14-09-2008, 11:54 PM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Nam Quốc SÆ¡n HÃ
Tác giả : Yên Tá» CÆ° SÄ© Trần Äại Sỹ
Thể lá»ai: Kiếm hiệp
Há»’I THỨ BA MÆ¯Æ I Má»T
Linh-Nhân hoà ng thái háºu
Âu Huyá»n cầm ống tiêu để lên miệng thổi, âm thanh nghe rất quái dị. Khoảng má»™t khắc sau (14 phút ngà y nay), có ba con rắn từ từ bò đến. Má»™t con sắc xanh óng ánh, bằng ngón chân cái. Má»™t con mầu và ng, to bằng cổ tay. Má»™t con lại Ä‘en thui. Ba con rắn đến trÆ°á»›c mặt Âu Huyá»n thì cuá»™n tròn lại, rồi ngóc cổ lên, lắc lÆ° cái đầu, há miệng, lưỡi thè ra theo Ä‘iệu nhạc. Lát sau, lại thêm mấy con nữa. Trong khoảng hai khắc, có hà ng trăm con rắn và o miếu.
Cách đây gần trăm năm, hai tên đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p tên Mã-Mặc, Lệ-Anh, bị võ-lâm, bị vua chúa Tây-vá»±c truy lùng, chúng trốn và o rừng sống vá»›i thú váºt, rồi nhân đó luyện được Ä‘á»™c công, chế ra Chu-sa ngÅ© Ä‘á»™c, cuối cùng láºp thà nh Hồng-thiết giáo. Cho nên sau nà y, những đệ tá» của Hồng-thiết giáo Ä‘á»u biết phÆ°Æ¡ng pháp bắt Ä‘á»™c trùng, bắt rắn. Âu-Huyá»n là đệ tá» của anh em Äông-Thiên, nên nà ng rất thà nh thạo phÆ°Æ¡ng pháp thổi tiêu gá»i rắn. Miếu thổ thần là ng Siêu-loại nằm ngay trên khu đất hoang, cạnh cánh đồng lầy lá»™i, vì váºy Âu Huyá»n chỉ cần hai khắc, mà đã chiêu dụ được hÆ¡n trăm con rắn đủ loại.
Thấy vá»›i hÆ¡n trăm con rắn cÅ©ng tạm đủ dùng rồi, Âu Huyá»n bắt hai con rắn nhá» tung và o ngÆ°á»i Minh-Can. Hai con rắn cuốn tròn và o hai cổ tay ả. Nà ng lại tung ba con rắn lá»›n lên. Hai con quấn quanh cổ chân ả, má»™t con quấn quanh cổ. Minh-Can bở vÃa, ả thét lên:
– Con ma đầu kia, mi... mi định là m gì ta đây? Mi có biết rằng ta được Thái-háºu phong là m Ä‘á»™i trưởng cung nga cung Ỷ-lan, tức là bá» trên ngÆ°á»i, mà ngÆ°á»i lại vô phép vá»›i ta, thì ngÆ°á»i sẽ bị giết cả nhà không?
– Dĩ nhiên là ta biết. Nhưng mi có biết ta là ai không?
– ???
Âu Huyá»n kể sÆ¡ lý lịch cả bá»n cho Minh-Can nghe. Minh-Can biết danh tá»± kỳ chủ tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i trưởng lão của Hồng-thiết giáo Äại-Việt, đó là những đại ma đầu, nói được là là m được. Ả bắt đầu cảm thấy lạnh xÆ°Æ¡ng sống, nhÆ°ng vẫn là m gan, không rên siết. Âu Huyá»n lại tiếp tục bắt rắn tung và o ngÆ°á»i ả. Lát sau ngÆ°á»i ả tua tủa đầy rắn. Ả sợ quá nhắm mắt lại. Âu Huyá»n cầm má»™t con rắn khá lá»›n Ä‘Æ°a đến trÆ°á»›c mặt Minh-Can. Con rắn đợp má»™t miếng và o má thị, láºp tức máu chảy ròng ròng xuống mặt, xuống ngá»±c ả. Ả kinh hãi quá thét lên:
– Ãi! Tôi xin khuất phục.
Âu Huyá»n chỉ và o mặt ả:
– Ta cần biết má»™t và i tin tức ở Thăng-long. Mi phải khai thá»±c. Mi nên nhá»› Thanh muá»™i của ta cÅ©ng Ä‘ang tra khảo tên Trịnh Ngá»c. Lát nữa chúng ta sẽ so sánh hai bản khẩu cung. Nếu má»—i câu hai đứa khai không giống nhau, thì ta sẽ cho rắn đợp mi má»™t miếng thịt. Nếu không giống nhau hai câu, ta sẽ không cho chúng đợp mi hai miếng mà cho chúng đợp tá»›i mÆ°á»i miếng. Mi hiểu không?
– Xin kỳ chủ đừng... đừng là m thế. Tôi xin khai.
– Äược, giấy bút đây, ngÆ°á»i khai Ä‘i.
« ... Sau hai lần há» DÆ°Æ¡ng thất bại trong việc chuẩn bị cÆ°á»›p ngôi triá»u Lý. DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia tuy bị cách chức tể-tÆ°á»›ng Ä‘uổi vá» Ä‘iá»n dã, nhÆ°ng vẫn không bá» má»™ng cÆ°á»›p ngôi vua. Ông cho ngÆ°á»i sang Tống xin quy phục VÆ°Æ¡ng An-Thạch, để khi ông cÆ°á»›p được ngôi vua từ há» Lý; Thạch tâu xin vua Tống sai sứ sang phong cho là m vua Äại-Việt. An-Thạch hứa lÆ¡ mÆ¡. DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia bà n vá»›i em là DÆ°Æ¡ng hoà ng háºu. DÆ°Æ¡ng háºu nháºn thấy rằng việc kết nạp các quan dá»… bị lá»™ liá»…u, nguy hiểm. Bà đưa ra á»· kiến rằng nhà vua tuổi đã cao, lại cần lao chÃnh sá»± quá nhiá»u, thì cái ngà y băng hà không xa. Chỉ cần khi nhà vua băng hà , Hoà ng-háºu dà n cung nga, thái giám, thị vệ quanh nÆ¡i Hoà ng-thượng, rồi truyá»n gá»i các quan và o tuyên chỉ giả; cho háºu buông rèm thÃnh chÃnh. Ai phản đối, thì Ä‘em chém liá»n. Sau đó háºu khống chế tân quân, dùng tân quân sai khiến trăm quan. Chỉ cần trong vòng và i năm là có thể Ä‘Æ°a hết ngÆ°á»i của mình nắm các chức vụ then chốt. Bấy giá» má»›i Ä‘i đến phế ấu quân, Ä‘Æ°a DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia lênlà m vua.
Äể thá»±c hiện Ä‘iá»u đó, hoà ng háºu cần có cung nga, thị vệ, thái giám thân tÃn giá»i võ. Bà đi đêm vá»›i Hồng-thiết giáo Chiêm. Háºu được Lê Phúc-Huynh, VÅ© ChÆ°Æ¡ng-Hà o, Phan VÅ©-Tỉnh, Thâm Phúc-DÅ©ng, Nguyá»…n Nhược-Äiểu âm thầm quy phục từ lâu, chứ không phảimình Äinh Hiá»n. Há» dùng Ä‘á»™c chưởng kiá»m chế từng thị vệ, cung nga, thái giám, huấn luyện võ thuáºt rồi kết nạp và o phe đảng của háºu. Äể Ä‘á» phòng khi có biến cố, bá»n Hồng-thiết luôn duy trì má»™t đại cao thủ ẩn ở trong hoà ng thà nh.
Hiện dÆ°á»›i tay thái háºu có tá»›i 72 cung nữ võ công rất cao, vá»›i ba trăm thị vệ, hai trăm thái giám.
Hồi tháng chạp năm trÆ°á»›c, nhà vua lâm bệnh, sau khi tiên-nÆ°Æ¡ng Thiếu-Mai Ä‘iá»u trị rồi, sang phủ Quốc-mẫu chÆ¡i. Hai vị Ä‘em số Tá»-vi của nhà vua ra bà n, cả hai Ä‘á»u quyết rằng nhà vua sẽ băng hà và o đầu năm nay. Má»™t cung nga đứng hầu nghe trá»™m được tin đó, báo vá»›i thái háºu. Thế là bà vá»™i ra khá»i hoà ng-thà nh há»™i vá»›i anh, vá»›i bá»n Hồng-thiết giáo bà n kế hoạch. Kế hoạch bao gồm bốn giai Ä‘oạn:
– Má»™t là phải là m sao Ä‘Æ°a Ỷ-Lan, ThÆ°á»ng-Kiệt, phò mã Hoà ng Kiện rá»i xa Thăng-long. Bằng không khi nhà vua băng hà , Hoà ng-háºu khó có thể dùng cung nga, thái giám, thị vệ trá»±c thuá»™c chiếm quyá»n. Mà dù có chiếm được quyá»n chỉ cần má»™t trong ba ngÆ°á»i nà y ra tay, thì sẽ bị dẹp tan ngay. TrÆ°á»›c hết là Ỷ-Lan, vốn đã thay nhà vua nhiếp chÃnh, nà ng biết cách thức Ä‘iá»u binh; thứ nhì là ThÆ°á»ng-Kiệt lÄ©nh Phụ-quốc thái phó, lÄ©nh Äại-tÆ°-mã; thứ ba là Hoà ng Kiện lÄ©nh Phụ-quốc thái úy, Binh-bá»™ thượng thÆ°. Ba ngÆ°á»i nà y Ä‘á»u có thể dùng mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh, binh các trấn kéo vỠđánh dẹp. Hoà ng-háºu Ä‘Æ°a ra việc lợi dụng sá»± ghen ghét quá đến thù háºn của bà Thiết, của Minh-Can vá»›i Ỷ-Lan, xui bà viết thÆ° cho Huy-Lá»±c rằng ông Thiết bệnh sắp chết. Huy-Lá»±c ắt phải vá» thăm nhà , dÄ© nhiên khi qua Thăng-long Lá»±c sẽ báo cho Ỷ-Lan. Ỷ-Lan là ngÆ°á»i con cá»±c kỳ hiếu thảo, khi nghe tin cha bệnh nặng sẽ xin phép nhà vua vá» thăm nhà . TrÆ°á»ng hợp nà y, cung nga, thái giám, thị-vệ trá»±c thuá»™c Ỷ-Lan Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên theo nà ng rá»i Thăng-long. Má»™t mặt khác, Hồng-thiết giáo gá»i lệnh cho dÆ° đảng ở ba châu Bố-chÃnh, Ma-linh, Äịa-lý nổi lên hô hà o dân Chà m đánh Ä‘uổi bá»n Việt. Nhà vua tất sai Lý ThÆ°á»ng-Kiệt và o kinh lý. Lại thÆ° nhá» Kinh-lược an-vÅ© sứ Quảng-Äông cho thao diá»…n thủy quân rầm rá»™. Tin nà y Ä‘Æ°a vá», tất nhà vua sai phò mã Hoà ng Kiện, công chúa Äá»™ng-Thiên Ä‘i Äồn-sÆ¡n duyệt thủy quân phòng thủ. Khi Ỷ-Lan, ThÆ°á»ng-Kiệt, Hoà ng Kiện rá»i Thăng-Long rồi thì không còn ai có quyá»n Ä‘iá»u Ä‘á»™ng binh tÆ°á»›ng nữa.
– Hai là lúc nhà vua hấp hối, ắt triệu chÆ° đại thần, cùng Ỷ-Lan, thái tá» lại dặn việc sau. Hoà ng háºu cho lá»±c lượng của mình bao vây kÃn Hoà ng-thà nh, không cho ai và o. Khi nhà vua băng hà đương nhiên để di chiếu lại, hoà ng háºu dấu di chiếu Ä‘i, bấy giá» má»›i cáo vá»›i đại thần. Äại thần Ä‘a số là giá»›i Nho gia, ắt sẽ tôn Thượng-DÆ°Æ¡ng hoà ng háºu là đÃch mẫu thái tá» nhiếp chÃnh.
– Ba là , khi thái tá» lên ngôi vua má»›i có bẩy tuổi, thái háºu nhiếp chÃnh sẽ mặc sức vo tròn, bóp méo theo ý muốn; tha hồ cách chức, giết những ai chống bà . Dần dần bà đưa chân tay nắm hết chức vụ then chốt.
– Cuối cùng, thái-háºu há»p quần thần xúi há» dâng biểu tôn DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia lên là m vua ».
Âu Huyá»n lấy lá»i khai của Minh-Can, rồi ra ngoà i cùng Âu Thanh so sánh vá»›i bản cung khai của Trịnh Ngá»c. Hai ngÆ°á»i rùng mình khi thấy cả hai bản cung khai không khác nhau là m bao. Nà ng lấy ra hai viên thuốc khá» Ä‘á»™c nhét và o miệng hai đứa, thuáºn tay Ä‘iểm huyệt Trịnh Ngá»c, Minh-Can, rồi Ä‘em chúng trở vá» dinh DÆ°Æ¡ng-quang, trình hai bản cung từ cho Ỷ-Lan.
Sau khi Ä‘á»c xong hai bản cung từ, Ỷ-Lan kinh hoà ng nghÄ© thầm:
– DÆ°Æ¡ng gia vá»›i Hồng-thiết giáo chuẩn bị nhÆ° váºy mà sao Khu-máºt viện lại không biết gì? Nếu biết, sao không tâu vá»›i nhà vua?
NhÆ°ng phi chợt nhá»› ra má»™t chuyện: Nguyên và o thá»i vua Thái-tông, sau khi xẩy ra vụ án gian nhân đánh thuồc mê Lý ThÆ°á»ng-Kiệt rồi tÄ©nh thân. Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng muốn cho Khu-máºt viện Ä‘iá»u tra, nhÆ°ng nhà vua lại không muốn, lấy lý dù sao Khu-máºt viện cÅ©ng do các đại thần phụ trách. Nếu để Khu-máºt viện Ä‘iá»u tra, không lẽ hoà ng háºu, vÆ°Æ¡ng phi thân thể cao quý biết mấy, mà phải chịu chấp cung? Do thế nhà vua ban chỉ định rõ rằng Khu-máºt viện có quyá»n trên khắp lãnh thổ, trừ trong ná»™i cung. Chắc vì váºy mà cuá»™c chuẩn bị của Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu lâu ngà y, lá»›n nhÆ° thế mà cÆ¡ quan nà y không biết gì.
Âu Hoà ng thấy Ỷ-Lan ngồi thừ ngÆ°á»i ra, nà ng nói nhá»:
– Theo ý thần, thì Thái-phi phải liên lạc vá»›i Quốc-mẫu, Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng, Äại tÆ° mã ThÆ°á»ng-Kiệt, Thái-úy Hoà ng Kiện, vua bà Bắc-biên xem sao; lại sai ngÆ°á»i vá» máºt kiến Hoà ng-thượng... rồi hãy hà nh Ä‘á»™ng.
Ỷ-Lan tỉnh ngộ, bà ngồi viết thư rồi nói với Thần-vũ ngũ Hùng:
– Nếu dùng biện pháp Ä‘em quân vá» Thăng-long thì quá dá»… dà ng. NhÆ°ng tôi không muốn có cảnh chém giết lẫn nhau. Váºy phiá»n Nhân sÆ° huynh Ä‘i Bắc-biên Ä‘em thÆ° cho vua bà ; NghÄ©a sÆ° huynh Ä‘em thÆ° cho Trung-Thà nh, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng; Lá»… sÆ° huynh mang thÆ° cho đại tÆ° mã ThÆ°á»ng-Kiệt vá»›i công chúa Thiên-Ninh; Trà sÆ° huynh mang thÆ° cho phò mã Hoà ng Kiện; TÃn sÆ° huynh mang thÆ° cho Quốc-mẫu. Còn do thám Hoà ng-thà nh xin nhỠÂu Hoà ng sÆ° tá»·.
Sáu ngÆ°á»i mang thÆ°, lấy ngá»±a ra Ä‘i. Ngay chiá»u hôm ấy Hùng TÃn trở vá» báo cho Ỷ-Lan biết: Quốc-mẫu cùng vá»›i Yên-vÆ°Æ¡ng phi Thiếu-Mai lên Ä‘Æ°á»ng sang Xiêm từ trÆ°á»›c tết Nguyên-đán vừa vá». Quốc-mẫu tuyên chỉ rằng Thái-phi cứ bình tÄ©nh.
Tối hôm ấy, Hùng Trà trở vá» báo rằng Phò-mã Thái-úy Hoà ng Kiện bị cách chức Thái-úy, Binh-bá»™ thượng thÆ°; ông vá»›i công chúa Äá»™ng-Thiên bị giam lá»ng ở trong phủ tại bến Tiá»m-long.
Hôm sau, Hùng Nhân trở vỠbáo rằng: Vua bà Bắc-biên Thiên-Thà nh với phò mã Thân Cảnh-Long vỠThăng-long chịu tang vua Thánh-tông đến nay không có tin tức gì.
Ruột Ỷ-Lan nóng như nước sôi, ngồi đứng không yên.
Ba hôm sau, Hùng NghÄ©a trở vá» cho biết, Trung-Thà nh, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng được chỉ dụ của Hoà ng-thượng rằng trong nÆ°á»›c có đại tang, hai vÆ°Æ¡ng không được rá»i nÆ¡i trấn nháºm, vì sợ Chiêm thừa cÆ¡ Ä‘em quân quấy rồi.
NhÆ° váºy chỉ còn thiếu tin tức của Âu Hoà ng.
Mãi bốn hôm sau, Ỷ-Lan Ä‘ang chá» tin tức thêm, thì có tin báo công chúa Thiên-Ninh vá»›i Âu Hoà ng xin cầu kiến. Phi vá»™i đứng lên, ra ngoà i đón. Công chúa trong y-phục đại-tang hà nh lá»… vá»›i phi. Ỷ-Lan nóng ruá»™t há»i:
– Tình hình triá»u đình ra sao?
Thiên-Ninh dùng ngôn ngữ bình dân nói với Ỷ-Lan:
– Triá»u-đình, anh ThÆ°á»ng-Kiệt sai cháu thỉnh cô vá» Thăng-long ngay, bằng không thì e loạn to.
– Cô không thể vá» trong lúc nà y, e Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu hại cô mất. NhÆ°ng loạn do đâu mà ra? Thiên-Ninh thuáºt chi tiết cho cô nghe đã.
– Loạn do nội chiến.
Thiên-Ninh tâu: SÆ° huynh ThÆ°á»ng-Kiệt vá»›i cháu được tin phụ hoà ng băng hà , vá»™i trở vá» Thăng-long. Khi nháºp thà nh, đã thấy thị-vệ, cung-nga, thái-giám gÆ°Æ¡m Ä‘ao sáng ngá»i canh phòng tất cả các cung, các Ä‘iện. Thái-háºu tuyên triệu sÆ° huynh ThÆ°á»ng-Kiệt và o cung bà n việc, rồi không thấy ngÆ°á»i ra. Còn cháu và o cung vấn an mẫu thân cháu (Mai quý phi), thì ngÆ°á»i cho biết ngÆ°á»i cùng Trần giai-phi (thân mẫu công chúa Thiên-Thà nh); Lý tuyên-phi (thân mẫu công chúa Äá»™ng-Thiên) Ä‘á»u được tôn là m Thái-phi. Cả ba phải chầu hầu sá»›m hôm dâng cÆ¡m trÆ°á»›c tá»-quan phụ hoà ng.
– Còn Cà n-Äức?
– Em Cà n-Äức được di sang ở cùng cung vá»›i Thái-háºu. Bất cứ Thái-háºu Ä‘i đâu, là m gì, cÅ©ng có Cà n-Äức bên cạnh. Ai tâu Ä‘iá»u gì, Cà n-Äức cÅ©ng lắc đầu chỉ và o Thái háºu. Còn bách quan, thì đám chân tay DÆ°Æ¡ng gia bị Ä‘uổi vá» hồi trÆ°á»›c, nay được phục hồi chức tÆ°á»›c. Tể-tÆ°á»›ng DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia được phong chức Thái-sÆ°, tÆ°á»›c tá»›i Äại-vÆ°Æ¡ng, quyá»n nhiếp chÃnh. Tóm lại, các quan Ä‘á»u ngÆ¡ ngÆ¡ ngác ngác không biết phải là m gì, vì có tâu gì, bà n gì cÅ©ng bị bác. Má»i quyá»n hà nh nằm trong tay DÆ°Æ¡ng gia.
– Cô rất quan tâm tá»›i Thiên-Thà nh vá»›i Äá»™ng-Thiên. Hai ngÆ°á»i đó hiện ở đâu?
Âu Hoà ng tâu:
– Cả hai bị Thái-háºu truyá»n giam trong ngục vá»›i chồng. NhÆ°ng đêm qua, Quốc-mẫu trở vá», ngÆ°á»i sai thị-vệ tá»›i ngục giải thoát bốn vị. Tại đây xẩy ra cuá»™c long tranh hổ đấu khủng khiếp. Sau ba vị đại sÆ° Phụ-Quốc, Bảo-Dân, Trung-Äạo, xuất hiện, má»›i đánh báºt chúng ra được.
Ỷ-Lan kinh hãi:
– DÆ°Æ¡ng háºu có những cao thủ nà o mà ghê váºy?
– Tất cả ma đầu Hồng-thiết giáo Chiêm Ä‘á»u hiện diện đó là Lê Phúc-Huynh, VÅ© ChÆ°Æ¡ng-Hà o, Phan VÅ©-Tỉnh, Thâm Phúc-DÅ©ng, Nguyá»…n Nhược-Äiểu, Nguyá»…n-thị Bằng. Bản lÄ©nh Côi-sÆ¡n tam anh tuy cao, nhÆ°ng bá»n chúng đông quá; lại nữa chúng dùng thị-vệ bao vây, mà ba vị không nỡ giết thị-vệ. Giữa lúc đó tiên nÆ°Æ¡ng Thiếu-Mai vá»›i chÆ° đệ tá» của sÆ° thúc Viên-Chiếu thình lình xuất hiện. Hai nhóm cao thủ Sà i-sÆ¡n, Äông-a phá gông, cởi trói cứu hai phò mã, hai công chúa ra.
Thiên-Ninh tâu:
– Thiên-Thà nh, Cảnh-Long bá» vá» Bắc-biên triệu táºp các biên cÆ°Æ¡ng đại thần tÆ°á»ng trình má»i biến cố; Äá»™ng-Thiên, Hoà ng Kiện thì Ä‘i Äồn-sÆ¡n, chuẩn bị thủy-quân. Bốn ngÆ°á»i định là m lá»›n chuyện. Còn các cao thủ Äông-a thì rút vá» trang ấp Quốc-phụ. Thái háºu truyá»n thị-vệ vây kÃn dinh Quốc-phụ. Các cao thủ Äông-a định xông ra giết chúng, nhÆ°ng Quốc-mẫu không cho, ngÆ°á»i tuyên chỉ chá» Thái-phi vá» giải quyết.
Ỷ-Lan kinh hãi than:
– Nếu hai ngÆ°á»i đó Ä‘em quân vá» Thăng-long, e có ná»™i chiến, nhÆ° váºy thì tinh lá»±c quốc-gia suy kiệt mất? Nếu cô có vá» chÆ°a chắc đã khiến hai ngÆ°á»i ấy rút quân.
Äến đó PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh và o trình cho Ỷ-Lan má»™t ống tre:
– Tâu thái-phi, có biểu của công chúa Kim-Thà nh tâu trình.
Ỷ-Lan mở thÆ° ra, trong thÆ° công chúa Kim-Thà nh tÆ°á»ng trình tình hình lá»™ng quyá»n của DÆ°Æ¡ng Thái háºu nà o ứcc chế giam lá»ng Thái-ninh hoà ng đế, nà o Ä‘em những tá»™i phạm thá»i tiên đế cho phục chức, nà o vô cá»› bắt giam công chúa Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên vá»›i phò mã Thân Cảnh-Long, Hoà ng Kiện, nà o ngăn cản không cho Ỷ-Lan thần phi; công chúa Kim-Thà nh, TrÆ°á»ng-Ninh, Ôn-Thuáºn, Côi-sÆ¡n, Vạn-hoa cùng các phò mã Lê Thuáºn-Tông, Hà Thiện-Lãm, Thân Thiệu-Cá»±c, Tôn Mạnh, Tôn Trá»ng vá» chịu tang. Công chúa xin thái-phi Ỷ-Lan đứng ra phất cá», Ä‘em quân vá» Thăng-long cứu giá. Tất cả các phò mã, công chúa ở Bắc-biên Ä‘á»u dồn hết lá»±c lượng tiến quân vá» Thăng-long.
Ỷ-Lan cà ng kinh hãi:
– TrÆ°á»›c đây phụ-hoà ng cháu thÆ°á»ng nhắc Ä‘i, nhắc lại rằng: Là m vua Bắc-biên là vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng ổn định lại là công chúa Kim-Thà nh, thá»±c không sai. Nếu Kim-Thà nh kéo quân vá», thì chỉ mình Quốc-mẫu là ngăn cản được mà thôi. Cô bất lá»±c trÆ°á»›c vụ nà y rồi. Ná»™i chiến e khó tránh.
Thị-vệ lại dâng biểu của Hoà ng-Nghi. Hoà ng-Nghi tâu trình: Phò mã Hoà ng Kiện, công chúa Äá»™ng-Thiên đã trốn thoát, hai vị Ä‘iá»u hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình, Âu-CÆ¡, Thần-phù Ä‘ang tiến vá» Thăng-long. Äám Long-biên ngÅ©-hùng, Tây-hồ thất kiệt, Lê Huy-Lá»±c, Lê-Huy cÅ©ng hưởng ứng Ä‘em mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh, hiệu TrÆ°á»ng-yên, hiệu Thiên-trÆ°á»ng theo. Hiện binh mã Ä‘ang vây Thăng-long, chá» chỉ dụ của Thái phi là đánh và o thà nh, giết hết bá»n há» DÆ°Æ¡ng.
Qua súc cảm lúc đầu, giỠđây trÆ°á»›c nguy cÆ¡ của đất nÆ°á»›c, tÃnh cÆ°Æ¡ng cÆ°á»ng của Ỷ-Lan trở lại. Phi nắm lấy tay Thiên-Ninh:
– Äược, cô phải vá». Và dù Thượng-DÆ°Æ¡ng có giết cô, cô cùng Ä‘Ã nh cam, miá»…n sao cho xã tắc yên, Hoà ng-thượng vô sá»± là được rồi.
Phi truyá»n chỉ cho Thần-vÅ© tháºp anh:
– Các sÆ° huynh, sÆ° tá»·! Chúng ta lên Ä‘Æ°á»ng.
Vì tình hình khẩn trÆ°Æ¡ng, Ỷ-Lan không trang phục theo Phi-tần nữa, mà nai nịt võ-phục, lÆ°ng Ä‘eo bảo kiếm, cỡi ngá»±a. Äoà n ngÆ°á»i ngá»±a rồm rá»™ lên Ä‘Æ°á»ng. Tá»›i bến đò Bắc-ngạn, đã thấy hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình, Thần-phù dà n ra dá»c sông. Trên chiến hạm, thủy-thủ gÆ°Æ¡m giáo sáng ngá»i. PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh đốt chiếc pháo thăng thiên, rồi váºn ná»™i lá»±c tung lên trá»i. Chiếc pháo nổ đánh đùng má»™t cái, toả ra hình bông lan mầu trắng. Láºp tức, má»™t soái hạm từ từ cáºp bến. Viên thủy thủ đứng trên mÅ©i thuyá»n há»i:
– Là binh đội nà o?
Phương-Quỳnh đáp:
– Äoà n thị-vệ há»™ tống Hoà ng-thái phi.
Công-chúa Äá»™ng-Thiên, tang-phục trắng, lÆ°ng Ä‘eo bảo kiếm từ trong khoang-thuyá»n bÆ°á»›c ra há»i:
– Hoà ng-thái phi đâu?
Ỷ-Lan lên tiếng:
– Cô đây! Có cả Thiên-Ninh nữa.
Thuyá»n cáºp bến, Äá»™ng-Thiên lên bá» hà nh lá»… vá»›i Ỷ-Lan, rồi tÆ°á»ng trình:
– Cháu chá» cô vá»! Nếu nhÆ° DÆ°Æ¡ng gia đầu hà ng thì thôi, bằng không thì cháu cho lệnh đánh thà nh.
– Công-chúa bình tÄ©nh lại, cô vỠđây để dà n xếp việc nà y. Phiá»n công chúa cho thủy quân chở Ä‘oà n thị-vệ, cung-nga, thái-giám qua sông dùm cô. Phò mã đâu?
– Phò-mã đi trên hạm đội Âu-Cơ, chưa tới.
Thuyá»n vừa sang sông, thì đã thấy Hoà ng-Nghi vá»›i hai hiệu Thiên-tá» binh Quảng-vÅ©, Ä‘oà n cung-thủ Long-biên dà n ra chà o đón bên phải. Bên trái là hai hiệu VÅ©-thắng, Ä‘á»™i Giao-long binh vá»›i Trần Di, PhÆ°Æ¡ng-Lý. PhÃa sau là đội binh hổ, báo, voi. Khà thế cá»±c kỳ uy nghiêm. Phi chÆ°a kịp há»i han, thì Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt cùng vợ; Lê Huy, Thúy-Phượng, Lê Huy-Lá»±c... đã tụ táºp lại chà o đón phi.
Hoà ng-Nghi tâu:
– MÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh, hợp vá»›i hiệu binh Thiên-trÆ°á»ng, TrÆ°á»ng-yên chia nhau đóng ở năm cá»a thà nh rồi. Chỉ còn chá» chỉ dụ của Phi là hà nh sá»±.
Ỷ-Lan hà i lòng:
– Các em bình tĩnh. Chị vỠđây để tránh đổ máu.
Äến đó có tin báo:
– Công-chúa Kim-Thà nh, thống lÄ©nh ngÅ©-long công chúa, ngÅ© vị phò-mã, cùng vua bà Bắc-biên Thiên-Thà nh, phò mã Thân Cảnh-Long đã Ä‘em đại quân vá» tá»›i Bắc-ngạn. Phò-mã Lê Thuáºn-Tông, Hà Thiện-Lãm dùng bản bá»™ quân mã tấn công đám thị-vệ vây phủ Quốc-phụ. Không đầy má»™t khắc phủ Quốc-phụ được giải toả, đám thị-vệ Ä‘á»u đầu hà ng. Hiện quân Bắc-biên Ä‘ang chá» thủy-quân chở qua sông.
Ỷ-Lan tuyên chỉ:
– PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh Ä‘i vá»›i Hoà ng-Nghi đến Bắc-ngạn yết kiến công chúa Kim-Thà nh, xin án binh lại. Äặt tất cả lá»±c lượng Bắc-biên cÅ©ng nhÆ° thủy-quân, Thiên-tá» binh, binh Thiên-trÆ°á»ng, TrÆ°á»ng-yên dÆ°á»›i quyá»n phò mã Thân Thiệu-Cá»±c. NhÆ°ng...nhÆ°ng ... nhất thiết chá» chị Ä‘Ã m phán vá»›i DÆ°Æ¡ng gia đã.
Hoà ng-Nghi cùng PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh tuân chỉ Ä‘i liá»n. Thấy má»™t thân binh nhá» nhắn Ä‘eo kiếm theo sau, nà ng há»i Hoà ng-Nghi:
– Có cần cho tên thân binh nà y theo không?
Hoà ng-Nghi nói nhá»:
– Y không phải là thân binh đâu. Nang-Trúc đấy.
PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh nhìn lại, thì quả tên thân binh là Nang-Trúc thá»±c. Nà ng nói nhá»:
– Nó thá»±c trung thà nh, lại dá»… thÆ°Æ¡ng; thân hình, chân tay của nó thon lại má»m mại, thá»±c hiếm ngÆ°á»i con gái nà o có, chỉ tiếc rằng cái mặt nó méo mà thôi. Äáng tiếc.
– ChÃnh vì mặt nó xấu xÃ, anh má»›i để nó ở bên cạnh, mà hình bóng Chang-Lan không bị xóa nhòa.
Lá»i nói của Hoà ng-Nghi là m PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh cảm thấy Ä‘au nhói trong tim má»™t cái. Nà ng nghÄ© thầm:
– Chang-Lan quả đã chiếm trá»n tâm hồn chà ng rồi.
Nang-Trúc cầm bút viết mấy chữ, rồi Ä‘Æ°a cho Hoà ng-Nghi. Hoà ng-Nghi mỉm cÆ°á»i nói vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh:
– Nang-Trúc nói, Nang-Trúc muốn được theo em để được hầu hạ Thần-phi, em nghĩ sao?
– Thần-phi thÆ°á»ng nhắc nhở đến Nang-Trúc luôn, và khen cô ấy là ngÆ°á»i trung thà nh hiếm có. Em sẽ tâu vá»›i Thần-phi việc nà y.
Công-chúa Thiên-Ninh bảo Long-biên ngũ-hùng, Tây-hồ thất kiệt:
– Các em cứ dà n quân ngoà i thà nh. Chị vá»›i Thần-vÅ© tháºp anh há»™ tống Hoà ng-thái phi đủ rồi. Thái-phi vá»›i chị và o thà nh để giải quyết má»i chuyện. Nếu nhÆ° trong vòng má»™t ngà y không thấy sứ giả ra báo tin, thì các em hãy đánh thà nh.
Äoà n ngÆ°á»i ngá»±a đến cá»a Äại-hÆ°ng. Cổng thà nh đóng kÃn. Viên hiệu-úy giữ cổng đánh ba tiếng trống, láºp tức má»™t Ä‘oà n thị-vệ xuất hiện. Viên vÅ©-vệ hiệu úy há»i:
– Là binh đội nà o?
Công chúa Thiên-Ninh đáp:
– Công-chúa Thiên-Ninh há»™ giá Hoà ng-thái phi vá» triá»u. NgÆ°á»i mau và o thông báo vá»›i Hoà ng-thượng.
– Xin công chúa chá» má»™t lát, vì ngoà i thà nh có nhiá»u quân phản loạn, nên DÆ°Æ¡ng thái sÆ° ban lệnh đóng cá»a, Ä‘á» phòng có biến.
Nói rồi y xuống khá»i địch lâu. Lát sau ngÆ°á»i xuất hiện không phải là thái sÆ° DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia mà là má»™t tÆ°á»›ng trẻ. Ỷ-Lan nháºn ra y là cháu của DÆ°Æ¡ng thái sÆ° tên DÆ°Æ¡ng Äức-Nhà n, mà phi đã gặp hôm y bang bạnh ở tá»u lầu trong lúc phi cùng vua Thánh-tông ngao du Thăng-long. Y cung tay hà nh lá»…:
– Khải công chúa Ä‘iện-hạ, hiện có nhiá»u phản tặc Ä‘em quân vá» là m chuyện nghịch thiên, bạo địa, nên tiểu tÆ°á»›ng không thể mở cổng thà nh đón Hoà ng-thái phi. Thái sÆ° có lệnh: Nếu nhÆ° hoà ng-thái phi vá»›i công chúa muốn nháºp thà nh, thì thị-vệ, cung-nga, thái-giám phải để ở ngoà i hết, chỉ được Ä‘em theo mÆ°á»i ngÆ°á»i hầu mà thôi.
Thiên-Ninh quát lớn:
– Ta vâng chỉ Hoà ng thượng Ä‘i nghênh tiếp Thái-phi hồi triá»u. NgÆ°á»i mau và o má»i Hoà ng-thượng vá»›i triá»u đình ra tiếp đại giá Thái phi.
Äức-Nhà n lắc đầu:
– Hoà ng thượng cùng triá»u thần Ä‘ang thiết triá»u không thể ra đón Hoà n– thái-phi. Mong công chúa đại xá cho.
Ỷ-Lan nói nhỠvới Thiên-Ninh:
– Công chúa! DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia, Lý Äạo-Thà nh hiện lÄ©nh nhiệm vụ phò tá Thiên-tá» mà để khiếm khuyết lá»… nhÆ° thế nà y, sau đây ta dá»… dà ng kết tá»™i chúng. Bách quan không Ãt thì nhiá»u Ä‘á»u căm háºn há» DÆ°Æ¡ng. Nay ta cà ng nhÅ©n nhặn, há» cà ng trá»ng ta.
Thiên-Ninh gáºt đầu, rồi nói vá»ng lên:
– Äược! Chúng ta thuáºn Ä‘iá»u kiện của ngÆ°á»i.
Thiên-Ninh vẫy tay cho tùy tùng lui lại sau gần má»™t dáºm, rồi gá»i bá»n Thần-vÅ© tháºp anh lại dặn dò mấy câu. Bấy giá» DÆ°Æ¡ng Äức-Nhà n má»›i sai mở cổng. Cổng mở, Phi vá»›i công chúa, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Thần-vÅ© tháºp anh vừa và o thà nh, thì láºp tức cổng đóng lại. Má»™t Ä‘oà n thị-vệ hÆ¡n năm mÆ°Æ¡i ngÆ°á»i dà n ra hai bên.
Biết rằng đây là bá»n thị-vệ tuân chỉ Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu, giả đón mình, nhÆ°ng thá»±c ra để bao vây uy hiếp. NhÆ°ng phi coi nhÆ° không có. Phi há»i:
– Hoà ng thượng đâu?
Äức-Nhà n tâu:
– Hoà ng-thượng Ä‘ang thiết triá»u ở Ä‘iện Cà n-nguyên.
– Äại-hà nh hoà ng đế hiện quà n tại cung Long-an phải không? Ta đến đó.
Nói rồi phi cùng Thiên-Ninh hÆ°á»›ng vá» cung Long-an. Bên ngoà i cung giáp sÄ© canh phòng đến ba vòng. Ỷ-Lan bÆ°á»›c và o trong: Khói hÆ°Æ¡ng nghi ngút. Các quan, cung nga thái giám cùng ráºp đầu hà nh đại lá»….
Phi Ä‘Æ°a mắt nhìn: Ngay phiá ngoà i là má»™t cái bà n rá»™ng lá»›n, chÃnh giữa bà n đặt chiếc ngai và ng. Trong ngai và ng để bà i vị vua Thánh-tông. Trên bà n bầy la liệt lá»… váºt. Hai bên bà n là hai giá dá»±ng mÆ°á»i tám thứ vÅ© khÃ, cùng nghi trượng nhÆ° bảng « hồi tỵ », bảng « tÄ©nh túc » v.v. Cách xa bà n hÆ¡n trượng, má»™t bên là đội nhã-nhạc trên hai trăm ngÆ°á»i; má»™t bên là các cung nữ trong tang phục chầu hầu.
PhÃa sau bà n là má»™t cái bục đá Ä‘en. Trên bục là chiếc quan tà i lá»›n, sÆ¡n son, thiếp và ng để chÃnh giữa cung. Hai bên, hai án thÆ° nhá» hÆ¡n, bầy lá»… váºt. Phi mở to mắt nhìn:
– Trong quan tà i nà y, giỠđây ngÆ°á»i tình DÆ°Æ¡ng Tông của mình Ä‘ang yên nghỉ. NhÆ° váºy là xong!
Phi phủ phục xuống báºt lên tiếng khóc, rồi hà nh lá»…. Ba Thái-phi Trần, Lý, Mai đỡ phi dáºy. Trần thái phi nắm lấy tay Ỷ-Lan nói nhá»:
– Há» DÆ°Æ¡ng ra dạ bất trung phản nghịch rồi. Há» sai sứ sang Tống cầu phong cho DÆ°Æ¡ng thái sÆ° lên ngôi vua. DÆ°Æ¡ng háºu giam lá»ng chúng ta ở đây để là m con tin, khống chế Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên. Bây giỠỶ-Lan tÃnh sao thì tÃnh. Ta biết, ngà y má»™t, ngà y hai khi có sắc phong của Tống rồi, há» DÆ°Æ¡ng cÅ©ng tìm cách giết hết chị em chúng mình.
Äá»™i trưởng cung nữ Ä‘eo kiếm đứng gần đó quát lá»›n:
– Thái-háºu ban chỉ rằng các phi chỉ lo việc thá» phụng tiên đế, mà không được bà n đến chÃnh sá»±. Thái-phi đã biết chỉ đó, nay sao lại nói lá»i phản nghịch?
Ỷ-Lan Ä‘Æ°a mắt nhìn ả cung nữ đó, bà nháºn ra thị là con Hồng ở trấn Kinh-Bắc hồi trÆ°á»›c, sau cải là DÆ°Æ¡ng Hồng; cạnh DÆ°Æ¡ng Hồng là ả DÆ°Æ¡ng Thanh. Má»™t lá»… quan lên tiếng:
– Hồng phu nhân, dù Trần thái phi có bà n luáºn gì chăng nữa, phu nhân cÅ©ng không được nói lá»i vô lá»….
Thấp thoáng bóng hồng, Dương Thanh xẹt tới tát viên lễ quan hai cái « bốp, bốp » rồi túm cổ y ném ra sân:
– Mi cút khá»i đây ngay.
Các lá»… quan khác đồng la ó phản đối. Láºp tức Ä‘á»™i cung nữ cùng rút kiếm ra dà và o cổ bắt ngáºm miệng. Thiên-Ninh, Thần-vÅ© tháºp anh muốn can thiệp, nhÆ°ng chÆ°a được lệnh của Ỷ-Lan, há» chỉ đứng nhìn.
Dương Hồng nói lớn:
– Äứa nà o muốn phản đối thì cứ phản đối Ä‘i. Bản phu nhân tuân chỉ Thái-háºu Ä‘Æ°a các ngÆ°á»i theo tiên đế ngay.
Ỷ-Lan đứng quay lưng và o đám cung nữ, nháy mắt ra hiệu cho các lễ quan:
– Ta biết các vị không bằng lòng. NhÆ°ng trÆ°á»›c anh-linh đại-hà nh hoà ng đế, các vị hãy nghe ta, tuân chỉ của Thái-háºu.
Dương Hồng nói với Ỷ-Lan:
– Tuân chỉ Thái háºu, má»i Hoà ng-thái phi vá» cung Ỷ-Lan an dưỡng. Má»—i ngà y Thái-phi chỉ có thể tá»›i đây hai lần dâng cÆ¡m cúng tiên đế mà thôi.
Ỷ-Lan Ä‘Æ°a mắt cho Thiên-Ninh, Thần-vÅ© tháºp-anh, rồi lạnh lùng hÆ°á»›ng vá» Ä‘iện Cà n-Nguyên. DÆ°Æ¡ng Äức-Nhà n chỉ huy Ä‘á»™i thị vệ, cung nữ, theo sát phÃa sau. Y há»i:
– Xin Hoà ng-thái phi hồi cung Ỷ-lan cho. Thái-phi đi đâu đây?
– Ta đến điện Cà n-nguyên gặp Hoà ng-thượng.
Äức-Nhà n vẫy tay cho thị-vệ dà n ra ngăn phÃa trÆ°á»›c Ỷ-Lan, rồi nói:
– Thái phi không thể tá»›i Ä‘iện Cà n-nguyên được. Hoà ng-thượng Ä‘ang thiết triá»u.
Y chỉ Thần-vÅ© tháºp anh:
– Chỉ dụ của Thái háºu: Kể từ nay, chỉ có thị-vệ chung của Hoà ng-thà nh, chế Ä‘á»™ má»—i thị vệ có thị-vệ riêng chấm dứt. Xin Hoà ng thái-phi cho các vị nà y rá»i khá»i đây ngay.
Thiên-Ninh quát lên:
– Luáºt vá» thị-vệ, cung-nga có từ Ä‘á»i đức Thái-tổ, Thái-tông bất di bất dịch, nay không thể má»™t chốc, má»™t lát mà thay đổi nhÆ° váºy. Ta không tin Thái-háºu lại ban chỉ vô lý, chắc là mi bịa ra. Nếu Thái háºu ban chỉ, thì chỉ đâu? Ta muốn xem qua.
Äức-Nhà n vẫn cÆ°Æ¡ng quyết:
– Khải công-chúa chÃnh tiểu nhân nháºn chỉ dụ trá»±c tiếp từ Thái-háºu. Cho nên...
Äến đó, tiếng trống thúc, tiếng quân reo rung Ä‘á»™ng trá»i đất, át cả tiếng Äức-Nhà n. Má»™t kị mã phi ngá»±a đến gá»i Äức-Nhà n:
– Thái sÆ° có lệnh: Quân phiến loạn từ Bắc-biên kéo vá» hợp vá»›i mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh định đánh thà nh, các ngÆ°á»i mau ra trấn cá»a Äại-hÆ°ng. Äá»™i cung nữ thì vẫn ở lại.
DÆ°Æ¡ng Äức-Nhà n dẫn Ä‘á»™i thị-vệ Ä‘i rồi. Ỷ-Lan dẫn PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Nang-Trúc Ä‘i kiểm soát khắp cung má»™t lượt. Má»i váºt dụng còn nguyên, duy mấy cháºu hoa thì bị khô héo vì không được tÆ°á»›i. Trong cung không còn má»™t ngÆ°á»i nà o nữa. Bà kinh hãi:
– Khi ta ra Ä‘i, có để lại năm cung nga cho Thúy-Hoà ng để là m cá», lau chùi, mà nay sao không thấy hỠđâu? Hay há» bị giết hết rồi?
Năm chị em Âu Hoà ng khuân đồ dùng của Ỷ-Lan từ xe và o. Hùng-Nhân ra lệnh cho bốn sư đệ:
– Ta kiểm soát nóc cung. NghÄ©a kiểm soát ngoà i vÆ°á»n. Lá»… kiểm soát chuồng ngá»±a, rồi Ä‘em xe và o. Trà kiểm soát nhà bếp, kho thá»±c phẩm. TÃn kiểm soát giếng nÆ°á»›c, bể Ä‘á»±ng nÆ°á»›c mÆ°a.
Ỷ-Lan nghĩ thầm:
– MÆ°á»i ngÆ°á»i nà y kinh lịch giang hồ nhiá»u, nên há» tinh tế, cẩn tháºn hÆ¡n ta.
Lát sau, năm ngÆ°á»i trở vá». Hùng Nhân giải thÃch:
– Bởi DÆ°Æ¡ng háºu được các ma đầu Hồng-thiết giáo trợ giúp, nên anh em thần phải kiểm soát xem há» có để lại cạm bẫy gì hại thái-phi không? Thái-phi yên tâm, không có gì nguy hiểm cả. Tuy nhiên trong cung không còn thá»±c phẩm để dâng Thái-phi.
Thiên-Ninh đỠnghị với Ỷ-Lan:
– Cô à ! Ninh thấy cô mệt má»i quá rồi. Cô nên Ä‘i nghỉ má»™t chút. Ninh cùng PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh vá» cung Thúy-hoa truyá»n cung nữ mang thá»±c phẩm dâng cho cô, vá»›i Thần-vÅ© tháºp anh.
– Ừ! Ninh trở lại ngay nghe.
Thiên-Ninh, Phương-Quỳnh đi rồi, Ỷ-Lan đưa mắt quan sát Nang-Trúc một lượt rồi tuyên chỉ:
– Äây là cung Ỷ-Lan, không thể cho Ä‘Ã n ông lÆ°u ngụ. NgÆ°á»i hãy thay y phục ngay.
Nang-Trúc trở lại vá»›i y-phục cô gái quê: Quần lụa Ä‘en, áo cánh mầu tÃm hoa cà , cổ choà ng chiếc khăn mầu xanh lá mạ. Phi liếc nhìn Nang-Trúc, nghÄ© thầm:
– Con nhá» ngÆ°á»i Chà m nà y sao lại có cái lÆ°ng tròn đẹp đến nhÆ° váºy? Hai bà n tay nó vừa trắng, vừa thon nhÆ° búp măng. Mái tóc Ä‘en, óng mượt xõa xuống ngang vai giống nhÆ° má»™t suối nÆ°á»›c. Tiếc rằng mặt nó bị méo, lại câm nữa.
Chợt nghÄ© ra má»™t việc, phi chá»i thầm:
– Mình đáng chết thực, thì ra con nhỠnà y hóa trang gống như Nguyễn Bông đã là m. Nó dán một miếng da lên mặt, rồi đánh phấn hóa trang, nên nhìn thoáng qua tưởng mặt nó méo. Không biết nó là m gian tế cho ai? Ta phải lột mặt nạ nó mới được!
NghÄ© váºy phi vẫy tay gá»i nó lại gần, rồi chỉ ghế cho nó ngồi:
– NgÆ°á»i ngồi đó Ä‘i, rồi lá»™t miếng da trên má ra, để ta thấy bá»™ mặt xinh đẹp của ngÆ°á»i ra sao má»™t chút.
Nang-Trúc kinh hoà ng, tung ngÆ°á»i chạy và o phÃa cá»a háºu. NhÆ°ng Ỷ-Lan còn nhanh hÆ¡n, phi vá»t theo, Ä‘iểm và o huyệt Äại-chùy của nó, láºp tức nó ngã ngồi xuống đất.
Phi tiến tá»›i lá»™t miếng da trên má Nang-Trúc ra, rồi lấy khăn lau mặt ả, láºp tức cái mặt méo, da dăn, hiện ra má»™t khuôn mặt sắc nÆ°á»›c hÆ°Æ¡ng trá»i. Phi kêu lên:
– Nang Chang-Lan. Thế nà y là thế nà o?
Phi giải huyệt cho Chang-Lan, rồi há»i:
– Tại sao em lại phải giả trang?
Chang-Lan quỳ má»p xuống ôm lấy chân Phi mà khóc nức nở, nói không lên lá»i.
Vừa lúc đó cung nga, thái giám của công chúa Thiên-Ninh mang đến ba mâm cá»—. Má»™t mâm dâng cho Hoà ng-thái-phi, hai mâm cho Thần-vÅ© tháºp anh.
Phi chỉ và o tẩm cung của mình:
– Em hãy ẩn thân và o trong, đừng cho ai thấy mặt.
Ỷ-Lan bảo Phương-Quỳnh:
– Em là vợ của Nghi đệ, thì là em dâu chị. Em ăn chung với chị.
MÆ°á»i hai ngÆ°á»i trải gần má»™t ngà y mệt nhá»c chÆ°a ăn uống. Nay gặp cá»— ngon là ăn ngay. Ỷ-Lan ăn xong, thấy thân thể mệt má»i, phi nói vá»›i Âu Hoà ng:
– SÆ° huynh sÆ° tá»· cứ ứng trá»±c tại đây. Ná»™i trong cung nà y, không ai có quyá»n gì đối vá»›i các vị, ngoà i muá»™i. Muá»™i muốn nghỉ má»™t chút.
PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh ôm kiếm ngồi gác ở cá»a phòng Ỷ-Lan.
Ỷ-Lan và o tẩm cung, thì không thấy Chang-Lan đâu nữa. Phi lên giÆ°á»ng nằm. Má»™t cảm giác cay đắng xâm nháºp ngÆ°á»i phi, vì cÅ©ng giÆ°á»ng nà y, chăn nà y, đệm nà y, phi đã cùng ngÆ°á»i tình Nháºt-Tông trải qua biết bao ká»· niệm đẹp, biết bao hạnh phúc. CÅ©ng trên giÆ°á»ng nà y, hai ngÆ°á»i nằm bên nhau, bà n biết bao nhiêu Ä‘iá»u phải là m để cho dân giầu nÆ°á»›c mạnh. Bây giá» thì âm dÆ°Æ¡ng cách trở! Phi nằm đây, mà trong lòng ngổn ngang trăm mối: Sao giữ được đất nÆ°á»›c khá»i bị Tống chiếm, sao cho dân giầu nÆ°á»›c mạnh, sao cho sá»± nghiệp há» Lý được bá»n vững, sao cho khá»i ná»™i chiến, sao bảo vệ được tÃnh mệnh mình vá»›i các công-chúa phò mã.
Tá»± nhiên phi cảm thấy chân tay vô lá»±c, mắt buồn ngủ dà lại, chỉ muốn nằm xuống ngủ má»™t giấc. Chợt phi tỉnh ngá»™: Cái mệt giống hệt hồi vinh quy cố lý bị mẹ vá»›i Minh-Can đánh thuốc mê. Phi vá»™i váºn Vô-ngã tÆ°á»›ng thiá»n công giải Ä‘á»™c. Không khó khăn, sau khi chân khà đi hết má»™t vòng Tiểu-chu-thiên thì cái cảm giác mệt má»i, buồn ngủ biến mất. Phi tá»± há»i: Không lẽ Thiên-Ninh đánh thuốc Ä‘á»™c mình? Äã váºy mình phải giả mê man để xem sá»± thá»±c ra sao? Phi giả nhắm mắt ngủ, lắng tai nghe.
Bá»—ng Hùng TÃn kêu lên:
– DÆ°á»ng nhÆ° chúng ta bị trúng Ä‘á»™c thì phải. Sao chân tay đệ nhÆ° mất hết lá»±c thế nà y?
Vừa nói dứt, y ngã lăn xuống đất. Tiếp theo cả Thần-vÅ© tháºp anh Ä‘á»u ngã lá»™p bá»™p, kẻ nằm ngá»a, ngÆ°á»i nằm nghiêng. Ả DÆ°Æ¡ng Hồng từ vÆ°á»n hoa xuất hiện. Ả reo lên:
– Thà nh công rồi!
Thị nói vá»›i Ỷ-Lan, Thần-vÅ© tháºp anh:
– Chắc Thái-phi vá»›i các vị ấm ức rằng tại sao thái-phi mÆ°u trà tuyệt vá»i, Tháºp-anh giá»i vá» Ä‘á»™c chất mà bị đánh thuốc Ä‘á»™c phải không? ThÆ°a đó là kế của DÆ°Æ¡ng thái sÆ°. Công chúa Thiên-Ninh là m cá»— dâng cho Thái-phi xong thì bị bắt trói. Giáo-chủ Lê Phúc-Huynh chỉ việc bá» thuốc Ä‘á»™c và o cá»—, các vị không nghi ngá» công chúa, thì tất cả các vị Ä‘á»u yên tâm ăn ngay... nay lăn đùng ra.
Trong Thần-vÅ© tháºp anh thì Hùng Nhân là ngÆ°á»i có công lá»±c cao nhất. Tuy bị trúng Ä‘á»™c ngã xuống, nhÆ°ng y còn cố vùng dáºy phát má»™t chưởng hÆ°á»›ng và o DÆ°Æ¡ng Hồng. Ả kinh hãi vung cả hai chưởng lên đỡ. NhÆ°ng công lá»±c của ả sao chống lại được vá»›i đệ nhất kỳ-chủ của Hồng-thiết giáo Chiêm? Bình má»™t tiếng, ngÆ°á»i ả bay tung lại phÃa sau, tiếp theo mấy tiếng lắc cắc. Ả nằm bất Ä‘á»™ng.
Sau khi phát chưởng, thuốc ngấm, Hùng Nhân cÅ©ng ngã lăn xuống đất. Âu Huyá»n hô hoán lên:
– Thái-phi cẩn tháºn! Anh em thần bị trúng Ä‘á»™c vô dụng mất rồi.
Ỷ-Lan nhìn lại thì Phương-Quỳnh cũng bị tê liệt ngồi bất động ở trong căn phòng thay áo của phi. Phi vỠlên tiếng:
– Muá»™i cÅ©ng bị trúng Ä‘á»™c nhÆ° các vị váºy.
Äám cung nga chạy lại đỡ DÆ°Æ¡ng Hồng dáºy, nhÆ°ng y thị đã hôn mê.
Ả DÆ°Æ¡ng Thanh phất tay ra lệnh, đám cung nga thá» lay Ä‘á»™ng Tháºp-anh, khi thấy mÆ°á»i ngÆ°á»i bất Ä‘á»™ng, chúng khiêng mÆ°á»i ngÆ°á»i bá» lên cá»— xe song mã. Chúng lại khiêng Ỷ-Lan bá» lên chiếc võng, rồi cáng Ä‘i. Trong lúc vá»™i và ng, chúng quên mất PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Nang-Trúc.
Ỷ-Lan giả giáºn quát lá»›n:
– Các ngÆ°á»i định là m gì đây?
Dương Thanh lễ phép:
– Xin Hoà ng-thái-phi tha tá»™i. Bá»n thần tuân chỉ Thái-háºu má»i Hoà ng-thái-phi đến gặp ngÆ°á»i.
Ỷ-Lan nghĩ thầm:
– Ta cứ giả tê-liệt xem chúng là m gì ta.
Nằm trong võng, nhìn ra, Ỷ-Lan biết chúng khiêng nà ng đến cung Thượng-DÆ°Æ¡ng. Vừa tá»›i nÆ¡i, thì Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu, thái-sÆ° DÆ°Æ¡ng Äao-Gia, Lê Phúc-Huynh cùng má»™t số ngÆ°á»i xuất hiện. Äạo-Gia chỉ Thần-vÅ© tháºp anh:
– Trói tất cả bá»n nà y lại.
Phúc-Huynh xua tay:
– Không cần. Thái-sÆ° yên tâm, thuốc của tôi cá»±c mạnh. Dù chúng có phép thánh cÅ©ng thì chân tay cÅ©ng bị tê liệt Ãt nhất hà ng mấy ngà y má»›i cá» Ä‘á»™ng được.
Äám thị-vệ khuân Tháºp-anh để ngồi dá»±a và o tÆ°á»ng, rồi hai cung nữ bồng Ỷ-Lan để ngồi và o má»™t chiếc ghế lá»›n.
DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia nói vá»ng ra ngoà i:
– Äem tất cả và o đây.
Thị vệ giải và o má»™t số ngÆ°á»i bị trói gồm Hoà ng-thái phi há» Mai, công chúa Thiên-Ninh, Thái-phó Lý ThÆ°á»ng-Kiệt, bà Thúy-Hoà ng.
Thượng-DÆ°Æ¡ng thái-háºu thấy ThÆ°á»ng-Kiệt bị trói thì cau mà y lại:
– Tại sao các ngÆ°á»i lại trói quan Äại-tÆ°-mã thế kia?
Nói rồi bà rút kiếm Ä‘Æ°a má»™t chiêu định cắt dây trói cho ThÆ°á»ng-Kiệt. Thâm Phúc-DÅ©ng chÄ©a tay ra kẹp lấy sống kiếm của bà :
– NgÆ°á»i nà y võ công cao thâm khôn lÆ°á»ng, Thái-háºu không nên cởi trói cho y. Bá»n anh em chúng tôi phải khó khăn lắm má»›i bắt được y. Bằng nay thả y ra thì khó mà kiá»m chế nổi.
DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia cÅ©ng nói:
– Cục diện nguy lắm rồi. Thái-háºu phải gạt tình riêng sang má»™t bên, bằng không chúng ta không có đất mà chôn xác đâu.
Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu nói vá»›i ThÆ°á»ng-Kiệt bằng giá»ng ná»a ai oán, ná»a nỉ non:
– ThÆ°á»ng-Kiệt đại ca! Äại ca có nhá»› hồi chúng ta du ngoạn rừng núi Bắc-cÆ°Æ¡ng không? Äại ca có hứa rằng sau nà y dù muá»™i muốn mặt trá»i má»c đằng Tây, đại ca cÅ©ng chiá»u theo muá»™i phải không? Lá»i đại ca lúc nà o cÅ©ng văng vẳng bên tai muá»™i.
ThÆ°á»ng-Kiệt vẫn lá»… Ä‘á»™:
– Lá»i xÆ°a thần hứa thế nà o, thì cÅ©ng không thể so sánh bằng uy quyá»n của Thái-háºu hiện nay. Không biết Thái-háºu có chỉ dụ gì cho thần?
– NhÆ° đại ca biết, tiên-đế băng hà , chỉ dụ cho muá»™i buông rèm thÃnh chÃnh, ngÆ°á»i lại tuyên chỉ ân-xá cho DÆ°Æ¡ng gia cùng phục hồi chức tÆ°á»›c để cùng vá»›i thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh phò tá ấu quân. Thế sao đại ca lại chống lại di chiếu, định Ä‘em quân vá» triá»u là m loạn?
– Khi tiên-đế băng hà , không để di chiếu lại, chỉ dụ là kim khẩu, kim ngôn. XÆ°a nay khẩu thiệt vốn vô bằng. Äó là má»™t Ä‘iá»u đáng nghi ngá». Ỷ-Lan thần phi là sinh mẫu của Hoà ng-thượng, mà Thái háºu cÅ©ng không cho ngÆ°á»i báo tang ngay, lại còn sai cung nga, thái giám kiá»m chế phi. Äó là hai Ä‘iá»u nghi ngá». Công chúa Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên cùng nhị vị phò mã vá» chịu tang, thái-háºu truyá»n chỉ giam lại. Äó là ba Ä‘iá»u nghi ngá». NgÅ©-long công chúa Kim-Thà nh, TrÆ°á»ng-Ninh, Côi-SÆ¡n, Ôn-Thuáºn, Vạn-Hoa, cùng ngÅ© vị phò mã không được báo tang. Äó là bốn Ä‘iá»u nghi ngá». Vì bốn Ä‘iá»u nghi ngỠđó, cho nên khi được giải cứu; các công chúa, phò mã má»›i kéo quân vá».
Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu tá» ra ôn nhu vá»›i ThÆ°á»ng-Kiệt:
– Äó là lá»—i ở Tể-tÆ°á»›ng Lý Äạo-Thà nh. Tiên đế băng hà , lòng ta Ä‘au nhÆ° dao cắt, nên không chủ trÆ°Æ¡ng được. Äạo-Thà nh đã là m tất cả. Bởi váºy khi đại ca vá»›i Thiên-Ninh vá», ta vá»™i ban chỉ phong cho Ỷ-Lan là m Hoà ng-thái phi, lại sai Thiên-Ninh Ä‘i đón vá». Không ngá»... không ngỠỶ-Lan vá»›i Thiên-Ninh lại gá»i chÆ° quân vá». Äại-ca là Äại-tÆ°-mã, đại ca không cản trở thì chá»›, đại ca còn hùa theo chúng. Cho nên Thái-sÆ° phải cho đánh thuốc Ä‘á»™c, rồi bắt giam đại ca, Ỷ-Lan, Thiên-Ninh lại.
– Váºy bây giá» Thái-háºu có chỉ dụ gì?
– Ỷ-Lan phạm tá»™i khi quân. Y thị sai em là Lê Huy-Lá»±c giám giả thÆ° mẹ nói rằng cha đâu ốm, để tiên đế má»m lòng ban thưởng và ng bạc rồi cho vá» thăm nhà . Tá»™i đó phải giáng là m cung nữ, đầy và o lãnh cung. Ở đây có mẹ của thị là m chứng.
Bà Thiết từ sau bước ra, chỉ tay và o mặt Ỷ-Lan:
– Con diá»u tha qụa mổ kia. Suốt bao nhiêu năm nay, mà y là m khổ bố mẹ trăm triá»u, rồi bây giá» mà y còn rủa bố mà y Ä‘au yếu nữa để đến ná»—i phạm tá»™i vá»›i triá»u đình! Há»? Há»? Há»?
Bà qùy tâu vá»›i Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu:
– Nó đã nhÆ° váºy, con xin Thái-háºu băm vằm nó ra từng mảnh, quẳng cho diá»u tha, cho chuá»™t gặm, thì toà n tổng của con muôn và n cảm tạ Thái-háºu.
DÆ°Æ¡ng thái háºu vẫy tay cho bà Thiết im lặng, rồi nói vá»›i Ỷ-Lan:
– Bây giỠta cũng vì hoà ng nhi mà ân xá cho Thái-phi tội khi quân. Nhưng ta yêu cầu Thái-phi là m ba việc.
Ỷ-Lan nghe mẹ chá»i bá»›i mình, mà lòng ngao ngán, vì Phi biết rõ rà ng rằng mÆ°u nà y do DÆ°Æ¡ng gia bầy ra, rồi xui bà viết thÆ°, lừa cho phi xa Thăng-long. Thế mà bây giá» bà lại nói ngược. Phi há»i lại Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu:
– Thái-háºu muốn ba Ä‘iá»u gì?
– Má»™t là Thái-phi vá»›i ThÆ°á»ng-Kiệt phải ra lệnh cho quân các nÆ¡i đâu vỠđó. Hai là Thái-phi phải yên pháºn nghỉ ngÆ¡i trong cung, không được tham dá»± và o việc triá»u chÃnh. Ba là không được dùng thị-vệ, cung nữ riêng nữa. Bằng không thì...
– Thì sao?
Ỷ-Lan há»i rồi giảng giải: Việc Ä‘em quân vá» triá»u là do công chúa Kim-Thà nh chủ trÆ°Æ¡ng. Hồi tiên-đế còn tại thế, mà công chúa muốn là m gì thì là m. Huống hồ nay cục diện thế nà y, thần sao có thể cản được công chúa?
DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia chỉ tay và o ThÆ°á»ng-Kiệt rồi nói vá»›i Ỷ-Lan:
– Các ngÆ°á»i tưởng Ä‘em quân các nÆ¡i vá» là m loạn dá»… lắm sao ? Khi các ngÆ°á»i khởi sá»±, thì ta đã máºt sai sứ sang Thiên-triá»u tâu vá»›i Hy-Ninh thiên-tá» và tể-tÆ°á»›ng VÆ°Æ¡ng An-Thạch. Thiên-triá»u truyá»n xuất quân nghiêng nÆ°á»›c theo ba ngả Vân-nam, Quảng-Äông, Quảng-Tây tiến đến Bắc-biên; lại truyá»n thủy quân Mân-triết đổ và o vùng Thiên-trÆ°á»ng, TrÆ°á»ng-yên. Các đạo quân phiến loạn tiến lên thì đánh không nổi Thăng-long, lùi lại thì căn bản háºu phÆ°Æ¡ng mất, không lÆ°Æ¡ng thảo. Trong khi đó cha mẹ, vợ con tÆ°á»›ng sÄ© bị kiá»m chế. NhÆ° váºy chỉ má»™t tráºn là tan.
