Trá»ng phụ ốm, chúa công há»i chuyện, Trá»ng phụ lại nói ngà i không có tà i chÃnh trị mà tiến dẫn Thấp Bằng, tôi rất lấy là m bất bình.
Bão Thúc Nha cÆ°á»i mà nóỉ rằng :
ấy chỉ vì thế mà ta má»›i tiến dẫn Trá»ng phụ ; Trá»ng phụ là ngÆ°á»i trung vá»›i nÆ°á»›c mà không vì bạn. Giả sá» chúa công cho ta là m chức tÆ° khấu để khu trừ những đứa gian nịnh thì ta là m được, chứ cho ta cầm quyá»n chÃnh trong nÆ°á»›c thì lÅ© các ngÆ°Æ¡i còn đất nà o mà dung thân nữa ?
Dịch Nha xấu hổ cáo lui. Ngà y hôm sau, Tá» Hoà n công lại đến thăm Quản Di Ngô thì Quản Di Ngô đã không nói được nữa. Bão Thúc Nha và Thấp Bằng không cầm được nÆ°á»›c mắt. Äêm hôm ấy, Quản Di Ngô mất. Tá» Hoà n công khóc lóc, thÆ°Æ¡ng xót vô cùng, và nói rằng :
ThÆ°Æ¡ng thay Trá»ng phụ ! Trá»ng phụ chết Ä‘i tháºt là trá»i bẻ cánh tay ta. Nói xong, liá»n sai quan thượng khanh là Cao Há»” (con Cao Há») coi việc cất tang Quản Di Ngô. Bao nhiêu những thái ấp của Quản Di ngô Ä‘á»u cho con Quản Di Ngô hưởng tất cả, và cho được nối Ä‘á»i là m quan đại phu. Dịch Nha nói vá»›i quan đại phu là Bá Thị rằng :
Ngà y trÆ°á»›c chúa công lấy đất Biá»n ấp của nhà ngÆ°Æ¡i thưởng cho Trá»ng phụ, nay Trá»ng phụ mất rồi, nhà ngÆ°Æ¡i nên nói vá»›i chúa công đòi lại đất ấy, rồi ta cÅ©ng liệu cách nói giúp nhà ngÆ°Æ¡i.
Bá Thị khóc mà nói rằng :
- Vì ta không có công trạng gì, váºy nên chúa công má»›i lấy đất của ta mà thưởng cho Trá»ng Phụ. Nay Trá»ng phụ dẫu mất rồi, nhÆ°ng công trạng của Trá»ng phụ hãy còn, ta mặt mÅ©i nà o mà xin đòi lại.
Dịch Nha than rằng :
- Trá»ng phụ mất rồi, mà còn khiến Bá Thị phải tâm phục nhÆ° váºy thế thì lÅ© chúng ta là tiểu nhân tháºt !
Hoà n công theo lá»i Quản Di Ngô dặn lại, liá»n giao quyá»n chÃnh cho công tôn Thấp Bằng. ChÆ°a được má»™t tháng thì Thấp Bằng mất.
TỠHoà n công nói :
- Trá»ng phụ tháºt là báºc thánh, sao lại biết rằng Thấp Bằng không sống được bao lâu nữa ?
Nói xong, bèn dùng Bão Thúc Nha thay Thấp Bằng. Thúc Nha cố ý từ chối. Hoà n công nói :
Nay trong tná»u không có ai bằng ông, ông còn nhÆ°á»ng cho ai ?
Thúc Nha nói :
Tôi là ngÆ°á»i yêu Ä‘iá»u thiện mà ghét Ä‘iá»u ác, chắc chúa công cÅ©ng đã biết, nếu chúa công dùng tôi thì tôi xin Ä‘uổi Dịch Nha, Thụ Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng.
Hoà n công nói :
- Trá»ng phụ ngà y xÆ°a cÅ©ng có dặn ta nhÆ° váºy, nay ta xin vâng lá»i . Nói xong, ngay ngà y hôm ấy hạ lệnh Ä‘uổi Dịch Nha, Thụ Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng, không cho được và o triá»u. Bão Thúc Nha má»›i nháºn chức tể tÆ°á»›ng.
Bấy giá» có nÆ°á»›c Hoà i Di Ä‘em quân xâm phạm nÆ°á»›c Ká»·. NÆ°á»›c Ká»· sai ngÆ°á»i sang cáo cấp vá»›i nÆ°á»›c Tá». Hoà n công há»™i quân các nÆ°á»›c thân hà nh Ä‘i cứu nÆ°á»›c Ká»·. ChÆ° hầu thấy Tá» Hoà n công dùng Bảo Thúc Nha là m tể tÆ°á»›ng, những chÃnh sách của quản Di Ngô trÆ°á»›c kia vẫn thi hà nh, không thay đổi gì cả.
Tấn Huệ công từ khi lên nối ngôi trong nÆ°á»›c mất mùa luôn mãi, đến năm năm trá»i, kho tà ng hết sạch cả, dân không lấy gì mà ăn.
Tấn Huệ công muốn Ä‘ong thóc Ở nÆ°á»›c khác vá», má»›i nghÄ© đến nÆ°á»›c Tần là má»™t nÆ°á»›c láng giá»ng gần, lại có tình thân thuá»™c, chỉ hiá»m ná»—i ngà y trÆ°á»›c phụ Æ°á»›c chÆ°a đến, nên muốn há»i mà không dám há»i.
Khước Nhuế nói :
- Không phải là ta phụ ước với Tần, chẳng qua chỉ là xin hoãn thôi nếu nay ta xin đong thóc mà Tần không cho, thế là Tần xỠtệ với ta trước, bấy giỠta sẽ phụ ước.
Huệ công khen phải, sai quan đại pbu là Khánh Trịnh Ä‘em lá»… váºt sang nói vá»›i Tần Mục công xin Ä‘ong thóc. Tần Mục công há»p các quan lại mà há»i rằng :
Nước Tấn khi trước có hẹn biếu ta năm thà nh mà không chịu biếu, nay nhân trong nước mất mùa, lại sai sứ sang xin đong thóc, chẳng biết có nên cho hay không ?
Kiển Thúc và Bách Lý HỠđồng thanh nói :
Thiên tai thì nÆ°á»›c nà o không có, nay ta giúp ngÆ°á»i thì trá»i tất giúp ta.
Mục công nói :
Ta là m Æ¡n vá»›i nÆ°á»›c Tấn nhiá»u lắm rồi !
Công tôn Chi nói :
- Là m Æ¡n mà Tấn biết Ä‘á»n Æ¡n thì có thiệt gì đến nÆ°á»›c Tần ta, nếu Tấn không biết Ä‘á»n Æ¡n thì trái tại nÆ°á»›c Tấn, bấy giá» ta sẽ liệu kế, chúa công cứ cho.
Phi Báo nghĩ đến thù cha ngà y xưa, vùng tay mà nói rằng :
- Vua nÆ°á»›c Tấn vô đạo, trá»i ra tai, ta nên thừa cÆ¡ Ä‘em quân sang mà đánh.
Do Dư nói :
- NgÆ°á»i nhân đức, không thừa lúc ngÆ°á»i ta nguy cấp mà cầu lợi. Chúa công nên Ä‘ong là phải.
Mục công nói :
- Phụ ơn ta là vua nước Tấn, bây giỠbị đói là dân nước Tấn, ta kbông nỡ vì một ông vua mà là m khổ muôn dân.
Nói xong, liá»n sai ngÆ°á»i váºn tải mấy vạn há»™c thóc sang nÆ°á»›c Tấn Dân nÆ°á»›c Tấn Ä‘á»u cảm Æ¡n Tần Mục công. Sang năm sau, nÆ°á»›c Tần đói kém, mà nÆ°á»›c Tấn thì được mùa. Tần Mục công bảo Kiển Thúc và Bạch Lý Há» rằng :
May mà năm ngoái ta nghe lá»i hai ngÆ°Æ¡i cho nÆ°á»›c Tấn Ä‘ong thóc nếu không thì năm nay ta mất mùa, cÅ©ng khó lòng mà sang Ä‘ong thóc Ở nÆ°á»›c Tấn được.
Phi Báo nói :
- Vua nÆ°á»›c Tấn là ngÆ°á»i tham lam mà không tÃn nghÄ©a, nay ta sang xin Ä‘ong thóc, vị tất hỠđã cho.
Mục công không nghe, liá»n sai Lãnh Chi Ä‘em lá»… váºt sang nói vá»›i Tấn Huệ công xin Ä‘ong thóc. Tấn Huệ công toan sai ngÆ°á»i váºn thóc Ở đất Hà Tây sang giúp nÆ°á»›c Tần. KhÆ°á»›c Nhuế nói :
- Chúa công giúp thóc cho nước Tần, thế thì định lại cho Tần đất hay sao ?
Huệ công nói :
Ta chỉ giúp thóc mà thôi, khi nà o lại chịu cho đất.
Khước Nhuế nói :
- Vì có lẽ mà chúa công phải giúp thóc ? .
Huệ công nói :
Vì năm trÆ°á»›c Tần giúp thóc cho ta, váºy nên ta phải báo Æ¡n.
Khước Nhuế nới :
- Nếu lấy việc nÆ°á»›c Tần giúp thóc là m Æ¡n, thế thì năm xÆ°a nÆ°á»›c Tần giúp chúa công vá» nối ngôi, cái Æ¡n ấy to biết dÆ°á»ng nảo ! Nay chúa công bá» cái Æ¡n lá»›n mà báo cái Æ¡n nhá» là nghÄ©a là m sao ?
Khánh Trịnh nói :
Năm ngoái tôi phụng mệnh sang nÆ°á»›c Tần xin Ä‘ong thóc thì vua Tần nháºn lá»i cho ngay, thế là xá» vá»›i ta rất tá» tế ; nếu ta không cho Tần Ä‘ong thóc, thì chắc Tần oán giáºn ta lắm.
Lã Di Xanh nói :
- Tần cho ta Ä‘ong thóc, khồng phải là có lòng yêu ta, chỉ cốt muốn cho ta ná»™p đất. Nay ta không giúp thóc thì nÆ°á»›c Tần oán ta giúp thóc mà không ná»™p đất thì nÆ°á»›c Tần cÅ©ng oán, đằng nà o Tần cÅ©ng oán cả, váºy thì việc gì phải giúp ?
Khánh Trịnh nói :
Thấy ngưởi ta có tai nạn mà không giúp là bất nhân, ngÆ°á»i ta là m Æ¡n vá»›i mình mà quên Æ¡n là bất nghÄ©a. Bất nhân, bất nghÄ©a thì sao giữ được nÆ°á»›c ?
Hản Giản nõi :
- Khánh Trịnh nói phải đó ! Nếu năm ngoái Tần không cho ta đong thóc thì ta nghĩ thế nà o ?
Quắc Xạ nói :
- Năm ngoái trá»i là m ta đói, nÆ°á»›c Tần không biết đánh lấy nÆ°á»›c ta, lại cho ta Ä‘ong thóc, thế là nÆ°á»›c Tần ngu ; năm nay trá»i là m nÆ°á»›c Tần đói, để cho ta lấy nÆ°á»›c Tần, ta không nên trái ý trá»i. Cứ nhÆ° ý tôi thì nên há»™i vá»›i LÆ°Æ¡ng rồi thừa cÆ¡ cùng đánh tần. Huệ công theo lá»i Quắc Xạ, liá»n chối từ mà bảo Lãnh Chi rằng :
- NÆ°á»›c tôi mấy năm mất mùa luôn, dân phải xiêu bạt cả, năm nay hÆ¡i được mùa má»™t chút thì dân xiêu bạt năm trÆ°á»›c má»›i kéo nhau vá»…v váºy nên thóc trong nÆ°á»›c chỉ đủ dùng mà thôi, không thể giúP quý quốc được
Lânh Chi nói :
- Chúa công tôi nghÄ© tình thân thuá»™c, không bắt ná»™p đất, lại cho Ä‘ong thóc có lòng giúp quý quốc nhÆ° váºy, mà quý quốc không Ä‘á»n Æ¡n lại thì nay tôi trở vá», biết phục mệnh nhÆ° thế nà o ?
Lã Di Xanh và Khước Nhuế quát to lên rằng :
- Ngà y trÆ°á»›c nhà ngÆ°Æ¡i thông mÆ°u vá»›i Phi Trịnh Phủ, toan Ä‘em lá»… váºt sang để dụ ta, may mà ta không mắc lừa, bây giá» lại còn nói khéo gì nữa ! Nhà ngÆ°Æ¡i nên vá» nói vá»›i vua Tần : muốn ăn thóc của nÆ°á»›c Tấn ta thì tất phải Ä‘em quân sang đánh má»›i có được
Lãnh Chi tức giáºn lắm ra vá». Khánh Trịnh nói riêng vá»›i Quách Yển rằng :
- Chúa công ta bá»™i Æ¡n, là m cho nÆ°á»›c Tần tức giáºn, tất sẽ có tai vạ
Quách Yển nói :
-Nước Tấn ta sắp đến ngà y mất!
Lãnh Chi vỠđến Tần, nói với Mục công rằng :
- NÆ°á»›c Tấn không cho Ä‘ong thóc, lại toan há»p quân LÆ°Æ¡ng để sang đánh ta.
Mục công nói :
Con ngÆ°á»i vồ đạo đến thế, tháºt là không ngá» ! Äể ta đánh nÆ°á»›c LÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c, rồi sau sang đánh nÆ°á»›c Tấn.
Bách Lý HỠnói :
- Vua nÆ°á»›c LÆ°Æ¡ng hay là m khổ dân để xây đắp thà nh quách lâu Ä‘Ã i, ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c ai cÅ©ng oán, tất không có thể giúp được nÆ°á»›c Tấn. Nay chúa công nên Ä‘em quân sang đánh Tấn, rồi sẽ đánh LÆ°Æ¡ng.
Mục công khen phải, liá»n giao cho Kiển Thúc và Do DÆ° giúp thế tá» Oánh giữ nÆ°á»›c, rồi Ä‘em đại binh Ä‘i đánh Tấn. Tấn Huệ công há»p các quan lại há»i rằng :
Nay nước Tần tự nhiên vô cớ đem quân sang xâm phạm đất ta thì nên dùng kế gì để chống giữ ?
Khánh Trịnh nói :
- Vì chúa công bá»™i Æ¡n mà Tần Ä‘em quân sang đánh, sao lại bảo là tá»± nhiên vô cá»› được ? Cứ nhÆ° ý tôi nên theo lá»i Æ°á»›c cÅ© mà ná»™p năm thà nh cho Tần, rá»—i cùng Tần glảng hòa là hÆ¡n.
Huệ công nổi giáºn, nói :
- NÆ°á»›c Tấn ta Ä‘Æ°á»ng là má»™t nÆ°á»›c lá»›n nhÆ° thế nà y mà phải ná»™p đất giảng hòa vá»›i Tần thì còn mặt mÅ©i nà o mà là m vua nÆ°á»›c Tấn nữa
Nói xong, truyá»n chém Khánh Trịnh. Quắc xạ nói :
ChÆ°a Ä‘em quân Ä‘i đánh giặc, đă chém tÆ°á»›ng thì tôi e rằng bất lợi, xin chúa công hãy tha Khánh Trịnh, để cho hắn được láºp công mà chuá»™c tá»™i.
Huệ công nghe lá»i, rồi cá» binh Ä‘i đánh Tần. Huệ công vẫn dùng con ngá»±a tiểu tứ để kéo xe, tầm nhá», lông mỡ, Ä‘i nhanh và êm lắm.
Khánh Trịnh lại can rằng :
- Äá»i xÆ°a Ä‘i đánh giặc bao giá» cÅ©ng dùng ngá»±a nÆ°á»›c mình, vì ngá»±a nÆ°á»›c mình đã quen thủy thổ, không. mấy khi lầm đưừng. Nay chúa công Ä‘i đánh giặc, lạị dùng ngá»±a nÆ°á»›c Trịnh, tôi thiết tưởng không nên.
Huệ công lại mắng rằng :
- Con ngựa ấy ta dùng đã quen rồi, nhà ngươi chớ nên nói lắm.
Quân nÆ°á»›c Tần sang đến nÆ°á»›c Tấn, ba lần đánh ba lần được, các quan trấn thủ Ä‘á»u bá» chạy cả. Quân Tần kéo thẳng đến đất Hà n Nguyên. Tấn Huệ công nghe tin quân Tần đă kéo đến Hà n Nguyên, liá»n nhăn trán lại mà nói rằng :
Quân giặc mạnh thế thì ta biết là m thế nà o ?
Khánh Trịnh nói :
- Chúa công tự là m cho giặc đến, còn nói gì nữa !
Huệ công sai Hà n Giản Ä‘i do thám xem quân Tần nhiá»u hay Ãt.
Hà n Giản trở vỠbáo rằng :
Quân nÆ°á»›c Tần dẫu Ãt không bằng ta, nhÆ°ng xem khi thế hăng hái gấp mÆ°á»i quân ta ?
Huệ công há»i :
Tại là m sao váºy ?
Hà n Giản nói :
- Chúa công lúc trÆ°á»›c nhá» nÆ°á»›c Tần giúp binh cho mà được vá» nối ngôi, sau nhá» nÆ°á»›c Tần giúp thóc cho mà dân khá»i đói, mấy lần chịu Æ¡n nÆ°á»›c Tần mà không Ä‘á»n lại, bởi váºy vua tôi nÆ°á»›c Tần Ä‘á»u má»™t lòng tức giáºn mà đem quân đến đánh, thà nh ra khà thế mạnh không biết thế nà o mà kể !
Huệ công có ý giáºn mà rằng :
- Câu ấy đáng lẽ Khánh Trịnh nóỉ thì mới phải, sao nhà ngươi cũng nói thế ? Ta đây quyết cùng với Tần tỠchiến một phen.
Nói xong, liá»n sai Hà n Giản sang nói vá»›i Tần Mục công rằng :
- NÆ°á»›c tôi có sáu trăm cá»— giáp xa để chở quân nhà vua đến. Nếu nhà vua rút quân thì đó là sở nguyện của chúa công tôi ; nếu không rút thì dầu chúa công tôi có muốn nhÆ°á»ng nhà vua, nhÆ°ng quân sÄ© không nghe, biết là m thế nà o ?
Tần Mục công cá»±á»i mà nói rằng :
- Äứa trẻ con ấy nay cÅ©ng kiêu lắm nhỉ !
Nói xong, bèn sai công tôn chi ra đáp lại rằng
- Hiá»n hầu muốn lảm vua thì tôi giúp quân, hiá»n hầu muốn lấy thóc thì tôi giúp thóc, nay hiá»…n hầu muốn khai chiến thì có đâu tôi lại dám trái ý.
Hà n Giản trở vỠmà nói rằng :
- Lý nÆ°á»›c Tần nhÆ° váºy thì ta tất phải thua mà thôi !
Huệ công sai Quách Yển bói xem : ai nên là m chức xa hữu.
Quách yển bói thấy không có ai tốt cả ngoải Khánh Trình ra. Huệ công nói :
Khánh Trịnh cùng cánh với Tần, khồng nên dùng.
Nói xong, bèn sai Gia Bá»™c Äá»’ là m chức xa hữu, KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng ngồi cầm cÆ°Æ¡ng. Bách Lý Há» trèo lên trên lÅ©y, trông thấy quân nÆ°á»›c Tấn đông lắm, bèn bảo Tần Mục công rằng :
Tấn hầu cố sức liá»u chết, chúa công chá»› nên đánh.
Mục công trá» lên trá»i mà nói rằng :
NÆ°á»›c Tấn phụ Æ¡n ta nhiá»u lắm, không có trá»i thì thôi, nếu có trá»i thì ta tất đánh được quân Tấn.
Nói xong, liá»n bà y tráºn Ở dÆ°á»›i chân núi để đợi quân nÆ°á»›c Tấn đến. Äược má»™t lúc quân nÆ°á»›c Tấn kéo đến, Äá»’ Ngạn Di cáºy khá»e, tay cầm cái côn sắt nặng hÆ¡n má»™t trăm cân, xông và o đách nhau vá»›i Kiển BÃnh. Äánh được hÆ¡n năm mÆ°Æ¡i hợp, hai ngÆ°á»i bá» khà giá»›i rồi quần thảo vá»›i nhau. Äá»– Ngạn Di nói :
- Ta liá»u chết vá»›i nhà ngÆ°Æ¡i, nếu nhà ngÆ°Æ¡i gá»i ngÆ°á»á»‰ khác đến đánh há»™ thì không giá»i !
Kiển BÃnh nói :
- Má»™t mình ta quyết bắt sống nhà ngÆ°Æ¡i, thế má»›i anh hùng. Hai ngÆ°Æ¡i Ä‘á»u cấm quân sÄ© không ai được đánh há»™, rồi cứ thế váºt nhau, lùi dần mâi vá»… phÃa sau tráºn. Tấn Huệ công chia quân ra là m hai đạo để tiến và o. Tần Mục công cÅ©ng chia quân ra là m hai đạo để đối địch. Tấn Khua Cồng sai KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng dong xe và o giáp chiến. Công tôn Chi trông thấy, hét lên má»™t tiếng to nhÆ° tiếng sấm. Con ngá»±a tiểu tứ của Tấn Huệ công chÆ°a quen ra tráºn bao giá», nghe tiếng công tôn Chi hét, liá»n kinh sợ lồng chạy, sa và o trong đám bùn lầy. KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng cố sức gia roi đánh mãi, nhÆ°ng ngá»±a nhá» sức yếu, không sao lên được. Äang lúc nguy cấp, may có Khánh Trịnh Ä‘i đến. Tấn Huệ công gá»i mà bảo rằng :
- Khánh Trịnh ! Nhà ngươi mau mau cứu ta với !
Khánh Trịnh nói :
- Quắc Xạ đâu mà lại gá»i đến Khánh Trịnh nà y ?
Tấn Huệ công lại gá»i Khánh Trịnh mà bảo rằng :
- Nhà ngươi mau mau đem xe khác đến để cứu ta !
Khánh Trịnh nói :
Chúa công dùng con ngá»±a tiểu tứ đã quen, để Ä‘i gá»i ngÆ°á»i khác đến cứu.
Nói xong, liá»n quay xe Ä‘i vá» phÃa tả. Äạo quân Hà n Giản tiến lên, đánh nhau vá»›i tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tần là Tây Khuất Thuáºt. Äánh trong ba mÆ°Æ¡i hợp, Tây Khuất Thuáºt không thể.Ä‘Æ°Æ¡ng nổi bị Hà n Giản đâm cho má»™t nhát, bị thÆ°Æ¡ng. LÆ°Æ¡ng Do My bảo Hà n Giản rằng :
Bắt viên bại tÆ°á»›ng ấy là m gì, chúng ta nên Ä‘uồi theo mà bắt vua Tần. Hà n Giản liá»n cùng vá»›i LÆ°Æ¡ng Do Mỵ thúc quân Ä‘i Ä‘uổi bắt Tần Mục công. Tần Mục công than rằng :
- Ngà y nay ta lại bị nÆ°á»›c Tấn bắt thì còn có trá»i đất nà o nữa !
Bá»—ng có má»™t toán tráng sÄ© hÆ¡n ba trăm ngÆ°á»i từ phÃa tây kéo đến, vừa Ä‘i vừa reo ầm lên rằng :
Chớ là m hại ân chủ ta !
Tần Mục công ngẩng đầu lên xem thì thấy bá»n trắng sÄ© Ä‘á»u đầu bá»›i tóc rối, chân Ä‘i già y cá», lÆ°ng Ä‘eo cung tên, tay cầm dao nhá»n, xông và o đánh quân Tấn. Hà n Giản và LÆ°Æ¡ng Do My Ä‘ang hoảng hốt nghênh chiến thì Khánh Trịnh chạy đến gá»i mà bảo rằng :
Chúa công ta bị quân Tần váºy, sa và o trong đám bùn lầy, nhà ngÆ°Æ¡i phải mau mau Ä‘em quân đến cứu.
