Nghệ nhân và Margarita - Mikhail Bulgacov

[leminhchau]

Chương 6
SIDOPHRÊNIA (1) – NHƯ ĐÃ NÓI TRƯỚC

Khi người đàn ông với bộ râu nhọn hoắt mặc áo choàng trắng bước vào phòng khám của bệnh viện tâm thần nổi tiếng vừa mới xây dựng xong cách đây không lâu trên bờ sông ở ngoại ô Moskva, đồng hồ đã chỉ một giờ rưỡi đêm. Ba hộ lý không rời mắt khỏi người Ivan Nikolaievich lúc này đang ngồi trên đi văng. Nhà thơ Riukhin vô cùng xúc động cũng có mặt tại đây. Những chiếc khăn vừa mới đây dùng để trói Ivan Nikolaievich, giờ được xếp thành một đống cũng nằm trên chiếc đi văng đó. Tay và chân Ivan Nikolaievich đều được tự do.

Trông thấy người vừa bước vào, Riukhin tái mặt, khẽ ho một tiếng và rụt rè nói:
- Chào bác sĩ.

Bác sĩ nghiêng người đáp lại Riukhin, nhưng trong lúc đó mắt ông không nhìn Riukhin, mà nhìn Ivan Nikolaievich.
Ivan ngồi hoàn toàn bất động, với vẻ dữ tợn, cặp lông mày cau lại, và anh không hề nhúc nhích cả khi thấy bác sĩ bước vào.

- Đây là, thưa bác sĩ, - không hiểu sao Riukhin bắt đầu nói bằng giọng thì thào đầy vẻ bí mật, mắt sợ sệt liếc nhìn Ivan Nikolaievich, - đây là nhà thơ nổi tiếng Ivan Bezdomnưi…Sự thể là …bác sĩ thấy đấy…chúng tôi sợ, không biết có phải chứng sốt trắng không…

- Uống nhiều không ? – bác sĩ hỏi qua kẻ răng.

- Không, có uống, nhưng không đến mức…

- Có bắt gián, chuột, mèo hay chó hoang không ?

- Không, - Riukhin rùng mình, đáp, - Tôi gặp anh ấy chiều qua và sáng nay. Anh ấy hoàn toàn khỏe mạnh.

- Thế tại sao lại mặc quần lót ? Đưa thẳng từ giường ngủ đến đấy à ?

- Thưa bác sĩ, anh ấy đến tiệm ăn như thế này đấy ạ…

- Ra thế, ra thế, - bác sĩ nói với vẻ rất thỏa mãn, - còn tại sao có vết xước ? Đánh lộn với ai à ?

- Anh ấy ngã từ hàng rào xuống, rồi sau, ở trong tiệm ăn đánh một anh …và một vài người khác nữa…

- Thế, thế, thế,.. – bác sĩ nói, và quay sang Ivan, tiếp: - Chào anh !

- Chào, đồ phá hoại ! – Ivan đáp to và giận dữ.

Riukhin ngượng đến mức không dám ngước mắt lên nhìn người bác sĩ lịch thiệp. Nhưng ông ta hoàn toàn không tỏ vẻ gì là tức giận, bằng một động tác quen thuộc, khéo léo gỡ cặp kính xuống, nhấc vạt áo choàng ngoài lên, nhét kính vào túi sau của quần dài, rồi hỏi Ivan:

- Anh bao nhiêu tuổi ?

- Cút mẹ các ngươi đi, thật đấy ! – Ivan cục cằn hét lên và ngoảnh mặt đi.

- Tại sao anh lại cáu như vậy ? Chẳng lẽ tôi có nói cái gì khó chịu với anh sao ?

- Tôi hai mươi ba tuổi, - Ivan kích động nói, - tôi sẽ viết giấy kiện tất cả các người. Mà đặc biệt là cái thằng khốn nạn này ! – Ivan nhấn mạnh chỉ về phía Riukhin.

- Thế anh định kiện về chuyện gì ?

Đến đây Riukhin nhìn kỹ vào mặt Ivan và lạnh toát người: trong mắt của anh hoàn toàn không có một biểu hiện mất trí nào. Cặp mắt khi ở nhà Griboedov đục ngầu giờ trở nên trong sáng như trước kia.

“ Cha ơi ! – Riukhin sợ hãi thầm thốt lên, - anh ta quả là khỏe mạnh sao ? Đúng là ngớ ngẩn thế nào ấy ! Thật ra tại sao chúng ta lại lôi anh ấy đến đây ? Khỏe mạnh, bình thường, chỉ có da mặt bị xước.. .”

- Hiện nay anh đang ở, - viên bác sĩ ngồi xuống chiếc ghế đẩu trắng, chân bằng thép mạ sáng loáng, bình tĩnh nói, - không phải trong nhà điên mà tại bệnh viện; và sẽ không ai giữ anh lại đây cả, nếu như điều đó là không cần thiết.

Ivan Nikolaievich liếc nhìn sang với vẻ nghi hoặc, nhưng rồi vẫn cất tiếng lẩm bẩm:

- Ơn Chúa, cuối cùng rồi cũng tìm ra được một người bình thường ở giữa lũ ngốc, mà số một trong lũ ngốc đó là cái thằng đần độn và bất tài Saska !

- Cái tay Saska bất tài ấy là ai thế ?- viên bác sĩ hỏi.

- Thì hắn kia, cái thằng cha Riukhin này đây ! – Ivan đáp và trỏ ngón tay cáu bẩn về hướng Riukhin.

Anh này đỏ bừng mặt lên vì phẫn nộ.
“ Hắn ta trả ơn mình như thế đấy ! – Riukhin cay đắng nghĩ, - vì mình đã tỏ ra thông cảm với hắn ta ! Thế mới đúng là khốn nạn !”

- Một gã culắc(2) điển hình về mặt tâm lý, - Ivan Nikolaievich lại cất tiếng nói tiếp; anh có vẻ như rất muốn phơi trần bản chất của Riukhin, - hơn nữa, một tên culắc ngụy trang rất kỹ dưới cái vỏ vô sản. Cứ thử nhìn xem cái bộ mặt đạo đức giả của hắn và đem đối chiếu với những câu thơ ồn ĩ hắn sáng tác được để kỷ niệm các ngày lễ ! Ha-ha-ha !.. nào là “ Hãy bay lên !” rồi “ Hãy vút cao !” … Còn nếu thử nhìn sâu vào gan ruột xem hắn ta nghĩ gì … thì anh sẽ hắt hơi không kịp ! – và Ivan Nikolaievich phá ra cười dữ tợn.

Riukhin thở nặng nhọc, mặt tím bầm và chỉ nghĩ về một điều, rằng mình đã nuôi ong tay áo, rằng đã dại dột giơ tay làm phúc cho cái thằng hóa ra là một kẻ thù độc địa. Và cái chính là không thể làm gì được cả: chẳng lẽ lại đi chửi nhau với một người bị bệnh tâm thần ?!

- Thế thực ra tại sao người ta lại đưa anh đến chỗ chúng tôi đây ? – sau khi chăm chú nghe những lới vạch tội của Bezdomnưi, viên bác sĩ hỏi.

- Mong sau cho quỷ tha ma bắt cái lũ đần độn ấy đi ! Chúng túm lấy tôi, trói bằng những mảnh vải kia rồi nhét lên xe tải !

- Xin phép được hỏi anh câu này, tại sao anh lại mặc quần lót đến tiệm ăn ?

- Điều đó chẳng có gì là lạ lùng cả, - Ivan đáp, - Tôi ra tắm ở sông Moskva, chúng nó cuỗm mất áo quần của tôi, để lại cái của nợ này ! Chẳng lẽ lại trần truồng đi trong thành phố Moskva à? Tôi đành có gì mặc nấy, vì đang vội phải đến Griboedov.
Viên bác sĩ nhìn sang Riukhin tỏ ý hỏi, anh ta cau có lẩm bẩm:

- Đó là tên của một tiệm ăn.

- Ra thế, - viên bác sĩ nói, - nhưng tại sao anh lại phải vội ? Có cuộc gặp bàn công việc quan trọng à ?

- Tôi đi tìm bắt tay chuyên gia ! – Ivan Nikolaievich đáp và lo lắng quay đầu nhìn quanh.

- Chuyên gia nào ?

- Ông có biết Berlioz không ? – Ivan hỏi một cách đầy ngụ ý.

- Là một …nhạc sĩ à ?

Ivan tỏ vẻ thất vọng :

- Nhạc sĩ nhạc siếc nào ở đây ! À, phải, phải ! Ông nhạc sĩ đó(3) chỉ là một người cùng họ với Mikhail Berlioz thôi !

Riukhin vốn không muốn nói gì, nhưng đến đây buộc phải lên tiếng giải thích:

- Chủ tịch hội MASSOLIT là Berlioz chiều hôm nay vừa bị tàu điện cán chết ở cạnh hồ Pat’riarsi.

- Đừng có nói bừa những điều mà mình không biết, - Ivan nổi cáu với Riukhin. – Hôm nay, tôi đã có mặt ở đó lúc xảy ra sự việc chứ không phải anh ! Hắn ta cố ý làm cho Berlioz rơi xuống dưới tàu điện.

- Đẩy xuống đấy à ?

- Sao lại “đẩy” ở đây ! – cáu kỉnh trước sự chậm hiểu của mọi người, Ivan quát lên, - một thằng như hắn thì không cần phải đẩy ! Hắn có thể làm được những trò còn ghê gớm hơn nhiều. Hắn biết trước rằng Berlioz sẽ rơi xuống dưới bánh tàu điện !

- Thế còn có ai ngoài anh trông thấy tay chuyên gia đó nữa không ?

- Thì tai họa là ở chỗ chỉ có tôi và Berlioz.

- Thế đấy. Anh đã áp dụng những biện pháp nào để bắt tay giết người đó ? – Nói đến đây, viên bác sĩ quay đầu ném một ánh mắt cho người đàn bà mặc áo choàng trắng ngồi sau chiếc bàn đặt cách đấy một quãng. Chị ta rút ra một tờ giấy và bắt đầu điền vào chỗ trống trong các mục đã ghi sẵn.

- Những biện pháp là …Tôi lấy một cây nến ở bếp…

- Cái này phải không ? – bác sĩ hỏi và chỉ cây nến gẫy nằm cạnh bức ảnh thánh trên chiếc bàn trước mặt người đàn bà.

- Chính cái này, và …

- Nhưng bức ảnh thánh để làm gì ?

- À, vâng, ảnh thánh… - Ivan đỏ mặt, - ảnh thánh trước hết chỉ để mà dọa, - anh lại đưa ngón tay chỉ về phía Riukhin, - nhưng sự thể là hắn, cái tay chuyên gia ấy, chúng tôi sẽ nói thẳng ra …hắn có quan hệ với lũ tà ma… tay không thì đừng hòng bắt được hắn.

Mấy người hộ lý không hiểu sao đặt thẳng tay dọc theo đường nẹp quần và không rời mắt khỏi người Ivan.

- Vâng, đúng thế, - Ivan vẫn nói tiếp, - hắn có quan hệ với lũ ma quỷ. Ở đây có những sự kiện không thể chối cãi được. Hắn đã trực tiếp nói chuyện với Ponti Pilat ! Mà sao lại nhìn tôi như thế hả ? Tôi nói thật đấy mà ! Hắn đã thấy tất cả - nào là ban công, nào những cây cọ. Tóm lại, hắn ta đã ở chỗ Ponti Pilat, tôi dám cam đoan điều đó.

- Thế đấy, thế đấy…

- Và thế là tôi đeo bức ảnh thánh lên ngực và chạy đi…

Vừa lúc đó chuông đồng hồ điểm hai giờ.

- Ái chà chà ! – Ivan kêu lên và vụt nhổm dậy khỏi đi văng. – Đã hai giờ rồi, mà tôi cứ mất thời gian với các anh ! Xin lỗi, điện thoại ở đâu ?

- Để anh ta đến điện thoại, - viên bác sĩ ra lệnh cho mấy người hộ lý.

Ivan tóm lấy ống nghe, còn trong lúc đó người đàn bà khẽ hỏi Riukhin:


- Anh ta có vợ chưa?

- Chưa, - Riukhin hốt hoảng đáp.

- Đoàn viên Công đoàn à ?

- Vâng.

- Công an đấy à ? – Ivan hét vào ống nghe, - công an phải không ? Đồng chí trực ban, hãy phái ngay năm người dùng môtô và súng máy đi tìm bắt tên chuyên gia người nước ngoài. Cái gì ? Hãy đến đón tôi, tôi sẽ đi cùng các anh… Tôi là nhà thơ Bezdomnưi, hiện đang ở bệnh viện tâm thần… Địa chỉ của anh như thế nào ? – Bezdomnưi quay lại thì thầm hỏi viên bác sĩ, lấy bàn tay che ống nghe, rồi lại hét vào máy: - Anh nghe đấy à ? Alô ! … Thật tệ hại ! – Ivan bỗng rít lên và hất ống nghe vào tường. Rồi anh quay về phía viên bác sĩ, chìa tay ra cho ông ta và lạnh nhạt nói: “ Chào ông !” rồi chực bước đi.