Y nhìn ThÆ°á»ng-Kiệt:
– NgÆ°á»i không tin Æ°? Ta có chứng cá»›.
Y hô lớn:
– Má»i thiên-sứ xuất hiện.
Láºp tức Triệu Tiết, Yên Äạt, Tu Ká»·, Lý Hiến từ trong bÆ°á»›c ra. Triệu Tiết nói lá»›n:
– Thiên-triá»u thấy Nháºt-tông chết, mà con lại còn nhá», không đủ trấn Nam phÆ°Æ¡ng, đến ná»—i quân các nÆ¡i là m loạn. Vì váºy ngÆ°á»i đã ban chỉ phong cho DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia là m « Kiểm-hiệu thái phó, Äồng-bình chÆ°Æ¡ng sá»±, Nam-phÆ°Æ¡ng tiết Ä‘á»™-sứ, Giao-chỉ quáºn vÆ°Æ¡ng », truất Lý Cà n-Äức xuống còn An-lạc hầu. Váºy, má»™t là các ngÆ°á»i phải truyá»n cho quân các nÆ¡i đâu vỠđó, bằng không quân Thiên-triá»u sẽ tiến sang, thì toà n thể há» Lý sẽ bị tru diệt, đất nÆ°á»›c nà y sẽ thà nh quáºn huyện của Trung-quốc.
Ỷ-Lan cÆ°á»i nhạt vá»›i DÆ°Æ¡ng háºu:
– Tưởng Thái-háºu dùng phÆ°Æ¡ng thức gì lạ uy hiếp ngÆ°á»i, hóa ra dùng bá»n Tống Æ°? Nếu váºy thì tất cả bá»n nà y sẵn sà ng chịu chết để là m sáng cái đạo trong tâm bấy lâu nay.
Thái-háºu nổi cáu:
– Con nhà quê kia, mi nói đạo gì? Äạo của tên thầy chùa ăn thịt chó Æ°?
Ỷ-Lan cà ng bướng:
– Thần gá»i Thái-háºu bằng thái-háºu, mà Thái-háºu gá»i thần là con nhà quê, thì rõ rà ng Thái-háºu ngược ngạo trÆ°á»›c đấy nhé! NhÆ° váºy Thái-háºu tá»± từ chối ngôi vị Thái-háºu của mình, thì đừng trách con bé nhà quê nà y. Thượng bất chÃnh, hạ tắc loạn.
Phi cố kiá»m chế, không cá» Ä‘á»™ng, để tá» ra mình bị trúng Ä‘á»™c. Mắt phượng quắc lên phi nói lá»›n:
– Ta, Ỷ-Lan mà có sợ con mụ DÆ°Æ¡ng Hồng-Hạc thì không phải là ngÆ°á»i. Hừ, trÆ°á»›c đây trên bến Bắc-ngạn mi đã tá»± sỉ Äại-Việt là man-di, cúi đầu tôn bá»n Tống là Thiên-triá»u, hóa cho nên gây hấn vá»›i tiên-đế và ThÆ°á»ng-Kiệt, thiên hạ Ä‘á»u biết. Nay mi định cùng há» DÆ°Æ¡ng muốn dâng giang-sÆ¡n của vua Hùng, vua TrÆ°ng thì ta đâu có lạ. Mi giết ta Ä‘i, ta chỠđấy.
Bị Ỷ-Lan Ä‘Ã n hạch, DÆ°Æ¡ng háºu giáºn quá, miệng lắp bắp nói không nên lá»i, chân tay run rẩy. Bà phóng đến tát má»™t cái thá»±c mạnh và o mặt Ỷ-Lan. Chỉ nghe đến vù má»™t tiếng, ngÆ°á»i bà bị bay bổng lại phÃa sau, quằn quại má»™t lúc má»›i ngồi dáºy được.
Bà chỉ và o mặt Ỷ-Lan:
– Mi ỷ nội công cao h�
Rồi nói với Triệu Tiết:
– Xin thiên sứ xỠtỠy thị ngay đi.
Triệu Tiết cầm kiếm dà và o cổ Ỷ-Lan:
– Mi có câm miệng lại không? Mi có biết giá» nà y quân Thiên-triá»u đã vượt biên rồi không?
Có tiếng ngÆ°á»i dùng lăng không truyá»n ngữ rót và o tai Ỷ-Lan vá»›i ThÆ°á»ng-Kiệt:
– Tên nà y nói láo đấy. Sứ giả DÆ°Æ¡ng gia lên Ä‘Æ°á»ng sang Tống cầu phong cho DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia là m vua Äại-Việt, vừa tá»›i hồ Äá»™ng-đình đã bị ngÆ°á»i của Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng Trần Tá»±-Mai bắt. Bốn tên nà y do VÆ°Æ¡ng An-Thạch phái sang ẩn thân giúp DÆ°Æ¡ng gia. Hãy dùng chÃnh nghÄ©a mắng cho chúng má»™t tráºn.
Nháºn ra tiếng của Quốc-mẫu Thanh-Mai. Ỷ-Lan mừng vô tả, phi nói vá»›i Triệu Tiết:
– Nà y Triệu tÆ°á»›ng quân! Triệu tÆ°á»›ng quân nháºn lệnh từ VÆ°Æ¡ng An-Thạch máºt sang đây giúp DÆ°Æ¡ng gia chiếm ngôi há» Lý, chứ không phải chỉ dụ của Hy-Ninh đế. Cái tá»™i đó đáng tru di tam tá»™c. DÆ°á»ng nhÆ° trÆ°á»›c đây tÆ°á»›ng quân bị U-bon vÆ°Æ¡ng bắt ở hồ Äá»™ng-đình, định Ä‘em giết. TÆ°á»›ng quân van xin, thá» Ä‘á»™c không bao giá» bÆ°á»›c cân đến Äại-Việt bằng không sẽ bị thiến, có đúng thế không?
Mặt Triệu Tiết tái nhÆ° gà cắt tiết, y chÆ°a kịp trả lá»i, thì ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp:
– Huống hồ tÆ°á»›ng quân xúi bầy tôi cÆ°á»›p ngôi vua, thì tôi e Ưng-sÆ¡n song hiệp, Má»™c-tồn vá»ng thê hòa thượng sẽ giết toà n gia tÆ°á»›ng quân đến con chó, con gà cÅ©ng không tha đâu!
Tể-tÆ°á»›ng Lý Äạo-Thà nh cung tay nói vá»›i Ỷ-Lan:
– Thái-phi, bây giá» DÆ°Æ¡ng gia vá»›i các tÆ°á»›ng Tống, các cao thủ Chiêm Ä‘ang uy hiếp thiên-tá» cùng bách quan. Ném chuá»™t sợ vỡ đồ. Nếu nhÆ° quân của công chúa Kim-Thà nh đánh và o, ắt há» phải hại Thiên-tá», Thái-phi vá»›i bá»n thần. Mong Thái-phi tìm lấy Ä‘Æ°á»ng lối ôn hòa còn hÆ¡n là mất hết.
Ỷ-Lan nghÄ© được má»™t kế, bà bảo DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia:
– TrÆ°á»›c hết ngÆ°á»i phải cho ta gặp Hoà ng-thượng đã, rồi má»›i có thể nói chuyện ôn hòa được.
Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu cÆ°á»i nhạt:
– Äiá»u nà y không khó.
Bà nói vá»ng ra:
– ÄÆ°a Cà n-Äức và o đây.
Lát sau, Thái-Ninh đế (Cà n-Äức) được má»™t cung nữ dẫn và o vá»›i Minh-nhân vÆ°Æ¡ng (hoà ng-tá» ChÃ-Nhân). Vừa trông thấy Ỷ-Lan, hai anh em cùng chạy lại ôm chầm lấy mẹ. NhÆ°ng Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu đã phất tay má»™t cái, chưởng lá»±c đẩy hai ngÆ°á»i lui lại:
– Äứng im. Mẫu thân hai ngÆ°á»i có tá»™i. Ta chÆ°a có chỉ dụ thì hai ngÆ°á»i không được lại gần.
Thái-Ninh đế tuy còn nhỠtuổi, nhưng nhỠthái-phó dạy dỗ, nên đã tỠra chững chạc:
– Tâu mẫu-háºu, sinh mẫu thần nhi dù có tá»™i gì chăng nữa, thì thần nhi là chúa tể thiên hạ vẫn có quyá»n thăm há»i chứ? Sinh mẫu thần nếu có tá»™i, thì có tá»™i từ thá»i tiên-đế. Khi thần nhi lên ngôi, đã ban chỉ ân xá cho các tá»™i phạm, thì sinh mẫu thần cÅ©ng được ân xá, và trở thà nh vô tá»™i rồi.
Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu Ä‘Æ°a mắt cho DÆ°Æ¡ng Hoà ng, DÆ°Æ¡ng Bạch, DÆ°Æ¡ng Huyá»n, DÆ°Æ¡ng Thanh. Bốn cung nga nà y đồng rút kiếm dà và o cổ Ỷ-Lan, ThÆ°á»ng-Kiệt, Minh-Nhân vÆ°Æ¡ng, công chúa Thiên-Ninh. Còn bà thì dà kiếm và o cổ Thái-Ninh đế:
– Bây giá» ta có chỉ dụ: Hoà ng nhi, Thái-phi, ThÆ°á»ng-Kiệt, Thiên-Ninh phải lên mặt thà nh ban chỉ cho quân các nÆ¡i đâu vỠđó. Ta hứa tha tá»™i cho tất cả. Thái-phi vẫn là Hoà ng-thái-phi, ThÆ°á»ng-Kiệt vẫn là Äại-tÆ°-mã. Còn Ninh nhi thì ta gả cho cháu ta là DÆ°Æ¡ng Äức-Nhà n để kết thân. Bằng không thì ta ra lệnh giết hết, rồi mở cá»a biên giá»›i cho quân Thiên-triá»u sang. Bấy giá» ta e rằng há» Lý không còn sót má»™t mạng, mà lăng tẩm cÅ©ng bị tà n phá.
Ỷ-Lan cương quyết nói với hai con:
– Các con sinh ra, là m vua, là m vÆ°Æ¡ng, lại được hưởng thụ khà phách anh hùng của anh linh tá»™c Việt. Hôm nay chÃnh là ngà y các con cùng mẹ nhất quyết tuẫn quốc. Sau khi há» DÆ°Æ¡ng hại chúng ta, rÆ°á»›c quân Tống và o thì anh hùng các nÆ¡i sẽ tru diệt chúng. Bấy giá» dù há» Lý là m vua hay há» nà o là m vua cÅ©ng được, vì đất nÆ°á»›c nà y vẫn còn là của vua Hùng, vua An-DÆ°Æ¡ng, vua TrÆ°ng.
Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu không ngá» khà phách Ỷ-Lan lại hùng tráng nhÆ° váºy. Bà đưa mắt cho DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia.
DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia há»i công chúa Thiên-Ninh:
– Công chúa nghĩ sao?
Công chúa Thiên-Ninh cÆ°á»i nhạt:
– DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia, há» DÆ°Æ¡ng nhà ngÆ°Æ¡i hưởng hồng ân đã ba Ä‘á»i. Hai Ä‘á»i là m tể tÆ°á»›ng, hai Ä‘á»i là m Thái-háºu. Thế mà nay tiên đế vừa nằm xuống, ngÆ°á»i đã phản Æ°? NgÆ°á»i phản há» Lý nhà ta cÅ©ng được Ä‘i, sao ngÆ°á»i nhẫn tâm phản cả tổ-tiên, phản cả tá»™c Việt. NgÆ°á»i cứ giết em ta Ä‘i, giết ta Ä‘i. Ta không sợ chết đâu.
Lê Phúc-Huynh cÆ°á»i nhạt:
– Äược! Ta giết mẹ mi trÆ°á»›c.
Y tiến lên vá»— và o vai Thái-Ninh đế, Minh-Nhân vÆ°Æ¡ng vá»›i Mai thái phi má»—i ngÆ°á»i má»™t chưởng nhẹ nhà ng. Láºp tức ba ngÆ°á»i Ä‘au Ä‘á»›n hét lên, rồi ôm ngá»±c nằm xuống đất Ä‘au Ä‘á»›n quằn quại. TrÆ°á»›c hoà n cảnh đó Ỷ-Lan Ä‘au Ä‘á»›n nhÆ° đứt ruá»™t lại. Bà định xông ra cứu hai con, thì bá»—ng có tiếng lăng không truyá»n ngữ của sÆ° Viên-Chiếu rót và o tai Ỷ-Lan, Thiên-Ninh, ThÆ°á»ng-Kiệt:
– Chuẩn bị phản công!
Thình lình má»™t váºt gì to lá»›n từ ngoà i bay và o rÆ¡i giữa cái án thÆ° trÆ°á»›c mặt Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu, êm nhẹ nhÆ° đặt lên váºy. Khi bà nhìn lại, thì là cái đầu chó thui. Bất giác má»i ngÆ°á»i cùng báºt lên tiếng kêu:
– Mộc-tồn hòa thượng.
Triệu Tiết quát lớn:
– Tên thà y chùa ăn thịt chó! Triệu má»— không sợ ngÆ°á»i đâu. NgÆ°á»i có gan hãy xuất hiện cùng má»— chiết và i ngà n chiêu.
Không có tiếng đáp lại. Trong khi đó có tiếng Quốc-mẫu Thanh-Mai dùng lăng không truyá»n ngữ rót và o tai Ỷ-Lan, ThÆ°á»ng-Kiệt, Thiên-Ninh:
– Ỷ-Lan ôm Cà n-Äức, ThÆ°á»ng-Kiệt ôm ChÃ-Nhân, Thiên-Ninh ôm Mai thái-phi vá»t ra cá»a.
Tiếng nói vừa dứt thì véo, véo hai tiếng. Hai viên sá»i trúng và o dây trói ThÆ°á»ng-Kiệt, Thiên-Ninh. Ba ngÆ°á»i tung mình dáºy. Ỷ-Lan phóng chưởng tấn công Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu, rồi ôm lấy Thái-Ninh đế. ThÆ°á»ng-Kiệt phóng chưởng tấn công Lê Phúc-Huynh rồi ôm lấy Nhân-minh vÆ°Æ¡ng. Thiên-Ninh phóng chưởng tấn công Thâm Phúc-DÅ©ng, rồi ôm lấy Mai thái phi. Cả ba đồng phóng ra khá»i Ä‘iện. Bá»n VÅ© PhÆ°Æ¡ng-Hà o, Phan VÅ©-Tỉnh, Nguyá»…n Nhược-Äiểu, Nguyá»…n-thị Bằng... kẻ thì phát chưởng, ngÆ°á»i thì dùng cầm long trảo, hổ trảo, Æ°ng trảo chụp lại. NhÆ°ng ba ngÆ°á»i đã ra tá»›i sân. Cả bá»n Ä‘uổi theo.
Vừa lúc đó, từ trên nóc nhà , năm ngÆ°á»i đáp xuống nhÆ° năm con đại bà ng, ngăn giữa đám Ỷ-Lan vá»›i bá»n Ä‘uổi theo. Năm ngÆ°á»i cùng phát chưởng, hóa giải những chiêu số của bá»n Lê Phúc-Huynh, rồi đứng im nhÆ° pho tượng. Có ngÆ°á»i nháºn diện được hai trong năm ngÆ°á»i ấy là hai nhà sÆ°, báºt kêu lên:
– Äại-từ liên hoa bồ tát, Má»™c-tồn vá»ng thê bồ-tát.
Bá»n Triệu Tiết nháºn ra Côi-sÆ¡n tam anh:
– Bá»n phản phúc Phụ-Quốc, Bảo-Dân, Trung-Äạo, các ngÆ°á»i vẫn chÆ°a chết Æ°?
Thấy chỉ có năm ngÆ°á»i, trong khi bên mình tá»›i mÆ°á»i ngÆ°á»i. Lê Phúc-Huynh cÆ°á»i nhạt:
– NgÆ°á»i ta đồn Viên-Chiếu vá»›i Má»™c-tồn là hai ác nhân võ công vô địch, ta tưởng tÆ°á»›ng mạo phải kinh thế hãi tục, không ngá» cÅ©ng tầm thÆ°á»ng thôi.
Má»™c-tồn hòa thượng cÆ°á»i nhạt:
– Không những tÆ°á»›ng mạo bần tăng bình-thÆ°á»ng, mà còn xấu xà nữa. Hôm nay bần tăng xuất hiện ở đây, để tặng các vị má»™t Ãt lá»… váºt.
Ông quát lớn:
– Xuất hiện đi thôi.
MÆ°á»i ngÆ°á»i, năm nam, năm nữ cùng bốn nhà sÆ° nữa từ phÃa trong Ä‘iện xẹt mình vượt qua bá»n Lê Phúc-Huynh, tung mình ra vÆ°á»n. Äó là Thần-vÅ© tháºp anh vá»›i sÆ° Viên-Căn, Viên-Má»™c, Viên-Chi, Viên-Diệp. DÆ°Æ¡ng thái háºu kinh hoà ng, vì rõ rà ng mÆ°á»i ngÆ°á»i bị trói, mà sao nay lại được tá»± do? Chợt bà hiểu: Trong khi Má»™c-tồn, Viên-Chiếu phóng sá»i cứu bá»n Ỷ-Lan, tất cả cao thủ của bà mải mê Ä‘uổi theo, thì bốn nhà sÆ° kia Ä‘á»™t nháºp và o sau Ä‘iện cắt dây trói cứu Tháºp-anh.
Tháºp anh chạy đến sau hòn giả sÆ¡n, má»—i ngÆ°á»i vác má»™t cái túi lá»›n đến đặt trÆ°á»›c mặt đám cao thủ của DÆ°Æ¡ng thái háºu. Má»™c-tồn hòa thượng bảo Hùng TÃn:
– Äem quà ra tặng DÆ°Æ¡ng thái-sÆ°.
Hùng TÃn mở túi vải Ä‘em ra má»™t cái đầu lâu. DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia hét lên kinh hoà ng, vì chÃnh là đầu của mẹ mình. Hùng-TÃn lại lấy ra cái bẩy cái đầu nữa, Äạo gia nháºn ra đó là bẩy cái đầu của bẩy bà vợ. Tiếp theo Hùng Trà mở túi Ä‘em ra má»™t số đầu lâu, đó là đầu của các con, con dâu, các cháu của DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia. DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia Ä‘Æ°a mắt nhìn DÆ°Æ¡ng thái-háºu. Cả hai ngÆ°á»i Ä‘á»u rét run.
Triệu Tiết cÆ°á»i nhạt:
– Tưởng Má»™c-tồn anh hùng thế nà o, hóa ra chỉ giá»i giết ngÆ°á»i không biết võ.
Trung-Äạo cÆ°á»i nhạt:
– Triệu tÆ°á»›ng quân đừng vá»™i. NgÆ°á»i cÅ©ng có quà đấy.
Ông vẫy tay, Hùng Lá»… lại Ä‘em ra cái túi vá»›i mÆ°á»i lăm cái đầu toà n là vợ con của Lê Phúc-Huynh. Hùng Nhân, Hùng NghÄ©a Ä‘em mấy cái túi ra vá»›i mấy chục cái đầu của gia thuá»™c Thâm Phúc-DÅ©ng, Nguyá»…n Nhược-Äiểu, Nguyá»…n-thị Bằng, VÅ© ChÆ°Æ¡ng-Hà o, Phan VÅ©-Tỉnh.
Bá»n ma đầu Hồng-thiết-giáo hét lên kinh khủng định nhảy và o ăn tÆ°Æ¡i nuốt sống năm ngÆ°á»i. Phụ-Quốc vẫn bình tÄ©nh:
– Khoan! Khoan!
Ông vẫy tay, năm chị em hỠÂu mang mÆ°á»i cái túi, mở nút đổ ra. Bá»n Triệu Tiết, Yên Äạt, Tu Ká»·, Lý Hiến kinh hoà ng, vì toà n là đầu của bố, mẹ, vợ, con cùng thân thuá»™c nhà mình. Bốn ngÆ°á»i kinh hoảng vô cùng, vì há» chỉ má»›i xuất hiện đây thôi, mà sao bá»n Má»™c-tồn hoà thượng đã biết, mà cho ngÆ°á»i vượt biên sang Quảng-Äông giết thân thuá»™c há»? Thoáng má»™t cái há» hiểu ngay: Vụ nà y hẳn do Côi-sÆ¡n tam-anh.
Lê Phúc-Huynh hét lên:
– Chúng ta hãy xông và o giết hai tên hòa thượng thối tha kia vá»›i ba tên phản phúc trả thù cho ngÆ°á»i thân.
NhÆ°ng đến đó, trống thúc vang trá»i, quân reo dáºy đất lẫn vá»›i tiếng voi kêu, hổ gầm, báo rống. Äám thị-vệ, cung nữ của Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu Ä‘ang rút chạy tán loạn.
DÆ°Æ¡ng thái háºu há»i:
– Cái gì váºy?
Chúng báo:
– Không biết bằng cách nà o, đám đệ tá» của trÆ°á»ng Long-thà nh ẩn-sÄ© Tôn Äản ẩn trong lá»›p áo thị-vệ là m phản, mở cổng thà nh cho quân Phong-châu, Thượng-oai, Lạng-châu trà n và o. Xin Thái-háºu định liệu.
Không hổ là đại ma đầu, Lê Phúc-Huynh dà n thị vệ, cung nữ ra phòng thủ quanh cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, rồi y vẫy tay cho các tÆ°á»›ng Tống và bá»n ma đầu lui và o trong. Y nói vá»›i thái-háºu:
– Dù gì bá»n phản loạn cÅ©ng được cầm đầu bởi các công chúa, phò-mã. Xin đại giá thái háºu cứ đứng trấn ngay cá»a cung, bá»n chúng gan bằng trá»i cÅ©ng không dám trà n và o.
Lý ThÆ°á»ng-Kiệt, cùng phò mã Hoà ng Kiện, phò-mã Thân Thiệu-Cá»±c, công chúa Kim-Thà nh... chỉ huy quân các trấn, các Ä‘á»™ng, Thiên-tá» binh nhanh chóng kiểm soát hết các cung Ä‘iện trong thà nh. Chỉ trong hÆ¡n giá» bao nhiêu quan lại, phe đảng của DÆ°Æ¡ng gia bị bắt sạch.
Quả nhÆ° lá»i Lê Phúc-Huynh, đám binh sÄ© tiến đến cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, thấy Thái-háºu Ä‘eo kiếm trấn ngay cá»a cùng vá»›i thị-vệ, cung-nga; chúng ngừng lại bao vây xa xa, chá» lệnh.
ThÆ°á»ng-Kiệt ra lệnh:
– Việc dẹp giặc đã xong. Xin các vị cho quân rút ra đóng ngoà i thà nh. Hai đô-thống Phạm Dáºt, Äinh Hoà ng-Nghi duy trì hai hiệu Ngá»±-long, Quảng-vÅ© bao vây cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, tuyệt đối không được tấn công và o trong cung. Còn lại chÆ° tÆ°á»›ng xin đến Ä‘iện Cà n-nguyên chầu Hoà ng-thượng.
Thà nh Thăng-long Ä‘ang ồn à o, phút chốc lại yên tÄ©nh. Các quan tá» tá»±u tại Ä‘iện Cà n-nguyên. Ban nhạc tấu bản Nguyên-thá», rồi Thái-Ninh hoà ng đế ngá»± ra ngồi trên ngai và ng. Bên phải là Quốc-mẫu Thanh-Mai, Hoà ng-thái-phi Ỷ-Lan; các công chúa Kim-Thà nh, TrÆ°á»ng-Ninh, Ôn-thuáºn, Côi-sÆ¡n, Vạn-hoa, Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên, Thiên-Ninh. Bên trái là Long-thà nh ẩn-sÄ©, các phò mã Thân Thiệu-Cá»±c, Lê Thuáºn-Tông, Hà Thiện-Lãm, Tôn Mạnh, Tôn Trá»ng, Thân Cảnh-Long, Hoà ng Kiện. Các quan văn võ đứng là m hai hà ng.
ThÆ°á»ng-Kiệt là đại-tÆ°-mã, nên ông đứng ra tâu:
– Tâu Quốc-mẫu, cuá»™c phản loạn của DÆ°Æ¡ng gia, được Tống, Hồng-thiết giáo há»— trợ... đã dẹp xong. Äúng theo chỉ dụ của Hoà ng-thái phi, thì ngà y mai các đạo quân má»›i khai chiến. NhÆ°ng trong khi đám cung nga bắt Hoà ng-thái-phi, Thần-vÅ© tháºp anh Ä‘i, chúng quên không bắt PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, vá»›i con tỳ nữ Nang-Trúc. Không biết bằng cách nà o đó, Nang-Trúc không bị trúng Ä‘á»™c, nó cứu tỉnh PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh rồi cả hai trốn ra ngoà i thà nh, yết kiến chÆ° vị phò mã, công chúa; tấu trình tình hình phiến loạn cho các vị nghe. Vì váºy công chúa Kim-Thà nh quyết định cho đánh thà nh thá»±c nhanh. Long-thà nh ẩn-sÄ© Tôn Äản hợp vá»›i phò-mã Thân Thiệu-Cá»±c, Hoà ng Kiện, công chúa Kim-Thà nh, thiết kế sao cho Ãt đổ máu. Tôn ẩn sÄ© máºt ra hiệu cho đệ tá» của ngÆ°á»i trà trá»™n trong đám thị-vệ bất thần mở cá»a thà nh ra. Cho nên chÆ° quân chia là m năm đạo trà n và o nhanh chóng, cứu giá kịp. Hiện bốn hiệu Ngá»±-long, Quảng-vÅ©, cùng đạo cung-thủ Long-biên, Giao-long, Hổ, Báo, Tượng, Sói, Hầu, Ưng Ä‘ang vây kÃn bá»n phản loạn trong cung Thượng-DÆ°Æ¡ng.
Ông đưa mắt nhìn công-chúa Kim-Thà nh, rồi tâu tiếp:
– Hai đô-thống Phạm Dáºt, Äinh Hoà ng-Nghi chỉ huy vây phủ cung Thượng-DÆ°Æ¡ng vốn là đệ tá» của Quốc-phụ, nhÆ°ng lại là em kết nghÄ©a của hoà ng-thái phi. Mà giữa Thái-háºu vá»›i Thái-phi có chá»— tỵ hiá»m. Thần lo rằng dù DÆ°Æ¡ng thái háºu có là m gì chăng nữa, hai ngÆ°á»i ấy cÅ©ng không dám phản ứng. Ở đây chỉ Quốc-mẫu má»›i có dủ uy quyá»n vá»›i Thái-háºu, nhÆ°ng thân thể Quốc-mẫu không thể hạ cố trong việc giao chiến nhá» bé nà y. Công chúa Kim-Thà nh có Thượng-phÆ°Æ¡ng bảo kiếm của đức Thái-tông, hy vá»ng Thái-háºu nể nang. Xin Quốc-mẫu cho công chúa tổng chỉ huy việc bao vây cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, vì thần sợ tÆ°á»›ng Tống vá»›i ma đầu Hồng-thiết giáo được Thái-háºu che chở sẽ giải thoát cho DÆ°Æ¡ng gia.
– Äược!
Công-chúa Kim-Thà nh dạ má»™t tiếng rồi rá»i khá»i Ä‘iện.
Quốc-mẫu vẫy tay gá»i ThÆ°á»ng-Kiệt:
– Con hiện là Äại-tÆ°-mã, con phải biết ngÆ°á»i má»™t chút. Ta thấy trong quá khứ, DÆ°Æ¡ng thái háºu có những Ä‘iá»u tà n ác vá»›i con. Ãc đến Ä‘á»™ chÆ°a má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà o nỡ là m vá»›i tình quân, thế mà con không há» biết. NhÆ° váºy là bất minh. Còn nhÆ° biết mà vẫn khÆ° khÆ° nghÄ© đến tình xÆ°a nghÄ©a cÅ©, là bất mẫn. Bây giá» má»™t lần nữa con không biết ngÆ°á»i.
– Xin Quốc-mẫu ban cho huấn dụ.
– Con cho đánh chiếm tất cả các cung, lý ra cung Thượng-DÆ°Æ¡ng là nÆ¡i chứa chấp bá»n cầm đầu phiến loạn, mà con chỉ cho bao vây là tại sao? Ta biết rồi! Con vì nhá»› tình xÆ°a nghÄ©a cÅ© hÆ¡n là nể cái danh Thái-háºu. NhÆ° váºy là để tình riêng lên quốc-sá»±.
ThÆ°á»ng-Kiệt là sÆ° Ä‘iệt của Quốc-mẫu, lại là nghÄ©a tá» của bà . Vì váºy, nghe Quốc-mẫu ban dụ, ông vá»™i lá»™t mÅ© ra quỳ gối ráºp đầu tạ tá»™i.
Quốc-mẫu tiếp:
– Thôi tha cho! Tuy nhiên, nay thấy cái nguy cÆ¡ bá»n phản loạn có thể thoát thân, con lại tâu xin cho công-chúa Kim-Thà nh tổng chỉ huy cuá»™c bao vây cung Thượng-DÆ°Æ¡ng. Má»™t lần nữa, con lại không biết xét ngÆ°á»i. Con phải nhá»› rằng công chúa Kim-Thà nh, uyên thâm Nho-há»c, rất ghét kẻ bất trung, bất hiếu. Ngay khi vua Thánh-tông còn tại thế, mà công chúa còn định lấy đầu DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia trÆ°á»›c sân rồng. Huống hồ nay tá»™i DÆ°Æ¡ng gia quá nặng. Ta sợ công chúa sẽ xua quân trà n ngáºp cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, tà n sát DÆ°Æ¡ng gia mất.
Triá»u-đình nghe Khu-máºt viện, các bá»™ binh, hình, tâu chi tiết vá» cuá»™c nổi loạn, cùng những thiệt hại vá» nhân mạng, vá» tà i sản.
Cuá»™c tâu trình vừa dứt thì có tiếng voi rống, tiếng thú gầm, tiếng binh khà chạm nhau. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u tá» vẻ lo lắng. Phò-mã Thân Thiệu-Cá»±c tâu:
– DÆ°á»ng nhÆ° quân phiến loạn đánh ra, nên có cuá»™c giao tranh. Xin Quốc-mẫu định liệu.
– Chả phải giặc đánh ra đâu. Công-chúa Kim-Thà nh đánh và o đấy! Váºy ThÆ°á»ng-Kiệt hãy tá»›i cung Thượng-DÆ°Æ¡ng để bảo toà n tÃnh mệnh cho DÆ°Æ¡ng thái háºu.
ThÆ°á»ng-Kiệt tuân chỉ rá»i Ä‘iện Cà n-nguyên. HÆ¡n khắc sau, tiếng trống, tiếng vÅ© khà chạm nhau dứt. ThÆ°á»ng-Kiệt, Kim-Thà nh trở lại Ä‘iện Cà n-nguyên. ThÆ°á»ng-Kiệt tâu:
– DÆ°Æ¡ng gia xua võ sÄ©, gia tÆ°á»›ng, thị-vệ trong cung đánh ra. Công chúa Kim-Thà nh cho thú, cung thủ Long-biên, Tây-hồ vá»›i Thiên-tá» binh đánh trà n và o cung Thượng-DÆ°Æ¡ng. Sau khi chiếm cung, thì chỉ bắt được bẩy mÆ°Æ¡i sáu cung nữ thôi. Thái-sÆ° DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia cùng gia thuá»™c trên ba trăm ngÆ°á»i, vá»›i hÆ¡n trăm thị-vệ chết hết. Còn ma đầu Hồng-thiết giáo vá»›i tÆ°á»›ng Tống đã trốn mất. DÆ°Æ¡ng thái-háºu thì vẫn được bảo vệ tại cung của ngÆ°á»i.
Triá»u đình Ä‘á»u biết rằng Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu phạm nhiá»u trá»ng tá»™i. Trong đó chỉ cần hai tá»™i mãi quốc, uy hiếp thiên-tá»... cÅ©ng đủ tru di tam tá»™c. NhÆ°ng ThÆ°á»ng-Kiệt còn nhá»› tình xÆ°a, nghÄ©a cÅ©, nên không nỡ thẳng tay vá»›i bà .
Quốc-mẫu vỗ vai công-chúa Kim-Thà nh:
– ThÆ°á»ng-Kiệt muốn tâu gì thì tâu, nhÆ°ng già nà y cÅ©ng biết rằng công chúa ra lệnh tấn công cung Thượng-DÆ°Æ¡ng rồi Ä‘em toà n thể há» DÆ°Æ¡ng, gia tÆ°á»›ng, thị-vệ ra chặt đầu. Còn bá»n Tống, Hồng-thiết giáo thì công chúa mở vòng vây cho chúng thoát thân. Có đúng không?
– Quả như Quốc-mẫu minh kiến.
Công chúa Kim-Thà nh tâu: Thần nghÄ©, mình nên tha cho bá»n Hồng-thiết, để chúng trở lại tranh dà nh ngôi vua vá»›i bá»n Chiêm, hầu Nam phÆ°Æ¡ng được yên ổn. Còn bá»n Tống, mình có bắt được, cÅ©ng chẳng thể giết chúng. Chi bằng tha cho chúng vá», rồi Ưng-sÆ¡n sẽ treo án tá» hình toà n gia chúng. Sau nà y bất cứ hà nh Ä‘á»™ng nà o, chúng cÅ©ng á»›n Äại-Việt.
Quốc-mẫu đưa mắt nhìn Ỷ-Lan:
– TrÆ°á»›c khi băng hà , Quốc-phụ có để lại má»™t di chiếu trao cho già nà y, cùng Thái-phi và Äại-tÆ°-mã, và dặn rằng: Sau nà y sẽ có biến cố lá»›n. Khi biến cố xẩy ra, thì cả ba cùng mở, để thi hà nh máºt chỉ.
Triá»u thần cùng nhá»› lại.
Quốc-mẫu trao ống bạc cho công chúa Thiên-Ninh:
– Con hãy tiếp hai ống của Hoà ng-thái-phi, Äại-tÆ°-mã rồi cùng mở ra xem.
Công chúa Thiên-Ninh tiếp ba ống bạc, rồi mượn thanh Thượng-phÆ°Æ¡ng bảo kiếm của công chúa Kim-Thà nh, váºn sức tiện đôi ra. Bên trong có ba mảnh lụa hình dạng lệch lạc, viết đầy chữ. NhÆ°ng Ä‘em ráp lại vá»›i nhau thì thà nh má»™t má»™t mảnh lá»›n. Triá»u đình cùng reo lên.
Quốc-mẫu ban chỉ:
– Con trao cho quan Văn-minh Ä‘iện đại há»c sÄ© Quách SÄ©-An Ä‘á»c lên.
Quách SÄ©-An cầm mảnh lụa Ä‘á»c:
« Quan thái-sÆ° DÆ°Æ¡ng Bình, Hoà ng-Giang cÆ°-sÄ© và tiên-nÆ°Æ¡ng Thiếu-Mai là ba đại y-sÆ° của Äại-Việt ta, Ä‘á»u máºt tấu rằng sau nà y, khi Hoà ng-thượng băng hà , thì sẽ băng hà bất thần. NhÆ° váºy e không có di chiếu dặn dò việc sau. Äã không có di chiếu ắt có biến. Äám nho thần nhất định tôn DÆ°Æ¡ng háºu là m thái háºu, trao cho việc phù tá ấu quân. Biết rằng DÆ°Æ¡ng háºu, há» DÆ°Æ¡ng sẽ là m phản. Nên ta để lại mấy lá»i. Nhất thiết tân quân, Ỷ-Lan, Kiệt nhi, triá»u đình phải tuân theo.
Hoà ng-háºu là mẫu nghi thiên hạ. Dù Thượng-DÆ°Æ¡ng hoà ng háºu có phạm tá»™i gì, thì cÅ©ng không thể gia hình Ä‘Ãch mẫu. Chỉ nên cô láºp trong cung, phụng dưỡng đầy đủ lá»… nghi, để nêu cao đạo hiếu.
Ỷ-Lan có hùng tà i, lại quen việc triá»u chÃnh, hãy dá»± má»i việc cạnh tân quân. Hoà ng-thượng đã bà n vá»›i ta, để ta di chúc rằng khi hoà ng-thượng băng hà , mà không có di chiếu nà o khác, thì di chiếu nà y được coi nhÆ° chÃnh chức. Tân quân, triá»u-đình hãy tôn Ỷ-Lan là m Linh-Nhân hoà ng thái háºu.
Äối vá»›i dÆ° đảng há» DÆ°Æ¡ng, thì xá» theo tá»™i, tùy nặng nhẹ, không cho hưởng Bát-nghị nữa.
TrÆ°á»›c đây, DÆ°Æ¡ng háºu có lá»—i, đã đánh thuốc mê rồi tÄ©nh thân Kiệt nhi. Ta biết hết, nên giữ kÃn việc nà y, bắt DÆ°Æ¡ng háºu chịu yên pháºn không được than thở vụ bị hoà ng-thượng bá» phế. NhÆ°ng Kiệt nhi đã thá» khi tìm ra thủ phạm sẽ giết ba hỠđể trả thù. Nà y Kiệt nhi, việc cÅ© đã mấy chục năm qua, nên quên Ä‘i là hÆ¡n.
Nghe đấy, nhớ đấy, là m theo ta ».
Äúng luáºt ra, thì Thái-Ninh hoà ng đế phải ban chế tôn hoà ng-thái-phi Ỷ-Lan là m Linh-Nhân hoà ng thái háºu. NhÆ°ng nay di chúc của Quốc-phụ viện ý của vua Thánh-tông, nhÆ° váºy không cần chế nữa. Thái-Ninh hoà ng đế cùng triá»u thần hÆ°á»›ng Ỷ-Lan chúc mừng.
Còn ThÆ°á»ng-Kiệt nghe di chiếu mà kinh hoà ng. Suốt bao năm qua, ông không bao giá» nghi rằng ngÆ°á»i tình DÆ°Æ¡ng Hồng-Hạc lại thiến mình, cho nên lúc nà o ông cÅ©ng nghÄ© tình xÆ°a, mà bao che giúp đỡ cho bà vá»›i há» DÆ°Æ¡ng. Mấy chục năm qua, hằng ngà y, ông cùng thân hữu, đệ tá» nghiến răng thá» rằng nếu tìm ra hung thủ hại ông, thì phải giết ba há» nó cho hả giáºn. Bây giá» nảy ra hung thủ chÃnh là ngÆ°á»i yêu của ông. Ông Ä‘iếng ngÆ°á»i, nghiến răng, không nói ra lá»i.
Linh-Nhân hoà ng-thái háºu hÆ°á»›ng Quốc-mẫu Thanh-Mai:
– Tâu Quốc-mẫu, xin Quốc-mẫu ban chỉ vỠviệc Dương gia.
Quốc-mẫu xua tay:
– Từ khi Quốc-phụ băng hà , mụ già nà y buông tay không lý gì đến chÃnh sá»±, chỉ lo vân du trị bệnh cho dân. Vừa qua, DÆ°Æ¡ng gia là m loạn, nên mụ già nà y phải can thiệp để cứu công-chúa Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên vá»›i phò-mã Cảnh-Long, Hoà ng Kiện. Vá» việc xá» tá»™i DÆ°Æ¡ng gia để cho đình nghị thì hÆ¡n.
Linh-Nhân hoà ng thái-háºu nói vá»›i ThÆ°á»ng-Kiệt:
– SÆ° huynh! DÆ°Æ¡ng gia phạm tá»™i có chÃnh phạm, tòng phạm, chứ không phải ai cÅ©ng mang trá»ng tá»™i cả. DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia cùng gia tÆ°á»›ng đã bị giết. Còn lại vợ-con, anh-em, gia thuốc có tá»›i hà ng vạn, tá»™i trạng há» cho đến nay chÆ°a rõ ngá»n ngà nh, thì chÆ°a thể kết tá»™i. Tốt hÆ¡n hết, ta cứ coi nhÆ° há» là nhân chứng để Ä‘iá»u tra. NghÄ©a là cho đến giá» phút nà y há» vẫn vô tá»™i, ta chỉ nên giam lá»ng há» trong phủ DÆ°Æ¡ng thái-sÆ°. Váºy sÆ° huynh giao há» cho Hình-bá»™ xét xá».
ThÆ°á»ng-Kiệt cung tay:
– Tuân chỉ thái-háºu.
– Trong cuá»™c binh biến vừa rồi, tất cả các quan văn võ có công chống giặc, sÆ° huynh xét tâu thăng thưởng, để nêu cao gÆ°Æ¡ng trung nghÄ©a. Những ngÆ°á»i chẳng may bị giặc hại, phải phủ tuất cho cha mẹ, vợ con thá»±c xứng đáng.
ÄÆ°a mắt nhìn Hoà ng-Nghi, háºu nghÄ© thầm:
– Cái gÆ°Æ¡ng Thiên-Cảm hoà ng háºu được vua Thái-tông sủng ái, rồi Ä‘Æ°a đến DÆ°Æ¡ng gia lá»™ng quyá»n bấy lâu thá»±c là cái gÆ°Æ¡ng lá»›n cho háºu thế. Nay Nghi đệ là ngÆ°á»i trà lá»± vô cùng, nhÆ°ng Nghi đệ lại say mê Chang-Lan đến Ä‘iên đảo thần hồn, ta không thể để Nghi đệ đắm chìm trong bể ái, Ä‘Æ°a đến di hại cho Äại-Việt. Ta phải dấu Chang-Lan Ä‘i, đợi cho Nghi đệ cÆ°á»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh rồi má»›i cho gặp lại Chang-Lan, nhÆ° váºy dù Chang-Lan cá» là m gì hại cho đất nÆ°á»›c, cÅ©ng không qua mắt được PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh.
NghÄ© váºy, háºu hÆ°á»›ng Hoà ng-Nghi, tuyên chỉ:
– Nà y Nghi đệ, ta thấy con tỳ nữ Nang-Trúc của đệ thá»±c là thông minh và trung thà nh. Váºy Nghi đệ cho thể giao cho ta được không? Có thể nói cuá»™c binh biến vừa rồi không đổ mấu là nhá» nó. Váºy ta phong nó là m trưởng toán cung cung nga cung Ỷ-Lan. Nghi đệ nghÄ© sao?
– Xin tuân chỉ thái háºu.
Háºu nói vá»›i nhà vua:
– Äối vá»›i Thượng-DÆ°Æ¡ng thái-háºu, hoà ng-nhi vẫn phải tôn kÃnh nhÆ° xÆ°a, hà ng ngà y phải thần-hôn định tỉnh cho đúng đạo hiếu.
Äô-thống Äinh Hoà ng-Nghi quỳ bÆ°á»›c ra sân rồng ráºp đầu tâu:
– Tâu thái-háºu, chữ hiếu là đạo lá»›n vô cùng. NhÆ°ng khi Hoà ng-thượng thần hôn định tỉnh, phải có cao thủ theo há»™ giá, vì võ công Thái-háºu không thể coi thÆ°á»ng được. Lại nữa trong cung của ngÆ°á»i lúc nà o cÅ©ng tiá»m ẩn những hà nh gia thuá»™c Hồng-thiết giáo.
– Äược, Nghi đệ lo xa nhÆ° váºy là phải. Hiện có Thần-vÅ© tháºp-anh là những đệ tỠđắc ý của sÆ° bá Má»™c-tồn. MÆ°á»i vị nà y nam thì khôi ngô, nữ thì sắc nÆ°á»›c hÆ°Æ¡ng trá»i, mà đạo hạnh lại cao; vừa rồi mÆ°á»i vị đã láºp công lá»›n trong vụ dẹp phản loạn. Ta tạm cá» Hùng Nhân là m Tổng-lÄ©nh thị-vệ, kiêm Tổng-lÄ©nh ngá»±-lâm quân. Hùng NghÄ©a là m phó. Hùng Lá»… là m Tổng-lÄ©nh thị-vệ. Hùng Trà là m phó. Hùng-TÃn là m Äiện-tiá»n hiệu-úy. Còn NgÅ©-Âu Ä‘á»u phong là m Lá»…-nghi há»c-sÄ©, đặt dÆ°á»›i quyá»…n lá»…-nghi đại há»c sÄ© Ngô Cẩm-Thi để dạy dá»— cung nga, thái giám. NhÆ° váºy, má»—i khi hoà ng-nhi thần hôn định tỉnh, sẽ có má»™t vị theo há»™ giá.
Äại-đô đốc Lý Kế-Nguyên tâu:
– Trong cuá»™c là m loạn vừa qua, đám cung nữ cung Thượng-DÆ°Æ¡ng đã sát hại má»™t số quan chức, thái-giám, cung nữ. Thần xin Thái-háºu trao những cung nữ đó cho Hình-bá»™ xét xá», để thá»a vong linh ngÆ°á»i quá cố.
Ỷ-Lan nghĩ thầm:
– Nếu trao cho Hình-bá»™ xét xá» thì mẹ ta, em ta sẽ bị phanh thây. Váºy ta hãy tránh né việc nà y thì hÆ¡n.
NghÄ© váºy háºu tuyên chỉ:
– Äám cung nga, thái giám, thị-vệ, sở dÄ© là m phản là do DÆ°Æ¡ng gia chủ xÆ°á»›ng. Há» chỉ biết tuân chỉ DÆ°Æ¡ng thái háºu. Nay ta không xét tá»™i Thái háºu, thì cÅ©ng không thể kết tá»™i há».
Tà i sản của The Creator
Chữ ký của The Creator Click và o quảng cáo là góp phần không nhỠgiúp cho 4vn duy trì và phát triển
14-09-2008, 11:57 PM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Nam Quốc SÆ¡n HÃ
Tác giả : Yên Tá» CÆ° SÄ© Trần Äại Sỹ
Thể lá»ai: Kiếm hiệp
Há»’I THỨ BA MÆ¯Æ I HAI
Vãn tuế hồi hương
Niên hiệu Thái-Ninh thứ nhì (1073), mùa Xuân, tháng Giêng, vua bà Bắc-biên Thiên-Thà nh, phò mã Thân Cảnh-Long từ Lạng-châu vá» Thăng-long xin thiết Tinh-triá»u để tÆ°á»ng trình vá» tình hình Tống.
Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh cho triệu táºp thân-vÆ°Æ¡ng, đại-tÆ°-mã, lục bá»™ thượng thÆ°, quản Khu-máºt viện, đô-đốc thủy-quân, tổng-trấn Thăng-long, tổng quản ngá»±-lâm quân, tổng-quản thị-vệ, các tÆ°á»›ng chỉ huy mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh, đạo kị-binh Phù-đổng. Vì cuá»™c thiết triá»u có liên hệ tá»›i tình hình an-ninh nên Long-thà nh ẩn-sÄ© cùng phu nhân được má»i tham dá»±.
Linh-Nhân hoà ng thái-háºu, Thái-Ninh hoà ng đế từ trong Ä‘iện Cà n-nguyên Ä‘i ra. Nhạc tấu bản Long-thá». Nhạc dứt, thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh cung tay:
– Tâu Thái-háºu, tâu Bệ-hạ. Vì bên Tống thay đổi rất nhiá»u, nhất là những thay đổi đó có liên quan đến Äại-Việt, nên thần cho thiết Tinh-triá»u để nghe vua bà Bắc-biên tâu trình tình hình an-ninh biên giá»›i Tống-Việt.
Thái-Ninh đế tuy mới tám tuổi, nhưng đã quen với lễ nghi. Nhà vua tuyên chỉ:
– Xin Thái-sÆ° an tá»a.
Nhà vua dùng ngôn ngữ bình dân với vua bà Bắc-biên:
– Chị Thiên-Thà nh. Hồi Phụ-hoà ng tại thế đã trao quyá»n trấn ngá»± biên cÆ°Æ¡ng cho chị. Bấy lâu nay biên cÆ°Æ¡ng vô sá»±. Nay hẳn có Ä‘iá»u gì khẩn cấp lắm, má»›i khiến đại giá chị hồi triá»u.
Công-chúa Thiên-Thà nh tâu:
– Cách đây bốn năm, khi Äại-Việt chuẩn bị bình Chiêm, triá»u đình có ban chỉ dụ cho Bắc-biên phải là m ba Ä‘iá»u. Má»™t là hết sức hòa hoãn, nhÆ°á»ng nhịn vá»›i Tống, để được yên mặt Bắc. Hai là lá»±c lượng Bắc-biên phải ứng trá»±c, phòng Tống thừa cÆ¡ đánh úp. Ba là gá»i tế-tác theo dõi má»i hoạt Ä‘á»™ng của Tống. Vì quốc kế bị gian tế báo cho Chiêm, nên má»›i có vụ quân Chiêm đóng đồn Tà -lầm chặn Ä‘Æ°á»ng Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng. CÅ©ng gian tế báo cho Tống, nên trong suốt thá»i gian ấy Tống hết sức lấn át ta ở biên cÆ°Æ¡ng.
Công chúa Ä‘em ra má»™t cái giá treo tấm bản đồ Hoa-Nam lá»›n hÆ¡n cái chiếu, trên đó ghi chằng chịt những chá»— đóng quân, Ä‘Æ°á»ng di chuyển quân, kho chứ lÆ°Æ¡ng thảo của Tống.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu ngắt lá»i công chúa:
– Äể triá»u đình hiểu rõ má»i việc ở Bắc-cÆ°Æ¡ng. Xin Công-chúa tÆ°á»ng trình tá»· mỉ những gì Tống đã là m ở Nam-thùy trong mấy năm qua.
– Và o thá»i Thuáºn-Thiên, giữa Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng vá»›i Yên-vÆ°Æ¡ng; rồi Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng vá»›i vua Nhân-tông kết nghÄ©a huynh đệ. Hai cuá»™c kết thân nà y Ä‘Æ°a đến Tống rút hết binh sÄ© ở Nam-thùy (1027). Ngược lại các nÆ°á»›c Nam-thùy cÅ©ng rút quân khá»i biên giá»›i Tống. Tống phong cho phò-mã Trần Tá»±-Mai tÆ°á»›c Ngô-quốc quáºn vÆ°Æ¡ng, cùng công chúa Huệ-Nhu tổng trấn Nam thùy. Minh Æ°á»›c trải qua hai mÆ°Æ¡i sáu năm tốt đẹp. Dân chúng tá»™c Hoa, tá»™c Việt sống trong thanh bình, sung sÆ°á»›ng chÆ°a từng có. Sau Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng vá»›i công chúa Huệ-Nhu rá»i Nam-thùy Tống lên trấn phÆ°Æ¡ng Bắc, Yên-vÆ°Æ¡ng hoăng. Bá»n hiếu-chiến trong triá»u xui vua Tống Nhân-tông chuẩn bị đánh Äại-Việt. Bá»n biên thần Nam-thùy Tống nhân đó lấn chiếm mấy trang Ä‘á»™ng của ta. Chúng lại gây ra vụ án giết cha con Nùng Tồn-Phúc, Nùng TrÃ-Thông để chia rẽ tá»™c Nùng vá»›i Äại-Việt. Trong triá»u chúng dùng DÆ°Æ¡ng Äức-Thà nh là m gian tế. TrÆ°á»›c tình trạng chẳng đặng thì đừng, Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng cùng tám vùng tá»™c Việt giúp Nùng TrÃ-Cao chiếm Lưỡng-Quảng, láºp ra nÆ°á»›c Äại-Nam (1053).
Biết rằng ông em mới tám tuổi khó theo kịp những gì mình tâu, công chúa ngừng lại một lát rồi tiếp:
– Sau khi Nùng TrÃ-Cao thất bại, Tống ra sức củng cố Nam thùy. Há» Ä‘em trá»ng binh xuống đóng ở biên giá»›i Äại-Việt, Äại-lý, Lão-qua, Xiêm-la, cùng cá» những văn thần, võ tÆ°á»›ng lá»—i lạc trấn nháºm. Trong đó có bá»n Lý SÆ°-Trung, Tiêu Cố, Tiêu Chú. Bá»n nà y nay lấn Ä‘á»™ng nà y, mai Ä‘e dá»a chiếm Ä‘á»™ng khác. Äức Thánh-tông nổi giáºn, truyá»n quan Thái-bảo Lý ThÆ°á»ng-Kiệt Ä‘em mÆ°á»i hiệu Thiên-tá» binh lên cùng cô mẫu đánh trà n sang chiếm lại hết các Ä‘á»™ng bị lấn và o niên hiệu ChÆ°Æ¡ng-thánh Gia-khánh thứ nhất (1059). Tưởng nhÆ° váºy bá»n quan Nam-thùy Tống ghê sợ, không ngá» chúng lại tiếp tục đánh chiếm ba Ä‘á»™ng nữa. Cô mẫu (vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng, phò mã Thân Thiệu-Thái) Ä‘em đại lá»±c lượng đánh chiếm châu Tây-bình, giết Äô-giám tuần-kiểm Tống SÄ©-Nghiêu và các tÆ°á»›ng Lý Äức-Dụng, Tả Minh, Hà Nhuáºn, Trần Báºt, bắt sống Chỉ-huy-sứ DÆ°Æ¡ng Lữ-Tà i. Tống xin nghị hòa, cô mẫu đòi ba Ä‘iá»u kiện má»›i chịu rút quân (Xem NQSH hồi 1-2-3).
Công chúa chỉ và o tấm bản đồ Hoa-Nam treo trên cái giá lớn:
– Từ đấy, biên giá»›i Tống, Việt trải qua má»™t thá»i gian mÆ°á»i năm yên ổn. Cho đến niên hiệu Thiên-huống Báu-tượng nguyên niên (1068), VÆ°Æ¡ng An-Thạch dâng Tân-pháp, được Hy-Ninh đế trá»ng dụng, mà trở thà nh Tể-tÆ°á»›ng. Dù bị chống đối bởi háºu cung, bởi ngoại-thÃch, bởi đồng liêu, nhÆ°ng sau ba năm, Tân-pháp Ä‘em lại cho dân Tống ấm no, quốc-sản, quốc-dụng dồi dà o. Äến đây, Thạch muốn tuyệt nguồn chống đối. Mà muốn tuyệt nguồn chống đối, thì chỉ có cách gỡ được cái nhục cho triá»u Tống.
... Nguyên kể từ khi Tống triá»u láºp lên đến giá», tuy văn-há»c, tÆ°-tưởng, nông-nghiệp thịnh; tuy có đôi chút chiến công thắng má»™t số nÆ°á»›c xung quanh. NhÆ°ng phÃa Tây bị Tây-hạ, Thổ-phồn Ä‘em quân xâm lấn, là m nghiêng ngá»a bao phen. Sau phải nhỠđến tà i Phò-mã Trần Tá»±-Mai má»›i yên được. PhÃa Bắc bị Bắc-liêu Ä‘em quân chiếm mất má»™t phần ba lãnh thổ; nhục nhã hÆ¡n nữa Liêu còn bắt tiến cống hà ng năm má»™t số và ng, lụa, lÆ°Æ¡ng thá»±c rất lá»›n. PhÃa Nam bị vua Lê đánh tan đạo quân xâm lăng ở Chi-lăng, Bạch-đằng. Tiếp đến bị Äại-Việt giúp Nùng TrÃ-Cao, bị vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng vượt biên đánh lên. Vì ba cái nhục đó, mà võ-lâm diá»…u Tống triá»u bằng câu tục ngữ :
« Bắc vi tước, Tây vi lộc, Nam vi quy ».
NghÄ©a là Bắc thì hèn nhÆ° chim sẻ gặp đại bà ng. Tây thì yếu nhÆ° nai gặp cá»p. Nam thì sợ quá nhÆ° con rùa rút và o mai. Trong lịch sá», Trung-nguyên chÆ°a bao giá» có má»™t triá»u đại hèn nhÆ° váºy.
Äến đây công chúa Ä‘Æ°a mắt nhìn các thân-vÆ°Æ¡ng, đại-thần má»™t lượt. Hy-Ninh đế vẫy tay ra hiệu cho cung nữ chầu hầu:
– NgÆ°á»i mang chén sâm thang nà y dâng Công-chúa cho trẫm.
Vua bà Thiên-Thà nh cảm Ä‘á»™ng vá» thịnh ý của ông em, tuy còn nhá» tuổi, mà đã tá» ra biết trá»ng công lao của biên thần.
– Äa tạ bệ hạ.
Công-chúa bưng bát sâm thang lên uống. Nhà vua nói với quần thần:
– Nếu trẫm là Hy-Ninh đế, khi lên ngôi, bằng má»i giá trẫm quyết gỡ cái nhục cho tổ tiên, cho đất nÆ°á»›c. Chắc vì váºy, Hy-Ninh má»›i trá»ng dụng VÆ°Æ¡ng An-Thạch, ra lệnh cách chức, đầy hết chÆ° đại thần chống đối Tân-pháp.
Nghe nhà vua nói câu đó, triá»u-thần cùng giáºt mình nghÄ© nhÆ° nhau:
– Ông vua con nà y tiếp thụ cái tá»± hà o vá» tá»™c Việt anh-hùng của Linh-Nhân hoà ng thái háºu, lại thụ hưởng cái huy-hoà ng Ä‘á»i vua Thái-tổ, Thái-tông, Thánh-tông... thì e trong tÆ°Æ¡ng lai nhất định ngÆ°á»i sẽ không lùi trÆ°á»›c Tống, trÆ°á»›c Chiêm; dù chỉ ná»a bÆ°á»›c.
Vua bà tiếp:
– Từ khi bản triá»u láºp lên, Äại-Việt chÆ°a từng bị nhục, mà bệ hạ còn nghÄ© nhÆ° váºy; huống hồ Hy-Ninh đã từng thấy ông, cha bị khinh khi, bị quốc dân Ä‘Ã m tiếu!
Nhà vua quay lại nói với công-chúa Thiên-Ninh bằng ngôn từ bình dân:
– Chị Thiên-Ninh Æ¡i! Hôm trÆ°á»›c chị có Ä‘á»c cho em nghe bà i thÆ¡ của VÆ°Æ¡ng An-Thạch tả cái nhục bị Hạ, Liêu bắt tiến-cống. Em không chú ý nên chẳng thuá»™c. Váºy chị hãy Ä‘á»c cho triá»u đình cùng nghe Ä‘i.
Trong ba bà chị Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên, Thiên-Ninh, nhà vua sủng ái nhất Thiên-Ninh. Vì khi nhà vua sinh ra, thì hai bà chị Thiên-Thà nh, Äá»™ng-Thiên đã hạ-giá (ghi chú: khi công-chúa lấy chồng thì gá»i là hạ-giá. Hạ là xuống thấp. Giá là lấy chồng. NghÄ©a là tá»± hạ thấp thân thế cao quý để kết hôn). Còn công chúa Thiên-Ninh thì vẫn ở trong cung. Công chúa luôn bế bồng, dạy dá»— nhà vua. Vì váºy thâm tình chị em không bá» bến.
Nghe nhà vua há»i, công-chúa Thiên-Ninh đứng dáºy:
– Tâu bệ hạ, bà i thÆ¡ đó tên là Hà -Bắc dân , tả ná»—i thống khổ của dân phÃa Bắc sông Hoà ng-hà phải ná»™p thuế cho nhà vua để cống Liêu, Hạ. Nguyên văn bà i thÆ¡ nhÆ° sau:
Ghi chú,
Trung-quốc có hai con sông lá»›n. Má»™t là TrÆ°á»ng-giang, hai là Hoà ng-hà . Hoà ng-hà ở phÃa Bắc, TrÆ°á»ng-giang ở phiá Nam. TrÆ°á»ng-giang phân chia lãnh thổ cổ của tá»™c Hán và tá»™c Việt. Hán ở phÃa Bắc, Việt ở phÃa Nam. Ngà y nay con sông nà y phân chia Trung-quốc là m hai, gá»i là Giang-bắc, Giang-nam hay còn gá»i là Hoa-bắc, Hoa-nam. Sông Hoà ng-hà ở phÃa Bắc. Các tỉnh ở phÃa Bắc sông Hoà ng-hà gá»i là Hà -bắc, Nam thì gá»i là Hà -nam. Thá»i Tống, vùng Hà -bắc bị Liêu chiếm.
Hà -bắc dân
Sinh cáºn nhị biên trÆ°á»ng khổ tân,
Gia gia dưỡng tá» há»c canh chức,
Thâu dữ quan gia sự di địch.
Kim niên đại hạn thiên lý xÃch,
Châu huyện nhưng thôi cấp hà dịch.
Lão tiểu tương y lai tự Nam,
Nam nhân phong niên tự vô thực.
Bi sầu thiên địa bạch nháºt hôn,
Lộ bà ng quá giả vô nhan sắc.
Nhữ sinh bất cáºp Trinh-quán trung,
Äẩu túc sổ tiá»n vô binh nhung.
Dịch:
Dân Hà -Bắc
Sống gần hai biên luôn đắng cay,
Nhà nhà nuôi con há»c dệt cà y.
Äể đóng cho quan thá» Di-địch.
Năm nay hạn đỠngà n dặm đồng,
Châu huyện còn dục đi phòng sông.
Già trẻ dìu nhau xuống Nam lánh,
NgÆ°á»i Nam được mùa vẫn rá»—ng lòng.
Ngà y tối, trá»i buồn, đất xót xa,
Bên Ä‘Æ°á»ng nhợt nhạt mặt ngÆ°á»i qua.
NgÆ°á»i sinh chẳng gặp thá»i Trinh-quán,
Thóc gạo rẻ mạt, không binh qua.
(Trần Trá»ng-San dịch, trong ThÆ¡ Tống, Bắc-Äẩu Canada xuất bản 1991).
Linh-Nhân hoà ng-thái háºu lắc đầu:
– Cứ xét ý bà i thơ nà y, thì đủ biết tại sao Hy-Ninh với Vương An-Thạch, chúa tôi hợp ý nhau.
– Thái-háºu minh kiến.
Công-chúa Thiên-Thà nh tiếp: NhÆ° trên thần đã tâu, chúa tôi Hy-Ninh muốn gỡ cái nhục hèn nhát thì chỉ có hai Ä‘Æ°á»ng. Má»™t là quay lên Bắc khai chiến vá»›i Liêu. Thắng Liêu rồi, thì phÆ°Æ¡ng Tây hai nÆ°á»›c Hạ, Thổ phải cúi đầu. PhÆ°Æ¡ng Nam, tá»™c Việt cÅ©ng không dám chống. Hai là , chịu nhịn phÆ°Æ¡ng Bắc, hòa phÆ°Æ¡ng Nam, quay vá» Tây chiếm Hạ, Thổ; hoặc hòa phÆ°Æ¡ng Tây, hÆ°á»›ng xuống Nam chiếm các nÆ°á»›c tá»™c Việt. Sau khi hoặc thắng phÆ°Æ¡ng Tây, hoặc thắng phÆ°Æ¡ng Nam thà nh công; bấy giá» há» má»›i có tà i nguyên, lÆ°Æ¡ng thá»±c, quân số quay lên phÆ°Æ¡ng Bắc. Cho nên hÆ¡n tháng trÆ°á»›c đây, Hy-Ninh há»p các đại thần ở tòa Thượng-thÆ° lệnh, Trung-thÆ° lệnh, Khu-máºt viện, các đại thần trấn Tây, Nam, Bắc để lấy quyết định. Tất cả chÆ° tÆ°á»›ng Tây, Nam, Bắc thùy Ä‘á»u muốn hòa phÆ°Æ¡ng Nam, phÆ°Æ¡ng Tây, quyết chiến ở phÆ°Æ¡ng Bắc. Trong khi các quan tại triá»u thì lại muốn nhịn phÆ°Æ¡ng Bắc, đánh Nam hoặc Tây trÆ°á»›c. Hy-Ninh phân vân, hẹn bốn tháng nữa sẽ há»p lại và ban chỉ dụ nên đánh phÆ°Æ¡ng nà o trÆ°á»›c.
Công-chúa ngừng lại một lát rồi tâu tiếp:
– ChÃnh vì lẽ đó, thần xin thiết Tinh-triá»u để Ä‘Æ°a ra kế sách ứng phó vá»›i tình hình.
Cả triá»u đình cùng bà n tán phân vân: Äại-Việt phải là m gì, để cho Tống quay lên Bắc, hay hÆ°á»›ng vá» Tây, mà không chỉ xuống Nam!
Sau khi luáºn bà n, hÆ¡n ná»a buổi, Linh-Nhân hoà ng thái háºu ban chỉ:
– Äại-Việt ta phải là m cho Tống quay lên Bắc là hÆ¡n. Khi Tống-Liêu đại chiến nghiêng ngá»a, thì Äại-Việt, Tây-hạ Ä‘em quân vượt biên đánh sang. TrÆ°á»ng hợp đó, Tống sẽ chia quân chống Tây-hạ, Äại-Việt, không thể thắng Liêu. Thế là bao nhiêu tá»™i trạng thất bại của Hy-Ninh, phe thủ cá»±u trong triá»u Tống đổ lên đầu VÆ°Æ¡ng An-Thạch. Bấy giá» dù muốn, dù không; Hy-Ninh đế phải cách chức VÆ°Æ¡ng An-Thạch để yên lòng ngÆ°á»i. Thạch bị mất chức, thì Tân-pháp cÅ©ng tan theo. Tân-pháp tan, thì Tống lại trở vá» vá»›i chÃnh sách thủ cá»±u, ca tụng Nghiêu, Thuấn, VÅ©, Thang, không gây chiến nữa.
Một đại thần mình hạc, xương mai, tóc bạc như cước, nhưng mặt đẹp vô cùng bước ra tâu:
– Thần Thái-tá» thiếu-phó, lÄ©nh Hình-bá»™ tham tri, Khu-máºt viện phó sứ, La-sÆ¡n hầu Trần Thanh-Hợp kÃnh tâu: xét tình thế Tống, Liêu, Hạ hiện nay, ta nên áp dụng theo chuyện « Thầy kiện ăn hai mâm ».