Hà n Giản vá»™i và ng kéo quân trở lại để Ä‘i cứu Tấn Huệ công. Không ngá» Tấn Huệ công đã bị công tôn Chi bắt Ä‘Æ°á»c rồi bá»n Gia Bá»c Äá»—, Quắc Xạ và KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng Ä‘á»u bị bắt cả, Hà n Giản giẫm chân xuống đất mà than rằng :
- Khánh Trịnh là m hại ta rồi, để váºy cho ta bắt lấy vua Tần có phải hÆ¡n không ?
Lương Do My nói :
Chúa công đã bị bắt thì chúng ta còn vỠlà m gì nữa ?
Nói xong, liá»…n cùng vá»›i Hà n Giản bá» binh sÄ© chạy đến dinh quân Tần. Bá»n tráng sÄ© hÆ¡n ba trăm ngÆ°á»i cứu được Tần Mục công, lại cứu được cả Tây Khuất Thuáºt nữa. Quân Tần thừa thế Ä‘uổi đánh.
Quân Tấn chết không biết bao nhiêu mà kể. Khánh Trịnh nghe tin vua Tấn đã bị bắt rồi, tức khắc tìm đưừng bá» trốn, gặp tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tấn là Nga TÃch bị thÆ°Æ¡ng, nằm Ở ngang Ä‘Æ°á»ng bèn cứu lên xe cùng trở vá» nÆ°á»›c Tấn.
Tần Mục công vỠđến đại dinh, bảo Bách Lý HỠrằng :
Ta không nghe lá»i nhà ngÆ°Æ¡i, xuýt nữa thì bị ngÆ°á»i nÆ°á»›c Tấn cÆ°á»i, Bá»n tráng sÄ© hÆ¡n ba trăm ngÆ°á»i Ä‘á»u và o yết kiến Mục công. Mục công há»i rằng :
- Các ngÆ°Æ¡i Ở đâu mà lại liá»u chết cứu ta nhÆ° váºy ?
Bá»n tráng sÄ© nói :
Chủ công không nhá»› chuyện mất ngá»±a năm xÆ°a hay sao ? Chúng tôi chÃnh là bá»n ăn thịt ngá»±a đó !
Nguyên năm xÆ°a Mục công Ä‘i săn Ở núi LÆ°Æ¡ng SÆ¡n, Ä‘ang đêm bá»—ng mất mấy con ngá»±a. Mục công sai ngưừi Ä‘i tìm. Khi tìm đến dÆ°á»›i chân núi Kỳ SÆ¡n , có má»™t bá»n hÆ¡n ba trăm ngÆ°á»i Ä‘ang há»p nhau ăn thịt ngá»±a, quân sÄ© vá» báo vá»›i Mục công, xin Ä‘em ngÆ°á»i đến vây thì có thể bắt cả được. Mục công than rằng :
Ngá»±a đă chết rồi mà nay lại giết ngÆ°á»i thì dân trong nÆ°á»›c tất bảo ta là quý ngá»±a hÆ¡n ngÆ°á»i.
Nồi xong, lại. truyá»n Ä‘em mấy chục hÅ© rượu ngon, sai ngÆ°á»i Ä‘Æ°a . đến núi Kỳ SÆ¡n cho bá»n ăn thịt ngá»±a mà bảo rằng :
- Chúa công tôi thấy các ngÆ°Æ¡i ăn thịt ngá»±a mà không uống rượu nhÆ° thế hay sinh bệnh, váºy sai tôi Ä‘em rÆ°á»u ngon đến để ban cho các ngÆ°Æ¡i.
Bá»n ăn thịt ngá»±a chia nhau uống rượu, rồi bảo nhau rằng :
- Chúng ta ăn trá»™m ngá»±a, chúa công đã không bắt tá»™i thì chá»›, lại lo chúng ta mắc bệnh mà đem cho rượu ngon, thế bao giá» chúng ta má»›i Ä‘á»n được cái Æ¡n to nà y !
Bây giá» nghe tin Mục công Ä‘i đánh nÆ°á»›c Tấn, bá»n tráng sÄ© ấy bèn rủ nhau đến đánh giúp. Lại vừa gặp Mục công bi vây, bá»n tráng sÄ© má»›i xông và o để cứu. Mục công há»i chuyện đầu Ä‘uôi, rồi thở dà i mà than rằng :
Bá»n ăn trá»™m ngá»±a còn biết Ä‘á»n Æ¡n, ai ngá» Tấn hầu mà lại bất nghÄ©a nhÆ° váºy.
Nói xong, liá»n truyá»n há»i trong bá»n tráng sÄ© ấy có ai muốn là m quan thì phong chức cho. Bá»n tráng sT đồng thanh đáp rằng :
- Chúng tôi chi muốn đến để Ä‘á»n Æ¡n chúa công mà thôi, chứ không muốn là m quan.
Mục công sai Ä‘em và ng lụa ra thưởng cho bá»n tráng sÄ©. Bá»n tráng sÄ© nhất định không nháºn, rồi cáo từ lui ra. Mục công khen ngợi không biết dÆ°á»ng nà o. Khi thu quân vá», Ä‘iểm duyệt các tÆ°á»›ng thì thấy thiếu má»™t mình Kiển BÃnh. Mục công sai quân sÄ© Ä‘i tìm khắp má»i nÆ¡i, bá»—ng nghe thấy Ở trong má»™t cái hố đất có tiếng ngÆ°á»i thở, vá»™i và ng
đến xem thì ra Kiển BÃnh và Äá»’ Ngạn Di hai ngÆ°á»i ôm nhau nằm Ở trong hố hai bên cùng mệt lá», không Ä‘á»™ng Ä‘áºy được nữa, nhÆ°ng tay vẫn còn ôm chặt lấy nhau, chẳng ai chịu buông. Quân sÄ© xuống gỡ hai ngưừi ra, rồi vá»±c lên xe Ä‘Æ°a vá». Mục công há»i thì Kiển BÃnh không thể nói được, có ngÆ°á»i biết chuyện đầu Ä‘uôi, thuáºt lại cho nghe. Tần Mục công khen rằng :
Hai ngÆ°á»i Ä‘á»u là dÅ©ng sÄ© cả ?
Mục cồng lại há»i các quan xem có ai biết ngưừi tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tấn há» tên là gì không ? Công tá» Chà đến gần xem kỹ, má»›i nói vá»›i Tần Mục công rằng :
- Äây là Äá» Ngạn Di là má»™t dÅ©ng sÄ© nÆ°á»›c Tấn. Khi trÆ°á»›c tôi phụng mệnh sang thăm Trùng NhÄ© và Di Ngô thì hắn cÅ©ng có phụng mệnh đến đón Di Ngô, bởi váºy tôi biết.
Mục công nói :
- NgÆ°á»i ấy ta có nên dùng không ?
Công tỠChà nói :
- Giết Há»… Tá»…, Trác Tá» và Lý Khắc Ä‘á»u má»™t tay ngÆ°á»i ấy cả, bây giá» ta nên trị tá»™i mà giết Ä‘i.
Mục công truyá»n Ä‘em Äá»– Ngạn Di ra chém, rồi lại cởi áo cẩm bà o trùm cho Kiển BÃnh, sai Bách Lý Há» chở xe vá» nÆ°á»›c Tần để chữa thuốc đến hÆ¡n ná»a năm má»›i khá»i.
Mục công đã toà n thắng, hạ lệnh nhổ trại lên Ä‘Æ°á»ng và sai ngÆ°á»Ã báo Tấn Huệ công rằng :
Nhà vua không muốn nhÆ°á»ng tôi, nay tôi cÅ©ng không thể nhÆ°á»ng nhà vua được, váºy xin má»i nhà vua đến nÆ°á»›c tôi để tôi xin chịu lá»—i.
Tấn Huệ công nÃn lặng mà cúi đầu xuống. Tần Mục công sai công tôn Chi Ä‘em quân áp giải Tấn Huệ công vá» nÆ°á»›c Tần. Bá»n Quắc xạ Hà n Giản, LÆ°Æ¡ng Do My, Gia Bá»™c Äồ, KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng, Quách yển và KhÆ°á»›c Khuất, Ä‘á»…u đầu bù tóc rối, lÅ© lượt theo sau, trông rất thê thảm ! Tần Mục công lại bảo các quan đại phu nÆ°á»›c Tấn rằng :
Vua tôi nhà ngÆ°Æ¡i khi trÆ°á»›c có bảo ta muốn lấy thóc nÆ°á»›c Tấn thì phải Ä‘em quân đến mà lấy, nay ta giữ vua nÆ°á»›c Tấn, chẳng qua là để có thóc của nÆ°á»›c Tấn đó mà thôi, nà o dám là m Ä‘iá»u gì quá lẽ !
Bá»n Hà n Giản sụp lạy mà nói rằng :
- Nhà vua thÆ°Æ¡ng chúa công tôi là ngÆ°á»i ngu mà có lòng khoan nhân thì hoà ng thiên háºu thổ sẽ chứng giám cho câu nói của nhà vua.
Mục công vỠđến bỠcõi nước Tần, hội các quan để thương nghị.
Mục công nói :
- Ta chịu mệnh trá»i dẹp loạn nÆ°á»›c Tấn mà láºp Di Ngô, nay vua nÆ°á»›c Tấn bá»™i Æ¡n ta, tức lả má»™t kẻ có tá»™i vá»›i trá»i, ta định giết vua nÆ°á»›c Tấn để tế trá»i, phá»ng có nên không ?
Công tỠChà nói :
- Chúa công nghĩ rất phải !
Công tôn Chi can rằng :
- Không nên ? Tấn là má»™t nÆ°á»›c lá»›n, ta bất vua nó cÅ©ng đã quá lắm rồi, nay lại giết Ä‘i thì tất nhiên ngÆ°á»i nÆ°á»›c Tấn thêm oán. NgÆ°á»i nÆ°á»›c Tấn sẽ báo thù nÆ°á»›c Tần ta, còn tệ hÆ¡n nÆ°á»›c Tần ta báo thù nÆ°á»›c Tấn ngà y nay !
Công tỠChà nói :
- Tôi thiết tưởng chẳng những nên giết vua nÆ°á»›c Tấn mà thôi, lại còn láºp Trùng NhÄ© lên là m vua nÆ°á»›c Tấn, nhÆ° thế thì dân nÆ°á»›c Tấn Æ¡n ta chẳng hết, còn oán ná»—i gì !
Công tôn Chi nói :
- Trùng NhÄ© là ngÆ°á»i nhân từ, khi trÆ°á»›c đã không chịu vì việc cha chết mà vá» nối ngôi, huống chi ngà y nay lại chịu nhân việc em chết mà vá» nối ngôi hay sao ! Trùng NhÄ© không vá»… mà láºp ngưòỉ khác thì cÅ©ng chắng khác gì Di Ngô nếu Trùng NhÄ© chịu vá» thì tất lại ngÄ© đến em mà oán nÆ°á»›c Tần ta lắm. NhÆ° thế thì bá» mất cái Æ¡n của Di Ngô, mà mua thêm cái oán của Trùng NhÄ©, tôi thiết tưởng không nên.
Mục công nói.:
- Một đằng đuổi đi, một đằng giam lại và một đằng cho vỠtrong ba cách ấy cách nà o lợi hơn ?
Công tôn Chi nói :
Giam lại thì có Ãch gì cho nÆ°á»›c Tần mà đuổi Ä‘i thì tất lại có ngÆ°á»i láºp mÆ°u Ä‘em và o nÆ°á»›c Tấn, chi bằng ta nên cho vua nÆ°á»›c Tấn lại vá» phục vị.
Mục công nói :
Thế ra ta đem quân đánh Tấn mất công không hay sao ?
Công tôn Chi nói :
Tôi thiết tưởng nên bắt vua nÆ°á»›c Tấn ná»™p cho ta năm thà nh Ở đất Hà Äông, lại bắt thế tá» Ngữ phải sang Ở nÆ°á»›c ta để là m tin, rồi má»›i cho giảng hòa. NhÆ° thế thì vua Tấn không bao giá» dám quên Æ¡n Tần và ngà y sau cha chết con nối, nÆ°á»›c Tấn Ä‘á»i Ä‘á»i qui phục nÆ°á»›c Tần ta thì còn gì lợỉ hÆ¡n nữa !
Tần Mục công nói :
- Nhà ngÆ°Æ¡i lại tÃnh trÆ°á»›c đến những việc mấy Ä‘á»i sau. Nói xong, truyá»n Ä‘em Tấn Huệ công an trà Ở Linh Äà i sÆ¡n, rồi thu quân vá» kinh thà nh: Bá»—ng thấy má»™t bá»n ná»™i thị kéo đến, Ä‘á»u mặc tang phục cả. Mục công thấy lạ, bèn há»i. Ná»™i thị thuáºt lá»i nói của Mục CÆ rằng :
Trá»i là m tai vạ, hai nÆ°á»›c Tấn Tần bất hòa vá»›i nhau ; nay vua Tấn bị bắt thì thiếp cÅ©ng lấy lảm xấu hổ lắm.- Nếu Ä‘em vua Tấn vỠđây buổi sá»›m thì thiếp chết buổi sá»›m, Ä‘em vá» buổi chiá»u thì thiếp chết buổi chiá»u. Thiếp sai lÅ© ná»™i thị mặc tang phục Ä‘i đón chúa công xin chúa cồng tha cho vua Tấn, tức là cứu cho thiếp được khá»i chết.
Mục công giáºt mình kinh sợ, há»i ná»™i thị rằng :
- Hiện nay phu nhân Ở trong cung, sự thể thế nà o ? .
Nại thị nói :
Từ khi phu nhân tôi nghe tin vua Tấn bị bắt, liá»n Ä‘em thế tá» mặc đồ tang phục, lên cái nhà gianh Ở trên Sùng Äà i ; dÆ°á»›i Sùng Äà i bắt chất nhiá»u củi khô. Chúng tôi Ä‘Æ°a cÆ¡m vẫn phải trèo qua đống củi mà đi. Phu nhân tôi lại nói rằng : "- Chá» khi nà o chúa công cho Ä‘em vua Tấn vá» thì phu nhân tôà đốt lá»a lên mà tá»± tá», để tá» cái tình anh
em ?"
Tần Mục công thở dà i mà than rằng :
May sao công tôn Chi lại khuyên ta đừng giết vua nước Tấn, nếu không thì phu nhân chết mất rồi ?
Nói xong, bèn truyá»n cho ná»™i thị bá» tang phục Ä‘i, vá» báo vá»›i Mục CÆ¡ rằng :
Chúa công sắp tha cho vua nước Tấn đó !
Bá»n ná»™i thị vá» báo vá»›i Mục CÆ¡, Mục CÆ má»›i chịu vá» cung. Ná»™i thị bèn quỳ xuống mà há»i rằng :
Vua nÆ°á»›c Tấn là ngÆ°á»i tham lợi. đã quên Æ¡n chúa công ta, lại không theo những lá»i ủy thác của phu nhân, đến ná»—i ngà y nay phải tù nhục phu nhân còn thÆ°Æ¡ng ná»—i gì ?
Mục CÆ nói :
- NgÆ°á»i nhân giả dẫu thù oán thế nà o, cÅ©ng không bỠđược tình thân thuá»™c. Nếu để cho vua Tấn chết Ở nÆ°á»›c Tần nà y thì cÅ©ng là lá»—i của ta.
Các ná»™i thị Ä‘á»u khen Mục CÆ là ngÆ°á»i hiá»n.
|
29-12-2009, 08:59 AM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
Hồi 31
Tấn Huệ công nồi giáºn giết tÆ°á»›ng
Giới TỠThôi cắt thịt nuôi vua
Tấn Huệ công bị giam Ở Linh Äà i sÆ¡n, vẫn tưởng rằng Mục CÆ thù oán mình, không biết những việc Mục CÆ láºp kế để xin há»™, liá»n bảo Hà n Giản rằng :
- Ngà y trÆ°á»›c tiên quân ta nếu biết nghe lá»i Sá» TÔ không kết than vá»›i Tần thì không đến ná»—i có việc nà y !
Hà n Giản nói :
CÓ phải là lá»—i tại tiên quân kết thân vá»›i Tần đâu ! Nếu Tần không nghÄ© tình thân thuá»™c thì sao chúa công được vá» nÆ°á»›c. Tần đã giúp cho chúa công vá», mà lại Ä‘em quân sang đánh, để gây sá»± thù oán, thì Tần có muốn đâu thế, chúa công nên nghÄ© lại:
Huệ công nÃn lặng. Chẳng bao lâu, Tần Mục công sai công tôn Chi đến Linh Äà i sÆ¡n bảo Huệ công rằng :
Các quan nÆ°á»›c tôi, ai cÅ©ng căm giáºn nhà vua, nhÆ°ng chúa công tôi nể lá»i phu nhân mà không dám dứt tình. Ngà y trÆ°á»›c nhà vua có hẹn vá»›i chúa công tôi xin ná»™p năm thânh, nay nhà vua nên ná»™p ngay Ä‘i, rồi sai thế tá» Ngữ sang Tần là m con tin, thì chúa công tôi sẽ cho nhà vua vá» nÆ°á»›c.
Bấy giá» Tấn Huệ công má»›i biết Mục CÆ có lòng thÆ°Æ¡ng mình mà xin há»™, nên xấu hổ không biết dÆ°á»ng nà o, liá»n sai quan đại phu là KhÆ°á»›c Khuất vá» nÆ°á»›c Tấn bảo Lã Di Xanh lo việc ná»™p đất và đem thế tá» Ngữ sang. Lã Di Xanh Ä‘em địa đồ và những sổ sách Ä‘inh Ä‘iá»n trong năm thà nh sang dâng ná»™p Tần Mục công. Tần Mục công há»i :
- Sao còn thế tỠNgữ chưa thấy đến ?
Lã Di Xanh nói :
Bởi nay trong nÆ°á»›c không được yên, váºy nên thế tá» tôi còn phải Ở lại, chá» khi chúa công tôi vá» thì sẽ cho thế tá» sang.
Mục Công há»i :
vì cớ gì mà nướcTấn không được yên? .
Lã Di Xanh nói :
- Trong nÆ°á»›c tôi ngà y nay chia thà nh ra hai phái : phái quân tá» thì tá»± nháºn lá»—i mình, mà biết cám Æ¡n quý quốc ; còn phái tiểu nhân thì không tá»± xét lá»—i tnình, mà đem lòng thù oán quý quốc, bởi thế thà nh ra không Ä‘Æ°á»t yên.
Mục Công nói :
- NgÆ°á»i nÆ°á»›c Tãn có còn mong cho vua trở vá» hay không ?
Lã Di Xanh nói :
Phái quân tá» thì chắc thế nà o chúa công tôi cÅ©ng được vá» nên muốn Ä‘Æ°a thế tá» sang để giảng hòa vá»›i quý quốc còn phải tiểu nhân thì chãc là chúa công tôi không vỠđược, nếu muốn tôn láºp thế tỠđể chống vá»›i quý quốc. Cứ nhÆ° tôi nghÄ© thì quý quốc bắt được chúa công tôi, cÅ©ng đã đủ láºp uy mà tha chúa công tôi lại cà ng tỠđược lòng nhân đức. Vừa có uy, vừa có đức, ấy là cái sá»± nghiệp cúa má»™t báºc bá
chủ đấy ! Nếu ngảy nay quý quốc không tha chúa công tôi thì chỉ là m cho phái quân tá» Ä‘au lòng và phái tiểu nhân căm giáºn, phá»ng có Ãch gì cho quý quốc ? Tôi dám chắc quý quốc không khi nà o chịu bá» cái sá»± nghiệp bá chủ ấy !
Mục Công cÆ°á»i mà nói rằng :
- Nhà ngươì nól cũng hợp ý ta lắm !
Nói xong, liá»n sai Mạnh Minh (con Bách Lý Há») Ä‘i nháºn lấy địa giá»›i năm thà nh và đặt quan trấn thủ. Lại sai công tôn Chi Ä‘em quân cùng vá»›i Lã Di xanh Ä‘Æ°a Tấn Huệ công vá»… nÆ°á»›c. Các quan đại phu nÆ°á»›c TấỠbị bắt từ trÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘á»u theo vá» cả, chỉ có Quắc ốm chết Ở nÆ°á»›c Tần.
Nga TÃch nghe tin Tấn Huệ công sắp vá», bảo Khánh Trịnh rằng :
- Ngà y trÆ°á»›c nhà ngÆ°Æ¡i gá»i Hà n Giản Ä‘i cứu chúa cồng, khiến chúa công. bị bắt, nay chúa công Ä‘Æ°á»c vá», nhà ngÆ°Æ¡i tất phái tá»™i âu là nhà ngÆ°Æ¡i liệu mà trốn sang nÆ°á»›c khác thì hÆ¡n.
Khánh Trinh nói :
-Cứ theo binh pháp nói thì là m tÆ°á»›ng Ä‘em quân Ä‘i đánh giặc mà bị thua, cÅ©ng còn đáng tá»™i chết, huống chi ta là m cho chúa công bị bắt thì tá»™i to biết dÆ°á»ng nà o ! Nếu chúa công không vá», ta cÅ©ng định Ä‘em gia quyến sang nÆ°á»›c Tần xin chịu chết. Nay chúa công được vá» thì ta để cho chúa công trị tá»™i ta mà là m gÆ°Æ¡ng cho kẻ khác, chứ việc gì phải trốn.
Nga TÃch nghe nói, thÆ°Æ¡ng mà thở dà i. Huệ công vá» gần đến đất Giáng thì thế tá» Ngữ Ä‘em các quan ra nghênh tiếp. Huệ Công trông thấy Khánh Trịnh, có ý tức giáºn mà há»i rằng :
Nhà ngươi còn mặt mũi nà o trông thấy ta nữa !
Khánh Trịnh nói :
- Lần trÆ°á»›c chúa công biết theo lá»i tôi mà báo Æ¡n nÆ°á»›c Tần thì nÆ°á»›c Tần tất không sang đánh ; lần thứ hai biết theo lá»i tôi mà giảng hòa vá»›i Tần thì Tần cÅ©ng không sang đánh ; đến lần thứ ba, biết theo lá»i tôi mà không dùng ngá»±a tiểu tứ thì cÅ©ng không đến ná»—i thua, thế là tôi táºn trung vá»›i chúa công đó, sao tôi lại không dám ra đây để nghênh tiếp chúa công ?
Huệ công nói :
- Bây giỠnhà ngươi còn nói gì nữa không ?
Khánh Trịnh nói :
- Tôi có ba tá»™i đáng chết : có lá»i nói trung mà khiến vua không nghe, thế là má»™t tá»™i ; bói được là m chức xa hữu mà khìến vua không dùng, thế là hai tá»™i ; Ä‘i gá»i ngÆ°á»i cứu vua mà khiến vua bị bắt, thế là ba tá»™i. Váºy tôi xin chịu tá»™i chết.
Huệ công không biết nói thế nà o, sai Lương Do Mỵ kể tội Khánh Trịnh Lương Do Mỵ bảo Khánh Trịnh rằng :
- Bấy nhiêu Ä‘iá»u nhà ngÆ°Æ¡i nói Ä‘á»u không phải tá»™i đáng chết, nhÆ°ng nhà ngÆ°Æ¡i có ba tá»™i nà y đáng chết, nhà ngÆ°Æ¡i có biết không ?
