Những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đầu tóc rÅ© rượi xông và o ngá»±a của tÆ°á»›ng Horne. Há» túm lấy dây cÆ°Æ¡ng, bà n đạp bám và o tà áo chẽn bằng da… NgÆ°á»i gầy đét, Ä‘en sì vì khói của đám cháy, mắt trợn ngÆ°á»i, há» la hét: "Ná»™p thà nh Ä‘i, hãy ná»™p thà nh Ä‘i!"
Quân giáp kỵ - Ä‘á»™i há»™ vệ của lão - mặt sa sầm, cÅ©ng bị chẹn lại, không tà i nà o đến chá»— lão được… Tiếng gầm thét của đại bác Nga là m rung chuyển nhà cá»a nÆ¡i quảng trÆ°á»ng ngổn ngang kèo cá»™t cháy Ä‘en, gạch ngói vỡ. Tráºn pháo kÃch kéo dà i đã sáu ngà y nay rồi. Hôm qua, tÆ°á»›ng Horne đã thẳng tay bác bá» lá»i Ä‘á» nghị phải chăng và nhã nhặn của đại nguyên soái Oginvy Ä‘Æ°a ra, nhằm tránh cho thà nh phố những sá»± khủng khiếp của má»™t cuá»™c xung phong và cÆ¡n cuồng ná»™ của các đạo quân sẽ trà n và o. Äá» trả lá»i, tÆ°á»›ng Horne đã vo tròn bức thÆ° của dại nguyên soái, ném và o mặt sứ giả. Cả thà nh phố đã biết chuyện đó.
Viên tÆ°á»›ng Ä‘Æ°a cặp mắt lỠđục nhÆ° thể kéo mà ng, nhìn mặt những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đang gà o thét, - những khuôn mặt méo xệch Ä‘i vì sợ hãi, đói khát - bá»™ mặt của chiến tranh là thế đó! Lão rút kiếm ra và lấy bản kiếm Ä‘áºp và o đầu má»i ngÆ°á»i, và giục ngá»±a. Äám Ä‘Ã n bà kêu lên: "Giết chúng tôi Ä‘i, hãy giết chúng tôi Ä‘i! Cứ dà y xéo chúng tôi cho chết Ä‘i!" Lão lão đảo - há» Ä‘ang lôi lão ra khá»i yên ngá»±a… Vừa lúc đó má»™t tiếng ầm ầm khủng khiếp nổ vang, khiến trái tim sắt đá của lão cÅ©ng phải rung lên. PhÃa sau các mái ngói của thà nh phố cÅ©, vá»t lên má»™t cá»™t khói lá»a và ng khè và đen ngòm:
- Các hầm thuốc súng đã nổ tung. Cái tháp cao của toà thị sà nh cÅ© kỹ nghiêng ngả. Tiếng gà o thét cuống cuồng nổi dáºy, thiên hạ chạy tán loạn và o các ngõ ngang, quảng trÆ°á»ng vắng tanh. TÆ°á»›ng Horne đặt thanh kiếm nằm ngang trên yên, thúc ngá»±a phi vá» phÃa pháo Ä‘Ã i Danh dá»±. Từ bên kia sông, đạn trái phá bay tá»›i, to dần lên trông thấy, vạch thà nh những Ä‘Æ°á»ng bay Ä‘á»™t ngá»™t, rÃt lên rÆ¡i và o mái những ngôi nhà có đầu hồi nhô ra bên trên Ä‘Æ°á»ng phố, rÆ¡i và o các ngõ hẻm quanh co, xoáy tÃt rồi nổ tung… TÆ°á»›ng Horne luôn chân thúc cặp Ä‘inh thúc ngá»±a to tÆ°á»›ng và o bên sÆ°á»n rá»›m máu của con ngá»±a khiến nó thỉnh thoảng lại lồng lên.