Linh-Nhân hoà ng thái háºu há»i sẽ công chúa Thiên-Ninh:
– Ninh Æ¡i! Äại thần nà y xuất thân từ đâu váºy?
– Tâu, ông ấy nguyên gốc ngÆ°á»i La-sÆ¡n, đất Nghệ-tÄ©nh. Xuất thân là má»™t văn gia. Khi ra Thăng-long há»c, kết hôn vá»›i ngÆ°á»i vợ là ng Thanh-trì, là là ng nổi tiếng vá» bánh cuốn. HÆ¡n bốn mÆ°Æ¡i năm trÆ°á»›c, ông cùng vá»›i Mai Cảo, Nguyá»…n SÄ©-TÃnh, Thanh Tâm-Toà n, Trần Lam-Lan, Mai Thượng-TÄ©nh v.v. láºp thà nh má»™t văn-Ä‘oà n lấy tên là Minh-đạo, rất được dân chúng, nhân-sÄ© quý mến. Má»›i đây, ông lại cùng mÆ°á»i má»™t ngÆ°á»i nữa láºp ra nhóm Thanh-luáºn.
– Giá»i đấy. Cô nhá»› ra rồi. Hồi ở ngoà i Ä‘á»i, ông ta là m gì?
– Ba mÆ°Æ¡i năm trÆ°á»›c, ông ấy là má»™t thầy kiện có tiếng nói năng hùng hồn. Năm trÆ°á»›c đây, đức Thánh-tông nghe tiếng, má»i ông ấy là m Hình-bá»™ thị lang, sau cuá»™c nổi loạn của DÆ°Æ¡ng gia, vì có công được tân thăng lên là m Hình-bá»™ tham-tri.
Linh-Nhân nghe Thiên-Ninh tâu, háºu mừng lắm, há»i:
– Trần tiên sinh, xin tiên sinh giảng cho triá»u đình biết chuyện « Thầy kiện ăn hai mâm » ra sao?
– Tâu thái-háºu, chuyện nà y nhÆ° sau.
« Quách ông ở đầu sông Mã, Ä‘i chÆ¡i thuyá»n, bị trượt chân rÆ¡i xuống sông chết Ä‘uối. Có dân chà i há» LÆ°Æ¡ng ở cuối sông vá»›t được. Há» Quách xin chuá»™c xác cha, há» LÆ°Æ¡ng đòi năm lượng và ng. Thấy giá quá đắt, há» Quách tìm thầy kiện thÆ°a lên quan. Thầy kiện cÆ°á»i rằng : « Việc gì mà phải kiện, không lẽ nó Ä‘em xác chết vá» là m mắm à ? Và i ngà y sau ắt nó sẽ lạy mà xin trả ». Thấy há» Quách không xin chuá»™c xác cha, há» LÆ°Æ¡ng tìm đến thầy kiện, nhá» thầy Ä‘iá»u đình để cho đối phÆ°Æ¡ng chuá»™c xác chết dùm. Thầy kiện cÆ°á»i : « Việc gì mà cuống lên! Cứ đòi thá»±c đắt, xác cha nó, không lẽ nó không chuá»™c? ». Há» LÆ°Æ¡ng lại im lặng, không chịu trả xác Quách ông. Hai ngà y sau há» Quách không thấy há» LÆ°Æ¡ng trả xác cha, lại đến thầy kiện há»i kế. Thầy kiện lại nói nhÆ° trÆ°á»›c... Và cứ thế, thầy ăn má»—i bên đến bốn lần tiá»n, rồi bấy giá» má»›i dà n hòa cho hai bên cùng thá»a thuáºn.
Triá»u đình nghe lão Trần kể chuyện, Ä‘á»u báºt cÆ°á»i.
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng rá»i chá»— ngồi cung tay:
– Tâu thái-háºu, tâu bệ-hạ. Kế của Trần tiên sinh rất hay. Äại-Việt ta đóng vai thầy kiện, còn má»™t bên là Liêu, Hạ, má»™t bên là Tống đóng vai há» Quách, há» LÆ°Æ¡ng.
Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh há»i:
– Khải vÆ°Æ¡ng gia, từ xÆ°a đến giá» giữa ta vá»›i Liêu, Hạ không có qua lại vá»›i nhau, nay thình lình ta gá»i sứ tá»›i, e há» nghi ngá» chăng?
– ThÆ°a thái-sÆ°. Chúng ta có Äá»™ng-đình thất kiệt, vốn đã qua lại, rất thân vá»›i võ-lâm Tây-hạ. Tuyết-sÆ¡n tháºp anh là ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng Bắc, có rất nhiá»u đệ tá», bạn hữu trong triá»u Liêu. Váºy ta nên nhá» các vị nà y dùng tình bạn, thuyết cho Liêu, Hạ biết rằng: hiện nhá» Tân-pháp, mà Tống trở thà nh giầu mạnh, nhÆ° hổ ngồi Trung-nguyên; con hổ dữ nà y Ä‘ang rình lân bang; chá» dịp ăn thịt. Ta lại khÃch há» biết rằng, binh-pháp nói:
« Tiên phát chế nhân, háºu phát chế Æ° nhân ».
NghÄ©a là : trong binh pháp, nếu mình ra tay trÆ°á»›c thì mình kiá»m chế được đối phÆ°Æ¡ng, còn mình ra tay sau thì mình bị đối phÆ°Æ¡ng kiá»m chế. Bây giá» giữa lúc Tống chÆ°a khởi sá»±, thì Tây-Hạ, Bắc-Liêu phải đánh Tống trÆ°á»›c.
– Liêu, Hạ là những nÆ°á»›c trá»ng Nho há»c. E rằng xui há» nhÆ° váºy thì có lý đấy, nhÆ°ng các Nho thần sẽ đặt vấn Ä‘á» rằng ra quân không chÃnh nghÄ©a. Thần e khó mà thà nh công.
Nghe Lý Äạo-Thà nh nói, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng biết ông già nà y cÅ©ng là má»™t thứ hủ Nho nhÆ° bá»n văn thần nhà Tống. VÆ°Æ¡ng cÆ°á»i:
– Thái-sÆ° nói: Muốn ra binh, thì phải kiếm cá»› để có chÃnh nghÄ©a. Äúng không? Cá»› nà y đối vá»›i Liêu, Hạ cÅ©ng dá»… thôi: Hai nÆ°á»›c Liêu, Hạ nên sai sứ yêu sách đòi cắt thêm đất, ná»™p thêm và ng lụa thá»±c nhiá»u. DÄ© nhiên Tống Ä‘ang mạnh, Hy-Ninh, An-Thạch Ä‘ang muốn gỡ cái nhục của ông cha, thì Ä‘á»i nà o hai ngÆ°á»i nà y chịu?
Phò-mã Hoà ng Kiện há»i:
– Lỡ ra Hy-Ninh, An-Thạch chịu nhịn cái nhục nhÆ°á»ng đất, chịu cống thêm và ng ngá»c cho Liêu, Hạ, để rảnh tay đánh xuống Nam thì sao?
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng suy nghÄ© má»™t lúc, rồi tiếp:
– ThÆ°a phò-mã, ta là thầy kiện ăn hai mâm mà . Xúi Hạ, Liêu ta má»›i ăn má»™t mâm. Bây giá» ta lại xúi Tống không chịu ná»™p đất, ná»™p và ng, ngá»c; để ta ăn mâm thứ nhì. Hiện ta có nhiá»u tế-tác bên tống. Ta lại có Côi-sÆ¡n tam-anh, từng là m đại thần Tống, quen biết hầu hết vá»›i nhân sÄ©, võ lâm. Ta nhá» Tam-anh hối lá»™ cho bá»n tham quan Tống, luáºn bà n nhất định không chịu yêu sách của Liêu, Hạ. Nháºn tức là nhục thể diện Thiên triá»u... NhÆ° váºy là hai bên sẽ có chiến tranh. Khi hai bên có chiến tranh, thì sá»± việc sẽ diá»…n ra nhÆ° Thái-háºu ban chỉ lúc nãy.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu tuyên chỉ:
– Kế của hoà ng-thúc vá»›i Trần tiên sinh thá»±c thần diệu. Äây là cuá»™c đấu trÃ, biện thuyết, chứ không thể dùng võ công. Trong ba Ä‘oà n Ä‘i, má»—i Ä‘oà n cần có ngÆ°á»i biện thuyết, mÆ°u cÆ¡. Váºy thì thế nà y: Tuyết-sÆ¡n tháºp anh tuy võ công cao cÆ°á»ng thá»±c, nhÆ°ng các vị ấy lại không nắm vững tình hình Việt, không giá»i biện thuyết. Trần tiên sinh nên Ä‘i cùng để là m quân sÆ° cho há». Côi-sÆ¡n tam anh, trà dÅ©ng tuyệt vá»i, kiến thức bao la thì không cần cố vấn. Còn Äá»™ng-đình thất kiệt đã có Từ Bá-TÆ°á»ng từng là tiến-sÄ© xuất thân, mÆ°u trà tuyệt vá»i, thì không cần cố vấn.
Háºu tuyên chỉ cho thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh:
– Thái-sÆ° xuất công-khố; trao và ng, ngá»c cho ba phái Ä‘oà n. Ta không nên tiếc của trong trÆ°á»ng hợp nà y. Thà rằng ta mất của, mà tránh được chiến tranh, còn hÆ¡n sau nà y có chiến tranh. Khi có chiến tranh, thì không những của mất gấp bá»™i, mà đất nÆ°á»›c Ä‘iêu linh, ngÆ°á»i chết nhÆ° rạ.
Cuá»™c chuẩn bị cho ba Ä‘oà n máºt sứ lên Ä‘Æ°á»ng phải mất hai tuần má»›i xong. Khu-máºt viện Bắc-biên, Khu-máºt viện Äại-Việt thuyết trình cho các sứ giả biết rõ những chức quan trong ba triá»u đình Tống, Liêu, Hạ: Vá» xuất-thân, vá» tÃnh-tình, vá» gia-cảnh rất chi tiết. Cả ba phái Ä‘oà n Ä‘á»u được cấp Ä‘iệp là lái buôn tÆ¡ lụa. Má»—i phái Ä‘oà n còn Ä‘em theo má»™t Æ°ng binh vá»›i hai cặp Thần-Æ°ng để thông tin. Cuối cùng Linh-Nhân hoà ng thái háºu đãi tiệc ba phái Ä‘oà n tại Ä‘iện Long-hoa. Trong tiệc, ngoà i nhà vua ra, còn có TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng tổng trấn Nam thùy, Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng quản Khu-máºt viện, Äại-tÆ°-mã ThÆ°á»ng-Kiệt, Thái-úy phò-mã Hoà ng Kiện, công-chúa Thiên-Ninh, Long-thà nh ẩn-sÄ© Tôn-Äản và phu nhân, các đô-thống chỉ huy mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh.
Tiệc vừa tà n, Linh-Nhân hoà ng thái háºu ghé miệng và o tai Thái-Ninh hoà ng đế thì thầm nhá» mấy câu. Hoà ng-đế đứng dáºy nói:
– Trẫm trẻ ngÆ°á»i non dạ, mà phải gánh vác trá»ng trách, lắm lúc nghÄ© lại thấy kinh sợ. NhÆ°ng dù sao cÅ©ng có các khanh phò tá. Mong rằng liệt tổ Äại-Việt phù há»™ cho các khanh. Trẫm cÅ©ng...
Bá»—ng ầm má»™t tiếng, cá»a sổ phiá Nam báºt tung ra, khiến gió lạnh lùa tá»›i nhÆ° cÆ¡n lốc, rồi má»™t váºt trắng bay và o trong sảnh Ä‘Æ°á»ng. Váºt đó rÆ¡i trÆ°á»›c Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng và Äại-tÆ°-mã Lý-thÆ°á»ng-Kiệt. Hai ngÆ°á»i cùng phát má»™t chưởng gạt váºt đó. NhÆ°ng cả hai Ä‘á»u gạt hụt, vì váºt đó đổi chiá»u rồi rÆ¡i nhẹ nhà ng trên bà n tiệc của Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh vá»›i quan Hình-bá»™ thượng thÆ° Hoà ng Khắc-Dụng. Má»i ngÆ°á»i nhìn lại, thì ra má»™t cái túi vải lá»›n.
Quan Tổng-lÄ©nh, phó tổng-lÄ©nh thị-vệ Hùng TrÃ, Hùng TÃn cùng tung mình ra cá»a sổ quan sát, thì thấy ba thị vệ canh phòng phÃa Nam cung Long-hoa đứng nhÆ° trá»i trồng. Rõ rà ng há» bị Ä‘iểm huyệt. Hùng TÃn giải huyệt cho chúng, rồi há»i:
– Cái gì váºy?
Một thị-vệ run run đáp:
– Tiểu nhân Ä‘ang đứng, bá»—ng bị ngÆ°á»i ta vuốt và o cổ má»™t cái rồi không cá» Ä‘á»™ng được. NhÆ°ng tiểu hân cÅ©ng nháºn ra đó là má»™t nhà sÆ°, mặt lạnh nhÆ° ngÆ°á»i chết. Xin đại nhân thứ tá»™i.
Hùng TrÃ, Hùng TÃn vá»™i trở và o sảnh Ä‘Æ°á»ng, rồi mở cái túi ra. Bất giác má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u báºt lên tiếng ồ kinh ngạc. Nguyên trong cái chứa hai ngÆ°á»i bị trói tròn nhÆ° khúc giò. Lối trói rất đặc biệt: LÆ°ng hai ngÆ°á»i quay và o nhau. Tay phải, chân phải ngÆ°á»i ná», buá»™c và o tay trái, chân trái ngÆ°á»i kia. Trong hai ngÆ°á»i, má»™t ngÆ°á»i là Äô-thống Trần Thanh-Nhiên, má»™t ngÆ°á»i là Phạm Anh, Kinh-lược An-vÅ© sứ Kinh-Bắc. Miệng má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u ngáºm má»™t cái đùi chó thui lóc hết thịt chỉ còn xÆ°Æ¡ng. Triá»u thần Ä‘á»u báºt lên tiếng kêu:
– Má»™c-tồn Vá»ng-thê hòa thượng.
Thần-vÅ© ngÅ©-hùng cùng đến trÆ°á»›c nhà vua tạ tá»™i vì Ä‘á» phòng không cẩn máºt, để Má»™c-tồn hòa thượng hÃ-lá»™ng quá»· thần. Linh-Nhân hoà ng thái háºu báºt cÆ°á»i:
– NgÅ© vị sÆ°-huynh an tâm. Má»™c-tồn bồ-tát chẳng là tôn-sÆ° của ngÅ© vị đấy Æ°? Ngà i cÅ©ng là sÆ° bá của cô-phụ nà y... Hừ! Khi ngà i đã ra tay thì có trá»i mà đỠphòng. Nà y ngÅ© vị sÆ° huynh, tá»· nhÆ° ngà i công khai mang cái túi nà y và o đây, liệu ngÅ©-vị sÆ° huynh có dám cản trở không? Ngay cô-phụ nà y tuy là thái-háºu, nhÆ°ng cÅ©ng chẳng cản nổi đấy.
Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng biết rằng: Phạm Anh là con rể của DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia. trong dịp binh biến vừa rồi, y không ra mặt tham dá»±, nên sau đó triá»u thần luáºn tá»™i, y được tha. Bây giá» chắc y phạm tá»™i gì nặng lắm, nên Má»™c-Tồn hòa thượng má»›i ném và o đây. VÆ°Æ¡ng nghÄ©: Ta nhân dịp nà y, xin triá»u đình xá» thá»±c nhẹ y, để ngà i giết quách y Ä‘i cho rồi.
Thấy Äinh Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh đứng chầu hầu phÃa sau Linh-Nhân hoà ng thái háºu, vÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a mắt cho chúng:
– Các em Ä‘em hai ngÆ°á»i ra ngoà i thẩm vấn, rồi và o tâu vá»›i hoà ng-thượng.
NhÆ°ng khi PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh vừa láºt Thanh-Nhiên lên, thì thấy trÆ°á»›c ngá»±c y có má»™t cái ống tre khá lá»›n. Nà ng mở ống ra, thì bên trong có đến hai ba cái trục giấy. Nà ng khom mình trao cho Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng. VÆ°Æ¡ng mở trục thứ nhất ra, đó là má»™t bản văn kiá»m ấn của Thượng-DÆ°Æ¡ng hoà ng-thái háºu. Ná»™i dung bản văn, kể rất chi tiết kế hoạch đối phó vá»›i Tống, mà triá»u đình má»›i nghị hôm trÆ°á»›c. Bản văn thứ nhì là má»™t tá» cung khai của bà Minh-Giang, mẹ Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Bản thứ ba là tá» giấy từ Minh-Can của ông Lê Văn-Thiết. Ngoà i ra còn mấy tá» giấy nữa, Ä‘a số là thÆ° tÃn của Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu gá»i cho Trần Thanh-Nhiên, và biểu của Nhiên tâu lên bà .
Nguyên trÆ°á»›c đây, sau cuá»™c Nam chinh Trần Thanh-Nhiên bị cách chức đô-thống, đáng lẽ bị xá» tá». NhÆ°ng nhá» dịp ân-xá, nên cái chức đô-thống được phục hồi, y được Ä‘Æ°a vá» Khu-máºt viện phụ trách việc theo dõi những mầm mống phản loạn trong giá»›i bút mặc văn-chÆ°Æ¡ng. Không hiểu y đã là m gì, để Má»™c-Tồn hòa thượng bắt được, Ä‘em và o đây. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u chú mục chá» Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng Ä‘á»c những trục giấy. Má»—i nét mặt của vÆ°Æ¡ng, Ä‘á»u khiến há» thắc mắc, lo âu không Ãt. Khi thì vÆ°Æ¡ng chau mà y, khi thì vÆ°Æ¡ng mở to mắt, khi thì vÆ°Æ¡ng lắc đầu. Äá»c xong, vÆ°Æ¡ng bảo Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh:
– Các em trình lên Thái-háºu.
PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh tiếp táºp giấy cúi đầu trình lên thái-háºu. Háºu phán:
– Hai em Ä‘á»c lên để triá»u đình cùng nghe.
Äại cÆ°Æ¡ng các bản cung từ có thể tóm lược nhÆ° sau:
« ... Sau khi dẹp được cuá»™c phản loạn của há» DÆ°Æ¡ng việc cÆ°á»›p ngôi vua, triá»u thần nghị: DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia phạm bẩy mÆ°Æ¡i hai tá»™i, trong đó có sáu tá»™i thuá»™c tháºp ác. Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu phạm năm tá»™i trong tháºp ác và bốn mÆ°Æ¡i lăm tá»™i khác. Quần thần lấy sá»± việc trong Bắc sá» ra để là m căn cứ cho việc xá» tá»™i. Äầu tiên là vụ Lã háºu chuyên quyá»n, giết tôn thất, mÆ°u cÆ°á»›p ngôi của triá»u Tây-Hán. Thứ đến vụ VÅ© háºu chuyên quyá»n cÆ°á»›p ngôi nhà ÄÆ°á»ng. Bản án há» DÆ°Æ¡ng được Ä‘Æ°a ra là , tru di tam tá»™c. NhÆ° váºy DÆ°Æ¡ng thái háºu cÅ©ng bị tá» hình. NhÆ°ng nhá» di chiếu của Quốc-phụ, nên DÆ°Æ¡ng háºu thoát chết. Nhà vua ân giảm án cho DÆ°Æ¡ng gia không bị tru di tam tá»™c, mà chỉ bị giết cả nhà . Mà cả nhà DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia đã bị Má»™c-tồn hòa thượng giết chết má»™t số, má»™t số khác khi công-chúa Kim-Thà nh xua quân chiếm cung Thượng-DÆ°Æ¡ng giết nữa. Chỉ có má»™t ngÆ°á»i con duy nhất của DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia trốn sang Trung-nguyên thoát chết. Thà nh ra không có ai bị hà nh hình.
... DÆ°Æ¡ng thái háºu cho rằng triá»u đình không dám Ä‘á»™ng đến bà , bà quyết « trả thù » bằng đủ má»i cách để diệt triá»u Lý, nhất là giết Linh-Nhân hoà ng-thái háºu. Háºu dùng thân mẫu của Linh-Nhân là Minh-Giang, em của Linh-Nhân là Minh-Can, nô bá»™c là mụ Sá»u để liên lạc vá»›i má»™t số quan lại bất mãn, để thu tháºp tin tức, rồi báo cho triá»u Tống biết. Trần Thanh-Nhiên là má»™t trong bá»n quan đó.
... Sau cuá»™c triá»u nghị mấy tuần trÆ°á»›c bà n vá» quốc-kế đối phó vá»›i Tống, Liêu, Hạ thì thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh đến cung Thượng-DÆ°Æ¡ng tâu vá»›i DÆ°Æ¡ng thái háºu. DÆ°Æ¡ng thái háºu sai bà Minh-Giang vá»›i Minh-Can cùng mụ Sá»u chuyển cho bá»n dÆ° đảng của trÆ°á»ng Trung-nghÄ©a Ä‘em qua biên giá»›i. NhÆ°ng tất cả sá»± việc đó, Ä‘á»u bị Má»™c-tồn hoà thượng biết được.
... Trong khi bà Thiết (Minh-Giang) vá»›i Minh-Can luáºn bà n vá»›i DÆ°Æ¡ng háºu, vô tình hỠđể lá»™ ra má»™t tin tầy trá»i vá» thá»i thÆ¡ ấu của Linh-Nhân hoà ng thái háºu nhÆ° sau: Hồi má»›i lá»›n, ông Lê Văn-Thiết được bố mẹ cÆ°á»›i cho má»™t ngÆ°á»i vợ tên là VÅ©-thị Tỉnh. Bà Tỉnh rất ôn nhu văn nhã, nhÆ°ng là ngÆ°á»i ở quê. Sau hÆ¡n hai năm bà không có con. Song thân ông há»i má»™t cô gái khác cho ông, cô nà y tên Minh-Giang. Minh-Giang vốn là gái kẻ chợ, rất khôn ngoan, nên được lòng cha mẹ chồng. Cả nhà hy vá»ng Minh-Giang sẽ sinh con trai cho có ngÆ°á»i nối dõi tông Ä‘Æ°á»ng. Trá»› trêu thay, khi cÆ°á»›i Minh-Giang được hÆ¡n ba tháng sau, bà Tỉnh mang thai. Minh-Giang kinh hoảng, cÅ©ng vá»™i tuyên bố rằng mình mang thai. Giữa lúc đó song thân ông Thiết qua Ä‘á»i. Äến khi bà Tỉnh sắp đến ngà y sinh; Minh-Giang Ä‘em tiá»n bạc đút lót vá»›i Trung-nghÄ©a đại tÆ°á»›ng quân Trịnh Quang-Thạch, để xin tìm kế giúp đỡ. Thạch thiết kế: Y sẽ gá»i ông Thiết tá»›i dinh, sai ông lên Bắc-cÆ°Æ¡ng biếu quà cho NgÅ©-long công chúa. NhÆ° váºy cuá»™c hà nh trình sẽ phải hÆ¡n tháng. Ở nhà bà Tỉnh sinh con rồi, y sẽ sai ngÆ°á»i bóp cổ bà cho chết, rồi Ä‘em chôn ở khu đồng hoang. Còn đứa con, thì trao cho Minh-Giang nuôi, dối rằng con đó do thị sinh ra. Äối vá»›i bà mụ đỡ đẻ, y Ä‘e dá»a, mua chuá»™c. Y cho bà Ãt tiá»n, bắt bà phải khai rằng bà đỡ đẻ cho Minh-Giang, sinh ra đứa con. CÅ©ng chÃnh bà đỡ đẻ cho bà vợ cả của ông Thiết, bà nà y sinh ra đứa con hoang không giống ông má»™t tý nà o cả, vì váºy bà ta ôm con trốn Ä‘i mất.
... Kế ấy thi hà nh thá»±c hoà n hảo. Khi ông Thiết trở vá» nghe chÃnh Trịnh Quang-Thạch kể rằng vợ ông trốn Ä‘i, thì há»i sao ông không tin? Äứa trẻ bất hạnh sinh ra đó là Minh-Äệ. Hóa cho nên suốt cuá»™c Ä‘á»i bà Minh-Giang thù ghét nà ng táºn xÆ°Æ¡ng. Sau khi Minh-Giang đẻ giả, hai năm sau bà đẻ thá»±c, đứa con gái đầu lòng đó là Minh-Can.
... Khi biết được tin Ä‘á»™ng trá»i nà y, Má»™c-tồn hòa thượng sai đệ tá» vá» là ng Siêu-loại báo cho ông Thiết biết. Ông vá»™i theo dấu chỉ dẫn ra chá»— đồng hoang chôn bà VÅ©-thị Tỉnh Ä‘Ã o lên, thì quả có bá»™ xÆ°Æ¡ng Ä‘Ã n bà . Nhá» quần áo mặc trên ngÆ°á»i chÆ°a nát hết, ông nháºn ra đó là hà i cốt của bà vợ khốn nạn. Vụ án bà ẩn ba mÆ°Æ¡i năm qua, bây giá» má»›i ra ánh sáng. Ông Thiết dùng gá»— trầm, cải tảng thi hà i cho ngÆ°á»i xấu số, là m chay giải oan, rồi xây má»™ thá»±c lá»›n ».
Tiếng PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh trong, ngá»t nhÆ° cam thảo, nhÆ°ng má»—i giòng, má»—i Ä‘oạn nà ng Ä‘á»c, cùng khiến cho triá»u đình kinh hồn lạc phách. Nghe PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh Ä‘á»c hết bản cung từ do Má»™c-tồn hoà thượng thẩm vấn DÆ°Æ¡ng háºu, bà Minh-Giang, Minh-Can, mà chân tay Linh-Nhân hoà ng thái-háºu phát run. NghÄ© đến mẹ mình chết oan uổng, ấm ức bao nhiêu năm qua; nghÄ© đến Minh-Giang, Minh-Can tà n ác vá»›i mình rồi Ä‘i đến phản quốc; bất giác háºu nghiến răng kèn kẹt, nÆ°á»›c mắt trà n ra trên hai gò má.
Trong ống tre, Má»™c-tồn hoà thượng còn Ä‘Ãnh kèm má»™t thÆ° của ông Thiết viết cho háºu, kể hết sá»± tình dấu diếm bấy lâu nay. Ông khẩn khoản nhá» háºu tìm má»i cách xin triá»u đình ân xá cho bà Minh-Giang vá»›i Minh-Can.
Thái-Ninh hoà ng đế thấy mẫu thân khóc, long tâm nhÅ©n ra. Nhà vua há»i quan Thái-phó Quách SÄ©-An (thầy đồ Thái):
– ThÆ°a thầy, trong các đại thần hiện diện, thầy là ngÆ°á»i duy nhất biết rõ mẫu-háºu từ khi còn thÆ¡ ấu. Sá»± thể đã đến ná»—i nà y, xin thầy dáºy cho trẫm biết đạo lý hà nh xá».
Từ hồi nhà vua bốn tuổi, sau khi bà n luáºn vá»›i Ỷ-Lan thần phi, phụ hoà ng Thánh-tông đã chá»n hai đại thần Quách SÄ©-An, Lý Kế-Nguyên là m thầy dáºy văn; và Côi-sÆ¡n tam-anh là m thầy dáºy võ. Luáºt triá»u Lý định rằng: Khi má»™t tân quân lên ngôi vua, thì thầy dáºy văn Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên được phong là m Thái-phó. Khi thiết triá»u Thái-phó được ngồi cạnh nhà vua. Khi tâu không phải xÆ°ng tên, chức tÆ°á»›c.
Sau khi dẹp loạn DÆ°Æ¡ng gia, dù đã có mẫu háºu thÃnh chÃnh, quyết định chÃnh sách, nhÆ°ng hà ng ngà y hai đại thần Quách, Lý thay nhau dạy nhà vua há»c, cùng cố vấn giải quyết những vấn Ä‘á» khó khăn. Hôm nay được nhà vua há»i, Quách SÄ©-An tâu:
– Tâu bệ-hạ, trÆ°á»›c Ä‘áºy DÆ°Æ¡ng gia là m loạn, tuy chủ mÆ°u là DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia, nhÆ°ng thá»±c sá»± việc phản dân, hại nứớc nà y do Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu chủ xÆ°á»›ng, tá»™i phải lăng trì. NhÆ°ng tá»± cổ đến giá», Äại-Việt ta chÆ°a há» gia hình tá»›i thái-háºu. Váºy thần kÃnh xin bệ-hạ thân Ä‘em tất cả những bằng chứng nà y tá»›i cung Thượng-DÆ°Æ¡ng yết kiến thái-háºu, để ngÆ°á»i tá»± xá» thì hay hÆ¡n. Còn tất cả tòng phạm, chÃnh phạm, xin Ä‘em táºn số xá» lăng trì. Gia thuá»™c, nếu là nam, tuổi từ mÆ°á»i ba trở lên bắt xung quân trá»n Ä‘á»i; nếu là nữ thì Ä‘em chia cho binh lÃnh biên cÆ°Æ¡ng giải phiá»n trong lúc xa nhà .
Ngá»±-sỠđại phu Hoà ng Khắc-Dụng quay lại há»i Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh:
– Thái-sÆ° thỠđã bốn triá»u vua, công lao thá»±c không nhá». NhÆ°ng tôi lÄ©nh chức Ngá»±-sá», nên bắt buá»™c phải há»i Thái-sÆ° Ãt câu. Căn cứ và o đâu mà khi đức Thánh-tông băng hà , Thái-sÆ° lại để DÆ°Æ¡ng thái háºu thÃnh chÃnh?
Lý Äạo-Thà nh cau mặt, vì quan giai, Khắc-Dụng nhá» hÆ¡n ông rất xa. NhÆ°ng chợt ông nghÄ© lại: Khắc-Dụng là Ngá»±-sỠđại-phu, nên ông miá»…n cưỡng đáp há»i hợt:
– Má»™t là tôi căn cứ và o di chiếu của tiên-đế. Hai là tôi căn cứ và o đạo-lý. Trong lịch sá» Hoa, Việt, khi vua băng hà , mà ấu quân kế vị, thì Ä‘Ãch mẫu là hoà ng-háºu Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên buông rèm thÃnh chÃnh. Gần đây nhất, khi vua Chân-Tông bên Tống băng, thì LÆ°u thái háºu thÃnh chÃnh, vì bà là đÃch mẫu.
Khắc-Dụng há»i gằn:
– Thái-sÆ° là quan cao nhất triá»u, thay Thiên tá», thống bách quan, bình thứ chÃnh. Äúng ra, khi Hoà ng-thượng lên ngôi, sau khi tôn miếu hiệu tiên-đế, ban chế tôn DÆ°Æ¡ng háºu là m Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu... thì phải tôn phong Thần-phi ngay má»›i phải. Thế tại sao mãi mấy ngà y sau Thái-sÆ° má»›i cho ban chế tôn ngÆ°á»i là m Hoà ng-thái phi? Lại không sai sứ Ä‘i đón Thái-phi vá» chịu tang?
– Tôi... tôi báºn quá nên sÆ¡ sót.
– Thái-sÆ° trả lá»i không thà nh thá»±c. Vì rõ rà ng sau khi vua Thánh-tông băng, DÆ°Æ¡ng háºu sai đóng tất cả cá»a thà nh, cá»a cung, rồi má»›i triệu đại thần và o Ä‘á»c di chiếu. Di chiếu đó do chÃnh Thái-sÆ° Ä‘á»c. Váºy di chiếu đó do ai soạn, do ai viết? Có được đức Thánh-tông kiá»m thá»± không?
Mặt Lý Äạo-Thà nh tái xanh, ông trả lá»i ấp úng:
– Chiếu đó do tôi soạn rồi trình lên cho đức Thánh-tông. NhÆ°ng ngà i không ký ngay. Theo DÆ°Æ¡ng thái háºu, thì ngà i ký trÆ°á»›c khi băng hà chỉ có má»™t giá». Thà nh ra lúc ngà i ký chỉ có DÆ°Æ¡ng thái háºu biết mà thôi.
Hoà ng Khắc-Dụng Ä‘em cái há»™p bằng và ng ra, rồi mở nắp trÆ°ng cho má»i ngÆ°á»i thấy:
– Äây! Chữ ký nà y không phải của đức Thánh-tông, mà do má»™t ngÆ°á»i khác nhái theo, thà nh ra không giống. Thái-sÆ° có thấy nhÆ° váºy không?
– Hôm ấy nghe tiên-đế băng, lòng tôi đau như dao cắt, thà nh ra có chỗ sơ sót.
– Tôi không tin. Bất cứ ai cÅ©ng có thể sÆ¡ sót, nhÆ°ng đối vá»›i Thái-sÆ° thì không thể. Má»™t là Thái-sÆ° chầu hầu bên ngà i đến mấy chục năm liá»n; thì hẳn biết rõ bút tá»±, chữ ký của ngà i. Hai là xÆ°a nay Thái-sÆ° vốn cẩn tháºn tá»· mỉ, nay di chiếu là điá»u cá»±c kỳ quan trong thì không thể có việc sÆ¡ sót. Ba là , phà m khi Ä‘á»c di chiếu, phải trÆ°ng ra cho tất cả các quan Ä‘á»u xem. Thế sao hôm ấy Thái-sÆ° Ä‘á»c xong là cất Ä‘i ngay. Tôi muốn Thái-sÆ° nói thá»±c Ä‘i, may ra Hoà ng-thượng cứu mệnh cho Thái-sÆ° vá»›i cả nhà . Bằng nhÆ° thái-sÆ° muốn che dấu, tôi e khi Má»™c-tồn hòa thượng ra tay, thì vợ con, gia thuá»™c Thái-sÆ° bị giết chết đã Ä‘Ã nh, mà đến con chó, con mèo cÅ©ng không sống sót đâu.
Lý Äạo-Thà nh oà lên khóc, ông hÆ°á»›ng Linh-Nhân hoà ng thái háºu:
– Thần quả có tá»™i, xin Thái-háºu cho được chết toà n thây, còn vợ con, gia thuá»™c, mong Thái-háºu chu toà n cho.
– Cô phụ nà y tuy là Thái-háºu, nhÆ°ng chỉ là má»™t sÆ° Ä‘iệt của Má»™c-tồn hòa thượng thì là m sao mà cản được ngÆ°á»i? Không biết tiên-nÆ°Æ¡ng Bảo-Hòa, Thiếu-Mai ở đâu, phải thỉnh hai vị vá» má»›i cứu được Thái-sÆ° và gia thuá»™c.
– Tâu Thái-háºu, thần có cách cứu Thái-sÆ°.
Âu Hoà ng tâu: SÆ° phụ thần cá»±c kỳ yêu thÆ°Æ¡ng Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng vá»›i Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt. Váºy bây giá» chÆ°a tìm được hai tiên-nÆ°Æ¡ng, thì chỉ cần mÆ°á»i bốn vị nà y cùng viết sá»› xin cho Thái-sÆ° được hưởng án treo. Mặt khác Hoà ng-thượng ban chỉ phạt Thái-sÆ° vá» tá»™i bất cẩn. NhÆ° váºy thì sÆ° phụ thần sẽ không thi hà nh án ngay. Trong thá»i gian đó, triá»u sai sứ Ä‘i thỉnh nhị vị tiên-nÆ°Æ¡ng.
MÆ°á»i bốn ngÆ°á»i vá»™i cùng nhau viết má»™t tá» sá»›, rồi cùng ký và o, dâng lên cho nhà vua xem. Công-chúa Thiên-Ninh dùng Lăng-không truyá»n ngữ nói và o tai nhà vua. Nghe chị mở lá»i, láºp tức nhà vua tuyên chỉ:
– Xét kỹ ra, Thái-sÆ° niên ká»· đã cao, nên có chá»— lầm lẫn. Váºy giáng xuống là m Tả gián-nghị đại-phu, lÄ©nh chức tổng-trấn Nghệ-an. Hai châu Bố-chÃnh, Ma-linh của Chiêm nháºp và o Việt đã ba năm, mầm mống chống đối không còn, chẳng nên để trá»ng binh ở đó; cÅ©ng không cần đại tÆ°á»›ng trấn ngá»±, mà cần quan văn phủ dụ, tổ chức cai trị. Váºy Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng trở vá» lÄ©nh Tổng-trấn Thăng-long, quản Khu-máºt viện. TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng Tổng lÄ©nh Thiên-tá» binh. Thái-sÆ° lÄ©nh thêm chức Phủ-viá»…n đại-thần, để tổ chức cai trị hai vùng Ma-linh, Bố-chÃnh.
Triá»u thần kinh ngạc đến ngẩn ngÆ°á»i ra, rồi tá»± há»i: Ông vua bẩy tuổi nà y sao mà sáng suốt váºy? Không lẽ Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng nháºp và o ngà i?
Thấy Linh-Nhân hoà ng thái háºu gáºt đầu tỠý tán thà nh chỉ dụ của Thái-Ninh đế. Quách SÄ©-An tiếp:
– Còn bà Minh-Giang vá»›i Minh-Can, ngoà i tá»™i phản dân, hại nÆ°á»›c ra, lại can tá»™i sát nhân. Äúng ra hai ngÆ°á»i nà y nằm trong Bát-nghị, nhÆ°ng cái tá»™i phản quốc là má»™t trong tá»™i Tháºp-ác thì không thể được hưởng. Xin Ä‘em hai ngÆ°á»i nà y xá» lăng trì để nêu chÃnh pháp.
Nhà vua lắc đầu:
– Thầy luáºn thá»±c sáng nhÆ° trăng rằm. NhÆ°ng thÆ°a thầy, ngoại tổ của trẫm có viết thÆ° xin mẫu háºu ân xá cho hai ngÆ°á»i đó, thì trẫm phải là m sao bây giá»?
– Tâu bệ-hạ.
Quan ngá»± sỠđại phu Hoà ng Khắc-Dụng cung tay: Là ng có lệ, nÆ°á»›c có luáºt. Huống hồ bá»™ Hình-thÆ° đã được soạn và o thá»i đức Thái-tổ, được đức Thái-tông tu bổ, đặt trên căn bản nhân-trị của Nho-gia, từ bi hỉ xả của Pháºt-gia. Hai can phạm Minh-Giang, Minh-Can là hai con mãng xà hung ác đến táºn cùng, triá»u đình đã ân xá mấy phen, mà chúng còn tái phạm, nhÆ° váºy tá» ra chúng không coi phép nÆ°á»›c ra gì cả. Xin bệ-hạ cứ chiếu luáºt xá», không thể khoan hồng.
Triá»u đình cùng luáºn bà n, nhÆ°ng không giải quyết được. Giữa lúc đó, má»™t viên quan Khu-máºt viện và o trình tấu chÆ°Æ¡ng khẩn của phủ thừa Thăng-long.
Thái-phó Quách SÄ©-An Ä‘á»c qua, rồi tâu:
– Quan phủ-thừa Thăng-long thượng biểu tâu vá» má»™t sá»± quái lạ xẩy ra ở ngoại thà nh. Từ hai ngà y hôm nay, chá»— tượng bà Banh có ba ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà mắt bị mù, miệng bị câm, cụt hai bà n tay, hai tai vá»›i mÅ©i bị xẻo, lê lết ăn xin. Thế nhÆ°ng không biết lý lịch ra sao.
Rồi ông trình tá» biểu lên cho nhà vua. Thái-Ninh đế há»i triá»u thần:
– Bà Banh là ai? Tại sao lại có tượng?
Triá»u đình Ä‘á»u ngÆ¡ ngác lắc đầu. Duy Long-biên ngÅ©-hùng, Tây-hồ thất kiệt Ä‘á»u nhìn nhau cÆ°á»i mà không phải cÆ°á»i, trong khi nét mặt trông rầt kỳ khôi. Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng há»i:
– Các đô-thống chắc biết rõ chuyện bà Banh, váºy hãy tâu lên hoà ng-thượng.
Äô-thống Phạm Dáºt cung tay:
– Tâu bệ-hạ, Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt trÆ°á»›c đây từng Ä‘i ăn xin lê lết khắp Thăng-long, nên đã nghe biết chuyện bà Banh. NhÆ°ng không dám tâu, sợ phạm tá»™i bất kÃnh.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu chỉ Lý Äoan:
– Lý đô-thống, hãy tâu chuyện bà Banh lên hoà ng-thượng, dù chuyện đó thô tục đến đâu chăng nữa.
Lý Äoan bÆ°á»›c ra:
– Tâu bệ-hạ, và o thá»i Thuáºn-Thiên, ở là ng Yến-vÄ© sÆ°Æ¡ng-sen có má»™t mụ há» Äặng tên Anh, sau lấy chồng là y-sÆ° Trần Tấn-Khang nên Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng gá»i mụ là Anh-Trần. Mụ Ä‘i theo Hồng-thiết giáo, mở há»™i Vu-sÆ¡n, trai gái giao hoan táºp thể cá»±c kỳ đồi phong bại tục. Mụ hủ hóa vá»›i cả con rể, vá»›i cả chó, Ä‘Æ°á»i Æ°Æ¡i. Mụ thu nháºn nhiá»u đệ tá», trong đó có tên Nguyá»…n Quý-Toà n, Äặng Äức-Cần. Tên Cần nà y mắt cá chuối, đầu nhÆ° đầu bò liếm, nên còn gá»i là Cần mắt cá quả. Sau tên Cần bị đại hiệp Thông-Mai giết cả nhà . Còn tên Toà n, thì tuy ngu đần, dốt nát, nhÆ°ng có bà vợ xinh đẹp, buôn bán giá»i giang tên Phượng-Anh. Thế nhÆ°ng y lại bá» vợ theo mụ Ä‘iếm già Anh-Trần, tôn mụ là m sÆ° mẫu. Äại hiệp Thông-Mai bắt y chui đầu qua háng bà vợ mÆ°á»i vạn lần, má»—i ngà y phải uống ba bát nÆ°á»›c tiểu, ăn má»™t bát phẩn, bắt quỳ gối ở đầu là ng, ai Ä‘i qua cÅ©ng phải nhổ nÆ°á»›c miếng và o mặt. Sau tráºn đánh Yến-vÄ© sÆ°Æ¡ng sen, tiên-nÆ°Æ¡ng Bảo-Hòa truyá»n Ä‘em mụ Anh-Trần vá»›i tên Quý-Toà n ra tùng xẻo. Äại-hiệp Thông-Mai sai ngÆ°á»i tạc tượng con mụ Anh-Tần theo tÆ° thế trần truồng, dạng hai chân ra, đầu nghẹo sang má»™t bên, hai tay banh « cái ná»› », cổ Ä‘eo ngá»c. DÆ°á»›i chân tượng để má»™t cái chầy đá. Từ đấy ai Ä‘i qua cÅ©ng cầm chầy thá»i và o « cái ná»› », rồi nhổ nÆ°á»›c bá»t và o mặt pho tượng. Lâu ngà y dân chúng không nhá»› cái tên Äặng Anh-Trần, má»›i nhân tượng « banh » mà gá»i là bà Banh.
Ghi chú,
Chuyện dâm đãng cùng cá»±c của mụ Äặng Anh-Trần, xin xem Anh-hùng Tiêu-sÆ¡n, Thuáºn-thiên di sá», Anh-hùng Bắc-cÆ°Æ¡ng và Anh-linh thần võ tá»™c Việt của Yên-tá» cÆ°-sÄ©. Pho tượng nà y và o thá»i Lê vẫn còn. Bằng cá»› là Nguyá»…n Quỳnh tức trạng Quỳnh (sinh ngà y 1 tháng 10 niên hiệu VÄ©nh-trị thứ nhì, DL 26-10-1677) mất ngà y 26 tháng Giêng năm Máºu-Thìn, niên hiệu Cảnh-hÆ°ng thứ 9 (26-2-1748), ông thấy dân chúng tin dị Ä‘oan, thÆ°á»ng cúng vái bà Banh. Trạng ngứa mắt, có Ä‘á» má»™t bà i thÆ¡ lên tượng; tượng toát mồ hôi ra, rồi từ đấy hết thiêng. Bà i thÆ¡ nhÆ° sau:
Khéo đứng ru mà đứng mãi đây,
Khen ai đẽo đá tạc nên mà y?
Trên cổ đếm đeo dăm chuỗi hạt,
Dưới chân đứng chéo một đôi giầy.
Cởi váy, phất cỠtrêu ghẹo tiểu,
Äể đồ bốc gạo thá» thanh thầy.
Có ngứa gần đây nhiá»u gốc dứa,
Phô phang chi ở đám quân nà y?
Khéo đứng, nói lái đi thà nh đứng đéo.
Äẽo đá, nói lái Ä‘i thà nh đã đéo.
Äếm Ä‘eo, nói lái Ä‘i thà nh đéo đêm.
Äứng chéo, nói lái Ä‘i thà nh đéo đứng.
Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng bảo Äinh Hoà ng-Nghi:
– Sư đệ với Phương-Quỳnh ra quan sát sự thể rồi và o đây tâu lại.
Hoà ng-Nghi, Phương-Quỳnh đi một lát rồi trở lại tâu:
– Tâu, ba ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đó, trên cổ Ä‘á»u có Ä‘eo cái xÆ°Æ¡ng đầu lâu chó.
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u báºt lên tiếng kêu:
– Má»™c-tồn vá»ng thê hoà thượng!
Phương-Quỳnh tiếp:
– Cả ba đã bị Má»™c-tồn đại sÆ° dùng thuốc trấn và o kinh mạch khiến cho mắt mù, lưỡi cứng nhÆ° cá khô, nói không được. Ngà i lại cắt cụt hai bà n tay của há», khiến khi ăn há» phải xốc nhÆ° chó, nhÆ° lợn.
Huynh trưởng Thần-vÅ© tháºp anh là Hùng Nhân tâu:
– Thỉnh Thái-háºu vá»›i hoà ng-thượng minh kiến, xÆ°a nay sÆ° phụ của hạ thần đã trừng phạt tá»™i nhân nà o, thì những kẻ đó không bao giá» bị xá» oan ức cả. Chắc ba ngÆ°á»i nà y phạm trá»ng tá»™i ghê lắm, mà triá»u đình và các quan ân xá, nên ngÆ°á»i má»›i ra tay.
Dù sao cÅ©ng còn tÃnh trẻ con, nhà vua há»i:
– Äinh đô-thống có tìm ra lý lịch ba ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đó không?
– Tâu bệ-hạ, hạ thần biết rất kỹ vá» ba ngÆ°á»i nà y. Há» không phải ai đâu xa lạ, má»™t ngÆ°á»i là bà Minh-Giang dì ghẻ của thái-háºu, má»™t ngÆ°á»i là ả Minh-Can em thái-háºu, má»™t ngÆ°á»i là mụ Sá»u ngÆ°á»i ở cÅ© nhà thái-háºu. ChÃnh phủ-thừa Thăng-long biết rằng ba ngÆ°á»i nà y bị Má»™c-tồn hòa thượng trừng phạt, nên không ai dám di chuyển há» Ä‘i.
Thế là triá»u đình bá» qua vụ xá» hay không xá» Minh-Giang, Minh-Can. Linh-Nhân hoà ng thái háºu ban chỉ:
– Bây giá» phiá»n sÆ° huynh Äại-tÆ°-mã ThÆ°á»ng-Kiệt vá»›i Thần-vÅ© tháºp anh há»™ giá Hoà ng-thượng sang cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, trao tất cả hồ sÆ¡ ná»™i vụ, để Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu tá»± xá».
Bỗng Hoà ng-môn quan và o tâu:
– Tâu bệ-hạ có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cỡi ngá»±a, vá»›i mÆ°Æ¡i tùy tùng xin và o yết kiến bệ-hạ.
Nhà vua há»i:
– HỠcó xưng tên không?
– Tâu, hỠtrao cho thần hai thanh kiếm, rồi nói rằng : « Chủ hai thanh kiếm xin cầu kiến » .
– Äem kiếm và o đây.
Hoà ng-môn quan dâng hai thanh kiếm, vá» dát ngá»c sáng ngá»i. Lý ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp kiếm rút ra khá»i vá», bất giác mặt ông trở thà nh nghiêm trá»ng, trong lòng hân hoan không bút nà o tả siết, rồi nói bằng giá»ng cá»±c kỳ kÃnh trá»ng:
– Tâu bệ-hạ, há» chÃnh... chÃnh là Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng vá»›i công chúa Huệ-Nhu.
Nhắc để Ä‘á»™c giả nhá»›: Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng Trần Tá»±-Mai và công chúa Huệ-Nhu được võ lâm Hoa-Kiệt gá»i là Ưng-sÆ¡n song hiệp. Suốt bốn mÆ°Æ¡i năm qua, hai vị khi thì trấn thủ biên giá»›i Hoa-Việt, khi thì đánh Tây-Hạ, khi thì đánh Liêu; vÆ°Æ¡ng là ngÆ°á»i dùng binh giá»i nhất Hoa-Việt, võ công cao siêu không biết đâu mà lÆ°á»ng. Hai vị lại có tai mắt đệ tá» khắp nÆ¡i, chuyên xá» tá» bá»n quan lại nhÅ©ng lạm, bá»n gian thần tặc tá», bá»n chủ trÆ°Æ¡ng chia rẽ tình Hoa-Việt. Vì váºy ngay vua Tống nhÆ° Nhân-Tông, vua Việt nhÆ° Thái-tông, Thánh-tông... má»—i khi nghe đến tên vÆ°Æ¡ng cÅ©ng cảm thấy lạnh gáy. VÆ°Æ¡ng hiện được phong Thái-sÆ° thượng-phụ, Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng, cao hÆ¡n tÆ°á»›c Giao-chỉ quáºn vÆ°Æ¡ng của Thái-Ninh đế nhiá»u. Vì váºy, nghe ThÆ°á»ng-Kiệt tâu, Linh-Nhân hoà ng thái háºu tuyên chỉ:
– Tất cả chúng ta phải ra nghênh đón vương.
Tá»›i cá»a Äại-hÆ°ng, Linh-Nhân hoà ng thái háºu hô:
– Cô phụ Lê-thị Yến-Loan, vÆ°Æ¡ng nhi Cà n-Äức cùng bách quan tham kiến đại vÆ°Æ¡ng và công chúa Ä‘iện hạ. Bá»n thần không biết đại vÆ°Æ¡ng vá»›i Ä‘iện hạ giá lâm để đón, mong đại đức ân xá.
Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng đáp lá»…, rồi cÆ°á»i:
– Dù tôi có là m quan lá»›n đến đâu, thì cÅ©ng chỉ là má»™t con dân Äại-Việt. Tôi vá» thăm quê vá»›i tÆ° cách là ngÆ°á»i Việt, chứ không phải ông vua. Không dám nhá»c ngá»c thể Thái-háºu vá»›i Hoà ng-thượng nghênh đón.
Thoáng trông thấy Tôn-Äản, vÆ°Æ¡ng tung mình nhảy đến bên ông, rồi cả hai ôm lấy nhau, nÆ°á»›c mắt cùng dà n dụa. Tôn Äản nói trong nÆ°á»›c mắt:
– Chú Sáu, anh nhớ chú qua. Chúng ta xa nhau, thoáng một cái mà đã bốn mươi bốn năm.
– Em cũng nhớ anh Năm muốn mỠcon mắt.
Thấy Côi-sơn tam anh, vương chạy lại cung tay:
– Tiểu đệ xin tham kiến đại, nhị, tam sư huynh.
Giữa lúc má»i ngÆ°á»i Ä‘ang chà o mừng Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng vá»›i công chúa Huệ-Nhu, chÆ°a ai kịp há»i tại sao Ä‘Æ°á»ng xa diệu vợi, quân vụ khẩn cấp mà hai vị lại trở vá» Äại-Việt nhÆ° thế nà y... thì thấy khói bốc lên má» mịt ở trong Hoà ng-thà nh. Má»™t thị-vệ phi ngá»±a ra tâu vá»›i nhà vua:
– Tâu bệ-hạ, cung Thượng-DÆ°Æ¡ng bá»—ng bốc cháy bốn bá» má»™t lúc. Không biết ai tẩm dầu, để lÆ°u huỳnh khắp cung, nên lá»a vừa bốc lên là cháy lá»›n. Hiện thị-vệ Ä‘ang chữa cháy, nhÆ°ng e không kịp.
Tuy cung Thượng-DÆ°Æ¡ng cháy, nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i vẫn không chú ý, mà cùng nhau tiếp đãi Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng. Tá»›i Ä‘iện Cà n-nguyên, Linh-Nhân hoà ng thái háºu có ý để vÆ°Æ¡ng ngồi cao hÆ¡n Thái-Ninh đế, công chúa Huệ-Nhu ngồi trên bà . NhÆ°ng vÆ°Æ¡ng tá»± kéo ghế mình ngang vá»›i nhà vua; công chúa kéo ghế ngang vá»›i thái-háºu. ThÆ°á»ng-Kiệt nguyên là con của Ngô An-Ngữ, sÆ° huynh của vÆ°Æ¡ng, trÆ°á»›c đây vÆ°Æ¡ng thÆ°Æ¡ng yêu ông cùng cá»±c, vì váºy ông đứng ra giá»›i thiệu từng quan chức hiện diện vá»›i vÆ°Æ¡ng.
VÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a mắt nhìn Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng Hoằng-Chân, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng Chiêu-Văn, rồi vẫy tay gá»i hai vị lại gần. VÆ°Æ¡ng nắm tay hai cháu:
– Cáºu thá»±c có lá»—i vá»›i mẹ cháu. Ai Ä‘á»i, hai cháu sinh lúc nà o cáºu không hay, lá»›n lúc nà o cáºu không biết. Nay hai cháu đã thà nh đại thần, cáºu má»›i thấy mặt. Tráºn đánh Chiêm vừa rồi, hai cháu thá»±c xứng đáng là cháu của cáºu.
Công-chúa Huệ-Nhu vẫy gá»i vÆ°Æ¡ng phi Trinh-Dung, Ngá»c-Nam lại bên cạnh rồi nắm lấy cổ tay. Láºp tức hai vÆ°Æ¡ng phi cảm thấy cổ tay mình nhÆ° bị ngoặm má»™t miếng. Phản ứng tá»± nhiên, hai ngÆ°á»i váºn công chống trả, nhÆ°ng cÅ©ng Ä‘au thấu tâm can. Công chúa buông tay hai ngÆ°á»i ra rồi gáºt đầu:
– Äẹp thá»±c! Ná»™i công cao thá»±c. Gá»›m, há»c trò công chúa Cẩm-Thi vá»›i Long-thà nh ẩn sÄ© có khác.
Ngô Cẩm-Thi cÆ°á»i vui vẻ:
– Nà o, bà mợ trắc nghiệm võ công cháu dâu rồi, có gì cho cháu không nà o?
– Có chứ!
Công-chúa Huệ-Nhu móc trong cái túi đeo bên mình ra hai con phụng bằng và ng, trên dát kim cương sáng lóng lánh. Bà cà i và o mái tóc hai vương phi:
– Gá»i là chút quà diện kiến, mợ cho hai cháu dâu.
Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng cùng hai vÆ°Æ¡ng phi tạ Æ¡n, rồi chắp tay đứng hầu sau Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng vá»›i công chúa Huệ-Nhu.
Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng gá»i Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt lại gần. MÆ°á»i hai ngÆ°á»i từng là đại tÆ°á»›ng xông pha tráºn mạc, đối diện vá»›i cái chết thÆ°á»ng trá»±c; thế mà đứng trÆ°á»›c vÆ°Æ¡ng, cả mÆ°á»i hai ngÆ°á»i Ä‘á»u không dám nhìn thẳng và o mặt.
VÆ°Æ¡ng há»i:
– MÆ°á»i hai cháu đếu là đệ tá» của Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng, thế thì cÅ©ng là cháu gá»i ta bằng cáºu. Các cháu thá» nhìn thẳng và o mặt ta xem nà o!
Cả mÆ°á»i hai ngÆ°á»i Ä‘á»u nhìn thẳng và o mặt vÆ°Æ¡ng. Bất giác há» cùng ngẩn ngÆ°á»i ra. Vì cứ nghe danh vÆ°Æ¡ng, há» những tưởng tÆ°á»›ng mạo vÆ°Æ¡ng dữ dằn, oai nghiêm ghê lắm. Không ngá», trÆ°á»›c mặt há», há» chỉ thấy má»™t nam tỠôn nhu, gÆ°Æ¡ng mặt hòa nhã, nói năng ôn tồn.
VÆ°Æ¡ng chỉ Phạm Dáºt:
– Các cháu nghÄ© gì vá» cáºu?
– ThÆ°a cáºu, cháu thấy cáºu mợ ôn nhu, dịu dà ng hÆ¡n cả cáºu mợ Năm (Tôn Äản), ngang vá»›i vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng phò mã Thân Thiệu-Thái, U-bon vÆ°Æ¡ng Lê Văn công chúa Nong-Nụt. Thế mà ...
VÆ°Æ¡ng cÆ°á»i:
– Nếu cứ nghe ngÆ°á»i ta đồn đại, thì các cháu tưởng đầu cáºu có sừng, miệng cáºu có nanh hẳn?
Công-chúa Thiên-Ninh báºt cÆ°á»i:
– Dạ, hơn thế nữa!
Cả mÆ°á»i hai tÆ°á»›ng trẻ Ä‘á»u gáºt đầu, hưởng ứng lá»i Thiên-Ninh. Công chúa Huệ-Nhu nắm tay công chúa Thiên-Ninh kéo lại bên cạnh, bà vòng tay ôm lấy ngang lÆ°ng nà ng, rồi cÆ°á»i:
– Từ xÆ°a đến giá», ta vá»›i vÆ°Æ¡ng tuy mang tên Ưng-sÆ¡n song hiệp thá»±c; nhÆ°ng những vụ án lá»›n, Ä‘á»u không do chúng ta xá», mà những ngÆ°á»i khác « bắt nạt » chúng ta, mạo danh chúnng ta mà xá». Cứ má»—i khi gặp kẻ có tá»™i, há» xá» bừa, rồi đổ lên đầu chúng ta.
Nghe công-chúa kể « bị ngÆ°á»i ta bắt nạt » bất giác má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u báºt cÆ°á»i. Công-chúa Thiên-Ninh lắc đầu:
– Cháu tưởng trên Ä‘á»i nà y đến Ngá»c-Hoà ng đại đế, Diêm-La lão tá» thấy vÆ°Æ¡ng gia vá»›i Ä‘iện hạ cÅ©ng phải run rẩy, thì há»i rằng ai mà dám bắt nạt Ưng-sÆ¡n song hiệp?
VÆ°Æ¡ng chỉ và o Tôn Äản, Cẩm-Thi:
– Thì ông bà nà y chứ ai? Lại còn bà La-sát Thanh-Mai, bà Chằng-lá»a Bảo-Hòa, bà Chằng-tinh Thiếu-Mai nữa.
Công-chúa Huệ-Nhu chỉ và o Côi-sơn tam anh:
– Ba ông kẹ nà y còn khiếp đảm hÆ¡n ai hết. Những vụ án kinh hồn táng đởm trên đất Tống là do ba ông xá» cả. Còn những vụ án ở trên đất Việt là do Quốc-mẫu Thanh-Mai, ông bà Long-thà nh ẩn sÄ© xá». Trong Thuáºn-Thiên tháºp hùng thì duy bà Bình-DÆ°Æ¡ng là không xá» ai. Còn bất cứ ông nà o, bà nà o cÅ©ng có thể xÆ°ng là Ưng-sÆ¡n song hiệp, mà chúng ta Ä‘Ã nh chịu thua, có dám nói gì đâu?
Linh-Nhân hoà ng thái háºu há»i:
– Khải đại vÆ°Æ¡ng, thế vụ án Trịnh Quang-Thạch do ai xá»? Vụ nà y có tác dụng là m bá»n gian thần tặc tá» sợ hãi đến không biết chúng là ai nữa!
Công-chúa Huệ-Nhu cÆ°á»i rất tÆ°Æ¡i:
– Thái-háºu thá» Ä‘oán xem là ai?
– Cháu thực không đoán ra.
– Thái-háºu không Ä‘oán ra là phải. NgÆ°á»i xá» vụ ấy là Yên-vÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng phi tức tiên-nÆ°Æ¡ng Thiếu-Mai.
Tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u báºy lên tiếng ồ :
Nhà vua há»i:
– Khải đại-vÆ°Æ¡ng, cháu sinh sau, đẻ muá»™n, từ hồi có trà nhá»› đã nghe danh Má»™c-tồn vá»ng thê bồ-tát. Má»—i hà nh xá» của ngà i Ä‘á»u khiến bá»n đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p, bá»n sâu dân má»t nÆ°á»›c kinh tâm Ä‘á»™ng phách. Váºy ngà i là ai?
– Tôi thá»±c không giám nói. Tôi chỉ xin hé lá»™ để bệ-hạ biết, hoà thượng là ngÆ°á»i đã dà nh cả cuá»™c Ä‘á»i để bảo vệ tá»™c Việt. Vợ chồng chúng tôi thấy ngÆ°á»i, là bá» trốn biệt.
Thấy đến Ưng-sÆ¡n song hiệp mà còn kinh sợ Má»™c-tồn hòa thượng, thì má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nghÄ© thầm rằng, có thể ông là Hồng-SÆ¡n đại phu, Thiên-trÆ°á»ng ngÅ© kiệt. NhÆ°ng không ai Ä‘oán ra được cả.
Äến đó quan tổng-lÄ©nh thị-vệ Hùng Lá»… và o tâu:
– Tâu bệ-hạ, cung Thượng-DÆ°Æ¡ng bị ngÆ°á»i ta tẩm dầu, đặt lÆ°u huỳnh khắp nÆ¡i, Ä‘iểm huyệt Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu vá»›i bẩy mÆ°Æ¡i sáu cung nữ rồi châm lá»a đốt, nên Ä‘á»™i cứu há»a tuy có ra tay, mà không cứu được má»™t ngÆ°á»i nà o. Thần xin chịu tá»™i vá»›i bệ-hạ.
Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng xua tay:
– SÆ° Ä‘iệt! NgÆ°á»i không có lá»—i gì cả. Vụ nà y chÃnh chúng ta ra tay. Cái con mụ DÆ°Æ¡ng Hồng-Hạc nà y thá»±c là má»™t con ác quá»·. Chỉ nguyên tá»™i đánh thuốc mê tÄ©nh thân ThÆ°á»ng-Kiệt cÅ©ng đủ xá» lăng trì rồi. Thị lại dấu Äinh Hiá»n xÆ°ng là Nguyá»…n Bông trong cung để hà nh lạc là m ô uế háºu cung. Thị còn trốn ra ngoà i há»p vá»›i Tống mÆ°u cÆ°á»›p ngôi vua nữa. Khi việc phát giác, vua Thánh-tông ân xá cho thị. Tưởng nhÆ° váºy thị đã hối háºn, không ngá» thị âm thầm báo má»i kế hoạch bình Chiêm cho bá»n Hồng-thiết giáo. Vì váºy má»›i có việc Chiêm biết hết kế hoạch của ta. Cuối cùng, thị chuẩn bị kế hoạch cÆ°á»›p ngôi vua khi đức Thánh-tông băng hà , suýt nữa gây ra cuá»™c tÆ°Æ¡ng tà n đổ máu. Nhá» di chiếu của Quốc-phụ, thị được ân xá, nhÆ°ng thị vẫn cứ tìm cách hại dân, phản quốc, thị thông báo má»i quốc kế cho Tống. Giả nhÆ° Má»™c-Tồn hòa thượng không khám phá ra, thì quốc kế vá» Liêu, Hạ đã bị Tống qhá rồi khống? Ba phái Ä‘oà n của ta khó bảo toà n tÃnh mệnh.
Công chúa Huệ-Nhu tiếp lá»i Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng:
– Biết bao nhiêu kế sách của chúng ta vá»›i Äại-Việt mÆ°u cầu cho Hoa-Việt sống thanh bình từ triá»u vua Nhân-Tông đến giá», Ä‘á»u bị con quá»· cái báo cho Tống biết hết. Nay vì muốn hạ chúng ta, Hy-Ninh đế má»›i trao những máºt tấu của Hồng-Hạc cho tên VÆ°Æ¡ng An-Thạch. Thạch Ä‘em những thứ đó Ä‘Æ°a ra triá»u nghị, kết tá»™i ta cùng vÆ°Æ¡ng thông đồng vá»›i ngoại quốc. Việc nà y Ä‘Æ°a tá»›i vÆ°Æ¡ng vá»›i ta không thể cầm đại quân nữa. Chúng ta nghÄ©: Việc là m của chúng ta quang minh lá»—i lạc, khi thác không phải hổ thẹn vá»›i liệt tổ Trung-nguyên, Äại-Việt là được rồi. Cho nên chúng ta cáo quan mà vỠđây. Thị thá»±c là con rắn Ä‘á»™c nằm trong hoà ng-cung. Chúng ta cÅ©ng biết triá»u đình Äại-Việt không thể giết thị, nên chúng ta phải ra tay.
Kinh-Nam vương nói với Thái-Ninh đế:
– Chúng tôi xá» tá» DÆ°Æ¡ng Hồng-Hạc vá»›i bẩy mÆ°Æ¡i sáu cung nữ xuất thân từ Hồng-thiết giáo, rồi đốt cung Thượng-DÆ°Æ¡ng. Nếu nhÆ° bệ-hạ vá»›i triá»u đình bắt lá»—i, thì chúng tôi xin chịu.