Chúa công Ä‘ang Ở trong đám bùn lầy, gá»i nhà ngÆ°Æ¡i đến cứu mà nhà ngÆ°Æ¡i không đến, đó là má»™t tá»™i đáng chết ; ta sắp bắt được vua Tần, nhà ngÆ°Æ¡i lại gá»i Ä‘i cứu chúa công, là m cho ta không bắt được vua Tần, đó là hai tá»™i đáng chết ; các quan Ä‘á»u cố sức đánh mà bị bắt cả, chỉ có nhà ngÆ°Æ¡i thoát thân trốn vá», đó là ba tá»™i đáng chết.
Khánh Trịnh bèn ngảnh lại bảo các quân sĩ rằng :
- Các quân sÄ© nghe tôi nói má»™t lá»i : có ai là ngÆ°á»i không dám cố sức đánh giặc, mà dám ngồi yên để xin chịu tá»™i chết bao giá» không ?
Nga TÃch nói vá»›i Huệ công rằng :
- Khánh Trịnh biết tá»™i chết mà không bá» trốn thì tháºt là má»™t kẻ dÅ©ng sÄ©, chúa công nên tha cho y rồi sai y Ä‘i đánh báo thù.
Lương Do Mỵ nói :
- Äánh nhau đã thua rồi, bây giá» lại dùng ngÆ°á»i có tá»™i để Ä‘i đánh báo thù, nhÆ° thế chỉ là m cho thiên hạ cÆ°á»i nÆ°á»›c Tấn ta là không còn ai nữa ?
Gia Bá»™c Äá»– cÅ©ng can Huệ Công rằng :
- Khánh Trịnh ba lần dâng lá»i nóà trung, cÅ©ng đủ chuá»™c tá»™i chết, bây giá» theo phép giết Ä‘i, chi bằng nghÄ© lại mà tha cho thì chúa công cÅ©ng được cái tiếng nhân từ.
Lương Do Mỵ lại nói :
NÆ°á»›c được cÆ°á»ng thịnh là nhá» có phép nÆ°á»›c ; nếu không tuân theo phép nÆ°á»›c thì ai còn sợ hãi ? Tôi chắc rằng nếu tha Khánh Trịnh thì từ nay trở Ä‘i, ta không còn có thể dùng binh được nữa.
Huệ Công truyá»n Ä‘em Khánh Trịnh ra chém. LÆ°Æ¡ng Do Mỵ khi trÆ°á»›c vây Tần Mục công, đã sắp bắt được, bị Khánh Trịnh gá»i Ä‘i cứu Tấn Huệ công, thà nh ra không bắt được vua nÆ°á»›c Tần, bởi váºy thâm thù Khánh Trịnh nên cố nói vá»›i Huệ công để giết Khánh Trịnh. Khi Khánh Trịnh bị giết, trá»i đất tối tăm, các quan đại phu có nhiá»u ngÆ°á»i
thÆ°Æ¡ng mà chảy nÆ°á»›c mắt. Nga TÃch xin Ä‘em thi thể Khánh Trịnh vá» là m ma, để Ä‘á»n Æ¡n Khánh Trịnh cứu mình khỉ trÆ°á»›c (khi đánh nhau vá»›i Tần, Nga TÃch bị thÆ°Æ¡ng, Khánh Trịnh vá»±c lên xe Ä‘em vá»).
Tấn Huệ công đã vá» nÆ°á»›c rồi, bèn sai thế tá» Ngữ theo công tôn Chi sang Ở nÆ°á»›c Tần để là m tin, và xin thi thể Äá»’ Ngạn Di Ä‘em vá» là m ma, phong cho con trai Äá»’ Ngạn Di là m chức trung đại phu. Má»™t hôm, Tấn Huệ công bảo KhÆ°á»›c Nhuế rằng :
- Trong ba tháng ta Ở nước Tần, chỉ lo Trùng Nhĩ nhân dịp biến loạn mà đem quân vỠcướp ngôi, đến bây giỠta mới yên tâm.
Khước Nhuế nói :
- Còn Trùng NhÄ© Ở ngoà i thì vẫn còn má»™t cái há»a tâm phúc, ta nên nghÄ© cách mà trừ bá» Ä‘i, để khá»i hại vá» sau.
Huệ Công há»i các quan rằng :
- CÓ ai vì ta mà giết được Trùng NhÄ© thì ta sẽ trá»ng thưởng.
Khước Nhuế nói :
- Bá»™t Äá» năm trÆ°á»›c Ä‘i đánh đất Bồ, đã chém đứt vạt áo Trùng NhÄ© : hắn vẫn sợ Trùng NhÄ© được vá» nối ngôi thì tất trị tá»™i hắn. Nếu chúa công muốn giết Trùng NhÄ© thì tất phải dùng hắn má»›i được việc.
Tấn Huệ công liá»n gá»i Bá»™t Äá» và o, máºt bảo việc giết Trùng NhÄ©.
Bá»™t Äá» nói :
- Trùng NhÄ© Ở nÆ°á»›c Äịch đã hai mÆ°Æ¡i năm nay, ngÆ°á»i nÆ°á»›c Äịch đánh nÆ°á»›c Cao NhÆ°, bắt được hai ngÆ°á»i con gái : Thúc Ngá»—i và Quý Ngá»—i, Ä‘á»u có nhan sắc. NgÆ°á»i nÆ°á»›c Äịch Ä‘em Quý Ngá»—i gả cho Trùng NhÄ© Ä‘em Thúc Ngá»—i gả cho Tnệu Thôi. Hai ngÆ°á»i đã có con cả, Ä‘á»u vui cảnh vợ con, mà không lo gì đến việc vá» phÃa ta cả. Nay tôi Ä‘em
quân sang tất ngÆ°á»i nÆ°á»›c Äịch giúp Trùng NhÄ© mà sinh sá»± đánh nhau, chÆ°a chắc ta đã bắt được Trùng NhÄ©, chi bằng để tôi thuê mấy ngÆ°á»i lá»±c sÄ©, lén sang nÆ°á»›c Äịch, rình lúc Trùng NhÄ© ra chÆ¡i bên ngoà i mà giết Ä‘i là tiện hÆ¡n cả.
Huệ Công khen phải, rồi cho Bá»™t Äá» má»™t trăm nén và ng để Ä‘i tìm kẻ lá»±c sÄ©, hạn trong ba ngà y phải khởi hà nh sang nÆ°á»›c Äịch.
Há»’ Äá»™t là má»™t vị lão quốc cữu Ở nÆ°á»›c Tấn bấy giá», thấy Bá»™t Äá» tìm kẻ lá»±c sÄ© gấp lắm, dẫu tổn phà bao nhiêu tiá»n bạc, cÅ©ng không quản ngại, má»›i sinh nghi, Ä‘i há»i dò nhứng kẻ ná»™i thị. Trong đám ná»™i thị có ngÆ°á»i biết chuyện, thuáºt lại cho Há»’ Äá»™t nghe. Há»’ Äá»™t giáºt mình kinh sợ, tức khắc viết má»™t bức thÆ° sai ngÆ°á»i sang nÆ°á»›c Äịch báo cho Trùng NhÄ© biết.
Trùng NhÄ© Ä‘ang cùng vá»›i Há»’ Mao, Há»” Yển (hai con của Há»’ Äá»™t) theo vua nÆ°á»›c Äịch Ä‘i săn Ở bến sông Vị. Bá»—ng có ngÆ°á»i xin và o yết kiến, nói có thÆ° của lão quốc cữu Ä‘Æ°a sang. Há»’ Mao và Há»’ Yển nói :
Thân phụ ta vốn không hay viết thư, tất là trong nước có việc gì đây !
Nói xong, liá»n cho và o yết kiến. NgÆ°á»i nhà đệ trình bức thÆ° của Há»’ Äá»™t. Há»’ Mao và Há»’ Yển mở thÆ° ra xem. Trong thÆ° nói :
ChÆ°a công láºp mÆ°u định giết công tá», hiện sai Bá»™t Äá» trong ba ngà y thôi phải khởi hà nh sang nưóc Äịch. Anh em mà y nên bẩm vá»›i công tá» liệu mau mau trốn sang nÆ°á»›c khác, chá»› có cháºm trá»… mà mắc nạn
HỒ Mao và HỒ Yển kinh sợ, vội và ng đem bức thư đệ trình Trùng Nhĩ Trùng Nhĩ nói :
VỢ con ta Ä‘á»u Ở đây cả thì đây tức là nhà ta, bây giá» ta biết trốn Ä‘i đâu được ? .
HỒ Yển nói :
- Chúng ta tá»›i đây, không phải có ý định láºp nhà , mà là có chà muốn láºp nÆ°á»›c, chỉ vì sức chÆ°a Ä‘i xa được, váºy phải tạm dừng chân Ở đây mà thôi. Nay ta Ở đây đã lâu, cÅ©ng nên tìm sang nÆ°á»›c lá»›n khác.
Việc Bá»™t ÄỠđến đây, chẳng qua cÅ©ng là lòng trá»i xui khiến, để giục công tá» phải láºp chÃ.
Trùng Nhĩ nói :
- Nay định đi thì nên sang nước nà o ?
HỒ Yển nói :
Nay Tá» hầu dẫu già , nhÆ°ng sá»± nghiệp bá chủ hãy còn, ta nên sang Tá».
Trùng Nhĩ khen phải, mới không đi săn nữa, trở vỠnói chuyện
với vợ là Quý Ngỗi rằng :
- Vua nÆ°á»›c Tấn sai ngÆ°á»i đến đây để định giết ta, váºy ta phải tránh nạn mà sang nÆ°á»›c khác, để rồi sẽ kết liên vá»›i Tần và SỞ để vá» phục quốc. Nà ng Ở nhà trông nom hai con cái cho ta, đợi ta trong hai mÆ°Æ¡i nhăm năm, nếu không thấy ta vá» thì nà ng cứ Ä‘i lấy chồng.
Quý Ngỗi khóc mà nói rằng :
Là m tà i trai chà Ở bốn phÆ°Æ¡ng, thiếp không dám ngăn trở, nhÆ°ng nay thiếp đă hai mÆ°Æ¡i nhăm tuổi, lại chá» hai mÆ°Æ¡i nhăm năm nữa thì thiếp già đá»i mất, còn lấy ai nữa. Thôi thì thế nà o thiếp cÅ©ng cố chà mà đợi công tá», xin công tá» chá»› lo ngại.
Triệu Thôi cÅ©ng tá» giã vá»›i vợ là Thúc Ngá»—i. Ngà y hôm sau, Trùng NhÄ© sai Há»’ Thúc sắp sá»a xe ngá»±a và Äầu Tu thu xếp tiá»n bạc để khởi hà nh. Bá»—ng thấy Há»’ Mao và Há»’ Yển hoảng chạy đến, nói là Há»’ Äá»™t Ở nhà thấy Bá»™t ÄỠđâ khởi hà nh rồi, nên không kịp viết thÆ°, lại sai ngÆ°á»i sang giục công tá» phải Ä‘i ngay. Trùng NhÄ© nghe tin, kinh
sợ mà rằng :
- Sao Bá»™t ÄỠđến chóng nhÆ° váºy ?
Nói xong, không kịp chỉnh đốn hà nh trang, liá»n tức khắc cùng vá»›i Há»’ Mao và Há»’ Yển Ä‘i ngay. Há»’ Thúc thấy Trùng NhÄ© đã Ä‘i rồi, vá»™i sá»a soạn được má»™t cái xe bò để Ä‘em theo cho Trùng NhÄ© ngồi, còn bá»n Triệu Thôi thì lục tục Ä‘i đất theo sau. Trùng NhÄ© há»i đến Äầu Tu, thì không thấy Äầu Tu đến thì ra Äầu Tu đã cuốn hết và ng bạc bá» trốn
mất rồi ! Trùng NhÄ© đã không có chá»— nÆ°Æ¡ng tá»±a lại mất hết cả tiá»n bạc, tình trạng lúc ấy, rất Ä‘á»—i thảm thÆ°Æ¡ng.
Trùng NhÄ© Ä‘i đã ná»a ngà y rồi, vua nÆ°á»›c Äịch má»›i biết, muốn Ä‘Æ°a tặng đồ tÆ° trang, nhÆ°ng không thể nà o theo kịp được. Vua nÆ°á»›c Äịch biết chuyện Tấn Huệ công sai Bá»™t Äá» sang chá»±c giết Trùng NhÄ©, má»›i truyá»n cho các nÆ¡i quan ải phà m ngÆ°á»i qua lại, phải khám xét tháºt kỹ. Bá»™t ÄỠỞ nÆ°á»›c Tấn, nguyên là má»™t kẻ hoạn quan, nay thay
hình cải dạng để Ä‘i giết Trùng NhÄ©, nên má»—i khi bị quân nÆ°á»›c Äịch khám xét, Bá»™t Äá» không biết đằng nà o mà ứng đối, thà nh ra không sang qua được nÆ°á»›c Äịch, lại phải uất ức mà trở vá». Tấn Huệ công cÅ©ng không biết nghÄ© cách gì khác nữa.
Công tá» Trùng NhÄ© định sang nưởc Tá», Ä‘Æ°á»ng Ä‘i qua nÆ°á»›c Vệ, quan giữ ải nÆ°á»›c Vệ há»i lai lịch tá»± đâu mà đến. Triệu Thôi nói :
- Thà y ta là công tá» Trùng NhÄ© Ở nÆ°á»›c Tấn Ä‘i tránh nạn, định sang nÆ°á»›c Tá», phải mượn Ä‘Æ°á»ng của quý quốc.
Quan giữ ải vá»™i và ng phi báo cho Vệ Văn công biết. Quan thượng khanh nÆ°á»›c Vệ là Ninh Tốc nói vá»›i Vệ Văn công má»i Trùng NhÄ© và o thà nh Vệ Văn công nói :
- Khi trÆ°á»›c ta đắp thà nh Ở đất SỞ Khâu nà y, không nhá» gì đến nÆ°á»›c Tấn. Và Trùng NhÄ© là má»™t ngÆ°á»i Ä‘i trốn, có quan trá»ng gì, nếu mình đón và o thì lại phải thết đãi, tốn phà nhiá»u lắm chi bằng cứ không tiếp là hÆ¡n.
Nói xong, liá»n truyá»n quân sÄ© cấm không cho công tá» Trùng NhÄ© và o thà nh Trùng NhÄ© phải vòng quanh phÃa ngoà i thà nh mà đi. Ngụy Thù và Äiêu Hiệt nói vá»›i Trùng NhÄ© rằng :
- Vệ hầu vô lá»… nhÆ° váºy, công tá» nên sai ngÆ°á»i trách.
Triệu Thôi nói :
- Rồng và ng khi thất thế thì cÅ©ng chẳng khác gì con giun, công tá» chá»› nên trách ngÆ°á»i ta là m gì ?
Ngụy Thù và Äiên Hiệt nói :
Hắn đã tệ bạc như thế thì ta cướp dân thôn để lấy lương ăn, chắc hẳn cũng không trách ta và o đâu được !
Trùng Nhĩ nóỉ :
- CÆ°á»›p phá nhÆ° váºy thì chỉ là quân đạo tặc, chẳng thà ta chịu nhịn đói còn hÆ¡n !
Ngà y hôm ấy, mấy thầy trò chÆ°a ai ăn cÆ¡m sáng cả, vừa nhịn đói, vừa Ä‘i. TrÆ°a Ä‘i đến má»™t chá»— gá»i là đất NgÆ° Lá»™c, trông thấy bá»n thợ cà y ngồi ăn cÆ¡m Ở trên bá» ruá»™ng, Trùng NhÄ© bèn sai Há»” Yển đến xin cÆ¡m.
Bá»n thợ cà y há»i :
Các ngươi tự đâu đến đây ?
HỒ Yển nói :
Ta là ngÆ°á»i nÆ°á»c Tấn, thầy ta ngồi Ờ trên xe kia. Chúng ta Ä‘i Ä‘Æ°á»ng hết cả lÆ°Æ¡ng ăn, xin các ngÆ°á»i là m Æ¡n cho má»™t bữa.
Bá»n thợ cà y cÆ°á»i mà nói rằng :
- NgÆ°á»i khá»e mạnh thế kia, không là m gì được mà ăn, lại đến xin cÆ¡m chúng.ta. Chúng ta Ä‘i cà y ruá»™ng, có ăn no má»›i là m nổi việc, còn cÆ¡m đâu mà cho các ngÆ°á»i !
HỒ Yển nói :
Các ngươi không cho cơm thì cho ta xin một cái bát.
Bá»n thợ cà y bèn chÆ¡i nghịch, cầm má»™t nắm đất Ä‘Æ°a cho Há»– Yển mà bảo rằng :
Nắm đất nà y đem nặn là m bát được đấy
Ngụy Thù tức giáºn, mắng ngÆ°á»i thợ cà y, rồi giằng lấy cái bát, Ä‘áºp vỡ tan ra. Trùng NhÄ© cÅ©ng tức giáºn, toan giÆ¡ roi đánh. Há»’ Yển vá»™i và ng ngăn lại mà nói rằng :
Äược cÆ¡m thì dá»…, chứ được đất thì khó ? Äược đất tức là cái Ä‘iá»m được nÆ°á»›c. ÄÓ chẳng qua cÅ©ng là trá»i mượn tay ngÆ°á»i thợ cà y để cho công tỠđấy, sao công tá» lại giáºn ? Công tá» nên lạy tạ mà nháºn lấy !
Trùng NhÄ© theo lá»i xuống xe lạy tạ. Bá»n thợ cà y chẳng hiểu ý tứ ra sao, Ä‘á»u xúm nhau lại, cÆ°á»i mà bảo rằng :
Anh nà y tháºt là ngÆ°á»i Ä‘iên rồ !
Lại Ä‘i hÆ¡n mÆ°á»i dặm, thầy trò Ä‘á»u đói lả, không thể Ä‘i được nữa, bèn ngồi nghỉ Ở dÆ°á»›i gốc cây. Trùng NhÄ© đói quá, gối đầu và o Há»’ Mao mà nằm. Há»’ Mao nói :
- Triệu Thôi đi sau, hãy còn hồ cháo, ta nên đợi hãn đến.
Ngụy Thù nói :
- CÓ còn hồ cháo nữa thì một mình Tnệu Thõi ăn cũng chẳng đủ no, lấy đâu là m thừa !
Bá»n ngÆ°á»i bèn bảo nhau Ä‘i lấy rau sam vá» luá»™c lên mà ăn.
Trùng NhÄ© không thể nà o nuốt được. Bá»—ng thấy Giá»›i Tá» Thôi Ä‘em má»™t bát cháo thịt đến dâng. Trùng NhÄ© ăn lấy là m ngon lắm. ăn xong, Trùng NhÄ© há»i Giá»›i Tá» Thôi rằng :
- Nhà ngươi lấy đâu được cái nà y thế ?
Giới TỠThôi nói :
ấy là thịt đùi của tôi đó ! Tôi nghe nói ngÆ°á»i hiếu tá» bá» thân để thá» cha mẹ, ngÆ°á»i trung thần bá» thân để thá» vua. Nay công tá» không có gì ăn, váºy nên tôi phải cắt thịt đùi tôi mà dâng công tá».
Trùng Nhĩ ứa nước mắt mà rằng :
Æ¡n nà y biết bao giá» Ä‘á»n lại được !
Giới TỠThôi nói :
- Tôi chỉ mong công tá» vỠđược nÆ°á»›c Tấn, ấy là trá»n cái đạo thần tá» của tôi, khi nà o dám mong được Ä‘á»n Æ¡n.
Äược má»™t lúc, Tnệu Thôi đến, má»i ngÆ°á»i xúm lại há»i :
Vì cá»› gì mà đi cháºm nhÆ° váºy ?
Triệu Thôi nói :
- Tôi bị gai đâm và o chân, không thể đi nhanh được.
Nói xong, liá»n mở tráp ra, Ä‘em hồ cháo dâng lên Trùng NhÄ©.
Trùng Nhĩ nói :
Nhà ngươi không biết đói hay sao mà lại không ăn hồ cháo nà y ?
Triệu Thôi nói :
- Tôi đâu đói, nhưng khi nà o dám quên công tỠmà ăn một mình.
HỒ Mao ngảnh lại, nói bỡn Ngụy Thù rằng :
- Giả sỠhồ cháo nà y và o tay anh thì anh đâ tiêu hóa nó hết rồỉ !
Ngụy Thù có ý hổ thẹn. Trùng NhÄ© cầm hồ cháo ấy Ä‘Æ°a cho Triệu Thôi, Triệu Thôi Ä‘em hòa thêm nÆ°á»›c lã và o rồi Ä‘un sôi lên, chia cho tất cả má»i ngÆ°á»i.
Trùng NhÄ© đến nÆ°á»›c Tá», Tá» Hoà n công vốn biết tiếng Trùng NhÄ© là ngÆ°á»i hiá»n, liá»n sai ngÆ°á»i ra má»i và o nhà công quán, bà y tiệc thết đãi Trong khi ăn tiệc, Tá» Hoà n công há»i Trùng NhÄ© rằng :
- Công tỠcó đem nội quyến đi không ?
Trùng Nhĩ nói :
- Cái thân đi trốn tránh nà y một mình còn chẳng kham nổi, dám đâu đem cả gia quyến đi.
Tá» Hoà n công cÆ°á»i mà bảo rằng :
- Tôi quen tÃnh há»… đêm nằm ngủ má»™t mình thì lấy là m khó chịu, coi dà i nhÆ° má»™t năm. Nay công tá» Ä‘i thế nà y mà không có ngÆ°á»i nâng khăn sá»a túi, tôi lấy là m buồn cho công tá» lắm !
Nói xong, liá»n chá»n má»™t ngÆ°á»i con gái đẹp Ở trong há» gả cho Trùng NhÄ©, lại tặng cho hai mÆ°Æ¡i cá»— ngá»±a. Từ bấy giá» những ngÆ°á»i theo hầu Trùng NhÄ© Ä‘á»u có xe ngá»±a Ä‘i cả. Tá» Hoà n công lại sai ngÆ°á»i Ä‘Æ°a cấp các đồ lÆ°Æ¡ng thá»±c. Trùng NhÄ© bằng lòng mà than rằng :
TrÆ°á»›c ta vẫn nghe nói Tá» Hoà n công là ngÆ°á»i biết trá»ng đãi kẻ hiá»n sÄ©, nay quả nhiên nhÆ° váºy ? NgÆ°á»i ấy là m nên việc bá chủ, cÅ©ng là phải lắm ?
Tá» Hoà n công từ khi giao quyá»n chình cho Bão Thúc Nha, lại theo lá»i Quản Di Ngô Ä‘uổi bá» Thụ Äiêu, Dịch Nha và Khai PhÆ°Æ¡ng, thì ăn không được ngon, ngủ không được yên, trông mặt lúc nà o cÅ©ng buồn bã. Trưởng Vệ CÆ nói vá»›i Tá» Hoà n công rằng :
- Chúa công Ä‘uổi Thụ Äiêu, Dịch Nha và Khai PhÆ°Æ¡ng Ä‘i mà chÃnh trị trong nÆ°á»›c chẳng thấy hÆ¡n được cái gì ! Thiếp thấy dung nhan chúa công má»—i ngà y má»™t giảm, chắc rằng những ngÆ°á»i hầu hạ xung quanh có nhiá»u Ä‘iá»u không vừa ý, sao chúa cồng chẳng cho triệu mấy ngÆ°á»i cÅ© vá» ?
TỠHoà n công nói :
- Ta cÅ©ng nhá»› mấy ngÆ°á»i ấy lắm, nhÆ°ng đã Ä‘uổi Ä‘i mà lại triệu vá» thì sợ mất lòng Bảo Thúc Nha chăng ?