- Xin lỗi, nhưng anh định đi đâu bây giờ ? – viên bác sĩ nói, nhìn sâu vào mắt Ivan, - đêm khuya, lại chỉ mặc quần áo lót… Anh không được khoẻ đâu, ở lại chỗ chúng tôi đi !

- Tránh ra nào, - Ivan nói với mấy người hộ lý đang đứng chẹn ở lối ra vào. – Có tránh ra không hả ? – nhà thơ hét lên bằng một giọng đáng sợ.

Riukhin run lẩy bẩy, còn người đàn bà ấn một cái nút nhỏ ở bàn, và trên mặt kính của nó nảy bật ra chiếc hộp sáng loáng và ống thuốc được hàn kín.

- À, ra thế ?! – Ivan thốt lên, nhìn quanh man dại và sợ sệt. – Thôi được ! Chào các người… - và anh lao đầu bay thẳng vào tấm màn cửa sổ. Một tiếng ầm vang lên, nhưng lớp kính không vỡ ở phía ngoài tấm màn đã giữ anh lại, và một thoáng sau Ivan đã vật vã trong tay các hộ lý. Anh vừa thở phì phò, tìm cách cắn xé, vừa hét tướng lên:

- Thì ra các người chắn cửa sổ bằng cái thứ kính như thế!..Bỏ ra ! Bỏ ra, nghe không!

Ống xơranh lấp loáng trong tay viên bác sĩ, người đàn bà bằng một động tác dứt khoát cắt toạt ống tay chiếc áo khoác cũ của nhà thơ và níu chặt tay Ivan bằng một sức mạnh không đàn bà chút nào

Mùi ête bốc lên, Ivan yếu dần trong những cánh tay của bốn ngừơi, vỉên bác sĩ nhanh nhẹn lợi dụng cái khoảnh khắc đó cắm mũi tiêm vào cánh tay Ivan. Anh bị giữ chặt thêm mấy giây rồi được thả xuống đi văng.

- Quân kẻ cướp ! – Ivan hét lên và nhảy bật dậy khỏi đivăng, nhưng lại bị ấn xuống. Vừa được bỏ ra, anh lại chồm dậy, nhưng lần này thì tự mình ngồi xuống. Anh im lặng một lát, nhìn quanh với một vẻ hơi hoang dại, rồi bất ngờ ngáp dài, mỉm cười dữ tợn.

- Thế là các người cũng giam được ta, - anh nói, ngáp một lần nữa, bất ngờ nằm xuống, đầu đặt lên gối, hai tay nắm lại để dưới má như trẻ con, lẩm bẩm bằng một giọng đã ngái ngủ, không còn vẻ giận dữ: - Thôi được rồi…chính các người rồi sẽ phải trả giá tất cả. Tôi đã báo trước, còn sau đó tùy các người ! Bây giờ, cái làm ta quan tâm nhất là Ponti Pilat…Pilat… - nói đến đó, anh nhắm mắt lại.

- Trị liệu ngâm tắm, phòng một người số một trăm mười bảy, đặt gác, - viên bác sĩ đeo kính lên, cắt đặt. Riukhin lại giật mình, những cánh cửa trắng mở ra không tiếng động, trông rõ phía ngoài dãy hành lang được chiếu sáng bằng những ngọn đèn đêm màu xanh. Một chiếc đi văng có gối đầu bằng cao su từ ngoài hành lang lăn vào, mọi người đặt Ivan giờ đã nằm yên trên đó, đẩy ra hành lang, và cánh cửa đóng lại.

- Thưa bác sĩ, - Riukhin, sửng sốt trước sự việc vừa rồi, thì thầm hỏi, - anh ta bị bệnh thật đấy ạ ?

- Ồ, vâng, - viên bác sĩ đáp.

- Anh ta bị sao thế ạ ? – Riukhin rụt rè hỏi.

Viên bác sĩ mệt mỏi liếc nhìn Riukhin và uể oải đáp:

- Kích động hoạt động ngôn ngữ và vận động…những câu diễn giải hoang tưởng…một trường hợp có lẽ là phức tạp…Có thể là sidophrênia. Mà ở đây lại còn rượu…

Riukhin không hiểu gì từ những lời của viên bác sĩ, ngoài một điều: tình hình của Ivan Nikolaievich có lẽ là gay go; anh ta thở dài và hỏi:

- Thế anh ta cứ nói mãi về một tay chuyên gia nào đó là vì sao ?

- Có lẽ anh ta gặp một người nào đó đã kích động trí tưởng tượng đã bị chấn thương của anh ta. Mà cũng có thể là ảo giác…

Mấy phút sau, chiếc ô tô tải lại chở Riukhin vào Moskva. Trời đã rạng, và ánh sáng của những ngọn đèn còn chưa tắt trên đường đi trở nên không cần thiết và khó chịu. Người lái xe nổi cáu vì đã mất toi đi một đêm và ra sức phóng xe, ở những chỗ cua ngoặt nó cứ trượt bánh trên mặt đường.

Rừng đã hết, đã ở lại đâu đó sau lưng, con sông cũng rẽ ngoặt đi đâu đó, và chạy ngược lại đón cỗ xe là những cảnh vật thật khác nhau: những hàng rào có bốt gác, những đống gỗ, những cột cao ngất trời, còn phía trên cột là những ống tròn xâu vào nhau, những đống đá, sỏi, mặt đất bị những chiếc rãnh cắt ngang dọc, - nói tóm lại là đã cảm thấy Moskva ở rất gần, sau chỗ rẽ ngoặt kia, và ngay bây giờ nó sẽ vụt xông đến, ôm vào lòng…

Riukhin bị xóc dữ dội, hết hất sang phải lại sang trái, và cái khúc gỗ mà Riukhin ngồi lên chỉ chực chuội đi mất. Những chiếc khăn mặt của tiệm ăn, mà viên công an và Pantelei đã ném lại khi về trước bằng ô tô buýt chạy điện, giờ đang vương vãi khắp sàn xe. Riukhin đã toan tìm cách nhặt gom chúng lại, nhưng không hiểu sao anh ta lại rít lên giận dữ: “Mà mặc kệ mẹ chúng mày ! Sao mình cứ loay hoay như thằng ngu thế này nhỉ ?...” – và lấy chân hất chúng ra xa rồi quay mặt đi không ngó đến nữa.

Tâm trạng của nhà thơ ngồi trên xe đúng là rất kinh khủng. Rõ ràng chuyến đi đến nhà thương điên đã để lại trong lòng anh ta một ấn tượng cực kỳ nặng nề. Riukhin cố hiểu xem cái gì đang hành hạ mình. Dãy hành lang với những ngọn đèn xanh cứ bám riết lấy lấy đầu óc ư ? Hay cái ý nghĩ rằng trên đời không có bất hạnh nào khủng khiếp hơn việc bị mất trí khôn ? Vâng, vâng, tất nhiên có cả những điều đó. Nhưng đấy chỉ là những ý nghĩ chung chung. Còn phải có một cái gì khác nữa. Nhưng là cái gì ? – Chính thế ! Vâng, vâng, những lời xúc phạm mà Bezdomnưi đã ném thẳng vào mặt. Và cái làm anh đau khổ không phải vì chúng là những lời xúc phạm, mà vì chúng chứa đựng sự thật.

Nhà thơ không còn nhìn sang hai bên nữa; anh ta cắm ánh mắt xuống mặt sàn xe cáu bẩn xóc dữ dội, miệng lẩm bẩm, rên rỉ điều gì đó, giày vò chính bản thân mình.

Đúng, những bài thơ…Anh ta đã ba mươi hai tuổi rồi ! Quả thực, rồi cái gì sẽ tiếp theo đây ? - Tiếp theo anh ta sẽ viết một năm vài bài thơ. – Cho đến già ? – Vâng, cho đến già. - Những bài thơ này sẽ mang lại cái gì cho anh ta ? Vinh quang à ? “ Thật vớ vẩn ! Ít ra là đừng có lừa dối chính bản thân mình. Không bao giờ vinh quang lại đến với những kẻ viết những câu thơ tồi. Tại sao chúng lại tồi ? Anh ta nói đúng, anh ta đã nói ra sự thật ?! – Riukhin nói với bản thân mình một cách nghiêm khắc, tàn nhẫn. – Mình không tin vào tất cả những gì mình viết ra !...”

Kiệt quệ, sửng sờ sau cơn chấn động tinh thần, nhà thơ lảo đảo, người như hẫng đi, sàn xe ở dưới chân thôi không lắc nữa. Riukhin ngẩng đầu lên và thấy rằng xe đã vào Moskva từ lâu; hơn nữa, trên bầu trời Moskva bình minh đã ửng hồng; những đám mây như được mạ vàng lấp lánh, chiếc xe tải đang đứng kẹt trong dãy dài xe cộ trước chỗ rẽ ngoặt ra đại lộ, và sát ngay bên cạnh là một con người bằng kim loại đứng trên bệ cao, đầu hơi cúi nghiêng hờ hững nhìn xuôi xuống đại lộ.

Những ý nghĩ kỳ quặc vụt dồn lên trong đầu nhà thơ đã nhuốm bệnh. “ Đây là một thí dụ của sự may mắn thực sự… - nghĩ đến đấy, Riukhin đứng vươn thẳng người trên thùng xe, đưa tay chỉ vào cái con người bằng gang không hề động chạm đến ai đứng bên đường kia, - bất kỳ bước đi nào trong đời ông ta, bất kỳ chuyện gì có xảy ra với ông ta, tất cả đều mang lợi cho ông ta, tất cả đều góp làm nên vinh quang của ông ta ! Nhưng ông ta đã làm được cái gì ? Ta thật không hiểu nổi ! ..Có cái gì đây đặc biệt trong những lời này: “ Cơn bảo tuyết che nghịt bầu trời…” (4) ? Ta không hiểu ! …Thật gặp may, thật may mắn ! – Riukhin đột nhiên kết luận một cách độc địa và cảm thấy chiếc xe tải đã lại bắt đầu chuyển bánh. – Cái tay bạch vệ kia đã bắn, đã bắn vào ông ta, làm nát đùi ông ta và đưa ông ta vào bất tử…"

Đoàn xe chuyển bánh. Sau chưa đầy hai phút, nhà thơ hoàn toàn nhuốm bệnh và thậm chí già rộc đi đã bước lên hàng hiên của ngôi nhà Griboedov giờ trở nên trống vắng. Chỉ trong một góc nhà còn lại một nhóm nào đó, xăng xái ở giữa đám này là tay dẫn chương trình các buổi biểu diễn quen biết, đầu đội chiếc mũ chỏm, tay cầm cốc rượu vang “Áprau”.

Riukhin tay ôm đống khăn mặt, được Artribald Artribaldovich đón tiếp rất niềm nở và ngay lập tức được giải phóng khỏi đống giẻ đáng nguyền rủa nọ. Giá như Riukhin không bị hành hạ khổ sở như vậy ở bệnh viện và trên xe tải, chắc anh ta đã được hưởng sự khoan khoái khi kể về những gì đã diễn ra ở phòng khám, điểm xuyết cho câu chuyện những chi tiết tự mình bịa ra. Nhưng bây giờ anh ta không còn bụng dạ và hơi sức đâu để nghĩ đến chuyện đó; hơn nữa, dù cho Riukhin có kém quan sát đến mấy, thì bây giờ, sau những khốn khổ trên chiếc xe tải, anh ta lần đầu tiên nhìn sâu vào đôi mắt của tên cướp biển và hiểu rằng, mặc dù gã vẫn hỏi thăm về Bezdomnưi và thậm chí còn xuýt xoa: “ Ôi, ôi, ôi !” nhưng thực chất thì gã hoàn toàn hờ hững đối với số phận của nhà thơ và không thương xót người bị bệnh tí nào. “ Tay này khá thật ! Mà thế là đúng !” – trong cơn giận dữ, độc địa và trắng trợn, Riukhin nghĩ thầm, rồi, cắt ngang câu chuyện đang kể về bệnh sidophrênia, hỏi:

- Artribald Artribaldovich, giá mang cho tôi được một ít vodka…

Tên cướp biển làm ra vẻ thông cảm, nói thầm vào tai:

- Tôi hiểu…có ngay bây giờ… - và vẫy tay ra hiệu cho một nhân viên phục vụ.

Mười lăm phút sau, Riukhin đã ngồi trong sự cô đơn tuyệt đối, cúi gầm mặt trên đĩa cá chép, uống hết cốc này đến cốc khác, tự mình hiểu ra và tự mình thú nhận rằng không có thể còn sửa chữa được gì trong cuộc đời của mình nữa, mà chỉ có thể quên đi…

Nhà thơ đã để mất một đêm trong khi những người khác tiệc tùng say sưa, và bây giờ anh ta hiểu rằng không thể lấy lại nó được nữa. Chỉ cần ngẩng đầu rời khỏi những ngọn đèn nhìn lên bầu trời là có thể hiểu ngay rằng đêm đã qua đi không bao giờ trở lại. Những nhân viên phục vụ đang vội vã thu dọn khăn trải bàn. Những con mèo chạy đi chạy lại cạnh hàng hiên cũng mang dáng vẻ của buổi sáng mai. Một ngày mới ập đến trùm lên nhà thơ không gì cưỡng nổi.