Má»™t đám bụi và khói mù mịt phủ kÃn pháo Ä‘Ã i Danh dá»±. TÆ°á»›ng Horne nhìn thấy những đống gạch vụn, những khẩu đại bác đổ láºt, những con ngá»±a nằm chổng bốn vó lên trá»i và má»™t lá»— hổng to tÆ°á»›ng vá» phÃa quân Nga. Các bức tÆ°á»ng đã đổ sáºp tan tà nh đến táºn móng viên chỉ huy trung Ä‘oà n mình mẩy xám xịt cát bụi và bị thÆ°Æ¡ng ở mặt tiến lại, tÆ°á»›ng Horne bảo hắn: "Ta ra lệnh cho ngÆ°Æ¡i chặn quân giặc lại". Viên sÄ© quan liếc nhìn lão ra Ä‘iá»u oán trách hay có lẽ là mỉa mai cÅ©ng nên… TÆ°á»›ng Horne quay Ä‘i, thúc ngá»±a phóng qua những ngõ hẻm chạy vá» phÃa pháo Ä‘Ã i Victoria. Mấy lần lão đã phải Ä‘Æ°a ống tay áo da lên che mặt để tránh lá»a của các ngôi nhà đang bốc cháy. Khi gần đến nÆ¡i, lão nghe thấy tiếng gà o rú của những viên đạn trái phá Ä‘ang bay. Quân Nga bắn rất trúng. Những bức tÆ°á»ng gần bị phá sáºp của pháo Ä‘Ã i bị cong lên, tung lên trá»i rồi rÆ¡i xuống. TÆ°á»›ng Horne xuống ngá»±a. Tên lÃnh mặt tròn và nh vạnh, nÆ°á»›c da hồng hà o, cầm lấy dây cÆ°Æ¡ng và cố tình tránh không nhìn thẳng và o mặt lão. TÆ°á»›ng Horne lấy nắm tay Ä‘eo găng của mình đấm cho hắn má»™t cái và o cằm, rồi lão leo lên má»™t đống gạch vụn, trèo lên má»™t mảnh tÆ°á»ng chÆ°a đổ. Từ nÆ¡i đó, lão trông thấy tráºn xung phong đã bắt đầu.
Melsikov chạy trên chiếc cầu nổi giữa đám tân binh bé nhá» của trung Ä‘oà n Inghecmanlan, vừa chạy vừa vung kiếm lên và hò hét inh á»i. Tất cả quân lÃnh cÅ©ng Ä‘á»u là m nhÆ° váºy. Từ trên tÆ°á»ng thà nh cao của pháo Ä‘Ã i Ivan-gorod, những khẩu đại bác bằng gang bắn tá»›i tấp và o há»: những quả trái phá rẽ không khà rÆ¡i xuống nÆ°á»›c ầm ầm, bay vèo vèo, qua trên đầu. Äến đầu cầu Melsikov nhảy lên tả ngạn và quay lại: hắn dáºm chân, phất vạt chiến bà o: "Tiến lên! Tiến lên!" Äám tân binh, túi Ä‘eo ở lÆ°ng khiến ngÆ°á»i nom nhÆ° gù, chạy thà nh đám dà y đặc trên cái cầu đã lún võng xuống.
Song Melsikov có cảm giác nhÆ° há» vẫn dáºm chân tại chỗ… "Nhanh lên! Nhanh lên!" Và nhÆ° má»™t ngÆ°á»i say rượu, hắn văng ra những câu chá»i rủa dữ tợn mà hắn vừa má»›i đặt ra.
Ở đó trên bá» bên trái, trên dải đất hẹp ngăn cách bá» sông vá»›i bức tÆ°á»ng ẩm Æ°á»›t của pháo Ä‘Ã i Victoria, chá»— đứng không được bao nhiêu; quân lÃnh đã vượt được qua cầu, chen chúc nhau, xô đẩy nhau, Ä‘i cháºm lại và toả ra mùi mồ hôi nồng nặc. Melsikov bèn chạy bì bõm dÆ°á»›i nÆ°á»›c ngáºp lên đến đầu gối, vượt qua Ä‘oà n quân: "Trống đâu, tiến lên! CỠđâu, tiến lên!". GiỠđây đại bác của pháo Ä‘Ã i Ivan-gorod bắn qua sông, nã và o đám quân Nga, văng trúng và o ngÆ°á»i há» nghe phầm pháºp… Chân trượt, tay chá»›i vá»›i, các hà ng đầu đã leo lên được những đống gạch vụn của lá»— hổng rồi trèo lên đỉnh… Tiếng trống nổi lên… Tiếng hò reo cà ng to, à o à o trên đầu Ä‘oà n tân binh đã leo lên tá»›i mặt tÆ°á»ng thà nh. Äằng xa, phÃa bên kia, má»™t giá»ng nói khà n khà n gà o lên má»™t hiệu lệnh bằng tiếng Thuỵ Äiển.