Trưởng Vệ CÆ nói :
- Äến Bảo Thúc Nha cÅ©ng cần phải có ngÆ°á»i hầu, nay chúa công già rồi, tá»™i gì mà khổ thân ? Chúa công cứ mượn cá»› không có ngÆ°á»i nấu ăn mà triệu Dịch Nha vá» thì tá»± khắc Thụ Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng không phải triệu, há» cÅ©ng vá» cả.
Tá» Hoà n công nghe theo, sai ngÆ°á»i triệu Dịch Nha vỠđể nấu ăn.
Bão Thúc Nha can rằng :
Chúa công quên mất lá»i của Trá»ng phụ rồi hay sao ?
TỠHoà n công nói :
- Ba ngÆ°á»i ấy có Ãch cho ta mà không là m hại gì đến nÆ°á»›c, lá»i nói của Trá»ng phụ ngà y xÆ°a cÅ©ng khắc nghiệt quá ?
Nói xong, liá»n không nghe lá»i Bão Thúc Nha, lại triệu cả Thụ Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng vá» nữa. Dịch Nha, Thu Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng Ä‘á»u được phục chức nhÆ° cÅ©, lại ngà y đêm hầu hạ Tá» Hoà n công. Bảo Thúc Nha tức giáºn, thà nh ra ốm nặng, uất ức mà chết. Từ bấy giá» nÆ°á»›c Tá» lại sinh ra biến loạn.
|
29-12-2009, 09:00 AM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
Hồi 32
án Nga Nhi thủ tiết chết theo
TỠCông TỠtranh ngôi nổi loạn
Lúc vá» già , Tá» Hoà n công, trái vá»›i lá»i dặn của Quản Di Ngô, lại dùng Dịch Nha, Thụ Äiêu và Khai PhÆ°Æ¡ng. Bão Thúc Nha can ngăn không được, uất lên mà chết. Từ bấy giá» ba ngÆ°á»›i ấy lại cà ng không sợ hãi gì nữa, khinh Tá» Hoà n công già nua không là m gì được, má»›i thông đồng nhau mà chuyên quyá»n. Bấy giá» có má»™t ngÆ°á»i nÆ°á»›c Trịnh tên là Tần Hoãn, tên tá»± là Việt Nhân, là m thuốc giá»i lắm sang Ở đất LÆ° Thôn nÆ°á»›c Tá», bởi váºy má»›i gá»i là LÆ° y. Lúc Tần Hoãn còn nhá», mở má»™t nhà quán xá, có TrÆ°á»ng Tang Quân đến trá», Tần Hoãn biết là ngÆ°á»i khác thÆ°á»ng, không lấy tiá»n trá», Trưởng Tang quân cảm Æ¡n, cho uống má»™t viên thần được, tá»± nhiên mắt sáng nhÆ° gÆ°Æ¡ng, trông thấy cả ma quá»· và nglrá»i đứng cách bên kia tÆ°á»ng, bởi váºy khi Ä‘i là m thuốc, trông rõ hết cả lúc phủ ngÅ© tạng, được ngÆ°á»i ta và vá»›i Biển ThÆ°á»›c ngà y xÆ°a cho nên cÅ©ng gá»i là Biển ThÆ°á»›c tiên sinh.
Biển ThÆ°á»›c (tức là Tần Hoãn) sang chÆ¡i nÆ°á»›c Quắc, gặp thế tá» nÆ°á»›c Quắc ngá»™ cảm mà chết. Biển ThÆ°á»›c nói chuyện vá»›i ngÆ°á»i ná»™i thị rằng :
- Tôi có thể chữa được thế tá».
NgÆ°á»i ná»™i thì nói :
- Thế tỠđã chết rồi, còn sống lại thế nà o được nữa ?
Biển Thước nói :
- Hãy thỠcho tôi chữa xem.
NgÆ°á»i ná»™i thị và o báo vá»›i vua nÆ°á»›c Quắc. Vua nÆ°á»›c Quắc cho triệu Biển ThÆ°á»›c và o. Biển ThÆ°á»›c sai há»c trò là DÆ°Æ¡ng Lệ Ä‘em cái kim đá chÃch cho thể tá». Äược má»™t lúc, thế tá» sống lại.
Biển ThÆ°á»›c lại cho thuốc chén ; hÆ¡n hai tuần nữa thì khá»i hẳn. Từ bấy giá» Biển ThÆ°á»›c nổi tiếng có tà i cải tá» hoà n sinh. Biển ThÆ°á»›c Ä‘i chÆ¡i khắp thiên hạ, cứu được nhiá»u ngÆ°á»i lắm. Má»™t hôm Ä‘i đến đất Lâm Tri, và o yết kiến Tá» Hoà n công, nói vá»›i Hoà n công rằng :
Chúa công có bệnh Ở thớ thịt ; nếu không chữa thì thà nh ra bệnh nặng.
Hoà n công nói :
- Tôi chẳng có bệnh gì cả !
Biển Thước lui ra. Sau năm ngà y lại và o yết kiến ; nói với TỠHoà n công rằng :
- Bệnh chúa công đã Ở mạch máu, là m thế nà o cũng phải chữa.
Hoà n công không trả lá»i. Sau năm ngà y nữa lại và o yết kiến, nói vá»›i Hoà n công rằng :
Bệnh chúa công đã Ở trong ruá»™t và dạ dà y rồi, phải chữa ngay Ä‘i Hoà n công lại không trả lá»i. Biển ThÆ°á»›c lui ra. Hoà n công than rằng :
Tệ quá ? Thầy thuốc chỉ nghá» hay vẽ trò ! NgÆ°á»i ta không có bệnh mà cứ bảo là có bệnh ?
Qua năm ngà y nữa, Biển ThÆ°á»›c lại và o yết kiến Tá» Hoà n công, vừa trông thấy nét mặt Hoà n công đã vá»™i lui ra mà bá» chạy. Hoà n công sai ngÆ°á»i há»i. Biển ThÆ°á»›c nói :
- Bây giá» bệnh chúa công đã và o đến tủy rồi ! Bệnh Ở da thịt còn xoa thuốc được, bệnh Ở mạch máu thì còn tiêm thuốc được, bệnh Ở ruá»™t và dạ dà y còn uống thuốc được, nay bệnh đã và o đến tủy thì dẫu trá»i cÅ©ng không chữa được nữa, bởi váºy tôi không nói mà lui ra.
Lại qua năm ngà y nữa. Hoà n công quả nhiên ốm nặng, sai triệu Biển ThÆ°á»›c. NgÆ°á»i nhà Biển ThÆ°á»›c nói :
- Thầy tôi bỠđi đã năm hôm rồi ?
Hoà n công hối háºn vô cùng. Nguyên trÆ°á»›c kia Hoà n công có ba vị phu nhân là : VÆ°Æ¡ng CÆ¡, Từ CÆ và Sái CÆ¡. Ba ngÆ°á»i Ä‘á»u không có con trai. VÆ°Æ¡ng CÆ và Từ CÆ Ä‘á»u ốm chết cả, còn Sái CÆ thì cho vá» nÆ°á»›c Sái. Sau lại lấy thêm sáu vị phu nhân nữa, Ä‘á»u có con trai cả :
1. Trưởng Vệ Cơ, sinh công tỠVÔ Khuy ;
2. Thiếu Vệ Cơ, sinh công tỠNguyên (tức là TỠHuệ công); .
3. Trịnh Cơ, sinh công tỠChiêu (tức là TỠHiếu công);
4. Cát Doanh, sinh công tỠPhan (tức là TỠChiêu công);
5. Máºt CÆ¡, sinh công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân (tức là Tá» Y công);
6. Tống Hoa Tá», sinh công tá» Ung.
Còn những tỳ thiếp có con cÅ©ng nhiá»u, không Ở trong số sáu vị phu nhân ấy. Trong sáu vị phu nhân ấy, chỉ có trưởng Vệ CÆ là hầu hạ Hoà n công đã lâu ; trong sáu vị công tá» thì VÔ Khuy là nhiá»u tuổi hÆ¡n cả. Trưởng Vệ CÆ thông đồng vá»›i Dịch Nha và Thụ Diêu, nói vá»›i Hoà n công xin láºp công tá» VÔ Khuy là m thế tá». Sau Hoà n công lại yêu công tá» Chiêu vì thấy Chiêu là ngÆ°á»i hiá»n, và bà n vá»›i Quản Di Ngô, Ä‘em công tá» Chiẽu ủy thác cho Tống TÆ°Æ¡ng công. Khai PhÆ°Æ¡ng là bạn thân của công tá» Phan, cÅ©ng mÆ°u việc nối ngôi cho Phan. Công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân tÃnh hay bố thÃ, nhiá»u ngÆ°á»i có lòng mến, lại nhân ngÆ°á»i mẹ được Hoà n công yêu, cÅ©ng có ý muốn dòm dá» ngôi báu.
Trong đám sáu vị công tỠấy, chỉ có công tá» Ung là biết yên pháºn, còn năm vị công tá» kia Ä‘á»u láºp vây cánh riêng, nghi kỵ lẫn nhau. Hoà n công dẫu là má»™t ông vua anh hùng, nhÆ°ng vốn say mê tá»u sắc, và nay tuổi đã già rồi, chà khà cÅ©ng đã má»i mệt, trà lá»±c cÅ©ng đã má» tối, lại tin dùng lÅ© tiểu nhân, bởi váºy năm vị công tá» Ä‘á»u nói vá»›i mẹ để xin vá»›i tá» Hoà n công láºp là m thế tá».
Hoà n công vẫn trù trừ không quyết định, đến bây giỠốm nặng, phải nằm má»™t chá»— ; Dịch Nha thấy Biển ThÆ°á»›c bá» không chữa, biết là bệnh Hoà n công nguy, má»›i cùng Thụ Äiêu thÆ°Æ¡ng nghị, rồi giả cách phụng mệnh Hoà n công, mà yết thị ra ngoà i cá»a cung rằng :
Ta Ä‘ang ốm, không muốn nghe tiếng ngưởi nói, phà m các quan, các công tá» và thân thuá»™c, không ai được và o cung cả ; truyá»n cho Thụ Äiêu phải nghiêm giữ cá»a cung, còn Dịch Nha thì Ä‘em quân Ä‘i tuần phòng xung quanh. Bao nhiêu chÃnh sá»± trong nÆ°á»›c, đợi khi ta khá»i rồi, sẽ và o tâu.
Thụ Äiêu và Dịch Nha chỉ cho công tá» VÔ Khuy cùng trưởng Vệ CÆ Ä‘Æ°á»£c ra và o trong cung, còn các vị công tá» khác, dẫu muốn há»i thăm cÅ©ng không được và o. Qua ba ngà y nữa, Tá» Hoà n công cÅ©ng chÆ°a chết, Thụ Äiêu và Dịch Nha lại Ä‘uổi hết các thị vệ xung quanh, bất cứ trai gái, bắt ra ngoà i tất cả, rồi Ä‘em khóa chặt cá»a cung lại. Lại đắp má»™t bức tÆ°á»ng cao ba trượng Ở xung quanh chá»— ngủ của Tá» Hoà n công là m cho trong ngoà i ngăn cách, không giao thông được vá»›i nhau ; chỉ để má»™t cái lá»— Ở dÆ°á»›i chân tÆ°á»ng, sá»›m tối sai má»™t kẻ tiểu ná»™i thị chui và o để dò xem Hoà n công đã chết hay chÆ°a.
Hoà n công Ä‘ang nằm Ở trên giÆ°á»ng, muốn dáºy mà không được, má»›i lên tiếng gá»i, cÅ©ng chẳng thấy ai thÆ°a. Hoà n công mở to hai mắt ngÆ¡ ngác nhìn xung quanh. Bá»—ng nghe đánh xịch má»™t tiếng, có ngÆ°á»i đẩy cá»a sổ bÆ°á»›c và o. Hoà n công mở to mắt nhìn xem ai thì ra đó là ngÆ°á»i tiện thiếp tên gá»i án Nga Nhi. Hoà n công nóì :
Trong bụng tôi thấy đói, chỉ muốn ăn cháo, nhà ngươi đi lấy cho ta.
án Nga Nhi nói :
Bây giỠlấy đâu cho được cháo !
TỠHoà n công nói :
- Äược chén nÆ°á»›c nóng thì cÅ©ng đỡ khát.
án Nga Nhi nói :
Nước nóng cũng không lấy đâu được !
Tá» Hoà n công há»i :
- Tại sao thế ?
án Nga Nhi nói :
Dịch Nha và Thụ Äiêu là m loạn, nghiêm giữ cá»a cung, đã đắp má»™t bức tÆ°á»ng cao ba trượng, là m cho trong ngoà i ngăn cách, không giao thông vá»›i nhau được, còn ai Ä‘em được các thức ăn, thức uống và o đây !
TỠHoà n công nói :
- Nhà ngươi là m thế nà o mà và o được ?
án Nga Nhi nói :
- Thiếp chịu Æ¡n chúa công thÆ°Æ¡ng đến váºy nên liá»u thân trèo qua tÆ°á»ng và o đây, để được trông thấy chúa công lúc nhắm mắt.
TỠHoà n Công nói :
- Thế tỠChiêu Ở đâu ?
An Nga Nhi nói :
- Hai ngÆ°á»i ngăn cấm không cho thế tá» và o cung.
Hoà n công than rằng :
- Trá»ng phụ ngà y xÆ°a tháºt.là báºc thánh ! Vì ta không minh, đến ná»—i nên cÆ¡ sá»± nà y !
Nói xong, liá»n cố sức kêu lên má»™t tiếng tháºt to rằng :
- Trá»i ôi ! Ai ngá» ta đến ná»—i nà y !
Hoà n công kêu luôn mấy tiếng, hộc máu ra đằng miệng, rồi bảo án Nga Nhi rằng :
- Ta có sáu ngÆ°á»i vợ yêu và mÆ°á»i ngÆ°á»i con, mà không má»™t ngÆ°á»i nà o Ở trÆ°á»›c mặt cả, thà nh ra lúc ta chết chỉ có má»™t mình nhà ngÆ°á»i ; ta tiếc ngà y xÆ°a ta không biết trÆ°á»›c mà trá»ng đãi nhà ngÆ°Æ¡i.
án Nga Nhi nói :
Chúa công cứ yẽn lòng, má»™t mai có Ä‘iá»u gì, thiếp xin tình nguyện chết theo chúa công.
Hoà n công than rằng :
Ta chết xuống âm phủ, còn mặt mÅ©i nà o mà trông thấy Trá»ng Phụ nữa !
Nói xong, lấy vạt áo phủ và o mặt, rồi thở dà i mấy tiếng mà chết. án Nga Nhi thấy Hoà n cõng đã chết rồi, khóc lóc má»™t hồi, muốn gá»i ngÆ°á»i ngoà i, nhÆ°ng tÆ°á»ng cao, gá»i bên ngoà i cÅ©ng không nghe tiếng được ; muốn trèo tÆ°á»ng ra, thì phÃa trong tÆ°á»ng không có chá»— nà o mà bám chân, nghÄ© quanh nghÄ© quẩn, lại thở dà i mà than rằng :
Ta đã nói xin chết theo chúa công, thì ta phải chết, còn việc khâm liệm không dự gì đến ta cả.
Nói xong, liá»n cởi áo trùm lên thi thể Tá» Hoà n công, bÆ°ng hai cánh cá»a sổ mà đáºy lại, rồi ngồi dÆ°á»›i chân giÆ°á»ng, lạy mấy lạy mà khấn rằng :
Xin linh hồn chúa công chớ đi xa vội, đợi thiếp theo cùng.
Khấn xong, Ä‘áºp đầu và o cá»™t, vỡ óc ra mà chết. Äêm hôm ấy, đứa tiểu ná»™i thị chui và o, trông thấy Ở dÆ°á»›i chân cá»™t, máu chảy lênh láng, có má»™t cái thây ngÆ°á»i chết, giáºt mình kinh sợ, vá»™i và ng bá» ra, báo vá»›i Thụ Äiêu và Dịch Nha rằng :
Chúa công đã Ä‘áºp đầu và o cá»™t mà tá»± tá» rồi !
Thụ Diêu và Dịch Nha không tin, sai bá»n ná»™i thị đục rá»™ng tÆ°á»ng ra, rồi hai ngÆ°á»i thân hà nh và o xem, thấy má»™t thi thể Ä‘Ã n bà , thì giáºt mình sợ hãi. Trong đám ná»™i thị có ngÆ°á»i nháºn Ä‘Æ°á»›c mặt án Nga Nhi má»›i nói vá»›i Thụ Äiêu và Dịch Nha rằng :
- Äây là thi thể của án Nga Nhi.
Lại mở hai cánh cá»a Ở trên đầu giÆ°á»ng, thấy thi thể Tá» Hoà n công, không biết chết từ bao giá» Thụ Äiêu bà n đến việc phát tang.
Dịch Nha nói :
- Thong thả ! Ta hãy nên tôn láºp công tá» VÕ Khuy đã, rồi sau sẽ phát tang thì má»›i khá»i tranh nhau được
Thụ Äiêu lấy là m phải. Hai ngÆ°á»i đến thÆ°Æ¡ng nghị vá»›i Trưởng Vệ CÆ rằng :
Chúa công nay đã mất rồi, cứ theo thứ tá»± lá»›n nhá» thì nên láºp công tá» VÔ Khuy, nhÆ°ng khi chúa công hãy còn nhá», đã có Ä‘em công tứ Chiêu ủy thác cho Tống hầu để láºp là m thể tá», các quan ai cÅ©ng biết cả, nếu nay nghe tin chúa công mất tất nhiên há» vá» phe vá»›i thế tá» Chiêu. Cứ nhÆ° ý chúng tôi thì đêm nay nên Ä‘em giáp sÄ© Ä‘i giết thế tá» Chiêu rồi láºp công tá» VÔ Khuy.
Trưởng Vệ CÆ nói :
- Ta là đà n bà , còn biết Ãt, tùy ý các ngÆ°á»i đấy !
Bấy giá» Thụ Äiêu và Dịch Nha Ä‘em quân đến đông cung định bắt thế tá» Chiêu. Thế tá» Chiêu từ khi không được và o cung há»i thăm, có ý buốn bã ; tối hôm ấy Ä‘ang ngồi Ở dÆ°á»›i bóng đèn, mÆ¡ mÆ¡ mà ng mà ng, bá»—ng trông thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đến bảo rằng :
Thế tỠkhông đi ngay thì tai vạ sắp đến nơi ! Thiếp là án Nga Nhi, phụng mệnh chúa công đến đây để báo cho thế tỠbiết.
Công tá» Chiêu vừa toan há»i chuyện đầu Ä‘uôi thì ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy lấy tay đẩy má»™t cái, Chiêu ngã lăn xuống vá»±c sâu ; giáºt mình tỉnh dáºy, chẳng thấy ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đâu cả, té ra là má»™t giấc chiêm bao.
Công tá» Chiêu thấy lạ, vá»™i và ng sai ngÆ°á»i thắp đèn mở cá»a sau Ä‘i sang nhà quan thượng khanh là Cao Hổ, thuáºt lại đầu Ä‘uôi giấc chiêm bao.
Cao HỔ nói :
- Chúa công mắc bệnh đã hÆ¡n ná»a tháng nay, bị đứa gian thần là m cho trong ngoà i ngăn cách, nay thế tá» chiêm bao thấy nhÆ° váºy, tất là sá»± chẳng là nh, nên tạm tìm nÆ¡i để tránh nạn.
Công tỠChiêu nói :
Bây giỠbiết tránh đi đâu được ?
Cao HỔ nói :
- Ngà y xưa chúa công đã đem thế tỠủy thác cho vua nước Tống, nay thế tỠnên sang nước Tống, thế nà o vua Tống cũng có lòng giúp.
Há»” nà y là kẻ bá» tôi giữ nÆ°á»›c, không dám Ä‘i theo thế tá», nhÆ°ng có má»™t tên ngÆ°á»i nhà là Thôi Yển hiện Ä‘ang là m chức giữ thìa khóa Ở cá»a đông để tôi sai ngÆ°á»i bảo hắn mở cá»a thà nh cho thế tỠđêm hôm nay trốn ra.
Cao Há»” nói chÆ°a dứt lá»i thì bá»—ng nhiên nghe tin có quân đến vây nhà Thế tá» Chiêu sợ xám cả mặt. Cao Há»” bảo thế tá» Chiêu thay hình đổi dạng, rồi sai mấy ngÆ°á»i tâm phúc Ä‘Æ°a ra cá»a đông, dặn Thôi Yển mở cá»a thà nh cho thế tá» Chiêu ra. Thôi Yển nói :
- Nay chúa công chÆ°a biết còn hay là mất, tôi mở cá»a thà nh cho thế tá» Ä‘i trốn, tất là có tá»™i ; mà thế tá» Ä‘ang thiếu ngÆ°á»i theo hầu, nếu có lòng yêu mà cho tôi cùng theo sang nÆ°á»›c Tống thì tôi xin Ä‘i theo.
Thế tỠChiêu mừng lắm, nói :
- Nhà ngươi cùng đi thì còn gì hơn nữa !
Thôi Yển bèn mở cá»a thà nh, rồi lấy xe ngá»±a cùng vá»›i thế tá» Chiêu thẳng Ä‘Æ°á»ng trốn sang nÆ°á»›c Tống. Thụ Äiêu và Dịch Nha Ä‘em quân vây nhà thế tá» Chiêu, chằng tìm thấy tông tÃch đâu cả. Bấy giỠđã sang trống canh tÆ°, Dịch Nha nói :
Chúng ta vây bắt thế tá» Chiẽu là muốn nhân lúc bất ngỠđể là m cho được việc, nếu cháºm đến sáng ngà y mai mà các vị công tá» khác biết tin, và o chiếm giữ lấy ngôi vua thì há»ng mất cả ; chi bằng ta hãy trở vá», tôn láºp công tá» VÔ Khuy đã, rồi dò xem ý các quan ra là m sao, sẽ liệu xá» sau.
Thụ Äiêu nói :
- Tôi cÅ©ng nghÄ© nhÆ° váºy ?
Nói xong, hai ngÆ°á»i cùng thu quân trở vá».
Các quan đại phu nghe tin Thụ Äiêu và Dịch Nha Ä‘em quân Ä‘i, má»›i kéo nhau đến cá»a cung để dò tin tức đã thấy nói Hoà n công mất rồi ; lại nghe tin thế tá» Chiêu bị vây, biết là lÅ© gian thần thừa cÆ¡ là m loạn, má»›i bà n nhau rằng :
- Thế tá» Chiêu là do chúa công ta khi xÆ°a láºp nên, nếu thế tá» có sá»± gì thì chúng ta còn mặt mÅ©i nà o là m quan Ở nÆ°á»›c Tá» nà y nữa !
Khắp các quan Ä‘á»u nhao nhao bà n nhau Ä‘i cứu thế tá» Chiêu.
Bá»—ng gặp Thụ Äiêu và Dịch Nha kéo quân vá», các quan Ä‘á»u xúm lại trÆ°á»›c mặt mà há»i :
- Thế tỠđâu ?
Dịch Nha chắp tay vái mà đáp lại rằng :
- Thế tỠVÔ Khuy hiện đang Ở trong cung.
Các quan Ä‘á»u nói :
- VÔ Khuy chÆ°a được láºp là m thế tá» bao giá», không phải là vua chúng ta ; phải láºp thế tá» Chiêu má»›i được.
Thụ Äiêu chống thanh kiếm xuống đất mà quát to lên rằng :
- Thế tá» Chiêu ta đã Ä‘uổi Ä‘i rồi ! Nay ta phụng di mệnh tiên quân láºp công tá» VÔ Khuy lên nối ngôi, nếu ai không bằng lòng theo thì chém cổ Ä‘i.