-----------------
CHÚ THÍCH
(1) Sidophrênia: bệnh tâm thần phân liệt
(2) Culắc : tầng lớp trung nông. Thời đó khi thù ghét nhau, người ta thường gọi nhau là “culắc”, tương tự như nói “phản động”, “phá hoại”..
(3) Chỉ nhạc sĩ Berlioz H.L, nhạc sĩ lớn người Pháp.
(4) Một câu thơ trong bài “Buổi tối mùa Đông” của nhà thơ Nga A.S.Puskin. Người bằng gang (bằng kim loại ) là tượng của Puskin.

[leminhchau]

Chương 7
CĂN HỘ CÓ MA

Nếu như vào sáng hôm sau có ai đó nói với Stepan Likhodeev một câu như sau : “ Stepan! Anh sẽ bị bắn chết nếu không trở dậy ngay lập tức !” – thì chắc Stepan sẽ trả lời bằng một giọng uể oải, khó khăn lắm mới nghe được: “ Các người cứ bắn đi, muốn làm gì với tôi thì cứ làm, nhưng tôi không dậy đâu”.

Đừng nói gì đến chuyện trở dậy, mà ông ta còn cảm thấy rằng không thể nào mở mắt ra được nữa, vì rằng chỉ cần ông ta làm điều đó, chớp sẽ lập tức lóe lên và phá tung đầu ông ta ra thành từng mảnh vụn. Trong cái đầu đó nghe có tiếng chuông nặng nề khua liên hồi, giữa con ngươi và hai mí mắt khép kín lượn lờ những quầng nâu với đường viền màu lửa xanh lè, và thêm vào đấy lại còn buồn nôn, mà cảm giác buồn nôn đó gắn liền với những âm thanh nào đấy của một chiếc máy hát cứ vang lên dai dẳng. Stepan cố hết sức để nhớ lại những gì đã xảy ra, nhưng chỉ nhớ được có một điều – hình như hôm qua (nhưng không hiểu ở đâu) ông ta đứng, tay cầm tấm khăn ăn cố tìm cách hôn một người đàn bà nào đó, đồng thời hứa với chị ta là ngày hôm sau, đúng giữa trưa, sẽ đến nhà chị ta. Người đàn bà từ chối, nói: “ Không, không, em sẽ không có nhà đâu !” còn Stepan vẫn kiên trì giữ vững ý kiến của mình: “ Nhưng anh cứ đến !”

Nhưng người đàn bà đó là ai, và bây giờ là mấy giờ rồi, và ngày hôm nay là ngày mấy, tháng mấy – Stepan tuyệt đối không biết gì, và, còn tồi tệ hơn, ông ta không thể hiểu là bây giờ mình đang ở đâu. Ông ta cố gắng giải đáp cho mình dù chỉ là điều cuối cùng này, và hé mở cặp mi dính chặt lại với nhau của con mắt bên trái. Một cái gì đó phản chiếu đùng đục trong làn ánh sáng lờ mờ. Rốt cuộc, Stepan đã nhận ra đấy là chiếc gương đứng và hiểu rằng ông ta đang nằm ngửa trên giường, tức là trên cái giường của bà góa chủ hiệu kim hoàn cũ ở trong phòng ngủ nhà mình. Vừa lúc đó, trong đầu ông ta nghe có một cái gì đấy nhói lên, làm Stepan vội nhắm chặt mắt lại và bật ra tiếng rên.

Chúng tôi xin giải thích, trước mặt chúng ta là Stepan Likhodeev, giám đốc nhà hát Tạp Kỹ, buổi sáng tỉnh dậy tại nhà riêng của mình, ngay trong chính căn hộ mà ông ta thuê chung với nhà văn quá cố Berlioz ở một ngôi nhà lớn sáu tầng đứng thành hình chữ U trên phố Sadovaia.

Cần phải nói rằng căn hộ này – mang biển số 50 – đã từ lâu nổi tiếng nếu không phải là xấu thì ít ra cũng là kỳ quặc. Hai năm trước đây, chủ căn hộ này là bà góa chủ hiệu kim hoàn De Phugir - Anna Phrantsevna de Phugier - một người đàn bà năm mươi tuổi đáng kính và rất tháo vát, có ba trong số năm gian buồng đem cho thuê, một người thuê nhà hình như có họ là Belomút, và người khác thì không có họ.

Và thế rồi hai năm trước đây trong căn hộ bắt đầu những sự cố kỳ lạ không giải thích được: người trong căn hộ này bắt đầu biến mất không để lại dấu vết.

Vào một ngày chủ nhật nọ, một người công an đến căn hộ, gọi người thuê nhà thứ hai (anh ta không còn họ nữa) ra phòng ngoài và nói rằng công an mời anh ta đến đồn để ký một giấy tờ gì đấy. Người ở trọ ra lệnh cho Amphisa, bà làm công lâu năm và trung thành của Anna Phrantsevna, là nếu có ai gọi điện đến thì trả lời rằng anh ta sẽ quay về sau mười phút, rồi ra khỏi nhà cùng người công an lịch sự tay đi găng trắng. Nhưng rồi chẳng thấy anh ta trở về không chỉ sau mười phút, mà nói chung, không bao giờ trở về nữa. Điều lạ lùng nhất là cùng với anh ta hình như cả người công an cũng biến mất.

Là một người sùng đạo, hay nói trắng ra là rất mê tín, Amphisa đã tuyên bố thẳng thừng với Anna Phratsevna đang vô cùng bối rối, rằng đấy chính là phép phù thủy, và bà ta biết rất rõ ai đã bắt mất cả người thuê nhà lẫn anh công an, chỉ có điều vì sắp tối rồi nên không nói ra mà thôi.

Còn phép phù thủy, như ta đã biết, một khi đã bắt đầu rồi thì không gì có thể buộc nó dừng lại được. Người thuê nhà thứ hai biến mất vào ngày thứ hai; còn thứ tư thì Belomut hệt như độn thổ không để lại một dấu vết nào, tuy nhiên, lần này trong những tình huống hoàn toàn khác. Buổi sáng hôm đó có một chiếc xe như thường lệ đến đón anh ta đi làm, nhưng rồi không thấy nó chở ai về cả, và chính chiếc xe cũng không thấy trở về.

Nỗi kinh hoàng và đau khổ của chị vợ Belomut là không thể tả nổi. Nhưng than ôi, điều đó kéo dài không lâu. Ngay trong đêm hôm đó, khi cùng với Amphisa trở về từ nhà nghỉ (không hiểu Anna Phrantsevna vội vàng đến đó để làm gì), bà chủ nhà không còn gặp nữ công dân Belomut ở trong căn hộ nữa. Nhưng chưa hết, cửa của hai gian buồng mà vợ chồng Belomut thuê đã bị đóng dấu niêm phong.

Lại thêm hai ngày nữa lần lữa trôi qua. Sang ngày thứ ba, Anna Phrantsevna – trong suốt mấy đêm đó bà ta liên tục bị mất ngủ - lại vội vàng đi đến nhà nghỉ… Liệu có cần phải nói là lần này thì bà ta không trở về nữa chăng ?!

Amphisa còn lại một mình, than khóc chán chê rồi đi nằm vào lúc hai giờ đêm. Việc gì xảy ra tiếp với bà ta – không biết, nhưng những người ở các căn hộ khác kể rằng hình như trong căn hộ số 50 suốt đêm hôm đó nghe vang lên những tiếng gõ gì đó và hình như ánh đèn trong cửa sổ vẫn sáng cho đến tận ngày hôm sau. Sáng ra mới biết là Amphisa không còn ở đây nữa !

Những người sống trong ngôi nhà rất lâu còn kể đủ thứ chuyện kỳ quặc hoang đường về những người bị biến mất và về căn hộ ma quái, đại loại dường như cái bà Amphisa mộ đạo người gày đét này thường mang trên bộ ngực héo hon của mình hai mươi lăm viên kim cương lớn của Anna Phrantsevna đựng trong chiếc túi bằng da thuộc. Hoặc dường như trong gian lều để củi ở khu nhà nghỉ (nơi Anna Phrantsevna thường vội vội vàng vàng đi tới) bỗng phát hiện được những kho báu nhiều vô kể dưới dạng những viên kim cương như đã nói ở trên cùng với những đồng tiền vàng đúc dưới thời Nga hoàng… Và rất nhiều những chuyện tương tự như vậy. Nhưng cái gì không được biết rõ thì cái đó chúng tôi xin không dám bảo đảm.

Nhưng dù cho chuyện gì xảy ra đi nữa, thì căn hộ cũng chỉ để trống và bị niêm phong vẻn vẹn mỗi một tuần lễ, sau đó có ngay những người khác đến ở: ông Berlioz giờ đây đã quá cố cùng phu nhân, với chính cái ông Stepan mà ta vừa nói đến trên, cũng cùng phu nhân. Hoàn toàn rất hợp tự nhiên thôi, họ chỉ vừa mới đến ở trong cái căn hộ khốn nạn đó là bắt đầu xảy ra có quỷ ma mới biết những chuyện gì với họ. Quả thật vậy, trong vòng một tháng cả hai bà vợ đều biến mất, nhưng lần này thì còn để lại ít nhiều dấu vết. Về vợ của Berlioz, người ta kể lại rằng dường như có ai đó trông thấy chị ta ở Kharkov với một tay đạo diễn balê nào đó; còn vợ của Stepan thì dường như lại xuất hiện ở phố Bogiedomka, theo lời thiên hạ bàn tán thì giám đốc nhà hát tạo kỹ nhờ vào vô số những mối quen biết của mình đã khôn khéo chạy đước cho chị ta một căn phòng ở đó nhưng với một điều kiện là chị ta không bao giờ được ló mặt đến phố Sadovaia nữa.

Tóm lại, Stepan bật lên một tiếng rên. Ông ta muốn gọi chị làm công Grunha mang đến một viên paramidon, nhưng rồi tự mình cũng luận ra rằng đó chỉ là một điều ngu ngốc…Tất nhiên Grunha chẳng lấy đâu ra được piramidon. Ông ta tìm cách gọi Berlioz đến giúp, hai lần rên lên khe khẽ: “Mikhail…Mikhail…” nhưng như các anh cũng hiểu đấy, không có ai lên tiếng trả lời cả. Trong căn hộ ngự trị một sự im lặng tuyệt đối.

Sau khi khẽ ngọ nguậy ngón chân, Stepan hiểu rằng mình đang đi tất, rồi ông ta đưa bàn tay run rẩy sờ dọc theo đùi để tìm hiểu xem mình có mặc quần ngoài hay không, nhưng việc này thì ông ta không thể nào xác định nổi.

Cuối cùng khi đã thấy rằng mình đang ở trong trạng thái đơn độc bị bỏ rơi, không có ai giúp đỡ, ông ta bèn quyết định tự mình nhấc người dậy, dù cho có phải vận dụng đến những nổ lực ghê gớm nào.

Stepan hé mở cặp mi dính chặt vào nhau và trông thấy trong chiếc gương đứng phản chiếu hình một người với mớ tóc bờm xờm chĩa về mọi phía, bộ mặt phủ đầy râu đen và cặp mắt sưng húp híp, trên người mặc chiếc áo sơ mi cáu bẩn cổ hồ cứng, thắt cà vạt, quần xà lỏn, đi tất.

Stepan thấy mình trong gương với dáng vẻ như vậy, và bên cạnh giường là một người bận đồ đen, đội mũ bêrê đen.

Stepan ngồi dậy trên mép giường và trố hết cặp mắt đỏ ngầu máu lên nhìn người lạ.

Người lạ mặt nọ phá tan sự im lặng, bằng một giọng trầm nặng với ngữ điệu của người nước ngoài phát ra những lời như sau:

- Xin chào ông Stepan Bogdanovich dễ mến nhất trần đời !

Sau một phút im lặng, cố dồn thu hết mọi sức lực, Stepan hỏi:

- Anh cần gì ? – và tự mình sửng sốt không nhận ra tiếng nói của chính mình. Tiếng “anh” được ông ta nói bằng giọng trẻ con cao vút, tiếng “cần” bằng giọng nam trầm, còn tiếng “gì” nói chung không nghe ra gì cả.

Người lạ mặt mỉm cưới thân thiện, rút từ trong túi ra chiếc đồng hồ lớn mạ vàng với hình tam giác bằng kim cương trên vỏ nắp, cho kêu mười một tiếng chuông và nói:

- Mười một giờ ! Đã tròn một tiếng tôi ngồi đợi ông thức dậy, vì ông hẹn tôi đến đây vào đúng mười giờ. Và tôi đã đến đây !

Stepan sờ soạng chiếc quần dài vắt trên ghế cạnh giường, thì thào:

- Xin lỗi… - rồi mặc xong quần, hỏi: - Xin ông cho biết quý danh.
Ông ta nói một cách vất vả. Cứ mỗi lời lại như có ai đó đâm một mũi kim vào óc đau nhói.

- Sao, ông lại quên mất họ tên của tôi rồi ư ? - vừa nói, người lạ mặt vừa mỉm cười.

- Xin lỗi… - Stepan nói bằng giọng khàn khàn, cảm thấy cơn say lại mang đến cho ông ta một triệu chứng mới: mặt sàn nhà cạnh giường như trôi đi đâu đó và ông ta ngay trong giây phút này sẽ lao đầu thẳng xuống địa ngục.