Má»™t loạt súng nổ xé trá»i… Tất cả má»i thứ biến mất trong đám khói… Vượt qua lá»— hổng ở tÆ°á»ng thà nh quân tân binh à o à o ùa và o thà nh phố.
Äá»™i quân xung phong thứ nhì tiến qua trÆ°á»›c mặt tÆ°á»›ng Samber. Hắn cÆ°á»i má»™t con ngá»±a rất cao; con ngá»±a ngúc ngoắc đầu theo nhịp trống đánh. Samber mặc áo giáp đồng đánh bóng bằng gạch hắn chỉ Ä‘em ra dùng trong những dịp long trá»ng: hắn đã bá» cái mÅ© sắt nặng ra cầm ở tay để quân lÃnh có thể nhìn thấy rõ bá»™ mặt hắn Ä‘á» gay vá»›i cái mÅ©i khoằm, nom giống nhÆ° má»™t quả trái phá Ä‘á» rá»±c. Giá»ng bình thản và khà n khà n, hắn nhắc Ä‘i nhắc lại: "Hỡi quân Nga dÅ©ng cảm, tiến lên… Hỡi quân Nga dÅ©ng cảm, tiến lên!"
Äi đầu Ä‘á»™i quân, - vượt qua cánh đồng cò tiến vá» phÃa pháo Ä‘Ã i Danh dá»±, - má»™t tiểu Ä‘oà n của trung Ä‘oà n Preobrazenski Ä‘ang chạy, quân lÃnh toà n những ngÆ°á»i cao lá»›n, để ria ráºm, béo tốt, Ä‘á»™i mÅ© ba cạnh nhá» chụp xuống táºn lông mà y lưỡi lê cắm ở đầu súng, đã được lệnh chỉ đâm mà không bắn. Trung tá Karpop dẫn đầu tiêu Ä‘oà n. Y biết má»i ngÆ°á»i Ä‘ang nhìn y, cà quân Nga lẫn quân Thuỵ Äiển nấp trong lá»— hổng. Y tiến tá»›i, áo quần lịch sá»±, ngá»±c ưỡn ra nhÆ° má»™t con chim bồ câu, mÅ©i hếch lên trá»i, không ngoái đầu nhìn lại tiểu Ä‘oà n của y. Sau lÆ°ng y, bốn ngÆ°á»i lÃnh đánh trống, thẳng tay nện dồn dáºp tang trống căng da lừa. Há» còn cách lá»— hổng toang hoác trong bức tÆ°á»ng thà nh dà y xây bằng gạch, chừng năm chục bÆ°á»›c. Karpop không dấn bÆ°á»›c, chỉ hÆ¡i so vai lên. Thấy váºy, quân lÃnh mất nhịp bÆ°á»›c Ä‘á»u ngÆ°á»i Ä‘i sau thúc và o lÆ°ng kẻ Ä‘i trÆ°á»›c. "Tá»-rùng, tùng tùng, tá»-rùng, tùng, tùng" tiếng trống đánh dồn.
Trong lá»— hổng, mÅ© sắt, nòng súng từ từ nhô lên. Karpop thét lá»›n: "Vứt vÅ© khà xuống, quân khốn kiếp, hãy đầu hà ng Ä‘i!" Rồi má»™t tay cầm kiếm, tay kia cầm súng ngắn, y xông và o trÆ°á»›c mÅ©i súng… Má»™t tia chá»›p lóe lén; súng nổ ầm ầm, phả khói thuốc súng và o mặt y. Y mừng thầm: "Thế là ta văn còn sống Æ°?" Y gạt bá» ná»—i sợ hãi phút trÆ°á»›c đã là m cho vai y phải so lại. Y khao khát chiến đấu… NhÆ°ng quân lÃnh đã vượt lên trÆ°á»›c rồi. Y hoà i công tìm kiếm má»™t kẻ địch để vung kiếm xông và o… Y chỉ nhìn thấy những tấm lÆ°ng to bè bè của binh sÄ© trung Ä‘oà n Preobrazenski Ä‘ang xỉa lưỡi lê nhÆ° cầm chÄ©a xúc rÆ¡m, theo kiểu nhà nông.