Các quan Ä‘á»u hầm hầm nổi giáºn, xỉ mắng rầm lên rằng :
- LÅ© chúng bay là bá»n gian thần, dối ngÆ°á»i chết, lừa ngÆ°á»i sống ; dám thừa cÆ¡ lảm loạn ; nếu láºp công tá» VÔ Khuy thì chúng ta quyết không chịu theo.
Quan đạà phu là Quản BÃnh (con Quản Di Ngô) bÆ°á»›c ra nói rằng :
- Nay ta hãy đánh chết hai đứa gian thần nà y đi, để trừ gốc loạn ; rồi sau sẽ thương nghị.
Nói xong, giÆ¡ cái hết ngà , đánh ngay và o đầu Thụ Äiêu. Thụ Äiẽu giÆ¡ thanh kiếm lên đỡ. Các quan Ä‘ang sắp sá»a xông và o giúp Quản Bình, bá»—ng thấy Dịch Nha quát to lên rằng :
Quân giáp sĩ đâu, sao không kéo và o !
Mấy trãm giáp sÄ© tức khắc xông đến, đâm chém bừa Ä‘i. Các quan bấy giá», mÆ°á»i phần đã chết mất ba, còn bị thÆ°Æ¡ng nhiá»u lắm, Ä‘á»u bá» chạy cả. Dịch Nha và Thụ Äiêu đánh tan bá»n các quan rồi thì trá»i vừa sáng rõ, liá»n và o trong cung Ä‘em công tá» VÔ Khuy ra triá»u, sai ná»™i thị rung chuông nổi trống, rồi bắt quân giáp sÄ© bà y hà ng phục
lạy để tôn VÔ Khuy lên nối ngôi. Các triá»u thần chỉ có Dịch Nha và Thụ Äiêu mà thôi. VÕ Khuy vừa thẹn, vừa giáºn, Dịch Nha nói :
Nay ta chÆ°a phát tang, váºy nên các triá»u thần chÆ°a được tống cá»±u thì đã nghinh tân là m sao được ! Việc nà y nên phải tnệu há» Cao và há» Quốc đến, má»›i sai bảo các quan được ?
VÔ Khuy theo lá»i, má»›i sai ná»™i thị Ä‘i triệu há» Cao và há» Quốc.
Nguyên Quốc à Trá»ng và Cao Há»” là hai vị đại thần có sắc mệnh của thiên tá», nối Ä‘á»i là m chức thượng khanh, trong hà ng các quan, ai cÅ©ng kÃnh phục, bởi váºy VÔ Khuy má»›i sai ngÆ°á»i đến triệu. Cao và Quốc biết là Hoà n công đã mất rồi, tức khắc mặc tang phục Ä‘i và o triá»u Dịch Nha và Thụ Äiêu đón Ở ngoà i cá»a mà bảo rằng :
- Ngà y nay vua mới lẽn ngôi ; xin hai lão đại phu hãy tạm giữ cát phục đã.
Quốc à Trá»ng và Cao Há»” nói :
- ChÆ°a tống tang vua cÅ© ; mà đã lạy vua má»›i sao cho phải lá»… ? Trong các công tá», ai chẳng phải là con của tiên quân, lão phu nà y có ý gì đâu, há»… ai là m chủ được việc tang thì lão phu xin theo.
Dịch Nha và Thụ Äiêu im lặng, không nói gì được nữa ! Quốc à Trá»ng và Cao Há»” khóc rầm lên rồi trở ra. VÔ Khuy nói :
Nay chưa phát tang, mà các quan lại có ý không phục thì biết là m thế nà o ?
Thụ Äiêu nói :
Công việc ngà y nay cÅ©ng nhÆ° bắt hổ, há»… có sức khá»e thì được, xin chúa công cứ ngồi yên, chá» khi các công tá» và o triá»u, ta sẽ lấy binh lá»±c mà hiếp bức.
VÔ Khuy nghe lá»i. Trưởng Vệ CÆ bắt các ná»™i thị trong cung Ä‘á»u mặc quân trang cả, các cung nữ có ngÆ°á»i nà o to lá»›n khá»e mạnh, cÅ©ng bắt mặc quân trang, chia là m hai Ä‘á»™i, má»™t đứng Ở tả vu, má»™t đứng Ở hữu vu. Khaỉ PhÆ°Æ¡ng nghe tin Dịch Nha và Thụ Äiêu tôn láºp VÔ Khuy liá»n bảo công tá» Phan (con nà ng Cát Doanh) rằng :
- Thế tá» Chiêu bây giá» không biết Ä‘i đâu, nếu VÔ Khuy được láºp thì công tá» lại không đáng láºp hay sao ?
Nói xong, liá»n cùng vá»›i công tá» Phan Ä‘em quân và o chiếm Ä‘iện bên phải. Công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân (con nà ng Máºt CÆ¡) cùng vá»›i công tá» Nguyên bà n vá»›i nhau rằng :
Chúng ta cùng là máu mủ của tiên quân cả, cÆ¡ nghiệp giang sÆ¡n ai cÅ©ng có phần. Nay công tá» Phan đâ chiếm Ä‘iện bên phải thi chúng ta cÅ©ng chiếm Ä‘iện bên trái, há»… thế tá» Chiêu vỠđây chúng ta sẽ nhÆ°á»ng, bằng không chúng ta nhất định bắt chia nÆ°á»›c Tá» ra má»›i được.
Công tá» Nguyên lấy là m phải, liá»n Ä‘em quân và o chiếm Ä‘iện bên trái. Còn công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân Ä‘em quân đóng Ở triá»u môn, để cùng vá»›i công tá» Nguyên tiếp ứng lẫn nhau. Dịch Nha và Thụ Äiêu sợ thế ba vị công tá», không dám ra đánh. Ba vị công tá» cÅ©ng sợ thế Dịch Nha và Thụ Äiêu, không dám xung Ä‘á»™t, thà nh ra cứ giữ lẫn nhau. Bấy giá» chỉ có công tá» Ung là không muốn sinh sá»±, bá» trốn sang nÆ°á»›c Tần. Tần Mục công dùng là m quan đại phu. Các vị công tá» giữ nhau đến hÆ¡n hai tháng, không ai chịu lui.
Cao HỔ nói :
Các vị công tá» chỉ biết tranh ngôi, mà không nghÄ© gì đến việc tang, nay ta nên liá»u chết mà nói việc nà y má»›i được.
Quốc à Trá»ng nói :
- Ngà i và o nói trÆ°á»›c, rồi tôi xin theo ; hai ta cùng liá»u chết để báo Æ¡n nÆ°á»›c.
Cao HỔ nói :
- Chỉ có hai ngÆ°á»i thì là m gì được âu là ta rủ thêm nhiá»u ngÆ°á»i nữa cùng đến chốn triá»u Ä‘Æ°á»ng, để tôn công tá» VÔ Khuy là m chủ tang, phá»ng có nên chăng ?
Quốc à Trá»ng nói :
- VÔ Khuy nhiá»u tuổi hÆ¡n cả, thì láºp VÔ Khuy cÅ©ng là phải chứ sao !
Bấy giá» Quốc à Trá»ng và Cao Há»” rủ được bá»n các quan cùng mặc tang phục kéo và o trong triá»u. Thụ Äiêu ngăn lại mà há»i rằng :
- Lão đại phu đến đây có ý gì ?
Cao HỔ nói :
- Các vị công tỠcứ tranh nhau mãi thì không biết bao giỠmới thôi, nay chúng tôi định đến đây để tôn công tỠVÔ Khuy lên là m chủ tang.
Thụ Äiêu vái chà o Cao Há»’ mà má»i và o. Cao Há»” lấy tay vẫy má»™t cái, Quốc à Trá»ng và các quan kéo nhau cùng và o, nói vá»›i công tá» VÔ Khuy rằng :
- Chúng tôi nghe nói Æ¡n cha mẹ to bằng trá»i đất, váºy nên lúc cha mẹ sống thì con phải tôn kÃnh, lúc cha mẹ chết thì con phải phụng thá» không có bao giá» cha chết nằm đất chÆ°a tống tang mà các con cứ tranh nhau phú quý nhÆ° thế nà y ; vá»›i lại vua là m gÆ°Æ¡ng cho bá» tôi, nếu vua bất hiếu sao cho bá» tôi trung được ? Nay tiên quân chết đã sáu mÆ°Æ¡i bảy ngà y rồi mà còn chÆ°a nháºp quan, công tá» nghÄ© có yên
lòng không ?
Nói xong, các quan Ä‘á»u phục xuống đất mà khóc. VÔ Khuy cÅ©ng ứa nÆ°á»›c mắt mà nói rằng :
- Cái tá»™i bất hiếu của tôi, tháºt là to lắm ! Nà o phải là tôi không nghÄ© đến, nhÆ°ng bá»n công tá» Nguyên xá» nhÆ° váºy thì biết là m . thế nà o ?
Quốc à Trá»ng nói :
- Thế tỠđã bá» Ä‘i mất rồi, nay chỉ có công tá» là nhiá»u tuổi hÆ¡n cả nếu công tá» là m chủ tang được thì ai còn và o đấy mà nối ngôi ; tôi xin lấy đại nghÄ©a mà trách bảo thì bá»n công tá» Nguyên cÅ©ng phải theo thôi.
VÔ Khuy gạt nước mắt mà nói rằng :
- Tôi cÅ©ng muốn nhÆ° váºy ?
Cao Há»” bảo Dịch Nha và Thụ Äiêu cứ nghiêm giữ cá»a cung, há»… các vị công tá» có mặc tang phục thì má»›i cho và o, nếu ai dám Ä‘em binh khi và o thì tức khắc trị tá»™i. VÔ Khuy và o trong cung để định khâm liệm Hoà n công. Thi thể Hoà n công để đã lâu ngà y, thìt nát cả ra, hôi thối không thể chịu được dòi bá» bò ra cả ngoà i tÆ°á»ng. VÔ Khuy váºt mình lăn khóc. Các quan cÅ©ng Ä‘á»u khóc cả. VÔ Khuy sai ngÆ°á»i lấy áo gấm bá»c lại để nháºp quan. Còn thi thể án Nga Nhi thì vẫn tÆ°Æ¡i nhÆ° lúc sống ; Cao Há»” khen là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trung liệt, cÅ©ng sai ngÆ°á»i nháºp quan. Cao Há»” và các quan tôn VÔ Khuy đứng là m chủ tang, rồi đêm hôm ấy cùng ngủ cả Ở bẽn linh cữu Hoà n công. Công tá» Nguyên, công tá» Phan và công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân nghe tin các quan đã khâm liệm Hoản công và tôn VÔ Khuy lên là m chủ tang, biết là không thể tranh nổi, cÅ©ng Ä‘á»u rút quân vá», và mặc tang phục để và o cung.
Thế tá» Chiêu chạy sang nÆ°á»›c Tống, và o yết kiến Tống TÆ°Æ¡ng công, sụp lạy Ở dÆ°á»›i đất, thuáºt lại những chuyện Dịch Nha và Thụ Äiêu nồi loạn. Tống TÆ°Æ¡ng công bèn há»p các quan lại mà há»i rằng :
- Ngà y xÆ°a Tá» Hoà n công có Ä‘em công tá» Chiêu ủy thác cho ta để láºp là m thế tá», thấm thoát đã mÆ°á»i năm trá»i, ta vẫn còn Ä‘inh ninh nhá»› trong lòng Nay Dịch Nha và Thụ Äiêu là m loạn mà đuổi thế tá» Chiêu, ta muốn há»™i các nÆ°á»›c để Ä‘em quân giúp cho thế tá» Chiêu vá» nÆ°á»›c. Nếu là m xong việc nà y thì ta có thể nối được cái công nghiệp bá chủ của Tá» Hoà n công ngà y trÆ°á»›c, các ngÆ°Æ¡i nghÄ© thế nà o ?
Bỗng có một viên đại thần đứng ra mà tâu rằng :
NÆ°á»›c Tống ta có ba Ä‘iá»u không bằng nÆ°á»›c Tá», là m bá chủ thế nà o được !
Tống TÆ°Æ¡ng công nhìn xem ai thì tức là ngÆ°á»i thứ huynh của Tống TÆ°Æ¡ng công tên gá»i là công tá» Mục Di, năm trÆ°á»›c nhÆ°á»ng ngôi cho Tống TÆ°Æ¡ng công không chịu là m vua, và được Tống TÆ°Æ¡ng công cho là m chức thượng khanh.
Tống TÆ°Æ¡ng công há»i công tá» Mục Di rằng :
- Nhà ngÆ°Æ¡i nói ta có ba Ä‘iá»u không bằng nÆ°á»›c Tá» là những Ä‘iá»u gì ?
Mục Di nói :
- NÆ°á»›c Tá» có núi Thái SÆ¡n, bể Bá»™t Hải là nÆ¡i hiểm trở ; có đất Lang Gia, đất Tức Mặc là chá»— phì nhiêu ; mà ta thì nÆ°á»›c nhỠđất xấu, quân Ãt, lÆ°Æ¡ng Ãt, thế là má»™t Ä‘iá»u không bằng ; nÆ°á»›c Tá» có há» Cao và há» Quốc, lại có Quản Di Ngô, Ninh ThÃch, Thấp Bằng và Bão Thúc Nha để sá»a sang chinh trị, mà ta thì trong triá»u không có ngÆ°á»i hiá»n tà i thế là hai Ä‘iá»u không bằng ; Tá» Hoà n công Ä‘i đánh đông dẹp bắc, thÆ°á»ng thấy những sá»± tốt là nh, mà ta thì trong nÆ°á»›c chỉ thấy những Ä‘iá»u tai dị, thế là ba Ä‘iá»u không bằng. CÓ ba Ä‘iá»u không bằng nưởc Tá» thì giữ mình còn chẳng nổi, lấy sức đâu mà chãm lo cho ngÆ°á»i khác được
Tống Tương công nói :
Ta vốn lấy Ä‘iá»u nhân nghÄ©a là m chủ ; nếu không cứu ngÆ°á»i mồ côi thì sao gá»i là nhân ! Äã nháºn lá»i ngÆ°á»i ta mà lại bá» Ä‘i thì sao gá»i là nghÄ©a !
Nói xong, liá»n truyá»n hịch Ä‘i các nÆ°á»›c, hẹn đến tháng giêng năm sau thì cùng há»™i nhau Ä‘em quân Ä‘Æ°a thế tá» Chiêu vá» nÆ°á»›c. Khi tá» hịch đến nÆ°á»›c Vệ, quan đại phu nÆ°á»›c Vệ là Ninh Tốc nói vá»›i Vệ Văn công rằng :
- Không có con Ä‘Ãch thì láºp con trưởng, đó là lẽ thÆ°á»ng nay, công tá» VÔ Khuy nhiá»u tuổi hÆ¡n cả, và ngà y trÆ°á»›c có công Ä‘em quân sang giữ há»™ nÆ°á»›c Vệ ta, tức là ân nhân của ta, xin chúa công chá»› nên dá»± và o việc ấy.
Vệ Văn công nói :
Chiêu được láºp là m thế tá», thiên hạ ai cÅ©ng bỉết cả. Việc giữ há»™ nÆ°á»›c Vệ ta là tÆ° ân, việc láºp thế tá» là công nghÄ©a, nếu vì tÆ° ân mà bá» công nghÄ©a thì ta không muốn.
Khi tỠhìch đến nước Lỗ, LỖ Hi công nói :
Tá» Hoà n công ngà y xÆ°a Ä‘em thế tá» Chiêu ủy thác cho vua nÆ°á»›c Tống, chứ có ủy thác cho ta đâu. Nay ta chỉ biết ngÆ°á»i nà o nhiá»u tuổi hÆ¡n thì nên láºp, nếu Tống đánh VÔ Khuy, ta quyết Ä‘em quân Ä‘i cứu
Äến năm sau, Tống TÆ°Æ¡ng công há»™i quân nÆ°á»›c Vệ, nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Châu cùng giúp thế tá» Chiêu để sang đánh VÔ Khuy, VÔ Khuy sai Dịch Nha Ä‘em quân Ä‘i đánh, lại sai Thụ Äiêu cầm quyá»n chinh trong nÆ°á»›c, còn Cao Há»” và Quốc à Trá»ng thì chia giữ các nÆ¡i hiểm yếu Cao Há»” bảo Quốc à Trá»ng rằng :
- TrÆ°á»›c ta láºp VÔ Khuy là vì bấy giá» chÆ°a có ai đứng lên mà lo việc tang cho tiên quân, nay thế tá» Chiêu đã vá», lại được quân nÆ°á»›c Tống giúp thì lý thuáºn mà thế mạnh lắm ? Vả Dỉch Nha và Thụ Äiêu giết hại các quan, chuyên giữ quyá»n chÃnh, tất có ngà y nên loạn, chi bằng ta trừ bá» Ä‘i mà đón thế tá» Chiêu vá», láºp lên là m vua, cho các công tá» khá»i có lòng dòm dá», há»a may nÆ°á»›c Tá» ta má»›i yên được.
Quốc à Trá»ng nói :
- Dịch Nha hiện Ä‘ang cầm quân Ở ngoà i cõi, nay ta má»i Thụ Äiẽu đến, giả cách bà n việc, nhân đó mà giết Ä‘i, rồi Ä‘em các quan Ä‘i đón thế tá» Chiêu vỠđể thay VÔ Khuy, ta chắc Dịch Nha không là m gì nổ.
Cao HỔ nói :
- Kế ấy hay lắm !
Nói xong, liá»n sai quân sÄ© phục cả xung quanh, cho ngÆ°á»i má»i Thụ Äiêu đến để bà n việc.
|
29-12-2009, 09:01 AM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
Hồi 33
Thế tá» Chiêu trở vá» nưóc Tá»
Tống Tương công mắc lừa nước SỞ
Cao Há»” nhân khi Dịch Nha đã Ä‘em quân Ä‘i rồi, má»›i sai ngÆ°á»i má»i Thụ Äiêu đến để bà n việc. Thụ Äiêu không có ý nghi ngá», ngang nhiên đến ngay. Cao Há»” bà y tiệc để thết đãi. Uống được và i chén, Cao Há»” há»i Thụ Äiẽu rằng :
Nay vua nước Tống hội quân chư hầu đưa thế tỠChiêu vỠđây thì ta biết dùng cách gì mà chống lại được ?
Thụ Äiêu nói :
- Tôi chả có tà i năng gì, nhưng ngà i có sai việc gì thì tôi xin vâng mệnh.
Cao HỔ nói :
- Ta muốn mượn cái đầu của nhà ngÆ°Æ¡i để xin lá»—i vá»›i nÆ°á»›c Tống. Thụ Diẽu ngạc nhiên, liá»n đứng ngay dáºy. Cao Há»” quát to lên rằng :
- Quân giáp sĩ đâu ?
Quân giáp sÄ© xông và o chém chết Thụ Äiêu. Cao Há»” sai ngÆ°á»i mở rá»™ng toang cá»a thà nh ra, rồi truyá»n bá cho dân trong nÆ°á»›c biết rằng :
Thế tỠChiêu đã sắp vỠtới nơi rồi ; ai bằng lòng thì đi theo ta.
Dân trong nÆ°á»›c vốn ghét Dịch Nha và Thụ Äiêu, bởi váºy không phục VÔ Khuy, nay thấy Cao Há»” Ä‘i đón thế tá» Chiêu, thì Ä‘á»u rủ nhau Ä‘i theo, đến hÆ¡n nghìn ngÆ°á»i. Quốc à Trá»ng và o cung nói vá»›i VÔ Khuy rằng :
- Nay dân trong nước mến phục thế tỠChiêu, kéo nhau đi đón, lão phu không thể ngăn lại được, xin chúa công nên mau mau tìm kế
vô Khuy há»i :
- Dịch Nha và Thụ Äiêu đâu ?
Quốc à Trá»ng nói :
- Dịch Nha Ä‘em quân Ä‘i, chÆ°a biết được thua thế nà o còn Thụ Äiêu thì đã bị dân trong nÆ°á»›c giết chết rồi
VÔ Khuy nổi giáºn nói :
- Dân trong nước giết Thụ Diêu lẽ nà o nhà ngươi lại không biết ?
Nói xong, toan sai ngÆ°á»i bắt Quốc à Trá»ng. Quốc à Trá»ng bá» chạy. VÔ Khuy tay chống thanh kiếm, Ä‘i ra cá»a cung, truyá»n ná»™i thị gá»i dân để Ä‘i đánh giặc. Ná»™i Ä‘i gá»i khắp má»i nÆ¡i, chẳng ai theo cả. Những ngÆ°á»i nhà trong bá»n các quan khi trÆ°á»›c bi Dịch Nha và Thụ Äiêu giết hại, vì ná»—i không theo VÔ Khuy, nay nghe tin Cao Há»” giết Thụ Äiêu mà đi đón thế tá» Chiêu, Ä‘á»u có ý mừng rỡ, cùng kéo nhau cầm binh khà đến cá»a đông để dò la tin tức, lại gặp VÔ Khuy Ä‘i vừa đến đấy, liá»n xúm nhau lại vây bắt VÔ Khuy. Ná»™i thị quát rầm lên rằng :
- Sao các ngươi dám vô lễ với chúa công ?
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nói :
Nà o ai là chúa công ?
Nói xong, liá»n xông và o chém giết lÅ© ná»™i thị. VÔ Khuy chống cá»± không nổi, vá»™i và ng xuống xe bá» chạy, cÅ©ng bị giết chết nốt. Trong ngoà i náo Ä‘á»™ng cả lên, sau Quốc à Trá»ng phải Ä‘i phủ dụ, má»i ngÆ°á»i má»›i đâu vỠđấy. Quốc à Trá»ng sai ngÆ°á»i phi báo cho Cao Há»” biết. Dịch Nha đóng quân Ở ngoà i cõi, chống nhau vá»›i quân Tống, tá»± nhiên Ä‘ang đêm thấy quân sÄ© náo Ä‘á»™ng, tuyên truyá»n nhau rằng :
Thụ Diêu và VÔ Khuy Ä‘á»u chết cả rồi, Cao Há»” Ä‘em ngÆ°á»i Ä‘i đón thế tá» Chiêu vá» là m vua, chúng ta không nên theo bá»n phản nghịch nữa.
Dịch Nha biết là quân sÄ© có ý nổi loạn, liá»n cùng vá»›i mấy tên ngÆ°á»i nhà tâm phúc, bá» trốn sang nÆ°á»›c Lá»—. Sáng hôm sau, Cao Há»” đến phủ dụ quân sÄ©, rồi cùng nhau Ä‘i đón thế tá» Chiêu. Cao Há»” Ä‘Æ°a thế tá» Chiêu vỠđến Lâm Tri, Ở tạm nhà công quán, rồi sai ngÆ°á»i và o báo Quốc à Trá»ng biết để Ä‘em các quan ra đón. Công tá» Nguyên và công tá» Phan nghe tin thế tá» Chiêu đã vá», đến rủ ThÆ°Æ¡ng Nhân cùng Ä‘i đón. Công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân không bằng lòng mà nói rằng :
Khi phát tang tiên quân ta thế tá» Chiêu có đến dá»± đâu, mà nay lại cáºy thế nÆ°á»›c Tống để vá» nối ngôi, tháºt là má»™t sá»± trái lẽ ; bây giá» quân các nÆ°á»›c đã rút vá» cả, chúng ta nên Ä‘em quân ra giết thế tá» Chiêu Ä‘i, để báo thù cho công tá» VÔ Khuy, rồi trong bá»n ba ngÆ°á»i chúng ta, tùy ý các quan đại thần, láºp má»™t ngÆ°á»i lên nối ngôi, việc gì phải sợ hãi quân Tống, là m cho uy phong bá chủ của tiên quân ta khi xÆ°a phải giảm mất Ä‘i.