- Anh Stepan Bogdanovich thân mến, - người khách nói và mỉm cười với vẻ hiểu biết hết mọi chuyện, - không có paramidon nào giúp được anh đâu. Anh hãy nên làm theo cái nguyên tắc cổ xưa và thông thái: lấy độc trị độc. Cái duy nhất có thể giúp anh trở lại với cuộc đời, đó là hai ly vôtka với vài miếng nhắm nóng sốt.

Stepan là một con người khôn ngoan, và dù cho có ốm đau đến mấy, ông ta cũng hiểu được rằng: một khi đã bị người khác bắt gặp trong cái bộ dạng như thế này, thì tốt nhất là phải thú nhận tất cả.

- Thành thật mà nói, - ông ta lên tiếng, cử động lưỡi một cách khó khăn, - hôm qua tôi có ít nhiều …

- Đừng nói thêm nữa ! - người khách đáp lời và dịch sang một bên cùng với chiếc ghế bành.

Stepan trố mắt nhìn: trên mặt bàn con, một chiếc khay nhỏ đã được bày biện sẳn, trên khay đựng bánh mì trắng cắt lát, bát trứng cá đen, đĩa nấm thông ngâm dấm, một món gì đó trong chảo, và cuối cùng là chiếc bình của người chủ hiệu kim hoàn cũ đựng đầy votka. Cái làm cho Stepan đặc biệt kinh ngạc là bình rượu còn lấm tấm hơi nước đọng lại vì lạnh. Thực ra điều đó cũng dễ hiểu thôi: nó được đặt trong một chậu con chất đầy nước đá. Tóm lại, mọi thứ bày biện thật khéo, thật ngon lành.

Người lạ mặt không để cho sự ngạc nhiên của Stepan phát triển lên đến mức bệnh hoạn, ông ta khéo léo rót ra nửa ly nhỏ votka.

- Thế còn anh ? – Stepan thốt lên the thé.

- Sẳn lòng !

Bằng bàn tay run rẩy, Stepan đưa chiếc ly lên miệng; còn người lạ mặt nuốt một hơi đánh ực phần đựng trong ly của mình. Vừa nhai món trứng cá, Stepan vừa nặn ra được mấy lời.

- Thế anh cũng nhắm đi chứ…nhắm đi chứ ?

- Xin đa tạ, tôi không bao giờ nhắm cả, - người lạ mặt đáp và lại rót rượu ra hai ly, rồi mở vung chiếc chảo, để lộ ra những miếng xúc xích đẫm nước xốt cà chua.

Và thế rồi cái màn xanh đáng nguyền rủa trước mắt đã tan biến đi, lưỡi bắt đầu hoạt động được phát ra thành lời, và cái chính là Stepan dần dần trở lại được một số việc. Đúng là sự việc đã xảy ra hôm qua ở vùng Skhodnhia tại nhà nghỉ của Khustov, một tác giả của những vở ca kịch ngắn. Cái anh chàng Khustov đã chở Stepan đến đấy bằng taxi. Thậm chí ông ta còn nhớ là họ đã thuê chiếc taxi đó ở khách sạn Met’ropol, cùng bọn còn có một tay diễn viên nửa mùa nào đấy…với chiếc máy hát đặt trong vali. Đúng, đúng , đúng, sự việc đã xảy ra ở nhà nghỉ. Stepan còn nhớ bầy chó đã sủa rộ lên vì cái máy hát đó như thế nào. Chỉ có điều Stepam không nhớ ra được người đàn bà mà ông ta muốn hôn là ai…hình như chị ta làm ở đài phát thanh…mà cũng có thể không phải…

Ngày hôm qua như vậy là cũng đã dần dần được sáng tỏ, nhưng bây giờ cái làm Stepan quan tâm hơn nhiều là chuyện của ngày hôm nay, cụ thể là sự xuất hiện của người lạ mặt trong phòng ngủ của ông ta, mà lại còn với cả rượu votka và thức nhắm nữa. Giá biết được điều đó thì tốt !

- Thế nào, tôi hy vọng là bây giờ anh đã nhớ ra họ tên tôi rồi chứ?

Nhưng Stepan chỉ mỉm cười ngượng nghịu và khoát tay với vẻ bất lực.

- Thế đấy ! Tôi cảm thấy là sau votka anh lại còn uống cả poocvây nữa! Xin lỗi, nhưng chẳng lẽ lại có thể như thế được sao?

- Tôi muốn đề nghị anh giữ kín điều đó giữa hai chúng ta với nhau, - Stepan lắp bắp nói.

- Ố, tất nhiên, tất nhiên ! Nhưng còn lão Khustov thì hiển nhiên là tôi không dám đảm bảo đâu.

- Chẳng lẽ là anh cũng biết Khustov à ?

- Hôm qua trong phòng làm việc của anh, tôi có thoáng thấy cái thằng cha đó, nhưng chỉ cần một cái nhìn giây lát qua bộ mặt của hắn ta cũng đủ để hiểu rằng đấy là một thằng đểu giả, hay gây hiềm khích, cơ hội và nịnh hót.

“ Tuyệt đối đúng !” – Stepan nghĩ thầm, ngạc nhiên trước lời nhận xét ngắn gọn mà chính xác như vậy về Khustov của người lạ mặt

Dần dần từng mẩu của ngày hôm qua được chắp nối lại, nhưng nỗi lo lắng vẫn chưa chịu rời bỏ giám đốc nhà hát Tạp Kỹ. Nguyên do là trong cái ngày hôm qua ấy còn há hoác một lổ hổng đen cực kỳ lớn. Cụ thể là ai muốn nói gì thì nói, Stepan chưa hề bao giờ trông thấy cái tay lạ mặt đội mũ bêrê này ở trong phòng làm việc của mình.

- Tôi là giáo sư hắc ảo thuật Voland, - người khách nói một cách trịnh trọng khi thấy Stepan lộ vẻ lúng túng, rồi ông ta kể lại tất cả theo trình tự.

Hôm qua ông ta mới từ nước ngoài tới Moskva và không chậm trễ đến gặp Stepan ngay để đề nghị được biểu diễn ở nhà hát Tạp Kỹ. Stepan đã gọi điện về Ủy ban biểu diễn tỉnh Moskva giải quyết xong vấn đề đó (Stepan tái mặt và hấp háy cặp mắt), đã ký với giáo sư Voland một hợp đồng biểu diễn bảy buổi (Stepan há miệng ), đã thỏa thuận là mười giờ sáng hôm nay Voland sẽ đến nhà để cụ thể hóa thêm một số chi tiết…Và đây, Voland đã có mặt !

Khi đến đây, ông ta đã gặp chị giúp việc Grunha, chị ta nói rằng mình cũng vừa mới đến xong, rằng chị ta sáng đến làm, tối về, chứ không ở lại đây, rằng Berlioz không có ở nhà, còn nếu như khách muốn gặp Stepan Bogdanovich thì cứ việc tự mình đi thẳng vào phòng ngủ. Stepan Bogdanovich ngủ say đến nỗi chị ta không dám đánh thức dậy. Trông thấy tình trạng sức khỏe của Stepan Bogdanovich, giáo sư nghệ sĩ liền sai Grunha đi đến hiệu thực phẩm gần nhất mua votka và thức nhắm, đến hiệu thuốc mua đá và…

- Tôi xin được hoàn lại số tiền cho anh, - Stepan rên rỉ như người chết rồi bắt đầu lục tìm ví tiền.

- Ố vặt vảnh thôi mà! – nhà ảo thuật thốt lên và không chịu nghe nói gì thêm nữa.

Như vậy là votka và thức nhắm mọi chuyện đã rõ, tuy thế trông ông Giám đốc vẫn thật tội nghiệp – ông ta hoàn toàn không nhớ tí gì về bản hợp đồng và dù có bị vật chết tươi đi chăng nữa, Stepan vẫn không nhớ là hôm qua đã gặp cái tay Voland này ở đâu. Vâng, có Khustov, nhưng Voland thì không.

- Xin ông cho xem qua bản hợp đồng, - Stepan khẽ đề nghị.

- Ồ, xin mời, xin mời…

Stepan liếc nhìn vào tờ giấy và sửng lặng người. Tất cả đều đúng. Thứ nhất, là chữ ký ngoằn ngoèo của chính tay Stepan ! Bên cạnh là chữ ký nghiêng nghiêng của phó giám đốc phụ trách tài chính Rimski đồng ý giải quyết cho nghệ sĩ Voland tạm ứng mười nghìn rúp trong khoảng ba mươi lăm nghìn thanh toán cho bảy buổi diễn. Chưa hết: ngay ở dưới còn có chữ ký chứng thực của Voland là đã nhận đủ số mười nghìn rúp tạm ứng đó !

“ Cái gì thế này ?” – Stepan khốn khổ nghĩ, và đầu óc ông ta quay cuồng. Phải chăng đã bắt đầu những hiện tượng mất trí nhớ đáng sợ ?! Nhưng, lẽ dĩ nhiên, sau khi bản hợp đồng đã được đưa ra trình, nếu còn tỏ ra ngạc nhiên thì sẽ là rất không lịch sự. Stepan xin phép khách vắng mặt một phút và cứ đi nguyên tất như thế chạy ra phòng ngoài đến chỗ để điện thoại. Trên đường, ông ta gọi về phía bếp:

- Grunha !

Nhưng không có ai thưa. Liếc nhìn sang phòng của Berlioz ở sát bên phòng ngoài, Stepan như người ta vẫn nói, đứng sửng lại như trời trồng. Trên nắm đấm cửa, ông giám đốc trông thấy một mảng dấu xi cực lớn dính vào sợi dây. “Xin chào ! – có một người nào đó hét lên trong đầu Stepan. - Lại còn như thế nữa đấy !” Và những ý nghĩ của Stepan bắt đầu bay trên đường ray kép, nhưng như thường vẫn vậy mỗi khi có tai nạn, cùng về một hướng và có ma quỷ mới biết là đi đâu. Thật khó mà có thể truyền đạt được cái mớ hỗn độn ở trong đầu Stepan. Trong đó vừa có cái tay quỷ quái đội mũ bêrê này với bình votka lạnh buốt và bản hợp đồng khó tin là có thật kia, rồi ở đây lại còn con dấu niêm phong trên cánh cửa ! Tức là nếu nói với bất kỳ một ai các anh muốn, rằng Berlioz đã làm một điều gì đó bậy bạ, thì người ta sẽ không tin, ôi, ôi, nhất định sẽ không tìn ! Nhưng kia, tấm dấu gắn xi lù lù ra đó ! Thế đấy…

Liền ngay đó, trong đầu Stepan ngọ ngoạy những ý nghĩ tủn mủn khó chịu về một bài báo mà vừa cách đây không lâu, ông ta đút cho Mikhail Alekxandrovich Berlioz đăng trong tờ tạp chí. Bài báo kia, nói nhỏ giữa chúng ta với nhau, rất ngớ ngẩn. Và vô tích sự, mà tiền thì cũng chẳng đáng bao nhiêu.

Tiếp liền sau ý nghĩ về bài báo, Stepan nhớ đến một câu chuyện đáng ngờ nào đó đã diễn ra, nếu không lầm, vào buổi chiều ngày hai mươi bốn tháng Tư ngay tại đây, trong phòng ăn này, khi Stepan cùng dùng bữa tối với Mikhail Alekxandrovich. Tức là, tất nhiên, cái câu chuyện đó không thể gọi là đáng ngờ trong ý nghĩa đầy đủ của từ này (chẳng bao giở Stepan dám làm như vậy), nhưng lần đó họ nói về một đề tài gì đó không cần thiết. Hoàn toàn có thể, thưa các công dân, hoàn toàn có thể không ba hoa về những đề tài đó. Trước khi xuất hiện dấu niêm phong này thì câu chuyện kia có thể được coi là vặt vảnh, nhưng bây giờ, sau khi có tấm dấu gắn xi kia…

“ Ôi, Berlioz, Berlioz ! – trong đầu Stepan như sôi lên. - Điều này thật không thể nào tưởng được !”

Nhưng không có thì giờ để đau khổ lâu, và Stepan vội quay số điện thoại, gọi đến phòng làm việc của Rimski, phó giám đốc tài chính nhà hát Tạp Kỹ. Hoàn cảnh của Stepan khá tế nhị, thứ nhất, tay khách nước ngoài có thể tự ái vì Stepan còn kiểm tra ông ta sau khi bản hợp đồng đã được xuất trình; sau nữa, nói như thế nào đây với phó giám đốc tài chính cũng là một việc cực kỳ khó. Thực vậy, không thể hỏi thẳng là: “ Anh hãy nói tôi nghe, hôm qua tôi có ký hợp đồng ba mươi lăm nghìn rúp với một giáo sư hắc ảo thuật không nhỉ ?” Không thể nào hỏi như thế được !

- Vâng, tôi đây ! – trong ống nghe vang lên giọng nói gay gắt khó nghe của Rimski.

- Chào anh Grigori Daminovich, - Stepan nói khẽ, - Likhodeev đây. Có một việc là …hừm, hừm…ở nhà tôi đang có…nghệ sĩ Voland…Tôi…tôi muốn hỏi…về buổi biểu diễn tối nay sẽ ra sao ?...