Cánh quân thứ ba - cánh quân của Anikita Ivanovich Repnin - cầm thang lao tá»›i xung phong lên pháo Ä‘Ã i Gloria đã bị phá vỡ đến má»™t nữa. Từ trên tÆ°á»ng thà nh, quân bị bao vây bắn rất rát, ném đá và lao kèo cá»™t xuống: chúng đốt những thùng nhá»±a thông để đổ lên đầu quân tấn công. Anikita Ivanovich cưỡi con ngá»±a bé nhó, bồn chồn dáºm chân tại chá»—, trÆ°á»›c mặt ngá»n tháp; hai tay áo to tÆ°á»›ng xắn cao, ông ta vung nắm đấm nhó nhắn lên và hét bằng má»™t giá»ng yếu á»›t để cổ vÅ© quân sÄ©; ông ta lo há» nao núng khi đứng ở trên thà nh. Má»™t ngÆ°á»i trong bá»n há», rồi má»™t ngÆ°á»i nữa, rồi và i ngÆ°á»i nữa bị chém trúng, bị đâm xuyên qua ngÆ°á»i, ngã nhà o từ trên mặt tÆ°á»ng xuống… NhÆ°ng nhá» Æ¡n Chúa phù há»™, từng đám quân sÄ© dà y đặc bừng bừng giáºn dữ đã leo lên thang.
Quân Thuỵ Äiển chÆ°a kịp trút các thùng nhá»±a thông bốc cháy thì quân ta đã lên tá»›i mặt tÆ°á»ng thà nh rồi.
Nữ bá tÆ°á»›c Xpeclinh túm lấy cánh tay lÅ© con, dÆ°á»ng nhÆ° cứ má»—i lần mụ lại muốn đếm lại chúng. Mụ choà ng đứng dáºy, lắng tai nghe ngóng, - tiếng súng nổ và tiếng la thét giáºn dữ của những kẻ Ä‘ang chiến đấu Ä‘á»™i tá»›i má»—i lúc cà ng gần hÆ¡n… Mụ vặn tay và miệng dúm lại, căm uất thì thầm: "ChÃnh ngÆ°Æ¡i đã muốn thế, đồ quái váºt, chÃnh ngÆ°Æ¡i, ngÆ°Æ¡i, con ngÆ°á»i Æ°Æ¡ng bÆ°á»›ng, lòng lang dạ thú!" Mấy đứa con gái vừa kêu vừa khóc: "Mẹ Æ¡i, mẹ im Ä‘i, đừng nói thế…". Thằng bé thấy các chị nó khóc, ấn nắm tay và o miệng
Có tiếng bánh xe ngá»±a lăn ầm ầm gần đấy, nữ bá tÆ°á»›c chạy bổ ra cá»a sổ, - má»™t con ngá»±a què má»™t chân, kháºp khiá»…ng kéo má»™t cá»— xe hai bánh chở đầy các thứ linh tinh; má»™t lÅ© phụ nữ ôm gói, ôm bá»c chạy theo sau… Há» kêu lên: "Và o lâu Ä‘Ã i, và o lâu dà i, trốn Ä‘i!".
Bốn ngÆ°á»i lÃnh khiêng má»™t cái cáng Ä‘i qua… Rồi lại có thêm nhiá»u cáng nữa, rất nhiá»u: mặt mÅ©i thÆ°Æ¡ng binh nhợt nhạt nhÆ° sáp… Rồi mụ thấy má»™t ông già lÆ°ng còng Ä‘eo má»™t cái bị - lão ta là má»™t ngÆ°á»i già u có, có tiếng tăm, chuyên nghá» cầm cố đồ đạc. Lão hấp tấp bÆ°á»›c Ä‘i kéo lết đôi dép tay ôm má»™t con lợn con kêu eng éc… Thình lình lão vứt cả lợn cà bị đâm đầu bá» chạy… Gần đấy, má»™t tấm kÃnh vỡ loảng xoảng… "Ôi" - má»™t giá»ng Ä‘au Ä‘á»›n kêu lên… Mãi tÃt cuối quãng trÆ°á»ng mụ nhác thấy tÆ°á»›ng Horne. Lão vẫy tay chỉ má»™t cái gì đó. Quân giáp kỵ nặng ná» phi ngá»±a qua trÆ°á»›c mặt lão. TÆ°á»›ng Horne lấy kiếm Ä‘áºp mấy lần và o sÆ°á»n con ngá»±a Ä‘ang lảo đảo. Khuôn mặt Ä‘en sạm của lão để lá»™ cà hà m răng nhe ra nhÆ° má»™t con sói, và nhấp nhổm rất cao trên yên ngá»±a, lão phi biến và o má»™t ngõ ngang.