Từ khi có trà khôn, nhà vua được chị là công chúa Thiên-Ninh thuáºt cho không biết bao nhiêu huyá»n thoại vỠƯng-sÆ¡n song hiệp, Má»™c-tồn vá»ng thê hòa thượng. Trong tâm tưởng, nhà vua kÃnh trá»ng ba ngÆ°á»i nà y nhÆ° thần nhÆ° thánh. Nay nghe vÆ°Æ¡ng tá»± nháºn lá»—i, nhà vua xua tay:
– Äại vÆ°Æ¡ng vì Äại-Việt mà trừ gian, khiến toà n tá»™c Việt Ä‘á»u thâm cảm, có đâu cháu dám bắt lá»—i.
Ghi chú,
Các bá»™ sá» Việt nhÆ° ÄVSKTT, Việt-sá» lược, An-nam chà lược, cho đến Tống-sá» Ä‘á»u chép mÆ¡ hồ vá» sá»± kiện nà y nhÆ° sau:
« Quý-Sá»u, Thái-Ninh năm thứ nhì (1073), bên Tống là niên hiệu Hy-Ninh thứ sáu. Giam Hoà ng thái háºu há» DÆ°Æ¡ng, tôn Hoà ng thái-phi là m Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Linh-Nhân có tÃnh hay ghen, cho mình là mẹ mà không được dá»± chÃnh sá»±, má»›i dụ vá»›i nhà vua rằng : "Mẹ già khó nhá»c má»›i có ngà y nay, mà bây giá» phú quý ngÆ°á»i khác được hưởng, thế thì sẽ để mẹ già và o đâu ?". Vua bèn sai giam DÆ°Æ¡ng thái háºu và 76 cung nữ và o cung Thượng-DÆ°Æ¡ng, rồi bức phải chết theo lăng Thánh-tông ».
Ngô Sĩ-Liên phê bình:
Nhân-tông là ngÆ°á»i hiếu. Linh-Nhân là ngÆ°á»i sùng đạo Pháºt, sao lại đến ná»—i giết Ä‘Ãch Thái-háºu, hãm hại ngÆ°á»i vô-tá»™i, tà n nhẫn đến nhÆ° thế Æ°? Vì ghen là thÆ°á»ng tình của Ä‘Ã n bà , huống chi là mẹ đẻ mà không được dá»± chÃnh sá»±? Linh-Nhân dẫu là ngÆ°á»i hiá»n cÅ©ng không thể nhẫn nại được, cho nên phải dụ vá»›i vua. Bấy giá» vua còn trẻ thÆ¡, chỉ biết chiá»u lòng mẹ là thÃch, mà không biết là lá»—i to. Thái-sÆ° Lý– Äạo-Thà nh phải ra trấn bên ngoà i, biết đâu chẳng vì can gián việc ấy ?
Sá»± kiện nà y hết sức phi lý. Vì bấy giá», nhà vua má»›i bẩy tuổi, là m sao có đủ uy tÃn, khả năng láºt đổ má»™t Thái-háºu Ä‘ang cầm quyá»n, vá»›i má»™t Thái-sÆ° kinh nghiệm, cao niên nhÆ° Lý Äạo-Thà nh ? Cho nên khi viết những giòng nà y, tôi bá» không theo sá» Việt, Tống-sá»; mà theo gia-phả của giòng há» Lý tại Bắc-Hà n chép vá» Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Còn việc Thượng-DÆ°Æ¡ng thái háºu bị đốt chết vá»›i bẩy mÆ°Æ¡i sáu cung nữ, tôi theo bá»™ QTNC, TTCTGCK cÅ©ng nhÆ° má»™ chÃ, văn bia các công thần Tống được chép thà nh sách mang tên TTCTBK. Trong ba tà i liệu trên Ä‘á»u chép rằng Tống sai ngÆ°á»i sang hứa phong cho DÆ°Æ¡ng Äạo-Gia là m Giao-chỉ quáºn vÆ°Æ¡ng. Váºy hãy tổ chức binh biến cÆ°á»›p ngôi há» Lý. Nếu tổ chức binh biến thất bại, quân Tống sẽ vượt biên sang giúp. DÆ°Æ¡ng gia tin thá»±c. NhÆ°ng khi sá»± thất bại, thì quân Tống không qua nhÆ° lá»i hứa. Tống là m việc nà y chỉ vá»›i mục Ä‘Ãch là m cho Giao-chỉ có ná»™i chiến.
Vá» việc DÆ°Æ¡ng thái háºu cùng bẩy mÆ°Æ¡i sáu cung nữ bị giết, uyên nguyên ra sao, chỉ Ä‘á»™c giả Nam-quốc sÆ¡n-hà má»›i biết sá»± thá»±c mà thôi.
Chợt Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng liếc nhìn cung nữ đứng hầu sau lÆ°ng Linh-Nhân hoà ng thái háºu rồi cau mà y lại nhìn công chúa Huệ-Nhu nhÆ° há»i ý kiến. Công chúa cÅ©ng Ä‘Æ°a mắt nhìn cung nữ ấy tồi lại lắc đầu. VÆ°Æ¡ng trầm tÆ° má»™t lúc, rồi nói vá»›i ba Ä‘oà n máºt sứ sang Tống, Liêu, Hạ:
– Thôi! Các vị cứ yêm tâm lên Ä‘Æ°á»ng. Trong bóng tối, ngÆ°á»i của ta sẽ theo dõi, giúp đỡ các vị. Chuyến Ä‘i của các vị không giúp Äại-Việt, cÅ©ng chẳng giúp Tống, Liêu, Hạ, mà vì thiên hạ là m mất Ä‘i cái mầm binh lá»a khiến ngÆ°á»i chết, nhà tan mà thôi.
VÆ°Æ¡ng nói vá»›i Äá»™ng-đình thất kiệt, Tuyết-sÆ¡n tháºp anh:
– Các vị tuy sinh là m con dân Tống, nhÆ°ng tổ tiên gốc ở vùng Kinh-hồ, tức xÆ°a kia là ngÆ°á»i Việt. Cô gia tÆ°á»›c phong Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng, cai trị vùng nà y mÆ°á»i năm qua, nên hiểu rất rõ các vị. Các vị là những đại hiệp, há»c võ vá»›i nguyện vá»ng hà nh hiệp cứu nguy phò khốn. Thế mà các vị bị tên cẩu Nho VÆ°Æ¡ng An-Thạch trong triá»u Hy-Ninh coi nhÆ° bá»n đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p, rồi đẩy các vị và o chá»— chết. Rất may, khi các vị bị cùng Ä‘Æ°á»ng, Äại-Việt không những không thù oán các vị, mà còn đãi các vị và o báºc quốc sÄ©. Nay các vị được trao trá»ng trách thiêng liêng, là là m tắt ngá»n lá»a chiến tranh giữa bốn nÆ°á»›c, đó là dịp các vị được tá» rõ chân bản lÄ©nh vì Ä‘á»i, cho Ä‘á»i. Thôi chúc các vị lên Ä‘Æ°á»ng may mắn.
VÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a mắt nhìn Hoà ng-Nghi, nhìn cung nữ đứng sau thái-háºu:
– Hồi bình Chiêm, bá»n Long-biên ngÅ©-hùng các ngÆ°á»i vá»›i bốn cô vợ, do không tinh tế, để đến ná»—i gây ra mối háºn tình thiên thu, đầy oan khuất cho Nang-Chang-Lan. Vì ân háºn, ngÆ°á»i xin vá»›i Linh-Nhân hoà ng thái háºu để tìm nà ng trong ba năm. Sau ba năm nếu không thấy tin tức Chang-Lan ngÆ°á»i má»›i cÆ°á»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, có đúng thế không?
– ThÆ°a cáºu vâng.
– Tại sao năm ngoái ngÆ°á»i lại cÆ°á»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh? NgÆ°á»i là con nhà danh gia, há»c thức uyên bác, mà sao lại thất hứa nhÆ° thế? Ta phải đánh cho ngÆ°á»i què chân má»›i được.
Nghe vÆ°Æ¡ng kết tá»™i, Hoà ng-Nghi cảm thấy lạnh gáy. Linh-Nhân hoà ng thái háºu đỡ lá»i cho Hoà ng-Nghi:
– Khải đại-vÆ°Æ¡ng, việc Nghi đệ cÆ°á»›i vợ là do cháu thôi thúc. Nguyên năm trÆ°á»›c, cháu thấy Nghi đệ tuổi đã lá»›n, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh cÅ©ng váºy; mà cái thá»i hạn Nghi đệ Ä‘i tìm Chang-Lan cÅ©ng đã quá ba năm, nên cháu khải vá»›i Quốc-mẫu, vá»›i sÆ°-huynh ThÆ°á»ng-Kiệt, rồi cho là m lá»… thà nh hôn.
– Việc đó tôi biết. NhÆ°ng tôi há»i tá»™i Hoà ng-Nghi, vì y thất hứa. Rõ rà ng sau khi biết Nang-Chang-Lan oan, y và o Chiêm tìm nó, và đã gặp lại nó sau ba tháng. Từ đấy y vá»›i Chang-Lan nhÆ° bóng vá»›i hình. Cho đến ngà y y cÆ°á»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Chang-Lan đâu có xa nó?
Lá»i kết tá»™i của vÆ°Æ¡ng gây ra má»™t súc cảm lá»›n cho toà n thế triá»u đình Äại-Việt. Vì ai cÅ©ng tưởng Hoà ng-Nghi chung tình, tìm Chang-Lan trong ba năm mà không thấy, rồi má»›i cÆ°á»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh. Không ngá» bây giá» nảy ra vụ Hoà ng-Nghi đã tìm thấy Chang-Lan từ lâu.
Hoà ng-Nghi mở miệng định biện luáºn, thì công chúa Huệ-Nhu vẫy tay, ngụ ý không cho nói:
– Ta cho cháu suy nghÄ© má»™t khắc rồi hãy trả lá»i.
Sau má»™t khắc, công-chúa há»i:
– Cháu nghĩ ra chưa?
– Thưa mợ cháu không nghĩ ra.
Chợt PhÆ°Æ¡ng-Quùnh báºt lên tiếng kêu:
– À, phải rồi! Phải rồi. Anh đã thấy Chang-Lan, nhÆ°ng anh không nháºn ra nà ng!
– ???
– Chang-Lan đã giả là m con nữ tỳ Nang-Trúc, sống bên anh hÆ¡n ba năm mà anh không biết. Cho đến lúc DÆ°Æ¡ng gia nổi loạn, nà ng má»›i được thái háºu Ä‘em và o cung, rồi khi anh cÆ°á»›i em nà ng má»›i bá» Ä‘i.
Tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u kinh hãi Ưng-sÆ¡n song hiệp. Má»™t sá»± việc vá»›i uẩn khúc nhÆ° váºy, mà hai vị Ä‘á»u biết rất chi tiết, thế thì há»i rằng bá»n bất trung, bất hiếu là m sao qua mắt song hiệp? Bất giác má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u lạnh gáy. VÆ°Æ¡ng tuyên án:
– Ta gia hạn cho cháu trong ba năm phải tìm cho ra Chang-Lan, bằng không ta chặt chân. Nhớ đấy
Tà i sản của The Creator
15-09-2008, 12:06 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Nam Quốc SÆ¡n HÃ
Tác giả : Yên Tá» CÆ° SÄ© Trần Äại Sỹ
Thể lá»ai: Kiếm hiệp
Há»’I THỨ BA MÆ¯Æ I BA
Hùng-khà lưu thiên cổ
Tháng 6, ngà y mÆ°á»i bẩy, niên hiệu Thái-Ninh thứ tÆ° Ä‘á»i vua Lý Nhân-tông của Äại-Việt (Ất-Mão, 1075) bên Trung-nguyên nhằm niên hiệu Hy-Ninh thứ tám Ä‘á»i vua Thần-tông nhà Tống.
Trên bến Tiá»m-long bên bá» sông Hồng, hoa phượng nở Ä‘á» rá»±c bầu trá»i. Giòng sông nÆ°á»›c đục ngầu chảy siết vá» hạ lÆ°u, trên mặt nÆ°á»›c lá»nh bá»nh những khúc củi mục nhấp nhô xuôi giòng. Buổi sáng Thăng-long vá» mùa hè, bầu trá»i xanh ngắt, không gợn chút mây tÆ¡. Tiếng ve rên rỉ những bản nhạc u sầu dà i liên miên bất tuyệt. Mặt trá»i đã lên cao, vượt khá»i những lÅ©y tre già . Má»™t chiến hạm lá»›n thuá»™c hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình Ä‘áºu tại đó từ bao giá». Chiến thuyá»n có hai cái cầu gá»— bắc từ cá»a đến bá». Má»—i cá»a Ä‘á»u có hai thủy binh đứng gác.
Hai chiếc xe song mã bịt kÃn từ cá»a Äại-hÆ°ng tiến vá» phÃa bến Tiá»m-long. Bất cứ ai liếc qua cÅ©ng biết đây là hai chiếc xe rất lá»›n, thuá»™c loại chở lÆ°Æ¡ng thá»±c. Mấy viên thủy thủ có nhiệm vụ tÆ°á»›i hoa trong vÆ°á»n cảnh bến Tiá»m-long ngÆ¡ ngác nhìn chiếc xe, rồi nói vá»›i nhau:
– Kìa xe chở lÆ°Æ¡ng thá»±c xuống chiến thuyá»n kìa. Chắc chiến thuyá»n nà y lại sắp ra khÆ¡i hẳn!
Hai chiếc xe tá»›i đầu cầu chiến thuyá»n thì dừng lại. Cá»a xe mở ra, láºp tức có rất nhiá»u ngÆ°á»i từ trong tung mình ra, rồi vượt cầu và o trong chiến thuyá»n. Hết hai xe nà y, lại có hai chiếc khác. Cứ nhÆ° váºy, khi trá»i gần trÆ°a thì đã có tá»›i mÆ°á»i chiếc xe đến rồi ra Ä‘i.
Bây giá» thuyá»n má»›i rút cầu, nhổ neo, xuôi giòng.
Trong khoang lá»›n nhất của thuyá»n, đèn nến sáng trÆ°ng. HÆ¡n trăm ngÆ°á»i ngồi im lặng, chia thà nh bốn hà ng hình chữ U. Những ngÆ°á»i đó, kể từ cao xuống thấp có Linh-Nhân hoà ng thái háºu, Thái-Ninh đế, Äại-tÆ° mã Lý ThÆ°á»ng-Kiệt, Thái-úy Hoà ng Kiện, Äại-đô-đốc Lý Kế-Nguyên, quản Khu-máºt viện kiêm tổng-trấn Thăng-long Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, Tổng-lÄ©nh Thiên-tá» binh TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng.... thấp nhất là mÆ°á»i hai Äô-thống chỉ huy mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh.
Lễ tất.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu mở đầu:
– Tình hình biên cÆ°Æ¡ng cá»±c kỳ khẩn trÆ°Æ¡ng. Tống Ä‘ang chuyển đại binh từ Tây-thùy, Bắc-thùy vá» Nam-thùy đánh ta, cho nên cô-phụ phải tổ chức buổi há»™i máºt nà y để đối phó. HÆ¡n lúc nà o hết, lúc nà y là lúc ta phải bá» hết tỵ hiá»m má»›i mong tồn tại. ChÃnh vì váºy, Hoà ng-thượng ban chỉ ân xá cho Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh, phục hồi chức tÆ°á»›c để ngÆ°á»i có thể tham dá»± và o công việc há»™ quốc. Nà o má»i Thái-sÆ° ra.
Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh từ trong bÆ°á»›c ra chắp tay vái Linh-Nhân hoà ng thái háºu vá»›i Thái-Ninh đế, sồi ngồi và o ghế.
Thái-háºu tiếp:
– Trong buổi triá»u há»™i nà y, lá»… nghi được giản tiện hết sức. Các vó đại thần khi tâu trình không cần xÆ°ng tên, cứ ngồi nguyên tại vị không phải quỳ gối hà nh lá»….
Thái-háºu hÆ°á»›ng mắt và o Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng:
– Hoà ng-thúc! Hoà ng-thúc chưởng quản Khu-máºt viện, xin hoà ng-thúc cho biết tình hình chuyển quân bên Tống đã.
Nguyên tuổi của Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tuổi của Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Háºu lấy nghÄ©a: vua Thánh-tông là con nuôi của Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng, thì hai vÆ°Æ¡ng là chú của Thái-Ninh hoà ng đế, nên bà gá»i hai vÆ°Æ¡ng bằng hoà ng-thúc, và ban chỉ cho hai vÆ°Æ¡ng và o triá»u được Ä‘eo kiếm, khi tâu không phải xÆ°ng tên.
Trung-Thà nh vương tâu:
– Tống đã chuẩn bị để tiến đánh Äại-Việt suốt mấy năm qua. Gần đây, há» chuyển má»™t số quân rất lá»›n từ vùng TrÆ°á»ng-sa, Kinh-châu vá» Quảng-đông, Quảng-tây. Trong khi đó, các biên thần Nam-phÆ°Æ¡ng ra sức tuyển má»™ tân binh, tổ chức thổ binh thà nh bảo-giáp. Dá»c bá» biển hỠđóng chiến thuyá»n, thao diá»…n thủy quân. Mấy chục năm qua các châu Nam-thùy Tống phải thu góp lÆ°Æ¡ng thảo, và ng bạc chuyển lện cho mặt tráºn Tây, Bắc. NhÆ°ng năm năm gần đây, hỠđược chỉ dụ không những giữ lÆ°Æ¡ng tiá»n lại, mà còn nháºn được lÆ°Æ¡ng tiá»n của vùng Kinh-hồ. Thần thấy rõ rà ng há» Ä‘ang chuẩn bị đánh Äại-Việt.
Äại-tÆ° mã Lý ThÆ°á»ng-Kiệt há»i:
– Xin vương gia cho biết tổ chức lực-lượng Tống tại Nam thùy ra sao?
Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng Ä‘em cuốn trá»±c lá»›n, trên vẽ bản đồ Hoa-nam treo trÆ°á»›c cá» tá»a, rồi trình bầy:
– Phiá Bắc TrÆ°á»ng-giang là Kinh-châu. TrÆ°á»›c kia Tống có hai mÆ°Æ¡i vạn quân. Sau khi Äịch Thanh Ä‘em xuống đánh nhau vá»›i quân tám vùng tá»™c Việt trong cuá»™c khởi binh của Nùng TrÃ-Cao, các đạo quân nà y bị diệt. Äịch Thanh bị công-chúa Bảo-Hòa đánh bại, y tổ chức lại các đạo quân nà y, rồi Ä‘em thêm quân ở Tây-thùy vỠđánh Nùng TrÃ-Cao. Thà nh công rồi, y lại mang các đạo quân ấy trở vá» chá»— cÅ©. Tại phÃa Nam sông TrÆ°á»ng-giang, hiện có quân của Äà m-châu, Quý-châu, Quảng-đông, Quảng-tây. NhÆ°ng quân ở Äà m, Quý không nhiá»u, vả khi hữu sá»± há» cÅ©ng không thể Ä‘iá»u Ä‘i nÆ¡i khác, vì phải phòng Äại-lý.
Nhà vua đưa mắt nhìn Côi-sơn tam anh:
– Tam vị sÆ° phụ! Bây giá» trẫm má»›i hiểu tại sao U-bon vÆ°Æ¡ng Lê Văn cứ luôn thao luyện quân sÄ© ở Bắc-thái. Thì ra ngÆ°á»i « hù » Tống hẳn?
Trung-Thà nh vương cúi đầu:
– Äúng nhÆ° bệ-hạ phán! Rút lại chỉ có quân lưỡng Quảng là đáng để cho ta phải quan tâm. TrÆ°á»›c kia lưỡng Quảng chÆ°a có quân triá»u. Gần đây há» Ä‘iá»u tám đạo rất thiện chiến ở vùng Tây-biên. Má»—i đạo má»™t vạn ngÆ°á»i. Trong năm đạo đó, má»™t đạo đóng ở Quảng-châu, hai đạo đóng ở Ung-châu, má»™t đạo đóng ở Liêm-châu, má»™t đạo đóng ở Khâm-châu, ba đạo đóng ở Quế-châu. Kị binh trÆ°á»›c kia không có, nay há» Ä‘iá»u vá» hai đạo, đó là đạo Thiểm-tây và đạo Ký-bắc. Äạo Thiểm-tây chia ra, má»™t lữ (ghi chú: 3 nghìn) đóng ở Liêm-châu, má»™t lữ đóng ở Khâm-châu, má»™t lữ đóng ở Ung-châu. Äạo Ký-bắc đóng ở Quế-châu. Thủy quân có má»™t hạm Ä‘á»™i đóng ở Quảng-châu. Quân của lưỡng Quảng thì có đạo đệ nhất chia ra ná»a đóng ở Hoà nh-sÆ¡n, ná»a đóng ở Thái-bình. Äạo đệ nhị má»™t ná»a đóng ở VÄ©nh-bình, má»™t ná»a đóng ở Tây-bình. Äạo đệ tam má»™t ná»a đóng ở Lá»™c-châu, má»™t ná»a đóng ở Cổ-vạn. Ngoà i ra còn quân bảo-giáp, quân khê-Ä‘á»™ng nhiá»u Ãt khác nhau.
Thấy chư tướng chưa hơi có vẻ ngơ ngác, vương trình bầy rất khoan thai:
– Tóm lại, tại Quảng-Tây lá»™ có tám vạn bá»™, hai vạn kị, chia ra nhÆ° sau: Äồn trú giữ thủ phủ Ung-châu có hai vạn quân triá»u, má»™t vạn kị binh. Äồn trú tại Quế-châu có ba vạn bá»™, má»™t vạn kị. Các ải thống thuá»™c Ung-châu, còn có ba đạo quân Quảng, chia ra đóng ở Hoà nh-sÆ¡n, Thái-bình, VÄ©nh-bình, Tây-bình, Lá»™c-châu, Cổ-vạn. Tổng cá»™ng chÃn vạn ngÆ°á»i. Còn quân bảo-giáp của khê-Ä‘á»™ng thì nhiá»u Ãt thất thÆ°á»ng, khi khởi sá»± các Ä‘á»™ng chủ trấn thủ của ta sẽ trình sau.
Vương chỉ và o vùng Quảng-đông lộ:
– Tại đây có ba vạn quân triá»u, má»™t vạn thủy binh, má»™t vạn kị, chia ra nhÆ° sau: Quảng-châu hai vạn bá»™, má»™t vạn thủy binh, ba nghìn kị; tại Liêm-châu, có má»™t vạn bá»™ , ba nghìn kị binh. Tại Khâm-châu có má»™t vạn quân triá»u, ba nghìn. Tổng cá»™ng thủy bá»™ sáu vạn. Còn quân bảo-giáp, khê-Ä‘á»™ng rất Ãt.
VÆ°Æ¡ng kết luáºn:
– NhÆ° váºy tổng quân Tống ở lưỡng Quảng có mÆ°á»i sáu vạn, không kể quân bảo-giáp, khê Ä‘á»™ng. Trong tÆ°Æ¡ng lai, khi đánh ta, há» sẽ Ä‘em hai mÆ°Æ¡i đạo quân triá»u thiện chiến, vá»›i năm đạo kị binh từ biên giá»›i Tây-hạ vá». Hai hạm Ä‘á»™i từ Mân-Triết xuống. Ngay từ bây giá» ta phải chuẩn bị đối đầu vá»›i năm mÆ°Æ¡i vạn quân bá»™ thủy bá»™, vá»›i khoảng mÆ°á»i vạn quân bảo-giáp, khê Ä‘á»™ng và năm mÆ°Æ¡i vạn dân phu. Tổng cá»™ng má»™t trăm vạn ngÆ°á»i ngá»±a.
Ghi chú,
Thá»i Tống giá» chÆ°a phân chia ra Quảng-đông, Quảng-tây nhÆ° bây giá», mà gá»i chung là Quảng-nam lá»™, mà thủ phủ là Quế-châu. Äôi khi chia ra Quảng-đông Nam-lá»™ và Quảng-Tây Nam lá»™. Vá» quân số của Tống, tôi theo QTNC và TTCTGCK, TTCTBK, chứ không theo TS, VSL, ÄVSKTT, TTTTGTB.
Nghe vÆ°Æ¡ng tâu trình, ngÆ°á»i ngÆ°á»i nhìn nhau tá» vẻ lo lắng.
Äại-tÆ° mã ThÆ°á»ng-Kiệt đứng dáºy nói lá»›n:
– Binh-pháp nói : « Quân quý hồ tinh, bất quý hồ Ä‘a » nghÄ©a là quân quý ở chá»— tinh-luyện, chứ không quý ở đông. Các vị hãy nhá»› thá»i vua Lê, Äại-Việt chỉ có mÆ°á»i vạn, mà thắng ba mÆ°Æ¡i vạn quân Tống ở Chi-lăng, Bạch-đằng. Hồi tiên-nÆ°Æ¡ng Bảo-Hòa, Äại-Việt chỉ có mÆ°á»i lăm vạn, mà thắng năm mÆ°Æ¡i vạn quân Tống. Má»›i đây, vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng chỉ có năm vạn binh mà thắng mÆ°á»i vạn quân của bá»n Lý SÆ°-Trung, Tiêu Cố, Tiêu Chú.
Ông chỉ và o Tây-hồ thất kiệt, Long-biên ngũ hùng:
– Từ bẩy năm nay, Thiên-tá» binh được trao cho các Äô-thống nà y, hầu nhÆ° đã thay đổi hoà n toà n. Bây giá» tôi để cho Äô-thống Phạm Dáºt, phu nhân Lê Kim-Loan trình bầy vá» phÆ°Æ¡ng cách huấn luyện binh để các vị thấy tại sao ngÆ°á»i Tống nghe đến Thiên-tá» binh Ä‘á»u tá» vẻ kinh sợ.
Phạm Dáºt đứng lên cung tay:
– Quân mạnh hay không là do uy, lá»±c, thế, trang. Uy tức ká»· luáºt phải nghiêm. Ká»· luáºt nghiêm thì khi lệnh ban ra ngÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘á»u răm rắp thi hà nh, lúc đối diện vá»›i giặc khi tiến, lúc lùi, nhất nhất vạn ngÆ°á»i nhÆ° má»™t. Vì váºy má»—i Ä‘á»™i quân, khi đối diện vá»›i địch thì phÃa sau Ä‘á»u có ba võ sÄ© Ä‘ao phủ; má»™t lệnh tiến ban ra, mà binh nà o chần chá», lui lại, hay quay đầu lại thì chém tại chá»—. Cho nên chúng tôi tá»± hà o là Thiên-tá» binh chỉ biết chết, chứ không biết lùi. Thứ hai là lá»±c. Lá»±c là sức manh, cho nên tất cả tÆ°á»›ng sÄ©, má»—i ngà y Ä‘á»u phải luyện táºp bốn giá» (8 giá» ngà y nay),chia ra: Má»™t giá» luyện táºp võ nghệ, má»™t giá» bắn cung, má»™t giá» xung phong hãm tráºn, má»™t giá» há»c táºp binh pháp. Vì váºy, má»™t Thiên-tá» binh, sau má»™t năm tại ngÅ©, vá» võ nghệ đã có thể tay không đánh thắng bốn năm ngÆ°á»i, hoặc khi đối địch vá»›i kẻ dùng cùng má»™t thứ vÅ© khÃ, có thể thắng ba đến mÆ°á»i ngÆ°á»i. Hóa cho nên sau bẩy năm, những Thiên-tá» binh của ta đã có trình Ä‘á»™ võ công nhÆ° má»™t võ sÄ©. Vá» hà nh binh, thì cứ má»™t ngà y táºp tráºn giả đánh trong đồng cá», má»™t ngà y táºp đánh trong rừng, má»™t ngà y táºp đánh ở đồng lầy, má»™t ngà y táºp công thà nh.
Các quan cùng gáºt đầu tỠý tin tưởng.
– Thứ ba là thế. Thế tức là sá»± phối hợp giữa các Ä‘á»™i quân bá»™, nhÆ° khi nà o thì dùng Thần-ná», khi nà o thì dùng Thạch-xa, khi nà o thì phóng lao, khi nà o thì bắn tên, khi nà o thì xung sát chém giết. Lại huấn luyện khối hợp giữa bá»™ binh, kị binh, thủy binh, Thần-ná», Thạch-xa, thú binh. Tá»· nhÆ° hiệu Ngá»±-long đối tráºn vá»›i má»™t đạo kị binh Tống, tôi chỉ việc ra lệnh cho lữ nà o đánh mặt phải, lữ nà o đánh mặt trái, lữ nà o đánh trá»±c diện, lữ nà o trừ bị. Các lữ trưởng thấy binh địch còn ở xa, thì ra lệnh cho Thạch-xa bắn ngay và o hà ng đầu của địch. Khi địch lại gần, thì cho Thần-ná» bắn. Khi hai bên giáp nhau rồi, thì Ä‘á»™i Ä‘ao thủ xung lên chém chân ngá»±a, Ä‘á»™i cung thủ thì bắn kị mã.
Phạm Dáºt ngừng lại, Ä‘Æ°a mắt cho Lê Kim-Loan. Kim-Loan biết ý chồng, nà ng trình bầy:
– Thứ tÆ° là trang. NhÆ° các vị thấy, Thiên-tá» binh được trang bị giầy bằng vải thá»±c dai, thá»±c dầy, đế bằng da, để khi dẵm phải đá, phải sá»i thì không Ä‘au. Ngá»±c, lÆ°ng được che bởi miếng há»™ tâm kÃnh bằng thép, đầu Ä‘á»™i chiếc mÅ© bằng thép má»ng. Vá» vÅ© khÃ, thì má»—i Thiên-tá» binh Ä‘á»u được phát cho hai thứ; má»™t là vÅ© khà chÃnh nhÆ° Ä‘ao, giáo; hai là vÅ© khà phụ nhÆ° cung tên, mÅ©i lao, dao ngắn.
VÅ© Quang chỉ và o Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng:
– Từ sau cuá»™c bình Chiêm trở vá», Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng nghiệm thấy rằng trong cuá»™c Nam chinh, những tráºn thắng dá»… dà ng là nhá» chÆ° tÆ°á»›ng kết thân vá»›i nhau, má»™t lần suýt thất bại vì tên Trần Thanh-Nhiên ghen tỵ vá»›i Long-biên ngÅ© hùng. Cho nên nhị vÆ°Æ¡ng đã ban lệnh Ä‘i các trấn, các hạm Ä‘á»™i, bắt bược má»™t tháng, chÆ° tÆ°á»›ng từ cấp lữ phải há»™i há»p ba ngà y vá»›i nhau để có dịp há»c táºp binh pháp, ăn ở cùng nhau, vui đùa có nhau, thắt thêm tình bạn.
Hoà ng-Nghi tiếp lá»i VÅ© Quang:
– Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng đã nghiên cứu phÆ°Æ¡ng thức huấn luyện binh lÃnh của Tống, rồi soạn má»™t táºp binh pháp má»›i để phá binh pháp Tống. Nếu nay mai khi giao chiến vá»›i Tống, chỉ thoáng thấy Ä‘á»™i hình của há», là chúng tôi đã biết hỠđịnh là m gì, ta muốn phá há» thì phải là m gì.
ThÆ°á»ng-Kiệt và o công chúa Thiên-Ninh:
– Thêm và o đó, Bà -chúa-kho cho tổ chức nhiá»u ao nuôi cá, nhiá»u cánh đồng nuôi gà vịt, nhiá»u nhà nuôi lợn, có lÆ°Æ¡ng thá»±c cho binh tÆ°á»›ng ăn thêm trong những ngà y luyện táºp để lấy sức. Cho nên binh tÆ°á»›ng Ä‘á»u vui lòng vì được háºu đãi. Hiện lÆ°Æ¡ng bổng của quân ta cao gấp ba quân Chiêm, gấp đôi quân Tống, lại được đối đãi nhÆ° chân tay, nên giữ binh vá»›i tÆ°á»›ng có mối thâm tình nhÆ° cha con, anh em.
Thái-úy Hoà ng Kiện há»i Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng:
– Theo Æ°á»›c tÃnh của vÆ°Æ¡ng gia, thì bao giá» hỠđánh mình?
– Trong năm tới.
Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng khẳng định: Ba sứ Ä‘oà n máºt của ta cá» sang Tống, Liêu, Hạ thà nh công mỹ-mãn. NhÆ°ng dù Hạ, Liêu đòi Ä‘iá»u kiện gì Hy-Ninh đế vá»›i VÆ°Æ¡ng An-Thạch cÅ©ng chịu. Tống má»›i cắt dâng cho Liêu 700 dặm ở vùng Liêu-đông, dù phe thân mình ra sức công kÃch. Nguyên trong triá»u Tống, phe chủ đánh Bắc hòa Nam Ä‘a số là các tÆ°á»›ng do Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng Ä‘Ã o tạo. NhÆ°ng mấy năm trÆ°á»›c, Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng, công chúa Huệ-Nhu không đồng chÃnh kiến vá»›i Hy-Ninh đế và VÆ°Æ¡ng An-Thạch, hai vị cáo quan vá» triá»u, rồi ngao du sÆ¡n thủy. Vì váºy phe chủ đánh Nam phÆ°Æ¡ng mạnh lên.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu tuyên chỉ:
– TrÆ°á»›c khi nghị sá»±, xin vua bà Bắc-biên lược tấu vá» tất cả chÃnh sách Nam-thùy của Tống từ thá»i vua thái-tổ là Triệu Khuông-Duẫn đến giá».
Công chúa Thiên-Thà nh đứng dáºy ra tâu:
– ChÃnh sách của Tống đối vá»›i Äại-Việt ta từ trÆ°á»›c đến nay không bao giá» nhất định. Nó thay đổi tùy và o sức mạnh của ta, và tùy và o triá»u đình của Tống. Triá»u đình mà thần muốn tâu ở đây bao gồm nhà vua và các quan. Tuy váºy chÃnh sách của há» có thể chia là m bốn. Má»™t là ước thúc, hai là hoà hoãn, ba là co rút, bốn là hung hăng.
Công-chúa ngừng lại, Ä‘Æ°a mắt quan sát triá»u đình má»™t lượt rồi tiếp:
– Thá»i kỳ Æ°á»›c thúc là thá»i kỳ vua Tống Thái-tông, Chân-tông. Sau khi bị bại ở Chi-lăng và o thá»i Lê bên Äại-Việt, Tống còn bị Liêu đánh phải bá» Thái-nguyên, U-tô. Vì phải lo đối phó vá»›i Liêu, vua Thái-tông, vua Chân-Tông Æ°á»›c thúc bá»n đại thần Nam thùy phải má»m má»ng, tránh gây chiến vá»›i các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Nam, để dồn ná»— lá»±c đánh vá»›i Liêu. Thá»i vua Chân-tông há» bị Liêu chiếm mất mấy châu phÃa Bắc, còn bắt triá»u cống má»—i năm mấy vạn lạng và ng, hà ng triệu há»™c lúa, cá»±c kỳ nhục nhã. Lúc vua Chân-tông băng hà , LÆ°u thái háºu nhiếp chÃnh. Bà cùng Tể-tÆ°á»›ng Lã Di-Giản, Tà o Lợi-Dụng chủ trÆ°Æ¡ng nhún mình vá»›i phÆ°Æ¡ng Bắc, để đánh phÆ°Æ¡ng Nam. Sau khi đánh được các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Nam, Tống sẽ có thêm lÆ°Æ¡ng thảo, nhân lá»±c. Bấy giá» há» má»›i quay lên Bắc đối phó vá»›i Liêu. Biết được chủ trÆ°Æ¡ng nà y, Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng Ä‘em má»™t sứ Ä‘oà n sang Tống, giúp Yên-vÆ°Æ¡ng Triệu Nguyên-Nghiá»…m láºt LÆ°u thái háºu, cùng phe chủ chiến trong triá»u. VÆ°Æ¡ng kết thân vá»›i Yên-vÆ°Æ¡ng. Rồi thiếu hiệp Trần Tá»±-Mai kết thân vá»›i vua Nhân-Tông, thà nh phò mã Tống, được phong là m Ngô-quốc quáºn vÆ°Æ¡ng. Vua Nhân-Tông quyết định giữ yên mặt Nam, quay lên Bắc đối phó vá»›i Liêu. Ngô-quốc quáºn vÆ°Æ¡ng Trần Tá»±-Mai vá»›i công-chúa Huệ-Nhu được trao nhiệm vụ tổng trấn Nam thùy. Nhá» uy của hai vị mà trong hÆ¡n hai chục năm Tống-Việt vô sá»± (1027-1046) (Xin xem Anh-linh thần võ tá»™c Việt, cùng tác giả do Xuân-thu Hoa-kỳ xuất bản).
Công-chúa đem ra một cái trục lớn treo lên. Trên trục vẽ bản đồ Trung-quốc và Tây-hạ, rồi tiếp:
– Trong thá»i gian hai mÆ°Æ¡i năm ấy, Tây-hạ được cai trị bởi má»™t vị vua trẻ, có hùng tâm, đại lược. Chỉ sau mÆ°á»i năm, Hạ trở thà nh má»™t nÆ°á»›c binh hùng, tÆ°á»›ng mạnh. Hạ-vÆ°Æ¡ng không chịu thần phục Tống, mang quân chiếm má»™t vùng đất lá»›n. Tống sai bá»n Äịch Thanh, Tôn Tiết, TrÆ°Æ¡ng Ngá»c Ä‘em quân chống cá»±, nhÆ°ng bị bại liên tiếp. Vua Nhân-tông triệu Ngô-quốc quáºn vÆ°Æ¡ng vá» kinh cải phong là Tần-vÆ°Æ¡ng, chuyển lên Tây-thùy đánh nhau vá»›i Hạ. Thế là vấn Ä‘á» Æ°á»›c-thúc Nam-biên mất ngÆ°á»i chủ trÆ°Æ¡ng. Bá»n biên thần Nam phÆ°Æ¡ng nhÆ° DÆ° TÄ©nh, Tiêu Chú hăm he muốn gây chiến. Chúng luyện binh sÄ©, đồn chứa lÆ°Æ¡ng thảo, ép các trang Ä‘á»™ng Bắc-biên, xui Chiêm đánh phÃa sau ta. Äứng trÆ°á»›c tình trạng đó, Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng quyết định ra tay trÆ°á»›c. Má»™t mặt ngÆ°á»i ra quân thình lình đánh Chiêm. Sau khi bình Chiêm, ngÆ°á»i huy Ä‘á»™ng quân tám vùng tá»™c Việt đánh chiếm Lưỡng-quảng, thiết láºp nÆ°á»›c Äại-Nam, trao cho Nùng TrÃ-Cao là m vua. Không may cho ta, Nùng TrÃ-Cao lên là m vua rồi, ông á»· nÆ°á»›c mình lá»›n, không thần phục Äại-Việt, muốn lấn áp Äại-lý. Gặp lúc Khai-QuốcvÆ°Æ¡ng vân du Chân-lạp, Tống dồn hết quân Tây-thùy, Bắc-thùy trao cho Äịch Thanh đánh Nùng TrÃ-Cao. TrÃ-Cao không được Äại-Việt, Äại-lý chi viện, nên Äại-Nam bị Tống chiếm mất. Từ đấy Tống bá» chÃnh sách Æ°á»›c thúc ở Nam-thùy; đổi sang chÃnh sách hoà -hoãn. (xin Ä‘á»c Anh-linh thần-võ tá»™c Việt của Yên-tá» cÆ°-sÄ© do Xuân-thu Hoa-kỳ xuất bản).
... Hòa hoãn có nghÄ©a là không Ä‘em quân xâm lấn, nhÆ°ng cái gÆ°Æ¡ng Nùng TrÃ-Cao, khiến Tống Ä‘em trá»ng binh xuống Nan-thùy, má»™ thêm quân, huấn luyện thổ-binh, láºp nhiá»u đồn, tÃch trữ lÆ°Æ¡ng thảo. Sau mấy năm, binh lá»±c Tống ở Nam-thùy trở thà nh hùng mạnh. Bá»n biên-thần được máºt chỉ của vua Nhân-Tông, chiêu má»™, Ä‘e dá»a, ép các trang-Ä‘á»™ng Bắc-biên. Thấy rằng nếu cứ để Tống áp dụng chÃnh sách tằm ăn dâu mãi, thì Bắc-biên sẽ không còn khê Ä‘á»™ng nà o nữa. Äức Thánh-tông há»™i vá»›i cô-mẫu (công-chúa Bình-DÆ°Æ¡ng), rồi Ä‘em quân vượt biên đánh chiếm lại hết các trang Ä‘á»™ng đã mất. Tống mang quân phản công, bị thua, Ä‘Ã nh xin hoà , cách chức hết bá»n biên thần Nam-thùy nhÆ° Lý SÆ°-Trung, Tiêu Cố, Tiêu Chú, DÆ° TÄ©nh. (Xem hồi 1-2-3 NQSH).
... Sau thá»i gian nà y, vua Nhân-Tông băng, Anh-Tông lên kế vị. Vì hồi còn là Thái-tá», Anh-Tông chủ đánh Nam-thùy; ông sang Äại-Việt nghiên cứu, bị võ-lâm triá»u đình Äại-Việt là m cho kinh hồn táng đởm. Nên khi lên ngôi vua, ông áp dụng chÃnh sách co rút. NghÄ©a là binh lá»±c Nam-thùy vẫn giữ nguyên, nhÆ°ng tuyệt đối không lấn các nÆ°á»›c lân bang (1064-1067).
... NhÆ°ng vua Anh-Tông trị vì không được lâu dà i. Sau khi ngÆ°á»i băng hà , Thái-tá» lên nối ngôi hiệu là Hy-Ninh. Thá»i gian là m thái-tá» Hy-Ninh từng nghe ông cha, thái-phó nói nhiá»u vá» cái nhục phÆ°Æ¡ng Bắc, Tây, Nam, nên ông nảy ra hùng tâm muốn thoát ra khá»i tình trạng đó. Ông dùng VÆ°Æ¡ng An-Thạch, áp dụng Tân-pháp. Sau sáu năm, dân trở thà nh giầu, binh lá»±c hùng mạnh, quốc sản dồi dà o. Nên ba năm trÆ°á»›c, Hy-Ninh vá»›i An-Thạch muốn dụng binh rá»a nhục. Ông há»™i các đại thần nghị kế, nên đánh Liêu trÆ°á»›c hay đánh Äại-Việt trÆ°á»›c. Các văn quan muốn đánh Äại-Việt trÆ°á»›c. Äại-Việt bại, thì Chiêm, Chân, Là o phải đầu hà ng. Bấy giá» chỉ ngá»n cá» vá» Tây là chiếm được Äại-lý, Xiêm. Còn các võ tÆ°á»›ng thì lại chủ trÆ°Æ¡ng đánh Liêu trÆ°á»›c, chiếm lại phần đất đã mất, rá»a nhục bị tiến cống. Sau khi Liêu bại, thì các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Nam không cần đánh cÅ©ng phải quy phục.
... Khi được tin nà y, ta cá» ba sứ Ä‘oà n máºt sang Tống, Liêu, Hạ. Cả ba sứ Ä‘oà n Ä‘á»u thà nh công. NhÆ°ng từ khi Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng cáo lão vá» ngao du sÆ¡n thủy, thì phe chủ đánh Nam phÆ°Æ¡ng thắng thế, Tống triá»u thay đổi chÃnh sách nhÆ° Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng tâu. Từ chÃnh sách co rút, hỠđổi sang chÃnh sách hung hăng, khiêu khÃch. (1067-1075)
Linh-Nhân hoà ng thái-háºu đứng dáºy hÆ°á»›ng Côi-sÆ¡n tam anh:
– Tam vị sÆ° bá. Xin các sÆ° bá cho biết chi tiết vá» cuá»™c tranh luáºn của các đại thần Tống vá» việc đánh Nam hay đánh Bắc. Có nhÆ° váºy ta má»›i có thể quyết định được Ä‘Æ°á»ng lối.
Trần Trung-Äạo đứng lên trình bầy:
– Tâu thái-háºu, tâu hoà ng-thượng, thần xin bắt đầu khi VÆ°Æ¡ng An-Thạch lên chấp chÃnh. Từ tiá»n cổ đến thá»i vua Thái-tông nhà Tống, những tể-thần phần đông là võ-quan có huân công, rồi lên là m tể-tÆ°á»›ng, hoặc cÅ©ng có thể là thái-giám, là văn quan. Kể từ thá»i vua Chân-tông đến giá» (997-1075) hầu hết những ngÆ°á»i nắm chức tả bá»™c-xạ, hữu bá»™c-xạ (Tả tể-tÆ°á»›ng hữu tể-tÆ°á»›ng) hay tham-tri chÃnh-sá»± (phó tể-tÆ°á»›ng) Ä‘á»u là những văn-gia, thi-sÄ©, tÆ°-tưởng gia nức tiếng thiên-hạ, có nhiá»u tác phẩm danh tiếng. DÄ© nhiên há» Ä‘á»u là nho-gia. Mà khi là nho gia, thì thủ cá»±u. Việc cai trị dân luôn luôn phải theo Tam-hoà ng, NgÅ©-đế. Má»—i luáºt lệ Ä‘á»u phải phá»ng theo Nghiêu, Thuấn, VÅ©, Thang. Má»—i chế, chiếu, biểu Ä‘á»u phải dẫn Tứ-thÆ°, NgÅ©-kinh. Trong khi ta, Liêu, Hạ lại vượt qua những Ä‘iá»u hủ láºu, miá»…n sao là m cho dân hạnh phúc là được rồi. Việc cải cách của VÆ°Æ¡ng An-Thạch, bình tâm mà bà n, quả là thá»±c tế. Ná»™i dung cải cách đó đối vá»›i ta thì thua xa, trong khi đối vá»›i các nho thần Tống thì quá táo bạo. Ngay những năm đầu cải cách, hầu hết các tể thần Ä‘á»u chống đối. Hy-Ninh đế thẳng tay cách chức những tể-thần đó, đổi ra các châu. Äó là điểm vừa yếu, vừa dại.
Äô-thống VÅ© Quang há»i:
– ThÆ°a sÆ°-bá (ghi chú: Long-biên ngÅ© hùng là đệ tá» của Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng và vÆ°Æ¡ng phi Thanh-Mai. Mà vÆ°Æ¡ng phi Thanh-Mai là sÆ° muá»™i của Trung-Äạo, nên ông gá»i Trung-Äạo là sÆ° bá), xin sÆ° bá giải rõ đôi chút, rằng tại sao Hy-Ninh Ä‘Æ°a các tể thần ra các châu là điá»u vừa yếu, vừa dại?
– Giản-dị thôi. NhÆ° trên đã tâu, các tể thần Ä‘á»u là văn gia, tÆ° tưởng gia có những danh tác, rất được quần chúng hâm má»™. Nay cách chức há», thì dân chúng bất phục, đó có phải là điá»u là m suy yếu lòng tin của dân chúng vá» Tân-pháp không? Khi Ä‘Æ°a há» ra các châu là m quan, há» gần dân chúng hÆ¡n, gần sÄ© dân hÆ¡n, há» có dịp nói vá»›i má»i ngÆ°á»i rằng há» có lý. Há» Ä‘em những cái dở, cái bất lợi của Tân-pháp phÆ¡i ra vá»›i quần chúng. Äó có phải là điá»u dại không?
Ông tiếp:
– Nay sau chÃn năm áp dụng Tân-pháp, thà nh công nhiá»u vá» quốc-sản, vá» binh-bị, nhÆ°ng thất bại vá» nhân tâm. Ngà y 13 tháng 7 niên hiệu Thần-vÅ© thứ nhì (Tống Hy-Ninh thứ nhì, Canh-Tuất 1070),An-Thạch tâu vá»›i nhà vua rằng: « TrÆ°á»›c đây triá»u đình chỉ chú trá»ng và o má»™-binh (binh triá»u), thà nh ra binh không nhiá»u lại rất tốn kém, mà khi hữu sá»± phải Ä‘iá»u Ä‘á»™ng. Ta phải bắt chÆ°á»›c Giao-chỉ huấn luyện dân binh, gá»i là bảo-giáp (tức Äại-Việt là hoà ng-nam). Khi có biến, bảo-giáp tá»± chống cá»± cầm chân giặc, rồi ta cứu viện bằng chÃnh binh sau ». Vua thuáºn. Thế là Tống cá» Tô Già m, má»™t biên thần có công chống Nùng TrÃ-Cao vá» coi Ung-châu, lo việc luyện dân binh, láºp thêm má»™t đạo binh (ghi chú: đạo của Tống khoảng 10 nghìn ngÆ°á»i, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i ngà y nay là má»™t sÆ° Ä‘oà n).Cuối năm nà y, viên chuyển váºn sứ Quảng-Tây là Äá»— Ká»· sÆ°u tầm đầy đủ vá» tình hình nÆ°á»›c ta: dân số, tổ chức quân Ä‘á»™i, địa thế. Bấy giá» ta má»›i thắng Chiêm, thanh thế lừng lẫy nên Tống chÆ°a dám đánh. Nhà vua chuyển những chi tiết đó cho Khu-máºt viện là m tà i liệu. (TB, Hy-Ninh 3, 11– Canh-Tuất 1070).
Công-chúa Thiên-Ninh góp ý:
– NhÆ° váºy ta cÅ©ng biết rõ tâm-tÆ° Hy-Ninh và VÆ°Æ¡ng An-Thạch: Há» gá»m ta. Khi hỠđã gá»m, thì lúc đánh ta há» phải dùng hết lá»±c.
Trung-Äạo tiếp:
– Äiện hạ luáºn đúng. Tháng giêng niên hiệu Thần-vÅ© thứ ba (Tống Hy-Ninh thứ tÆ°, Tân-Hợi 1071), Hy-Ninh phục chức cho Tiêu Chú. Nguyên niên hiệu ChÆ°Æ¡ng-thánh Gia-khánh thứ nhì Ä‘á»i vua Thánh-tông (Tống Gia-Há»±u thứ năm Ä‘á»i vua Nhân-Tông, Canh-Tý 1060), Tiêu Chú tuân máºt chỉ của nhà vua lấn chiếm các trang, Ä‘á»™ng của Äại-Việt, bị vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng, phò mã Thân Thiệu-Thái mang quân đánh trà n qua. Quân Tống đại bại xin hòa. Vua bà đòi cách chức hết bá»n biên thần. Vua Nhân-tông phải giả cách chức bá»n biên thần Nam-phÆ°Æ¡ng, rồi phong cho chức tÆ°á»›c lá»›n hÆ¡n, đổi Ä‘i những vùng béo bở hÆ¡n. Tháng giêng niên hiệu Thần-vÅ© thứ ba (Tống Hy-Ninh thứ tÆ°, Tân-Hợi 1072), để chuẩn bị đánh Äại-Việt, Hy-Ninh vá»™i triệu Tiêu Chú vá» há»i ý kiến. Tiêu Chú tâu « TrÆ°á»›c đây tôi đã ở Ung-châu lâu, tôi biết rằng Giao-chỉ có thể lấy được ». Hy-Ninh cá» Chú coi Quế-châu, kiêm luôn Kinh-lược an-phủ-sứ Quảng-Tây. Chú trở vỠđất cÅ©, vá»›i thái Ä‘á»™ hung hăng. Y cho ngÆ°á»i liên lạc vá»›i các chúa khê Ä‘á»™ng Bắc-biên xÆ°a, thanh thế Tống trở thà nh mạnh. Má»—i hoạt Ä‘á»™ng của ta, Tống Ä‘á»u biết hết. Tháng 11, tin đó vá» triá»u, đức Thánh-tông sai Ä‘á»™ng trưởng Quảng-nguyên là LÆ°u Ká»· Ä‘em quân chiếm lại châu Quy-hóa là châu Nùng Tông-Äán theo Tống, ná»™p cho Tống. Tiêu Chú xin chỉ dụ của triá»u đình bắt buá»™c các tri-châu khi thấy có giặc qua địa hạt mình, thì phải Ä‘em quân tiếp cứu các khê Ä‘á»™ng. Ai không tuân thì giết. NhÆ°ng vua Tống lại ban chỉ : « Khi báo có giặc, chÆ°a biết thá»±c hÆ°, nhiá»u Ãt mà bắt Ä‘em quân chống thì sao thắng được, mà đòi trị tá»™i? ». Vì váºy Chú ở hai năm, mà chẳng là m nên cÆ¡m cháo gì.(TS 334).
Nhà vua cÆ°á»i:
– Giá nhÆ° bấy giá» Hy-Ninh thuáºn cho Chú dùng nghiêm luáºt, thì chắc y đã tiến quân và o Äại-Việt giữa lúc DÆ°Æ¡ng háºu là m binh biến rồi.
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u kinh ngạc vá» nháºn xét của ông vua con.
– Tháng hai niên hiệu Thái-Ninh thứ nhì (Tống Hy-Ninh thứ sáu, Quý-Sá»u, 1073), nhà vua triệu Tiêu Chú vá» bà n sách lược đánh Äại-Việt. Chú tâu rằng sau cuá»™c binh biến của DÆ°Æ¡ng háºu, tổ chức cai trị của ta vững, binh lá»±c hùng háºu, khó có thể đánh. Hy-Ninh, An-Thạch không vui lòng, cất chức y, cá» Thẩm Khởi thay thế. Thẩm Khởi Ä‘ang lÄ©nh chức Hình-bá»™ lang-trung, chân tay của VÆ°Æ¡ng An-Thạch. Thẩm tâu: « Giao-chỉ là đồ hèn hạ, đánh là thắng ». Thẩm Khởi coi Quế-châu, lÄ©nh Kinh-lược an-phủ-sứ Quảng-Tây, kiêm luôn chức chuyển-váºn sứ (coi vá» lÆ°Æ¡ng thảo), tức là toà n quyá»n vá» hà nh-chÃnh, quân-sá»± và o tháng hai. Khởi nháºn máºt chỉ rằng : « Phải chuẩn bị binh, lÆ°Æ¡ng sẵn sà ng để đánh Giao-chỉ. Cần nhất là m cho khéo, cho kÃn, bằng không Giao-chỉ biết trÆ°á»›c, Ä‘á» phòng thì há»ng việc ». Thẩm Khởi cáºy được tÃn nhiệm nên vừa tá»›i Quảng-Tây, ra mặt khiêu khÃch ta. Láºp tức y tổ chức Ä‘Æ°á»ng váºn chuyển lÆ°Æ¡ng thảo, huấn luyện binh sÄ©, đặt thêm doanh trại ở châu Dung, Nghi, rồi Ä‘em quân đánh VÆ°Æ¡ng-khẩu của ta để dò dẫm và o tháng ba. Không ngá» Khởi ra binh bất thần, vá»›i ba vạn quân triá»u, mà đánh má»™t đồn ba trăm quân khê Ä‘á»™ng của ta lại không thắng, binh sÄ© chết hÆ¡n vạn. (TB, Hy-Ninh 6, Quý-Sá»u 1073).
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng há»i công chúa Thiên-Thà nh:
– Vua bà ! Là m thế nà o mà ba trăm quân của vua Bà lại chống nổi ba vạn quân Tống?
– Khải hoà ng-thúc, không có gì lạ. Nhất cá» nhất Ä‘á»™ng của Khởi, Bắc-biên biết hết. Cho nên trên bầu trá»i các đồn biên phòng lúc nà o cÅ©ng có chim Æ°ng tuần tiá»…u. Do đó khi quân Khởi bắt đầu chuyển Ä‘á»™ng, đồn VÆ°Æ¡ng-khẩu đã biết mà đỠphòng. TÆ°á»›ng Tống kéo quân tá»›i, thấy đồn binh ta phòng vệ nghiêm máºt, y xua quân tấn công à o ạt. Quân trong đồn dùng tên liên châu bắn ra. Binh Tống chết hà ng hà ng lá»›p lá»›p, há» Ä‘Ã nh rút ra để nhặt xác chết. Giữa lúc đó, ta cho Ä‘á»™i voi, hổ từ trong rừng đánh táºp háºu. Binh Tống bá» chạy tán loạn. Ta dùng thú binh Ä‘uổi theo tá»›i biên giá»›i rồi má»›i rút vá».
Công chúa Ä‘Æ°a mắt cho Trung-Äạo:
– Xin sư bá tiếp tục.
– Binh tÆ°á»›ng chết nhiá»u, mà Thẩm Khởi bắt phu đắp đồn lÅ©y ở châu Dung, Nghi. Dân chúng tức giáºn nổi loạn, chém giết quan lại. Tháng tÆ° (vẫn 1073) Khởi dấy Ä‘á»™ng binh năm mÆ°Æ¡i mốt Ä‘á»™ng thuá»™c Ung-châu để kết thà nh quân bảo-giáp. Hy-Ninh cá»±c hoan hỉ, cấp thêm lÆ°Æ¡ng tiá»n. Y lại sai tÆ°á»›ng và o các khê-Ä‘á»™ng kiểm Ä‘iểm dân Ä‘inh dạy tráºn đồ, kết thà nh bảo-ngÅ©. Vá» mặt biển, y bắt hết tráng Ä‘inh của những thÆ°Æ¡ng thuyá»n luyện táºp luyện. Vì sợ tế tác ta biết, y cấm các thuyá»n buôn không được sang ta (TS.334). Äến đây Khởi tiến thêm má»™t bÆ°á»›c là dụ dá»—, áp lá»±c các châu Ä‘á»™ng của ta theo há». Y là m việc quá ồn à o, trong khi Hy-Ninh ban chỉ cho y phải là m thá»±c kÃn. Việc nà y xin để vua bà Bắc-biên tâu trình.
Công-chúa Thiên-Thà nh tâu:
– Tháng tÆ° năm đó (1073), Tống ban chức tÆ°á»›c cho bá»n trang Ä‘á»™ng Việt dâng đất theo há». Nùng Tông Äán được giữ chức Äô-giám Quế-châu, Nùng TrÃ-Há»™i được coi châu Quy-hóa. Cả hai được phong tÆ°á»›c Cung-bị khố phó sứ. Khởi lại sai ngÆ°á»i dụ LÆ°u-Ká»· ở Quảng-nguyên. NhÆ°ng Ká»· không theo. Cuối năm, bá»n Nùng Thiện-Mỹ Ä‘em châu Ân-tình, và 600 gia thuá»™c theo Tống. Tống nháºn. Thần vá»™i máºt tấu vá» triá»u. Thái-háºu ban chỉ: Tống không e dè mình, thì mình phải tá» ra mạnh, chúng má»›i sợ. Má»™t mặt Bắc-cÆ°Æ¡ng truyá»n lệnh Ä‘i khắp các châu Ä‘á»™ng chuẩn bị lÆ°Æ¡ng thảo, binh lÃnh để là m lại chuyện cô mẫu Bình-DÆ°Æ¡ng đã là m năm ChÆ°Æ¡ng-thánh Gia-khánh (Canh-Tý, 1060). Quả nhiên tin đồn ra, tế tác Tống vá»™i tấu vá» Biện-kinh, là m cho Hy-Ninh đế lo sợ hồi há»™p. Má»™t mặt Thái-háºu sai sứ sang triá»u Tống cáo những việc là m của Khởi và đặt vấn Ä‘á»: Nếu quả Khởi tuân chỉ của triá»u đình, thì Äại-Việt xin Ä‘em quân qua đòi lại. Còn nhÆ° tá»± ý Khởi, thì xin trị tá»™i y cho an lòng các nÆ°á»›c Nam biên. Hy-Ninh thấy Khởi là m việc lá»™ liá»…u quá rồi, sợ Äại-Việt tiến binh, trong khi há» chÆ°a chuẩn bị xong. Hy-Ninh vá»™i há»p đại thần nghị sá»±.
Thái-úy Hoà ng Kiện há»i Trung-Äạo:
– Xin sÆ° thúc tâu tiếp vá» tình hình Tống triá»u.
– Lúc ấy anh em thần Ä‘ang ở Biện-kinh. Nghe tin nà y, thần Ä‘em và ng bạc đút lót cho bá»n văn quan chống VÆ°Æ¡ng An-Thạch nhÆ° Hà n Kỳ, Tôn Giác, Lã Công-Trứ, Trình Hiệu, Lý ThÆ°á»ng, Tô Thức, Tô Triệt... cung cấp tin tức cho há». Há» xúm váo hạch tá»™i VÆ°Æ¡ng An-Thạch dung dưỡng Thẩm Khởi. Anh em thần lại dùng chim Æ°ng báo tin cho sứ Ä‘oà n ta ở Liêu, Tây-hạ. Trần Thanh-Hợp cùng Tuyết-sÆ¡n tháºp anh khÃch Liêu đòi Tống cắt đất vùng Phần-thủy-lÄ©nh cho. Äá»™ng-đình thất kiệt xui Hạ Ä‘em quân và o Tây thùy lấn chiếm hai châu. Bá»—ng chốc Tống thấy Bắc, Tây, Nam cùng chuẩn bị đánh mình. VÆ°Æ¡ng An-Thạch gỡ sức ép của Liêu bằng cách tâu Hy-Ninh cắt đất, nhÆ° hỠđòi. PhÃa Tây chịu giảng hòa. Còn phÃa Nam thì chịu nhún bằng cách bãi Thẩm Khởi. Lệnh bãi ban ra ngà y 1 tháng ba, niên hiệu Thái-Ninh thứ ba (Tống Hy-Ninh thứ 7, Giáp-Dần 1074), và cá» LÆ°u Di thay Khởi. Anh em thần lại cung cấp tin tức Nam thùy cho các văn thần Tống. Há» xúm và o Ä‘Ã n hạch VÆ°Æ¡ng An-Thạch rằng chỉ vì ham gây sá»± ở Nam thùy, mà triá»u đình bị nhục ở Nam, mất đất ở Bắc, mất hai châu ở Tây. Hy-Ninh đế truyá»n cho VÆ°Æ¡ng An-Thạch rút lui, lấy Ä‘Ã n em Thạch là Lã Huệ-Khanh thay thế và o ngà y 6 tháng tÆ° cùng năm (1074). Còn LÆ°u Di là m những gì ở Nam biên từ hồi đó đến giá», xin để vua bà Bắc-biên tâu trình.
– Tâu Thái-háºu, tâu Hoà ng-thượng.
Công-chúa Thiên-Thà nh đứng dáºy trình bầy: LÆ°u Di vẫn theo Ä‘Æ°á»ng lối của Thẩm Khởi. Y tiếp tục sai quan lại và o các khê Ä‘á»™ng kiểm Ä‘iểm thổ-dân, bắt táºp tráºn. Mặt thủy y đóng chiến thuyá»n, dùng thuyá»n muối luyện thủy quân. Tháng giêng năm nay thần tâu chÆ° sá»± vá» triá»u (Äại-Việt Thái-Ninh năm thứ tÆ°, Tống Hy-Ninh năm thứ 8, Ất-Mão 1075). Thái háºu ban chỉ: NhÆ° váºy đủ thấy rõ chÃnh Hy-Ninh chuẩn bị đánh ta chứ không phải bá»n biên thần. NgÆ°á»i sai sứ sang Tống đòi phải trả bá»n Nùng Thiện-Mỹ, mục Ä‘Ãch dò thái Ä‘á»™ của Hy-Ninh. Tống không trả lá»i. Thái-háºu lại đòi đất và dân Ä‘á»™ng Ân-tình, Tống không bằng lòng trả. NhÆ° váºy rõ rà ng Tống chuẩn bị đánh ta đã xong, nên má»›i có thái Ä‘á»™ cứng rắn. Äể tỠý sẵn sà ng gây chiến vá»›i ta, tháng hai vừa qua, Hy-Ninh lại triệu VÆ°Æ¡ng An-Thạch vá» triá»u. Vừa vá» tá»›i triá»u, An-Thạch sai sứ sang giảng hòa vá»›i Liêu, cắt thêm 700 dặm vùng Hà -đông dâng cho Liêu để an mặt Bắc. (TS 334).
Linh-Nhân hoà ng thái háºu đứng dáºy, nét mặt bà cá»±c kỳ nghiêm trá»ng, đôi mắt sắc nhÆ° dao cau lÆ°á»›t nhìn triá»u đình má»™t lượt, rồi ban chỉ:
– Tống chuẩn bị đánh ta từ lâu, nay má»i sá»± cụ bị rồi. Cái ngà y quân Tống nháºp Việt thá»±c không xa. Váºy ý kiến chÆ° khanh thế nà o, xin cứ thà nh thá»±c trình bầy?
Thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh cung tay:
– Thần xin tâu: Sách Mạnh-TỠcó câu : « Ta hồ binh đao chi sự, thánh nhân bất đắc dĩ dụng chi ».
NghÄ©a là : Than ôi! Binh Ä‘ao là những thứ hung ác, báºc thánh nhân bất đắc dÄ© má»›i phải dùng đến. Các chúa thánh nhÆ° Nghiêu, Thuấn, VÅ©, Thang đâu có dùng chiến tranh, mà vẫn an được thiên hạ? Äối vá»›i Chiêm, ta Ä‘em quân đánh há», nên nay há» cất quân báo thù, mai há» cất quân đòi đất, cái khốn khổ nà y thá»±c không biết bao giá» má»›i hết. Còn Trung-quốc là gốc văn minh thiên hạ, trên cao có thiên-tá» trị vì, những sắc dân Di, Äịch phải hÆ°á»›ng vá» mà quy phục. XÆ°a kia vua TrÆ°ng cùng 162 tÆ°á»›ng, láºp lên LÄ©nh-Nam mạnh biết là chừng nà o! NhÆ°ng chỉ vì cứng quá mà bị gẫy. Giá nhÆ° hồi đó, ta háºu lá»…, hạ thể tiến cống xÆ°ng thần vá»›i Hán, có phải LÄ©nh-Nam yên không? Chỉ vì chÆ° tÆ°á»›ng hồi đó quá tá»± ái, nhất định chống Hán mà đi đến nÆ°á»›c mất, tá»™c Việt bị diệt. Váºy, thần nghÄ©, ta nên cá» má»™t văn thần giá»i biện thuyết, mang châu ngá»c sang Biện-kinh nhún nhÆ°á»ng xin Tống bãi binh. NhÆ° váºy tránh được chiến tranh.