Công tỠNguyên nói :
- Nếu váºy thì ta nên và o nói vá»›i Trưởng Vệ CÆ¡, rồì phụng mệnh mà là m thì phải lẽ hÆ¡n.
Trưởng Vệ CÆ khóc mà nói rằng :
Nếu các ngÆ°Æ¡i vì VÔ Khuy mà báo thù được thì ta dẫu chết cÅ©ng thá»a trong lòng.
Nói xong, liá»n Ä‘em những ngÆ°á»i tâm phúc của VÔ Khuy trÆ°á»›c, hợp vá»›i bá»n công tá» Nguyên, công tá» Phan và công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân cùng ra để chống cá»± vá»›i thế tá» Chiêu. Những ngÆ°á»i tâm phúc của Thụ Äiêu cÅ©ng muốn vì chủ báo thù, má»›i nháºp bá»n vá»›i ba vị công tá», Ä‘em quân giữ các cá»a thà nh.
Quốc à Trá»ng sợ hãi, đóng chặt cá»a lại, không dám ra đối địch. Cao Há»” bảo thế tá» Chiẽu rằng :
- VÔ Khuy và Thụy Äiêu dẫu chết rồi, nhÆ°ng phe phái hãy còn. Vả chúng có ba vị công tá» là m chủ, đóng cá»a thà nh không cho ta và o ; nay ta muốn và o thì tất phải đánh, đánh mà không được thì thà nh ra lắm sá»± lỡ, chi bằng ta lại sang cầu cứu nÆ°á»›c Tống là hÆ¡n.
Thế tỠChiêu nói :
- Việc nà y tùy ý quốc lão.
Cao Há»” liá»n Ä‘em thế tá» Chiêu chạy sang nÆ°á»›c Tống. Tống TÆ°Æ¡ng công má»›i thu quân vỠđến bá» cõi, lại thấy thế tá» Chiẽu đến, giáºt mình kinh sợ, há»i vì cá»› gì. Cao Há»” kể hết sá»± tình đầu Ä‘uôi. Tống TÆ°Æ¡ng công nói :
Äiá»u đó chỉ vì ta thu quân vá» vá»™i quá, nhÆ°ng còn ta đây, thế tá» lo gì chẳng và o được thà nh Lâm Tri.
Nói xong, lại Ä‘em quân Ä‘Æ°a thế tá» Chiêu trở vá» nÆ°á»›c Tá». Công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân bảo công tá» Phan và công tá» Ngllyên rằng :
Chúng ta cứ hợp sức nhau đem quân ra mà đánh, nếu đánh không được, khi ấy ta sẽ tìm phương tránh nạn.
Công tá» Nguyên và công tá» Phan lấy là m phải, đêm hôm ấy mở cá»a thà nh cùng vá»›i công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân Ä‘em quân ra đánh, bị quân Tống đánh cho má»™t tráºn thất Ä‘iên bát đảo. Công tá» Nguyên biết sức không địch nổi, liá»n cùng vá»›i mấy ngÆ°á»i tâm phúc bá» trốn sang nÆ°á»›c Vệ Công tá» Phan và công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân rút quân và o thà nh, toan đóng cá»a lại, nhÆ°ng đóng không kịp, quân Tống kéo á»– và o. Thôi Yển đánh xe cho thế tá» Chiêu và o thẳng trong thà nh. Quốc à Trá»ng nghe tin thế tá» Chiêu đã và o thà nh rồi, liá»n cùng vá»›i Cao Há»” Ä‘em các quan ra đón, tôn thế tá» Chiêu lên nối ngôi, tức là Tá» Hiếu công.
Tá» Hiếu công được lên là m vua phong cho Thôi Yển là m đại phu, và đem và ng lụa ban thưởng cho quân nÆ°á»›c Tống. Tống TÆ°Æ¡ng công Ở lại nÆ°á»›c Tá» mấy ngà y, má»›i rút quân vá».
Lá»– Hi công Ä‘em đại binh sang nÆ°á»›c TỠđịnh giúp công tá» VÔ Khuy ; Ä‘i đến ná»a Ä‘Æ°á»ng, nghe tin Tá» Hiếu công đã lên ngôi rồi, liá»n thu quân trở vá» và từ bấy giá» nÆ°á»›c Lá»– và nÆ°á»›c Tá» thà nh ra hiá»m khÃch nhau. Công tá» Phan và công tá» ThÆ°Æ¡ng Nhân bà n nhau đổ lá»—i cá nhân cho công tá» Nguyên. Quốc à Trá»ng và Cao Há»” cÅ©ng biết, nhÆ°ng muốn cho Tá» Hiếu công bá» những Ä‘iá»u hiá»m khÃch, nên là m thinh không nói
đến, chỉ trị tá»™i mấy đứa thủ xÆ°á»›ng là Dịch Nha và Thụ Diêu, giết hết bá»n vây cánh, còn thì tha tá»™i cả.
Äến tháng tám năm ấy Tá» Hiếu công là m lá»… an táng Tá» Hoà n công Ở trên núi NgÆ°u Thủ, và đem án Nga Nhi phụ táng Ở bên cạnh.
Lại vì cá»› công tá» VÔ Khuy và công tá» Nguyên, mà đem hết cả ná»™i trong hai cung Trưởng Vệ CÆ và Thiếu Vệ CÆ bắt chôn theo cả, kể hà ng mấy trăm ngÆ°á»i.
Tống TÆ°Æ¡ng công từ khi Ä‘Æ°a được thế tá» Chiêu vá» là m vua nÆ°á»›c Tá», tá»± lấy là m có công to lắm, muốn đại há»™i chÆ° hầu để thay Tá» Hoà n công là m bá chủ, nhÆ°ng lại sợ khó lông thu phục được các nÆ°á»›c lá»›n má»›i Æ°á»›c vá»›i các nÆ°á»›c nhá» là nÆ°á»›c Äằng, nÆ°á»›c Tà o, nÆ°á»›c Châu và nÆ°á»›c Tắng đến há»™i Ở phÃa nam nÆ°á»›c Tà o. Vua nÆ°á»›c Tà o và vua nÆ°á»›c Châu đã đến rồi, bấy giá» vua nÆ°á»›c Äằng là Anh Tá» má»›i đến. Tống TÆ°Æ¡ng công không cho Anh Tá» dá»± há»™i, bắt giam và o má»™t chá»—. Vua nÆ°á»›c Tắng sợ uy nÆ°á»›c Tống, cÅ©ng vá»™i và ng đến dá»± há»™i, nhÆ°ng đã quá mất hai ngà y rồi, Tống TÆ°Æ¡ng công há»i các quan rằng :
- Nay ra má»›i khá»i xÆ°á»›ng việc dá»± há»™i chÆ° hầu, mà nÆ°á»›c Tắng là nÆ°á»›c nhỠđã dám khinh thÆ°á»ng, bá» quá hai ngà y má»›i đến, nếu ta không trị tá»™i thì còn uy lệnh gì nữa ?
Quan đại phu là công tá» Äảng nói :
- Ngà y xÆ°a Tá» Hoà n công đánh nam dẹp bắc, chỉ còn có nÆ°á»›c Äông Di là chÆ°a đánh nổi, nay chúa công muốn láºp uy cho ngÆ°á»i ta sợ thì nên dùng vua nÆ°á»›c Tắng để mà thu phục lấy nÆ°á»›c Äông Di.
Tống Tương công nói :
- Dùng vua nước Tắng thì là m thế nà o ?
Công tá» Äảng nói :
NÆ°á»›c Äông Di có thá» thần gió và thần mÆ°a Ở bến sông Thu Thủy nay chúa công giết vua nÆ°á»›c Tắng Ä‘i để dùng là m lá»… váºt mà tế các vị thần ấy thì chẳng những là các vị thần giáng phúc cho chúa công mà nÆ°á»›c Äông Di nghe thấy việc ấy, tất cÅ©ng tưởng rằng chúa công có quyá»n sinh sát chÆ° hầu mà sợ hãi rồi qui phục. Bấy giá» ta lại mượn sức Äông Di để đánh các nÆ°á»›c khác, nhÆ° thế chắc là m nên được sá»± nghiệp bá chủ.
Công tỠMục Di can rằng :
- Không nên ? Äá»i xÆ°a lấy việc sát sinh là m hệ trá»ng, váºy nên việc tế lá»… nhá» không dám sát sinh, huống chi lại giết ngÆ°á»i mà tế lá»…. Việc tế lá»… là để cầu phúc cho ngÆ°á»i ta, nếu lấy ngÆ°á»i là m tế váºt thì quá»· thần nà o còn chứng giám. Vả thần gió mÆ°a Ờ sông ChÆ° Thủy, chẳng qua lả giống yêu quái mà thôi, nay chúa công lại theo tục Äông Di mà tế vị thãn ấy thì còn ai là ngÆ°á»i phục chúa công nữa ? Tá» Hoà n công là m bá chủ trong bốn mÆ°Æ¡i năm, chỉ Ä‘i cứu giúp những kẻ hèn yếu để là m Æ¡n cho thiên hạ, nay chúa công má»›i há»™i chÆ° hầu mà đã giết ngÆ°á»i để tế giống yêu quái, tôi chắc rằng các nÆ°á»›c ai cÅ©ng khiếp sợ mà phản lại chúa công, chứ không khi nà o ngÆ°á»i ta chịu phục.
Công tá» Äảng nói vá»›i công tá» Mục Di rằng :
- Công tá» nghÄ© lầm ? Công việc bá chủ của chúa công ta ngà y nay cùng vá»›i Tá» Hoà n công khác nhau nhiá»u lắm : Tá» Hoà n công sá»a sang chÃnh trị trong nÆ°á»›c hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i năm má»›i há»™i chÆ° hầu, nay chúa công ta có đợi được nhÆ° thế hay không ? Việc hoãn thì nên dùng ân, việc cấp thì nên dùng uy, má»™t đằng chóng, má»™t đằng cháºm, nên phải xét rõ má»›i được, nếu ta không dùng Äông Di thì Äông Di tất có lòng nghi ngá», ta không dá»a chÆ° hầu thì chÆ° hầu tất có lòng khinh bỉ ; trong thì chÆ° hầu khinh bỉ, ngoà i thì Äông Di nghi ngá», sao cho nên nghiệp bá được ? Ngà y xÆ°a VÅ© vÆ°Æ¡ng nhà Chu khi còn là chÆ° hầu mà dám chém đầu thiên tá» là vua Trụ, bởi thế lấy được thiên hạ, huống chi vua Tắng là má»™t nÆ°á»›c nhá», phá»ng có há» gì, xin chúa công cứ là m.
Tống TÆ°Æ¡ng công liá»n giết vua Tắng để tế thần sông ThÆ° Thủy, rồi sai ngÆ°á»i triệu vua nÆ°á»›c Äông Di đến há»™i tế. Các nÆ°á»›c Äông Di không ai đến cả. Vua nÆ°á»›c Äằng là Anh Tá» thấy váºy sợ hãi, sai ngÆ°á»i Ä‘em nhiá»u lá»… váºt đến để xin vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công. Tống TÆ°Æ¡ng công tha cho vá». Quan đại phu nÆ°á»›c Tà o là Hi Phụ CÆ bảo vua Tà o rằng :
- Vua nÆ°á»›c Tống là ngÆ°á»i nóng nảy mà bạo ngược nhÆ° váºy chắc không là m gì nên, chi bằng ta bá» vá» là hÆ¡n.
Vua nÆ°á»›c Tà o bèn bá» vá». TÆ°Æ¡ng công nổi giáºn, toan Ä‘em quân đánh nÆ°á»›c Tà o.
Công tỠMục Di lại can rằng :
NÆ°á»›c Tà o bá» vá», cÅ©ng chẳng hại gì đến chúa công, cần gì mà chúa công phải Ä‘em quân Ä‘i đánh.
TÆ°Æ¡ng công không nghe, liá»n sai công tá» Äãng Ä‘em quân sang vây kinh đô nÆ°á»›c Tà o. Hi Phụ CÆ nghÄ© kế để chống nhau vá»›i công tá» Äãng, trong ba tháng mà công tá» Äãng không đánh nổi.
Bấy giá» Trịnh Văn công Æ°á»›c vá»›i Lá»—, Tá», Trần, Sái cùng vá»›i SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng há»™i Ở đất nÆ°á»›c Tá». Tống TÆ°Æ¡ng công nghe tin, sợ nÆ°á»›c Tá» và nÆ°á»›c SỞ tranh mất quyá»n bá chủ, vá»™i và ng tnệu công tá» Äãng thu quân vá». Vua nÆ°á»›c Tà o sợ quân Tống lại đến đánh, bên sai ngÆ°á»i sang xin lá»—i,, từ bấy giá» Tà o và Tống lại giảng hòa vá»›i nhau. Tống TÆ°Æ¡ng công muốn là m bá chủ, nhÆ°ng thấy có nhiá»u nÆ°á»›c nhá» không phục, còn các nÆ°á»›c lá»›n thì lại cùng vá»›i SỞ há»™i thá», có ý tức giáºn, má»›i cùng vá»›i công tá» Äãng thÆ°Æ¡ng nghị. Công tá» Äãng nói :
- Các nÆ°á»›c ngà y nay, có Tá» và SỞ là lá»›n hÆ¡n cả, Tá» dẫu là dòng bá chủ, nhÆ°ng con cháu tranh nhau, thế nÆ°á»›c suy yếu chỉ có nÆ°á»›c SỞ là cÆ°á»ng thịnh, nay tiếm hiệu xÆ°ng vÆ°Æ¡ng, ai cÅ©ng phải sợ, chúa công nên sai ngÆ°á»i sang lá»… nÆ°á»›c SỞ để mượn thế SỞ mà há»™i chÆ° hầu, rồi lại mượn thế chÆ° hầu để trị lại nÆ°á»›c Sở, ấy là kế quyá»n nghi tạm trong má»™t thá»i.
Công tỠMục Di lại can rằng :
- NÆ°á»›c SỞ dẫu vì ta mà há»™i chÆ° hầu, nhÆ°ng khi nà o nÆ°á»›c SỞ chịu nhÆ°á»ng quyá»n cho ta, tôi e rằng là m nhÆ° thế thì lại gây ra sá»± tranh chấp nhau thôi.
Tống TÆ°Æ¡ng công không nghe lá»i công tá» Mục Di, liá»n sai công tá» Äãng Ä‘em lá»… váºt sang nói vá»›i SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng. SỞ Thà nh VÆ°Æ¡ng hẹn đến đầu năm sau thì há»™i Ở đất Lá»™c Thượng (đất nÆ°á»›c Tá»). Công tá» Äãng vá» nói vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công, TÆ°Æ¡ng công nói :
Lá»™c Thượng là đất nÆ°á»›c Tá», váºy thì ta cÅ©ng nên phải báo cho vua Tá» biết.
TỠHiếu công cũng bằng lòng.
Äến tháng giêng năm sau, Tống TÆ°Æ¡ng công láºp Ä‘Ã n sẵn Ở đất Lá»™c Thượng để chá» Tá» Hếu công và SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng đến. Sang đầu tháng hai, Tá» Hiếu công đến, Tống TÆ°Æ¡ng công cáºy cái công giúp Tá» Hiếu công khi truá»›c, nên trong khi tiếp kiến, cÅ©ng có vẻ đắc ý. Tá» Hiếu công cÅ©ng cảm Ở nÆ°á»›c Tống, váºy nên tá» lòng kÃnh nể. Lại qua
đến hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i ngà y nữa, SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng má»›i đến. Khi trêo lên Ä‘Ã n, Tống TÆ°Æ¡ng công tá»± cho mình là minh chủ, tay nắm tai trâu không há» khiêm nhượng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng thấy váºy có ý không bằng lòng. Tống TÆ°Æ¡ng công nói vá»›i SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng và Tá» Hiếu công rằng :
Tôi muốn nhá» uy linh của hai nhà vua để đến tháng tám năm nay đại há»™i chÆ° hầu Ở nÆ°á»›c tôi, nếu hai nhà vua có lòng yêu mà xÆ°á»›ng xuất các nÆ°á»›c chÆ° hầu cho thì tôi được Ä‘á»™i Æ¡n nhiá»u lắm.
Tá» Hiếu công chắp tay vái nhÆ°á»ng SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng cÅ©ng chắp tay vái nhÆ°á»ng Tá» Hiếu công. Hai vua cứ nhÆ°á»ng lẫn nhau mãi, không ai chịu ký tên trÆ°á»›c. Tống TÆ°Æ¡ng công nói :
Nếu hai nhà vua có lòng đoái tưởng đến tôi, thì xin cùng ký tên một lượt.
Nói xong, lấy tá» Ä‘iệp triệu táºp chÆ° hầu, không Ä‘Æ°a cho Tá» Hiếu công, mà lại Ä‘Æ°a cho SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c. Tá» Hiếu công cÅ©ng có ý không bằng lòng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng mở xem tá» Ä‘iệp, thấy Tống TÆ°Æ¡ng công đã ký tên trÆ°á»›c rồi, cÆ°á»i thầm và bảo Tống TÆ°Æ¡ng công rằng :
- Nhà vua cũng có thể hội được chư hầu, cần gì phải mượn đến tôi
Tống Tương công nói :
NÆ°á»›c Trịnh lâu nay vẫn chịu Æ¡n vá»›i quý quốc, mà nÆ°á»›c Trần và nÆ°á»›c Sái thì má»›i rồi cÅ©ng cùng vá»›i quý quốc há»™i thỠỞ đất nÆ°á»›c Tá», nếu không nhá» uy linh của nhà vua thì tôi e rằng các nÆ°á»›c không chịu đến há»™i.
SỞ Thà nh vương nói :
- Thế thì vua nước TỠnên ký tên trước, rồi sau sẽ đến tôi.
TỠHiếu công nói với SỞ Thà nh vương rằng :
Nước tôi chỉ là một nước chịu ơn của nước Tống mà thôi, cho nên Tống hầu muốn nhỠuy linh của quý quốc là đúng.
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng cÆ°á»i mà ký tên, rồi cầm bút Ä‘Æ°a cho Tá» Hiếu công.
TỠHiếu công nói :
CÓ nÆ°á»›c SỞ ký tẽn là đủ, bất tất phải có nÆ°á»›c Tá».
Nói xong, nhất định không chịu ký. Chỉ vì Tá» Hiếu công thấy Tống TÆ°Æ¡ng công trá»ng SỞ mà khinh Tá», thì lấy là m bất bình mà không chịu ký tên. Tống TÆ°Æ¡ng công vẫn cáºy mình có Æ¡n vá»›i Tá» Hiếu công, cho nên tưởng là Tá» Hiếu công nói thá»±c, liá»n cầm tá» Ä‘iệp cất Ä‘i.
SỞ Thà nh vương vỠnước, nói chuyện lại cho quan lệnh doãn là TỠVăn nghe. TỠVăn nói:
vua nÆ°á»›c Tống là ngÆ°á»i ngông cuồng nhÆ° váºy, sao đại vÆ°Æ¡ng lại giúp nÆ°á»›c Tống để há»™i chÆ° hầu là m gì ?
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng cÆ°á»i mà nói rằng :
Ta muốn là m chủ hội Ở Trung quốc đã lâu lắm, nhưng chưa có dịp nà o cả, nay ta nhân nước Tống mà hội chư hầu, chẳng cũng nên lắm ru !
Quan đại phu là Thânh Äắc Thần nói :
- Vua nÆ°á»›c Tống là ngÆ°á»i hiếu danh mà không có mÆ°u trà gì cả, khi há»™i chÆ° hầu, ta Ä‘em quân giáp sÄ© đến phục sẵn là có thể bắt được.
SỞ Thà nh vương nói :
- Ta cÅ©ng nghÄ© nhÆ° váºy !
TỠVăn nói :
- Giúp ngÆ°á»i ta há»™i chÆ° hầu mà lại bắt ngÆ°á»i ta thì sao cho các nÆ°á»›c chịu phục được ?
Thà nh Äắc Thần nói :
- Vua nÆ°á»›c Tống muốn là m chủ há»™i, tất có ý kiêu ngạo vá»›i chÆ° hầu, bấy giá» ta bắt vua nÆ°á»›c Tống để thị uy, rồi lại là m Æ¡n mà tha cho, nhÆ° váºy thì chÆ° hầu phải phục mà theo nÆ°á»›c SỞ ta cả ; chá»› nên câu nệ Ä‘iá»u nhá» nhặt ấy mà bá» mất cÆ¡ há»™i hay
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng liá»n sai Thà nh Äắc Thần và Äấu Bá»™t má»—i ngÆ°á»i tuyển năm trăm giáp sÄ© để đến ngà y há»™i chÆ° hầu thì phục sẵn mà bắt Tống TÆ°Æ¡ng công.
Tống TÆ°Æ¡ng công từ khi Ở đất Lá»™c Thượng vá», thì há»›n hở vui mừng mà bảo công tá» Mục Di rằng :
- NÆ°á»›c SỞ đã thuáºn giúp ta để há»™i chÆ° hầu rồi !
Công tỠMục Di can rằng :
- NÆ°á»›c SỞ là giống man di, ngoà i miệng nói nhÆ° váºy, nhÆ°ng trong lòng chÆ°a biết thế nà o, tôi e rằng chúa công mắc lừa nÆ°á»›c SỞ thôi
Tống Tương công nói :
- Nhà ngÆ°Æ¡i Ä‘a nghi lắm, ta Ä‘em lòng trung tÃn mà đãi ngÆ°á»i ta, khi nà o ngÆ°á»i ta lại nỡ lừa dối.
Nói xong, liá»n sai ngÆ°á»i truyá»n hịch Ä‘i các nÆ°á»›c, hẹn đến há»™i Ở đất vu Äịa (đất nÆ°á»›c Tống) ; lại sai ngÆ°á»i sá»a sang các nhà công quán để nghênh tiếp vua chÆ° hầu. Äến tháng bảy năm ấy, TÆ°Æ¡ng công sắp sá»a xa giá đến đất Vu Äịa. Công tá» Mục Di can rằng :
NÆ°á»›c SỞ cáºy sức mạnh mà không biết giữ nghÄ©a, chúa công nên Ä‘em quân sÄ© Ä‘i theo má»›i được. TÆ°Æ¡ng công nói :
- Ta đã ước với chư hầu cùng nhau hòa hiếu, không dùng đến quân sĩ, nếu nay ta lại đem quân sĩ đi theo thì sao cho các nước chư hầu tin phục ?
Công tỠMục Di nói :
- Chúa công muốn thủ tÃn mà không dùng đến quân sÄ© thì xin chúa công cứ Ä‘i trÆ°á»›c, tôi sẽ Ä‘em quân sÄ© phục sẵn Ở ngoà i ba dặm, để phòng sá»± nguy cấp, chúa công nghÄ© thế nà o ?
Tương công nói :
Không nên ! Nhà ngÆ°á»i Ä‘em quân sÄ© Ä‘i theo thì khác nà o nhÆ° ta dùng quân sÄ©.
Khi TÆ°Æ¡ng công sắp Ä‘i, lại sợ công tá» Mục Di Ở nhà đem quân Ä‘i tiếp ứng thì thà nh ra mình thất tÃn vá»›i chÆ° hầu, má»›i bảo công tá» Mục Di cùng Ä‘i. Công tá» Mục Di nói :
Tôi Ở nhà cÅ©ng không thể Ä‘Ã nh lòng được, váºy xin Ä‘i theo chúa công
Bấy giá» Tống TÆ°Æ¡ng công và công tá» Mục Di cùng Ä‘i. Vua sáu nÆ°á»›c : Sở, Trần, Sái, Hứa, Tà o và Trịnh đúng hẹn cùng đến cả. Chỉ có Tá» Hiếu công có ý không bằng lòng và Lá»– Hi công chÆ°a giao thiệp vá»›i nÆ°á»›c SỞ bao giá» là không đến. TÆ°Æ¡ng công sai nghênh tiếp vua sáu nÆ°á»›c và o nghỉ Ở các nhà công quán. TÆ°Æ¡ng công thấy các nÆ°á»›c Ä‘á»u không có quân sÄ© Ä‘i theo bằng lòng mà nói rằng :
- Ta vẫn biết nước SỞ không khi nà o đánh lừa ta !