- À, cái tay hắc ảo thuật ấy à ? – Rimski đáp lại trong ống nghe, - bây giờ sẽ có ngay áp phích

- Thế à ? – Stepan thốt lên bằng một giọng yếu ớt, - vậy thôi nhé…

- Còn anh bao giờ đến ? – Rimski hỏi.

- Sau nửa tiếng nữa, - Stepan đáp và treo ống nghe lên, đưa hai tay ôm lấy mái đầu như bốc lửa. Ôi, sao lại có cái chuyện tồi tệ như thế này nhỉ ? Trí nhớ nó bị sao thế, hở các ông các bà ?

Nhưng đứng nán lại lâu hơn ở phòng ngoài là không tiện, và Stepan vạch ngay ra một kế hoạch: bằng mọi cách giấu kín sự đãng trí khác thường của mình, và việc đầu tiên lúc này là khéo léo hỏi dò tay khách nước ngoài kia xem tối nay ông ta dự định biểu diễn những gì ở cái nhà hát Tạp Kỹ được giao phó cho Stepan này ?

Liền đó, Stepan quay người rời khỏi máy điện thoại và ông ta chợt trông thấy rất rõ trong tấm gương lớn đặt ở phòng ngoài đã từ lâu Grunha lười biếng không chịu lau, một bóng người kỳ quái dài ngoẵng như cây sào, đeo kính cặp mũi (Ôi, giá như có Ivan Nikolaievich ở đây ! Anh sẽ nhận ra hắn ta ngay tức thì !) cái bóng kỳ quái đó thoáng qua rồi biến mất. Stepan kinh dị nhìn sâu hơn vào phòng ngoài, và lại giật mình lần thứ hai, bởi vì trong gương có một con mèo đen cực to chạy ngang qua rồi cũng biến mất.

Tim Stepan như ngừng đập, ông ta lảo đảo.

“ Cái gì thế này ? – Stepan nghĩ, - Chẳng lẽ mình đã mất trí rồi ư ? Những cái bóng kia ở đâu ra !” – Ông ta lại nhìn sâu vào gian phòng ngoài và hốt hoảng gọi:

- Grunha ! Con mèo nào chạy ở đây thế này ? Nó ở đâu ra ? Lại còn ai đi với nó nữa ?

- Anh đừng bận tâm, Stepan Bogdanovich, - có tiếng đáp lại, nhưng đó không phải tiếng của Grunha, mà là của người khách từ trong phòng ngủ. – Mèo của tôi đấy. Anh đừng lo. Còn Grunha không có ở nhà đâu, tôi đã gửi chị ta về quê ở Voronez rồi, vì chị ta than thở là đã lâu anh không cho chị ta nghỉ phép.

Những lời đó bất ngờ và vô nghĩa đến nỗi Stepan cho rằng mình nghe nhầm. Bụng đầy kinh hãi, ông ta chạy vội về buồng ngủ và sững người lại nơi ngưỡng cửa. Tóc ông giám đốc dựng đứng lên, trên trán rịn ra những giọt mồ hôi lấm tấm.

Bây giờ, ở trong buồng ngủ không phải chỉ có một ông khách, mà những ba. Trong chiếc ghế bành thứ hai chính là kẻ mà Stepan vừa thoáng thấy bóng ở ngoài. Bây giờ mặt hắn ta trông rất rõ: ria vểnh như lông gà, một mắt kính ánh lên lấp lánh, còn mắt bên kia thì không có mắt kính. Nhưng trong buồng ngủ còn có những cái kỳ quái hơn: trên chiếc ghế đẩu thấp của người chủ hiệu kim hoàn cũ là một kẻ thứ ba ngồi trong tư thế hết sức suồng sã – đó chính là con mèo đen có kích thước đáng sợ với ly votka cầm trong một chân trước, còn chân kia dùng nĩa đã chọc lên được một cây nấm ướp dấm !

Làn ánh sáng, vốn đã yếu ớt trong buồng ngủ, bắt đầu mờ hẳn đi trước mắt Stepan. “ Thì ra khi người ta mất trí là như thế đấy !” – ông ta nghĩ thầm và vội níu lấy thanh dầm cửa.

- Stepan Bogdanovich quý mến, tôi thấy hình như anh hơi ngạc nhiên? – Voland cất tiếng hỏi Stepan lúc đó đang va răng vào nhau cầm cập. – Mà thực ra chẳng có gì để ngạc nhiên cả. Đây là đoàn phụ tá của tôi.

Vừa lúc đó con mèo uống cạn ly votka, và cánh tay của Stepan từ từ trượt theo thanh dầm cửa xuống dưới.

- Và đoàn phụ tá này cần phải có chỗ, - Voland nói tiếp, – vì vậy một trong số chúng ta đây là thừa trong căn hộ này. Và theo tôi, người thừa đó là anh !

- Chính bọn chúng, bọn chúng ! – tay áo kẻ ô dài ngoẵng be be lên như giọng dê đực, dùng đại từ số nhiều để nói về Stepan. – Nói chung, trong thời gian gần đây, bọn chúng làm nhiều chuyện bẩn thỉu chó má lắm. Rượu chè be bét, lợi dụng quyền thế địa vị của mình để quan hệ bất chính với đàn bà, không làm một cái gì hết, mà thực ra cũng không thể làm được việc gì, vì rằng không hiểu gì về công việc chúng được giao. Chỉ giỏi bịp cấp trên !

- Và chạy nhởn nhơ phí xe nhà nước ! – con mèo cũng chen vào kể tội, miệng vẫn nhai nấm.

Và lúc đó, khi Stepan đã xoài gục hẳn xuống sàn, cánh tay yếu ớt trượt theo thanh dầm cửa, liền xảy ra hiện tượng kỳ lạ thứ tư – và cũng là cuối cùng - trong căn hộ.

Từ trong tấm gương của chiếc tủ đứng bước ra một người nhỏ thó nhưng cặp vai rộng đến mức phi thường, đầu đội mũ nồi cứng, một chiếc răng nanh thòi ra ở miệng làm cho bộ mặt vốn đã xấu xí càng kinh tởm. Thêm vào đó, tóc người này lại đỏ như lửa.

- Tôi, - kẻ mới xuất hiện tham gia vào câu chuyện, - nói chung, không hiểu làm sao hắn ta lại rơi vào cái ghế giám đốc ? – Tay tóc đỏ nói bằng giọng mũi mỗi lúc một khó nghe hơn. - Hắn là giám đốc cũng như tôi là đại gíáo chủ ấy.

- Cậu không giống đại giáo chủ đâu, Azazello(1) ạ, - con mèo vừa đặt khoanh xúc xích vào chiếc đĩa của mình, vừa nhận xét.

- Thì tớ cũng nói thế, - tay tóc đỏ lè nhè bằng giọng mũi, rồi hướng về Voland, nói tiếp một cách kính cẩn: - Xin ngài cho phép tống khứ hắn đi khỏi Moskva ?

- Gừ ! – con mèo bỗng xù lông dựng ngược, gào lên một tiếng.

Lập tức buồng ngủ quay cuồng xung quanh Stepan, ông ta đập đầu vào thanh dầm cửa; và ngất đi, ông ta còn kịp nghĩ: “ Ta chết rồi…”

Nhưng ông ta không chết. Hé mắt nhìn, Stepan thấy mình đang ngồi trên một cái gì đó bằng đá. Xung quanh có tiếng ì ầm. Khi mở hẳn mắt ra, ông giám đốc thấy rằng đó là biển đang sôi động, thậm chí những con sóng còn lăn đến ngay dưới chân ông ta , và rằng, nói tóm lại, ông ta đang ngồi ngay ngoài mép đập chắn sóng, dưới chân ông ta mặt biển xanh lấp loáng nắng, còn phía sau lưng là một thành phố xinh đẹp trải rộng trên những sườn núi.

Không biết phải hành động như thế nào trong những trường hợp tương tự, Stepan gượng đứng dậy trên đôi chân run lẩy bẩy và đi dọc theo con đập chắn sóng vào bờ.

Trên đập, một người nào đó đứng hút thuốc và nhổ nước bọt xuống biển. Anh ta nhìn Stepan bằng cặp mắt đờ dại và thôi không nhổ nữa. Lúc đó, ông giám đốc nhà hát liền trình diễn một tiết mục như sau: ông ta quỳ xuống trước mặt người hút thuốc lá không quen biết và cất tiếng:

- Tôi xin anh làm ơn nói cho biết, đây là thành phố nào ạ ?

- Vớ vẩn ! - Người hút thuốc lá đáp một cách vô cảm.

- Tôi không say đâu, - Stepan khàn khàn nói. – Tôi ốm, có một chuyện gì đó xảy ra với tôi, tôi ốm…Tôi đang ở đâu thế này ? Đây là thành phố nào ?...

- Hừm, đây là Italia…

Stepan khẽ thở hắt ra, ngã nghiêng người xuống đất, đầu đập vào tảng đá được nắng sưởi nóng của con đập chắn sóng.

-----------------------
CHÚ THÍCH
(1) Azazello: tiếng Italia, gốc từ chữ Azazzel của châu Âu, nghĩa là Dê Thần, đồng hành của chúa quỷ Satan.

[leminhchau]

Chương 8
CUỘC ĐẤU GIỮA GIÁO SƯ VÀ NHÀ THƠ

Đúng vào lúc cái ý thức tỉnh táo rời bỏ Stepan ở Italia, tức là vào khoảng mười một giờ rưỡi trưa, nó - tức cái ý thức tỉnh táo ấy – đã quay lại với Ivan Nikolaievich Bezdomnưi vừa tỉnh dậy sau một giấc ngủ dài và sâu. Phải mất một lúc lâu, anh nằm và ngẫm nghĩ nhớ lại xem bằng cách nào anh lại rơi vào cái gian phòng xa lạ với những bức tường trắng toát, chiếc bàn đêm lạ lùng làm bằng một thứ kim loại nào đó sáng loáng và tấm màn che cửa sổ cũng màu trắng lung linh ánh mặt trời rực rỡ rọi bên ngoài.

Ivan lắc đầu, xác định chắc chắn rằng đầu không đau, và nhớ ra rằng anh đang nằm ở bệnh viện. Ý nghĩ đó làm anh nhớ lại cái chết của Berlioz, nhưng hôm nay nó không còn gây cho anh sự chấn động mạnh như hôm qua nữa. Sau giấc ngủ đẫy, Ivan Nikolaievich trở nên bình tĩnh và bắt đầu suy ngẫm về mọi chuyện một cách rõ ràng, tỉnh táo hơn. Nằm một lúc bất động trên chiếc giường lò xo rất tiện lợi, mềm mại và sạch sẽ, Ivan trông thấy có một nút bấm ở bên cạnh mình. Theo thói quen sờ mó mọi vật cả những khi không cần thiết, Ivan ấn nút. Anh chờ nghe thấy một tiếng chuông hay thấy một người nào xuất hiện sau cú bấm đó, nhưng lại xảy ra một việc hoàn toàn khác hẳn. Phía dưới chân giường của Ivan hiện lên một ống trụ xám cháy sáng với dòng chữ “Uống nước”. Đứng yên một lúc, cái ống hình trụ bắt đầu quay cho đến khi hiện lên dòng chữ “Hộ lý”. Lẽ dĩ nhiên là cái ống thông minh đó đã làm cho Ivan ngạc nhiên. Rồi dòng chữ “ Hộ lý” được thay bằng dóng chữ “ Gọi bác sĩ”.

- Hừ… - Ivan thốt lên, không biết phải làm gì tiếp với cái ống hình trụ này. Nhưng liền đó, anh tình cờ gặp may, Ivan ấn nút lần thứ hai khi trên ống trụ hiện lên dòng chữ “ Y sĩ”; đáp lại nó khẽ run lên, dừng lại, tắt sáng, rồi một người đàn bà duyên dáng đẫy đà, mặc áo choàng trắng sạch tinh bước vào phòng và nói với Ivan:

- Chào anh !

Ivan không đáp, vì anh coi câu chào đó trong hoàn cảnh hiện thời là không hợp lúc. Thật vậy, đem giam một con người khỏe mạnh vào nhà thương điên, rồi lại còn làm ra vẻ như vậy là cần thiết!

Trong lúc đó người đàn bà, vẫn giữ vẻ mặt hồn hậu, bằng một động tác bấm nút đã kéo tấm màn che sang một bên, và ánh nắng ùa vào phòng qua tấm lưới sắt nhẹ đan thưa chắn suốt từ trần phòng đến tận sàn nhà. Phía sau tấm lưới là ban công, ngoài ban công là dải bờ của một con sông chạy uốn khúc, và bên kia bờ sông là cánh rừng thông tươi tốt.

- Mời anh đi tắm, - người đàn bà nói, và dưới bàn tay chị ta bức tường ngăn mở dịch ra, phía sau đó là phòng tắm và phòng vệ sinh được trang bị tuyệt vời.

Mặc dù đã quyết định là sẽ không nói chuyện với người đàn bà, nhưng Ivan không kìm được; khi trông thấy dòng nước chảy xối xả thành luồng rộng từ chiếc vòi sáng loáng vào bể tắm, anh nói với vẻ giễu cợt:

- Ghê chưa! Cứ như ở khách sạn “Met’ropol” ấy !