Láºp tức trong khoang thuyá»n cùng báºt lên má»™t loạt tiếng « không ». Lý thái sÆ° rùng mình kinh hãi, ngÆ¡ ngác nhìn cá» tá»a.
Má»™t thiếu-phụ ngồi trong hà ng võ tÆ°á»›ng nữ đứng dáºy cung tay:
– Tâu thái-háºu, tâu hoà ng-thượng, thần Trần Ngá»c-Liên tÆ°á»›c phong nhất phẩm phu nhân, vợ của Äô-thống Trần Ninh thống lÄ©nh hiệu Thiên-tá» binh Äằng-hải, xin được phép đối thoại vá»›i Thái-sÆ° Ãt Ä‘iá»u.
– Tất cả những vị được má»i há»™i hôm nay Ä‘á»u có quyá»n thảo luáºn, tâu trình, không phân biệt chức tÆ°á»›c, nam nữ, văn võ. Phu-nhân cứ há»i.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu phân giải: Huống chi phu nhân là nữ tÆ°á»›ng phó thống lÄ©nh hiệu Äằng-hải.
– ThÆ°a thái-sÆ°. Thái-sÆ° dạy rằng vì ta Ä‘em quân đánh Chiêm, má»›i khiến Chiêm Ä‘em quân báo thù, thá»±c không đúng. Kể từ Ä‘á»i đức Thái-tổ nhà ta lên ngối, lúc nà o ngÆ°á»i cÅ©ng muốn các vùng tá»™c Việt sống hòa hoãn vá»›i nhau trong thế tÆ°Æ¡ng thân, tÆ°Æ¡ng ái nhÆ° môi vá»›i răng. NhÆ°ng chÃnh các vua Chiêm thuá»™c gốc Mã-lị-á cuồng bạo Ä‘em quân xâm lấn biên cãnh, cho nên ngÆ°á»i má»›i phái đức Thái-tông Ä‘em quâo chinh phạt. NhÆ° váºy ta đánh Chiêm đúng nhÆ° Mạnh-Tá» nói « Thánh nhân bất đắc dÄ© dụng chi ».
Cá» tá»a vá»— tay hoan hô nhiệt liệt, trong đó có cả Thái-Ninh hoà ng đế. Ngá»c-Liên tiếp:
– Còn nhÆ° thái-sÆ° dạy: Trung-quốc là gốc văn minh thiên hạ, các sức dân Di, Äịch phải qui phục, lại cà ng không đúng. Từ cổ, văn minh tá»™c Hoa, tá»™c Việt có hai vẻ rá»±c rỡ khác nhau. Nếu tá»™c Hoa giá»i vá» săn bắn, thì tá»™c Việt giá»i vá» canh nông. Tá»™c Hoa tìm ra lý âm dÆ°Æ¡ng, ngÅ© hà nh, thì tá»™c Việt lại Ä‘i tiên phong trong thuáºt luyện kim. Bằng cá»›, ta đúc được trống đồng từ khi tá»™c Hoa chÆ°a biết dùng kim loại là m vÅ© khÃ. Vá» y-há»c, tá»™c Hoa soạn ra Ná»™i-kinh thì tá»™c Việt soạn ra Nạn-kinh. Má»™t đặc thái khác là tá»™c Việt Ä‘i tiên phong trong khoa thiên-văn, lịch-số; Ä‘á»i vua Hùng ta soạn ra lịch, chép và o lÆ°ng con rùa Ä‘em tặng Trung-quốc. Vua Nghiêu truyá»n chép lại gá»i là Quy-lịch; từ đấy Trung-quốc nghiên cứu thêm vá» lịch số, nhÆ°ng căn bản vẫn từ Qui lịch.
Tất cả cá» tá»a Ä‘á»u gáºt đầu tá» vẻ tán thà nh. Ngá»c-Liên vẫn khoan thai:
– Vấn Ä‘á» thái-sÆ° dạy rằng các dân Di, Äịch phải quy phục Trung-quốc, thì tiểu nữ không phục. Những Ä‘iá»u mà Thái-sÆ° nói Ä‘á»u phát xuất từ kinh ThÆ°, mà kinh ThÆ° do văn nhân cổ thá»i viết ra, chứ đâu phải trá»i đất viết? Nếu nhÆ° bây giá» tiểu nữ cÅ©ng viết bá»™ kinh Việt, rồi nói rằng Việt là gốc văn minh thiên hạ, các sắc dân khác phải cúi đầu tuân phục thì thái-sÆ° nghÄ© sao? Thái-sÆ° viện dẫn cái thất bại của anh hùng Linh-Nam là do không biết nhún mình vá»›i Hán. Äiá»u nà y hoà n toà n sai. Bởi sá» sách còn ghi: Vì LÄ©nh-Nam tổ chức cai trị hoà n hảo, vua được Ä‘Æ°a lên do lối cá» hiá»n, chứ không do cha truyá»n con nối. Dân Hán nổi lên khắp nÆ¡i, muốn thay đổi lối cai trị sao cho giống LÄ©nh-Nam. ChÃnh vì váºy, bằng má»i giá Quang-VÅ© phải diệt LÄ©nh-Nam. Giả nhÆ° hồi đó vua TrÆ°ng có nhún đến mấy Hán cÅ©ng phải đánh LÄ©nh-Nam để tá»± tồn.
Cá» tá»a Ä‘á»u gáºt đầu công nháºn lý luáºn của Ngá»c-Liên. Từ trÆ°á»›c đến giá» triá»u đình Ä‘á»u nghe đồn rằng trong bốn thiếu nữ Việt kiá»u kết hôn vá»›i bốn trong Long-biên ngÅ© hùng, thì Trần Ngá»c-Liên là ngÆ°á»i có cái há»c rất uyên thâm, nhÆ°ng Ãt ai tin. Bây giá» giữa buổi triá»u há»™i, nà ng dùng sá» sách bẻ gẫy tất cả lý luáºn của má»™t đại nho nhÆ° thái-sÆ° Lý Äạo-Thà nh, khiến má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u khâm phục.
Ngá»c-Liên Ä‘á»c được trên nét mặt má»i ngÆ°á»i sá»± đồng ý vá»›i mình. Nà ng thêm can đảm, nói tiếp:
– Kinh ThÆ° gá»i các dân tá»™c phÃa Äông Trung-quốc là Di, phÃa Nam là man, phÃa Tây là Nhung, phÃa Bắc là địch. Khi viết tên các nÆ°á»›c xung quanh, thì há» không có bá»™ trùng, thì cÅ©ng bi thú, bá»™ khuyển. Thế sao Liêu là nÆ°á»›c thuá»™c Bắc địch, mà há» bắt Tống tiến cống xÆ°ng thần, há» còn tiến sâu và o chiếm mất má»™t phần ba lãnh thổ Trung-quốc?
Nà ng đưa mắt nhìn nhà vua:
– Tâu bệ hạ. Thần nghÄ© không những mình nên đánh lại Tống, mà còn nên hợp vá»›i Liêu, Hạ bắt Tống tiến cống xÆ°ng thần. Hà ng năm bệ-hạ gá»i sứ sang phong cho Hy-Ninh là Tống-vÆ°Æ¡ng nữa.
Äám võ quan nghe Ngá»c-Liên tâu, há» cùng cÆ°á»i ồ lên.
Trung-Thà nh vương tâu:
– Lá»i của cô em dâu thần khà quá đáng, nhÆ°ng không phải là không có lý. Tâu thái-háºu, nếu nhÆ° dùng lá»… mà khá»i được chiến tranh, thì ta nên nghe lá»i thái-sÆ°. NhÆ°ng đây Tống chủ trÆ°Æ¡ng chiếm các nÆ°á»›c Nam phÆ°Æ¡ng là m quáºn huyện để lấy nhân lá»±c, váºt lá»±c đánh Liêu, thì ta có nhún nhÆ°á»ng cÅ©ng vô Ãch.
Äại đô đốc Lý Kế-Nguyên tâu:
– Tốt hÆ¡n hết, ngay bây giá» ta chỉnh bị binh mã, chuẩn bị thế thủ cho chắc. NhÆ° váºy Tống kéo quân sang, đánh tỉa từng đồn thì sẽ mất thá»i gian mấy năm. Trong khi đó, ta lại sai sứ sang váºn Ä‘á»™ng vá»›i Tây-hạ, Liêu đánh và o mặt Bắc, mặt Tây, nhÆ° thế ắt Tống phải rút lui.
Äại tÆ°-mã ThÆ°á»ng-Kiệt tâu:
– Khi Tống đánh ta, ắt há» phải Ä‘em đại quân, Ãt ra là ba mÆ°Æ¡i vạn quân triá»u, hai mÆ°Æ¡i vạn bảo-giáp, năm mÆ°Æ¡i vạn dân binh dân phu. Vá»›i má»™t lá»±c lượng nhÆ° thế mà ta đóng đồn cố thủ thì há» sẵn sà ng chia quân ra đánh các đồn. Việc phòng ngá»± e khó thá»±c hiện được.
Triá»u đình phân vân bà n lui, bà n tá»›i, vẫn chÆ°a tìm được quốc sách giữ nÆ°á»›c. Linh-Nhân hoà ng thái háºu vẫy tay cho cá» tá»a im lặng, rồi Ä‘áºp tay xuống án thÆ°. Vì ná»™i công của HáºÃ¯u là ná»™i công âm nhu niên tiếng Ä‘á»™ng vang Ä‘i khá xa. Háºu tuyên chỉ:
-– Cô-phụ nà y nghĩ: Ngồi yên đợi giặc, sao bằng tìm giặc mà đánh trước! Tống muốn chiến tranh, thì được chiến tranh. Ta há sợ Tống sao?
Các võ tÆ°á»›ng vá»— tay hoan hô, đầu cúi xuống tá» vẻ khâm phục ý kiến của Thái-háºu. Bất giác há» cùng Ä‘Æ°a mắt liếc trá»™m Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Há» chỉ thấy ở bà má»™t thiếu phụ trên ba chục tuổi, nhan sắc dá»…m lệ, mà không ngá» hùng tâm có thể là m rung Ä‘á»™ng giang sÆ¡n nhà Tống.
– Cô phụ quyết định: Cứ tình hình nà y, Tống xuất binh ra được cÅ©ng phải hÆ¡n năm nữa. Trong khi ta có thể ra quân trong vòng ba tháng. Vá» binh pháp, ai ra tay trÆ°á»›c thì nắm được thắng lợi. Bây giá» ta vượt biên đánh sang, cÆ°á»›p lÆ°Æ¡ng thảo, tiêu diệt các đạo quân triá»u, bảo-binh, dân binh, hủy thà nh trì, rồi rút vá». Chiến tranh sẽ xẩy ra trên đất Tống. Dân Tống bị hại; còn hÆ¡n ngồi chá» há» Ä‘em quân và o đất mình, dân mình bị cái vạ chiến tranh. Sau khi ta thà nh công, Tống không còn đủ sức đánh sang ta nữa. Mà dù há» có cố đánh, thì tinh lá»±c không còn đầy đủ, ta không sợ.
Hình-bộ thượng thư Hoà ng Khắc-Dụng tâu:
– Tâu thái-háºu, việc ta vượt biên bất thình lình, ắt thà nh công rồi. Nếu nhÆ° Tống thấy mất thể diện quá, há» Ä‘em quân từ mặt Tây, mặt Bắc vá» Nam đánh ta thì ta khó mà đương nổi.
Công-chúa Thiên-Ninh vẫy tay:
– Hoà ng thượng-thÆ° tÃnh xa nhÆ° váºy là phải. NhÆ°ng nếu nhÆ° Tống bại rồi mà còn giữ ý định đánh ta, thì phải Ä‘iá»u quân từ Bắc, Tây vá» Nam. Bấy giá» hai mặt nà y Tống không còn binh, ta không cần xui, thì Liêu, Hạ cÅ©ng thừa cÆ¡ Ä‘em quân đánh Tống. Tống bị ba mặt giáp công, sẽ phải đánh ta chá»›p nhoáng, trong khi ta áp dụng chÃnh sách phòng ngá»± của Lý đại đô đốc, kéo dà i cuá»™c chiến. Tá»± nhiên Tống sẽ phải rút quân. Ta nhân đó phản công nhÆ° thá»i vua Lê. DÄ© nhiên, sau đó Tống quá mất thể diện, ta sai sứ sang háºu lá»…, lá»i nhún nhÆ°á»ng; tá»± ái được xoa dịu, ắt Tống bỠý định Nam xâm. Thế là tá»± háºu, khi bà n đến Nam xâm, từ vua tá»›i quan Tống Ä‘á»u kinh hồn táng đởm. Mà và dù há» có muốn đánh nữa, thì binh lÃnh không còn, kho đụn trống rá»—ng, rồi cÅ©ng phải ngồi ôm háºn mà thôi.
Sau khi nghị luáºn má»™t lát, triá»u đình Äại-Việt cùng đồng ý đánh sang Tống. Việc tổng chỉ huy trao cho đại-tÆ°-mã Lý ThÆ°á»ng-Kiệt.
Ghi chú ,
Từ xÆ°a đến giá», tất cả sá» sách cổ của Äại-Việt nhÆ° ÄVSKTT, VSL, KÄVSTGCM, Ä‘á»u chép là Lý ThÆ°á»ng-Kiệt vá»›i Tôn Äản đánh Tống. Không ai chối cãi rằng chiến công đánh Ung, Liêm, cùng cuá»™c kháng Tống là của Tôn Äản, Lý ThÆ°á»ng-Kiệt, Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng, Lý Kế-Nguyên. NhÆ°ng các sá» gia cổ bá» quên không chép rõ rằng ngÆ°á»i quyết định đánh hay hòa, ngồi chá» giặc hay ra tay trÆ°á»›c, cùng tổ chức cai trị giữ vững háºu phÆ°Æ¡ng, tiếp váºn lÆ°Æ¡ng thảo, bổ xung tổn thất v.v. là Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Hoặc có ngÆ°á»i cho rằng chÃnh vua Nhân-tông quyết định, cà ng hà m hồ hÆ¡n nữa. Bởi bấy giá» nhà vua má»›i mÆ°á»i tuổi, chÆ°a đủ trà khôn, kiến thức để có thể Ä‘Æ°a ra quyết định. Linh-Nhân hoà ng thái háºu Ä‘ang nắm tất cả má»i quyá»n hà nh. Khi viết những giòng nà y, tôi theo các tÆ° liệu sau: Má»™t là gia phả của hai giòng há» Lý tại Hãn quốc, vốn là miêu duệ của Linh-Nhân hoà ng thái háºu. Hai là bá»™ Tống-sá» của Thoát-Thoát, Tục tÆ°-trị thông giám trÆ°á»ng biên của Lý Äà o. Ba là bá»™ Quách-thị Nam chinh, Triệu thị chinh tiá»…u Giao-chỉ ký, má»™t loại nháºt ký hà nh quân của hai tÆ°á»›ng Tống Ä‘em quân đánh Äại-Việt là Quách Quỳ, Triệu Tiết. Bốn là bá»™ Tống triá»u công thần bi ký, chép tất cả văn bia, má»™ chà của những công thần nhà Tống, trong tá»›i mÆ°á»i tám ngÆ°á»i có tham dá»± và o mặt tráºn Äại-Việt. Năm là những cuốn phổ, bia đá tại Ä‘á»n thá» các anh hùng Ä‘á»i Lý: Lý Thánh-tông, Linh-nhân hoà ng thái háºu, Lý Nhân-Tông, Lý ThÆ°á»ng-Kiệt, Lý Hoằng-Chân, Lý Chiêu-Văn, công chúa Thiên-Ninh, Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt.
Chỉ Ä‘á»™c giả Nam-quốc sÆ¡n hà má»›i biết táºn tÆ°á»ng vá» trang sá» huy hoà ng nhất Äại-Việt do ai quyết định mà thôi.
Äại-tÆ°-mã ThÆ°á»ng-Kiệt há»i Long-thà nh ẩn-sÄ© Tôn Äản Ngô Cẩm-Thi:
– ThÆ°a nhị vị sÆ° thúc, không hiểu tại sao trong buổi há»p quan trá»ng nhÆ° thế nà y, mà sÆ° thúc lại im lặng, không lên tiếng chỉ dạy cho háºu bối?
Từ lúc nháºp chiến thuyá»n triá»u há»™i, Tôn Äản, Cẩm-Thi được xếp ngồi cạnh nhà vua, tức ngôi vị cao nhất. Hai vị im lặng hoà n toà n. Bây giá» nghe sÆ° Ä‘iệt há»i, ông đáp:
– Tre già , măng má»c. Ta ngồi im để nghe những cây măng cứng hÆ¡n tre già . Ta thấy có góp ý chÆ°a chắc đã hÆ¡n bá»n trẻ.
Ông đưa mắt nhìn nhà vua, rồi tiếp:
– Tâu Thái-háºu, tâu Hoà ng-thượng. Phà m ra quân phải có chÃnh nghÄ©a. Äối vá»›i dân Việt, ta đã có chÃnh nghÄ©a rồi. ChÃnh nghÄ©a đó là Tống chuẩn bị đánh ta, thì ta đánh trÆ°á»›c. NhÆ°ng đối vá»›i sÄ© dân Tống thì chÃnh nghÄ©a của ta là gì? Xin thái-háºu ban chỉ cho rõ. Từ đó, Äại-tÆ°-mã ThÆ°á»ng-Kiệt má»›i giá»›i hạn cho các tÆ°á»›ng là ta tiến đến đâu thì ngừng? Những thà nh nà o nên phá? Những lá»±c lượng nà o của Tống nên diệt. Những kho lÆ°Æ¡ng nà o nên cÆ°á»›p, hay chở vá»?
Không nghÄ© ngợi, Hoà ng thái háºu ban chỉ ngay:
– Nhổ cá» phải nhổ táºn rá»…. Sở dÄ© Tống muốn Ä‘em quân chiếm Äại-Việt vì Tống mạnh. Tống mạnh là nhá» Tân-pháp của VÆ°Æ¡ng A-an-Thạch. Má»™t số lá»›n đại thần, sÄ© dân cá»±c lá»±c chống y, đến ná»—i Hy-Ninh phải tạm cất chức y. Trong triá»u, ngoà i dân cái nạn chia rẽ Ä‘ang nhÆ° ngá»n lá»a đốt cháy căn nhà của há» Triệu. Nay vì tình hình nghiêm trá»ng, Thạch má»›i được gá»i vá» triá»u nắm quyá»n, thì cái ngá»n lá»a chống đối cà ng bốc cao. Ta nhân đó đổ thêm dầu và o cho ngá»n lá»a bốc cao để đốt cháy vÄ©nh viá»…n Tân-pháp của y. Tân-pháp không còn, Tống sẽ trở lại vá»›i những gì là Nghiêu, Thuấn, VÅ©, Thang xÆ°a, thì không bao giá» có thể đủ sức đánh ta nữa. Muốn đổ thêm dầu và o, ta phải là m nhÆ° cuá»™c xuất quân nà y là do Tân-pháp của Thạch gây ra. Váºy khi tiến quân, ta phải là m má»™t tá» hịch, in ra thá»±c nhiá»u, rồi công bố cho sÄ© dân Tống. Ná»™i dung hịch nói rằng Tân-pháp là m khổ dân. Chúng ta ra quân chỉ vá»›i mục Ä‘Ãch cứu dân vùng LÄ©nh-Nam, vốn gốc Việt. Äấy là chÃnh nghÄ©a ra quân của ta. Váºy ta chỉ tiến đến chân núi NgÅ©-lÄ©nh rồi rút vá».
Thái-háºu ngừng lại má»™t lát rồi tiếp:
– NhÆ°ng sá»± thá»±c ta ra quân là tá»± vệ kia mà ! Tá»± vệ bằng cách tiên hạ thủ vi cÆ°á»ng. Ta phải thá»±c hiện được ba Ä‘iá»u. Má»™t là chiếm lại các trang Ä‘á»™ng đã theo Tống, hay bị Tống lấn. Hai là đánh tan hết hệ thống Tân-pháp đã tạo ra nhÆ° Thanh-miêu, Trợ-dịch, Thủy-lợi, Quân-Ä‘iá»n, Bảo-giáp, Bảo-mã. NghÄ©a là bắt hết ngá»±a, đánh tan các Ä‘á»™i Bảo-giáp, lấy hết của lÆ°Æ¡ng tiá»n trong công khố mà Tống tÃch lÅ©y để chuẩn bị đánh ta. Ta Ä‘em của ấy chia cho dân chúng. Ba là những thà nh trì, xưởng chế vÅ© khÃ, xưởng đóng chiến huyá»n, quân cảng, cầu Ä‘Æ°á»ng... nhất nhất phá sạch.
Háºu Ä‘Æ°a mắt nhìn Tôn Äản, Cẩm-Thi:
– NhÆ°ng có ba Ä‘iá»u không nên và không thể phạm đến. Má»™t là nghiêm lệnh chÆ° quân, không được xâm phạm đến tà i sản, tÃnh mệnh dân chúng. Hai là tuyệt đối cấm đốt phá các cÆ¡ sở tôn giáo nhÆ° Ä‘á»n thá», chùa am, miếu mạo, nhà từ, mồ mả của dân chúng. Ba là đối vá»›i tù binh, hà ng binh, nên cho ăn uống tá» tế, rồi Ä‘em vá» Äại-Việt. Ai phạm và o má»™t trong ba Ä‘iá»u đó, thì Ä‘em ra trÆ°á»›c dân chúng xá» tá», bêu đầu là m hiệu lệnh. Lệnh xá» tá» còn gá»i vá» là ng xã, để truất công Ä‘iá»n mà là ng cấp cho chinh nhân.
Háºu đứng dáºy hÆ°á»›ng Tô Äản, Cẩm-Thi:
– ThÆ°a nhị vị sÆ° thúc! Trong Thuáºn-Thiên tháºp hùng, thì Quốc-phụ đã băng hà ; Cổ-loa quốc công Tạ SÆ¡n nay tuổi cao sức yếu, mấy năm qua bệnh táºt liên miên; Quốc-mẫu, thái công chúa Bình-DÆ°Æ¡ng, Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng, U-bon vÆ°Æ¡ng ngao du sÆ¡n thủy không lý đến thế sá»±; các phò mã Lê Thuáºn-Tông, Hà Thiện-Lãm đã qui tiên; nay chỉ còn mình sÆ° thúc vá»›i công-chúa Côi-sÆ¡n Trần Thanh-Nguyên. Váºy cô-phụ nà y lá»›n máºt xin thỉnh sÆ° thúc, sÆ° thẩm vá»›i Côi-sÆ¡n công chúa tham dá»± và o tráºn đánh nà y.
Tôn Äản định từ chối, thì Cẩm-Thi đã trả lá»i:
– Quốc-gia hÆ°ng vong, thất-phu hữu trách. Nay cuá»™c tiến quân phòng thủ nà y cÆ°c kỳ trá»ng đại, mà thái-háºu đã ban chỉ, thì chúng tôi đâu dám từ nan?
Bà há»i công chúa Côi-sÆ¡n:
– Thanh-Nguyên, em nghĩ sao?
– Em chả có quyá»n nghÄ© hay không nghÄ© mà phạm quốc pháp.
Côi-sÆ¡n công chúa giảng giải: Trượng-phu em hiện lÄ©nh chức đại tÆ°á»›ng quân, tÆ°á»›c quốc-công. Còn em là Côi-sÆ¡n công chúa kia mà ! Äã là công-chúa, quốc-công, khi Thái-háºu ban chỉ thì chỉ việc hoan-hỉ tuân thủ mà thôi.
Cá» tá»a vá»— tay hoan hô nhiệt liệt.
Thái-háºu ban chỉ tiếp:
– Bây giá» cô-phụ nà y xin má»i chÆ° vị sÆ° thúc sÆ° thẩm, sÆ° huynh ThÆ°á»ng-Kiệt, nhị vị hoà ng thúc Hoằng-Chân, Chiêu-Văn Ä‘iá»u quân.
Tôn Äản há»i Hoà ng Kiện:
– Phò-mã! Phò-mã là Binh-bộ thượng thư. Phò-mã cho biết tình hình tướng-sĩ của ta ra sao? Trước hết là quân có thể tham chiến bên Tống. Sau tới quân phòng thủ.
Ghi chú.
Trong suốt cuá»™c Ä‘á»i, chÆ°a bao giá» Tôn Äản nháºn má»™t chức, má»™t tÆ°á»›c, lÄ©nh má»™t đấu gạo, má»™t đồng tiá»n của Lý triá»u. Thế nhÆ°ng trong khi đối đáp vá»›i đệ tá», con cháu vì công vụ, ông luôn trịnh trá»ng gá»i há» bằng chức tÆ°á»›c.
– Trình sư-phụ.
Phò-mã Hoà ng Kiện lá»… phép cung tay hÆ°á»›ng Tôn Äản: Quân ta hiện chia là m hai loại. Má»™t là quân triá»u, hai là quân Bắc-biên. Quân triá»u chủ lá»±c chÃnh gồm mÆ°á»i hai hiệu Thiên-tá» binh. Má»—i hiệu phân ra hai đạo tả, hữu. Quân số má»—i đạo năm nghìn ngÆ°á»i. Trong má»™t đạo có ba sÆ° bá»™, má»™t sÆ° kỵ, má»™t sÆ° trợ. Má»—i sÆ° trợ có má»™t lữ Thần-Æ°ng để thông tin, chiến đấu; má»™t lữ ná» liên châu; má»™t lữ Thạch-xa tức xe bắn đá. Äấy là bá»™-binh. Vá» kị binh, thì có hiệu Phù-đổng gồm hÆ¡n vạn ngá»±a. Vá» thủy-quân, ta rất mạnh, gồm bốn hạm Ä‘á»™i là Äá»™ng-đình, Âu-cÆ¡, Thần-phù, Bạch-đằng. Má»™t hiệu trợ chiến, trong hiệu nà y có má»™t đạo Thạch-xa, má»™t đạo ná» liên châu, Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên, Ä‘á»™i Thủy-thần Giao-long. Vá» quân Bắc-biên thì có ba đạo bá»™ binh, má»™t đạo kị-binh, má»™t đạo thú.
Phò-mã há»i phò-mã Thân Cảnh-Long:
– Anh trình sư phụ em vỠquân số đạo binh thú, thực chi tiết.
Ghi chú,
Phò-mã Thân Cảnh-Long kết hôn vá»›i công chúa Thiên-Thà nh. Phò-mã Hoà ng Kiện kết hôn vá»›i công chúa Äá»™ng-Thiên. Công chúa Thiên-Thà nh là chị công chúa Äá»™ng-Thiên vì váºy phò-mã Hoà ng Kiện má»›i gá»i phò-mã Thân Cảnh-Long bằng anh.
Phò-mã Thân Cảnh-Long đứng dáºy:
– Trình sÆ° thúc, đạo binh thú có tám lữ. Lữ tượng, hổ, báo, ngao, Æ°ng, hầu, má»—i lữ từ năm trăm tá»›i má»™t nghìn con. Lữ phong, xà có mÆ°á»i xe.
Tôn Äản gáºt đầu rồi há»i tiếp:
– Bây giỠtới quân phòng thủ.
– ThÆ°a sÆ° phụ! Quân phòng thủ thì ta có mÆ°á»i hai hiệu của mÆ°á»i hai trấn hay phủ. Má»—i phủ, trấn còn có má»™t thủy-Ä‘á»™i. Còn các là ng xã thì có Ä‘á»™i hoà ng-nam. Tóm lại, khi quân triá»u phải chinh chiến xa, lỡ giặc tá»›i thì quân trấn, phủ cá» thể tá»± vệ. Khi giặc tá»›i xã nà o, thì má»—i xã là má»™t đồn binh, Hoà ng-nam trấn thủ bên trong.
Tôn Äản Ä‘Æ°a mắt nhìn ThÆ°á»ng-Kiệt:
– Äại-tÆ°-mã Ä‘iá»u quân.
ThÆ°á»ng-Kiệt cầm kiếm lệnh để lên trÆ°á»›c mặt, rồi ban lệnh:
– Trong cuá»™c chiến nà y, ta chia lá»±c lượng là m hai. Má»™t là lá»±c lượng xung kÃch đánh sang Tống. Hai là lá»±c lượng phòng thủ. Lá»±c lượng đánh Tống bao gồm toà n thể quân triá»u, quân Bắc-biên. Lá»±c lượng phòng thủ gồm quân các trấn, hoà ng-nam các xã, và thổ-binh các trang Ä‘á»™ng. Việc phòng thủ thì do Binh-bá»™ thượng-thÆ°, Phụ-quốc thái-úy Hoà ng Kiện thống lÄ©nh.
Phò-mã Hoà ng Kiện đứng lên nháºn lệnh.
– Phòng thủ từ Thanh-hóa cho đến Hải-vân thì do hoà ng-tá» Chiêu-Văn là m chánh tÆ°á»›ng. Phó thì do Trấn-viá»…n thượng-tÆ°á»›ng quân Gia-viá»…n hầu DÆ° Phi đảm trách. Phòng thủ từ Thanh-hóa đến Kinh-bắc thì do hoà ng-tá» Hoằng-Chân đảm trách, phó thì do Trấn-Bắc thượng-tÆ°á»›ng quân Äinh-sÆ¡n hầu Nguyá»…n Căn đảm trách.
Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng , cùng hai tÆ°á»›ng DÆ° Phi, Nguyá»…n Căn đứng dáºy nháºn lệnh.
– Từ ngà y Nam chinh vá», ta mang theo các hà o kiệt Trung-nguyên đầu hà ng. Ta trá»ng đãi nhÆ° thượng khách, lại Ä‘em gia quyến từ Tống sang, cấp đất cho ở Tây-hồ. Năm trÆ°á»›c ta đã nhá» há» theo sứ Ä‘oà n sang Liêu, sang Hạ. Vá» lòng dạ há» tá» ra táºn tâm, vá» tà i trà há» tá» ra siêu việt. Tuyết-sÆ¡n tháºp anh đã kết bạn vá»›i Long-biên ngÅ© hùng. Äá»™ng-đình thất kiệt đã kết bạn vá»›i Tây-hồ thất kiệt. Váºy nay ta cá» Äá»™ng-đình thất kiệt theo giúp hoà ng tá» Chiêu-Văn. Lại cho Tuyết-sÆ¡n tháºp anh theo giúp Tôn sÆ° thúc.
Ghi chú,
Vá» chức vụ (fonction) thì ThÆ°á»ng-Kiệt là Äại-tÆ°-mã, tức tổng tÆ° lệnh, cao hÆ¡n chức Thượng-tÆ°á»›ng quân của hai vÆ°Æ¡ng nhiá»u. NhÆ°ng vá» tÆ°á»›c thì ông chỉ là công, thấp hÆ¡n Hoằng-Chân, Chiêu-Văn. Vì váºy ông không thể « hạ lệnh» cho chÆ° vÆ°Æ¡ng; mà ông lấy cái nghÄ©a: ông là con nuôi Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng, lá»›n tuổi hÆ¡n nên là m anh. Ông có quyá»n « hạ lệnh » cho em, nên ông gá»i hai vÆ°Æ¡ng là hoà ng-tá».
Ông ban lệnh tiếp:
– Từ trÆ°á»›c đến nay, có năm đô-thống, cùng năm phu nhân, văn mô, vÅ©-lược, võ công cao cÆ°á»ng, xuất thân đệ tá» danh gia đó là Thần-vÅ© tháºp anh; mÆ°á»i vị hằng Æ°á»›c mong được Ä‘em tà i ra giúp nÆ°á»›c, mà chÆ°a có dịp. MÆ°á»i vị Ä‘ang giữ trá»ng trách chỉ-huy ngá»±-lâm quân cùng thị-vệ. Váºy năm sÆ° đệ, sÆ°-muá»™i hãy trao nhiệm vÅ© đó cho ngÆ°á»i khác, để tham dá»± và o cuá»™c hà nh quân nà y.
Thần-vÅ© tháºp anh đứng dáºy nháºn lệnh.
Từ trÆ°á»›c đến nay, triá»u-đình cÅ©ng nhÆ° võ-lâm chỉ biết Tháºp-anh theo há»c Äông-Thiên, sau được Má»™c-tồn hòa thượng thu là m đệ tá». Mà Má»™c-tồn hoà thượng là sÆ° huynh của Äại-từ Liên-hoa hòa thượng (Viên-Chiếu). Trong khi Äại-từ liên hoa là bản sÆ° của Linh-Nhân hoà ng thái háºu vá»›i Long-biên ngÅ© hùng. Tháºp-anh có đại công trong việc dẹp loan DÆ°Æ¡ng gia... vì những liên hệ đó, nên thái-háºu luôn gá»i mÆ°á»i ngÆ°á»i là sÆ° huynh, sÆ° đệ. Bây giá» má»i ngÆ°á»i thấy ThÆ°á»ng-Kiệt gá»i Tháºp-anh là sÆ°-đệ, sÆ°-muá»™i, chứng tỠông vá»›i Má»™c-tồn hòa thượng có liên hệ môn phái. Mà Má»™c-tồn hòa thượng phải là sÆ° đệ của thân phụ ThÆ°á»ng-Kiệt, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên ngà i thuá»™c phái Äông-a má»›i phải. Hoặc giả hoà -thượng là sÆ° đệ của tiên-nÆ°Æ¡ng Bảo-Hòa, thì ngà i lại thuá»™c phái Tản-viên. Thế sao võ công của Tháºp-anh lại thuá»™c phái Sà i-sÆ¡n? Không ai Ä‘oán ra tông tÃch ngà i!
ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp:
– Váºy Lâm-môn thượng tÆ°á»›ng quân, Yên-phong hầu Lý ThÆ°á»ng-Hiến thay Äô-thống Hùng Nhân, Hùng NghÄ©a là m Tổng-lÄ©nh Ngá»±-lâm quân. Công chúa Äá»™ng-Thiên thay đô-thống Hùng Lá»…, Hùng Trà thủ Hoà ng-thà nh. Chức Ä‘iện-súy trÆ°á»›c do sÆ°-đệ Hùng TÃn chỉ-huy, nay cÅ©ng do công chúa Äá»™ng-Thiên đảm trách.
Công-chúa Äá»™ng-Thiên, ThÆ°á»ng-Hiến đứng dáºy nháºn lệnh.
ThÆ°á»ng-Kiệt há»i thượng-thÆ° bá»™ há»™ là Mai Äình:
– Xin thượng thư cho biết tình hình lương thảo, quân dụng của ta.
Mai Äình đáp:
– Trình nguyên-soái từ hồi Nam-chinh đến giá» vấn Ä‘á» lÆ°Æ¡ng thảo được phân ra nhÆ° sau: Thu thuế, quản trị công nho, mua quốc dụng, chi tiêu trên toà n quốc thì thiểm bá»™ đảm trách. NhÆ°ng mua sắm quân dụng, tÃch trữ lÆ°Æ¡ng thảo dùng và o việc binh, thì do công chúa Thiên-Ninh.
Ghi chú,
NhÆ° váºy nhiệm vụ của Mai Äình tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i ngà y nay là bá»™ Tà i-chánh, còn nhiệm vụ của công-chúa Thiên-Ninh giống nhÆ° Tổng-cục trưởng tổng cục Tiếp-váºn.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu há»i:
– Bà -chúa-kho! Thế nà o, lương thảo ra sao?
Công-chúa Thiên-Ninh mở má»™t táºp sách dà y ra, rồi tâu:
– Tâu thái-háºu, hiện lÆ°Æ¡ng thảo của ta đủ để nuôi toà n quân trong ba năm. VÅ© khà nhÆ° Ä‘ao, kiếm, kÃch, lao, cung, tên, y phục, thuốc men có có thể trang bị cho hai mÆ°Æ¡i vạn quân. Xưởng đóng chiến thuyá»n ở SÆ¡n-Nam hiện đã đóng xong ba trăm chiếc dùng bổ xung cho các chiến thuyá»n tổn thất trong chiến tranh.
ThÆ°á»ng-Kiệt hÆ°á»›ng và o chÆ° tÆ°á»›ng:
– LÆ°Æ¡ng thá»±c đã cụ bị. Ta yên tâm. Bây giỠđến lá»±c lượng đánh Tống. Ta đánh Tống bằng hai Ä‘Æ°á»ng tiến quân. Má»™t là đưá»ng bá»™, hai là đưá»ng thủy. ÄÆ°á»ng thủy lá»±c lượng bao gồm bốn hạm Ä‘á»™i, bẩy hiệu Thiên-tá» binh của Tây-hồ thất kiệt, sẽ vượt biển đánh và o Khâm-châu, Liêm-châu, sau đó tiến vá» Ung-châu. Äây là đạo kỳ binh. ÄÆ°á»ng tiến quân nà y bản soái thân chỉ huy.
Chư tướng vỗ tay hoan hô.
– Hai là tiến quân trên bộ. Quân trên bộ sẽ đánh trà n qua biên giới, rồi hướng vỠUng-châu. Quân trên bộ gồm toà n thể quân Bắc-biên, năm hiệu Thiên-tỠbinh của Long-biên ngũ hùng.
Ông hÆ°á»›ng và o Tôn Äản:
– Quân triá»u, quân Bắc-biên rất phức tạp. Phải có má»™t ngÆ°á»i mà uy tÃn trùm Äại-Việt má»›i Ä‘iá»u khiển nổi. Váºy theo Ä‘iệt nhi nghÄ© ngoà i sÆ° thúc, sÆ° thẩm không ai có thể thống lÄ©nh.
Tôn Äản đứng dáºy cung tay:
– Xin tuân lệnh Nguyên-soái.
Uy tÃn Tôn Äản cá»±c lá»›n. Từ xÆ°a đến giỠông bà đối vá»›i ThÆ°á»ng-Kiệt nhÆ° đối vá»›i con ruá»™t, nay ông nói « xin tuân lệnh nguyên soái» là nói đúng theo nghi lá»…. NhÆ°ng cÅ©ng gây cho chÆ° tÆ°á»›ng báºt cÆ°á»i, rồi vá»— tay hoan hô.
ThÆ°á»ng-Kiệt lại hÆ°á»›ng Côi-sÆ¡n tam anh:
– Ba sÆ°-bá từng ở bên Tống lâu. Xin ba sÆ° bá cho những lá»i dạy dá»—.
Trần Bảo-Dân xua tay:
– Nhị sÆ° bá chỉ biết đánh Ä‘Ã n, thổi tiêu, chứ có biết gì vá» quân sá»± đâu. Biết việc quân, há»a có tam sÆ° bá. Vì ngÆ°á»i từng là tÆ° mã Kinh-châu, từng là Tả-kim ngô thượng tÆ°á»›ng quân của Tống.
Trần Trung-Äạo đứng dáºy phát biểu:
– LÆ°u Di đóng tổng hà nh doanh ở Quế-châu. Hiện Tống Ä‘ang ở thá»i bình, chÆ°a thiết láºp ngá»±a chạy chạm, tức ngá»±a LÆ°u-tinh. NhÆ° váºy Ä‘Æ°á»ng Ä‘i ngá»±a thÆ°á»ng Ä‘Æ°a tin từ biên giá»›i Tống-Việt đến Quế-châu mất ná»a tháng. Từ Quế-châu tá»›i Biện-kinh mất má»™t tháng. Và thá» ta đánh các trại biên giá»›i; Ãt ra hai ngà y sau bá»n biên thần má»›i gá»i tin tức vá» Quế-châu. LÆ°u Di vốn tÃnh cẩn tháºn, y chá» và i ngà y nữa để có tin chÃnh xác rồi má»›i gá»i tấu chÆ°Æ¡ng vá». NhÆ° váºy kể từ lúc ta đánh sang, phải mất Ãt nhất má»™t tháng hai mÆ°Æ¡i ngà y triá»u Tống má»›i biết.
ThÆ°á»ng-Kiệt hÆ°á»›ng Linh-Nhân hoà ng thái háºu:
– Xin thái-háºu ban chỉ dụ.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu sai cung-nga bÆ°ng ba chén sâm thang lại cho Tôn Äản, Cẩm-Thi và ThÆ°á»ng-Kiệt. Ba ngÆ°á»i tạ Æ¡n uống xong, thái-háºu ban chỉ:
– Tuy ta ra quân bất thần, hà nh sá»± cá»±c kỳ bà máºt, thần tốc nhÆ°ng cÅ©ng phải lợi dụng ba Ä‘iá»u. Má»™t là tin tức bên Tống, cùng phản ứng của há» cháºm, ta đánh thá»±c mau, hà nh sá»± thá»±c mau, không cho viện binh đủ thá»i giá» cứu ứng. Hai là , ta lợi dụng những đụng chạm ở biên giá»›i gần đây, để khi ta tấn-công thì LÆ°u Di, Tống triá»u tưởng đó cÅ©ng chỉ là đụng chạm nhá», không cần tiếp cứu. Ta kéo dà i thêm thá»i gian cứu binh của há». Äến khi há» biết sá»± thá»±c thì đại thế đã tan nát. NghÄ©a là ta phải là m sao hà nh sá»± xong, mà viện quân Tống chÆ°a tá»›i cứu kịp. Có nhÆ° thế, ta má»›i không bị giao chiến vá»›i toà n quân Tống. Ba là hiện ở Quảng-châu, Ung-châu, Quế-châu là ba nÆ¡i Tống đóng đại quân. Váºy chÆ° vị có ý kiến gì?
Phò-mã Thân Cảnh-Long nghị:
– Hiện Tống có má»™t loạt cá»a ải Nam phòng đóng dá»c bên giá»›i ta từ Tây sang Äông là Hoà nh-sÆ¡n, Thái-bình, VÄ©nh-bình, Tây-bình, Lá»™c-châu, Cổ-vạn, NhÆ°-tÃch, Äể-trạo, Thiên-long. Nếu ta phá được các cá»a ải, thì có thể thẳng tiến vá» Ung-châu. NhÆ°ng hiá»m má»™t ná»—i, khi ta tiến quân thì mặt bá»™ dù khó đánh, chúng cố thủ ta vẫn vây rồi tấn công, trÆ°á»›c sau gì rồi cÅ©ng hạ được. Duy đạo binh thủy của đại-tÆ°-mã ThÆ°á»ng-Kiệt đánh và o Khâm-châu, Liêm-châu, thì có vấn Ä‘á». Bởi Khâm-Liêm là nÆ¡i có trá»ng binh Tống, ta từ mặt thủy đổ bá»™ lên, mà không hạ được ngay, thì bị đánh báºt ra biển. Váºy ta phải là m thế nà o để quân Ung, Liêm, Khâm cùng kéo vá» Tây-Nam, bấy giá» Khâm, Liêm không còn quân phòng thủ. Ta từ mặt biển đổ lên đánh úp là được. Äánh úp Khâm, Liêm rồi, ta tiến lên đánh Ung cùng vá»›i đạo bá»™ binh.
Triá»u đình cùng nghị luáºn phân vân. Äô-thống Äinh Hoà ng-Nghi xin phát biểu:
– Tâu thái-háºu, việc Ä‘em quân Tống từ Bắc, Äông xuống Tây-Nam thá»±c không khó.
Linh-Nhân há»i:
– Äinh đô-thống nổi tiếng mÆ°u thần, chÆ°á»›c thánh, ắt có diệu ká».
– Tâu thái háºu.
Hoà ng-Nghi phân giải: Ta phải thá»±c hiện hai Ä‘iá»u. Má»™t là mặt bá»™ phải hà nh sá»± sao cho Tống tưởng là xung Ä‘á»™t giữa các Ä‘á»™ng chủ của ta vá»›i khê-Ä‘á»™ng Tống, để há» không cứu ứng kịp thá»i. Hai là khi ta tấn công toà n diện mặt bá»™, thì mặt thủy vẫn ém quân. Chúng tưởng ta tấn công nhÆ° hồi vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng đã là m. NghÄ©a là chỉ có mặt bá»™, mà không có mặt thủy; ắt chúng Ä‘em quân Khâm, Liêm, Ung vá» Tây-Nam cứu viện. Bấy giá» ta má»›i cho quân mặt thủy đổ bá»™ lên đánh Khâm, Liêm.
Triá»u đình cùng tán thà nh Ä‘á» nghị của Hoà ng-Nghi. TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng há»i:
– Theo ý hiá»n đệ, bây giá» ta phải là m thế nà o khi mặt bá»™ khởi sá»± tấn công, mà Tống lại tưởng là xung Ä‘á»™t giữa các khê-Ä‘á»™ng vá»›i nhau?
Hoà ng-Nghi đưa mắt nhìn Thân Cảnh-Long:
– Không khó! Khi các trang Ä‘á»™ng Tống-Việt giáp nhau có sá»±, các trang Ä‘á»™ng thÆ°á»ng Ä‘em quân đánh lẫn nhau. Váºy trÆ°á»›c khi ta khởi sá»±, thì phò-mã Thân Cảnh-Long ra lệnh cho má»™t trang Ä‘á»™ng nà o đó, nhân có hiá»m khÃch vá»›i má»™t khê Ä‘á»™ng bên Tống, để Tống Ä‘em quân đánh sang, nhân đó ta phản công. Tin nà y Ä‘Æ°a tá»›i Quế-châu, LÆ°u Di cho rằng đây là sá»± hiá»m khÃch giữa man dân. Y tâu vá» triá»u. Trong triá»u triá»u, Hy-Ninh, An-Thạch coi là loại man-dân trá»™m cÆ°á»›p vặt. Sau đó ta tiến đại binh sang. Tin Ä‘Æ°a vá» triá»u, lúc đầu Hy-Ninh vá»›i An-Thạch cÅ©ng tưởng chuyện cÆ°á»›p bóc diá»…n ra mà thôi, chÆ°a có phản ứng.
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng khen:
– MÆ°u của Äinh đệ hay thá»±c. NhÆ°ng nếu nhÆ° giữa các trang Ä‘á»™ng không có hiá»m khÃch gì, thì sao ta có cá»› mà đem quân sang?
Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt Ä‘á»u nhìn nhau cÆ°á»i tủm tỉm. TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng há»i:
– Anh há»i váºy không đúng sao mà các chú cÆ°á»i?
Ngô Ức lắc đầu:
– Anh hai Æ¡i! Anh là má»™t thân vÆ°Æ¡ng, lại sống trong đạo đức đã quen nên anh tìm không ra cá»›. Chứ mÆ°á»i hai đứa chúng em từng ăn mà y, từng móc túi, từng ăn cắp vặt, dÆ° thừa thói lÆ°u manh dân dã. Việc kiếm cách gây sá»± đâu có khó. Nà y nhé, ở Bắc-biên có lệ, há»… để trâu ăn lúa của nhà ngÆ°á»i ta, thì ngÆ°á»i ta có quyá»n giữ trâu lại. Có đúng thế không?
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng lắc đầu không hiểu.
Äến lượt Trần Di cÆ°á»i:
– Anh Æ¡i! Chỉ cần má»™t trang Ä‘á»™ng của ta vá» thả trâu ăn lúa của khê-Ä‘á»™ng Tống. NhÆ° váºy ắt há» giữ trâu lại bắt chuá»™c. Ta không chuá»™c, còn kéo nhau sang đánh cÆ°á»›p trâu vá». DÄ© nhiên bên kia không chịu, thế là đánh nhau to. Khi đánh nhau, há» không dá»± bị, trong khi ta đã chuẩn bị hết. Ta xua quân đánh trà n sang chiếm khê-Ä‘á»™ng của Tống, nhÆ°ng cố ý không bắt bá»n thủ lÄ©nh. Bá»n thủ lÄ©nh chạy đến quan huyện tố cáo. Quan huyện cáo vá» cho LÆ°u Di. LÆ°u Di sẽ tâu vá» triá»u chi tiết nà y. Thế là trong triá»u Tống cho đến LÆ°u Di Ä‘á»u tưởng cuá»™c tiến quân của ta chỉ là đụng chạm giữa man dân. Trong lúc đó ta xua quân đánh trà n sang. Äến khi ta hạ hết các khê-Ä‘á»™ng, đồn trại biên giá»›i, bấy giá» Tống má»›i phản ứng thì đã trá»….
Trong triá»u đình, thì văn quan Ä‘a số là nho gia, đạo đức có thừa. Võ quan Ä‘a số xuất thân từ các danh môn chÃnh phái, nên không ai có thể tưởng tượng ra được cá»› gây sá»±. Nay nghe Trần-Di thiết kế, há» Ä‘á»u báºt cÆ°á»i.
Äinh Hoà ng-Nghi tiếp:
– Khi biết rõ chủ ý cuá»™c tiến quân của ta, phản ứng tức thá»i của LÆ°u Di, của Tống triá»u là gì? Cứu binh nhÆ° cứu lá»a, ắt há» dùng quân Khâm, Liêm, Ung cứu vùng Tây-Nam. Thế là há» mắc mÆ°u ta. Khi quân ba nÆ¡i kia đổ vá» Tây-Nam, bấy giá» ta má»›i cho đạo thủy-quân đổ lên đánh Khâm, Liêm.
Ghi chú,
Hồi nà y thuáºt rõ:
– Nguyên do nà o, Äại-Việt phải Ä‘em quân Bắc phạt?
– Ai là ngÆ°á»i chủ trÆ°Æ¡ng?
– Chủ Ä‘Ãch cuá»™c Bắc-phạt nhÆ° thế nà o?
NhÆ° phần tá»±a đã trình bầy: NgÆ°á»i chủ trÆ°Æ¡ng, lãnh đạo là Linh-Nhân hoà ng thái háºu. NhÆ°ng tại sao, sau nà y chÃnh sá» Äại-Việt lại cố tình là m má» nhạt huân công của ngà i? Lại nữa, bấy giá» các công chúa Bình-DÆ°Æ¡ng , Bảo-Hòa , Thiên-Thà nh , Äá»™ng-Thiên ,Thiên-Ninh đã láºp không biết bao nhiêu công lao, mà sau sá» không nhắc tá»›i? Các bà Trinh-Dung, Ngá»c-Huệ, Ngá»c-Nam, Thanh-Thảo, vá»›i phu nhân Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt... Ä‘á»u là danh tÆ°á»›ng, rồi tuẫn quốc. Thế sao ngà y nay chỉ thấy bốn bà Dung, Huệ, Nam, Thảo được phối thỠở Ä‘á»n thá» Linh-Nhân hoà ng thái háºu; còn mÆ°á»i hai bà là phu nhân của Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt tại sao không thá»? Dù là thá» chung vá»›i chồng?
Tôi giải đoán như thế nà y:
Má»™t là , sau thịnh thá»i của triá»u Lý, có tá»›i ba bà thái háºu (vợ vua Thần-tông, Anh-tông, Huệ-tông) nhân con thÆ¡, nhiếp chÃnh nhÆ° Linh-Nhân hoà ng thái háºu rồi là m cho nÆ°á»›c loạn, là m những truyện dâm ô. Nên chi sá» gia Ä‘á»i sau vá»›i quan niệm sá» nhÆ° tấm gÆ°Æ¡ng dạy háºu thế, đã bá» không nói đến huân công của ngà i, vì sợ việc cÅ© tái diá»…n.
Hai là , có thể thá»i Lý các bà được thá» chung vá»›i các ông. NhÆ°ng đến thá»i Lê, vua Lê Thái-tổ đánh Ä‘uổi ngoại xâm rồi dá»±ng lại ká»· cÆ°Æ¡ng. Những cuốn phổ bị TrÆ°Æ¡ng Phụ, Má»™c Thạch lấy Ä‘i được viết lại, tâu lên triá»u đình xin phong thần. Triá»u đình nhân đó tÆ°á»›c bá» sắc phong của các bà , tÆ°á»›c bá» việc thá» cúng các bà , vì sợ phụ nữ lại được trá»ng?. Nên sau nà y trong Ä‘á»n chỉ thấy thá» các ông mà thôi.
Ba là và o giữa thá»i Lê, thá»i Nguyá»…n, Nho há»c cá»±c thịnh. Nho há»c coi các bà nhiếp chÃnh, cầm quân là hiện tượng gà mái gáy. Vì váºy má»™t lần nữa thần tÃch, sắc phong đã bá» các bà ra ngoà i.
CÅ©ng may, tôi lần mò tìm ở những táºp sách nhá» (sẽ trình bầy ở hồi thứ 34, trong quyển thứ tÆ° nà y), danh tÃnh, huân nghiệp của các bà . Không biết đến bao giỠđại công của các bà má»›i được phục hồi? Bao giá» lại Ä‘em tượng các bà thá» chung vá»›i các ông?
Việc nà y xin để háºu thế giải quyết.
Tà i sản của The Creator
15-09-2008, 12:12 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Nam Quốc SÆ¡n HÃ
Tác giả : Yên Tá» CÆ° SÄ© Trần Äại Sỹ
Thể lá»ai: Kiếm hiệp
Há»’I THỨ BA MÆ¯Æ I TƯ
Châu chấu đá xe
Tại Ä‘á»™ng Giáp, thủ đô của Bắc-biên, nÆ°á»›c Äại-Việt. Hôm ấy là ngà y Quý-Dáºu 14 tháng 9 năm Ất-Mão nhằm niên hiệu Thái-Ninh thứ tÆ° Ä‘á»i vua Lý Nhân-tông của Äại-Việt (DL.26-10-1075) bên Trung-nguyên là niên hiệu Hy-Ninh thứ tám Ä‘á»i vua Thần-tông. Trong má»™t phòng há»™i được canh phòng cẩn máºt. ChÆ° tÆ°á»›ng ngồi im lặng nghe Long-thà nh ẩn-sÄ© Tôn Äản Ä‘iá»u quân.
Bằng má»™t giá»ng ấm áp, ông nói:
– Tất cả chúng ta hiện diện hôm nay, phụ trách toà n bá»™ đạo quân bá»™ vượt biên đánh sang Tống. Các cá»a ải quân sá»± Tống đóng dá»c theo biên giá»›i Hoa-Việt gồm có Hoà nh-sÆ¡n, Thái-bình, VÄ©nh-bình, Tây-bình, Lá»™c-châu, Cổ-vạn, NhÆ°-tÃch, Thiên-long, Äể-trạo... thà nh má»™t hà ng rà o bảo vệ Nam-thùy. PhÃa sau các ải nà y cho tá»›i Ung-châu không còn trại nà o nữa. Ta chỉ cần hạ tất cả các ải hà ng rà o thì ung dung thẳng Ä‘Æ°á»ng tá»›i Ung-châu, rồi tiến lên NgÅ©-lÄ©nh. Ta chia quân là m bốn cánh. Má»™t là Quảng-nguyên, hai là Môn-châu, ba là Quang-lang, bốn là Tô-máºu.
Ông nói lớn:
– Má»i Thái-tá» thiếu bảo, Phiêu-kị thượng tÆ°á»›ng quân, Quảng-nguyên hầu LÆ°u Ká»· nháºn lệnh.
Má»™t ngÆ°á»i thân thể hùng vÄ©, tóc hÆ¡i bạc đứng dáºy:
– Xin chỠlệnh Long-thà nh đại hiệp.
– Quân hầu trấn nháºm châu Quảng-nguyên đã lâu, đụng chạm vá»›i Tống cÅ©ng nhiá»u. Xin quân hầu cho biết tình hình địch tại Thái-bình và Hoà nh-sÆ¡n.
– ThÆ°a đại hiệp, và o thá»i Äinh, thì vùng Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n còn thuá»™c Äại-Việt ta, vá»›i chÃn trang ấp. Trong thá»i gian vua Ngá»a-triá»u cai trị, các trang ấp chán nản bá» theo Tống, trở thà nh khê Ä‘á»™ng của há». Trong chÃn khê Ä‘á»™ng, thì Hoà nh-sÆ¡n và Thái-bình mạnh hÆ¡n cả. HỠáp chế các khê Ä‘á»™ng yếu thế, sát nháºp và o đất của há». Nay các khê Ä‘á»™ng đó hợp thà nh hai khê Ä‘á»™ng Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n. Chúa khê Ä‘á»™ng Thái-bình là viên quản hạt NgÅ©-Cá». Phó là giám-áp trại Quách VÄ©nh-Nghiêm. Hai tên nà y văn võ kiêm toà n, rất giá»i chiến tráºn. Chúng đã đụng chạm vá»›i tôi nhiá»u lần. Vá» quân số của Thái-bình, thì có năm nghìn bảo-giáp, năm nghìn quân Quảng. Ải Hoà nh-sÆ¡n thì đông hÆ¡n, Bảo-giáp bẩy nghìn, quân Quảng năm nghìn, thủ lÄ©nh là An-viá»…n tÆ°á»›ng quân Lâm Máºu-Thăng. Cá»™ng chung, chúng có hÆ¡n hai vạn. Hai ải Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n được chỉ huy bởi má»™t viên quan Tống tên Thái Bằng, lÄ©nh chức Trấn Nam tÆ°á»›ng quân, văn võ song toà n.
Tôn Äản tần ngần suy nghÄ© má»™t lát, rồi tiếp:
– Thái Bằng trÆ°á»›c đây xuất thân tiến-sÄ© thá»i vua Nhân-tông. Y vừa có văn tà i, vừa có tà i dùng binh. NhÆ°ng y đối đáp không vừa lòng tể tÆ°á»›ng Lã Di-Giản, nên bị trù. Phải chá» cho tá»›i khi Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng Tự– Mai Ä‘em quân đánh Hy-hà , vÆ°Æ¡ng má»›i trá»ng dụng y là m chức Tham-tán đạo Tả-quân. Dần dần vÆ°Æ¡ng cất nhắc y lên, rồi Ä‘á» bạt y là m tri châu Hoà i, rồi tá»›i chức Tiết-Ä‘á»™-sứ vùng Giang-châu. Mấy năm trÆ°á»›c, vì Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng rá»i chÃnh trÆ°á»ng, y bị VÆ°Æ¡ng An-Thạch chèn ép. Sau nhân má»™t lá»—i nhá», An-Thạch tâu xin cách chức y, đầy xuống trấn nháºm Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n. Tuy y thất chÃ, nhÆ°ng khi đối tráºn vá»›i y phải cẩn tháºn.
Tôn Äản hạ lệnh:
– Quân hầu chỉ huy canh thứ nhất, mang tên Quảng-nguyên. Quân hầu đã có đạo quân Quảng-nguyên dÆ°á»›i quyá»n, được tăng viện thêm Äô-thống Phạm Dáºt, phu nhân Lê Kim-Liên vá»›i hiệu quân Ngá»±-long, má»™t lữ thú, má»™t lữ kị. Nhiệm vụ của quân hầu là đánh chiếm thà nh Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n. Sau khi đánh chiếm xong hai thà nh nà y, quân hầu trấn giữ tại đây, bảo vệ Ä‘Æ°á»ng tiếp tế lÆ°Æ¡ng thảo, và đưá»ng rút quân của ta. Còn Äô-thống Phạm Dáºt vá»›i đạo Ngá»±-long thì tiến lên đánh Ung-châu. TÃnh chung quân hầu có má»™t vạn quân của châu, má»™t vạn Thiên-tá» binh, cá»™ng hai vạn quân. NhÆ° váºy quân số tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng. NhÆ°ng ta đánh bất ngá», lại thêm má»™t lữ thú, mà chúng không phòng bị, thì ta phải thắng.
Ông hÆ°á»›ng và o cá» tá»a:
– KÃnh má»i Thái-tá» thiếu-sÆ°, Trấn Bắc thượng tÆ°á»›ng quân, Môn-châu hầu Hoà ng Kim-Mãn nháºn lệnh.
Má»™t trung niên nam tỠđứng dáºy cung tay:
– Xin chỠlệnh đại hiệp.
– Quân hầu trấn nháºm vùng Môn-châu, đối diện vá»›i vùng VÄ©nh-bình của Tống từ lâu. Xin quân hầu cho biết tình hình địch.
Hoà ng Kim-Mãn cung tay:
– ThÆ°a tiá»n bối! Từ trÆ°á»›c đến nay giữa châu VÄ©nh-bình vá»›i Môn-châu ở và o thế đối nghịch, thù háºn bao nhiêu Ä‘á»i rồi. Bất cứ má»™t gia đình, má»™t giòng há» nà o ở VÄ©nh-bình cÅ©ng có ngÆ°á»i chết vì Môn-châu. Ngược lại bất cứ má»™t ngÆ°á»i nà o ở Môn-châu cÅ©ng có kẻ thù ở VÄ©nh-bình.
Äô-thống Lý Äoan kinh ngạc:
– Thưa quân hầu nguyên do nà o lại đưa đến tình trạng nà y?
– CÅ©ng dá»… hiểu thôi. ÄÆ°á»ng từ Trung-nguyên sang Äại-Việt nằm trên tuyến VÄ©nh-bình, Môn-châu. Cho nên má»—i khi Tầu Ä‘em quân đánh mình, thì phải qua tuyến nà y. Trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, há» bắt lÃnh, bắt dân phu ở VÄ©nh-bình. Những binh lÃnh, dân phu đó qua Môn-châu là tác oai tác quái, cÆ°á»›p của giết ngÆ°á»i cá»±c kỳ tà n bạo. Cho nên khi Äại-Việt phản công, quân Tà u bá» chạy, dân Môn-châu trà n sang đòi lại của, đòi lại ngÆ°á»i; nhân đó giết kẻ thù để trả háºn. Má»›i đây, thá»i ChÆ°Æ¡ng-thánh Gia-khánh (Canh-Tý, 1060) bá»n Tống SÄ©-Nghiêu, DÆ°Æ¡ng Lữ-Tà i, Lý Äức-Dụng, Tả Minh, Hà Nhuáºn, Trần Báºt mang quân sang đánh Äại-Việt; thì Môn-châu bị quân Tống cÆ°á»›p sạch, đến ná»—i cả châu không còn má»™t con trâu, con bò nà o. Äến khi vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng vá»›i phò-mã Thân Thiệu-Thái phản công, dân Môn-châu trà n sang bắt lại thú, đòi lại ngÆ°á»i, rồi chém giết trả thù. CÅ©ng vì lý do nà y, mà phụ huynh Môn-châu trong mÆ°á»i lăm năm qua, lúc nà o cÅ©ng dạy dá»— con cái phải lo trả thù. Các trang trá»±c thuá»™c thì nam, nữ luyện táºp võ nghệ, táºp hà nh binh bố tráºn để chá»... ngà y hôm nay. Bất cứ lúc nà o, chỉ cần má»™t lệnh ban ra, thì ná»a giá» sau tiểu bối có thể táºp trung quân đánh trà n qua biên giá»›i được. Quân số cả nam lẫn nữ gồm năm nghìn ngÆ°á»i.
Kim-Mãn thở dà i:
– Quân số của VÄ©nh-bình gồm có hai loại. Quân Quảng khoảng năm nghìn ngÆ°á»i. Còn bảo-giáp gồm toà n thể tráng Ä‘inh tuổi từ mÆ°á»i lăm trở lên khoảng hÆ¡n vạn. NgÆ°á»i thủ lÄ©nh trại VÄ©nh-bình là Tô Tá, lÄ©nh chức Chiêu-thảo sứ của Tống, phụ trách cả văn lẫn võ. MÆ°á»i lăm năm trÆ°á»›c, chÃnh y theo quân Tống trà n sang giết vợ, con tôi. Tôi nuốt háºn mÆ°á»i năm năm, để chá» cái ngà y hôm nay có dịp băm vằm y ra cho hả giáºn. Y cÅ©ng biết váºy, nên phòng thủ rất chu đáo. Cho nên tráºn chiến sẽ khủng khiếp lắm, chứ không bình thÆ°á»ng đâu. Chỉ dụ của hoà ng-thượng ban ra là không được giết tù hà ng binh, không được giết ngÆ°á»i cÆ°á»›p của, không được đốt phá chùa miếu... Tiểu bối e khó có thể thi hà nh được. Váºy xin trình vá»›i đại hiệp trÆ°á»›c.
Ngô Cẩm-Thi xua tay:
– Hoà n cảnh nhÆ° váºy, thì ta Ä‘Ã nh chịu váºy. TÆ°á»›ng ngoà i mặt tráºn không nhất thiết phải theo lệnh vua.
Ghi chú,
Trong bá»™ Tống-triá»u công thần bi ký, bản văn trên má»™ chà Tô Tá chép rằng : « Vợ của Tôn Äản, nguyên-soái Giao-chỉ tên Ngô Cẩm-Thi ra lệnh cho Hoà ng Kim-Mãn tà n sát dân VÄ©nh-bình đến mấy vạn ngÆ°á»i. Bao nhiêu của cải, gia súc cÆ°á»›p sạch mang vỠ». Bá»™ Quách-thị Nam-chinh viết : « Vợ Tôn Äản tên Ngô Cẩm-Thi, cháu năm Ä‘á»i Ngô Quyá»n, là ngÆ°á»i tà i kiêm văn võ, nên cÅ©ng tham dá»± việc quân. Ngô-thị ra lệnh cho Hoà ng Kim-Mãn rằng : Nếu chiếm được VÄ©nh-bình thì muốn chém giết, tha hồ chém giết; Ä‘Ã n bà thì cho bắt vá» là m tỳ nữ. Của cải, thú váºt thì được chở táºn số vá» là m của riêng ». Bá»™ Triệu-thị chinh tiá»…u Giao-chỉ ký viết hÆ¡i khác: « Tuy Tôn Äản vá»›i vợ là Ngô Cẩm-Thi đã ngăn cấm không cho chém giết lÆ°Æ¡ng dân, cÆ°á»›p bóc. NhÆ°ng thù háºn giữa VÄ©nh-bình, Môn-châu sau biết bao lần binh cách chồng chất quá cao; nên Hoà ng Kim-Mãn cho quân tà n sát dân VÄ©nh-bình, cÆ°á»›p hết của mang vá». Nhà thì đốt sạch ». Ở đây tôi viết theo bá»™ Triệu-thị chinh tiá»…u Giao-chỉ ký. Bởi trong hai cuá»™c bình Chiêm, ba cuá»™c đánh sang Tống, cánh quân của Tôn Äản, Cẩm-Thi nổi tiếng là ká»· luáºt, nhân đạo thì không lẽ trong cuá»™c hà nh binh nà y, bà lại ra lệnh trái vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng thông thÆ°á»ng?