"Karx! Karx!" Nữ bá tÆ°á»›c chạy ra phòng ngoà i, mở cánh cá»a trông ra phố: "Karx! Karx!". Vừa lúc đó, mụ trông thấy quân Nga, - há» Ä‘i tá»›i, men sát tÆ°á»ng, trong quảng trÆ°á»ng vắng tanh vắng ngắt và nhòm ngó các cá»a sổ. Há» có những bá»™ mặt bè bè, tóc dà i và trên mÅ© lông có Ä‘Ãnh con chim Æ°ng bằng đồng.
Nữ bá tước sợ chết khiếp, sững sỠnhìn quân Nga đến gần, hỠchỉ trỠmụ và lá cỠtướng treo trên cổng.
Quân lÃnh vây quanh mụ vừa giÆ¡ tay chỉ trò vừa quát tháo… Má»™t gã nom gá»›m chết, có bá»™ mặt bẹt, gạt mụ ra để và o nhà … Khi hắn xô mụ nhÆ° xô má»™t mụ Ä‘Ã n bà tầm thÆ°á»ng ngoà i chợ, thì tất cả lòng căm há»n ứ nghẹn trong lòng mụ bấy lâu nay, nổ bùng ra - lòng căm há»n ngÆ°á»i chồng già đã đầu Ä‘á»™c cả cuá»™c Ä‘á»i mụ bao nhiêu Ä‘au khổ và hãi hùng… Nhe nanh vÆ°Æ¡n móng, mụ nhảy bổ và o ngÆ°á»i lÃnh có bá»™ mặt bẹt và kéo gã ra khá»i phòng ngoà i; vừa rÃt lên vừa lắp bắp vì tức nghẹn lên cố, mụ cà o cấu mặt mầy mắt mÅ©i gã, cắn xé gã, lấy đầu gối thúc và o ngÆ°á»i gã.
Tên lÃnh vùng vẫy cuống cuồng để cố thoát khá»i tay mụ Ä‘Ã n bà phát khùng… Hai ngÆ°á»i ngã lăn ra đất… Bạn đồng Ä‘á»™i của tên lÃnh, kinh ngạc trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ Ä‘iên cuồng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà và cùng nổi xung lên, xông lại cứu bạn: cuối cùng há» gỡ được hai ngÆ°á»i ra; khi há» lùi lại thì mụ nữ bá tÆ°á»›c nằm úp sấp mặt xuống đất, đầu nghẹo sang má»™t bên, mặt mÅ©i tÃm bầm nom khủng khiếp… Má»™t ngÆ°á»i lÃnh cầm gấu xiêm đã bị tốc lên kéo xuống chân mụ, má»™t ngÆ°á»i khác quay phắt vá» phÃa ba đứa con gái nhá» và thằng con trai Ä‘ang đứng trên ngưỡng cá»a. Thằng bé, dẫm chân Ä‘Ã nh đạch, khóc không ra tiếng, không có nÆ°á»›c mắt… NgÆ°á»i lÃnh nói: "Quá»· bắt chúng nó Ä‘i! Anh em Æ¡i chuồn Ä‘i thôi!".
Trong khoảng ba khắc đồng hồ, má»i việc đã xong xuôi. NhÆ° má»™t tráºn cuồng phong, quân Nga à o à o ùa và o quảng trÆ°á»ng, và o các Ä‘Æ°á»ng phố của thà nh Narva cÅ©. Không thể nà o chặn hay đẩy lùi há» lại được nữa.