- Ồ không, - người đàn bà đáp với vẻ tự hào, - tốt hơn nhiều ấy chứ. Cả ở nước ngoài cũng không nơi nào có được một thiết bị như vậy đâu. Các nhà bác học và bác sĩ đều chính thức đến bệnh viện chúng tôi để tham quan đấy. Ở đây ngày nào cũng có khách du lịch nước ngoài.

Nghe đến từ “khách du lịch nước ngoài”, Ivan lập tức nhớ tới cái tay chuyên gia ngày hôm qua. Đầu óc anh như mờ đi, anh trợn mắt nhìn người đàn bà và nói:

- Khách du lịch nước ngoài…Tại sao tất cả các người lại say sưa với các loại khách du lịch nước ngoài như vậy nhỉ ! Thế mà trong bọn họ có đủ loại người. Chẳng hạn; hôm qua tôi được làm quen với một tay du lịch đây. Quý hoá lắm !

Và suýt nũa thì anh bắt đầu kể về Ponti Pilat, nhưng kịp kìm lại, vì biết rằng người đàn bà này không thể nào hiểu nổi những câu chuyện đó, cũng như chị ta chẳng thể giúp gì được cho anh.

Tắm xong, Ivan Nikolaievich lập tức được phát tất cả những gì cần thiết cho một người đàn ông sau khi tắm: chiếc áo sơ mi là phẳng, quần lót, tất chân. Nhưng chừng ấy chưa phải là đã hết, mở cánh cửa của một chiếc tủ đứng nhỏ, người đàn bà chỉ vào trong và nói:

- Anh muốn mặc gì, áo choàng hay áo pyjama ?

Bị cưỡng bức phải sống trong một chỗ ở mới, Ivan suýt nữa thì vung tay lên kinh ngạc trước thái độ tự nhiên của người đàn bà, im lặng chọc ngón tay vào một chiếc áo pyjama bằng vải bông màu đỏ thẫm.

Sau đó Ivan được dẫn theo dãy hành lang vắng và được cách âm tới một căn phòng làm việc có kích thước cực kỳ đồ sộ, Ivan, quyết định sẽ tỏ một thái độ hài hước, giễu cợt đối với tất cả mọi thứ trong ngôi nhà được trang bị tối tân này, liền thầm gọi cái căn phòng làm việc anh vừa bước vào là “xí nghiệp-bếp”,

Mà cũng có cơ sở. Ở đây anh thấy những chiếc tủ lớn, tủ bé lắp kính với vô số các dụng cụ mạ kền sáng loáng, những ghế bành có cấu trúc phức tạp khác thường, những ngọn đèn phình ra ở khoảng giữa với nắp chụp sáng loáng, rất nhiều những chai lọ, rồi còn những đèn khí, dây điện, những máy móc gì đấy hoàn toàn không ai hiểu được.

Trong phòng làm việc, đón Ivan có ba người, hai đàn bà và một đàn ông, cả ba đều mặc áo choàng trắng. Việc đầu tiên, họ dẫn Ivan đến bên chiếc bàn nhỏ trong góc, rõ ràng là với ý định hỏi Ivan những điều gì đó. Ivan thầm cân nhắc hoàn cảnh của mình. Trước mắt anh có ba phương án. Đặc biệt quyến rũ là phương án thứ nhất: nhảy xổ vào mấy ngọn đèn và các thứ rối rắm khó chịu kia mà đập phá cho tan tành một mẻ và bằng cách đó thể hiện sự phản đối của mình về việc bị bắt giữ lại ở đây. Nhưng Ivan ngày hôm nay đã khác nhiều so với Ivan ngày hôm qua, và anh thấy phương án thứ nhất là không ổn: hay hóm gì lại để họ càng thêm tin chắc rằng anh là một thằng điên phá phách. Vì vậy Ivan loại bỏ phương án thứ nhất. Còn phương án thứ hai là: lập tức kể ngay cái câu chuyện về tay chuyên gia và về Ponti Pilat. Nhưng kinh nghiệm của ngày hôm qua cho thấy rằng mọi người không tin câu chuyện đó hoặc hiểu một cách rất sai lệch. Vì vậy Ivan cũng bỏ nốt phương án này và quyết định sử dụng phương án thứ ba: giữ một sự im lặng kiêu hãnh.

Nhưng anh không thực hiện được điều đó một cách hoàn toàn; muốn hay không muốn, anh vẫn phải trả lời một loạt câu hỏi, dù cho đó là những câu trả lời cụt lủn và cau có.

Người ta hỏi Ivan toàn bộ những gì liên quan đến cuộc sống quá khứ của anh, cho đến chuyện anh đã bị bệnh sốt phát ban như thế nào mười lăm năm trước. Sau khi viết đầy một trang về Ivan, họ lật sang trang sau và người đàn bà mặc áo choàng trắng chuyển sang hỏi Ivan về họ hàng của anh. Bắt đầu cuộc cật vấn tràng giang đại hải: ai chết, chết bao giờ, vì sao mà chết, có uống rượu không, và cứ thế. Cuối cùng, họ yêu cầu anh kể lại sự kiện xảy ra hôm qua ở hồ Pat’riarsi, nhưng không thật căn vặn lắm và cũng không tỏ vẻ ngạc nhiên khi nghe câu chuyện về Ponti Pilat.

Đến đây người đàn bà nhường Ivan cho người đàn ông và anh ta bắt đầu với Ivan hoàn toàn khác, không hỏi han điều gì, chỉ im lặng đo thân nhiệt của anh, chiếu đèn nhìn kỹ vào mắt anh. Tiếp đó, một người đàn bà khác đến giúp người đàn ông, hai người dùng một cái gì đó châm vào lưng Ivan nhưng không đau lắm, lấy cán búa vẽ những ký hiệu gì đó lên da ngực anh, gõ búa vào hai đầu gối làm chân Ivan giật nảy lên, châm ngón tay lấy máu, châm vào hai khuỷu tay, đeo lên tay anh những chiếc vòng nào đó bằng cao su…

Ivan chỉ cay đắng cười thầm và nghĩ rằng tất cả những chuyện này thật ngu ngốc và kỳ quái. Quả là lạ lùng! Định báo trước cho tất cả mọi người về mối nguy hiểm do tay chuyên gia lạ mặt nọ gây ra, tìm cách bắt hắn ta, mà rốt cuộc lại rơi vào một căn phòng làm việc bí ẩn nào đó để kể đủ thứ vớ vẩn về ông chú Phedor say sưa chè chén ở Vologda. Ngu xuẩn không thể chịu được !

Cuối cùng thì Ivan được buông tha. Người ta đưa anh về phòng mình, mang đến cho anh một cốc cà phê, hai quả trứng lacoóc và một mẩu bánh mì trắng phết bơ

Ăn uống xong những thứ đó, Ivan quyết định chờ cái con người chủ yếu nhất trong bệnh viện này và sẽ đòi hỏi ở ông ta cả sự công bằng lẫn thái độ quan tâm chú ý tới mình.

Ivan đã gặp được ông ta rất nhanh chóng ngay sau bữa ăn sáng của anh. Cửa vào phòng Ivan bất ngờ mở, và vô số người mặc áo choàng trắng bước vào. Đi trước là một người chừng bốn mươi lăm tuổi, râu ria cạo cực kỳ cẩn thận như ở một diễn viên, với cặp mắt dễ chịu nhưng hết sức sắc sảo, cử chỉ rất lịch sự. Thái độ của đoàn tùy tùng đối với ông ta là vô cùng quan tâm và kính trọng, cuộc viếng thăm của ông ta vào phòng Ivan vì vậy có vẻ rất trang trọng. “ Hệt như Ponti Pilat ấy!” Ivan bất giác nghĩ thầm.

Đúng, không phải nghi ngờ gì nữa, đây chính là con người chủ chốt ở bệnh viện này. Ông ta ngồi xuống một chiếc ghế đẩu, còn tất cả những người khác vẫn tiếp tục đứng.

- Tôi là bác sĩ St’ravinski, - người vừa ngồi xuống tự giới thiệu với Ivan và nhìn anh thân mật.

- Anh Alekxandr Nikolaievich, đây ạ, - một người nào đó mang bộ râu gọn ghẽ nói khẽ và đưa cho ông bác sĩ chủ chốt tờ bệnh án của Ivan viết dầy đặc chữ.

“ Họ lập nên cả một tập hồ sơ!” – Ivan nghĩ thầm. Viên bác sĩ chủ chốt bằng con mắt thành thục lướt qua tờ bệnh án, miệng thỉnh thoảng lẩm bẩm: “ À-hà, à-hà…” và trao đổi với những người xung quanh vài câu bằng một thứ tiếng lạ.

“ Ông ta nói bằng tiếng La Tinh hệt như Pilat…” – Ivan rầu rĩ nghĩ. Và lúc ấy có một từ làm anh giật bắn người, đó là “sidophrênia”, than ôi, từ đó ngày hôm qua đã được tay nước ngoài đáng nguyển rủa kia nói ra ở công viên hồ Pat’riarsi, còn hôm nay giáo sư St’raviski nhắc lại ở đây.

“ Hắn ta đã biết trước cả điều này !” - Ivan lo lắng nghĩ.

Viên bác sĩ chủ chốt này hình như tự đặt ra cho mình nguyên tắc là đồng ý với tất cả và vui mừng với tất cả những gì mà mọi người xung quanh nói ra với ông, và ông thể hiện điều đó bằng mấy chữ “tốt lắm, tốt lắm…”

- Tốt lắm ! – St’raviski nói, trả lại cho một người nào đó tờ giấy vừa đọc xong, rồi quay sang phía Ivan: - Anh là nhà thơ à ?
- Vâng, nhà thơ, - Ivan cau có đáp, và lần đầu tiên bất ngờ cảm thấy một sự kinh tởm không giải thích được đối với thơ ca, và những câu thơ của chính anh chợt hiện lên trong óc cũng gợi nên ở anh một sự khó chịu.
Nhăn mặt, đến lượt Ivan cũng hỏi St’ravinski:
- Anh là giáo sư ?
Đáp lại, St’ravinski khẽ lịch thiệp nghiêng đầu.
- Thế anh là bác sĩ phụ trách chính ở đây phải không ? – Ivan tiếp tục.

St’ravinski lại khẽ nghiêng đầu.

- Tôi cần nói chuyện với anh, - Ivan Nikolaievich nói đầy hàm ý.

- Chính vì thế mà tôi đến đây, - St’ravinski đáp.

- Sự thể là, - Ivan bắt đầu câu chuyện, trong lòng thầm cảm thấy thời khắc của mình đã đến, - người ta cứ gán riết cho tôi là thằng điên, không một ai chịu nghe tôi cả !...

- Ồ không, chúng tôi nghe anh rất chăm chú đấy, - St’ravinski nói nghiêm trang và khích lệ, - và chúng tôi không bao giờ cho phép ai coi anh là người điên cả.

- Thế thì các anh hãy nghe đây, chiều hôm qua ở công viên hồ Pat’riarsi, tôi đã gặp một nhân vật bí ẩn, người nước ngoài cũng không hẳn là người nước ngoài, hắn ta biết trước về cái chết của Berlioz và chính mắt mình đã trông thấy Ponti Pilat.

Cả đoàn tùy tùng đứng bất động im lặng nghe nhà thơ nói.

- Pilat? Có phải cái ông Pilat sống dưới thời Giesu Christ không ? – St’raviski nheo nheo mắt nhìn Ivan hỏi.

- Đúng ông ta.

- Thế đấy, - St’ravinski nói – còn ông Berlioz thì đã chết dưới bánh tàu điện ?

- Cũng chính chiều qua anh ấy bị tàu điện nghiến chết ở công viên hồ Pat’riarsi ngay trước mặt tôi, và chính cái tay bí ẩn kia…

- Người quen của Ponti Pilat ấy à? – St’ravinski hỏi, ông ta tỏ ra là người rất chóng hiểu.

- Đúng hắn ta, - Ivan khẳng định, mắt nhìn St’ravinski dò xét. – chính hắn đã nói trước, rằng Annuska sẽ làm đỗ dầu hướng dương…Và Berlioz đã trượt chân ngã chính ở chỗ ấy ! Thế nào, anh có thích điều đó không ? – Ivan hỏi bằng giọng đầy hàm ý và hy vọng rằng những từ đó sẽ tạo ra một hiệu quả lớn.

Nhưng không có một hiệu quả nào cả, St’ravinski hỏi tiếp một cách hết sức đơn giản:

- Thế Annuska là ai ?

Câu hỏi đó ít nhiều làm cho Ivan bị hẫng, cơ mặt của anh khẽ giật nhẹ.

- Annuska ở đây hoàn toàn không có gì là quan trọng cả, - anh cáu kỉnh nói, - có ma quỷ mới biết được ả ta là ai. Chỉ là một con mụ đần độn nào đó ở phố Sadovaia. Mà cái quan trọng là hắn ta biết trước, anh hiểu không, hắn ta biết trước về dầu hướng dương ! Anh có hiểu tôi không đấy ?