Tôn Äản hạ lệnh:
– Quân-hầu chỉ huy đạo binh Môn-châu, gồm hoà ng-nam bản bá»™, được tăng viện thêm đô-thống VÅ© Quang, phu nhân Võ Kim-Loan và hiệu Thiên-tá» binh Quảng-thánh; má»™t lữ thú, má»™t lữ kị-binh. Sau khi chiếm VÄ©nh-bình, quân hầu trấn tại đây bảo vệ Ä‘Æ°á»ng tiếp tế lÆ°Æ¡ng thảo của ta, và giữ Ä‘Æ°á»ng rút lui sau nà y. Còn Äô-thống VÅ© Quang thì tiếp tục tiến vá» thánh Ung. Không biết vá»›i quân số nhÆ° váºy có đủ không?
– ThÆ°a tiá»n bối đủ rồi.
Tôn Äản đứng dáºy hÆ°á»›ng và o cá» tá»a:
– Kinh má»i Kiểm-hiệu tÆ°-không, Hữu-bá»™c xạ, Khu-máºt viện sứ, Phụ-quốc đại tÆ°á»›ng quân, NghÄ©a-dÅ©ng quốc-công, phò-mã Thân Cảnh-Long nháºn lệnh.
Phò-mã Thân Cảnh-Long đứng dáºy hà nh lá»…:
– Äệ tá» xin chá» lệnh sÆ° thúc.
Ghi chú,
Phò-mã Thân Cảnh-Long là con vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng. Mà trong Thuáºn-Thiên tháºp hùng, thì Tôn Äản nhá» tuổi hÆ¡n vua Bà , tức ông là vai em. Vì váºy Thân Cảnh-Long má»›i gá»i ông là sÆ° thúc. Tuy váºy, vì chức tÆ°á»›c Cảnh-Long quá cao, nên Tôn Äản phải đứng dáºy mà ban lệnh.
– Trong bốn đạo quân bá»™ đánh Tống, thì đạo quân của phò-mã lÄ©nh nhiệm vụ quan trá»ng nhất là đánh chiếm Tây-bình, Lá»™c-châu. Sau khi chiếm hai ải nà y, phò-mã lÄ©nh nhiệm vụ trấn thủ, bảo vệ háºu quân cùng Ä‘Æ°á»ng rút tiếp tế lÆ°Æ¡ng thảo, Ä‘Æ°á»ng lui của ta. Xin phò-mã cho biết tình hình hai ải Tây-bình, Lá»™c-châu?
– Trình sÆ° thúc! Tây-bình, Lá»™c-châu, nằm trên con Ä‘Æ°á»ng chÃnh thông thÆ°Æ¡ng giữa Trung-nguyên vá»›i ta. Cho nên mấy năm qua Thẩm Khởi, LÆ°u Di ra sức chiêu má»™, Ä‘oà n ngÅ© hóa, luyện táºp tráng Ä‘inh để đánh Äại-Việt. Châu-trưởng Tây-bình là Nùng Toà n-An, châu trưởng Lá»™c-châu là Nùng Tông-Äán. Cả hai được lÄ©nh chức Chiêu-thảo sứ. Hai châu nà y được má»™t đại thần Tống là Trấn-viá»…n đại tÆ°á»›ng quân LÆ°u Khả chỉ huy. Quân bảo-giáp của chúng Æ°á»›c khoảng hai vạn, quân Quảng gồm năm nghìn bá»™, ba nghìn kị, rất thiện chiến.
Cẩm-Thi há»i:
– LÆ°u Khả là ngÆ°á»i thế nà o?
– ThÆ°a y là con của chị gái Tôn Tiết. Tôn Tiết là má»™t trong Tam-anh của Tống gồm Äịch Thanh, TrÆ°Æ¡ng Ngá»c, Tôn Tiết. Trong dịp công-chúa Bảo-Hòa Ä‘em quân đánh Tống, Tam-anh Ä‘Æ°a quân từ Kinh-châu vá» cứu Quảng-châu. Tôn bị giết. Vua Nhân-tông bên Tống truyá»n cho Khả được táºp ấm. Y thi Ä‘á»— tiến sÄ© thá»i vua Anh-tông, từng theo Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng đánh Liêu, Hạ, láºp công. Má»›i đây y được Ä‘Æ°a vá» trấn Tây-bình, Lá»™c-châu. Võ công y rất cao, tÆ°Æ¡ng truyá»n y đã đỡ được của Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng tá»›i chÃn chiêu.
Cá» tá»a Ä‘á»u báºt lên tiếng â€á»“†kinh ngạc. Vì vá»›i bản lÄ©nh của Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng, trong thiên hạ, khó ai đỡ nổi ba chiêu.
Tôn Äản há»i:
– Quang-lang là thủ đô của Bắc-biên, váºy lá»±c lượng của phò-mã được bao nhiêu?
– ThÆ°a sÆ° thúc, đệ tá» thấy Tống dồn trá»ng binh đối diện vá»›i mình, nên dùng hÆ° kế, chuyển ba đạo binh Bắc-biên trấn ở Quảng-nguyên, Tô-máºu, Môn-châu. Còn chÃnh Quảng-nguyên lại bá» trống. Mục Ä‘Ãch để khi chúng tiến binh sang, đệ tá» sẽ rút lui, rồi Ä‘iá»u hai đạo Môn-châu, Tô-máºu phục ở tỠđạo Chi-lăng. Còn đạo Quảng-nguyên sẽ đánh cắt Ä‘Æ°á»ng vá» của chúng. NhÆ° váºy chúng sẽ lâm và o tỠđịa. Cho nên tại Quảng-nguyên chỉ cá» hoà ng-nam mà thôi.
Tôn Äản hà i lòng:
– Tôi hiểu! TrÆ°á»›c đây vua bà Bình-DÆ°Æ¡ng, phò-mã Thân Thiệu-Thái đã dùng kế nà y để nhá» Tống SÄ©-Nghiêu, DÆ°Æ¡ng Lữ-Tà i, đánh tan đạo quân của chúng và o thá»i ChÆ°Æ¡ng-thánh Gia-khánh (Canh-Tý, 1060). NhÆ° váºy bây giá» LÆ°u Khả không Ä‘á» phòng Quang-lang. Ta ra quân nhÆ° sét nổ, ắt chúng phải thất bại.
Ông chỉ công chúa Thiên-Thà nh:
– Khi các đạo quân lên Ä‘Æ°á»ng, thì vua bà trấn thủ Bắc-biên. Má»—i trang, Ä‘á»™ng Ä‘á»u có hoà ng-nam là m lá»±c lượng cÆ¡ hữu canh phòng trá»™m cÆ°á»›p, tá»± vệ khi bị tấn công. Ngoà i ra tôi tăng viện cho vua bà hai hiệu binh của Kinh-Bắc, Hồng-châu nữa. Còn phò-mã chỉ huy má»™t lữ thú-binh, má»™t lữ kị binh. Tôi tăng viện cho Äô-thống Trần Ninh, phu-nhân Trần Ngá»c-HÆ°Æ¡ng vá»›i hiệu Thiên-tá» binh Äằng-hải; Äô-thống Lý Äoan, phu-nhân Trần Ngá»c-Liên vá»›i hiệu Thiên-tá» binh Bổng-nháºt. Nhiệm vụa của phò-mã là đánh chá»›p nhoáng chiếm hai ải Tây-bình, Lá»™c-châu, tổ chức phòng vệ để giữ vững háºu quân, cùng Ä‘Æ°á»ng tiếp tế lÆ°Æ¡ng thảo, Ä‘Æ°á»ng rút quân. Sau đó tiến vá» Ung-châu.
Phò-mã Thân Cảnh-Long cúi đầu:
– Äệ tá» tuân lệnh sÆ° thúc.
Tôn Äản lại hÆ°á»›ng và o chÆ° tÆ°á»›ng:
– Xin má»i Thái-tá» thái-phó, Trấn-võ thượng tÆ°á»›ng quân, Tô-máºu hầu Vi Thủ-An nháºn lệnh.
Má»™t trung niên nam tá» mình hạc, xÆ°Æ¡ng mai, nhÆ°ng tóc đã bạc phÆ¡ đứng dáºy:
– Xin chá» lệnh tiá»n bối.
– Quân hầu trấn nháºm châu Tô-máºu, đối diện vá»›i châu Cổ-vạn của Tống. Xin quân hầu cho biết tình hình ta vá»›i Tống.
Vi Thủ-An cung tay:
– ThÆ°a tiá»n bối, Tô-máºu tuy giầu có, nhÆ°ng dân số lại Ãt, việc võ bị lÆ¡ là . Hiện ngoà i đạo quân của Bắc-biên, quân của châu chÆ°a quá nghìn tráng Ä‘inh. Trong khi châu Cổ-vạn là cuống há»ng thông từ Äông sang Tây của Quảng-Tây lá»™. Tống có trá»ng binh đóng ở đây. Chủ trại là Nùng Hiệp-Thà nh vá»›i hÆ¡n bốn nghìn quân bảo-giáp. TÆ°á»›ng trấn thủ là Tả-lãnh vệ đại tÆ°á»›ng quân Chu Am, phó là Bát-tác sứ Toà n HÆ°ng, vá»›i năm nghìn quân Quảng, má»™t nghìn kị binh.
– Bá»n Chu Am vá»›i Toà n HÆ°ng là ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o?
– Am là đệ tá» của phái Hoa-sÆ¡n, phải gá»i công chúa Huệ-Nhu, cùng bá»n Triệu Tiết, Khúc Chẩn bằng sÆ° thúc. Xuất thân tiến sÄ©, từng theo Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng đánh Hy-hà có công. Vì là ngÆ°á»i cùng quê vá»›i VÆ°Æ¡ng An-Thạch, nên được Thạch gá»i xuống trấn Cổ-vạn trấn thủ, để chỉ huy tế tác dò thám ta, hầu chuẩn bị Ä‘em quân sang. Cho nên quân đóng ở Cổ-vạn luôn gây sá»± vá»›i Tô-máºu.
Ông chỉ và o đô-thống Äinh Hoà ng-Nghi vá»›i phu nhân PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh:
– Äã thế, hÆ¡n tháng qua Äinh đô-thống cùng phu-nhân từ miá»n xuôi lên vá»›i lệnh của Khu-máºt viện nói rằng « là m má»™t số việc cÆ¡ máºt ». CÆ¡ máºt gì mà đô-thống Ä‘em má»™t số tùy tùng lên gây ra nhiá»u chuyện quái đản, khiến cho bên Cổ-vạn căm há»n; há» Ä‘ang táºp trung quân, chuẩn bị đánh sang.
Trong khi Vi Thủ-An than thở, thì Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh ngồi ôm gối mỉm cÆ°á»i trông rất nhà n nhã ung dung. Vi Thủ-An giáºn muốn ứa gan, mặt hằm hằm tiếp:
– Thứ nhất, đô-thống cho tùy tùng Ä‘Ã o bá»›i ở chân ngá»n đèo giáp ranh giữa Tô-máºu vá»›i Cổ-vạn. Ngà y nà o Ä‘oà n Ä‘Ã o đất cÅ©ng tìm ra được những thùng gá»— chôn dÆ°á»›i đất, rồi nói rằng đó là thùng và ng, ngá»c mà các quan Tầu sang ta cai trị và o Ä‘á»i ÄÆ°á»ng chôn dấu. Tin nà y đồn ra là m rúng Ä‘á»™ng quan, quân Cổ-vạn, chúng bà n nhau lăm le muốn kéo sang cÆ°á»›p. Rồi trên tuần qua, ngÆ°á»i cho Thiên-tá» binh giả là m hoà ng-nam Tô-máºu; ngà y thì thả ngá»±a, ngà y thì thả trâu cho ăn lúa của Cổ-vạn. Bây giá» là tháng chÃn, hạt lúa đã săn, sắp chÃn, mà trâu ngá»±a ăn của ngÆ°á»i ta má»—i lần hết hÆ¡n sà o (360 m vuông ngà y nay), thì Ä‘á»i nà o ngÆ°á»i ta chịu? Thế là há» ra bắt trâu, bắt ngá»±a để đòi bồi thÆ°á»ng. Thiên-tá» binh đã không bồi thÆ°á»ng, còn đánh ngÆ°á»i ta. Thà nh ra ngà y nà o cÅ©ng có cuá»™c xô xát, mà bao nhiêu oán há»n bá»n Cổ-vạn đổ lên đầu Tô-máºu.
Trong khi Vi Thủ-An vừa giáºn, vừa sợ, thì Tôn Äản, Cẩm-Thi, Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh lại tủm tỉm cÆ°á»i tá» vẻ khoan khoái. Vì váºy ông cà ng cáu thêm, ông tiếp:
– Hiện tiểu bối có ba Ä‘iá»u lo lắng, xin tiá»n bối giúp cho.
– Quân hầu cứ nói.
– Má»™t là binh lá»±c thuá»™c quyá»n tiểu-bối quá Ãt, quá yếu, so vá»›i Cổ-vạn. Bá»n chúng thÆ°á»ng gây sá»±, chèn ép đủ Ä‘iá»u, tiểu bối vốn đã phải nhịn nhục vá»›i bá»n Nùng quá lắm rồi. Hai là , bá»n Nùng vốn ăn hiếp tiểu bối đã quen, thế mà nay Äinh đô-thống má»›i lên lại là m ngược lại, không những không nhÆ°á»ng nhịn chúng, mà còn gây gổ, khiêu khÃch chúng. Äây là cái cá»›, mà bất cứ lúc nà o chúng cÅ©ng có thể trà n qua đánh cÆ°á»›p, viện cá»› mình gây sá»±. Ba là thá»i gian qua, chả biết Äinh đô thống đã Ä‘Ã o được bao nhiêu và ng ngá»c thì tiểu bối không biết, mà tin đồn ra là đà o được tá»›i hÆ¡n ba chục thùng. NhÆ° váºy ngà y má»™t ngà y hai bá»n Nùng sẽ trà n qua lấy cá»› trả háºn, nhÆ°ng thá»±c ra là cÆ°á»›p và ng ngá»c.
Nói xong ông quay lại nhìn Äinh Hoà ng-Nghi để trút cái háºn, thì lại thấy vợ chồng Nghi cÆ°á»i khúc khÃch, tá» vẻ khoái chÃ, khiến mặt ông hầm hầm muốn toé lá»a.
Tôn Äản mỉm cÆ°á»i vá»›i Vi Thủ-An:
– Quân hầu bình tÄ©nh! Việc Cổ-vạn tôi xin lo hết. Äừng có sợ! Nà y quân hầu Æ¡i! TrÆ°á»›c kia Thẩm Khởi huênh hoang, le te, ồn à o, để lá»™ cho ta biết âm mÆ°u mà há»ng việc. Tống đã cách chức Khởi cá» LÆ°u-Di thay thế. NhÆ°ng LÆ°u còn ngu hÆ¡n Thẩm nhiá»u. LÆ°u biết rằng phần đối diện vá»›i y quân số Ãt á»i, thì y cÅ©ng phải giảm quân số để đánh lạc hÆ°á»›ng ta má»›i phải. Äây y ra cái bá»™ y mạnh, y tụ quân ngụ ý Ä‘e dá»a. Hừ! Biết tâm y nhÆ° váºy, ta cà ng khÃch thêm tÃnh kiêu căng của y, thì việc hạ Cổ-vạn không khó.
Ông nói lớn:
– Khi triá»u đình nghị kế định rằng ta đánh Tống bằng hai đạo thủy, bá»™. Äạo thủy đổ lên Khâm-châu, Liêm-châu. Äạo bá»™ là chúng ta. Vì Tống có trá»ng binh ở Khâm, Liêm, e đạo thủy khó đổ bá»™ lên. Vì váºy chúng ta phải tấn công trÆ°á»›c, dẫn dụ cho Tống Ä‘em quân Quảng-châu, Khâm, Liêm, Ung vá» Tây-Nam cứu viện. Bấy giỠđạo thủy má»›i đổ bá»™. NhÆ°ng...
Ông ngừng lại cho má»i ngÆ°á»i chú ý rồi tiếp:
– Äạo bá»™ ta cÅ©ng phải lừa Tống má»™t lần nữa. Äầu tiên ta đánh má»™t ải dÆ°á»›i hình thức hai khê Ä‘á»™ng Việt-Hoa giáp nhau đụng chạm vì lý do bình thÆ°á»ng; để từ LÆ°u Di cho đến triá»u Tống tưởng rằng đó chỉ là những gây gổ giữa hai khê Ä‘á»™ng. Sau đó mấy ngà y, ta má»›i đại tấn công.
Ông chỉ Vi Thủ-An:
– Tôi quyết định dùng đạo quân Tô-Máºu khai chiến đánh ải Cổ-vạn để là m kế lừa địch.
Vi Thủ-An giẫy nảy lên:
– Äại hiệp xét cho. Chúng tôi chỉ có nghìn ngÆ°á»i ô hợp, sao có thể đối đầu vá»›i hÆ¡n vạn quân tinh nhuệ của Tống?
Tôn Äản xua tay:
– Quân hầu yên tâm. Quân hầu chỉ đứng trên danh nghÄ©a để đánh lừa địch. Còn ngÆ°á»i chỉ huy là Trấn Bắc đại tÆ°á»›ng quân, Tiên-yên tiết Ä‘á»™ sứ, Tản-viên quốc công Tôn Mạnh vá»›i Côi-sÆ¡n công chúa Trần Thanh-Nguyên kia mà . Tất cả việc là m của Äinh đô-thống là lệnh của Khu-máºt viện, vá»›i mục Ä‘Ãch nhá» cho Tống xuất ra khá»i Cổ-vạn đánh ta trÆ°á»›c. Ta nhân đó phản công, nhÆ° váºy Cổ-vạn mất, tin báo vá» Biện-kinh, vua tôi nhà Tống sẽ cho là chuyện xÃch mÃch giữa các khê Ä‘á»™ng mà thôi.
Vi Thủ-An thở dà i, như trút được gánh nặng bấy lâu trên vai, ông nhìn Hoà ng-Nghi, Phương-Quỳnh như tỠý xin lỗi vỠnhững bực tức vừa qua.
Ông nói với Tôn Mạnh, Thanh-Nguyên:
– ÄÆ°á»ng từ Tô-máºu sang Cổ-vạn phải qua hai cái đèo. Vì váºy ta dùng Ãt bá»™ binh, mà dùng kị binh. Hai em được tăng viện Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh vá»›i hiệu Thiên-tá» binh Quảng-vÅ©; VÅ©-kị đại tÆ°á»›ng quân Hà Mai-Việt vá»›i đạo kị binh Phù-đổng; Thần-vÅ© tháºp anh vá»›i hai lữ binh thú. NhÆ° váºy có đủ không?
Thanh-Nguyên dơ tay vẫy vẫy:
– Äủ rồi! Äủ rồi!
Tôn Äản nhấn mạnh:
– Cuá»™c « tấn công để tá»± vệ » nà y, quan hệ ở các đạo bá»™ binh chúng ta. Äạo bá»™ binh chúng ta, quan hệ ở tráºn đánh Cổ-vạn. Nhiệm vụ quan trá»ng ở chá»—: phải chiếm được Cổ-vạn trong vòng ba giá», để binh Tống không phân biệt được đó là Äại-Việt đánh há», hay Tô-máºu đánh há». Nếu nhÆ° tráºn nà y thất bại, thì ta sẽ phải khó khăn, tốn nhiá»u nhân mạng lắm má»›i có thể đạt được mục Ä‘Ãch.
Tôn Äản đứng dáºy há»i hÆ°á»›ng và o Tuyết-sÆ¡n tháºp anh:
– Bẩy nhân huynh đây Ä‘á»u là những ngÆ°á»i văn mô vÅ© lược. Váºy lão phu xin bẩy vị dạy cho Ãt lá»i.
Trong Tuyết-sÆ¡n tháºp anh thì Tam-SÆ¡n, Tứ-SÆ¡n, NgÅ©-SÆ¡n xuất thân tiến-sÄ©, ông đứng dáºy cung tay:
– XÆ°a há»c trò há»i Khổng-tá» rằng: Nếu nhÆ° nhà vua trao quyá»n cho thầy, thì việc đầu tiên thầy là m gì? Ngà i đáp: Phải chÃnh danh. Há»i: Sao lại phải chÃnh danh? Äáp: Danh có chÃnh thì ngôn má»›i thuáºn, ngôn đã thuáºn thì sá»± má»›i thà nh. ThÆ°a tiá»n bối có đúng thế không.
– Quả không sai.
– Phà m ra quân phải có chÃnh nghÄ©a, đó là chÃnh danh. Váºy nay tiá»n bối ra quân chnh nghÄ©a là gì? Nếu tiá»n bối không tuyên cáo chÃnh nghÄ©a cho dân thì ngÆ°á»i Tống sẽ nghÄ© rằng: Giao-chỉ là nÆ°á»›c nhá» vượt biên đánh nÆ°á»›c lá»›n, chẳng qua là má»™t thứ đạo tặc mà thôi. Äó là má»™t Ä‘iá»u khó. Còn nhÆ° tiá»n bối nói thá»±c rằng mình Ä‘em quân sang phá các kho lÆ°Æ¡ng, thà nh trì của Tống, để Tống không thể đánh Äại-Việt được, thì lại cà ng là m cho dân khổ, cÅ©ng không có chÃnh nghÄ©a. Äó là hai Ä‘iá»u khó.
– Xin tiên sinh chỉ cho cách gỡ hai cái nút nà y.
– Tiá»n bối Ä‘á»u biết rằng hiện nay ná»a dân Tống chống Tân-pháp của VÆ°Æ¡ng An-Thạch. Các quan cà ng chống mạnh hÆ¡n. Thế thì tiá»n bối còn chá» gì mà chẳng là m tỠđại cáo vá»›i dân rằng: Äại-Việt ra quân chỉ vá»›i mục Ä‘Ãch há»i tá»™i VÆ°Æ¡ng An-Thạch bầy ra Tân-pháp là m khổ dân. Rồi những vùng chiếm được, tuyên bố bá» Tân-pháp, xá thuế cho dân. NhÆ° váºy trong triá»u, ngoà i dã từ quan tá»›i dân Ä‘á»u nói rằng: Äấy, Äại-Việt ra quân chỉ vì Tân-pháp. Há» sẽ cùng Äại-Việt chống Tân-pháp hÆ¡n lên. Äấy có phải là ta có chÃnh nghÄ©a không?
Tôn Äản tỉnh ngá»™, cung tay:
– Xin nhỠtiên sinh múa bút soạn cho tỠđại cáo.
Tam-Sơn cầm bút viết:
« Trá»i sinh muôn dân, thì vua phải hòa-mục vá»›i há». Äạo là m chúa dân, cốt ở nuôi dân. Nay nghe Tống chúa hôn ám, không nÆ°Æ¡ng theo phép thánh nhân, lại tin và o tà kế VÆ°Æ¡ng An-Thạch, đặt ra cái gá»i là Thanh-miêu, Trợ-dịch, khiến trăm há» khốn khổ, mà riêng nuôi thân mình cho máºp.
Bởi sinh-mệnh muôn dân là tá»± trá»i, thế mà bá»—ng chốc há» bị sa và o cảnh khốn khó. Lượng kẻ trưởng thượng phải xót thÆ°Æ¡ng. Những việc từ trÆ°á»›c chẳng nói là m gì!
Nay bản chức vâng lệnh quốc-vÆ°Æ¡ng, chỉ ngá»n cá» lên Bắc, muốn dẹp yên sóng yêu ma; nên chỉ phân biệt quốc thổ, không phân biệt dân chúng. Phải quét sạch hôi tanh, để dân chúng được sống những ngà y Nghiêu, tháng Thuấn thanh bình.
Ta nay ra quân, cốt cứu dân khá»i chìm đắm trong bể khổ. Nên truyá»n hịch để má»i ngÆ°á»i cùng nghe. Ainấy hãy đắn Ä‘o suy nghÄ©, đừng mang lòng kinh sợ ».
Ghi chú,
Bản trên đây, tôi lấy trong Việt-Ä‘iện u-linh. Trong An-Nam chà lược, Lê Tắc cÅ©ng có ghi, nhÆ°ng ý hÆ¡i khác. Ngoà i ra trong Quách-thị Nam-chinh và Triệu-thị chinh tiá»…u Giao-chỉ ký Ä‘á»u chép má»™t tá» hịch nữa, ná»™i dung hoà n toà n giống nhau. Xin Ä‘á»c trong hồi 35.
Tôn Äản mừng lắm, sai khắc và o gá»—, rồi in rà thà nh mấy nghìn tá», trao cho chúa tÆ°á»›ng các đạo, để khi quân tá»›i đâu, thì dán ở những nÆ¡i công cá»™ng cho dân chúng Ä‘á»c.
Tôn Äản nói vá»›i Tuyết-sÆ¡n tháºp anh:
– Các vị huynh Ä‘Ã i Ä‘á»u là những đại hiệp vì dân trừ bạo. Trong các châu Nam-thùy Tống, có biết bao nhiêu tên cÆ°á»ng hà o ác bá, có biết bao nhiêu tên tham quan ô lại, có biết bao nhiêu tên đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p. Váºy lão phu Ä‘á» nghị mÆ°á»i vị chia nhau theo các đạo quân, Ä‘e má»—i khi chiếm được vùng nà o, các vị há»p dân Ä‘iá»u tra, rồi dùng luáºt võ lâm xá» tá»™i chúng, trÆ°á»›c là m mát lòng dân, sau là thế thiên hà nh đạo.
Tháºp-anh cùng đứng dáºy nháºn lệnh.
Côi-sơn công chúa Trần Thanh-Nguyên góp ý:
– Sau buổi há»p nà y, thì cuá»™c chuẩn bị của toà n thể quân Bắc-biên, lẫn hoà ng-nam sẽ ồn à o vô cùng. Em sợ tế tác Tống biết được, há» Ä‘á» phòng, thì cuá»™c chiến sẽ gay go vô cùng.
Tôn Äản báºt cÆ°á»i:
– Anh chị đã dá»± trù trÆ°á»ng hợp đó rồi.
Ông Ä‘Æ°a ra má»™t bá»c, trong bá»c có hÆ¡n năm chục cuá»™n giấy, rồi nói:
– Äây là lệnh hÆ° kế của Äại-tÆ°-mã Lý ThÆ°á»ng-Kiệt. Lệnh nà y nói rằng: Triá»u đình quyết định Ä‘iá»u ba hiệu bá»™ binh, kị binh, thú binh Ä‘i chinh tiá»…u Chân-lạp để cứu Chiêm-thà nh. Vì váºy tất cả quân Bắc-biên phải chuẩn bị lừa, ngá»±a, lÆ°Æ¡ng thảo, chá» ngà y xuất hà nh.
ChÆ°a tÆ°á»›ng cùng nháºn lệnh. Cuá»™c há»p chấm dứt.
Tôn Äản lÆ°u Tôn Mạnh, Thanh Nguyên, Vi Thủ-An, Äinh Hoà ng-Nghi Trần PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh lại. Ông há»i Hoà ng-Nghi:
– Chuyện đó như thế nà o?
– HÆ¡n tháng qua cháu đã là m, thà nh công đã trong tầm tay. Má»›i đây nhất, ngà y hôm qua cháu đã cho năm đứa trẻ giả là m dân Tô-máºu Ä‘em trâu sang cánh đồng sát chân núi chăn, rồi để trâu ăn lúa của vùng Cổ-vạn. Äây là lần thứ tám, trong má»™t tháng. Bây giá» lúa sắp chÃn, mà trâu ăn mất má»™t mảnh lá»›n ở ruá»™ng. Quân bảo-giáp vùng Cổ-vạn cÅ©ng nhÆ° mấy lần trÆ°á»›c, chúng ùa ra bắt trâu, đòi phải mang tiá»n sang chuá»™c. Hai bên đánh nhau kịch liệt. Chiá»u cháu cho hai mÆ°Æ¡i Thiên-tá» binh giả hoà ng-nam sang bắt lại trâu. Hai bên giằng co, đánh nhau. Bên Cổ-vạn có hÆ¡n mÆ°á»i ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng, tám ngÆ°á»i chết. NhÆ° váºy bá»n tÆ°á»›ng sÄ© Tống nhÆ° Tả-lãnh vệ đại tÆ°á»›ng quân Chu Am, Bát-tác sứ Toà n HÆ°ng, châu trưởng Nùng Hiệp-Thà nh... có là ThÃch-Ca ngồi trên toà cÅ©ng phải nhúc nhÃch. Theo tin tế tác, đêm nay chúng sẽ vượt qua Ä‘Æ°á»ng phÃa Tây đồi Vong-thiên, để sáng mai đánh Tô-máºu.
– Äược! Còn hiệu binh Quảng-vÅ©, kị-binh bây giỠở đâu?
– Cháu cho di chuyển bằng Ä‘Æ°á»ng Äông đèo Vong-thiên đến sát Tô-máºu đêm qua. Hiện ẩn ở trong rừng. Chỉ đợi lệnh là vượt biên.
Tôn Äản nói rất cháºm:
– Hôm nay là ngà y 14 tháng chÃn, trăng sáng tá», váºy trá»i xáºp tối thì lên Ä‘Æ°á»ng. Sao cho đến chân đèo phÃa Bắc Vong-thiên và o giá» Tý. Ta cho quân nghỉ ngÆ¡i, đến giá» Sá»u thì tấn công. Kế hoạch tấn công ra sao?
– Cháu đã nghị với công chúa Côi-sơn rồi.
Thanh-Nguyên trình bầy:
– Khi được máºt lệnh của anh chị, em sai cháu Hoà ng-Nghi PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh Ä‘Ãch thân giả là m lái buôn sang Cổ-vạn thám sát địa thế cùng tình hình. VỠđịa thế thì châu Cổ-vạn được bao quanh bởi mặt Äông là dẫy đồi, mặt Bắc là con sông, mặt Tây, Nam là cánh đồng. Vá» mùa nà y ruá»™ng đã khô, ngÆ°á»i ngá»±a có thể băng qua được. PhÃa Nam châu có bốn cổng nhá», hai cổng lá»›n. Cổng nhá» cho ngÆ°á»i và thú ra đồng là m việc, tối cổng đóng lại, không có ngÆ°á»i canh gác. Cổng lá»›n rất rá»™ng dà nh cho xe, ngÆ°á»i Ä‘i. Äây là trục giao thông chÃnh của ta vá»›i Trung-nguyên, cho nên ngà y đêm Ä‘á»u có quân canh gác. Quân sÄ© thì chia là m bốn toán, má»—i ngà y má»™t toán ứng trá»±c canh phòng, hai toán nghỉ, má»™t toán luyện táºp. Ban đêm thì tất cả Ä‘á»u vá» nhà ngủ, để cho quân bảo-giáp canh phòng.
– Kế hoạch đánh như thế nà o?
Hoà ng-Nghi nói thầm và o tai Tôn Äản má»™t lúc. Ông vui vẻ:
– Äược lắm. Ta ngồi xem các vị thà nh công.
Tôn Mạnh, Thanh-Nguyên, Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Vi Thủ-An lấy ngá»±a trở vá» Tô-máºu. TrÆ°á»›c khi khởi hà nh, Tôn Mạnh viết lệnh triệu táºp binh tÆ°á»›ng tại Tô-máºu ngay đêm nay, rồi sai chim Æ°ng mang Ä‘i. Ba ngÆ°á»i tá»›i nÆ¡i, thì trá»i xáºp tối. CÆ¡m nÆ°á»›c xong, thì chÆ° tÆ°á»›ng đến.
Hoà ng-Nghi trình bầy tình hình địch, địa thế, mục Ä‘Ãch cuá»™c hà nh quân, thá»i gian xuất quân rồi nhÆ°á»ng cho Thanh-Nguyên. Thanh-Nguyên cầm kiếm lệnh để trÆ°á»›c mặt. Công-chúa hÆ°á»›ng và o chÆ° tÆ°á»›ng:
– Hiện hầu hết Quảng-binh, bảo-binh của ở Cổ-vạn đã xuất khá»i đất Tống, Ä‘ang ẩn ở khu rừng phÃa Tây đèo Vong-thiên, chá» ngà y mai và o cÆ°á»›p Tô-máºu. Ta chia quân là m ba. Má»™t là lá»±c lượng hoà ng-nam Tô-máºu, hiệu quân Bắc-biên thứ ba do Trần-vÅ© thượng tÆ°á»›ng quân Vi Thủ-An chỉ huy, nhiệm vụ giữ nhà . Hai là cánh phục trên Ä‘Æ°á»ng tiến quân của Tống, chặn không cho chúng đánh sang ta. Äạo nà y do chÃnh tôi vá»›i phò-mã chỉ huy được tăng viện các đô thống Hùng Nhân, Âu Hoà ng, Hùng NghÄ©a, Âu Thanh. Lá»±c lượng gồm hiệu Thiên-tá» binh Quảng-vÅ© tả, má»™t lữ Thần-ná»—, Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên, Ä‘á»™i Thần-phong, Thần-tượng, Thần-xà . Ba là đạo đánh chiếm Cổ-vạn, sẽ do VÅ©-kị đại tÆ°á»›ng quân Hà Mai-Việt, đô-thống Äinh Hoà ng-Nghi vá»›i phu nhân là PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh chỉ huy; lá»±c lượng gồm đạo kị binh Phù-đổng, hiệu Thiên-tá» binh Quảng-vÅ© hữu, má»™t Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên, má»™t lữ Thần-ná», Ä‘á»™i Thần-hầu, Thần-báo, Thần-hổ.
Công chúa nói với Hà Mai-Việt, Hoà ng-Nghi:
– Äêm nay các vị cho thú-binh, kị-binh di chuyển trÆ°á»›c, Thiên-tá» binh Ä‘i sau, tiến theo con Ä‘Æ°á»ng Nam-Bắc băng qua đèo Vong-thiên. Nhá»› nhé. Vong-thiên có hai con Ä‘Æ°á»ng băng qua. Má»™t con phÃa Tây, má»™t con phÃa Äông. Ta bá» con Ä‘Æ°á»ng phÃa Tây, vì Tống Ä‘ang đóng trên con Ä‘Æ°á»ng nà y, ta tiến theo con Ä‘Æ°á»ng phÃa Äông. Ta phải tiến sao cho tá»›i chân Bắc đèo và o lúc giá» Tý. Ta chia quân là m hai cánh. Cánh phÃa Tây do VÅ©-kị đại tÆ°á»›ng quân Hà Mai-Việt, đô-thống Hùng Lá»…, Âu Huyá»n, Hùng TrÃ, Âu Lam chỉ huy má»™t lữ kị binh Phù-đổng, má»™t lữ Thiên-tá» binh thuá»™c đạo Quảng-vÅ© tả, Ä‘á»™i Thần-ná», Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên. Cánh phÃa Nam do đô-thống Hoà ng-Nghi PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Hùng TÃn, Âu Hồng chỉ huy má»™t lữ kị binh thuá»™c đạo kị-binh Phù-đổng hữu, má»™t lữ Thiên-tá» binh thuá»™c đạo Quảng-vÅ© hữu, má»™t Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên, má»™t Ä‘á»™i Thần-ná».
Công-chúa chỉ lên sơ đồ vùng Cổ-vạn:
– Trong cuá»™c táºp kÃch nà y ta táºn dùng Thần-hầu, Thần-hổ, Thần-báo, Thần-ngao, Thần-Æ°ng. Khi tiến quân thì sai Thần-Æ°ng bay trên cao thám thÃnh tuần phòng. Thần ngao thám thÃnh, Ä‘á» phòng dÆ°á»›i đất. Khi ta tiến quân qua vùng nà o, cÅ©ng nên lÆ°u Thần-Æ°ng, Thần-ngao lại để canh gác, phòng bị đánh táºp háºu. NhÆ° váºy nhất cá» nhất Ä‘á»™ng của địch ta biết hết.
Công chúa chỉ và o các chúa tướng chỉ huy thú và cung thủ Long-biên:
– Äá»™i Thần-tiá»…n Long-biên Ä‘i đầu cùng vá»›i Thần-hầu, Thần-hổ. XÆ°a nay, khi má»™t con hổ Ä‘i đến đâu, thì mùi hôi toả ra trong vòng bán kÃnh trăm trượng. Há»… chó ngá»i thấy mùi là chúi mÅ©i và o bụi cá». Äó là lý do ta cho Thần-hổ cùng Thần-hầu tiến trÆ°á»›c, phòng chó xủa. Tá»›i hà ng rà o, thì Thần-hầu sẽ leo và o trong, mở cổng. Äá»™i Thần-tiá»…n Long-biên cùng Thần-hổ xông và o trong, tá»a ra phÃa trÆ°á»›c, hai bên phải trái cá»a bảo vệ cho Thần-báo và o sau. Sau khi và o rồi, thì cánh phÃa Nam đánh sang bên Äông. Cánh phÃa Tây đánh vá» Bắc, mở tung các cá»a ra, rồi trấn tại đó. Äến đây thì kị-binh Phù-đổng áºp và o các cá»a tấn công trung Æ°Æ¡ng. Thiên-tá» binh Ä‘i theo sau. Tóm lại thú binh, Ä‘á»™i cung thủ Long-biên có nhiệm vụ đánh chiếm các cá»a, rồi trấn ở đó, không cho địch chạy thoát. Äạo kị binh Phù-đổng phá vỡ phòng tuyến địch. Còn Thiên-tá» binh thì đánh chiếm các kho tà ng, doanh trại, trụ sở.
Bà nhấn mạnh:
– Cần đánh cho mau, cho gá»n. Sao ná»™i trong hai giá» phải chiếm được hết cÆ¡ sở giặc, tổ chức canh phòng thá»±c nghiêm, rồi Ä‘em má»™t lá»±c lượng ra phục trên con Ä‘Æ°á»ng Tây đèo Vong-thiên chá» bá»n Tống rút vá» thì dùng tên, dùng thú chặn đánh. Nhá»›, dù thắng, nhÆ°ng cÅ©ng nên mở con Ä‘Æ°á»ng cho chúng rút vá» Ung-châu.
Bà ghé miệng và o tai Hoà ng-Nghi dặn dò máºt kế.
Ghi chú,
Dùng mồi hôi, nÆ°á»›c tiểu của hổ để uy hiếp chó là má»™t khám phá của tá»™c Việt từ thế ká»· thứ nhất. Trong suốt năm nghìn năm lịch sá», ngÆ°á»i Việt đã táºn dụng cá»p, nÆ°á»›c tiểu, mồ hôi cá»p trong chiến tranh. Cho đến giai Ä‘oạn chiến tranh 1960-1975 du kÃch quân Việt-Nam cÅ©ng dùng nÆ°á»›c tiểu của cá»p hoặc nÆ°á»›c tắm cho cá»p chà và o quần áo để Ä‘á»™t nháºp và o các căn cứ Hoa-Kỳ, khiến quân khuyển vô dụng.
Äêm hôm đó là đêm mÆ°á»i tÆ°, tháng chÃn, niên hiệu Thái-Ninh thứ tÆ°, Ä‘á»i vua Nhân-tông triá»u Lý, bên Trung-nguyên là niên hiệu Hy-Ninh thứ tám (1075) Ä‘á»i vua Thần-tông nhà Tống. DÆ°á»›i ánh trăng huyá»n ảo của rừng núi Bắc-biên, từng Ä‘oà n, từng Ä‘oà n ngÆ°á»i ngá»±a âm thầm di chuyển băng qua ba ngá»n đèo ngắn. NgÆ°á»i ngáºm tăm, ngá»±a khóa mõm, nên chỉ có tiếng bÆ°á»›c chân ngÆ°á»i, tiếng vó ngá»±a, và tiếng bánh xe lóc cóc. Sau khi đổ hết ngá»n đèo thứ ba, thì trÆ°á»›c mặt há» hiện ra khu đồng bằng. Xa xa trong vùng Cổ-vạn má»™t và i nhà còn để đèn, ánh sáng chiếu leo lét cháºp chá»n nhÆ° ma chÆ¡i. Äoà n ngÆ°á»i ngá»±a tẻ ra là m hai... âm thầm và âm thầm.
PhÃa Nam vùng Cổ-vạn không rá»™ng cho lắm. Hoà ng-Nghi nói nhá» vá»›i đám Hùng, Âu:
– Mặt Nam mình có bốn cổng nhá». Váºy hai vị sÆ° huynh, sÆ° tá»·, má»—i ngÆ°á»i đánh chiếm má»™t cổng. Từ trái sang phải, sÆ° huynh Hùng TÃn đánh cổng má»™t, sÆ° tá»· Âu Hồng đánh cổng hai, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, tôi bốn. Kìa trên trá»i Thần-Æ°ng bay lượn bình thÆ°á»ng thế kia là phÃa trong không có quân phòng thủ.
Bốn ngÆ°á»i nhanh nhẹn vẫy tay. Bá»n thiếu niên chỉ huy Thần-hầu, Thần-hổ đã được dặn trÆ°á»›c, chúng cho mở cÅ©i, thả thú ra. Äà n thú im lặng băng mình qua cánh đồng cùng vá»›i Ä‘á»™i tiá»…n thủ Long-biên. PhÃa sau là đoà n Thần-báo, rồi kị binh, Thiên-tá» binh.
Tá»›i hà ng rà o, Thần-hầu nhanh nhẹn trèo lên cây thả mình và o trong mở cá»a. Thần-hổ, Thần-báo, thần tiá»…n Long-biên đã lá»t và o trong. Sau khi phân chia nhiệm vụ cho các lữ trưởng trấn các cổng; Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh dẫn năm chục tiá»…n thủ Long-biên tiến vá» má»™t cổng chÃnh. Ở đây, trên chòi canh, có ngá»n đèn nhá». Hoà ng-Nghi chỉ cho PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh chiếm má»™t cổng lá»›n, còn mình chiếm má»™t cổng lá»›n. Chà ng vẫy tay, má»™t mÅ©i tên phát ra tiếng véo, ngá»n đèn trên chòi canh vỡ tan. Có tiếng binh canh nói:
– Sao tá»± nhiên ngá»n đèn lại tắt váºy kìa? Ra xem sao?
Hai binh canh ra khá»i chòi, thì véo véo hai tiếng, hai ngÆ°á»i trúng tên ngã lá»™n xuống đất. Äám võ sÄ© Long-biên tung mình và o chiếm đồn canh. Äám quân canh Ä‘ang ngon giấc thấy Ä‘á»™ng, giáºt mình thức dáºy, thì Ä‘á»u bị tên bắn trúng trán, ngã lăn xuống. Äám võ sÄ© Long-biên mở toang cổng lá»›n ra. Hoà ng-Nghi cầm chiếc pháo thăng thiên châm ngòi, tung lên cao. Pháo nổ đến đùng má»™t tiếng, tá»a ra ánh sáng mầu tÃm. Äó là lệnh tấn công. Láºp tức Ä‘oà n kị binh Phù-đổng phi qua các cổng và o trong rồi tá»a ra là m hai tiến vá» các mục tiêu. Tiếp theo là Thiên-tá» binh à o và o. Vùng Cổ-vạn tuy rá»™ng, nhÆ°ng phạm vi đóng quân thì có giá»›i hạn. Trong khoảng hÆ¡n giá», quyân Việt đã chiếm xong các doanh trại, kho vÅ© khÃ, khu chuồng ngá»±a, kho lÆ°Æ¡ng thá»±c.
Nhìn kho lÆ°Æ¡ng thá»±c, kho vÅ© khà chất cao nhÆ° núi: Nà o cá khô, tôm khô, thịt khô, nà o gạo, nà o cá», nà o cung, nà o tên, nà o Ä‘ao, nà o thÆ°Æ¡ng... lại có cả kho chứa tiá»n, và ng, bạc nữa; không biết bao nhiêu mà kể. Hoà ng-Nghi nói vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh:
– Em thấy không? Äây rõ rà ng là kho lẫm của Tống triá»u chứ không phải kho của Cổ-vạn. NhÆ° váºy chứng tá» hỠđã chuẩn bị đánh mình xong xuôi, chỉ còn đợi ngà y xuất quân nữa mà thôi.
Khi đánh và o tá»›i trung Æ°Æ¡ng, trị-sở của Cổ-vạn, thì hai Ä‘á»™i kị binh của Hoà ng-Nghi, Hà Mai-Việt gặp nhau. Hà Mai-Việt là má»™t đại tÆ°á»›ng quân đánh dÆ° trăm tráºn, kinh nghiệm có thừa, ông há»i Hoà ng-Nghi:
– Äinh đệ! Ta thấy dÆ°á»ng nhÆ° có má»™t sá»± bất thÆ°á»ng thì phải. Bởi chúng ta đánh sao dá»… quá, không gặp bất cứ má»™t phản ứng lá»›n nà o của bên địch. TrÆ°á»›c sau, chỉ bốn cổng lá»›n, má»—i cổng có không quá năm mÆ°Æ¡i binh canh, vá»›i trăm binh canh kho tà ng. Không lẽ lá»±c lượng của chúng kéo sang Tô-máºu hết? Dù cho chúng kéo sang ta đánh cÆ°á»›p, thì cÅ©ng phải để lại Ãt quân giữ nhà chứ?
– Äệ cÅ©ng thấy thế. Hiện chÆ° quân Ä‘ang lùa dân chúng ra khá»i nhà , rồi thanh lá»c bắt quân, tÆ°á»›ng địch. Ta cứ chá» xem. Bây giá» hãy tiến và o chiếm trị sở của châu Cổ-vạn đã.
Hà Mai-Việt vẫy tay, láºp tức Hùng Nhân, Hùng NghÄ©a cho Ä‘á»™i võ sÄ© Long-biên tiến và o trong hà ng rà o khu trị sở cùng vá»›i Ä‘á»™i Thần-ngao. Lát sau Hùng Nhân chạy ra lắc đầu:
– ThÆ°a đại tÆ°á»›ng quân, trong trị sở không có má»™t ngÆ°á»i nà o cả. Äồ đạc còn nguyên.
Hà Mai-Việt vá»™i và o xem xét; chỉ liếc qua, ông đã tìm thấy ngay rằng bá»n tÆ°á»›ng sÄ© Tống không há» bá» chạy, vì đồ đạc vẫn ngăn nắp, căn nhà sạch sẽ. Ông nói vá»›i Hoà ng-Nghi:
– Thế nà y là thế nà o? Tại sao chúng ta không gặp bá»n tÆ°á»›ng Tống, bá»n binh sÄ© khê Ä‘á»™ng? Chúng Ä‘i đâu hết? Ta phải sai chim Æ°ng trinh sát xem sao má»›i được.
Hoà ng-Nghi ngá»a mặt lên trá»i, miệng cÆ°á»i toe toét. Hà Mai-Việt Ä‘ang lo lắng cuống cuồng lên, mà Hoà ng-Nghi vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh cứ thủng thỉnh; nà o là nghe báo cáo số gia súc, số lúa gạo, số vÅ© khà trong các kho. Rồi lại há»i vá» số tù binh bắt được.
Hà Mai-Việt đỠnghị:
– Ta phải sai chim Æ°ng trinh sát xem sao má»›i được. Không lẽ bá»n chúng biết ta tấn công, rồi dùng kế không thà nh? Vô lý, bởi chúng dùng kế không thà nh, để dâng tÃnh mệnh vợ con, bố mẹ, cùng tà i sản cho ta hay sao?
Các lữ trưởng kị binh, Thiên-tá» binh lần lượt báo cáo: Sau khi bao vây từng nhà , lùa hết già trẻ, lá»›n bé ra đệ thanh lá»c. NhÆ°ng tuyệt không thấy má»™t tên quân Tống, má»™t quân bảo-giáp. Sau khi bắt bố mẹ, vợ con, gia thuá»™c bá»n tÆ°á»›ng Tống, lấy khẩu cung, há» Ä‘á»u khai rằng binh tÆ°á»›ng Tống chuẩn bị từ hÆ¡n ná»a tháng trÆ°á»›c để đánh sang Tô-máºu. NhÆ°ng má»›i lên Ä‘Æ°á»ng có hai ngà y.
Bây giỠHà Mai-Việt mới hiểu tại sao ban nãy ông lo sợ cuống cuồng, mà Hoà ng-Nghi cứ bình tĩnh như không. Ông nói với Hoà ng-Nghi:
– Theo lệnh công chúa Côi-SÆ¡n, thì sau khi đánh chiếm Cổ-vạn, ta phải cho phục binh ở phÃa Tây đồi Vong-thiên, chá» quân Tống rút vá» thì chặn đánh. NhÆ°ng nhÆ° Äinh đệ thấy, quân ta thức suốt đêm qua, lại di chuyển hÆ¡n trăm dặm, rồi chiếm trại nà y. NgÆ°á»i ngá»±a Ä‘á»u mệ lả rồi, bây giá» sao có thể di chuyển ra đèo Vong-thiên mai phục? Mà và dù có lết ra mai phục, thì còn đâu sức mà đánh. Váºy Äinh đệ nghÄ© sao?
– Công-chúa ban lệnh là lệnh tổng quát, phần thi hà nh là nhiệm vụ của chúng ta. Chúng ta phải uyển chuyển thay đổi, chứ không nhất thiết phải giữa nguyên.
– Äệ má»›i cầm quân nên không hiểu NgÅ©-long công chúa tý nà o cả? Äệ nên biết rằng từ thá»i đức Thái-tổ đến giá», NgÅ©-long công chúa đánh đâu thắng đó là nhá» quân lệnh cá»±c kỳ nghiêm. Cái lệnh thép má»—i khi phải đối phó vá»›i cÆ°á»ng địch, sai má»™t Ä‘á»™i Ä‘ao thủ Ä‘i phÃa sau Ä‘á»™i hình xung phong. Ai ngừng lại, lùi lại, đứng lại là chém liá»n... đâu phải mình Long-biên ngÅ© hùng, Tây-hồ thất kiệt, mà cả NgÅ©-long công chúa nữa. Bây giá» hiá»n đệ cãi lệnh thì cãi, chứ huynh thì huynh không dám đâu! Huynh mà cãi lệnh thì mất chá»— Ä‘á»™i nón ngay.
Ông cÆ°á»i:
– ChÃnh Long-biên ngÅ©-hùng, Tây-hồ thất kiệt cÅ©ng khét tiếng là Tháºp-nhị thiết sÆ° (MÆ°á»i hai con sÆ° tá» bằng thép), ká»· luáºt cá»±c nghiêm. Nên mÆ°á»i hai đạo Thiên-tá» binh má»›i có khà thế nghiêng trá»i lệch đất.
Hoà ng-Nghi mỉm cÆ°á»i, ghé miệng và o tai Hà Mai-Việt:
– Cái vụ ra lệnh cho bá»n mình phục ở chân đèo là hÆ° kế, vì sợ tế-tác địch biết được. Chứ sá»± thá»±c công chúa ra máºt lệnh cho em : Cần thắng giặc bất cứ giá nà o, miá»…n Ãt đổ máu là được rồi. Váºy bây giá» ta là m thế nà y ... thế nà y.
Hà Mai-Việt xuất thân trong má»™t gia đình Nho-giáo, phụ thân ông dạy con bằng tinh thần trung-quân, ái-quốc, lấy đạo trung-dung để chÃnh tâm, lấy ngÅ©-thÆ°á»ng để hà nh xá». Nay nghe Hoà ng-Nghi nói những Ä‘iá»u khủng khiếp, ông nhăn mặt:
– Là m váºy, chúng coi mình là phÆ°á»ng bá đạo, cÆ¡ tâm. Có cách nà o khác hÆ¡n không?
– Äại ca theo Nho thì đại ca cho rằng nhÆ° váºy là trái. Còn em, thì em hà nh xá» theo đạo lý tá»™c Việt : Miá»…n sao giữ được nÆ°á»›c, miá»…n sao cho máu đổ Ãt má»›i là chÃnh đạo.
Hà Mai-Việt gáºt đầu vui vẻ. Hoà ng-Nghi lệnh cho Thiên-tá» binh bắt hết bố mẹ, vợ con của tÆ°á»›ng sÄ© Cổ-vạn rồi gá»i Hùng Lá»…, Hùng TrÃ, Hùng TÃn vá»›i Âu Huyá»n, Âu Lam, Âu Hồng lại dặn nhá» mấy câu. Sáu ngÆ°á»i vâng lệnh Ä‘iểm quân lên Ä‘Æ°á»ng.
Hà Mai-Việt, Äinh Hoà ng-Nghi báºn bù đầu vá»›i việc thanh lá»c dân chúng, kiểm kê tà i sản, phân biệt những gì của dân chúng thì trả cho dân chúng. Những gì của Cổ-vạn thì phát cho ngÆ°á»i nghèo. Còn những gì của công khố Tống thì niêm phong lại. Công việc cho đến trÆ°a thì xong.
Cơm trưa xong, có binh canh và o báo:
– ThÆ°a đại-tÆ°á»›ng quân, thÆ°a đô-thống, có Long-thà nh ẩn-sÄ© Tôn Äản cùng phu nhân giá lâm.
Mai-Việt cùng Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh dẫn các tÆ°á»›ng ra cổng đón. Tôn Äản vẫy tay:
– Hà tÆ°á»›ng quân, Äinh đô thống! Miá»…n lá»…! Miá»…n lá»…! Chúng ta đến đây có chuyện khẩn cấp.
Hoà ng-Nghi má»i ông bà và o trong sảnh Ä‘Æ°á»ng. ChÆ° tÆ°á»›ng tá» tá»±u. Äinh Hoà ng-Nghi báo cáo vá» tráºn đánh đêm qua, cùng số lÆ°Æ¡ng thá»±c, vÅ© khÃ, lừa ngá»±a thu được. Tôn-Äản xoa tay và o nhau:
– Tôi không ngá» Tống lại chứa lÆ°Æ¡ng thảo ở Cổ-vạn nhiá»u nhÆ° váºy. Vá»›i kho lÆ°Æ¡ng nà y, có thể nuôi mÆ°á»i vạn quân mã trong má»™t năm. Vá»›i số cung tên, vÅ© khà nà y, có thể trang bị cho năm vạn quân.
Ông rùng mình:
– Nếu ta không khám phá ra âm mÆ°u Nam xâm, nếu chúng ta không ra tay trÆ°á»›c, thì khi Tống khởi sá»±, thá»±c ta không thể nà o chống nổi Tống. Chúng ta đã thà nh công trong tráºn đánh chiếm Cổ-vạn. Tôi xin loan báo cho chÆ° tÆ°á»›ng biết vá» tráºn chiến Tây đèo Vong-thiên.
Ông khoan thai kể:
– Từ trÆ°á»›c đến nay, thủ lÄ©nh chủ khê Ä‘á»™ng Cổ-vạn Nùng Hiệp-Thà nh, á»· dân đông, binh mạnh, lấn áp Tô-máºu hầu Vi Thủ-An riết rồi khinh thÆ°á»ng. Gần đây trong cuá»™c chuẩn bị đánh Äại-Việt, VÆ°Æ¡ng An-Thạch cá» Tả-lãnh-vệ thượng thượng-tÆ°á»›ng quân Chu Am, bát-tác sứ Toà n HÆ°ng Ä‘em năm nghìn quân Quảng đến trấn Cổ-vạn, cùng giúp Nùng huấn luyện tráng Ä‘inh thà nh bảo-giáp , nên quân số bảo-giáp tá»›i bốn nghìn ngÆ°á»i. Äược Nùng Hiệp-Thà nh máºt báo vá» rằng Tô-máºu chỉ có má»™t nghìn hoà ng-nam, nên An-Thạch cà ng coi thÆ°á»ng. Y quyết định Ä‘em lÆ°Æ¡ng thảo, vÅ© khà đồn trú tại đây.
Ông cÆ°á»i lá»›n:
– Biết thế, hÆ¡n tháng qua, tôi cỠđô-thống Hoà ng-Nghi âm thầm đến Tô-Máºu bầy ra vụ Ä‘Ã o và ng, cùng gây sá»± vá»›i Cổ-vạn. Vì tham và ng cÅ©ng có, vì tức giáºn bị khiêu khÃch cÅ©ng có, Hiệp-Thà nh báo tá»± sá»± vá»›i An-Thạch. Thạch máºt lệnh cho Chu, Toà n, Nùng lấy cá»› trả Ä‘Å©a bị khiêu khÃch, đánh sang Tô-máºu vá»›i mục Ä‘Ãch chÃnh là thá» sức phòng thủ của ta, mục Ä‘Ãch phụ để cÆ°á»›p và ng.
Ông ngừng lại hớp một hớp nước trà , rồi tiếp:
– Äược máºt lệnh của Thạch, bá»n Chu, Toà n, Nùng âm thầm dốc toà n lá»±c tiến theo Ä‘Æ°á»ng Tây Vong-thiên, và o đóng ở thung lÅ©ng phÃa Nam, chá» sáng nay sẽ tiến sang đánh Tô-máºu. NhÆ°ng những hoạt Ä‘á»™ng của há» không qua được mắt ta. Ta ra tay trÆ°á»›c. Vì váºy, các vị chiếm Cổ-vạn dá»… dà ng.
Ông ngừng lại một lát, rồi tiếp:
– Vá» tráºn Tây Vong-thiên, chÃnh công-chúa Côi-sÆ¡n vá»›i phò-mã Tôn Mạnh chỉ huy. Äúng giá» Tý, đô-thống Hùng Nhân cùng phu nhân là Âu Hoà ng chỉ huy Ä‘á»™i Thần-hầu Ä‘á»™t nháºp khu chuồng ngá»±a nổi lá»a đốt trại, cắt giây cá»™t ngá»±a, khiến ngá»±a chạy lung tung trong khu vá»±c đóng quân. Tống bị bầt ngá», hÆ¡n giá» sau há» má»›i giữ được yên tÄ©nh. Chu Am nghe báo rằng chỉ có mấy trăm con khỉ đốt doanh trại, thì an tâm. Y ra lệnh cho binh tÆ°á»›ng Ä‘i ngủ, nhÆ°ng không được rồi giáp trụ. Quân tÆ°á»›ng vừa riu riu ngủ, thì Ä‘á»™i Thần-long được thả ra khá»i xe, trà n và o trại tấn công. Binh tÆ°á»›ng có hÆ¡n ba nghìn ngÆ°á»i bị rắn cắn. Doanh trại náo loạn lên. Biết rằng không cho chữa chạy, thì hai giá» sau đám thÆ°Æ¡ng binh sẽ chết hết. Chu Am vá»™i cho hÆ¡n ba nghìn binh nà y trở vá» Cổ-vạn để cứu chữa. Khi há» rá»i doanh trại được ba mÆ°Æ¡i dặm, thì trúng và o tráºn địa Thần-ná» Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên do chÃnh phò-mã Tôn-Mạnh chỉ huy. Phần bị thÆ°Æ¡ng, phần không có má»™c đỡ tên, nên không đầy khắc sau, đám nà y bị tiêu diệt.
Chư tướng vỗ tay hoan hô.
– Sau khi tiêu diệt đám binh sÄ© nà y, phò-mã sai bắn tên lá»a lên trá»i báo hiệu cho công chúa Côi-sÆ¡n biết. Láºp tức công chúa cho Thần-Æ°ng, Thần-phong, tấn công và o dinh trại Tống. PhÃa sau là đội kị-mã, hiệu Thiên-tá» binh Quảng-vÅ©. Trong đêm tối, quân Tống bị ong đốt, bị Æ°ng đánh, bị kị binh, Thiên-tá» binh tấn công, chúng quẳng vÅ© khà bá» chạy tán loạn. Khi vỠđến phÃa Bắc đèo Vong-thiên, thì trá»i tảng sáng, thấy xác chết của đám thÆ°Æ¡ng binh bị Thần-ná» tiêu diệt nằm dà i trên khắp thung lÅ©ng, quân Tống cà ng kinh hồn táng đởm. Giữa lúc đó, trống thúc vang dá»™i, Ä‘á»™i Thiá»n-tiá»…n Long-biên, Ä‘á»™i Thần-ná» trên các ghá»nh đá xuất hiện. Công chúa Côi-sÆ¡n hô lá»›n:
– Buông vÅ© khà đầu hà ng, bằng không ta ra lệnh buôn tên liá»n!
Äám binh tÆ°á»›ng Tống còn chần chá», thì phÃa sau, Ä‘á»™i kị mã, hiệu Thiên-tá» binh Quảng-vÅ© tá»›i. Rồi thình lình đô-thống Hùng Lá»…, Hùng TrÃ, Hùng TÃn cùng các phu nhân dẫn hÆ¡n trăm xe, trên xe chở bố mẹ, vợ con của tÆ°á»›ng sÄ© Tống tá»›i. Äám bố mẹ, vợ con ùa xuống xe chạy lại nói cho binh tÆ°á»›ng Tống biết rằng Cổ-vạn đã bị chiếm mất rồi. Thế là chúng Ä‘Ã nh buông vÅ© khà đầu hà ng.
Tôn Äản nhìn Hoà ng-Nghi:
– Äô-thống nghÄ© ra được mÆ°u dùng gia đình binh tÆ°á»›ng Cổ-vạn, để tránh cuá»™c giao tranh đẫm máu, thá»±c đúng vá»›i chủ đạo tá»™c Việt. Bây giỠđám binh tÆ°á»›ng Tống bị bắt, hay đầu hà ng, Ä‘ang được chỉnh đốn lại để đánh Ung-châu.
PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh há»i:
– Trình thái-sÆ° thúc. Mình có nên dùng binh Tống đánh Tống không? Cái gÆ°Æ¡ng thá»i LÄ©nh-Nam, ta dùng ngÆ°á»i Hán, đánh Hán, cuối cùng các đạo binh đó bị tan rã dá»… dà ng.
Ghi chú,
Tám nà ng PhÆ°Æ¡ng là há»c trò của Lý ThÆ°á»ng-Kiệt. Mà Tôn Äản là sÆ° thúc của ông, nên tám nà ng PhÆ°Æ¡ng gá»i ông là thái sÆ°-thúc.
Cẩm-Thi cÆ°á»i:
– Xưa khác, nay khác. Xưa Hán bắt vợ con tướng sĩ, uy hiếp hỠtheo Hán. Ngược lại ngà y nay ta dùng quân bảo-giáp Cổ-vạn đánh Ung-châu , trong khi vợ con hỠtrong tay ta. Muôn ngà n lần hỠkhông thể phản.
Chiá»u hôm đó, cánh quân của Tây Vong-thiên tá»›i. Công-chúa Côi-sÆ¡n Thanh-Nguyên, phò-mã Tôn Mạnh và o yết kiến Tôn Äản, Cẩm-Thi. Binh tÆ°á»›ng hai đạo gặp nhau mừng chi siết kể. Há» thuáºt cho nhau những chi tiết vá» tráºn đánh.
HÆ¡n ná»a tháng sau, Tôn Äản, Cẩm-Thi, Tôn Mạnh, Thanh-Nguyên Ä‘ang cùng Mai-Việt, Hoà ng-Nghi thảo luáºn vá» vuệc chuẩn bị tiến binh vá» Ung-châu thì có binh canh và o báo:Äại-tÆ°-mã Lý ThÆ°á»ng-Kiệt giá lâm ở cá»a chÃnh Nam.
Tôn Äản, Cẩm-Thi dẫn Tôn Mạnh, Thanh-Nguyên, Mai-Việt, Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, chÆ° tÆ°á»›ng cùng lên ngá»±a ra đón. Ba ngÆ°á»i vừa Ä‘i được trăm trượng thì gặp viên thị-vệ cỡi ngá»±a, tay mang cá», trên có thêu chữ Linh-Nhân hoà ng thái háºu Ä‘ang phi nhÆ° bay. Hoà ng-Nghi quát:
– Ngừng lại!
Nhưng viên thị-vệ cứ ruổi ngựa. Chà ng ra lệnh cho hai võ sĩ Long-biên:
– Bắt tên thị-vệ đó chém liá»n.
Võ-sÄ© Long-biên láºp tức thi hà nh. Tên thị-vệ bị trói và o gốc cây sắp sá»a khai Ä‘ao, thì má»™t Ä‘á»™i ngÆ°á»i ngá»±a phi tá»›i. Hoà ng-Nghi quát:
– Trong trại quân, tuyệt đối không cho ai phi ngựa. Bắt đội kị mã kia ngừng lại.
Võ-sÄ© Long-biên dÆ°Æ¡ng cung lên, tên buông ra véo, véo, bao nhiêu cÆ°Æ¡ng ngá»±a đứt hết. Äá»™i kị mã ngừng lại, bị bao vây liá»n. Có tiếng nói trong trẻo:
– Tôn sÆ° thúc! Hà tÆ°á»›ng quân, Äinh đô thống!
Thì ra Ä‘á»™i kị mã há»™ tống Linh-Nhân hoà ng thái-háºu. Tôn Äản, Cẩm-Thi, Tôn Mạnh, Thanh-Nguyên được miá»…n má»i lá»… nghi; còn Hà Mai-Việt, Äinh Hoà ng-Nghi vá»›i chÆ° tÆ°á»›ng Ä‘á»u nói lá»›n:
– Giáp-trụ trên ngÆ°á»i, bá»n hạ-thần không hà nh lá»… được, xin Thái-háºu khoan thứ.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu tuyên chỉ:
– Äám thị-vệ nà y há»™ tống ta, có đôi Ä‘iá»u vô phép, xin Äô-thống khoan dung.