Quan thái sá» chá»n ngà y để khai há»™i. Äầu trống canh năm hôm ấy Ở trên Ä‘Ã n có đốt cây đình liệu sáng rá»±c nhÆ° ban ngà y. Tống TÆ°Æ¡ng công đến trÆ°á»›c để đợi các vua chÆ° hầu. CÓ năm nÆ°á»›c chÆ° hầu là :
1 Trần Mục công (Cốc)
2. Sái Trang công (Giáp Ngá»)
3. Trịnh Văn công (TÃếp)
4. Hứa Hi công (Nghiệp)
5. Tà o Cung công (Tương)
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u lục tục đến dần. Äợi mãi đến sáng rõ, SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng (Hùng Váºn) má»›i đến. Tống TÆ°Æ¡ng công giữ lá»… chủ vái chà o các vua chÆ° hầu, rồi sắp hà ng cùng đứng hai bên. Các vua chÆ° hầu Ä‘á»u sợ uy SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng, nhÆ°á»ng SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng đứng đầu. Thà nh Äắc Thần và Äấu Bá»™t đứng hầu sau lÆ°ng SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng. Vua các nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘á»u có ngÆ°á»i Ä‘i theo hầu cả. Tống TÆ°Æ¡ng công muốn là m chủ há»™i, nhÆ°ng tá»± mình nói ra không tiện, má»›i Ä‘Æ°a mắt để cho SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng nói.
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng cứ cúi đầu im lặng, không nói gì cả. Các vua chÆ° hầu cÅ©ng Ä‘á»u nhìn nhau, không ai dám nói trÆ°á»›c. Tống TÆ°Æ¡ng công không thể nhịn được, má»›i nghiá»…m nhiên đứng ra mà nói rằng :
- Ngà y nay tôi muốn theo gÆ°Æ¡ng Tá» Hoà n công thuở trÆ°á»›c, trên thì phụng mệnh thiên tá», dÆ°á»›i thì giao hiếu vá»›i các nÆ°á»›c chÆ° hầu, các quý quốc nghÄ© thế nà o ?
Các vua chÆ° hầu nghe nói, cÅ©ng chÆ°a ai đáp lại thế nà o thì SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng đứng thẳng ra phÃa trÆ°á»›c mà nói rằng :
Nhà vua nói phải lắm ! Nhưng không biết trong cuộc hội thỠnà y, ai là m chủ.
Tống Tương công nói :
- Má»™t là ngÆ°á»i có nhiá»u công trạng, hai là nglrá»i cao phẩm tÆ°á»›c thì được là m chủ, còn phải nói gì nữa ?
SỞ Thà nh vương nói :
NÆ°á»›c tôi tá»± đặt và o hà ng vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c đã lâu rồi, nÆ°á»›c Tống dẫu là tÆ°á»›c công, cÅ©ng không Ở trên tÆ°á»›c vÆ°Æ¡ng được, nhÆ° váºy thì tôi xin lá»—i các nÆ°á»›c mà nháºn đứng ra là m chủ.
Nói xong, liá»n bÆ°á»›c lên đứng Ở đầu hà ng trên nhất. Công tá» Mục Di giằng tay áo Tống TÆ°Æ¡ng công, ý muốn bảo Tống TÆ°Æ¡ng công hãy chịu nhịn Ä‘i, rồi sau sẽ liệu. Tống TÆ°Æ¡ng công vẫn Ä‘inh ninh ngôi chủ minh đã nắm vững trong tay mình, nay thấy tình hình giở giang nhÆ° váºy, tà i nà o mà không tức giáºn, liá»n vùng vằng bảo SỞ Thà nh
vương rằng :
- NÆ°á»›c tôi là tÆ°á»›c công, lại là con cháu sau thiên tá» nhà ân trÆ°á»›c, dẫu thiên tá» nhà Chu ta bây giá», cÅ©ng phải có lòng kÃnh trá»ng ;
nÆ°á»›c SỞ nay chẳng qua là tiếm hiệu xÆ°ng vÆ°Æ¡ng, váºy khi nà o tÆ°á»›c vÆ°Æ¡ng giả lại được Ở trên tÆ°á»›c công tháºt !
SỞ Thà nh vương nói :
- Tôi đã là tÆ°á»›c vÆ°Æ¡ng giả thì ai bảo nhà vua má»i tôi đến đây ?
Tống Tương công nói :
- Nhà vua đến đây là theo lá»i Æ°á»›c Ở đất Lá»™c Thượng, có phải tôi không giao hẹn trÆ°á»›c đâu.
Thà nh Äắc Thần đứng bên cạnh quát to lên rằng :
Công việc ngà y nay, thá» há»i các vua chÆ° hầu là vì nÆ°á»›c SỞ mà đến đây hay là vì nÆ°á»›c Tống mà đến ?
Các chư hầu xưa nay vốn sợ thế nước Sở, đồng thanh mà đáp rằng :
Chúng tôi phụng mệnh vua nÆ°á»›c Sở, váºy nên phải đến đây.
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng cÆ°á»i khanh khách mà nói vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công rằng :
- Vua Tống còn nói gì nữa không ?
Tống TÆ°Æ¡ng công toan cãi lại thì Thà nh Äắc Thần và Äấu Bá»™t cởi ngay lá»… phục bên ngoà i ra, thì thấy trong đã mặc sẵn áo giáp, sau lÆ°ng Ä‘eo má»™t lá cá» lệnh. Thà nh Äắc Thần và Äấu Bá»™t cầm lá cá» lệnh giÆ¡ cao lên rồi vẫy má»™t cái, quân sÄ© của SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng Ở dÆ°á»›i Ä‘Ã n, đến hÆ¡n nghìn ngÆ°á»i Ä‘á»u cầm binh khà kéo lên. Các vua chÆ° hầu sợ
mất vÃa cả. Thà nh Äắc Thần nắm ngay lấy hai tay áo Tống TÆ°Æ¡ng công mà trói chặt lại, rồi cùng vá»›i Äấu Bá»™t truyá»n cho quân sÄ© thu hết các đồ và ng ngá»c bà y Ở trên Ä‘Ã n. Tống TÆ°Æ¡ng công trông thấy công tá» Mục Di đứng Ở bên cạnh, liá»n ghé tai mà bảo thầm rằng :
- Ta tiếc đã không nghe lá»i nói của công tá», nên má»›i đến ná»—i thế nà y. Công tá» nên mau mau vá» Ä‘i, để giữ lấy nÆ°á»›c nhà , đừng nghÄ© gì đến ta nữa ?
Công tá» Mục Di biết là đi theo cÅ©ng vô Ãch, má»›i bá» Tống TÆ°Æ¡ng công mà trốn vá».
|
29-12-2009, 09:02 AM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
Hồi 34
Tống Tương công, lá cỠnhân nghĩa
TỠKhương thị chén ruợn biệt ly
sở Thà nh vÆ°Æ¡ng bắt Tống TÆ°Æ¡ng công Ä‘em vá» công quán, rồi cho má»i tất cả các vua chÆ° hầu đến, kể sáu tá»™i của Tống TÆ°Æ¡ng công :
1 NÆ°á»›c Tá» Ä‘ang có tang mà dám Ä‘em quân sang đánh, bá» ngÆ°á»i ná» láºp ngÆ°á»i kia, đó lả má»™t tá»™i.
2. Vua nÆ°á»›c Äằng đến há»™i, hÆ¡i cháºm má»™t chút, mà dám giam trói là m nhục, đó là hai tá»™i.
3. Giết vua nước Tắng để tế dâm thần, đó là ba tội.
4. Vua nÆ°á»›c Tà o bá» vá» là má»™t Ä‘iá»u lá»—i nhá», mà dám cáºy sức mạnh, Ä‘em quân đến vây đánh, đó là bốn tá»™i.
5. Con cháu sau một nước đã mất mà không biết tự lượng tà i đức lại mưu toan là m bá chủ, đó là năm tội.
6. NhỠsức ta để hội các nước chư hầu, mà lại kiêu ngạo tự đắc, không biết gia lễ, đó là sáu tội.
SỞ Thà nh vương lại nói với các vua chư hầu rằng :
Lòng trá»i không tá»±a nÆ°á»›c Tống, là m cho vua Tống mê mẩn, má»™t mình dẫn thân đến đây để bị bắt, nay ta quyết Ä‘em quân và o phá thà nh ThÆ° DÆ°Æ¡ng (kinh đô nÆ°á»›c Tống) báo thù do nÆ°á»›c Äằng và nÆ°á»›c Tằng, xin các vua hãy Ở cả lại đây, chá» khi tôi lấy được nÆ°á»›c Tống rồi, sẽ cùng vá»›i các vua uống rượu chÆ¡i trong mÆ°Æ¡i ngà y.
Các vua chÆ° hầu vâng vâng dạ dạ. Tống TÆ°Æ¡ng công cứ ngây ngÆ°á»i ra nhÆ° tượng gá»—, hai hà ng nÆ°á»›c mắt chảy xuống dòng dòng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng khao thưởng quân sÄ©, nhổ trại lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘em theo cả Tống TÆ°Æ¡ng công mà tiến và o thà nh ThÆ° DÆ°Æ¡ng. Các vua chÆ° hầu Ä‘á»u phụng mệnh SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng, Ở cả lại đất Vu Äịa, không ai dám vá».
Công tá» Mục Di từ khi Ở Vu Äịa trốn vỠđến nÆ°á»›c Tống, Ä‘em chuyện Tống TÆ°Æ¡ng công bị bắt kể lại cho quan tÆ° mã là công tôn Cá» nghe, rồi lại bảo công tôn Cá» rằng :
Quân nước SỞ chẳng bao lâu sẽ kéo đến đây, ta nên nghĩ cách để phòng bị.
Công tôn CỠnói :
- Trong nÆ°á»›c chá»› nên để má»™t ngà y nà o không có vua, nay công tá» hãy quyá»n nháºn ngôỉ vua để giữ lấy quyá»n chÃnh thì má»›i yên việc nÆ°á»›c được.
Công tá» Mục Di ghé tai công tôn Cá» mà nói thầm, bảo rằng tất phải nhÆ° thế, nhÆ° thế, thì nÆ°á»›c SỞ má»›i tha cho chúa công ta trá» vá».
Công tôn Cá» khen phải, liá»n tuyên cáo vá»›i các quan trong triá»u rằng :
- Chúa công ta vị tất đã vỠđược, chúng ta nên tôn láºp công tá» Mục Di lên nối ngôi.
Các quan biết công tá» Mục Di là ngÆ°á»i hiá»n, Ä‘á»u bằng lòng cả.
Công tá» Mục Di lên nối ngôi, rồi truyá»n cho quân sÄ© canh giữ các cá»a thà nh rất nghiêm máºt. SỞ Thà nh vuÆ¡ng kéo đại binh đến, sai Äấu Bá»™t nói vá»›i quân Tống rằng :
- Vua Tống đã bị ta bắt tại đây rồi, sống chết Ở trong tay ta, nước Tống phải mau mau nộp đất đầu hà ng thì vua Tống mới được
toà n tÃnh mệnh.
Công tôn CỠỞ trên mặt thà nh đáp lại rằng :
- NÆ°á»›c ta đã láºp vua má»›i rồi, không khi nà o chịu đầu hà ng.
Äấu Bá»™t nói :
Vua Tống hãy còn đây, sao nÆ°á»›c ngÆ°Æ¡i lại dám láºp vua khác ?
Công tôn CỠnói :
- Vua là m chủ trong nÆ°á»›c, nÆ°á»›c đã không có chủ nữa thì tất phải láºp vua khác.
Äấu Bá»™t nói :
- Nếu chúng ta trả lại vua Tống thì nước Tống định lấy gì để tạ ơn ?
Công tôn CỠnói :
vua cÅ© đã bị bắt, thế là là m nhục cho nÆ°á»›c, dẫu vá» cÅ©ng không được là m vua nữa. Trả lại hay là không trả lại, Ä‘iá»u đó tùy ý. Nếu SỞ cố ý sinh sá»± đánh nhau Tống tôi cÅ©ng xin vâng mệnh.Äấu Bá»™t thấy công tôn Cá» nói ngang nhÆ° váºy, liá»n tâui vá»›i SỞ
Thà nh vÆ°Æ¡ng SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng nổi giáºn, truyá»n cho quân sÄ© xông và o phá thà nh. Quân Tống Ở trên mặt thà nh bắn tên xuống nhÆ° mÆ°a. Quân SỞ chết và bị thÆ°Æ¡ng nhiá»u lắm. Quân SỞ đánh luôn ba ngà y mà không thắng nổi quân Tống. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng nói :
- Kẻ kia đã không thiết đến vua nữa thì ta giết quách Tống Tương công đi.
Thà nh Äắc Thần nói :
- Ngà y trÆ°á»›c đạl vÆ°Æ¡ng bẻ vua Tống vá» tá»™i giết vua Tắng, bây giỠđại vÆ°Æ¡ng lại giết vua Tống còn ra thế nà o ? Vả lại giết vua Tống cÅ©ng không Ãch gì, đã chẳng lấy được nÆ°á»›c Tống mà lại còn thêm oán, chi bằng tha cho vua Tống là hÆ¡n !
SỞ Thà nh vương nói :
- Ta không đánh nổi nước Tống mà lại phải tha cho vua Tống thì còn ra thế nà o ?
Thà nh Äắc Thần nói :
Tôi có má»™t kế : má»›i rồi chỉ có Tá» và Lá»– là không dá»± há»™i Ở đất Vu Äịa. NÆ°á»›c TỠđã hai ba lần cùng ta giao hiếu, chẳng kể là m gì ; còn nÆ°á»›c Lá»– là má»™t nÆ°á»›c lá»… nghÄ©a, xÆ°a nay vẫn giao hiếu vá»›i Tá», không biết SỞ là gì cả, nay ta Ä‘em những váºt lấy được của nÆ°á»›c Tống Ä‘Æ°a biếu vua Lá»—, và má»i vua Lá»– đến há»™i Ở đất Bạc Äô, Lá»– và Tống vốn
thân thuộc với nhau, tất nhiên vua LỖ phải thương tình mà xin hộ cho vua Tống, bấy giỠta sẽ tha vua Tống để là m ơn với Lỗ, khiến cho cả hai nước cùng phải quy phục ta.
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng vá»— tay cÆ°á»i lá»›n mà nói rằng :
Nhà ngÆ°Æ¡i tháºt là cao kiến !
Nói xong, liá»n rút quân vỠđóng Ở đất Bạc Äô, rồi sai ngÆ°á»i Ä‘em những đồ lấy được của nÆ°á»›c Tống sang biếu Lá»– Hi công và đệ trình má»™t bức thÆ°. ThÆ° rằng :
vua nÆ°á»›c Tống là ngÆ°á»i kiêu ngạo vô lá»…, tôi Ä‘a bắt giam lại Ở Bạc ÄÔ rồi. váºy xin Ä‘em các đồ lấy được của nÆ°á»›c Tống sang dâng quý quốc và má»i nhà vua sang há»™i đế xá» việc ấy.
Lá»– Hi công xem thÆ° giáºt mình, trong lòng thÆ°Æ¡ng xót thay cho Tống tÆ°Æ¡ng công ; lại biết rằng nÆ°á»›c SỞ Ä‘em biếu các đồ lấy được của nÆ°á»›c Tống là có ý khoe khoang để dá»a mình, nhÆ°ng sợ thế nÆ°á»›c Sở, cÅ©ng phải nháºn lá»i sang đất Bạc ÄÔ há»™i vá»›i vua Sở. Bấy giá» năm nÆ°á»›c chÆ° hầu : Trần, Sái, Trịnh, Hứa và Tà o, khi trÆ°á»›c đóng Ở đất Vu Äịa, cÅ©ng kéo sang đất Bạc ÄÔ cả, kể cả Lá»– Hi công, cá»™ng thà nh sáu nÆ°á»›c.
Sáu vị chÆ° hầu cùng hợp nhau Ở má»™t chá»— để thÆ°Æ¡ng nghị. Trịnh Văn công muốn tôn SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng là m bá chủ. Các vua chÆ° hầu Ä‘á»u ấp úng không ai dám nói. Lá»– Hi công cả quyết nói rằng :
- Ngôi bá chủ tất phải chá»n ngÆ°á»i nà o có nhân nghÄ©a thì ngÆ°á»i ta má»›i phục, nay vua nÆ°á»›c SỞ cáºy sức mạnh bắt giam vua Tống, là m cho lòng ngÆ°á»i nghi sợ. Chúng ta cùng vá»›i Tống cÅ©ng là bạn đồng minh vá»›i nhau, nay ta cúi đầu chịu theo nÆ°á»›c SỞ mà không biết cứu vua Tống chắc rằng thiên hạ chê cÆ°á»i. Nếu nÆ°á»›c SỞ tha cho vua
Tống để giữ lấy tình hòa hiếu thì chúng ta sẽ vâng mệnh.
Các vua chÆ° hầu Ä‘á»u nói rằng :
- Vua LỖ nói phải lắm ?
Thà nh Äắc Thần Ä‘em lá»i nói của Lá»– Hi công tâu vá»›i SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng nói :
- Các vua chÆ° hầu thuáºn tôn ta là m bá chủ thì có đâu ta lại dám trái ý.
Nói xong, truyá»n láºp Ä‘Ã n để cùng vá»›i các vua chÆ° hầu há»™i thá». Ngà y hôm sau, SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng tha cho Tống TÆ°Æ¡ng công và cho được gặp mặt các vua chÆ° hầu. Tống TÆ°Æ¡ng công vừa theo vừa giáºn, buồn rầu khôn xiết, nhÆ°ng bất đắc dÄ© cÅ©ng phải và o tạ Æ¡n các vua chÆ° hầu.
Trịnh Văn công cùng với các vua chư hầu tôn SỞ Thà nh vương lên là m bá chủ.
Khi há»™i thá» xong, các vua chÆ° hầu Ä‘á»u vá» nÆ°á»›c cả. Tống tÆ°Æ¡ng công nghe tin công tá» Mục Di đã lên là m vua nÆ°á»›c Tống rồi, toan bá» trốn sang nÆ°á»›c Vệ. Công tá» Mục Di sai ngÆ°á»i sang nói vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công rằng :
Tôi phải tạm lên ngôi là để giữ nÆ°á»›c cho chúa công đó mà thôi, xin chúa công cứ vá».
Rồi sắp đặt xa giá Ä‘i rÆ°á»›c TÆ°Æ¡ng công vá». Công tá» Mục Di lại lui xuống là m bá» tôi.
Tống TÆ°Æ¡ng công chỉ chăm chăm muốn là m bá chủ, bị SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng má»™t phen là m nhục, nghÄ© oán đến cốt tủy chỉ giáºn sức mình không thể địch nổi ; lại thấy Trịnh Văn công xÆ°á»›ng nghị tôn SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng là m bá chủ, thì lại cà ng căm tức, vẫn muốn Ä‘em quân đánh nÆ°á»›c Trịnh. Äến năm sau, Trịnh Văn công lại sang triá»u kiến SỞ
Thà nh vÆ°Æ¡ng ; Tống TÆ°Æ¡ng công nghe tin, giáºn lắm, liá»n cỠđại binh sang đánh Trịnh, giao quyá»n chinh cho công tá» Mục Di để giúp thế tá» VÆ°Æ¡ng Thần giữ nÆ°á»›c. Công tá» Mục Di can rằng :
Trịnh Ä‘ang giao hiếu vá»›i Sở, nếu ta đánh Trịnh thì SỜ tất sang cứu, vị tất ta đã đánh nổi, chi bằng ta hãy sá»a sang chÃnh trị trong nÆ°á»›c để đợi thá»i là hÆ¡n.
Quan tÆ° mã là công tôn Cố, cÅ©ng tìm lá»i khuyên can. Tống TÆ°Æ¡ng công nổi giáºn mà nói rằng :
Nhà ngươi không muốn đánh thì để ta đi một mình !
Công tôn Cá» không dám nói nữa, liá»n cùng vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công Ä‘em quân sang đánh Trịnh. CÓ quân thám tá» báo tin cho Trịnh Văn công Trịnh Văn công sợ lắm, vá»™i và ng sai ngÆ°á»i sang cáo cấp vá»›i SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng nói :
- Nước Trịnh thỠta như cha, ta nên đem quân sang cứu mới được
Thà nh Äắc Thần nói :
- Cứu Trịnh không bằng đánh Tống.
SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng há»i :
- Tại sao ?
Thà nh Äắc Thần nói :
Từ khi vua Tống bị bắt, ngÆ°á»i nÆ°á»›c Tống Ä‘á»u sợ mất vÃa, nay vua Tống không tá»± lượng sức mình, dám cỠđại binh Ä‘i đánh Trịnh, tất là trong nÆ°á»›c bá» không, ta Ä‘em quân sang đánh, chắc hẳn phải được ; dẫu vua Tống kéo quân vá», cÅ©ng không thể nà o địch nổi.
SỜ Thà nh vựơng khen phải, liá»n sai Thà nh Äắc Thần là m chánh tÆ°á»›ng, Äấu Bá»™t là m phó tÆ°á»›ng ; Ä‘em quân Ä‘i đánh Tống. Tống TÆ°Æ¡ng công đánh nhau vá»›i Trịnh, nghe tin quân nÆ°á»›c SỞ kéo sang đánh Tống, vá»™i và ng thu quân trở vá», đóng Ở phia nam sông Hoằng Thủy để đối địch vá»›i quân Sở. Thà nh Äắc Thần sai ngÆ°á»i Ä‘Æ°a chiến thÆ° cho Tống TÆ°Æ¡ng công.
Công tôn CỠbáo Tống Tương công rằng :
- NÆ°á»›c SỞ Ä‘em quân tá»›i đây là cết để cứu nÆ°á»›c Trịnh nay ta buông nÆ°á»›c Trịnh ra để xin lá»—i nÆ°á»›c SỞ thì nÆ°á»›c SỞ tất rút quân vá».
Tống Tương công nói :
- Ngà y xưa TỠHoà n công thân đem quân sang đánh Sở, nay SỞ đến đánh mình mà mình lại thôi thì sao nối được sự nghiệp bá chủ của TỠHoà n công ?
Công tôn CỠlại nói :
- Ngà y nay áo giáp của ta, không bá»n bầng của nÆ°á»›c SỞ ; gÆ°Æ¡m giáo của ta, không sắc bằng của nÆ°á»›c SỞ ; quân sÄ© của ta, không mạnh bằng của nÆ°á»›c Sở. NgÆ°á»i nÆ°á»›c Tống ta sợ quân SỞ nhÆ° sợ giống rắn rết, chúa công chắc và o cái gì mà dám đánh ?
Tống Tương công nói :
- Kể binh giáp thì SỞ hơn ta, nhưng kể nhân nghĩa thì ta hơn SỞ Ngà y xưa Vũ vương nhà Chu chỉ có ba nghìn quân mà đánh nổi ức vạn quân của vua Trụ, cũng nhỠcó nhân nghĩa đó thôi, can chi mà sợ !