- Tôi rất hiểu, - St’ravinski nghiêm trang đáp, và chạm tay vào đầu gối nhà thơ, nói tiếp: - anh đừng xúc động, kể tiếp đi.

- Tôi kể tiếp đây, - Ivan nói, cố bắt đúng giọng điệu của St’ravinski vì đã biết qua kinh nghiệm cay đắng rằng chỉ có sự bình tĩnh mới giúp anh được, - thế này, cái tay khủng khiếp ấy, mà hắn nói láo rằng hắn là giáo sư chuyên gia, có một sức mạnh khác thường nào đó…Chẳng hạn, tôi đuổi theo hắn mà không thể nào đuổi kịp được. Rồi cùng với hắn còn một cặp nữa, cũng thật là kỳ quái: một người dài ngoẵng đeo kính vỡ mắt, rồi lại thêm con mèo to không tưởng tượng được biết tự mình đi xe điện. Cộng vào đó, - không bị ai ngắt lời, Ivan nói mỗi lúc một sôi nỗi và đầy thuyết phục hơn, - hắn ta đã từng đích thân đứng trên ban công của Ponti Pilat, điều này không có gì phải nghi ngờ nữa. Như thế có nghĩa là gì ? Phải lập tức truy bắt ngay hắn ta, nếu không, hắn sẽ gây ra những tai họa khủng khiếp.

- Thế nghĩa là anh đòi hỏi phải bắt hắn ta ? Tôi hiểu anh như thế có đúng không ? – St’ravinski hỏi.

“ Ông ta thông minh lắm, - Ivan nghĩ, - cần phải công nhận rằng trong số bọn trí thức cũng có những tay cực kỳ thông minh. Không thể phủ nhận điều đó được !” – và anh ta đáp:

- Tuyệt đối đúng! Mà làm sao lại không đòi hỏi kia chứ, anh thử nghĩ xem ! Thế mà người ta lại cưỡng bức tôi vào đây, chọc đèn vào mắt, xua vào buồng tắm, cật vấn về cái ông chú Phedor nào đó !...Mà ông ta đã chết từ đời tám hoánh nào còn đâu ! Tôi yêu cầu phải thả tôi ra ngay lập tức !

- Thôi được, tốt lắm, tốt lắm ! – St’ravinski đáp. - Thế là đã rõ tất cả. Quả thật giữ một con người khỏe mạnh lại ở trong bệnh viện thì hỏi được ích gì ? Được rồi…Tôi sẽ lập tức để cho anh xuất viện, nếu như anh nói với tôi rằng anh là người hoàn toàn tĩnh táo. Không cần phải chứng minh gì cả, mà chỉ nói thôi. Vậy nhé, anh là người tĩnh táo chứ ?

Trong phòng bắt đầu một sự im lặng tuyệt đối, và người đàn bà đẫy đà sáng nay săn sóc Ivan đứng nhìn giáo sư với một vẻ sùng kính, còn Ivan lại nghĩ thêm một lần nữa: “ Ông ta quả là thông minh”.

Câu hỏi của giáo sư làm anh hết sức hài lòng, nhưng trước khi trả lời, anh suy nghĩ rất lung, trán nhăn lại, và cuối cùng quả quyết đáp:

- Tôi hoàn toàn tĩnh táo.

- Thế thì tốt lắm, - St’ravinski thốt ra nhẹ nhàng, - và thế thì chúng ta hãy suy luận một cách lôgich nhé. Cứ lấy ngày hôm qua của anh mà xét, - nói đến đây ông ta quay ra phía sau, và có người lập tức đưa cho ông tờ bệnh án của Ivan. – Trong khi đi tìm bắt cái kẻ lạ mặt tự xưng với anh là người quen của Ponti Pilat, hôm qua anh đã làm những việc sau… – Nói đến đây, St’ravinski bắt đầu lần lượt gập những ngón tay dài của mình lại, hết nhìn vào tờ giấy lại nhìn Ivan. – Anh đã treo lên ngực một bức ảnh thánh. Đúng không ?

- Đúng, - Ivan cau có công nhận.

- Nhảy qua rào làm xước mặt. Đúng không ? Đến tiệm ăn với cây nến cháy trong tay, chỉ mặc áo quần lót, và đánh một người nào đó ở trong phòng ăn. Người ta trói anh và chở đến đây. Sau khi đến đây, anh đã gọi điện cho công an và yêu cầu gửi súng máy tới. Sau đó anh định nhảy qua cửa sổ. Đúng thế không ? Vậy thử hỏi: Bằng cách đó liệu có thể bắt được ai hay không ? Nếu anh là người tỉnh táo, thì tự anh cũng sẽ trả lời: hoàn toàn không. Anh muốn đi khỏi đây chứ gì ? Xin mời. Nhưng cho phép tôi được hỏi anh: từ đây ra anh định đi đâu ?

- Tất nhiên, tôi sẽ đến đồn công an, - Ivan trả lời không còn thật quả quyết lắm và hơi bối rối dưới cái nhìn của viên giáo sư.

- Thẳng ngay từ đây ?

- Đúng thế.

- Anh không ghé qua nhà mình à ? – St’ravinski hỏi nhanh.

- Không còn lúc nào để ghé nữa ! Trong khi tôi loay hoay ở nhà, hắn sẽ lủi mất !

- Thế. Nhưng đầu tiên anh sẽ nói gì với công an?

- Kể về Ponti Pilat, - Ivan Nikolaievich đáp, và mắt anh như có một làn sương mỏng kéo che phủ.

- Thế, tốt lắm ! – St’ravinski đã bị chinh phục thốt lên, rồi ông quay sang phía người có bộ râu lịch sự ra lệnh: - Phedor Vasilievich, anh hãy làm thủ tục xuất viện cho công dân Bezdomnưi vào thành phố. Nhưng phòng này cứ để nguyên, chăn giường có thể không thay. Sau hai giờ nữa, công dân Bezdomnưi sẽ lại về đây. Còn bây giờ, - ông quay sang nói với nhà thơ, - tôi sẽ không chúc anh thành công đâu, bởi vì tôi không tin vào sự thành công đó một mảy mai nào. Tạm biệt ! – và ông đứng dậy, cả đoàn tùy tùng cũng rục rịch chuẩn bị đi.

- Trên cơ sở nào mà tôi sẽ lại đến đây ? – Ivan lo lắng hỏi.

St’ravinski dường như chờ sẳn câu hỏi đó, lập tức lại ngồi xuống và nói:

- Trên cơ sở là anh chỉ vừa đến đồn công an với bộ quần áo lót này và nói rằng anh đã gặp gỡ với người chính mắt mình nhìn thấy Ponti Pilat, thì ngay lập tức người ta sẽ lại đưa anh tới đây, và anh sẽ ở lại trong căn phòng này.

- Áo quần lót thì có quan hệ gì ở đây ? – Ivan ngơ ngác nhìn quanh hỏi.

- Nguyên nhân chính là Ponti Pilat. Nhưng cả bộ quần áo lót nữa. Bởi vì chúng tôi sẽ thu áo quần bệnh viện và trả lại cho anh áo quần của anh. Anh được chở đến đây trong bộ quần áo lót, mà anh thì hoàn toàn không hề có ý định ghé về nhà, mặc dù tôi đã gợi ý với anh về điều đó. Rồi tiếp theo đấy là Ponti Pilat…và thế là xong việc !

Có một điều gì đó kỳ lạ xảy ra với Ivan Nikolaievich. Toàn bộ nghị lực của anh như bị tan biến, và anh cảm thấy mình thật yếu đuối, cần phải tìm một lời khuyên.

- Thế tôi phải làm gì ? – Ivan hỏi, lần này với giọng rụt rè.

- Tốt lắm ! – St’ravinski reo lên. - Đấy là câu hỏi hợp lý nhất. Bây giờ tôi sẽ nói cho anh rõ thực chất chuyện gì đã xảy ra với anh. Hôm qua có một người nào đó làm anh hoảng hốt và rối trí bằng câu chuyện về Ponti Pilat và đủ thứ quái quỷ khác. Thế rồi anh, lo lắng và nóng nảy, đi khắp thành phố kể về Ponti Pilat. Như vậy, người ta coi anh là điên cũng là điều tất nhiên thôi. Bây giờ anh chỉ còn một cách - phải yên tĩnh hoàn toàn, yên tĩnh tuyệt đối. Và anh nhất thiết phải ở lại đây.

- Nhưng cần phải bắt giữ hắn ta ! – Ivan thốt lên với vẻ cầu khẩn.

- Được rồi, nhưng việc gì anh phải đích thân chạy đi bắt? Anh hãy viết ra giấy tất cả những điều nghi ngờ và buộc tội của anh đối với cái người kia. Không có gì đơn giản hơn là gửi lá đơn của anh đến nơi cần thiết, và nếu quả hắn ta là một tội phạm đúng như anh nói, thì điều đó sẽ được làm sáng tỏ rất nhanh chóng. Nhưng chỉ với một điều kiện: Đừng làm đầu óc quá căng thẳng và cố bớt nghĩ về Ponti Pilat. Thiếu gì chuyện có thể kể được ! Không phải tất cả đều đáng tin…

- Tôi hiểu rồi ! – Ivan quả quyết tuyên bố. - Đề nghị cho tôi giấy bút.

- Phát một tờ giấy và một mẩu bút chì ngắn, - St’ravinski ra lệnh cho người đàn bà đẫy đà, rồi quay sang nói với Ivan: - Nhưng tôi khuyên chưa nên viết ngay hôm nay.

- Không, không, phải hôm nay, nhất định phải ngay hôm nay ! – Ivan lo lắng kêu lên.

- Thôi được. Nhưng đừng làm đầu óc quá căng thẳng. Hôm nay không viết được thì ngày mai.

- Hắn trốn mất !

- Ồ, không đâu, - St’ravinski tự tin nói, - hắn không trốn mất được đâu, tôi xin bảo đảm với anh như vậy. Và anh hãy tin rằng ở đây mọi người sẽ giúp đỡ anh trong mọi chuyện, còn không thì anh chẳng làm được việc gì cả đâu. Anh có nghe tôi nói không ? – St’ravinski bỗng nhiên hỏi đầy ý nghĩa và nắm lấy tay Ivan Nikolaievich, rồi nhìn rất lâu thẳng sâu vào đôi mắt của anh, nhắc lại: Ở đây mọi người sẽ giúp đỡ anh…Anh có nghe tôi nói không?...Ở đây mọi người sẽ giúp đỡ anh…Ở đây mọi người sẽ giúp đỡ anh…Anh sẽ được dễ chịu. Ở đây yên tĩnh, thoải mái…Ở đây mọi người sẽ giúp đỡ anh…

Ivan bất chợt ngáp dài, vẻ mặt anh đã dịu đi.

- Vâng, vâng, – anh thì thầm nói.

- Thế là tốt lắm! – St’ravinski kết thúc câu chuyện bằng một câu quen thuộc và đứng dậy. - Tạm biệt anh ! – ông bắt tay Ivan, và khi đã đi ra khỏi phòng, ông quay lại với người có bộ râu lịch sự nói: - Và cũng cứ thử dưỡng khí xem…và cả trị liệu ngâm tắm nữa…

Mấy giây sau, trước mặt Ivan chẳng còn cả St’ravinski lẫn đoàn tùy tùng. Phía ngoài tấm lưới chắn cửa sổ, trong làn ánh nắng giữa trưa, cánh rừng thông mùa xuân tươi sáng đứng khoe vẻ đẹp trên bờ bên kia, còn gần hơn là con sông lấp loáng ánh nắng mặt trời.

[leminhchau]

Chương 9
NHỮNG TRÒ ẢO THUẬT CỦA KOROVIEV

Nikanor Ivanovich Bosoi, chủ tịch Hội đồng nhà cửa của ngôi nhà số 302-bis trên đường Sadovaia thuộc thành phố Moskva, nơi ở trước đây của ông Berlioz giờ đã trở thành quá cố, bắt đầu từ đêm hôm thứ tư sang ngày thứ năm ở vào một tâm trạng vô cùng khủng khiếp.

Vào nữa đêm, như chúng ta đã biết, một tiểu ban, trong đó có Giedưbin tham gia, đã mời Nikanor Ivanovich đến, thông báo cho ông ta biết về cái chết của Berlioz và cùng với ông ta đi đến căn hộ số 50.

Ở đấy, họ bắt tay vào niêm phong bản thảo và các đồ đạc của người vừa chết. Trong thời gian đó, không thấy có mặt ở nhà cả chị làm công Grunha lẫn ông Stepan Bogdanovich nhẹ dạ. Tiểu ban tuyên bố với Nikanor Ivanovich rằng họ sẽ mang các bản thảo của nhà văn quá cố đi để xem xét, còn diện tích nhà ở của người đã chết, tức là ba căn phòng (trước đây là phòng làm việc, phòng khách, phòng ăn của bà chủ hiệu kim hoàn) sẽ được chuyển giao cho Hội đồng nhà cửa, còn đồ đạc của người quá cố sẽ bàn giao bảo quản tại căn hộ nói trên cho đến khi tìm được người thừa kế.