Hoà ng-Nghi điểm mặt viên tốt trưởng canh cổng:
– NgÆ°á»i là tốt trưởng, phụ trách việc canh cổng, tức là tai mắt phòng vệ giặc táºp kÃch. Khi thấy có khách đến, phải lÆ°u lại, rồi sai ngÆ°á»i và o báo vá»›i ta. Sau đó phải chá» lệnh ta, rồi má»›i được cho và o. Nay tuy ngÆ°á»i có sai binh canh báo vá»›i ta, nhÆ°ng ta chÆ°a có lệnh, mà ngÆ°á»i đã để khách và o trại, là má»™t tá»™i phải chém đầu. Trong doanh trại tuyệt đối cấm ruổi ngá»±a, mà ngÆ°á»i để thị-vệ phi ngá»±a nhÆ° bay là hai tá»™i đáng chém.
Viên tốt trưởng run run:
– Xin đô-thống khoan hồng!
– Tá»· nhÆ° vừa rồi không phải là Thái-háºu, mà là gian tế đánh úp trại, thì giá» nà y toà n quân ở đây sẽ ra sao? Ta không thể khoan hồng cho ngÆ°á»i.
Chà ng lại chỉ mặt tên trưởng toán thị-vệ:
– Thị-vệ là móng vuốt xã-tắc bảo vệ Thiên-tá» cùng hoà ng tá»™c, luáºt lệ phải biết, ká»· luáºt cà ng phải nghiêm. Bởi váºy bất cứ ai phạm quân luáºt, Ä‘á»u có thể tha thứ, duy thị-vệ thì không. NgÆ°á»i á»· há»™ giá Thái-háºu, rồi không coi quân luáºt ra gì Æ°? Äáng lá»… ta chém đầu cả toán, nhÆ°ng có chỉ dụ của Thái-háºu ân xá, nên chỉ mình ngÆ°á»i bị hà nh hình mà thôi.
Chà ng quát đao phủ:
– Äem trưởng toán thị-vệ, viên tốt trưởng ra chém đầu là m hiệu lệnh.
Lát sau Ä‘ao phủ dâng thủ cấp hai ngÆ°á»i. Hoà ng-Nghi sai Ä‘em Ä‘i khắp các doanh trại, cho toà n quân lấy đó là m gÆ°Æ¡ng.
Linh-Nhân hoà ng thái háºu ngợi khen:
– Từ trÆ°á»›c đến giá» chị vẫn nghe ngÆ°á»i ta nói Long-biên ngÅ©-hùng, Tây-hồ thất kiệt coi binh sÄ© nhÆ° chân tay, nhÆ°ng ngược lại trị quân rất nghiêm. Bây giá» chị má»›i được thấy táºn mắt. NhÆ° váºy, má»—i hiệu Thiên-tá» binh tuy chỉ vạn ngÆ°á»i, nhÆ°ng có thể địch lại mÆ°á»i vạn. Chị yên tâm.
Háºu nói vá»›i Tôn Äản:
– Tin tế-tác gá»i từ Quế-châu cho biết, ta đánh Cổ-vạn ngà y 15 tháng 9 mà mãi tá»›i hôm nay là ngà y 1 tháng 10, mà LÆ°u Di má»›i biết. Äúng nhÆ° ta Æ°á»›c Ä‘oán, Di cho rằng đây là cuá»™c đụng chạm giữa hai khê Ä‘á»™ng mà thôi. NhÆ° váºy tin nà y có đến Biện-kinh Ãt ra là cuối tháng mÆ°á»i. Bây giá» ta cho ba đạo Quảng-nguyên, Môn-châu, Lạng-châu vượt biên. Không biết Tôn sÆ° thúc có cao kiến gì không?
Tôn Äản chỉ lên bản đồ:
– Tuân chỉ thái-háºu. Quân ba đạo Quảng-nguyên, Môn-châu, Lạng-châu đã chuẩn bị sẵn, chỉ cần má»™t lệnh ban ra, là ba giá» sau có thể lên Ä‘Æ°á»ng. Bây giá» là giá» Tỵ, ta cho chim Æ°ng mang lệnh Ä‘i, thì hết giá» Ngá», cả ba đạo Ä‘á»u nháºn được lệnh. Giá» Thân cho quân lên Ä‘Æ°á»ng. Giá» Tý thì khởi tấn công.
Ghi chú ,
Theo Tục tÆ°-trị thông giám trÆ°á»ng biên thì quân Việt đánh Cổ-vạn ngà y 15-9 năm Ất-Mão, mà ngà y 28-10 tin má»›i vỠđến Biện-kinh. Mãi đến ngà y 11 tháng 11 (DL. 21-12-1075) triá»u Tống má»›i được tin Cổ-vạn mất. Theo Quách-thị Nam chinh thì VÆ°Æ¡ng An-Thạch thÆ° cho Chu Am tiến đánh Tô-máºu để thá» phản ứng Äại-Việt ngà y 15-9, rồi bị Äại-Việt đánh úp Cổ-vạn, cho nên tin Cổ-vạn thất thủ bị Thạch ỉm Ä‘i, nhÆ°ng cuối cùng Thạch cÅ©ng phải tâu lên vua Thần-tông.
Tôn Äản há»i ThÆ°á»ng-Kiệt:
– Nếu nhÆ° ngà y mai, tôi cho đánh ba ải lá»›n của Tống, thì chỉ ná»™i trong mÆ°á»i ngà y là chiếm được hết. Binh quý hồ tốc. Sau khi chiếm được các ải, tôi để hoà ng-nam trấn đóng bảo vệ Ä‘Æ°á»ng tiếp tế lÆ°Æ¡ng thảo, cùng Ä‘Æ°á»ng rút quân. Còn các hiệu Thiên-tá» binh, quân Bắc-biên tiến vá» Ung-châu. Bấy giá» thì từ LÆ°u Di cho tá»›i Tống triá»u Ä‘á»u rúng Ä‘á»™ng. Chắc chắn chúng sẽ cho quân Khâm, Liêm tiến vá» Tây để đánh Cổ-vạn, rồi tiến và o Bắc-biên đánh úp sau lÆ°ng ta. Váºy nguyên soái phải thừa cÆ¡ đổ bá»™ ngay láºp tức, để triệt căn bản của các đạo quân nà y, rồi cùng tiến vá» Ung-châu.
ThÆ°á»ng-Kiệt cung tay:
– Trình sÆ°-thúc, hiện bẩy hiệu Thiên-tá» binh, đạo kị-binh Phù-Äổng hữu, cùng các đạo Thần-ná», Xa-thạch, Thú-binh đã sẵn sà ng. Binh tÆ°á»›ng Ä‘á»u được thông báo rằng chuẩn bị đánh Chân-lạp cứu Chiêm-thà nh. Khi có tin báo quân Khâm, Liêm khởi hà nh tiến vá» Tây, là cháu cho xuống các chiến hạm ra khÆ¡i. Khi hạm Ä‘á»™i rá»i xa bá» cháu má»›i ra lệnh cho các tÆ°á»›ng, thông báo cho chÆ° quân.
Linh-Nhân hoà ng thái-háºu há»i Tôn Äản:
– ThÆ°a sÆ°-thúc, nhÆ° váºy Cổ-vạn sẽ là cá»a ải địa đầu trấn thủ Äại-Việt. Nhược bằng Cổ-vạn thất thủ thì không những đại quân ta mất Ä‘Æ°á»ng tiếp váºn lÆ°Æ¡ng thảo, mất Ä‘Æ°á»ng vá», mà Äại-Việt còn lâm nguy nữa. Váºy không biết sÆ°-thúc Ä‘á» cá» ai trấn nháºm Cổ-vạn?
Tôn Äản suy nghÄ© má»™t lúc rồi nói:
– NgÆ°á»i trấn thủ Cổ-vạn phải thuá»™c loại trà dÅ©ng tuyệt vá»i má»›i Ä‘Æ°Æ¡ng nổi. Trong các tÆ°á»›ng dá»± tráºn Bắc-biên nà y không ai đủ khả năng. Có lẽ phải má»i sÆ°-huynh Trần Trung-Äạo, hay U-bon vÆ°Æ¡ng Lê Văn má»›i Ä‘Æ°Æ¡ng nổi.
Nghe Tôn Äản nói, công chúa Côi-sÆ¡n mở to đôi mắt sắc nhÆ° dao cao, liếc nhìn ông anh chồng, cÅ©ng là ông anh thứ sáu trong Thuáºn-thiên tháºp hùng, rồi hừ má»™t tiếng:
– Anh sáu khinh thÆ°á»ng em đến thế Æ°? Thế hồi đánh bá»n Äịch Thanh ở Khâm-châu, Liêm-châu thì là ai đấy nhỉ? Vừa thôi nhá!
– Hồi đó em má»›i ba mÆ°Æ¡i tuổi hÆ¡n, khà huyết còn sung thịnh. NhÆ°ng bây giá»... Hừ!
Công-chúa Côi-sÆ¡n vốn nóng tÃnh, bà đứng dáºy hÃt hÆ¡i, rồi phát chiêu Äông-hải lÆ°u phong hÆ°á»›ng Tôn Äản. Chưởng chÆ°a ra hết, mà má»i ngÆ°á»i đã muốn ngá»™p thở. Tôn Äản không ngá» cô sÆ° muá»™i tuổi gần năm mÆ°Æ¡i mà còn nóng nảy nhÆ° xÆ°a, ông vá»™i váºn đủ muá»i thà nh công lá»±c ra đỡ. NhÆ°ng ông đỡ và o quãng không, vì Thanh-Nguyên đã thu chưởng lại, rồi mỉm cÆ°á»i:
– Và thá» anh Tá»±-Mai, Lê Văn có mặt ở đây cÅ©ng phải nể em và i thà nh. Mà anh, thì anh khinh thÆ°á»ng em quá.
Tôn Äản lắc đầu:
– Khiếp quá! Váºy thì anh để lại hiệu binh Bắc-biên thứ ba cho muá»™i vá»›i Mạnh trấn Cổ-vạn. Nhá»›, chá»› có khinh thÆ°á»ng.
Thanh-Nguyên cÆ°á»i đắc ý:
– Anh đừng lo!
Linh-Nhân hoà ng thái háºu mỉm cÆ°á»i:
– Công-chúa Côi-sÆ¡n là ngÆ°á»i con được quốc-trượng Tá»±-An yêu thÆ°Æ¡ng nhất, Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng cÅ©ng sủng ái cùng cá»±c, nên khi công chúa trấn Cổ-vạn sẽ có hai cây cá»™t chống trá»i đứng sau, thì giặc nà o đánh cho nổi?
Công-chúa Ä‘Æ°a mắt nhìn Linh-Nhân hoà ng thái háºu, rồi nói:
– Nhất là lại có bà chúa kho Thiên-Ninh phò tá nữa, thì thần không còn sợ bất cứ loại giặc nà o!
Linh-Nhân hoà ng thái háºu ghé miệng và o tai Thanh-Nguyên thì thầm má»™t lúc. Rồi hai vị nhìn nhau mỉm cÆ°á»i. Có ai ngá», trong cuá»™c đối thoại ngắn ngủi đó của hai thiếu-phụ Việt, mà là m cho thà nh Khâm-châu ngáºp máu và o mấy tháng sau!
Ghi chú hồi thứ 34,
Hồi 34 thuáºt cuá»™c tấn công của quân Äại-Việt và o hà ng rà o 18 ải của Tống đóng dá»c biên giá»›i Äại-Việt. Thuáºt vá» cuá»™c tấn công nà y, dÆ°á»ng nhÆ° sá» Việt chỉ dà nh ra có hai giòng. Ngay những sá»± tÃch của chÆ° tÆ°á»›ng tham dá»± cÅ©ng rất mÆ¡ hồ. Vá» sau trong những táºp sách địa phÆ°Æ¡ng chÃ, hoặc các cuốn phổ tuy có nói đến thần tÃch chÆ° tÆ°á»›ng, nhÆ°ng chỉ thuáºt sá» sà i là « Chống Tống » mà thôi. NhÆ° chép vá» :
– Phạm Dáºt trong Hải-dÆ°Æ¡ng tỉnh thần tÃch;
– VÅ© Quang nhÆ° Lục-Nam địa chÃ;
– Äinh Hoà ng-Nghi nhÆ° Cao-bằng sá»± tÃch;
– Lý Äoan nhÆ° Bắc-ninh tỉnh thần chÃ;
– Trần Ninh nhÆ° Äại-Việt địa dÆ° chÃ,
Các táºp Bắc-ninh tỉnh địa dÆ°, Bắc-thà nh địa dÆ° chà lục, Äại-Nam nhất thống chÃ, Bắc-ninh toà n tỉnh địa dÆ° chÃ... hầu nhÆ° không Ä‘i và o chi tiết, lại nữa bá» quên phu nhân các tÆ°á»›ng.
Ngược lại, chi tiết các tráºn đánh nà y, tôi tìm thấy ở Trung-quốc. Trong những năm 1977-1995, má»—i lần sang Trung-quốc công tác y khoa là tôi lại mang computer, scanner theo, rồi sau những ngà y công tác chÃnh, tôi lần mò và o là ng xã thuá»™c Quảng-Tây, mà trÆ°á»›c đây là các trang Ä‘á»™ng Äại-Việt hoặc khê Ä‘á»™ng Tống thá»i Tống-Lý để tìm tà i liệu. Nhân viên trong phái Ä‘oà n gá»i tôi là ông thầy lẩm cẩm. Và i bạn trẻ Việt chê rằng tôi có dịp là m quen vá»›i các cô đẹp (Ä‘a số là văn công địa phÆ°Æ¡ng) mà bá» phÃ, để Ä‘á»c những bá»™ sách mục là khù khá». Tôi chỉ cÆ°á»i.
1. Dùng thuáºt lá»™t da mặt, cắt mắt, nâng mÅ©i cao, là m trắng da cho các bà , các cô, mà tôi được Ä‘á»c hầu hết gia phả các giòng há» lá»›n tại đây. Thú vị má»™t đểm, là trong gia phả các danh gia đó chép những sá»± kiện giống hệt QTNC, TTCTGCK, TTCTBK.
2. Tôi lại lần mò Ä‘á»c hầu hết những má»™ chà của nhiá»u danh nhân địa phÆ°Æ¡ng còn sót lại, Ä‘á»c những bia không quan trá»ng của các trang Ä‘á»™ng, mà cÆ¡ quan bảo tà ng cấp tÃnh không mang theo. Lại má»™t lần nữa, tôi tìm ra nhiá»u chi tiết vá» thá»i Tống-Lý. Sau đó Ä‘em so sánh các chi tiết nà y vá»›i QTNC,TTCTGCK, TTCTBK cùng gia phả, tuy có khá nhiá»u chi tiết khác biệt nhau, nhÆ°ng cÅ©ng có nhiá»u sá»± kiện giống nhau.
3. Tại thÆ° viện, viện bảo tà ng của huyện Nam-ninh (Ung-châu cÅ©), của tỉnh Quảng-Tây tôi còn tìm được nhiá»u táºp sách má»ng có tÃnh cách địa phÆ°Æ¡ng, hoặc soạn và o thá»i Tống, thá»i Nguyên, thá»i Minh; hoặc soạn và o thá» Tống, rồi các thá»i sau sá»a đổi Ä‘i. Äó là những sách thần ký, địa lý chÃ, địa phÆ°Æ¡ng chÃ. Có sách ghi tác giả, có sách không. Những sách nà y Ãt nhiá»u chép các sá»± kiện lẻ tẻ đã thấy trong các bá»™ gia phả, bia đá, má»™ chÃ, nhÆ°ng chi tiết hÆ¡n. Äó là các bá»™ :
3. Tại thÆ° viện, viện bảo tà ng của huyện Nam-ninh (Ung-châu cÅ©), của tỉnh Quảng-Tây tôi còn tìm được nhiá»u táºp sách má»ng có tÃnh cách địa phÆ°Æ¡ng, hoặc soạn và o thá»i Tống, thá»i Nguyên, thá»i Minh; hoặc soạn và o thá» Tống, rồi các thá»i sau sá»a đổi Ä‘i. Äó là những sách thần ký, địa lý chÃ, địa phÆ°Æ¡ng chÃ. Có sách ghi tác giả, có sách không. Những sách nà y Ãt nhiá»u chép các sá»± kiện lẻ tẻ đã thấy trong các bá»™ gia phả, bia đá, má»™ chÃ, nhÆ°ng chi tiết hÆ¡n. Äó là các bá»™ :
– Ung-châu ká»· sá»± (Nam-Tống, VÆ°Æ¡ng Trá»ng-Nghi),
– Hy-Ninh háºn sá»± bi ký của (Nguyên, Cố Bình),
– Quảng-Tây địa dư chà (Nam Tống, không ghi tác gỉả),
– Quảng-Tây chư thần ký (Nam Tống, không ghi tác giả),
– Khâm-châu địa dư chà (Nam Tống, Phùng Kinh),
– Khâm-châu chư thần ký (Nam Tống, Phùng Kinh),
– Vĩnh-bình chư thần ký (Nam Tống, không ghi tác giả),
– Hổ-môn chư thần ký (Nam Tống, không ghi tác giả),
– Tây-bình chư thần chà (Nam Tống, không ghi tác giả),
– Hổ-môn chư thần chà (Nam Tống, không ghi tác giả),
– Thần-tÃch Há»a-giáp ngÅ© đại vÆ°Æ¡ng từ (Tống, Thẩm ChÃnh-Văn),
– Thái-bình phong váºt chà (Tống, Lý Ôn),
– Hoà nh-sơn sơn xuyên phong vực (Tống, Lý Ôn),
– Tây-bình sơn xuyên cương vực chà (Tống, Lý Ôn),
– Lá»™c-châu sá»± tÃch (Tống, Lý Ôn),
– Lộc-châu cương vực chà (Tống, Lý Ôn),
– Vĩnh-bình sơn xuyên phong vực ký (Tống, Lý Ôn),
– Cổ-vạn sơn xuyên cương vực ký (Tống, Lý Ôn),
– NhÆ°-tÃch sÆ¡n xuyên phong vá»±c chà (Tống, Lý Ôn),
– Ôn-nhuáºn sá»± tÃch (Tống, Chu Äức-Minh),
– Qui-hóa địa dư chà (Tống, Nghiêm Vũ),
– Khâm-châu địa dư chà (Tống, Nghiêm Vũ),
– Nghi-châu địa dư chà (Tống, Nghiêm Vũ),
– Äể-vá»±c địa dÆ° chà (Tống, Nghiêm VÅ©),
– Dung-châu sá»± tÃch (Tống, Lý Ôn),
– Bạch-châu địa dư chà (Tống, Nghiêm Vũ),
– Liêm-châu địa dư chà (Tống, Nghiêm Vũ),
– Äông-hải Hy-Ninh bản mạt (Minh, Vô danh).
Tà i sản của The Creator
15-09-2008, 03:50 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Nam Quốc SÆ¡n HÃ
Tác giả : Yên Tá» CÆ° SÄ© Trần Äại Sỹ
Thể lá»ai: Kiếm hiệp
Há»’I THỨ BA MÆ¯Æ I LÄ‚M
ÄÆ°á»ng vá» Ung-châu
Ngà y Máºu-Thìn, 10 tháng mÆ°á»i má»™t năm Ất-Mão (DL. 20-12-1075), niên hiệu Thái-Ninh thứ tÆ° Ä‘á»i vua Lý Nhân-tông của Äại-Việt, bên Trung-nguyên là niên hiệu Hy-Ninh thứ tám Ä‘á»i vua Thần-tông nhà Tống.
Không gian đế đô Thăng-long, trấn Thanh-hóa, trấn Thiên-trÆ°á»ng, trấn Äồn-sÆ¡n muốn nổ tung lên vì những cuá»™c chuyển quân vÄ© đại. Dân chúng, gia đình tÆ°á»›ng sÄ© chen chúc nhau ở bến thủy-quân để tiá»…n thân nhân lên Ä‘Æ°á»ng và o giúp Chiêm-quốc chống vá»›i Chân-lạp.
Tại Thanh-hóa, hạm Ä‘á»™i Âu-CÆ¡ cáºp bến. Cá» xà phất phá»›i, những cánh buồm lá»›n mầu nâu kéo lên, nổi báºt trên ná»n trá»i xanh lÆ¡. Trên bá» hai hiệu Thiên-tá» binh Hùng-lược, Vạn-tiệp dà n ra; cá» xà bay rợp trá»i, gÆ°Æ¡m Ä‘ao sáng ngá»i, trống thúc vang dá»™i. Trong cái khà thế nghiêng trá»i lệch đất đó, Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng Lý Hoằng-Chân ruổi ngá»±a duyệt qua hà ng binh. Äi cạnh vÆ°Æ¡ng là hai đô-thống Ngô Ức, Tạ Duy vá»›i hai phu nhân PhÆ°Æ¡ng-Dược, PhÆ°Æ¡ng-Quế. PhÃa sau các hà ng quân là vợ con, gia đình bình tÆ°á»›ng Ä‘i tiá»…n Ä‘Æ°a.
Binh tÆ°á»›ng cÅ©ng nhÆ° gia đình Ä‘á»u được thông báo rằng quân trẩy Ä‘i lần nà y để tham chiến tại Pandurango giúp Chiêm-thà nh chống Chân-lạp.
Sau khi duyệt binh rồi, Trung-Thà nh vÆ°Æ¡ng trao cho đô-đốc Trần Phúc, đô-thống Ngô Ức, Tạ Duy má»™t bức thÆ° niêm phong kÃn và dặn nhá»:
- Äây là máºt chỉ của hoà ng-thượng. Khi hạm Ä‘á»™i ra khÆ¡i, thì cả ba vị cùng há»™i nhau lại, mở phong thÆ° nà y và thi hà nh.
Má»™t chiếc chiếc pháo lệnh bắn vá»t lên trên trá»i. Chiếc pháo nổ tung ra bốn phÃa. Äoà n hùng sÆ° hÆ°á»›ng các cầu tầu, lên chiến hạm. Thoáng má»™t cái, hÆ¡n hai vạn ngÆ°á»i ngÆ°a đã rá»i khá»i bá». Sau ba hồi trống, hạm Ä‘á»™i nhổ neo hÆ°á»›ng ra khÆ¡i, phút chốc đã biến mất và o chân trá»i má» mịt.
Äô-đốc Trần Phúc thấy hạm Ä‘á»™i đã rá»i bá» khá xa, trông và o đất liá»n chỉ còn thấy má»™t mầu xanh lÆ¡ của nÆ°á»›c biển, dÆ°á»›i chân mây; những con hải-âu Ä‘ang Ä‘o cánh trên ná»n trá»i... ông má»›i nói vá»›i Ngô Ức, Tạ Duy:
- Xin má»i hai đô-thống, hai phu nhân và o khoang cùng mở máºt chỉ để thi hà nh.
Năm ngÆ°á»i và o trong khoang lá»›n, Trần Phúc mở bao thÆ°a ra. Nhìn tá» giấy in hình chim Æ°ng, má»—i chân cặp má»™t thanh kiếm, thì cả năm Ä‘á»u biết là lệnh của Khu-máºt viện. Trong lệnh vá»n vẹn có mấy giòng:
« Lệnh nói rằng tham chiến ở Pandurango là hÆ° kế để lừa địch. Hãy quay thuyá»n lên phÃa Bắc, rồi giảng giải cho quân sÄ© biết rõ những âm mÆ°u xâm chiếm Äại-Việt của Tống; vì váºy ta phải đánh Tống trÆ°á»›c để tá»± vệ. Khi tá»›i ngoà i khÆ¡i Thiên-trÆ°á»ng, sẽ gặp hạm Ä‘á»™i Bạch-đằng chở hai hiệu Bổng-thánh, Bảo-thắng. Khi tá»›i cá»a sông Hồng, sẽ gặp hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình chở hiệu Thần-Ä‘iện. Ba hạm Ä‘á»™i Ä‘i theo hà ng má»™t. Hạm Ä‘á»™i Âu-CÆ¡ Ä‘i đầu, thứ đến Bạch-đằng. Hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình Ä‘i thứ ba. Tá»›i Äồn-sÆ¡n, sẽ gặp hạm Ä‘á»™i Thần-phù chở hai hiệu VÅ©-thắng, Long-dá»±c Ä‘i thứ tÆ°. Bấy giá» sẽ có lệnh chi tiết sau ».
Năm ngÆ°á»i chia nhau đến từng chiến hạm giảng giải cho binh sÄ©. Nghe các chúa tÆ°á»›ng kể chi tiết vá» vụ Tống chuẩn bị đánh Äại-Việt, nên mình phải ra tay trÆ°á»›c, binh sÄ© hoan hô nhiệt liệt.
Phu-nhân của đô-thống Tạ Duy là PhÆ°Æ¡ng-Quế, đứng trên đỉnh má»™t chiến thuyá»n khÃch lệ tÆ°á»›ng sÄ©:
- ChÆ° quân đã nghe, đã hiểu mục Ä‘Ãch việc ra quân của chúng ta rồi phải không?
- Nghe, hiểu.
- ChÆ° quân từng há»c, từng nghe, từng quỳ gối lá»… Ä‘á»n miếu thá» các anh hùng Ä‘á»i trÆ°á»›c chết cho Äại-Việt. Con ngÆ°á»i ta, ai sinh ra cÅ©ng phải chết, không chết trÆ°á»›c thì chết sau. Nếu nhÆ° được chết cho Äại-Việt, sẽ thà nh thần, Ä‘á»i Ä‘á»i trăm há» tôn thá» má»›i là cái chết xứng đáng. Có phải váºy không?
- Äu...úng!
- Váºy đây là dịp duy nhất để chÆ° quân được chết cho Äại-Việt, được thà nh thần.
- Nghe!
Thuyá»n tiếp tục Ä‘i vá» hÆ°á»›ng Bắc. Sau má»™t ngà y thì gặp hạm Ä‘á»™i Bạch-đằng. Sang ngà y thứ ba lại gặp hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình. Äến ngà y thứ tÆ°, thì chu-sÆ° tá»›i Äồn-sÆ¡n. Äây là căn cứ thủy quân chÃnh của Äại-Việt. Bốn hạm Ä‘á»™i dà n ra thà nh má»™t hà nh dà i. Chim Æ°ng mang lệnh của đại đô đốc Lý Kế-Nguyên tá»›i, má»i các đô-đốc chỉ huy hạm Ä‘á»™i, bẩy đô-thống cùng phu nhân chỉ huy bẩy hiệu Thiên-tá» binh đến soái hạm há»p.
ChÆ° tÆ°á»›ng có mặt đầy đủ. Trên bà n chủ-toạ, nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt ngồi chÃnh giữa. Bên phải là đại đô đốc Lý Kế-Nguyên, bên trái là TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng Lý Chiêu-Văn.
TÃn-nghÄ©a vÆ°Æ¡ng mỉm cÆ°á»i:
- Chắc chÆ° tÆ°á»›ng ngạc nhiên vì sá»± hiện diện của cô-gia ở đây phải không? Bởi trÆ°á»›c đây trong cuá»™c nghị kế Bắc phạt, Linh-nhân hoà ng thái háºu ban chỉ cho cô gia giữ nhiệm vụ tổng trấn từ Hải-vân tá»›i Thanh-hóa, mà sao nay cô gia lại hiện diện phải không? ThÆ°a đó là hÆ° kế để lừa giặc mà thôi.
Nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt để kiếm lệnh lên bà n:
- TrÆ°á»›c hết bản soái loan báo cho các vị biết tình hình mặt tráºn trên bá»™. Äầu tiên là tráºn Cổ-vạn. Bá» ngoà i là Tô-máºu hầu Vi Thủ-An chỉ huy, nhÆ°ng trên thá»±c tế là Côi-sÆ¡n công chúa vá»›i Tôn phò mã. NhÆ° kế đã định trÆ°á»›c: Ngà y 15 tháng 9 lợi dụng địch mang quân sang đánh ta. Ta chia quân là m hai. Má»™t mặt Ä‘i Ä‘Æ°á»ng tắt đánh úp Cổ-vạn; má»™t mặt chặn đánh địch ở đèo Vong-thiên. Toà n bá»™ năm nghìn quân Quảng, bốn nghìn Bảo-binh vừa bị bắt, vừa đầu hà ng, vừa bị giết. Tả-lãnh vệ đại tÆ°á»›ng quân Chu Am bị bắt. Bát tác sứ Toà n HÆ°ng, thủ-lÄ©nh trại Cổ-vạn Nùng Hiệp-Thà nh bị giết. Sau khi lên táºn nÆ¡i kiểm kê chiến lợi phẩm, thái-háºu phải rùng mình, vì số lÆ°Æ¡ng thảo tÃch trữ tại đây có thể nuôi mÆ°á»i vạn quân trong má»™t năm, số vÅ© khà có thể trang bị cho năm vạn quân. Äó là má»™t bằng chắng Tống định dùng lÆ°Æ¡ng thảo đó nuôi quân đánh ta, và d;ung vÅ© khà đó, bắt dân ta nháºp ngÅ© để đánh Liêu.
ChÆ° tÆ°á»›ng vá»— tay.
- Ngà y 1 tháng 10, LÆ°u Di má»›i được tin Cổ-vạn mất. Y tâu vá» triá»u rằng đó là những đụng chạm giữa các khê Ä‘á»™ng. Có lẽ giá» nà y Tống triá»u cÅ©ng chÆ°a biết rõ cuá»™c hà nh quân vÄ© đại của ta vá»›i chủ Ä‘Ãch gì?
Chư tướng lại vỗ tay.
- Ngà y 2 tháng 10, cánh quân Quảng-nguyên, Lạng-châu, Tô-máºu đồng loạt tấn công và o các ải Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n, Vình-bình, Tây-bình, Lá»™c-châu. Trong ba cánh, thì cánh Quảng-nguyên đánh và o Tây-bình, Lá»™c-châu. Cánh nà y do phò-mã Thân Cảnh-Phúc vá»›i hai đô-thống Lý Äoan, Trần Ninh chỉ huy, ba vị phải đối đầu vá»›i quân số đông đảo của Tống gồm hai vạn Bảo-giáp, năm nghìn quân Quảng, ba nghìn kị binh. Nhá» ta táºp kÃch bất ngá», nên chiếm hai châu nà y dá»… dà ng. Bá»n Nùng Toà n-An, Nùng Tông-Äán chạy thoát. Sau khi kiểm kê lÆ°Æ¡ng thảo, Thân phò mã Æ°á»›c tÃnh rằng số lÆ°Æ¡ng tiá»n của Tống chứa tại đây có thể nuôi năm vạn quân trong má»™t năm. Số vÅ© khà có thể trang bị cho bẩy vạn quân. Äó là hai bằng chứng vỠâm mÆ°u của Tống. Trong lúc Tây-bình thất thủ, Trấn-viá»…n đại-tÆ°á»›ng quân LÆ°u Khả của Tống Ä‘ang dẫn quân Quảng, quân kị Ä‘i thao diá»…n cách đó hÆ¡n năm chục dáºm. Bá»n Nùng thoát thân, khẩn khoản xin LÆ°u Ä‘em quân vá» chiếm lại Tây-bình. NhÆ°ng Khả là đại tÆ°á»›ng trà dÅ©ng tuyệt vá»i. Y biết rằng Ä‘em quân chiếm lại Tây-bình rất khó, sao bằng Ä‘em quân Ä‘i Ä‘Æ°á»ng tắt vượt biên đánh và o Lạng-châu, nhÆ° váºy ta phải rút quân vỠđể tá»± cứu.
Äến đó ông ngừng lại uống nÆ°á»›c, là m chÆ° tÆ°á»›ng nóng ruá»™t muốn lên tiếng há»i: Rồi ra sao? NhÆ°ng quân chế thá»i Lý rất nghiêm, nên má»i ngÆ°á»i cố nÃn nhịn ngồi chá». Ông há»i chÆ° tÆ°á»›ng:
- Các vị thỠđoán xem, tình hình sẽ như thế nà o?
Äô-đốc chỉ-huy hạm Ä‘á»™i Thần-phù là Trần Hải đáp:
- Từ mấy chục năm nay, ở Bắc-biên dù thá»i chiến hay thá»i loạn, lúc nà o trên thá»i cÅ©ng có Thần-Æ°ng, dÆ°á»›i đất có Thần-ngao canh phòng; còn quân sÄ©, thì cứ ba Ä‘á»™i, má»™t Ä‘á»™i ứng trá»±c. Chỉ cần ba hồi tù và là có thể lâm chiến. Vì váºy chắc LÆ°u Khả thất bại.
Phu-nhân đô-thống Trần Di là Phương-Lý lắc đầu:
- ThÆ°a đô-đốc không hẳn nhÆ° thế. Bởi trong đêm, hai bên cùng có cuá»™c chuyển quân lá»›n, Thần-Æ°ng, Thần-ngao khó có thể phân biệt. Mà dù có phân biệt, báo Ä‘á»™ng kịp thá»i, thì ta cÅ©ng không thể ứng chiến được ngay, vì kị kinh phi nhÆ° bay! Có thể nhÆ° thế nà y: Quân Tống trà n và o đánh mấy trang ấp sát biên. Mồi trang ấp Ä‘á»u có lÅ©y tre kiên cố bảo vệ, cổng có hoà ng-nam, Thần-ngao canh phòng. Vì váºy Tống phải khó khăn lắm má»›i chiếm được và i trang ấp. Bấy giá» lá»±c lượng Bắc-biên má»›i tiếp cứu.
ThÆ°á»ng-Kiệt hà i lòng:
- Quả đúng nhÆ° PhÆ°Æ¡ng-Lý Æ°á»›c tÃnh. Câu há»i khác được đặt ra: Nếu các vị là vua bà Thiên-Thà nh, hay phò-mã Thân, các vị phản ứng ra sao?
Äô-đốc Trần Phúc chỉ huy hạm Ä‘á»™i Âu-CÆ¡, đô-đốc Trần Lâm chỉ huy hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình cùng đáp:
- ThÆ°a sÆ° huynh, đệ tạm ngừng tiến quân, cho quân của Thân phò mã đánh quặt trở vá», quân phòng thủ Bắc-biên cố thủ trong trang ấp. NhÆ° váºy chỉ hai ngà y quân LÆ°u Khả hết lÆ°Æ¡ng, ắt tan vỡ. Tuy nhiên sẽ có tráºn đánh quyết tá» của Tống vá»›i ta, mà số tổn thất của ta cÅ©ng không nhá».
Ghi chú ,
ThÆ°á»ng-Kiệt là con Ngô An-Ngữ. Mà Ngô là đệ tá» của Trần Tá»±-An. Còn Trần Phúc là cháu ná»™i Trần Kiệt; Trần Lâm là con Trần Phụ-Quốc. Vì váºy so vai vế ThÆ°á»ng-Kiệt thuá»™c vai sÆ° đệ Trần Lâm, và vai sÆ° huynh Trần Phúc.
Äô-thống Quách Y đáp:
- Giặc cùng chá»› Ä‘uổi. Nếu trÆ°á»ng hợp đó xẩy ra, ắt Thân phò mã sai hai đô-thống Lý Äoan, Trần Ninh Ä‘em quân vá» cứu Lạng-châu. Hai trá»± Äoan, Ninh sẽ không ngại ngùng gì mà bắt hết vợ con tÆ°á»›ng sÄ© Tống chở ra mặt tráºn cho Ä‘i trÆ°á»›c, rồi Ä‘á»™i cung thủ núp sau, để Ä‘e dá»a: Ai hà ng thì tha cho cả bản thân và gia đình. Ai chống thì cứ tiến lên, bắn ra để vợ con chết trÆ°á»›c!
Cả năm đô-đốc Lý Kế-Nguyên, Trần Phúc, Trần An, Trần-Hải, Trần-Lâm Ä‘á»u lắc đầu, phì cÆ°á»i:
- Hà nh sá»± nhÆ° váºy thì thà nh công đấy, nhÆ°ng thiếu tinh thần võ-đạo! Giặc nó cÆ°á»i mình rằng hèn, rằng chÆ¡i cùi! Thiếu anh hùng tÃnh.
Äô-thống Tạ Duy cãi:
- TrÆ°á»ng hợp nà y má»›i đúng võ đạo. Äúng đứt Ä‘uôi con nòong ná»oc Ä‘i chứ lị. Các vị có biết không, khi còn sinh thá»i, sÆ°-phụ dạy: « Trong việc há»™ quốc, nếu phải là m bất cứ việc gì, dù dÆ¡ bẩn, dù ác Ä‘á»™c, cÅ©ng là m. Vả phép dụng binh, là m sao đổ máu cà ng Ãt, thì dù phải có hà nh vi bần tiện đến đâu cÅ©ng là m ». Vì váºy bá»n đệ đã hẹn nhau, khi chÆ¡i vá»›i Tống, nếu cần thì bóp dế, xà i cẩu quyá»n cÅ©ng xà i, nếu phải chÆ¡i cùi cÅ©ng chÆ¡i!
Uy tÃn Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng cá»±c kỳ lá»›n trong thá»i Lý, vì váºy khi nghe Tạ Duy nhắc đến ngà i, tá»± nhiên má»i ngÆ°á»i ngồi ngay ngắn lại. ThÆ°á»ng-Kiệt gáºt đầu:
- Quả đúng nhÆ° lá»i Tạ đô-thống nói. Khi được tin LÆ°u Khải Ä‘em quân trà n và o biên giá»›i ta, Thân phò mã sai hai đô-thống Lý, Trần Ä‘em thú-binh, kị-binh, cùng Thần-ná» trở vá» tiếp cứu. Còn vua bà Thiên-Thà nh thì Ä‘em hai hiệu binh Hồng-châu, Kinh-Bắc ứng chiến. Trong khi hai bên đối tráºn, Äô-thống Trần Ninh Ä‘em năm mÆ°Æ¡i xe, trên chở bố mẹ, vợ con các tÆ°á»›ng Tống ra, rồi cho Ä‘á»™i Thần-ná», Thần-tiá»…n Long-biên Ä‘i sau. Tá»›i trÆ°á»›c tráºn, đô-thống gá»i các tÆ°á»›ng sÄ© Tống: « PhÃa trÆ°á»›c, các ngÆ°á»i tiến lên đánh các trang ấp, thì trang ấp kiên cố, đánh không nổi. Các ngÆ°á»i lùi trở vá», thì Tây-bình, Lá»™c-châu bị chiếm, vợ con, của cải trong tay chúng ta. Nà y! Các ngÆ°á»i nên nhá»› quân Äại-Việt là quân nhân nghÄ©a, nếu các ngÆ°á»i buông vÅ© khà đầu hà ng, thì không những tÃnh mệnh được tha, mà của cải cùng gia thuá»™c cÅ©ng được an toà n ». Binh tÆ°á»›ng Tống kinh hoà ng, má»™t và i ngÆ°á»i buông vÅ© khà đầu hà ng, láºp tức bị LÆ°u Khải chém đầu tại chá»—, rồi hô tiến lên. Äô-thống Lý Äoan chụp ngay hai đứa trẻ còn bế ngá»a, trong đám con của binh-sÄ© Tống xé tét là m hai mảnh. TÆ°á»›ng sÄ© Tống kinh hoà ng, đồng buông vÅ© khà đầu hà ng.
Tây-hồ thất kiệt cÆ°á»i khoái trá:
- Bá»n Long-biên ngÅ© hùng chÆ¡i mánh nà y hay thá»±c!
Äô-đốc Lý Kế-Nguyên lắc đầu:
- Xé xác trẻ con vô tá»™i nhÆ° váºy e tổn thÆ°Æ¡ng đến đức hiếu sinh của Thượng-Äế. Muôn ngà n lần không nên.
Tây-hồ thất kiệt lại bÆ°ng miệng cÆ°á»i.
- Tôi bà n váºy không đúng sao?
Lý Kế-Nguyên cau mà y: Không lẽ đây cũng là võ đạo?
Äô-thống Mai Cầm báºt cÆ°á»i:
- ThÆ°a quan Thái-phó! Quan Thái-phó là thầy của Thái-háºu, cÅ©ng nhÆ° thầy của bá»n cháu. Bá»n cháu đâu đám bảo Thái-phó sai? NhÆ°ng Thái-phó Æ¡i! NgÆ°á»i tắm trong đạo của đức thánh Khổng, thì khó mà hiểu được bá»n ăn nà y, móc túi nhÆ° bá»n cháu.
- ?!?!?!
- Cháu chắc Lý Äoan đã dùng vải bá»c xác con chó, con thá» gì đó, giả là m trẻ nÃt, rồi Ä‘em xé để hù bá»n Tống mà thôi, chứ đâu có xé xác trẻ thÆ¡!
ThÆ°á»ng-Kiệt báºt cÆ°á»i:
- Lý đô-thống quả đã hà nh sá»± nhÆ° Mai đô-thống Æ°á»›c tÃnh.
Lý Kế-Nguyên là một thứ quân tỠđầy đức khiêm-cung, biết mình lý giải sai, ông cung tay hướng Mai Cầm:
- Nguyên nà y thực không bằng Mai đô-thống.
- Cháu không dám. Äa tạ Thái-phó đã dạy cho cháu má»™t bà i há»c vỠđức khiêm-cung của ngÆ°á»i quân tá».
ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp:
- NhÆ°ng LÆ°u Khải vá»›i Ä‘á»™i võ-sÄ© trá»±c thuá»™c không chịu hà ng. Chúng xông và o tráºn định bắt hai đô thống Lý Äoan, Trần Ninh. Chỉ hai chiêu LÆ°u đánh Lý, Trần phun máu miệng bá» chạy. CÅ©ng may Thân phò mã vừa tá»›i. LÆ°u thách Thân phò mã đấu tay đôi. Thân phò mã vá»›i LÆ°u đấu đến hÆ¡n trăm chiêu bất phân thắng bại. Vì LÆ°u đã ở và o tuổi gần bốn mÆ°Æ¡i, công lá»±c thâm háºu vô song, trong khi Thân phò mã má»›i vừa tá»›i tuổi hai mÆ°Æ¡i lăm.
ChÆ° tÆ°á»›ng Ä‘á»u suýt xoa vá» bản lÄ©nh của LÆ°u hải, bởi bản lÄ©nh của phò-mã Thân Cảnh-Long đứng và o hà ng số má»™t số hai Äại-Việt.
- Dần dần, Thân phò mã yếu thế. Phò-mã Ä‘Ã nh đánh má»™t chiêu, rồi nhảy ra ngoà i chịu thua. NgÆ°á»i giữ lá»i hứa, thả cho LÆ°u vá» Tống. LÆ°u đắc chà cÆ°á»i nhạt: « Ta tưởng Mục-ngÆ°u thiá»n chưởng của Nam-man xuất ra từ Thiá»n-công là vô địch thiên hạ, hóa ra cÅ©ng tầm thÆ°á»ng thôi ». Y vừa giáºt cÆ°Æ¡ng cho ngá»±a Ä‘i, thì má»™t mã phu Äại-Việt tung cái túi vải to bằng quả dÆ°a và o ngÆ°á»i y. Cái túi bay rất cháºm, nhÆ°ng quay rất mau. Y vung tay định đỡ, thì cái túi vỡ tan ra, rồi hai viên sá»i trúng và o huyệt Khúc-trì, hai viên khác trúng và o huyệt DÆ°Æ¡ng-lăng-Tuyá»n của y, khiến chân tay y cứng Ä‘Æ¡; rồi má»™t cái đùi chó trong túi bay ra chui tá»t và o miệng y, khiến y ngáºm lại không được.
Má»i ngÆ°á»i cùng báºt lên tiếng kêu:
- Má»™c-tồn Vá»ng-thê hòa thượng.
- Äúng thế. Quả là ngà i!
ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp: Thình lình má»™t viên kị mã Tống tung ngÆ°á»i lên; ông vá»— và o vai LÆ°u Khải má»™t cái, khiến huyệt đạo của y được giải khai. Y lấy cái đùi chó trong miệng ra rồi chá»i:
- Äồ hèn hạ đánh trá»™m. Nếu Má»™c-tồn Vá»ng-thê có giá»i hãy xuất hiện cùng má»— đấu và i ngà n hiệp.
Bấy giá» chÆ° quân má»›i nhìn ngÆ°á»i giải huyệt cho LÆ°u Khải, thì ra y là má»™t nhà sÆ° mặc áo cà -sa đại hồng.
Má»™c-tồn Vá»ng-thê hoà thượng từ trong quân Việt tung mình nhảy ra. Binh sÄ© Việt đồng chắp tay vái:
- Nam mô Má»™c-tồn Vá»ng-thê bồ-tát.
Hoà -thượng hất hà m há»i LÆ°u Khải:
- Nhất sinh ta không chấp bá»n háºu bối các ngÆ°Æ¡i. NgÆ°Æ¡i đấu võ vá»›i tên bé con Cảnh-Long, ngÆ°Æ¡i thắng y, y rá»™ng lượng tha cho mi sống; đáng lẽ mi phải lủi ngay má»›i phải. Äây mi lại nhục mạ võ công Äại-Việt, nên ta má»›i trừng phạt mi. Váºy ta ra chiêu đây, nếu mi đỡ được của ta ba chưởng, thì ta tha cho mi sống. Äỡ Ä‘i, chiêu thứ nhất nà y.
Nói rồi ngà i phát chiêu, đó là chiêu Thiên-vÆ°Æ¡ng trấn thiên. LÆ°u Khả váºn đủ mÆ°á»i thà nh công lá»±c đỡ. Ầm má»™t tiếng, ngÆ°á»i y bay bổng lên cao. Y rÆ¡i xuống đất nhÆ° trái mÃt rụng, miệng ứa máu ra. Con ngá»±a của y thì bị tan là m năm sáu mảnh, máu me, ruá»™t gan bay tứ tung.
Mộc-tồn hoà thượng nói:
- Nếu ta đánh má»™t chưởng nữa, thì ngÆ°á»i mi sẽ bẹp nhÆ° con tép bị ngá»±a dẵm lên. Váºy ta cho mi thở trong mÆ°á»i tức, rồi ta đánh chiêu thứ nhì.
LÆ°u Khả thở đến tức thứ bẩy thì lảo đảo đứng dáºy. Má»™c-tồn hoà thượng phát chiêu thứ hai, đó là chiêu Lôi-đả Ân-tặc. Chưởng chÆ°a ra hết mà LÆ°u Khả đã ngã lăn xuống đất. Bá»—ng có bóng và ng thấp thoáng, nhà sÆ° giải huyệt cho LÆ°u Khải nhảy ra vung chưởng đánh cắt và o giữa chưởng của ngà i. Ầm má»™t tiếng, nhà sÆ° đó báºt tung lại sau ba bÆ°á»›c liá»n. Má»™c-Tồn hòa thượng cÆ°á»i nhạt:
- NgÆ°á»i chẳng là đại-sÆ° Pháp-Nhẫn, thủ tá»a Äạt-ma Ä‘Æ°á»ng chùa Thiếu-lâm đấy Æ°? Là cao tăng, mà sao ngÆ°á»i lại theo quân Tống xâm lăng Äại-Việt? Hãy đỡ chiêu nữa của ta.
Bồ-tát lại đánh tiếp chiêu thứ ba. Äại-sÆ° Pháp-Nhẫn Ä‘Æ°a cả hai chưởng ra đỡ. Má»i ngÆ°á»i thét lên kinh khủng, vì dù vá»›i chiêu đó, thì cả ông vá»›i LÆ°u Khả Ä‘á»u tan xÆ°Æ¡ng nát thịt ra mà chết. Bá»—ng có tiếng quát thanh thoát:
- Xin Bồ-tát dung tình!
Rồi hai nhà sÆ° náo nâu tung mình ra cùng đỡ chưởng thứ ba của ngà i. Ầm má»™t tiếng, đại sÆ° Pháp-nhẫn vá»›i hai nhà sÆ° áo nâu Ä‘á»u lảo đảo muốn ngã. Má»™t nhà sÆ° áo nâu chắp tay hà nh lá»…:
- Äại bồ-tát, tiểu tăng lá»›n máºt dám xin đại bồ-tát tha mạng cho vị đại sÆ° Pháp-Nhẫn. Bởi ngÆ°á»i là má»™t cao tăng đạo cao đức trá»ng.
Má»™c-tồn hoà -thượng cÆ°á»i nhạt:
- Thì ra hai thánh tăng Minh-Không, Äạo-Hạnh đấy Æ°? Tại sao ngÆ°á»i lại cứu bá»n Tống?
Nghe đến Minh-Không, Tây-hồ thất kiệt đồng Ä‘Æ°a mắt nhìn nhau, vì ngà i chÃnh là Minh-Không bồ tát thá»i Thuáºn-thiên tái giáng sinh. Trong thá»i thÆ¡ ấu, khi bẩy vị còn ăn xin lang thang ở Thăng-long, ngà i đã phát tâm bồ-Ä‘á» gá»i TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng nuôi dạy, rồi được Khai-Quốc vÆ°Æ¡ng thu là m đệ tá», cho nên ngà y nay má»›i thà nh đại tÆ°á»›ng.
Minh-Không đại sư chắp tay:
- Bạch bồ tát! TrÆ°á»›c đây đại-sÆ° Pháp-Nhẫn không những đã cản trở vua Tống Anh-Tông Ä‘em quân đánh Äại-Việt mà thôi, ngà i còn khuyên nhà vua không cho Ä‘em quân sang đánh tất cả các nÆ°á»›c lân bang nữa. Vì LÆ°u tÆ°á»›ng quân là đệ tá» của đại sÆ°. Äứng trÆ°á»›c cái chết của đệ tá», há»i ai Ä‘ang tâm đứng nhìn? Vì váºy đại sÆ° phải ra tay cứu LÆ°u tÆ°á»›ng quân, đó là lẽ thÆ°á»ng tình.
Mộc-tồn bồ-tát chắp tay hà nh lễ với đại-sư Pháp-Nhẫn ba lễ rồi móc trong túi ra năm viên thuốc trao cho ngà i:
- Thiên tai! Thiện tai! Má»™c-tồn nà y kiến văn hủ láºu, nên không biết được tâm bồ tát của đại-sÆ°. Mong đại sÆ° há»· xả ân xá cho.
Rồi ngà i bá» năm viên thuốc và o miệng đại sÆ° Pháp-Nhẫn. Äại-sÆ° Pháp-Nhẫn nuốt thuốc, sau khi váºn khà mấy tức, ngà i má»a ra má»™t búng máu, rồi đứng dáºy chắp tay vái Má»™c-tồn bồ tát:
- Äa tạ Bồ-tát ban thuốc.
Mộc-tồn bồ tát hướng phò-mã Thân Cảnh-Long nói:
- Bé con, ta mang Lưu Khải đi nhé!
Rồi ngà i chụp LÆ°u Khải cặp và o nách, cùng đại sÆ° Minh-Không, Äạo-Hạnh, Pháp-Nhẫn tung mình và o rừng mất hút.
Äô-thống Triệu Thu há»i:
- Trình nguyên-soái, đạo quân đánh Tây-bình, Lộc-châu coi như xong. Thế còn đạo quân đánh Vĩnh-bình, Thái-bình, Hoà nh-sơn ra sao?
- Vì những thù háºn giữa Môn-châu vá»›i VÄ©nh-bình, nên khi lệnh tấn công ban ra, Trấn-Bắc thượng tÆ°á»›ng quân Hoà ng Kim-Mãn cùng đô-thống VÅ© Quang xua quân đánh trà n sang nhÆ° nÆ°á»›c vỡ bá». Quân VÄ©nh-bình chống cá»± rất mãnh liệt. Hoà ng-nam của Môn-châu chết khá nhiá»u, mà không lá»t được và o ải. May nhá» phu nhân của đô-thống VÅ© Quang là Võ Kim-Liên rất can đảm, bà thân cầm Ä‘ao Ä‘i đầu, chỉ huy Ä‘á»™i binh thú tấn công: Trên trá»i Thần-Æ°ng đánh xuống, bên dÆ°á»›i Thần-ná» bắn yểm trợ, rồi cho Thần-phong nhà o xuống đốt; đợi khi quân phòng thủ rối loạn, má»›i cho Thần-hổ, Thần-báo, Thần-ngao, Thần-tượng xung phong. Bấy giá» quân ta má»›i lá»t và o trong ải.
Ông đưa mắt nhìn chư tướng một lượt rồi tiếp:
- Khi chiếm VÄ©nh-bình xong, Äô-thống VÅ© Quang kiểm kê tà i sản báo cáo vá» rằng số lÆ°Æ¡ng thảo, tiá»n bạc chất ở đây có thể nuôi mÆ°á»i vạn quân trong má»™t năm. Số vÅ© khà có thể trang bị cho năm vạn quân. Äây là bằng cá»› thừ ba vỠâm mÆ°u của Tống. Chiến thắng vẻ vang, quân hầu Hoà ng Kim-Mãn cùng ba con trai má»›i nghÄ© đến trả thù năm xÆ°a bị Tô Tá xua quân sang hãm hiếp vợ con hầu trÆ°á»›c mặt hầu, giết không biết bao nhiêu dân VÄ©nh-bình. Mặc dù có sá»± can thiệp của Äô-thống VÅ© Quang, phu-nhân Võ Kim-Loan, nhÆ°ng Hoà ng quân hầu cÅ©ng cứ trả thù.
Ông thở dà i lắc đầu:
- Hầu sai Ä‘em mẹ, vợ, con của tÆ°á»›ng sÄ© VÄ©nh-bình, Tô Tá ra hà nh hình. Lối hà nh hình thá»±c kinh khủng, dã man, tà n bạo chÆ°a từng có: Sai đặt tiệc rượu để những tÆ°á»›ng sÄ© Môn-châu có vợ con, gia thuá»™c bị Tô Tá cho hãm hiếp, chém giết trÆ°á»›c đây, vừa ăn vừa coi. Còn tÆ°á»›ng sÄ© của Tô Tá bị trói và o cá»c gần đó để thấy bố, mẹ, vợ, con há» bị xẻo từng miếng thịt, hoặc lấy dùi nung trong bếp than, rồi xiên và o thịt. Tá»™i nhân gà o khóc thê thảm, mà không chết được. Cuá»™c hà nh hình kéo dà i suốt má»™t ngà y, đám già trẻ khốn nạn đó má»›i chết. Hôm sau, Hoà ng hầu lại Ä‘em đám tÆ°á»›ng sÄ© Môn-châu tẩm máºt lên ngÆ°á»i, rồi để trÆ°á»›c các ổ kiến lá»a cho kiến bò lên cắn. Tá»™i nhân rên rỉ suốt hai ngà y mà chÆ°a chết. Äứng trÆ°á»›c vụ nà y, đô-thống VÅ© Quang nảy ra ý má»i Má»™c-tồn bồ-tát can thiệp. NhÆ°ng không biết ngà i ở đâu? May thay, giữa lúc đó, sứ giả của Ưng-sÆ¡n song hiệp Ä‘em thanh kiếm tá»›i nói vá»›i Hoà ng hầu phải chá»n má»™t trong hai Ä‘iá»u: Hoặc là tha tất cả tá»™i nhân, trao cho sứ giả mang vá» Vạn-thảo sÆ¡n trang trị bệnh; tá»± háºu không được giết hay đánh tù binh, dân chúng VÄ©nh-bình; phải ngăn cấm binh sÄ© cÆ°á»›p bóc, hãm hiếp dân chúng. Hoặc là dùng thanh kiếm nà y tá»± tá» ngay. Nếu trong ba ngà y không thi hà nh xong, thì Ưng-sÆ¡n sẽ giết cả nhà hầu, đến con chó, con mèo cÅ©ng không tha. Hoà ng hầu kinh hãi, vá»™i chá»n Ä‘iá»u thứ nhất.
Lý ThÆ°á»ng-Kiệt sai thân binh Ä‘em nÆ°á»›c trà má»i chÆ° tÆ°á»›ng uống cho ấm bụng, rồi tiếp:
- Trong bốn cánh quân, thì cánh Quảng-nguyên thiếu may mắn nhất. Thái-tá» thiếu bảo, Phiêu-kị đại tÆ°á»›ng quân, Quảng-nguyên hầu LÆ°u Ká»· chia quân là m hai. ChÃnh hầu Ä‘em quân Bắc-biên, hoà ng-nam đánh Hoà nh-sÆ¡n; đô-thống Phạm Dáºt, vá»›i phu nhân Lê Kim-Liên mang quân đánh Thái-bình. Không may cho ta, tế-tác của Trấn-Nam tÆ°á»›ng quân Thái Bằng biết tin trÆ°á»›c má»™t ngà y, nên y cho má»™t ná»a quân đóng ngoà i trại, má»™t ná»a quân đóng trong trại là m thế á»· dốc. Khi quân ta đến nÆ¡i, hai bên giao tranh cá»±c kỳ ác liệt. Cánh quân của đô-thống Phạm Dáºt gồm hiệu Thiên-tá» binh Ngá»±-long do chÃnh đô-thống chỉ huy vá»›i Ä‘á»™i Thần-ngao. Phu nhân Lê Kim-Liên chỉ huy thú binh, Thần-ná», Ä‘á»™i Thần-tiá»…n Long-biên xung phong bốn lần Ä‘á»u bị đánh báºt ra. Cuối cùng ban đêm phu nhân cho Ä‘á»™i Thần-hầu Ä‘á»™t nháºp ải Thái-bình đốt doanh trại, nhà cá»a. Trong lúc quân Tống lo cứu há»a, quân ta má»›i đánh và o được. Trấn-Nam tÆ°á»›ng quân Thái Bằng Ä‘em tà n quân bá» chạy, An-viá»…n tÆ°á»›ng quân Lâm Máºu-Thăng bị chết tại tráºn. Có lẽ đây là cuá»™c giao tranh khốc liệt nhất. Còn LÆ°u quân hầu đánh Hoà nh-sÆ¡n có phần cÆ¡ cá»±c hÆ¡n. Sau ba ngà y giao tranh bất phân thắng bại, hoà ng-nam, quân Bắc-biên chết quá nhiá»u, LÆ°u hầu định rút lui. Giữa lúc đó, đô-thống Phạm Dáºt Ä‘em quân tiếp viện. Sau hÆ¡n ngà y giao chiến cá»±c kỳ khó khăn, quân ta có vẻ thắng thế, thì má»™t tÆ°á»›ng Tống đấu vá»›i LÆ°u hầu hÆ¡n trăm hiệp. Hầu bị trúng chưởng suýt bá» mạng. May thay lúc đó, phu-nhân Ngô Cẩm-Thi xuất hiện cứu hầu. Phu nhân đấu vá»›i tÆ°á»›ng đó đến ba trăm chiêu má»›i hạ được y. Thì ra y là Yên Äạt. Nguyên y vâng lệnh triá»u Tống Ä‘i kiểm tra lÆ°Æ¡ng thảo ở Nam thùy, giữa lúc y ở Hoà nh-sÆ¡n thì xẩy ra cuá»™c chiến. Sau khi Yên Äạt bá» chạy, ta chiếm Hoà nh-sÆ¡n. Trần-Nam tÆ°á»›ng quân Thái Bằng bị bà Ngô Cẩm-Thi giết chết, quản hạt NgÅ© Cá» bị Lê Kim-Liên giết, giám-áp trại Quách VÄ©nh-Nghiêm bị đô-thống Phạm-Dáºt giết. LÆ°u hầu kiểm kê chiến lợi phẩm ở hai trại nà y mà phát rùng mình: LÆ°Æ¡ng thảo đủ nuôi hai mÆ°Æ¡i vạn binh trong má»™t năm, vÅ© khà đủ trang bị cho năm vạn quân. Äây là bằng chứng thứ tÆ° vỠâm mÆ°u của Tống định đánh ta.
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng suýt xoa:
- Tổng cá»™ng lÆ°Æ¡ng tiá»n cả vùng Nam-thùy mà ta thu được, tÃnh ra có thể nuôi năm mÆ°Æ¡i vạn quân trong má»™t năm, vÅ© khà có thể trang bị cho ba mÆ°Æ¡i vạn binh. NhÆ° thế đủ hiểu rằng Tống đã chuẩn bị xong để Ä‘em trăm vạn ngÆ°á»i đánh ta trong sáu tháng, không cần tiếp tế. Số vÅ© khà dá»± trù bắt ngÆ°á»i mình để thà nh láºp đạo quân ba mÆ°Æ¡i vạn, rồi Ä‘em lên đánh Liêu, đánh Hạ.
ThÆ°á»ng-Kiệt để cho chÆ° tÆ°á»›ng nghỉ má»™t khắc, rồi tiếp:
- Äạo trên bá»™ đã xong. Nay ta được tin LÆ°u-Di sai chuyển tất cả quân ở Khâm-châu, Liêm-châu kéo vá» chiếm lại Cổ-vạn, Tây-bình, Lá»™c-châu. HỠđã khởi hà nh hai ngà y rồi. Bây giá» ta thừa cÆ¡ đánh úp Khâm, Liêm châu. Các vị được cái danh dá»± đánh tráºn nà y.
Các tÆ°á»›ng vá»— tay nhiệt liệt phấn khởi. ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp:
- Lá»±c lượng chúng ta đây có bốn hạm Ä‘á»™i, bẩy hiệu Thiên-tá» binh, má»™t đạo kị binh, má»™t lữ Thạch-xa, má»™t lữ Thần-ná», thêm Ä‘á»™i Giao-long Tây-hồ. Chúng ta có nhiệm vụ đánh chiếm Khâm-châu, Liêm-châu. Äánh Khâm-châu, thì chỉ cần đổ lên bá» biển, là tiến tá»›i nÆ¡i. Tuy nhiên che mặt Nam cho Khâm-châu gồm các ải dá»c biên giá»›i NhÆ°-hồng, NhÆ°-tÃch, Äể-trạo, Thiên-long. Ta phải đánh bốn trại nà y trÆ°á»›c. Sau khi chiếm các trại biên phòng, ta tiến vá» Ung-châu. Trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, phải đánh Dung-châu, Bạch-châu, Nghi-châu.
Giữa cái không khà trang nghiêm của lịch sỠấy, chÆ° tÆ°á»›ng cùng im lặng, đến ná»—i những ngÆ°á»i ngồi bên nhau có thể nghe thấy tiếng tim Ä‘áºp của nhau. Trong khoang có tá»›i hÆ¡n trăm ngÆ°á»i, mà im lặng nhÆ° trong đêm khuya.
ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp:
- Ta chia quân là m ba cánh. Cánh thứ nhất đánh và o các ải trá»±c thuá»™c Khân-châu là NhÆ°-hồng, NhÆ°-tÃch, Äể-trạo, Thiên-long. Tại vùng nà y Tống có đạo binh-triá»u thứ 34, má»™t lữ kị-binh 44, nhÆ°ng hỠđã tiến vá» phÃa Tây để cứu Cổ-vạn rồi, thà nh ra há» chỉ có bảo-giáp giữ nhà mà thôi. Má»—i ải có khoảng hai nghìn ngÆ°á»i, được luyện táºp cá»±c kỳ tinh nhuệ nhÆ° binh triá»u. Thế mà ta phải đánh thá»±c nhanh, bằng không đạo binh cứu viện lại lá»™n trở vá», thì khó thà nh công.
Ông hÆ°á»›ng và o TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng:
- Lực lượng đánh vùng nà y gồm hạm đội Thần-phù của đô-đốc Trần Hải, bộ binh gồm hai hiệu Thiên-tỠbinh Vũ-thắng của đô-thống Trần Di, Phương-Lý, Long-dực của đô-thống Dương Minh, Phương-Cúc. Tổng chỉ huy là hoà ng-tỠChiêu-Văn.
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng cùng chÆ° tÆ°á»›ng đứng dáºy nháºn lệnh.
- Cánh thứ hai có nhiệm vụ đánh chiếm căn cứ thủy quân ở cá»a biển Khâm-châu. Tống thiết láºp căn cứ thủy quân Khâm-châu vá»›i mục Ä‘Ãch đánh ta, vì váºy hỠđã chỉnh đốn, thao luyện hạm Ä‘á»™i Nam-thùy, giao cho đô-đốc DÆ° Tấn chỉ huy từ mấy năm nay. Tấn nguyên xuất thân từ bang ÄÆ°á»ng-lang, võ công rất cao, lại giá»i thủy chiến. TrÆ°á»›c khi xuống Quảng-Äông, y tâu xin vua Tống cho thu dụng hết bá»n vong mạng, bá»n cÆ°á»›p biển ở vùng Mân-Triết xung quân., Vì thế tuy quân số khoảng má»™t vạn ngÆ°á»i, nhÆ°ng rất thiện chiến. Tấn còn bắt tất cả thợ má»™c, thợ rèn ở Quảng-Äông, mở xưởng đóng thuyá»n. Số thợ tá»›i hÆ¡n vạn ngÆ°á»i nữa, nhÆ°ng đám nà y không luyện táºp võ nghệ, binh bị, ta không cần để tâm. Mục Ä‘Ãch đánh Tống của ta là bằng má»i giá phải phá cho căn cứ thủy quân nà y của Tống. Nếu không thì cánh thứ ba tiến đánh Khâm-châu sẽ bị hở lÆ°ng. Lá»±c lượng đánh căn cứ thủy quân cần tinh nhuệ, chứ không cần nhiá»u. Bản soái quyết định để hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình của đô-đốc Trần Lâm, hiệu Thần-Ä‘iện, Ä‘á»™i Giao-long Tây-hồ của đô-thống Triệu Thu vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Liá»…u. Tổng-chỉ huy là đại đô-đốc Lý Kế-Nguyên.
Lý Kế-Nguyên cùng chÆ° tÆ°á»›ng đứng dáºy nháºn lệnh.