TÆ°á»›ng Horne ra lệnh cho quân của mình rút lui vá» luỹ đất ngăn cách thà nh phố cÅ© vá»›i thà nh phố má»›i. Luỹ cao và dà y, lão hy vá»ng các trung Ä‘oà n của Sa hoà ng Piotr sẽ phải đổ máu tÆ°Æ¡i đẫm bá» luỹ dốc đứng.
TÆ°á»›ng Horne ngồi trên ngá»±a, đầu ngá»±a rÅ© xuống táºn gần vó. Ngá»n gió mát mẻ nổi lên thổi bay phần pháºt lá cá» hiệu Ä‘uôi nheo của lão; mà u và ng Ä‘en, cắm ở đầu má»™t cái cán dà i. Dăm chục lÃnh giáp kỵ mặt mÅ©i lầm lì đứng im không nhúc nhÃch theo hình móng ngá»±a sau lÆ°ng lão. Từ trên mặt luỹ, lão nhìn thấy mấy khu phố. Quân Ä‘á»™i sẽ phải rút lui qua phÃa đó, nhÆ°ng phố xá vẫn vắng tanh. TÆ°á»›ng Horne nhìn và chỠđợi, cắn cắn đôi môi cau lại và kìa, ở đầu má»™t Ä‘Æ°á»ng phố rồi ở đầu má»™t Ä‘Æ°á»ng phố khác, có những bóng ngÆ°á»i bé nhá» Ä‘ang chạy, má»—i bÆ°á»›c là má»™t bÆ°á»›c nhảy. TÆ°á»›ng Horne không hiểu nổi. Những ngÆ°á»i đó là ai và tại sao há» lại nhảy nhÆ° váºy? Quân giáp kỵ sau lÆ°ng lão bắt đầu rì rầm sì sà o. Má»™t kỵ sÄ© xuất hiện, phóng nÆ°á»›c đại tá»›i. Hắn nhảy xuống ngá»±a dÆ°á»›i chân luỹ và tay phải đỡ bà n tay trái máu me bê bết, hắn trèo lên bá» luỹ dốc đứng. Äó là viên sÄ© quan phụ tá Bixtrom; không gÆ°Æ¡m, không súng, không mÅ©, má»™t vạt áo quân phục rách toạc:
- ThÆ°a tÆ°á»›ng quân! - hắn ngẩng bá»™ mặt nhÆ° Ä‘iên nhÆ° dại vá» phÃa lão. - ThÆ°a tÆ°á»›ng quân? Chao, lạy Chúa tôi, lạy Chúa tôi!
- Ta nghe đây, trung uý Bixtrom, ngươi hãy nói cho bình tĩnh!
- ThÆ°a tÆ°á»›ng quân, quân ta đã bị bao vây. Quân Nga chém giết Ä‘iên cuồng. Tôi chÆ°a bao giá» thấy má»™t cuá»™c tà n sát nhÆ° váºy… ThÆ°a tÆ°á»›ng quân, má»i ngà i hãy chạy vá» lâu Ä‘Ã i.
TÆ°á»›ng Horne cảm thấy bối rối. Giá» lão má»›i hiểu ra những ngÆ°á»i vừa chạy qua phố ở đằng xa kia là ai.
à nghÄ© của lão vốn cháºm chạp và thÆ°á»ng Ä‘Æ°a đến những quyết định vững chắc, lần nầy là m đầu óc lão rối bá»i. Lão không thể quyết định gì được. Chân lão tuá»™t ra khá»i bà n đạp, thõng xuống đến quá dÆ°á»›i bụng con ngá»±a.
Lão cÅ©ng không định thần lại được, ngay cả khi lão nghe thấy những tiếng kêu lo sợ của Ä‘á»™i quân giáp kỵ của lão… Hai bên luỹ dà y, quán Cô-dắc râu xồm, Ä‘á»™i mÅ© lông cáo, lệch xuống mang tai nom rất ngang tà ng, phi nÆ°á»›c đại lao và o vá»›i những tiếng hò reo má»—i lúc má»™t to. Há» vung những thanh gÆ°Æ¡m cong và giÆ¡ những khẩu súng trÆ°á»ng nhằm bắn. Äể khá»i nhìn thấy cái cảnh ghê rợn đó. Bixtrom úp mặt và o mình con ngá»±a của tÆ°á»›ng Horne. Quân giáp kỵ nhìn nhau rồi bắt đầu rút kiếm ra, vứt xuống đất và xuống ngá»±a.