Nói xong, liá»n phê và o chiến thÆ° hẹn ngà y giao chiến. Tống TÆ°Æ¡ng công sai chế má»™t lá cá» tháºt to để cắm Ở trên xe ; trong lá cá» có Ä‘á» hai lá»›n "Nhân nghÄ©a". Công tôn Cá» phà n nà n nêng vá»›i quan đại phu là Dược Bá»™c Y rằng :
- Tranh chiến cốt phải sát phạt mà lại nói đến nhân nghÄ©a, thì tôi tháºt không hiểu cái nhân nghÄ©a của chúa công ra thế nà o ! Chẳng qua là trá»i thu mất hồn phách của chúa công tôi thấy nguy lắm. Bây giá» chúng ta nên nghÄ© thế nà o để giữ cho không đến ná»—i ịnất nÆ°á»›c
Tống.
Thà nh Äắc Thần đóng quân Ở phái nam sông Hoằng Thủy. Äến ngà y khai chiến, Äấu Bá»™t nói vá»›i Thà nh Äắc Thần xin bắt đầu trống canh năm cho quân sÄ© sang đò, kẻo sợ ngÆ°á»i nÆ°á»›c Tống đánh chặn Ở bên kia bá» sông. Thà nh Äắc Thần cÆ°á»i mà nói rằng :
Vua nÆ°á»›c Tống là ngÆ°á»i gà n dở, có biết binh pháp là gì ! Ta sang sá»›m thì đánh được sá»›m, sang trÆ°a thì đánh được trÆ°a, có gì mà sợ !
Trá»i sáng rõ, quân SỞ má»›i lục tục kéo sang. Công tôn Cá» nói vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công rằng :
- Quân nÆ°á»›c SỞ chá» trá»i sáng rõ, má»›i kéo sang đò, thế là có ý khinh ta. Nay ta nhân lúc há» Ä‘ang sang đò mà xông và o đánh thì tất có thể phá vỡ được, nếu để cho quân SỞ sang xong thì quân SỞ nhiá»u quân ta Ãt, địch là m sao nổi ?
Tống Tương công trỠvà o lá cừ mà bảo công tôn CỠrằng :
- Nhà ngươi không trông thấy hai chữ "Nhân nghĩa" hay sao ?
Ta dùng binh rất Ä‘Æ°á»ng hoà ng, lê nà o lại nhân lúc ngÆ°á»i ta Ä‘ang sang đò mà xông và o đánh bao giá» !
Công tôn Cá» lại nghÄ© thầm mà phà n nà n má»™t mình. Äược má»™t lúc quân SỞ sang đò xong rồi, Thà nh Äắc Thần đầu Ä‘á»™i mÅ© ngá»c, mình mặc áo giáp, tay cầm roi, Ä‘ang chỉ bảo cho quân sÄ© sắp hà ng bà y tráºn, khi thế ngang nhiên, trông bá»™ không sợ ai cả. Công tôn Cá» lại nói vá»›i Tống TÆ°Æ¡ng công rằng :
Quân SỞ còn Ä‘ang sắp hà ng bà y tráºn, xin chúa công cho quân xông và o đánh ngay Ä‘i thì tất quân SỞ phải vỡ.
Tống Tương công nhổ và o mặt công tôn CỠmà mắng rằng :
Nhà ngÆ°Æ¡i chỉ tham cái lợi má»™t lúc, mà không nghÄ© đến Ä‘iá»u nhân nghÄ©a muôn Ä‘á»i hay sao ! Ta dùng binh rất Ä‘Æ°á»ng hoà ng, lẽ nà o lại nhân lúc ngÆ°á»i ta chÆ°a sắp hà ng bà y tráºn xong mà xông và o đánh bao giá» !
Công tôn Cá» lại vò đầu bứt tai mà phà n nà n mãi. Quân SỞ đã sắp hà ng bà y tráºn xong, quân Tống trông thấy quân SỞ khà thế hùng dÅ©ng, Ä‘á»u có ý sợ hãi. Tống TÆ°Æ¡ng công truyá»n cho quân sÄ© nổi hiệu trống. Quân SỞ cÅ©ng nổi hiệu trống. Tống TÆ°Æ¡ng công cầm giáo dà i, xông và o đánh trÆ°á»›c, bị quân SỞ vây kÃn lại. Công tôn Cá» theo và o để há»™ giá thì bị tÆ°á»›ng nÆ°á»›c SỞ là Äấu Bá»™t đón đánh, may có tÆ°á»›ng nÆ°á»›c
Tống là Hoa Tú Lão xông đến giao chiến vá»›i Äấu Bá»™t. Công tôn Cá» ra sức phá vòng vây của quân Sở, bá»—ng gặp HÆ°á»›ng Xi Thủ (tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tống) máu me đầy mặt, gá»i công tôn Cố mà bảo rằng :
Ngà i mau mau và o mà cứu lấy chúa công !
Khi công tôn Cố và o đến nÆ¡i thấy công tá» Äãng bị thÆ°Æ¡ng nặng nằm Ở trên xe ; lá cá» "Nhân nghÄ©a" đã bị quân SỞ lấy mất rồi :
Tống TÆ°Æ¡ng công mình bị mấy đấu thÆ°Æ¡ng, phÃa đùi chân phải lại bị má»™t mÅ©i tên, đứt gân không đứng dáºy được. Công tá» Äãng trông thãý công tôn CỠđến, trừng mắt nhìn mà bảo rằng :
- Quan tư mã cố sức mà cứu lấy chúa công, tôi đà nh chết Ở đây thôi !
Nói xong thì chết ngay. Công tôn Cố thÆ°Æ¡ng xót vô cùng, vá»±c Tống TÆ°Æ¡ng công lên xe, rồi cố sức phá vòng vây mà chạy. HÆ°á»›ng Xi Thủ Ä‘i sau để ngăn quân Sở. Công tôn Cá» và Tống TÆ°Æ¡ng công luôn đêm chạy vá». Quân Tống chết hại không biết bao nhiêu mà kể, những cha mẹ vợ con Ä‘á»u khóc lóc than thở, oán Tống TÆ°Æ¡ng công không nghe lá»i công tôn Cố để đến ná»—i thua. Tống TÆ°Æ¡ng công nghe nói, thở dà i mà than rằng :
- NgÆ°á»i quân tá» ra tráºn, không đâm ngÆ°á»i đã bị thÆ°Æ¡ng rồi, không bắt ngÆ°á»i già hai thứ tóc, ta đây cÅ©ng chỉ cốt lấy Ä‘iá»u nhân nghÄ©a, bắt chÆ°á»›c chi những thói tà n bạo ấy
NgÆ°á»i trong nÆ°á»›c nghe thấy Tống TÆ°Æ¡ng công nói nhÆ° váºy, ai cÅ©ng chẽ cÆ°á»i.
Quân SỞ đã thắng tráºn rồi, lại thu quân mà sang sông Hoằng Thủy định trở vá» nÆ°á»›c SỞ ; vừa ra khá»i địa giá»›i nÆ°á»›c Tống thì nghe báo SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng Ä‘em đại binh đến tiếp ứng, hiện Ä‘ang đóng quân Ở đất Kha Trạch (đất nÆ°á»›c Trịnh). Thà nh Äắc Thần bèn sang đất Kha Trạch để yết kiến SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng và dâng các đồ lấy được của nÆ°á»›c Tống, SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng nói :
- Ngà y mai vua nưởc Trịnh Ä‘em cả phu nhân đến đây khao thưởng quân sÄ© ; ta nên bà y các phãm váºt lấy được của nÆ°á»›c Tống để khoe vá»›i vua Trịnh.
Nguyên Trịnh Văn công lấy em gái SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng là Vu thì, tức là nà ng Văn Vu. Văn Vu nghÄ© tình anh em, cÅ©ng theo Trịnh Văn công đến đất Kha Trạch để yết kiến SỜ Thà nh vÆ°Æ¡ng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng cho xem các phẩm váºt lấy được của nÆ°á»›c Tống. VỢ chồng Trịnh Văn công cùng chúc mừng SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng, và khao thưởng các hà ng quân sÄ© Ngà y hôm sau, Trịnh Văn công má»i SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng và o trong thà nh rồi bà y tiệc long trá»ng để thết đãi, Văn Vu sinh được hai ngÆ°á»i . con gái là Bá Vu và Thúc Vu, bấy giá» chÆ°a gả chồng. Văn Vu sai hai con lấy lá»… cáºu cháu ra yết kiến SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng mừng lắm. Trịnh Văn công cùng vá»›i vợ vả con gái thay đổi nhau để má»i rượu từ giá» ngỠđến giá» tuất là m cho SỞ Tbà nh vÆ°Æ¡ng say tÃt. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng bảo Văn Vu rằng :
- Nay ta quá vui, uống rượu say lắm, em và hai cháu nên Ä‘Æ°a ta vá» Văn Vu xin vâng lá»i. Trịnh Văn công tiá»…n SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng ra đến cá»a thà nh, rồi trở vá» trÆ°á»›c, còn Văn Vu và hai con gái theo SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng sang táºn chá»— quân dinh. SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng thấy hai cháu gái Ä‘á»u có nhan sắc thì Ä‘Æ°a và o phòng rồi cáºu cháu mây mÆ°a cùng
nhau. Văn Vu hiết chuyện tức giáºn, má»™t mình trằn trá»c trong mà n, cả đêm không ngủ được, nhÆ°ng sợ uy Sá» Thà nh vÆ°Æ¡ng, không dám nói ra. Ngà y hôm sau, SỞ Thà nh vÆ°Æ¡ng Ä‘em các phẩm váºt lấy được của nÆ°á»›c Tống chia cho Văn Vu má»™t ná»a, rá»—i bắt hai cháu gái Ä‘em vá» nÆ°á»›c SỞ Quan đại phu nÆ°á»›c Trịnh là Thúc Thiẽm than rằng :
- Vua SỞ khinh miệt lá»… giáo nhÆ° váºy thì toà n vẹn thế nà o được ?
Lại nói chuyện công tá» Trùng NhÄ© nÆ°á»›c Tấn sang đến nÆ°á»›c Tá», Ở được bảy năm, đến khi Tá» Hoà n công mất, các con tranh nhau nối ngôi, trong nÆ°á»›c đại loạn ; rồi Tá» Hiếu công lên ngôi, lại đổi hết cả chÃnh sá»± : giảng hòa vá»›i Sở, gây thù vá»›i Tống, thà nh ra nhiá»u chuyện lôi thôi Bá»n Triệu Thôi bà n nêng vá»›i nhau rằng :
- Chúng ta theo công tá» Trùng NhÄ© sang đây là muốn nhá» binh lá»±c nÆ°á»›c TỠđể vá» lấy lại nÆ°á»›c, nay nÆ°á»›c Tá» lắm việc nhÆ° váºy, tất là không giúp được công tá» ta rồi, chi bằng chúng ta sang nÆ°á»›c khác để lo liệu thì hÆ¡n.
Nói xong, định thÆ°Æ¡ng nghị vá»›i công tá» Trùng NhÄ©. Bấy giá» công từ Trùng NhÄ© say đắm nà ng KhÆ°Æ¡ng tá» , ngà y đêm chỉ uống rượu vui, chẳng thiết đến việc gì cả. Bá»n Triệu Thôi chầu chá»±c đến mÆ°á»i ngà y mà không được gặp mặt. Ngụy Thù giáºn lắm, nói :
- Chúng ta tưởng công tá» là ngÆ°á»i có chÃ, váºy nên lặn lá»™i mà theo tá»›i đây. Nay Ở nÆ°á»›c Tá», thấm thoát đã bảy năm trá»i, mà công tá» lÆ°á»i biếng đắm say nhÆ° váºy, khiến chúng ta đợi đến mÆ°á»i ngà y nay mà không được gặp mặt, thế thì bao giá» má»›i thà nh sá»± được ?
HỒ Yển nói :
Äây không phải là chá»— chúng ta há»p nhau nói chuyện, các ngÆ°Æ¡i theo ta đến đằng kia.
Nói xong, liá»n kéo nhau ra ngoà i cá»a đông, đến má»™t chá»— gá»i là Tang âm. Chá»— ấy là má»™t bãi dâu, dâu má»c xanh um cả, bóng mặt trá»i không rá»i xuống đến mặt đất. Triệu Thôi cùng vá»›i các vị hà o kiệt ngồi xúm quanh má»™t vòng. Triệu Thôi há»i Há»’ Yển rằng :
- Nhà ngươi định thế nà o ?
HỒ Yển nói :
- Công tá» Ä‘i hay không, cÅ©ng do chúng ta mà thôi. Chúng ta cứ thu xếp sẵn các đồ hà nh trang, rồi giả cách má»i công tá» Ä‘i săn mà bắt ép phải Ä‘i, thì má»›i được việc. NhÆ°ng trÆ°á»›c hết ta hãy bà n xem nên Ä‘i nÆ°á»›c nà o cái đã.
Triệu Thôi nói :
- Nay vua Tống Ä‘ang có chà muốn là m bá chủ, mà tÃnh lại hiếu danh, ta nên sang đấy ; bằng sang đấy mà không được, bấy giá» ta sẽ sang Tần và Sở, tất thế nà o cÅ©ng có nÆ°á»›c giúp ta.
HỒ Yển nói :
Tôi cùng với quan tư mã nước Tống là công tôn Cố, có quen biết nhau, nay sang qua đãy, thỠxem hỠxỠra sao !
Má»i ngÆ°á»i cùng nhau bà n định má»™t lúc xong, vẫn tưởng bãi dâu vắng vẻ không có ai biết được, ngỠđâu trong bụi dâu có má»™t bá»n thị nữ của Tá» KhÆ°Æ¡ng hÆ¡n mÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘ang hái dâu vá» nuôi tằm, nghe tiếng ngÆ°á»i nói chuyện, liá»n đứng nép má»™t chá»— để rình xem sá»± tình ra sao. Khi nghe được hết cả câu chuyện rồi, há» bèn vá» nói lại vá»›i
Khương thị Nà ng mắng rằng :
- Chúng bay chỉ nói cà n, đâu có những việc ấy
Nói xong, liá»n bắt bá»n thị nữ giam và o má»™t phòng kÃn, đợi đến ná»a đêm Ä‘em giết chết cả, để giữ cho công việc khá»i tiết lá»™ ra ngoà i, rồi và o đánh thức công tá» Trùng NhÄ© dáºy mà bảo rằng :
Các ngÆ°á»i theo hầu công tá», định Ä‘em công tá» Ä‘i nÆ°á»›c khác, có mấy đứa thị nữ hái dâu nghe được, vá» nói vá»›i thiếp, thiếp sợ công việc tiết lá»™ ra ngoà i, có sinh ra sá»± ngăn trở gì chăng, hiện đã giết bá» mấy đứa ấy Ä‘i rồi. Công tá» nên mau mau thu xếp để khởi hà nh.
Trùng Nhĩ nói :
- NgÆ°á»i ta Ở Ä‘á»i, quý hồ được vui vẻ sung sÆ°á»›ng thì thôi, ta chỉ muốn Ở đây cho yên thân, nhất định không Ä‘i đâu cả !
TỠKhương nói :
Từ khi công tá» Ä‘i trốn đến giá», nÆ°á»›c Tấn không năm nà o được yên, ấy là lòng trá»i có ý đợi công tỠđó. Công tá» Ä‘i chuyến nà y, tất thu phục được nÆ°á»›c Tấn, xin công tá» phải quyết Ä‘oán má»›i được.
Trùng NhÄ© ham mê KhÆ°Æ¡ng tá» , vẫn không chịu Ä‘i. Ngà y hôm sau, bá»n Triệu Thôi đứng Ở ngoà i cá»a cung, sai ngÆ°á»i và o nói má»i công tá» Trùng NhÄ© Ä‘i săn. Trùng NhÄ© còn Ä‘au nằm nghỉ chÆ°a dáºy, sai ngÆ°á»i ra bảo rằng :
Công tá» hÆ¡i mệt trong mình, chÆ°a dáºy chải gá»™i được, hôm nay không Ä‘i.
KhÆ°Æ¡ng thị nghe nói, sai ngÆ°á»i má»i má»™t mình Há»’ Yển và o, Ä‘uổi hết ngÆ°á»i xung quanh Ä‘i mà bảo Há»’ Yển rằng :
- Nhà ngÆ°Æ¡i má»i công tá» Ä‘i săn là có ý gì ?
HỒ Yển nói :
- Khi trÆ°á»›c công tỠỞ nÆ°á»›c Äịch, chẳng ngà y nà o không Ä‘i săn ; tữ khi sang đây, đã lâu lắm không Ä‘i, chúng tôi sợ công tá» sinh lÆ°á»i biếng, váºy phải đến má»i, chứ có ý gì đâu !
KhÆ°Æ¡ng thị cÆ°á»i tủm tỉm mà rằng :
- Lần nà y đi săn, không sang nước Tống thì tất sang nước Tần và nước Sở, có phải thế không ?
Há»’ Yển giáºt mình kinh sợ, nói :
- Äi săn có đâu lại Ä‘i xa nhÆ° váºy !
TỠKhương nói :
- Các ngÆ°Æ¡i muốn Ä‘em công tá» trốn Ä‘i, ta đã biết cả rồi, lại còn giấu giếm gì nữa ? Äêm má»›i rồi, ta cÅ©ng cố khuyên công tá», nhÆ°ng công tá» nhất định không nghe, âu là để chiá»u hôm nay tôi bà y má»™t tiệc rượu, đổ cho công tá» uống tháºt say, rồi các ngÆ°á»i vá»±c công tá» lên xe mà đem Ä‘i thì má»›i được việc.
HỒ Yển sụp lạy mà nói rằng :
Nếu phu nhân dứt bá» tình riêng, để giúp nên việc lá»›n cho công tá» thì cái hiá»n đức ấy tháºt là xÆ°a nay Ãt có ?
Nói xong, Há»’ Yển cáo từ lui ra, vá» nói chuyện vá»›i bá»n Triệu Thôi rồi thu xếp các đồ hà nh trang, kéo nhau ra đợi sẵn Ở ngoà i cõi, chỉ có Há»’ Yển, Ngụy Thù và Äiên Hiệt, ba ngÆ°á»i Ä‘em hai cái xe nhá» chá»±c Ở ngoà i cá»a cung, để chá» tin KhÆ°Æ¡ng thị. Chiá»u hôm ấy, KhÆ°Æ¡ng thị bà y tiệc Ở trong cung má»i công tá» Trùng NhÄ© uống rượu. Trùng
Nhĩ nói :
CÓ việc gì mà nà ng bà y tiệc là m váºy ?
Khương thị nói :
- Thiếp nghe nói công tá» có chi muốn vá» nÆ°á»›c, gá»i là có chén rượu nhạt để tiá»…n chân.
Trùng Nhĩ nói :
NgÆ°á»i ta Ở Ä‘á»i, khác nà o nhÆ° bóng ngá»±a câu qua cá»a sổ, quý hồ yên pháºn thì thôi, còn cầu cạnh là m chi nữa !
Khương thị nói :
Äã gá»i là trượng phu thì nên láºp chà ! Nay các ngÆ°á»i theo hầu hết sức giúp công tá», công tá» phải nghe lá»i má»›i được.
Trùng NhÄ© có ý giáºn, bá» chén rượu không uống nữa. KhÆ°Æ¡ng thị há»i :
- công tá» tháºt không muốn Ä‘i, hay là nói dối thiếp ?
Trùng Nhĩ nói :
Ta quyết không đi, khi nà o lại nói dối !
KhÆ°Æ¡ng thị vùa cÆ°á»i vừa nói :
- Äi là cái chà của công tá», mà không Ä‘i là cái tình của công tá». Tiệc rượu nà y thiếp đặt ra định để tiá»…n công tá» bây giá» lại dùng để lÆ°u công tá» chá»› sao Thiếp xin cùng vá»›i công tá» uống rượu tháºt vui !
Trùng NhÄ© bằng lòng. Hai vợ chồng cùng nhau chén thù chén tạc, KhÆ°Æ¡ng thị lại sai các thì nữ múa hát để dâng rượu cho Trùng NhÄ©. Trùng NhÄ© không thể uống được nữa, KhÆ°Æ¡ng thì lại cố ép mãi, thà nh ra Trùng NhÄ© say quá, nằm phục xuống giÆ°á»ng. KhÆ°Æ¡ng bèn lấy chăn đắp lại, rồi sai ngÆ°á»i gá»i Há»’ Yển. Há»– Yển biết là Trùng NhÄ©
đã say rượu rồi, vá»™i và ng Ä‘em Ngụy Thù và Äiêu Hiệt và o cung, cứ để nguyên cả chăn chiếu mà khiêng Trùng NhÄ© ra đặt lên trên xe. Há»’ Yển cáo từ KhÆ°Æ¡ng thị, rồi lên xe Ä‘em Trùng NhÄ© Ä‘i. KhÆ°Æ¡ng thị ứa nÆ°á»›c mắt trở và o. Bá»n Há»’ Yển Ä‘i đến ngoà i cõi nÆ°á»›c Tá», liá»n hợp là m má»™t vá»›i bá»n Triệu Thôi, Ä‘i suốt đêm hôm ấy được năm sáu mÆ°Æ¡i dặm.
Gà gáy bốn phÃa, trá»i đã gần sáng, Trùng NhÄ© Ở trong xe, má»›i tỉnh dáºy, gá»i ngÆ°á»i lấy nÆ°á»›c uống. Bấy giá» Há»’ Yển Ä‘Æ°Æ¡ng cầm cÆ°Æ¡ng xe ngồi Ở bên cạnh bèn trả lá»i :
- Công tá» muốn uống nÆ°á»›c thì xin đợi đến lúc trá»i sáng đã.
Trùng Nhĩ thấy chỗ nằm lúc lắc không được êm, lại nói :
- Các ngÆ°Æ¡i đỡ ta xuống khá»i cái giÆ°á»ng nà y.
HỒ Yển nói :
- GiÆ°á»ng đâu, xe đây mà ?
Trùng NhÄ© trừng mắt nhìn, há»i :
Ai thế?
HỒ Yển nói :
- Tôi là HỒ Yển.
Trùng NhÄ© hoảng hốt, tung chăn ngồi dáºy, quát mắng :
Các ngươi không nói trước cho ta biết, định đem ta đi đâu thế nà y ?
HỖ Yển nói :
- Chúng tôi định đem nước Tấn mà dâng công tỠđó !
Trùng Nhĩ nói :
- Tấn chÆ°a thấy đâu, đã bá» mất Tá», ta không muốn Ä‘i ?
HỒ Yển nói dối rằng :
- Bây giá» Ä‘i khá»i nÆ°á»›c TỠđã hÆ¡n trăm dặm rồi ? Nếu vua Tá» biết công tá» trốn Ä‘i, tất nhiên cho quân Ä‘uổi bắt, ta chá»› nên trở lại !
Trùng NhÄ© hầm hầm nổi giáºn, trông thấy Ngụy Thù cầm ngá»n giáo Ở bên cạnh, liá»n giáºt lấy mà đâm Há»’ Yển.
|
|
|
Từ khóa được google tìm thấy
|
ãàçïðîì, áèçíåñ, âÿçàíèå, đông chu liệt quốc, đông chu liet quoc prc, dong chau liet quoc 4vn, dong chau liet quoc pdf, dong chau liet quoc.prc, dong chu liet epub, dong chu liet quoc, dong chu liet quoc 4vn, dong chu liet quoc pdf, dong chu liet quoc prc, dong chu liet quoc. prc, dong chu liet quoc.epub, êàìèí, ebook dong chu liet quoc, èñòîðèÿ, ïåñíÿ, ïèêàï, ïëèòêà, ïîòòåð, îòêðûòêè, ïðîãíîç, ïðîñòèòóòêè, ôåäåðàëüíàÿ, òåñòû, ýëåêòðîìîíòàæ |
| |