- Cuối cùng là lá»±c lượng đánh Khâm-châu. Tại Khâm-châu, Tống có đạo binh 31 do giám-áp Văn LÆ°Æ¡ng, Ngô Phúc chỉ huy; má»™t lữ kị 41 hai viên chỉ-huy sứ Tống Äạo, Äinh Toại chỉ huy. Ngoà i ra còn có viên tuần-kiểm chỉ huy ba nghìn bảo-binh nữa. Äúng ra đạo binh triá»u vá»›i đạo kị nà y đã lên Ä‘Æ°á»ng cứu Cổ-vạn, Tây-bình. NhÆ°ng há» còn chá» quân Liêm-châu xuống thay thế. Nếu nhÆ° ta đánh úp được khi chúng chÆ°a kịp táºp há»p quân thì nhất rồi. Còn nhÆ° trái lại bắt buá»™c ta phải chấp nháºn giao-chiến, e tổn thất không Ãt. TÆ°á»›ng trấn thủ Khâm-châu là Trần VÄ©nh-Thái. Y xuất thân từ phái Hoa-sÆ¡n, Ä‘á»— tiến sÄ©, là đệ tỠút của Tây-sÆ¡n lão nhân, tức sÆ° đệ của công-chúa Huệ-Nhu, của Triệu Tiết, bản lÄ©nh y rất cao thâm. Y được Kinh-Nam vÆ°Æ¡ng nâng đỡ. Sau thá»i gian chiến đấu ở mặt tráºn Tây-hạ, Bắc-liêu, y được phong Äông-hÆ°ng hầu, lÄ©nh ấn Vân-ma đại tÆ°á»›ng quân, rồi Ä‘á» bạt cho là m trấn thủ Khâm-châu. NhÆ°ng phải cái chứng y tá»± cao, khinh địch. Ngoà i ra còn có giám-thuế Âu-dÆ°Æ¡ng Dẫn coi vá» binh lÆ°Æ¡ng. Tất cả bá»n quan trấn thủ Khâm-châu Ä‘á»u là chân tay VÆ°Æ¡ng An-Thạch sai xuống Nam chuẩn bị đánh ta, nên rất hung hăng.
Ông chỉ lên bản đồ:
- Äây là thà nh Khâm-châu. Tất cả đạo binh 31, kị-binh 41 Ä‘á»u đóng trong thà nh. Ta có hai hạm Ä‘á»™i, bốn hiệu Thiên-tá» binh. Váºy...
Ông chỉ đô-đốc Trần An:
- Hạm Ä‘á»™i Bạch-đằng do đô-đốc Trần An chỉ huy chở, hiệu Bổng-thánh của đô-thống Mai Cầm vá»›i PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n, hiệu Bảo-thắng của đô-thống Quách Y vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Tiên. Sau khi cáºp bến láºp tức hiệu Bổng-thánh Ä‘em theo Ä‘á»™i Thần-ná», Ä‘á»™i Thần-hổ, Thần-báo trà n và o cá»a Äông, đánh và o trung Æ°Æ¡ng, bắt chiếm dinh tổng-trấn, bắt hết quan lại. Hiệu Bảo-thắng của đô-thống Quách Y vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Tiên đánh chiếm trại kị-binh. Hạm Ä‘á»™i Âu-CÆ¡ của đô-đốc Trần Phúc chở hiệu Hùng-lược của đô-thống Ngô Ức vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Dược; hiệu Vạn-tiệp của đô-thống Tạ Duy vá»›i PhÆ°Æ¡ng-Quế. Sau khi cáºp bến, hiệu Hùng-lược đánh chiếm hai cá»a Nam, Tây; hiệu Vạn-tiệp đánh chiếm cá»a Bắc, Äông.
Ông chỉ và o vùng Liêm-châu:
- Sau khi hạ xong Khâm-châu, ta đánh Liêm-châu, rồi tiến vỠDung, Bạch, Nghi.
Ông đứng dáºy ban lệnh rất cháºm:
- Tất cả các đạo quân phải di chuyển đến mục tiêu, để đúng giá» Tý ngà y BÃnh-Tý, tức 20 tháng 11 là tấn công đồng loạt.
Ông quay lại há»i Äá»™ng-đình thất kiệt:
- TrÆ°á»›c đây chÆ° huynh Ä‘á»u là những cao-thủ võ lâm, hà nh hiệp ở vùng Lưỡng-Quảng nức tiếng Thiên-hạ. Chẳng may vì lòng yêu nÆ°á»›c, mà bị bá»n hủ nho VÆ°Æ¡ng An-Thạch Ä‘Æ°a và o chá»— chết. Rất may giữa các vị vá»›i anh em võ-lâm Äại-Việt thông cảm vá»›i nhau. Các vị đã kết huynh đệ vá»›i Long-biên ngÅ© hùng thì cÅ©ng nhÆ° sÆ° huynh sÆ° đệ vá»›i Kiệt nà y. Nay trong cuá»™c ra quân tá»± vệ của Äại-Việt, Kiệt dám cả gan nhá» chÆ° vị huynh đệ má»™t việc.
Äá»™ng-đình nhất kiệt Từ Bá-TÆ°á»ng đứng dáºy:
- Anh em chúng tôi là kẻ sÄ© đất Kinh-Sở, gặp Ä‘Æ°á»ng cùng, được đức Thánh-tông ban cho khá»i chết, lại cứu gia quyến sang Äại-Việt. NhÆ°ng chúng tôi cÅ©ng được tin từ quê nhà cho biết: Bá»n hủ nho Tống ra sức trả thù chúng tôi: há» hà ng, hạn hữu, sÆ° huynh sÆ° đệ đồng môn kẻ thì bị giết, ngÆ°á»i thì bị bắt, gia sản bị tịch thu. Cho nên nay há» phiêu bạt khắp nÆ¡i. Còn phÃa Äại-Việt từ triá»u đình, đến võ-lâm Äại-Việt đối xá» vá»›i chúng tôi nhÆ° tình ruá»™t thịt, đãi chúng tôi nhÆ° thượng tân. NghÄ© rằng: Phà m kẻ sÄ© trong thiên hạ, phải ân oán cho phân minh. Mấy năm qua, anh em chúng tôi muốn Ä‘em tà i hèn, sức má»n ra Ä‘á»n đáp Äại-Việt để đáp Æ¡n tri ngá»™, đó là báo ân; lại cÅ©ng hÆ°á»›ng mắt vá» quê, lòng ngút lá»a háºn, nghiến răng thá» có ngà y vá» giết hết bá»n kiến ruồi, đó là trả oán. Nay dịp đã đến, váºy Nguyên-soái cần sai bảo gì, xin cứ ban lệnh.
- Các vị sống ở vùng Nam NgÅ©-lÄ©nh, các vị đã biết rồi đó: Tống triá»u coi dân Nam NgÅ©-lÄ©nh (ghi chú Quảng-Äông, Quảng-Tây, Vân-Nam, Quý-châu ngà y nay) là thứ man di. Những quan lại, võ tÆ°á»›ng được cá» xuống, Ä‘a số là những kẻ bị đầy, thà nh ra chúng tha hồ vÆ¡ vét, tha hồ tà n ác, mà Tống triá»u cÅ©ng nhắm mắt là m ngÆ¡. Chỉ dụ của thái-háºu là tuyệt đối không được giết tù hà ng binh. NhÆ°ng các vị có thể dùng luáºt võ lâm « Thế thiên hà nh đạo», Ä‘iá»u tra để biết bá»n nà o là bá»n tham quan, bá»n nà o là bá»n ác bá, bá»n nà o là bá»n đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p... rồi Ä‘em xá» theo luáºt võ lâm. NhÆ° váºy khiến cho uy danh, đức Ä‘á»™ các vị cà ng thêm lá»›n, mà dân chúng cÅ©ng được tắm Æ¡n mÆ°a móc trong võ đạo của các vị.
Từ Bá-TÆ°á»ng cung tay:
- Xin tuân lệnh nguyên soái.
Hôm ấy là ngà y Äinh-Sá»u 19 tháng 11 năm Ất-Mão, niên hiệu Thái-Ninh thứ tÆ° Ä‘á»i vua Lý Nhân-tông bên Äại-Việt, nhằm niên hiệu Hy-Ninh thứ 8 Ä‘á»i vua Thần-tông nhà Tống.
Hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình rá»i bến Äồn-sÆ¡n tiến lên phÃa Bắc, các chiến thuyá»n dà n theo hình con thoi. Äi đầu là m mÅ©i nhá»n là má»™t chiến hạm lá»›n. Chiến hạm kéo theo hai mÆ°Æ¡i chiến thuyá»n nhá», hóa trang thà nh những thuyá»n đánh cá của Tống. Kế tiếp là hà ng thứ nhất, thứ nhì má»—i hà ng có ba chiến hạm trung, dà n ngang. Hà ng thứ ba, thứ tÆ°, má»—i hà ng là năm chiến hạm lá»›n. Äến hà ng thứ năm, thứ sáu lại thu và o ba chiến hạm trung. Cuối cùng là chiến hạm lá»›n, dùng là m soái hạm. Trên chiến hạm Ä‘i đầu, đại-đô đốc Lý Kế-Nguyên, đô-đốc Trần Lâm, đô-thống Triệu Thu há»p năm trăm dùng sÄ© Giao-long Tây-hồ, dặn dò chi tiết. Äại đô-đốc Lý Kế-Nguyên nhắc lại:
- Äoà n của chúng ta phải tá»›i ngoà i khÆ¡i Khâm-châu và o giá» Tý. Tất cả dÅ©ng-sÄ© Giao-long do đô-thống Triệu Thu chỉ huy, sẽ xuống hai mÆ°Æ¡i chiến thuyá»n nhá», hóa trang thà nh ngÆ° dân, rồi chèo và o cá»a biển Khâm-châu. Sao cho đến giá» Sá»u thì ép sát và o các chiến hạm Tống, rồi chuồn xuống nÆ°á»›c để đục thuyá»n. Trong khi đó thì ta đổ hiệu Thiên-tá» binh Thần-Ä‘iện do phu-nhân PhÆ°Æ¡ng-Liá»…u chỉ-huy đánh và o xưởng đóng chiến thuyá»n.
Äô-thống Triệu Thu nói dõng dạc:
- Tôi nhắc lại phép đục thuyá»n của chúng ta gồm bốn bÆ°á»›c là : BÆ°á»›c má»™t định rõ khu đục. BÆ°á»›c thứ nhì dùng Ä‘inh sắt có móc câu xuyên thủng đáy thuyá»n. BÆ°á»›c thứ ba dùng dao sắc váºn sức đục nhá»›m, sao cho lưỡi dao gần xuyên thủng ván thuyá»n thì dừng lại. BÆ°á»›c thứ tÆ° dùng xÃch sắt buá»™c và o móc câu. BÆ°á»›c thứ năm là buá»™c các xÃch sắt vá»›i nhau. NhÆ° váºy khi các chiến thuyá»n di chuyển, thì sợi xÃch sắt giáºt tung miếng ván đục nhá»›m ra, đáy thuyá»n sẽ thủng má»™t miếng lá»›n. Thủy quân Tống sẽ thà nh tôm cá hết. Sau khi thi hà nh xong thủ Ä‘oạn, lại âm thầm lên thuyá»n chèo ra khÆ¡i.
Äô-đốc Lý Kế-Nguyên tiếp:
- Sau khi Ä‘á»™i Giao-long ra khÆ¡i, láºp tức bắn há»a hiệu lên, bấy giá» phu-nhân PhÆ°Æ¡ng-Liá»…u má»›i cho hiệu Thần-Ä‘iện má»›i tấn công xưởng đóng chiến thuyá»n. Còn hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình dà n ra trấn cá»a biển Khâm-châu, để bảo vệ háºu quân cho hạm Ä‘á»™i Âu-CÆ¡, Bạch-đằng đổ quân.
PhÆ°Æ¡ng-Liá»…u thân đến từng chiến thuyá»n dặn dò các sÆ°, lữ trưởng chi tiết cuá»™c đổ bá»™, rồi nhấn mạnh:
- Hai mÆ°Æ¡i chiến thuyá»n lá»›n, má»—i chiếc chở má»™t lữ, sẽ âm thầm đổ và o bãi biển Äông-tân, nÆ¡i đây nÆ°á»›c sâu chiến thuyá»n có thể Ä‘áºu sát bá» mà không cần phải bắc cầu, hay lá»™i nÆ°á»›c. Khi lên bá», chúng ta vẫn phải giữ tuyệt đối im lặng, rồi tiến dần đến xưởng đóng chiến thuyá»n chá» sẵn. Äợi khi có tÃn hiệu của Ä‘á»™i Giao-long báo việc đục thuyá»n đã thà nh công, má»›i được đốt Ä‘uốc lên tấn công đồng loạt.
Trong khi đó, phÃa sau hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình khoảng trăm dặm, hai hạm Ä‘á»™i Âu-CÆ¡, Bạch-đằng âm thầm di chuyển dÆ°á»›i ánh trăng má». Binh-sÄ© trong tÆ° thế chuẩn bị sẵn sà ng. Khi Ä‘oà n chiến thuyá»n bắt đầu đổi hÆ°á»›ng quẹo vá» Tây, thì ngÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘á»u biết rằng các hạm Ä‘á»™i Ä‘ang tiến và o vịnh Khâm-châu.
Trên hai hạm Ä‘á»™i, các đô-thống Mai Cầm, Quách Y, Ngô Ức, Tạ Duy cùng các phu nhân PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n, PhÆ°Æ¡ng-Tiên, PhÆ°Æ¡ng-Dược, PhÆ°Æ¡ng-Quế Ä‘á»u đứng trên nóc soái hạm quan sát địa thế, tìm bãi đổ bá»™. Bởi nguyên soái ThÆ°á»ng-Kiệt đã khẩn khoản dặn rằng: « Cuá»™c đổ bá»™ nà y hoà n toà n đặt trên căn bản xuất kỳ bất ý. Nếu nhÆ° vì lý do nà o đó, địch biết trÆ°á»›c, chỉ cần và i nghìn cung thủ phục sẵn, thì toà n bá»™ cánh quân các vị bị diệt. Cánh quân các vị bị diệt, sẽ kéo theo cánh của TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng tan vỡ. Sau đó, Tống kéo đại quân qua, thì cái vạ mất nÆ°á»›c e khó tránh ».
Bá» biển thà nh Khâm-châu đã hiện ra xa xa, Mai-Cầm dặn PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n chi tiết những việc phải phối hợp giữa Thần-ngao, Thần-hổ, Thần-báo và bá»™ binh. Äến đó thì các chiến thuyá»n cùng lúc cáºp bến. Cá»a thuyá»n mở thá»±c nhanh, cầu thang bắc lên liá»n. PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n vẫy tay, Ngao-binh mở cÅ©i, Ä‘oà n Thần-ngao phóng lên bá», rồi tá»a ra bốn phÃa trinh-sát. NgÆ°á»i ngÆ°á»i nÃn thở chỠđợi. ChÆ°a đầy má»™t khắc, Ä‘oà n Thần-ngao Ä‘á»u trở vá» vẫy Ä‘uôi. NhÆ° váºy là không có phục binh. PhÆ°Æ¡ng-Äược phất tay, các xe chở Thần-nỠđẩy lên bá», rồi dà n ra tức khắc, trong khi Thần-báo, Thần-hổ chạy song song yểm trợ, Ä‘á» phòng. Bấy giá» Mai-Cầm má»›i cho Thiên-tá» binh đổ bá»™. Cuá»™c đổ bá»™ vừa xong, chà ng nhìn sang bên trái, thấy hiệu Hùng-lược của Ngô Ức, PhÆ°Æ¡ng-Dược cÅ©ng vừa đổ xong. Chà ng nhìn bên phải; Tạ Duy,PhÆ°Æ¡ng-Quế Ä‘ang cho đổ bá»™ hiệu Vạn-tiệp.
Vẫn không một tiếng động.
Trống ngá»±c PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n Ä‘áºp liên hồi... hồi há»™p lo sợ. Nà ng tiến đến sát chân thà nh Khâm-châu quan sát. Vì trÆ°á»›c đây Äá»™ng-đình thất kiệt đã cho ngÆ°á»i vá» tìm lại má»™t số bạn hữu, huynh đệ đồng môn dặn há» sẵn sà ng chá» quân Việt qua để trả thù. Hôm rồi hỠđã sai chim Æ°ng liên lạc vá»›i đám nà y. Há» hẹn đêm nay, khi quân Việt tá»›i, há» sẽ giết quân canh, mở cổng thà nh cho và o.
PhÆ°Æ¡ng-Dược bóp miệng giả là m tiếng cú rúc liá»n má»™t hồi, láºp tức cá»a thà nh báºt tung ra. Có tiếng hô máºt hiệu. PhÆ°Æ¡ng-Dược đáp lại, rồi vá»t ngá»±a và o trÆ°á»›c:
- Có gì lạ không?
Má»™t Ä‘á»™i võ sÄ© hÆ¡n ba mÆ°Æ¡i ngÆ°á»i đón nà ng ở trong, ngÆ°á»i trưởng toán vẫy tay:
- Tốt đẹp cả, và o đi.
PhÆ°Æ¡ng-Dược đánh lá»a châm và o chiếc pháo thăng thiên rồi tung lên trá»i. Chiếc pháo nổ đánh đùng má»™t cái, tá»a ra hình con chim Æ°ng Ä‘ang bay. Láºp tức cá»a Bắc, Nam cùng mở tung. Hai hiệu Hùng-lược, Vạn-tiệp đồng đốt Ä‘uốc reo hò tiến và o trung Æ°Æ¡ng thà nh. NhÆ° nguyên soái ThÆ°á»ng-Kiệt đã ra lệnh trÆ°á»›c. Tạ Duy, PhÆ°Æ¡ng-Dược đánh cá»a Bắc, Nam, chiếm các kho lÆ°Æ¡ng thá»±c, vÅ© khÃ. Ngô Ức, PhÆ°Æ¡ng-Dược đánh chiếm các cÆ¡ sở trong thà nh. Còn Mai Cầm, PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n đánh chiếm dinh tổng-trấn, rồi Ä‘em quân vượt cá»a Bằc trấn ở chân núi Tiểu-đã.
Khi PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n xua Thần-hổ, Thần-báo, Thần-ngao cùng má»™t Ä‘á»™i võ sÄ© tiến đến vây dinh tổng-trấn, thì cÅ©ng đúng lúc Ngô Ức, PhÆ°Æ¡ng-Dược, Ta Duy, PhÆ°Æ¡ng-Quế Ä‘em Ä‘á»™i Thần-ngao tá»›i. PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n cho thú binh, võ sÄ© vây kÃn dinh, Ä‘uốc đốt sáng nhÆ° ban ngà y.
Trong dinh, đèn nến sáng chÆ°ng, tiếng nhã nhạc, cùng tiếng ca-nhi vá»ng ra véo von. Sáu tÆ°á»›ng nhìn nhau ngÆ¡ ngác. PhÆ°Æ¡ng-Quế há»i:
- Cái gì váºy? Không lẽ giá» nà y mà bá»n tÆ°á»›ng soái Tống không biết rằng tÃnh mạng sắp lâm nguy rồi hay sao? Không lẽ chúng bầy kế nghi binh?
ChÆ°a ai kịp trả lá»i, thì từ phÃa Äông-Nam lá»a bốc lên ngút trá»i, tiếng quân reo dáºy đất. Mai Cầm lá»›n:
- Hiệu Thần-Ä‘iện của Triệu Thu Ä‘ang đánh xưởng đóng tầu. Ta mau giải quyết chuyện ở đây, rồi tiếp viện cho há». Sáu chúng ta vá»›i mấy Ä‘á»™i thú binh, thì dù có nguy kế gì ta há sợ sao?
Äến đó có má»™t thị nữ cầm đèn lồng ra, thị cúi đầu lá»… phép nói bằng tiếng Việt:
- Hôm nay là ngà y sinh nháºt của Vân-ma đại tÆ°á»›ng quân, Äông-hÆ°ng hầu Trần đại nhân. Cho nên đại nhân má»i chÆ° vị quan chức trong thà nh Khâm-châu tá»›i dá»± tiệc. Äáng lẽ tiệc bắt đầu và o giá» Hợi, tà n và o giá» Tý. NhÆ°ng vì biết có đại giá ba vị đô-thống, ba vị phu-nhân tá»›i, nên Trần đại nhân cho hoãn lại và i giỠđể chá» quý khách. Xin má»i!!!
Bá»n Mai Cầm còn Ä‘ang trù trừ, thì có tiếng nói vá»ng từ trong ra, rất quen thuá»™c:
- Tây-hồ tam kiệt trong tay có đến ba hiệu Thiên-tá» binh, mấy Ä‘Ã n thú, hà ng trăm ná»-thần, thế mà được má»i dá»± tiệc lại sợ. Thôi! Trở vá» Thăng-long đổi tên là Tây-hồ thất cầy sấy Ä‘i cho rồi.
Sáu ngÆ°á»i không đừng được, Ä‘Ã nh theo ả thị nữ tiến và o trong dinh, tay để và o đốc kiếm. BÆ°á»›c và o đại sảnh, Ä‘Æ°a mắt nhìn, sáu ngÆ°á»i thấy có Ãt nhất gần trăm thá»±c khách vừa văn, vừa võ, vừa nam vừa nữ chia nhau ngồi cạnh các bà n tiệc đầy sÆ¡n hà o hải vị. Má»™t Ä‘á»™i ca-nhi Ä‘ang múa hát. Thấy khách và o, nhã-nhạc, ca-nhi ngừng lại.
Quan sát má»™t lượt, cả bá»n thấy chá»— bà n chủ vị có có bốn ngÆ°á»i, đó là Côi-sÆ¡n công chúa Trần Thanh-Nguyên, Äinh Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh, Hà Mai-Việt. Cạnh đó còn có cả Thần-vÅ© tháºp anh.
Cả sáu ngÆ°á»i vá»™i cung tay hà nh lá»…:
- Sư thúc, nguyên soái Thương-Kiệt cho biết sư thúc tổng chỉ huy đánh Cổ-vạn... thế mà ... thế mà ... sao sư thúc lại hiện diện ở đây?
Công-chúa Côi-sÆ¡n là con út của đại-hiệp Trần Tá»±-An, thụ hưởng giòng máu ngang tà ng của cha, lại ảnh hưởng của các anh là Thông-Mai, Tá»±-Mai vá» cái táºt coi trá»i bằng vung; nhÆ°ng được bản sÆ° là Tịnh-Huyá»n, má»™t thần-ni đắc đạo giáo huấn, nên công chúa chỉ ngang vá»›i ngÆ°á»i trên, mà rất ôn nhu vá»›i thuá»™c hạ, vá»›i con cháu. Công chúa mỉm cÆ°á»i:
- Các cháu vượt biển suốt đêm qua, vừa đói, vừa mệt rồi. Hãy ngồi xuống uống hớp rượu, ăn tiệc đã.
Bà đứng lên nắm tay PhÆ°Æ¡ng-ÄÆ¡n, PhÆ°Æ¡ng-Dược, PhÆ°Æ¡ng-Quế cho ngồi bên cạnh, rồi nhá» nhẹ nói vá»›i các sÆ° Ä‘iệt:
- Äể sÆ° thúc dạy khôn cho! Các con có thấy má»™t sá»± lạ là , má»™t cái châu Cổ-vạn vá»›i những tÆ°á»›ng sÄ© Tống toà n hạng giá áo túi cÆ¡m, thì sÆ°-thúc Tôn Äản, Cẩm-Thi, nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt chỉ cần sai vợ chồng Äinh Hoà ng-Nghi đánh là được rồi, việc gì phải cá» ta vá»›i Tôn phò mã đảm trách. Có phải thế không?
- Bá»n cháu cÅ©ng hÆ¡i ngạc nhiên, nhất là để VÅ©-kị đại tÆ°á»›ng quân Hà cùng Thần-vÅ© tháºp anh theo trong đạo nà y nữa, thá»±c quá dÆ° thừa!
- Äúng thế!
Bà chỉ Phương-Quỳnh:
- Con thuáºt cho các bạn nghe Ä‘i.
- Tuân chỉ sư thúc.
PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh thuáºt:
- Sau khi đánh Cổ-vạn, sÆ°-thúc dùng Thần-vÅ© tháºp anh táºp trung tù binh Tống gồm bảo-binh, cùng binh Quảng tổ chức thà nh Ä‘á»™i ngÅ©, láºp ra hiệu binh Cổ-vạn dùng để tiến đánh các đồn nhá» xung quanh. Khi tế-tác báo cho biết LÆ°u Di sai Ä‘iá»u đạo quân thứ 34, lữ-kị thứ 44 ở Khâm-châu vá» cứu Cổ-vạn, Tây-bình, Lá»™c-châu; sÆ° thúc sai chim Æ°ng báo tin cho TÃn-nghÄ©a vÆ°Æ¡ng tiến đánh NhÆ°-hồng, NhÆ°-tÃch, Äể-trạo, Thiên-long. Còn Ä‘Ãch thân ngÆ°á»i cùng VÅ©-kị đại tÆ°á»›ng quân, Thần-vÅ© tháºp anh, anh Hoà ng-Nghi vá»›i em Ä‘em kị binh Äại-Việt, hiệu binh Cổ-vạn, Thần-ná» phục ở chân núi Tháºp-vạn đại-sÆ¡n đánh viện binh. Äạo binh thứ 34 của Tống do hai viên giám-áp Văn LÆ°Æ¡ng, Ngô Phu chỉ huy. Lữ kị binh do hai viên chỉ-huy sứ Tống Äạo, Äinh Toại chỉ huy. Äây là hai đạo binh từng dá»± tráºn ở Tây-hạ, nên rất thiện chiến. Tuy bị trúng phục binh, thế mà chúng chiến đấu rất hăng. Tráºn chiến kéo dà i suốt ná»a ngà y, đạo binh Cổ-vạn hao hụt mất má»™t phần ba mà chúng vẫn không bá» chạy. Vì Ä‘Æ°á»ng núi gáºp ghá»nh, nên Thần-ná», kị-binh, Ä‘á»™i binh thú không tiến lên được. Sau Thần-vÅ© tháºp anh phải Ä‘iá»u Ä‘á»™i Thần-ná», Thần-hổ, Thần-báo vượt thung lÅ©ng phÃa sau, đánh và o háºu quân chúng. Bấy giá» chúng má»›i bá» chạy.
Nà ng ngừng lại, hớp một hớp nước rồi tiếp:
- Chúng chạy vá» tá»›i Thiên-long, thì bị quân của TÃn-nghÄ©a vÆ°Æ¡ng chặn đánh. Chúng Ä‘Ã nh đầu hà ng. Anh Hoà ng-Nghi Ä‘á» nghị vá»›i sÆ° thúc, mình nên dùng cá» xÃ, binh phục Tống, để đánh úp Khâm-châu. SÆ° thúc đồng ý, nhÆ°ng các tÆ°á»›ng Tống nhất định không chịu dẫn quân Việt đánh quân há». SÆ° thúc sai Thần-vÅ© tháºp anh cho binh sÄ© giả là m binh tÆ°á»›ng Thiên-long bại tráºn, kéo vá» Khâm-châu. Khi quân ta sắp đến Khâm-châu, có má»™t số võ lâm Tống phát hiện được, há» báo cho tÆ°á»›ng trấn thủ Trần VÄ©nh-Thái biết. NhÆ°ng giữa lúc ấy, y Ä‘ang cùng bạn hữu, văn võ bá quan dá»± tiệc sinh nháºt bà vợ thứ mÆ°á»i. Y không tin, sai võ sÄ© Ä‘uổi mấy võ lâm Tống ra. Äá»™i quân đầu của ta là kị binh do Hà đại tÆ°á»›ng quân chỉ huy, mang cá» Tống, y phục Tống, phi nhÆ° bay. Còn Thú-binh, Thần-ná» Ä‘i sau. Ta áºp và o thà nh, giữa lúc Trần VÄ©nh-Thái cùng các quan Ä‘ang chuẩn bị nháºp tiệc. Chúng ta bắt trá»n ổ các quan trong thà nh Khâm-châu. Vừa lúc đó các anh chị từ biển đánh và o cá»a Nam, Bắc, Äông. SÆ° thúc dùng tiệc của VÄ©nh-Thái là m tiệc khao quân... và chá» các anh, các chị tá»›i.
Ghi chú,
Tống-sá», LÄ©nh-ngoại Ä‘ai đáp, thuáºt rằng: TrÆ°á»›c khi quân Äại-Việt tá»›i, đã có kẻ hở cho ngÆ°á»i Tống biết rằng quân Việt sắp đánh úp Khâm-châu. Dân Khâm mách vá»›i Trần VÄ©nh-Thái; nhÆ°ng y không tin. Khi chiến thuyá»n Việt áºp và o bến, lại có ngÆ°á»i báo quân Việt đổ bá»™, y vẫn không tin, còn bầy tiệc rượu uống. Quân Việt và o thà nh bắt được VÄ©nh-Thái, cùng tất cả bá»™ hạ Ä‘em giết. Sau khi chến tranh Lý-Tống hết, Tống triá»u cho láºp Ä‘á»n, tô tượng VÄ©nh-Thái để thá», phong là Chuyển-trà đại-vÆ°Æ¡ng. Vì Trần VÄ©nh-Thái đần quá, nên sau nà y muốn chê ai đần Ä‘á»™n thì gá»i ngÆ°á»i đó là Trần Thừa-chỉ. Bởi thừa-chỉ là hà m của VÄ©nh-Thái.
Tôi thấy thuyết nà y vô lý. Bởi bấy giá» Tống triá»u Ä‘ang cho tuyển binh, luyện binh, đóng chiến thuyá»n chuẩn bị đánh ta; VÄ©nh-Thái là biên cÆ°Æ¡ng trá»ng thần, thì y vá»›i bá»™ hạ phải có mà ng lÆ°á»›i tình báo rất bén nháºy, và đặt binh tÆ°á»›ng trong tình trạng báo Ä‘á»™ng, chứ có đâu để hoang nhÆ° váºy? HÆ¡n nữa, khi đạo quân Tôn Äản đánh sang biên giá»›i, chÃnh LÆ°u Di ra lệnh cho y chuyển quân vá» Tây cứu viện, thì Ãt ra y cÅ©ng phải cảnhgiác Ä‘á» phòng chứ? Quách-thị Nam-chinh và Triệu-thị chinh tiá»…u Giao-chỉ ký lại chép rằng: « Quân Äại-Việt vượt biển trong đêm, thình lình đổ lên đánh xưởng đóng chiến thuyá»n, đốt phá hạm Ä‘á»™i, cùng trèo tÆ°á»ng nháºp thà nh Khâm, giữa lúc Trần VÄ©nh-Thái Ä‘ang là m lá»… sinh nháºt cô vợ thứ mÆ°á»i ».
Trong Tống-triá»u công thần bi ký phần văn bia Chuyển chà đại vÆ°Æ¡ng ghi rằng: « TÆ°á»›ng Äại-Việt là hoà ng-tá» Chiêu-Văn thăng cho Văn LÆ°Æ¡ng, Ngô Phúc là m thiên tÆ°á»›ng; Tưởng Cẩn, Tống Äạo là m thần tÆ°á»›ng; Äinh Toại là m vÅ©-tÆ°á»›ng. Còn VÄ©nh-Thái được giữ nguyên chức Vân-ma đại tÆ°á»›ng quân, Äông-hÆ°ng hầu; lại táºp hợp tù hà ng binh láºp ba hiệu binh má»›i trao cho Từ Bá-TÆ°á»ng chỉ huy. TÆ°á»ng truyá»n VÄ©nh-Thái cùng bá»™ hạ đánh Liêm-châu. VÄ©nh-Thái không tuân, nên bị xá» lăng trì cùng Âu-dÆ°Æ¡ng Dẫn. Chiêu-Văn sai Từ Bá-TÆ°á»ng dem quân đánh Liêm, Dung, Nghi, Bạch châu ».
Ở đây tôi thuáºt theo Quách-thị Nam chinh, Triệu-thị chinh tiá»…u Giao-chỉ ký và Tống triá»u công thần bi ký.
Má»i ngÆ°á»i nháºp tiệc.
Tiệc được một tuần, thì thân binh báo:
- Nguyên soái Äại-tÆ°-mã xin yết kiến công chúa Ä‘iện hạ.
Tuy ThÆ°á»ng-Kiệt là vai sÆ° Ä‘iệt của công-chúa Côi-sÆ¡n, nhÆ°ng ông là chúa tÆ°á»›ng, nên công chúa vá»™i cùng chÆ° tÆ°á»›ng ra đón. Äi theo ThÆ°á»ng-Kiệt còn có cả đô-đốc Lý Kế-Nguyên, bốn đô đốc chỉ huy bốn hạm Ä‘á»™i, cùng Triệu Thu, PhÆ°Æ¡ng-Liá»…u.
ThÆ°á»ng-Kiệt cung tay:
- Cháu được Thấn-Æ°ng của sÆ° thúc Tôn Äản, Cẩm-Thi báo tin đại giá tiểu sÆ° thúc đánh sang Äông, cháu cứ nghÄ© Ãt ra phải năm bẩy ngà y nữa sÆ° thúc má»›i đánh tá»›i. Nà o ngá»!
Có tiếng nói đâu đó vá»ng lại:
- Anh Kiệt! Anh không nhá»› thân mẫu thÆ°á»ng nói sao! NgÆ°á»i cho rằng trong nhà mình, thì dùng ngÆ°á»i tà i nhất là bố, dùng binh vô địch thiên hạ là cáºu Tá»±-Mai. Mấy tháng gần đây cáºu Tá»±-Mai ở cạnh dì Út, thì dì Út không há»c được hết bản lÄ©nh dùng binh của cáºu, thì cÅ©ng há»c được phân ná»a. Äâu có gì lạ?
Tiếng nói vừa dứt thì TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng cùng bá»n Trần Di, DÆ°Æ¡ng Minh, PhÆ°Æ¡ng-Lý, PhÆ°Æ¡ng-Cúc tá»›i.
Lá»… nghi tất, má»i ngÆ°á»i nháºp tiệc.
Nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt ngồi và o chủ vị, bên trái là công-chúa Côi-sÆ¡n, bên phải là TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng. Kế tiếp là Äá»™ng-đình thất kiệt, chÆ° tÆ°á»›ng. Ông há»i TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng:
- Hiá»n đệ! Việc hiá»n đệ đánh các ảo NhÆ°-hồng, NhÆ°-tÃch, Äể-trạo, cùng Thiên-long ra sao?
- Cánh quân của đệ không gặp may nhÆ° các cánh Cổ-vạn, Tây-bình, Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n. Khi hạm Ä‘á»™i Thần-phù của đô-đốc Trần Hải đổ hai hiệu VÅ©-thắng của Trần Di, PhÆ°Æ¡ng-Lý, hiệu Long-Ä‘á»±c của DÆ°Æ¡ng Minh, PhÆ°Æ¡ng-Cúc lên Tiên-yên, thì tế tác giặc đã biết. Äệ cho Trần Di, PhÆ°Æ¡ng-Lý đánh ải Thiên-long; DÆ°Æ¡ng Minh, PhÆ°Æ¡ng-Cúc đánh NhÆ°-tÃch, Äể-trạo; đô-đốc Trần Hải dùng thủy-binh đánh NhÆ°-hồng. NhÆ°-hồng bị hạ trong ba giá», chúa trại đấu vá»›i đô-đốc Trần Hải được năm mÆ°Æ¡i hợp thì bị giết chết. Thiên-long có tá»›i năm nghìn Bảo-binh rất thiện chiến. Trần Di, PhÆ°Æ¡ng-Lý đánh suốt má»™t ngà y, Thần-tượng bị thiệt ba thá»›t voi, Thần-hổ, Thần-báo chết mất mÆ°Æ¡i con. Tin nà y Ä‘Æ°a đến, đệ phải thân tá»›i đốc chiến. Äệ truyá»n cho Ä‘á»™i Thần-tiá»…n dùng tên lá»a bắn và o trong, phút chốc khắp ải biến thà nh biển lá»a. Giữa lúc đó ta má»›i trà n và o được. Thà nh ra khi chiếm xong ải, Thiên-long chỉ còn là má»™t đống tro tà n. May mắn là kho lÆ°Æ¡ng thảo để ở giữa ải, tên bắn không tá»›i, nên còn nguyên.
... Giữa lúc đó, thì Thần-Æ°ng Ä‘Æ°a tin cho biết PhÆ°Æ¡ng-Cúc đánh trại NhÆ°-tÃch, tuy giết được chúa tÆ°á»›ng là NgÅ© Hoà n, nhÆ°ng cÅ©ng bị thÆ°Æ¡ng nặng. Trần Di đánh trại Äể-trạo suốt hai ngà y không và o được, PhÆ°Æ¡ng-Cúc phải Ä‘em quân tiếp viện. Hai ngÆ°á»i chia quân ra là m hai đạo, cứ má»™t đạo đánh, má»™t đạo nghỉ, vì váºy hôm sau tÆ°á»›ng trần thủ là TrÆ°Æ¡ng Thủ bị trúng tên chết. Quân trong ải mệt quá, mở cá»a xin hà ng.
VÆ°Æ¡ng kết luáºn:
- LÆ°Æ¡ng-thá»±c chứa ở bốn trại nà y không nhiá»u, vì Tống cất ở Khâm-châu, Liêm-châu, rồi dùng thủy quân chở sang bên ta.
ThÆ°á»ng-Kiệt há»i Lý Kế-Nguyên:
- Äại-đô đốc! Việc đánh xưởng đóng chiến thuyá»n, cùng hạm Ä‘á»™i Khâm-châu ra sao?
Lý Kế-Nguyên cung tay:
- Trình nguyên-soái, đô-thống Triệu Thu chỉ huy Ä‘á»™i Giao-long Tây-hồ hoà n thà nh nhiệm vụ trót lá»t. Sau khi đô-thống là m xong, bÆ¡i thuyá»n ra khÆ¡i, thì hiệu Thần-Ä‘iện do Triệu phu nhân là PhÆ°Æ¡ng-Liá»…u tấn công xưởng đóng chiến thuyá»n. Khi quân ta lá»t và o trong phóng há»a khắp nÆ¡i, thì thủy quân, cùng thợ đóng thuyá»n má»›i tỉnh giấc. Há» phóng mình và o trại vá»›i chân tay không, nên bị giết quá ná»a. Còn lại chúng bá» chạy lẫn và o vá»›i dân chúng.
Triệu Thu lắc đầu nói với Tây-hồ thất kiệt:
- CÅ©ng may thái-háºu quyết định ra quân trÆ°á»›c, bằng không để Tống đánh sang, thì mình đến mất nÆ°á»›c. Thá»±c kinh khiếp, xÆ°á»ng đóng chiến thuyá»n đã hoà n thà nh được hai trăm chiến thuyá»n lá»›n loại chở năm trăm quân, ba trăm chiến thuyá»n nhá», loại chở hai trăm quân. Chỉ trong vòng ná»a năm nữa hạm Ä‘á»™i của há» có thể chở má»™t lúc mÆ°á»i lăm vạn quân đánh mình!!! Còn lÆ°Æ¡ng thảo, vÅ© khà chất cao nhÆ° núi trong hÆ¡n ba mÆ°Æ¡i dẫy nhà . TÃnh ra có thể nuôi mÆ°á»i vạn binh trong má»™t năm.
ThÆ°á»ng-Kiệt há»i công-chúa Côi-sÆ¡n:
- Sư-thúc! Sư thúc đã kiểm kê lương thảo trong thà nh Khâm-châu chưa?
- Không cần! Kiểm là m gì?
Bà giảng giải: Ta bắt được Âu-dÆ°Æ¡ng Dẫn, khiá»n cho y má»™t tráºn, thì láºp tức y Ä‘em sổ sách vá» tình hình lÆ°Æ¡ng thảo, tiá»n bạc của Khâm-châu cùng các trại NhÆ°-hồng, NhÆ°-tÃch, Äể-trạo, Thiên-long ra ná»™p.
Nói rồi bà đưa mắt cho Âu Huyá»n:
- Con đem sổ ra trình nguyên-soái!.
ThÆ°á»ng-Kiệt tiếp cuốn sổ ghi lÆ°Æ¡ng thảo, vÅ© khà mà rùng mình. Ông lắc đầu nghÄ© thầm:
- Tên VÆ°Æ¡ng An-Thạch thá»±c siêu phà m. Y má»›i áp dụng Tân-pháp có tám năm mà quốc-sản, kho đụn Tống đã súc tÃch nhÆ° thế nà y. May mà ta ra tay trÆ°á»›c!
ThÆ°á»ng-Kiệt ban lệnh:
- Tất cả tù binh, cao nhất là Trần VÄ©nh-Thái, thấp nhất là phu đóng chiến thuyá»n, nhất nhất được nuôi dưỡng đầy đủ, không được đánh, không được giết, cÅ©ng chẳng nên là m nhục ngÆ°á»i ta. Sau khi thanh lá»c, kiểm kê, trao cho Äá»™ng-đình thất kiệt, để tùy theo tá»™i chúng nặng nhẹ mà xá», để là m mát lòng dân.
TrÆ°a ngà y Máºu-Dần 20 tháng 11 năm Ất-Mão (DL. 30-12-1075)
Äá»™ng-đình thất kiệt cho ngÆ°á»i mang loa Ä‘i khắp nÆ¡i chiêu dụ những binh tÆ°á»›ng ẩn trốn ra trình diện, sẽ được ân xá. Bẩy ngÆ°á»i há»p suốt hai ngà y vá»›i võ-lâm, vá»›i sÆ° huynh sÆ° đệ cÅ©, vá»›i gia đình há» hà ng, rồi quyết định Ä‘em bá»n quan lại Tống, bá»n đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p ra xá». Nguyên tắc của Thất-kiệt là quan lại ở đâu, bá»n ác bá ở đâu, thì Ä‘em vỠđó há»p dân chúng, để ai có Æ¡n thì ra là m chứng, hầu giảm án hoặc tha tá»™i; kẻ là m ác thì bị hà nh hình.
TrÆ°á»›c đây Trần VÄ©nh-Thái, á»· được VÆ°Æ¡ng An-Thạch tÃn cẩn, nên y lá»™ng hà nh quá đáng trong vịệc bắt dân chà i, dân buôn cùng thợ thuyá»n xung quân, khiến gia đình hỠđói khổ. Y lại ra sức truy lùng há» hà ng, thân thÃch Thất-kiệt. Thất-kiệt quyết định Ä‘em y ra xá» lăng trì (xẻo từng miếng thịt). Viên giám-thuế Âu-dÆ°Æ¡ng Dẫn tham ô quá Ä‘á»™, bị dân chúng giết cả nhà , còn chÃnh y bị mổ bụng lấy gan ăn sống cho hả giáºn. Ngược lại bá»n Văn LÆ°Æ¡ng, Ngô Phúc, Tưởng Cẩn, Tống Äạo, Äinh Toại chỉ là những tÆ°á»›ng chỉ huy quân, bị đầy xuống Lưỡng-Quảng, mà lại liêm khiết, nên được ân xá.
Trong khi Äá»™ng-đình thất kiệt xá» tá»™i bá»n tham quan, bá»n ác bá thì nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt há»p chÆ° tÆ°á»›ng ở trong soái phủ thà nh Khâm-châu. TÆ°á»›ng-sÄ© hiện diện đầy đủ. Nguyên-soái nói mấy lá»i ngợi khen tÆ°á»›ng-sÄ© đã láºp được kỳ tÃch trong thá»i gian qua.
Ông xoa tay và o nhau:
- Ba vị đại hiệp Phụ-Quốc, Bảo-Dân, Trung-Äạo cunmg cấp tin tức cho ta thá»±c Ãch lợi vô cùng táºn. Ta đánh Cổ-vạn ngà y 15 tháng chÃn, mà mãi Ä‘á»n ngà y 11 tháng 11 (DL.21-12-1075) Tống triá»u má»›i hay Cổ-vạn thất thủ. Tiếp theo ta đánh Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n, VÄ©nh-bình, Tây-bình ngà y 2 tháng mÆ°á»i, LÆ°u Di có gá»i lệnh cho quân Khâm-châu tiếp viện từ ngà y 15 tháng 11, nhÆ°ng cho đến hôm nay là ngà y 20 tháng 11, tức 45 ngà y sau mà LÆ°u Di cÅ©ng chÆ°a biết các ải kia thất thủ. Thì há»i sao Tống triá»u biết được? Lợi dụng tình hình đó, ta tiến vá» Ung-châu trÆ°á»›c khi Tống triá»u ra tay.
Ông đứng nói với chư tướng:
- Äạo quân bá»™ của Tôn sÆ° thúc giá» nà y Ä‘ang lên Ä‘Æ°á»ng tiến vá» Ung-châu theo trục Nam-Bắc. Bây giá» ta cÅ©ng tiến vá» Ung-châu theo Ä‘Æ°á»ng Äông-Tây. Äạo quân Tôn sÆ° thúc tiến lên, trong khi phÃa sau có vua bà Thiên-Thà nh trấn thủ Bắc-cÆ°Æ¡ng Äại-Việt; phò-mã Thân Cảnh-Long cùng các tÆ°á»›ng LÆ°u Ká»·, Hoà ng Kim-Mãn, Vi Thủ-An vá»›i các hiệu binh Bắc-biến trấn ở Thái-bình, Hoà nh-sÆ¡n, VÄ©nh-bình, Tây-bình, Cổ-vạn. Nay ta tiến quân, cÅ©ng cần phải có tÆ°á»›ng trà dÅ©ng song toà n trấn Khâm-châu, cùng cá»a biển Nam-hải. Việc trấn thủ nà y cá»±c kỳ quan trá»ng. Bởi khi được tin ta tiến vá» NgÅ©-lÄ©nh, ắt Tống thừa hÆ° trong nÆ°á»›c không có trá»ng binh, há» sẽ Ä‘em thủy quân Mân-Triết, thủy quân Kinh-hồ chở đại quan đánh úp Thăng-long. NhÆ° váºy ta vừa mất Ä‘Æ°á»ng vá», và mất luôn nÆ°á»›c.
Ông đứng dáºy nói vá»›i TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng, Lý Kế-Nguyên:
- Ta để cho hiá»n đệ bốn hạm Ä‘á»™i trấn Khâm-câu, tuần thám biển Äông. Ta cÅ©ng để đại-đô đốc Lý Kế-Nguyên là m phó cho hiá»n đệ. Liệu hiá»n đệ có đảm Ä‘Æ°Æ¡ng nổi không?
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng khẳng khái:
- Äại huynh đừng lo, em vá»›i Lý đại đô đốc có thể chu toà n nhiệm vụ. Em thấy Khâm-châu đã chiếm, đại huynh tiến vá» Tây, mà bên hông phải còn các châu Liêm, Dung, Bạch, Nghi. Váºy em xin lÄ©nh nhiệm vụ đánh các châu nà y, bảo vệ hông phải cho đại ca, cùng cản viện quân từ Quảng-châu xuống.
- Hiá»n đệ thá»±c là ngÆ°á»i tinh-minh mẫn cán, lại trà dÅ©ng có thừa. NhÆ° váºy ta má»›i yên tâm. NhÆ°ng hiá»n đệ chỉ có thủy quân, thì lấy đâu ra quân đánh các châu kia?
- Liêm-châu nằm sát bá» biển, thì thủy quân có thể đổ lên bỠđánh được. Còn các châu kia Æ°? Äệ dùng bảo-binh bắt được, hoặc đầu hà ng ở các ải biên giá»›i, hợp vá»›i tù hà ng binh của Khâm-châu, thiết láºp thà nh Ä‘á»™i binh má»›i. Tuy quân nà y ô hợp, nhÆ°ng dùng để đánh các châu Liêm, Dung, Bạch, Nghi cÅ©ng được.
- Dùng quân ngÆ°á»i đánh ngÆ°á»i có nguy hiểm lắm không?
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng ghé miệng và o tai ThÆ°á»ng-Kiệt:
- Không khó. Hiện cha mẹ, vợ con, gia sản của chúng, đệ đã Ä‘em vá» giữ ở trong thà nh Khâm-châu. Bây giỠđệ ra lệnh: Kẻ nà o phản trắc, hèn nhát, thì không những bản thân khó toà n, mà gia thuá»™c cÅ©ng bị giết. Äệ giao các hiệu binh nà y cho Äá»™ng-đình thất kiệt, để há» chỉ huy chúng. Thế của Äá»™ng-đình thất kiệt bây giá» nhÆ° ngồi trên lÆ°ng cá»p, không thể bÆ°á»›c xuống được nữa. Há» chỉ có thể tá»›i, mà không thể lui! Váºy huynh phải gá»i tấu chÆ°Æ¡ng vá» triá»u, xin phong chức tÆ°á»›c cho Äá»™ng-đình thất kiệt, để Ä‘Ã o thêm hố căm thù của Tống vá»›i há», và cá»™t chặt há» vá»›i ta.
Nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt vá»™i sai chim Æ°ng mang biểu vá» triá»u. Hai hôm sau có chiếu chỉ ban ra: Phong cho tất cả Äá»™ng-đình thất kiệt Ä‘á»u lÄ©nh ấn thiên-tÆ°á»›ng, tÆ°á»›c hầu. Từ Bá-TÆ°á»ng tÆ°á»›c Vạn-sÆ¡n hầu, Lý Tân tÆ°á»›c Thiên-long hầu, Hà Quan tÆ°á»›c Äông-hÆ°ng hầu, VÅ© An tÆ°á»›c NhÆ°-tÃch hầu, Mao Cang tÆ°á»›c Liêm-Äông hầu, Äạo Vi tÆ°á»›c Khâm-Nam hầu, Phúc Chi tÆ°á»›c Dung-Nghi hầu.
Nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt truyá»n quân sÄ© nghỉ ngÆ¡i mấy ngà y cho lại sức. Trong khi TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng Lý Chiêu-Văn, đại-đô đốc Lý Kế-Nguyên cho kiểm kê lá»c những bảo-binh, Quảng-binh, binh triá»u ẩn náu trong dân. Tổng số hà ng binh, tù binh lên tá»›i ba vạn ngÆ°á»i. VÆ°Æ¡ng láºp thà nh ba hiệu binh, mang tên Äông-Việt, Nam-Việt và Tây-Việt. Thăng giám áp Văn LÆ°Æ¡ng, Ngô Phu lên là m thiên-tÆ°á»›ng chỉ huy hiệu Äông-Việt; thăng chỉ-huy-sứ Tống Äạo, Äinh Toại lên là m thần-tÆ°á»›ng chỉ huy hiệu Nam-Việt; thăng tuần kiểm Tưởng Cẩn lên là m vÅ©-tÆ°á»›ng chỉ huy hiệu Tây-Việt. Ba hiệu binh nà y mang tên LÄ©nh-Nam binh, được trao cho Äá»™ng-đình thất kiệt chỉ huy. Lại cá» Từ Bá-TÆ°á»ng cùng vá»›i Äinh Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh Ä‘i các nÆ¡i an dân, cắt đặt quan tÆ°á»›c cai trị.
Ngay ngà y hôm sau, vÆ°Æ¡ng truyá»n ba hiệu binh Äông-Việt, Nam-Việt, Tây-Việt tiến đánh các cá»a Bắc, Nam, Tây thà nh Liêm-châu. Äô-đốc Trần Lâm vá»›i thủy quân hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình đánh cá»a Äông. Äại đô đốc Lý Kế-Nguyên tổng chỉ huy công thà nh.
Vì thà nh Khâm-châu bị chiếm, nên thà nh Liêm-châu tổ chức phòng vệ cá»±c kỳ chu đáo. Trong thà nh Liêm có đạo quân triá»u thứ 35 giám-áp Chu Tông-ThÃch chỉ-huy, lữ kị thứ 45 do chỉ-huy-sứ Ngô Tông-Láºp em ruá»™t Tông-ThÃch chỉ huy. Ngoà i ra còn hai vạn bảo-binh do tri huyện Hợp-phố LÆ°Æ¡ng Sở chỉ huy. TÆ°á»›ng trấn thủ là chiêu-thảo-sứ Lá»— Khánh-Tôn, tuổi già , trà dÅ©ng tuyệt vá»i. Vì váºy ba hiệu binh Äông, Nam, Tây-Việt được Thần-ná», Thần-hổ, Thần-báo cùng hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình trợ chiến, mà đánh suốt hai ngà y, hai đêm vẫn không hạ được thà nh. Hai thiên-tÆ°á»›ng Ngô Phu, Văn LÆ°Æ¡ng bị trúng tên chết. Trong khi tÆ°á»›ng trấn thủ cá»a Tây là Chu Tông-ThÃch, cá»a Nam là Ngô Tông-Láºp cÅ©ng bị đán bắ chết. Tráºn chiến diá»…n ra cá»±c kỳ khốc liệt.
Tin Ä‘Æ°a vá» Khâm-châu, TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng phải thân tá»›i đốc chiến. VÆ°Æ¡ng thân cầm dùi đánh trống thúc quân. Thủy-quân thuá»™c hạm Ä‘á»™i Äá»™ng-đình dùng máy bắn đá, phá cá»a Äông thà nh, tÆ°á»›ng trấn thủ là LÆ°Æ¡ng Sở bị đá trúng sá» chết. Quân trấn thủ rối loạn, nhá» váºy quân Äại-Việt xua Thần-hổ, Thần-báo xung và o trÆ°á»›c, thủy quân và o sau. Bấy giá» trong thà nh há»—n loạn, quân vây các cá»a kia má»›i và o được. Quân Việt là m chủ hoà n toà n thà nh Liêm và o giá» Dáºu ngà y Tân-Tỵ 23 tháng 11 năm Ất-Mão (DL. 2-1-1076). Chiêu-thảo sứ Lá»— Khánh-Tôn cùng hÆ¡n trăm đệ tá» phá vỡ vòng vây phÃa Bắc chạy thoát. Khi y rá»i khá»i thà nh hÆ¡n mÆ°á»i dặm, thì gặp Vạn-sÆ¡n hầu Từ Bá-TÆ°á»ng cùng đô-thống Äinh Hoà ng-Nghi, PhÆ°Æ¡ng-Quỳnh Ä‘i an dân vá» tá»›i. Cho rằng Bá-TÆ°á»ng phục binh đánh mình, Tôn không nói không rằng xung và o đánh liá»n. Y đấu vá»›i Bá-TÆ°á»ng được hÆ¡n trăm hiệp thì mất mạng.
TÃn-NghÄ©a vÆ°Æ¡ng và o thà nh Liêm-châu, yết bảng yên dân, truy thăng phủ tuất cho gia đình tá» sÄ©. VÆ°Æ¡ng truyá»n tha thuế cho dân, tha tất cả thuế thiếu những năm trÆ°á»›c. Năm nay không phải ná»™p bất cứ thứ thuế gì. Lại tha hết tù, bất kể nặng nhẹ, thà nh án hay chÆ°a. VÆ°Æ¡ng cho hủy bá» tất cả Tân-pháp của VÆ°Æ¡ng An-Thạch nhÆ° Thanh-miêu, Trợ-dịch, Bảo-giáp, Thủy-lợi v.v. lấy của trong khi phát cho dân nghèo. Dân chúng sung sÆ°á»›ng vô cùng. Há» gá»i quân Lý là quân của cha mẹ dân (Dân chi phụ mẫu). VÆ°Æ¡ng tá»± tay soạn má»™t bà i hịch gá»i là « Äiếu dân, khá» bạo hịch », rồi sai khắc má»™c bản, in ra gá»i Ä‘i niêm yết khắp nÆ¡i:
« Äạo trị dân tá»± cổ đến nay, trải Tam-hoà ng, NgÅ©-đế, Ä‘á»u lấy an dân là m gốc. Ã-thánh Mạnh-tá» nói rằng: Dân vi quý, xã tắc thứ chi. Phép giữ Xã-tắc lấy toà n cÆ°Æ¡ng thổ để nêu chÃnh thống. Äiá»u nà y, không những sÄ© thiên hạ biết, mà cho đến ngu dân cÅ©ng thuá»™c nằm lòng.
Nay Hy-Ninh đế lòng dạ u mê, hôn ám, trá»ng dụng tên khuyển nho VÆ°Æ¡ng An-Thạch, phá bá» tất cảđạo trị dân của thánh nhân, coi khinh cÆ°Æ¡ng ká»· của các tiên đế Tống triá»u; rồi đặt ra những gì là Thanh-miêu, Trợ-dịch, Bảo-giáp, Bảo-mã là m cho dân sống không nổi, mà chết cÅ©ng không xong. Trá»i sầu đất thảm, núi khóc, sông rên, khắp các triá»u đại Hoa-hạ, chÆ°a bao giá» có má»™t hôn quân nhÆ° váºy, chÆ°a bao giá» có má»™t tên quan ngông cuồng, ác Ä‘á»™c nhÆ° váºy.
Thá»i đức Thái-tông, Chân-tông, Nhân-tông, trong dụng các báºc đại nho, ngoà i dùng chÃnh sách vá»— vá», mà bốn phÆ°Æ¡ng được phẳng lặng, dân chúng được ấm no. Từ ngà y Hy-Ninh lên là m vua, trá»ng dụng yêu pháp của VÆ°Æ¡ng An-Thạch, rồi gây chiến vá»›i Tây-hạ, đến ná»—i hao binh tổn tÆ°á»›ng, trong khi đó cúi đầu khuất phục Ä‘em và ng lụa cống Liêu; nay cắt dất, mai cắt đất dâng cho chúng... để được yên thân. Hỡi ôi, từ Tam-hoà ng, NgÅ©-đế đến nay, có bao giá» Trung-nguyên nhục nhã nhÆ° váºy đâu?
Mấy năm qua, Hy-Ninh nghe lá»i VÆ°Æ¡ng An-Thạch, bắt dân vùng Kinh-Nam, vùng Nam NgÅ©-lÄ©nh luyện táºp binh bị, khiến cho việc nông tang bị bá» phế, há»c phong bị suy đồi; lại tÃch trữ lÆ°Æ¡ng thảo dá»c Nam-thùy, chuẩn bị sang đánh Äại-Việt ta. Dù ta có nÃnnhịn đến đâu cÅ©ng không chịu được. Nay ta ra quân, không có ý chiếm đất Trung-nguyên, cÅ©ng chẳng có lòng muốn diệt bá» Tống triá»u, mà trÆ°á»›c là phá hết những chuẩn bị đánh sang Äại-Việt ta, sau là điếu dân khá» bạo.
Ta đã nghiêm cấm quân, không được phạm đến dân chúng, kẻ nà o không tuân thì bị giết ngay. Ta đã ban chỉ cho tÆ°á»›ng sÄ© rằng: TrÆ°á»›c thả hết tù, dù thà nhán hay chÆ°a thà nh án; tha thuế trong má»™t năm, tha cả thuế đã thiếu những năm trÆ°á»›c; kho lẫm của Hy-Ninh, VÆ°Æ¡ng An-Thạcvh vÆ¡ vét của dân bấy lâu, được phát cho dân nghèo; hủy bá» hoà n toà n Tân-pháp, mà trở lại vá»›i đạo lý thánh hiá»n Ä‘á»i vua Thái-tông, Chân-tông, Nhân-tông. Dân chúng bị bắt xung quân, bị bắt là m bảo-binh, được cho vá» nhà .
Váºy ta ban bố tá» hịch nà y đến nhân-sÄ©, dân chúng để yên lòng ».
Thái-Ninh vạn vạn niên, nay là năm thứ tÆ° mùa Äông, tháng chạp.
Quân nghỉ được má»™t tuần (ghi chú: tuần của Lịch-việt là 10 ngà y), nguyên-soái ThÆ°á»ng-Kiệt truyá»n quân kéo cá» tiến vá» Äông, hợp vá»›i đạo binh Tôn Äản, Cẩm-Thi công phá Ung-châu, sau đó kéo lên đất thiêng của tá»™c Việt là vùng núi NgÅ©-lÄ©nh.
Phụ lục: Chiêu-thiá»n tá»±
Kể từ hồi nà y, hà nh trạng của hai vị Thánh-tăng Minh-Không, Äạo-Hạnh trong công cuá»™c cứu nÆ°á»›c rất quan trá»ng. Vì váºy thuáºt giả xin chép và o phụ lục má»™t số di tÃch vá» hai ngà i, nay vẫn còn.
Chiêu-thiá»n tá»± còn có tên là chùa Láng. Chùa tá»a lạc tại là ng Yên-lãng, huyện Từ-liêm, nay thuá»™c Äống-Ä‘a, Hà -ná»™i. Chùa dá»±ng dÆ°á»›i thá»i vua Lý Thần-tông để ghi lại Bồ-tát Từ Äạo-Hạnh tu đắc đạo. Hồi thÆ¡ ấu (1950-1954) thuáºt giả thÆ°á»ng cùng các bạn hẹn nhau tá»›i chùa nà y chÆ¡i và o cuối tuần. Chùa hiện còn cây muá»—m trồng từ thá»i nhà Trần (xem hình).
Ngà i Từ Äạo-Hạnh húy Lá»™, quê quán tại là ng Yên-lãng. Cha là Từ Vinh là m Tăng-quan đô-án. Từ Vinh có hiá»m vá»›i Diên-thà nh hầu. Hầu nhá» Pháp-sÆ° Äại-Äiên (Äinh Kiếm ThÆ°Æ¡ng) dùng Pháp thuáºt Ä‘Ã nh chết, vứt thây xuống sông Tô-lịch. Xác ông trôi đến cầu Quyết, trÆ°á»›c nhà Diên-thà nh hầu thì dá»±ng đứng dáºy chỉ tay và o nhà Hầu. Hầu lại Ä‘i má»i Äại-Äiên tá»›i. Äại-Äiên phải là m phép, xác má»›i đổ xuống, trôi Ä‘i. Từ Äạo-Hạnh muốn trả thù cha, nhÆ°ng không đủ phép. Ngà i tiếp tục há»c. Sau khi đủ phép,ngà i tìm giết Äại-Äiên rồi tu ở chùa Pháºt-tÃch trên núi Sà i-sÆ¡n. Nay là Thiên-phúc tá»± thÆ°á»ng gá»i là chùa Thầy. Xin xem hồi 37 NQSH.
Bấy giá» vua Lý Nhân-tông không có con trai, muốn tìm con của tông thất nối ngôi. Em vua là Sùng-Hiá»n hầu không con, muốn có con, nhá» ngà i Äạo-Hạnh, Minh-Không giúp. Hai ngà i hứa giúp. Minh-Không dùng thuốc trị bệnh cho Hầu. Còn Äạo-Hạnh dặn hầu rằng khi phu nhân lâm bồn thì báo cho ngà i biết. Äến ngà y phu nhân trở dạ, Hầu sai ngÆ°á»i cáo vá»›i ngà i. Ngà i tắm rá»a, thay áo, rồi và o hang núi xuất hồn nháºp và o xác thai nhi. Phu nhân sinh má»™t trai đặt tên là Lý DÆ°Æ¡ng-Hoán. DÆ°Æ¡ng-Hoán được vua Lý Nhân-tông nháºn là m con nuôi, sau được nối ngôi, tức vua Lý Thần-tông (1128-1138) (Xác nà y khi TrÆ°Æ¡ng Phụ sang đô há»™ Äại-Việt đã Ä‘em đốt Ä‘i).
Khi lên ngôi, vua Thần-tông cho xây chùa để tưởng niệm kiếp trÆ°á»›c của mình. Trong chùa thá» ngà i Từ Äạo-Hạnh mặc áo và ng, thá» luôn cả vua Lý Thần-tông ngồi trên ngà i. Hằng năm và o ngà y 7-3 Âm-lịch là ngà y ká»· niệm Ngà i hóa. TrÆ°á»›c hết là nghi lá»… tắm tượng, sau đó rÆ°á»›c bà i vị Ngà i sang xã Yên-quyết, Dịch-vá»ng, rồi diá»…n lại tÃch Ngà i đánh nhau vá»›i Äại-Äiên.
Äá»™c giả có thể Ä‘á»c các sách chữ Hán dÆ°á»›i đây để tìm hiểu thêm vá» ngôi chùa nà y:
- Thiá»n-uyển táºp anh.
- Hoà n-long huyện chÃ.
- An-lang Chiêu-thiá»n tá»±.
- Hà -nội địa dư.
- Ngoại truyá»n kỳ lục.
- Bắc-thà nh địa dư chà lục.
- Thăng-long cổ tÃch khảo.
- ÄNNTC.
- Hoà ng-Việt địa dÆ° chÃ.
- La-thà nh cổ tÃch vịnh.
- Bắc-kỳ giang sÆ¡n cổ tÃch.
Tà i sản của The Creator
Từ khóa được google tìm thấy
1057-1077 vua nao , ãàçåòà , áåñïëàòíàÿ , àâòîìîáèëÿ , âèäåîíàáëþäåíèå , àíãåë , àíãëî , àíàëüíûé , ãîëîâîëîìêè , âîë÷àò , äîìàøíèé , äóøåâûå , ãðóçèÿ , áþäæåòèðîâàíèå , çàäàíèÿ , çàâîä , çàðàáîòîê , çîëîòî , êàëüÿíû , êàìèí , êàðàîêå , èçâåñòèÿ , ëèòåðàòóðà , êíèãà , êíèãó , êîìïüþòåðîâ , êîðîëü , ëîøàäè , èñëàì , ëþäåé , ìåíåäæìåíò , ìåðëåí , ìåðòâûå , ïàðôþìåðèÿ , íèêîëü , ïëèòêà , ïèööà , ìèýëü , ïîñòíîå , ìîñýíåðãîñáûò , íîóòáóê , ïîðíîðàññêàçû , íóäèçì , îòåëè , ìóðìàíñê , ïðîäâèæåíèå , îðóæèå , ñäàòü , ñâèíãåðû , ñåðâåð , ñëóæáà , òàéëàíä , ôàêòû , õåíòàé , òàíöû , ôèíñêàÿ , õèðóðãèÿ , ôîìåíêî , ôîòîãðàôèè , õðåíîâûé , ýâàêóàòîð , ýëüäîðàäî , ÿíäåêñ , æàííà , øàõìàòû , ÷åëñè