Äại tá Ron, mồ hôi nhá»… nhại phi ngá»±a đến đầu tiên và túm lấy dây cÆ°Æ¡ng con ngá»±a của tÆ°á»›ng Horne.
- Tướng Horne, ngươi là tù binh của ta!
Khi ấy nhÆ° má»™t ngÆ°á»i mÆ¡ ngủ, lão nhấc bà n tay cầm kiếm lên và để lấy thanh kiếm, đại tá Ron phải dùng sức kéo từng ngón tay của viên tÆ°á»›ng co quắp trên đốc kiếm.
Giá không có mặt đại nguyên soái Oginvy thì Piotr Alekseevich đã phóng đến chá»— quân sÄ© từ lâu rồi; trong có ba khắc, hỠđã hoà n thà nh má»™t việc mà nhà vua đã chuẩn bị từ bốn năm nay, cái việc khiến nhà vua phải băn khoăn lo nghÄ©, day dứt nhà vua nhÆ° má»™t vết thÆ°Æ¡ng sÆ°ng tấy… NhÆ°ng là m thế nà o được? Cần phải xá» sá»± đúng nhÆ° má»™t vị hoà ng đế, theo tục lệ châu Ãu chứ. Piotr Alekseevich vẫn nghiêm trang ngồi trên con ngá»±a trắng; nhà vua báºn quân phục trung Ä‘oà n Preobrazenski có Ä‘ai, Ä‘á»™i mÅ© ba cạnh má»›i bằng nhung có Ä‘Ãnh quân hiệu, tay cầm ống nhòm tì và o hông bên phải. Từ nÆ¡i đây, trên đỉnh ngá»n đồi, không còn có gì mà xem nữa. GÆ°Æ¡ng mặt nhà vua lá»™ vẻ uy nghi Ä‘Æ°á»ng bệ. Sá»± việc nầy có má»™t tầm quan trá»ng đối vá»›i toà n châu Âu đấy; thá» nghÄ© mà xem! Äánh chiếm được má»™t trong những pháo Ä‘Ã i bất khả xâm phạm nhất thế giá»›i.
TÆ°á»›ng tá phi ngá»±a đến, vua Piotr hất hà m chỉ Oginvy, và báo cáo vá»›i đại nguyên soái vá» biến diá»…n của tráºn đánh… Bao nhiêu phố xá, quảng trÆ°á»ng đã bị chiếm… Quân ta tiến nhÆ° má»™t bức tÆ°á»ng, đâu đâu quân địch cÅ©ng phải rút chạy há»—n loạn. Cuối cùng ba sÄ© quan phóng ngá»±a qua cái cổng bị phá vỡ của pháo Ä‘Ã i Gloria, phi nÆ°á»›c đại vá», Oginvy giÆ¡ má»™t ngón tay lên nói:
- á»’! Há» Ä‘em tin mừng đến, thần Ä‘oán váºy?
Viên chỉ huy Ä‘á»™i quân Cô-dắc đến trÆ°á»›c tiên, ngá»±a vẫn Ä‘ang Ä‘Ã phi nhanh, y đã nhảy xuống và ngẩng bá»™ râu Ä‘en nhánh vá» phÃa vua Piotr, nói to:
- Tướng Horne, tư lệnh thà nh Narva, đã nộp gươm đầu hà ng.
- Tốt lắm! - Oginvy thốt lên. Và ông ta lịch sá»± khoát bà n tay xá» găng bằng da nai trắng má»i Piotr Alekseevich:
- Tâu bệ hạ, kÃnh má»i bệ hạ quá bá»™ và o trong thà nh, thà nh đã thuá»™c vá» bệ hạ.
Vua Piotr rảo bÆ°á»›c Ä‘i và o gian phòng lá»›n của toà lâu Ä‘Ã i trần cuốn vòm… Nhà vua dÆ°á»ng nhÆ° cao lên, lÆ°ng ưỡn thẳng; nhà vua thở mạnh… Tay cầm thanh kiếm tuốt trần… Sa hoà ng giáºn dữ lÆ°á»m Alekxandr Danilovich, áo giáp sắt của hắn bị đạn bắn lồi lõm méo mó, nét mặt hắn nom phá» phạc, tóc đẫm mồ hôi cặp môi khô nẻ; Sa hoà ng nhìn tÆ°á»›ng Repnin bé nhá», Ä‘ang hể hả mỉm cÆ°á»i vá»›i cặp mắt sếch; Sa hoà ng nhìn đại tá Ron, hắn đã có thì giá» nốc má»™t cốc rượu vang đôi má Ä‘á» á»ng của hắn chứng tá» Ä‘iá»u đó; Sa hoà ng nhìn tÆ°á»›ng Samber, nom hà há»ng dÆ°á»ng nhÆ° hôm đó chÃnh là ngà y lá»… mừng sinh nháºt y.
Piotr Alekseevich hét lên bảo há»:
- Ta muốn biết tại sao cuá»™c chiến đấu vẫn chÆ°a chấm dứt trong thà nh phố cÅ©? Tại sao lại để cÆ°á»›p phá thà nh phố nhÆ° váºy? - Nhà vua giÆ¡ cánh tay cầm thanh kiếm. - Ta đã chém má»™t tên lÃnh của ta… Hắn say mèm và đang lôi má»™t đứa con gái… - Nhà vua quăng mạnh thanh kiếm lên bà n. - Ngà i pháo thủ, trung uý Melsikov, ta phong ngÆ°Æ¡i là m thống đốc của thà nh phố… Ta hạn cho ngÆ°Æ¡i má»™t giá»: phải chấm dứt việc đổ máu và cÆ°á»›p bóc. NgÆ°Æ¡i phải lấy đầu ngÆ°Æ¡i, chứ không phải lÆ°ng đâu, mà đảm bảo việc đó.
Melsikov tái mặt và láºp tức Ä‘i ra, kéo lết theo sau chiếc chiến bà o rách. Anikita Repnin nói, giá»ng nhá» nhẻ:
- Quân địch đã xin hà ng quá cháºm vì thế nên rất khó kìm quân sÄ© của ta lại. Há» nổi xung lên, tháºt là tai hoạ… Các sÄ© quan thần phái Ä‘i phải túm lấy tóc há» má»›i giải tán được há»â€¦ ChÃnh dân chúng cÅ©ng cÆ°á»›p bóc trong thà nh phố
- Hãy tóm lấy những tên ăn cướp và treo cổ chúng lên là m gương!
Piotr Alekseevich ngồi và o bà n nhÆ°ng lại đứng dáºy ngay. Äại nguyên soái Oginvy Ä‘ang bÆ°á»›c và o; theo sau ông ta, hai ngÆ°á»i lÃnh và các sÄ© quan dẫn tÆ°á»›ng Horne.
Không khà trở nên im lặng; chỉ nghe thấy tiếng lách cách thong thả của đôi cá sắt hình hoa khế ở Ä‘inh thúc ngá»±a của tÆ°á»›ng Horne. Lão bÆ°á»›c lại gần Sa hoà ng Piotr, ngẩng mặt lên và đưa cặp mắt đùng đục nhìn tránh Ä‘i nÆ¡i khác; miệng lão co dúm méo xệch… Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u trông thấy; vua Piotr giáºt bà n tay khá»i mặt bà n phủ dạ Ä‘á» và nắm chặt tay lại, ai nhà vua rung lên vì kinh tởm; nhà vua đứng nhÆ° váºy chẳng nói chẳng rằng má»™t lúc lâu đến ná»—i má»i ngÆ°á»i nÃn thở hết cả hÆ¡i. Oginvy sợ hãi, bÆ°á»›c tá»›i má»™t bÆ°á»›c. Cuối cùng vua Piotr thấp giá»ng dằn từng tiếng:
- Äừng hòng ta trá»ng đãi ngÆ°Æ¡i! Äồ ngu! Äồ sói già ! Äồ dã thú Æ°Æ¡ng ngạnh… - Bá»—ng nhà vua Ä‘Æ°a mắt nhìn đại tá Ron. - Dẫn nó và o nhà giam, bắt nó Ä‘i bá»™ qua khắp thà nh phố để cho nó thấy cái công trình thảm hại tá»± tay nó gây ra…(*)
(*) Aleksey Tolstoy đã chết trước khi hoà n thà nh cuốn truyện nầy.
1929 – 1945