Tin về cái chết của Berlioz được loan đi khắp ngôi nhà với một tốc độ siêu thường, và tử bảy giờ sáng thứ Năm người ta bắt đầu gọi điện cho Bosai, còn sau đó là đổ xô đến với những lá đơn đòi được phân đến ở trên diện tích của người chết. Trong vòng hai tiếng đồng hồ, Nikanor Ivanovich đã phải nhận ba mươi hai lá đơn như vậy.

Trong những lá đơn đó có đủ giọng: cầu khẩn, đe dọa, vu khống, tố giác, hứa hẹn sẽ bỏ tiền riêng ra sửa chữa, trình bày sự chật chội không chịu nổi và hoàn cảnh không thể sống chung với một lũ kẻ cướp. Có cả một tác phẩm đạt đến mức chấn động về mặt nghệ thuật mô tả vụ ăn cắp món mằn thắn bỏ trực tiếp vào túi áo vét ở căn hộ số 31, hai lời cảnh cáo sẽ tự tử và một lời thú nhận chửa hoang.

Người ta gọi Nikanor Ivanovich ra phòng ngoài, thân mật nắm lấy tay áo, thì thầm những điều gì đó, nháy mắt, hứa hẹn sẽ không quên ơn, vân vân..

Tình trạng khốn khổ đó kéo dài cho đến tận một giở chiều, khi Nikanor Ivanovich buộc phải bỏ nhà chạy đến văn phòng ban quản lý ở cạnh cổng; nhưng khi thấy ở đấy cũng đang có những người rình đợi mình, thì ông ta lại chạy trốn tiếp. Sau khi tìm cách thoát khỏi những người đang đuổi theo ông ta sát gót qua khu sân trải nhựa đường, Nikanor Ivanovich lẩn vào cổng cầu thang số sáu, leo lên tầng năm, nơi có căn hộ ma quái số 50.

Dừng lại nghỉ lấy hơi một lát ở đầu cầu thang, ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa Nikanor Ivanovich to béo bắt đầu ấn chuông, nhưng không ai ra mở cửa cả. Ông gọi lần nữa, thêm lần thứ ba, rồi bắt đầu càu nhàu và lẩm bẩm chửi rủa. Nhưng cửa vẫn đóng chặt. Nikanor Ivanovich mất hết kiên nhẫn, rút từ túi quần ra chùm chìa khóa thứ hai của phòng quản lý nhà cửa, bằng bàn tay đầy quyền lực mở cửa ra và bước vào.

- Ê, người trông nhà đâu ! - đứng ở phòng ngoài tối mò mò, Nikanor Ivanovich hỏi to. – Grunha ở đây phải không ? Grunha đâu rồi ?

Không ai đáp lại.

Lúc đó Nikanor Ivanovich liền gỡ dấu niêm phong ở cửa, rút chiếc thước gấp từ cặp ra và bước vào phòng làm việc.

Bước vào thì ông ta có bước vào thật, nhưng rồi lập tức đứng sững kinh ngạc lại ở nơi cửa, thậm chí còn giật bắn cả người lên.

Ngồi sau bàn của Berlioz quá cố là một người đàn ông lạ mặt gày gò và dài ngoẵng mặc áo vét kẻ ô, đội mũ đua ngựa, đeo kính…tóm lại, chính thị anh ta !

- Anh là ai ? – Nikanor Ivanovich hoảng hốt hỏi.

- Chà ! Nikanor Ivanovich ! - người đàn ông lạ lùng hét lên bằng giọng têno lanh lảnh và nhảy chồm dậy đón chào chủ tịch Hội đồng nhà cửa bằng một cái bắt tay cưỡng bức bất ngờ. Cái bắt tay đó không làm cho Nikanor Ivanovich vui mừng chút nào.

- Tôi xin lỗi, - ông chủ tịch cất tiếng đầy ngờ vực, - anh là ai? Anh là nhà chức trách à?

- Ôi, Nikanor Ivanovich ! - người lạ mặt thốt lên thân mật. - Thế nào là chức trách với không chức trách? Điều đó phụ thuộc vào việc ta nhìn sự vật dưới góc độ nào. Nikanor Ivanovich ạ. Hôm nay tôi không phải nhà chức trách, nhưng coi đấy, ngày mai lại là chức trách rồi ! Mà cũng có thể là ngược lại, anh Nikanor Ivanovich ạ, rất có thể nữa ấy chứ !

Những lời bàn luận đó không làm cho chủ tịch Hội đồng quản trị nhà cửa thỏa mãn chút nào. Vốn bản chất là một người đa nghi, ông ta kết luận rằng tay đàn ông đang ba hoa trước mặt mình không phải nhà chức trách nào cả, mà có lẽ chỉ là một kẻ ăn không ngồi rồi vô tích sự.

- Nhưng anh là ai mới được chứ ? Họ tên của anh là gì ?- Chủ tịch Hội đồng nhà cửa hỏi mỗi lúc một nghiêm khắc hơn, và thậm chí ông ta còn tiến đến sát bên người lạ.

- Họ của tôi là, - hoàn toàn không bối rối trước sự nghiêm khắc của Nikanor Ivanovich, người đàn ông đáp, - cứ cho là Koroviev chẳng hạn. Mà anh có ưng làm một tí tửu không, hả Nikanor Ivanovich? Xin cứ tự nhiên ! Thế nào?

- Tôi xin lỗi, - Nikanor Ivanovich đã bắt đầu nổi cáu, nói, - tửu với tiếc gì ở đây hả ! Ngồi trong phòng người mới chết là không được phép! Anh làm gì ở đây ?

- Mà anh ngồi xuống đi, Nikanor Ivanovich ! – Không hề bối rối chút nào, người đàn ông hét to và bắt đầu múa may đẩy chiếc ghế bành đến mời chủ tịch Hội đồng nhà cửa ngồi xuống.

Nổi khùng lên thật sự, Nikanor Ivanovich gạt chiếc ghế ra và quát:

- Anh là ai, hả?

- Tôi, xin được trình bày với anh, là phiên dịch của một ngài nước ngoài đặt công thự trong căn hộ này, - người tự xưng là Koroviev tự giới thiệu và đập gót chiếc giày màu hung không lau chùi.

Nikanor Ivanovich há hốc miệng. Việc có mặt một người nước ngoài nào đó ở trong căn nhà này, mà lại kèm thêm cả phiên dịch, đối với ông ta là một điều hoàn toàn bất ngờ, và ông ta đòi phải giải thích rõ.

Tay phiên dịch sẵn sàng giải thích ngay. Nhà nghệ sĩ nước ngoài, ngài Voland, được giám đốc nhà hát Tạp Kỹ, Stepan Bogdanovich Likhodeev, lịch thiệp mời đến ở trong căn hộ của ông ta trong thời gian biểu diễn chừng một tuần ở Moskva. Về điều đó, Stepan Bogdanovich ngay từ hôm qua đã viết cho Nikanor Ivanovich, xin phép ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa đăng ký cho ngài khách nước ngoài tạm trú tại nhà ông giám đốc trong khi bản thân Likhodeev bận đi Italia.

- Anh ta chẳng hề viết gì cho tôi cả, - Nikanor Ivanovich kinh ngạc nói.

- Thì anh thử tìm trong cặp của mình xem, Nikanor Ivanovich ạ, - Koroviev ngọt ngào khuyên.

Nikanor Ivanovich nhún vai, mở cặp, và thấy ngay trong đó lá thư của Likhodeev.

- Làm sao mà tôi có thể quên được nó nhỉ ? – ngơ ngác nhìn chiếc phong bì đã mở, Nikanor Ivanovich lẩm bẩm.

- Chuyện cũng thường thôi, cũng thường gặp thôi, anh Nikanor Ivanovich ạ ! – Koroviev liến láu, - tính đãng trí, lơ đễnh, rồi quá mệt mỏi, rồi huyết áp cao, anh bạn Nikanor Ivanovich quý mến ạ ! Chính tôi cũng đãng trí kinh khủng. Ngồi xuống ta làm một chén rồi tôi sẽ kể cho anh nghe đôi điều trong tiểu sử của tôi, anh sẽ tha hồ mà cười !

- Thế Likhodeev đi Italia bao giờ ?

- Anh ấy đi rồi, đi rồi ! – tay phiên dịch hét to, - anh ấy, anh biết không, đang lăn! Có quỷ mới biết hiện giờ anh ấy đang ở đâu ! – nói đến đây người tự xưng là phiên dịch vung vẩy hai tay như những chiếc cánh cối xay gió.

Nikanor Ivanovich tuyên bố rằng ông ta cần phải gặp đích thân vị khách nước ngoài, nhưng yêu cầu đó bị tay phiên dịch từ chối: tuyệt đối không thể được. Ngài nghệ sĩ đang bận. Bận huấn luyện mèo.

- Nếu như anh ưng, tôi có thể chỉ mèo cho anh xem, - Koroviev nói.

Đến lượt mình, Nikanor Ivanovich cũng từ chối điều đó, và tay phiên dịch liền đưa ra với chủ tịch Hội đồng nhà cửa một đề nghị bất ngờ nhưng khá thú vị.

Vì rằng ngài giáo sư Voland dứt khoát không muốn sống tại khách sạn, mà ông ta lại quen ở rộng rãi, nên không hiểu Hội đồng nhà cửa có thể cho thuê toàn bộ căn hộ, tức là cả mấy phòng của Berlioz quá cố, trong một tuần lễ khi Voland tiếp tục biểu diễn ở Moskva, được không ?

- Bởi vì đối với người chết thì thế nào mà chả được, - Koroviev thì thầm bằng giọng khàn khàn, - chắc anh cũng đồng ý là căn hộ này đối với ông ta chẳng để làm gì.

Nikanor Ivanovich ít nhiều băn khoăn bác lại, - Ấy, khách nước ngoài thì phải ở khách sạn “Met’ropol”, chứ không thể ở nhà tư được…

- Tôi nói với anh là ông ta trái tính trái nết, cứ như quỷ ấy ! – Koroviev thì thầm, - ông ta không chịu ! Ông ta không thích khách sạn! Bọn họ, cái đám dân du lịch nước ngoài ấy, cứ ngồi lên cổ tôi đây này ! – Koroviev phàn nàn bằng một giọng tin cẩn và chọc ngón tay vào chiếc cổ nổi gân của mình. – Anh biết không, họ làm tôi hết cả hơi! Hễ đến đây…hoặc là rình mò do thám như một thằng chó đẻ mạt hạng, hoặc là đòi hỏi yêu sách đủ thứ: thế này không ưng, thế kia không được ! …Còn Hội đồng của các anh sẽ được lợi rất nhiều, Nikanor Ivanovich ạ. Ông ta không tiếc tiền đâu, - Koroviev nhìn quanh, rồi nói thầm vào tai chủ tịch Hội đồng nhà cửa: - triệu phú đấy!

Lời đề nghị của tay phiên dịch có một ý nghĩa thực tế rất rõ ràng; lời đề nghị ấy nghiêm chỉnh, nhưng lại có một cái gì đó rất không nghiêm chỉnh đến kinh ngạc, cả trong cách nói của tay phiên dịch, cả trong cách ăn mặc, cả trong chiếc kính quái dị và vô tích sự của gã ta. Có một cái gì đó không rõ ràng khiến Nikanor Ivanovich cảm thấy ray rứt, nhưng dù sao ông ta vẫn quyết định chấp nhận yêu cầu của Koroviev. Nguyên do là hiện nay Hội đồng nhà cửa của Nikanor Ivanovich, than ôi, đang thiếu hụt kinh phí quá lớn. Mùa thu đến cần phải mua dầu cho trạm đốt lò sưởi bằng hơi nước, mà chưa biết lấy đâu ra. Còn với số tiền nhận được của tay nước ngoài kia thì có thể xoay xở được. Nhưng vốn là người tháo vác và thận trọng, Nikanor Ivanovich tuyên bố rằng trước hết ông ta cần phải thỏa thuận vấn đề này với Cục phục vụ khách nước ngoài đã.

- Tôi hiểu! – Koroviev hét lên. - Nhất định rồi, không thỏa thuận làm sao được. Điện thoại kia, Nikanor Ivanovich, và xin anh thỏa thuận ngay cho. Còn về chuyện tiền nong, anh đừng ngại, - vừa kéo chủ tịch Hội đồng nhà cửa đến chỗ đặt điện thoại ở phòng ngoài, Koroviev vừa thì thầm: - Còn lấy ở đâu được nữa, nếu không là lấy của ông ta ! Giá như anh trông thấy cái biệt thự của ông ta ở Nice như thế nào! Mà đến hè năm sau, khi anh được đi ra nước ngoài, anh hãy cố đến đó mà xem – tha hồ kinh ngạc !

Việc thỏa thuận với Cục phục vụ khách nước ngoài được giải quyết qua điện thoại mau chóng khác thường, làm cho chủ tịch Hội đồng nhà cửa phải kinh ngạc. Hoá ra ở đấy người ta đã biết về dự định của ngài Voland muốn sống ở căn hộ riêng của Likhodeev và hoàn toàn không phản đối điều đó.

- Thế là tuyệt rồi! – Koroviev hét toáng lên.

Ít nhiều sửng sốt trước những câu huyên thuyên của Koroviev, ông chủ tịch tuyên bố rằng Hội đồng nhà cửa đồng ý cho nghệ sĩ Voland thuê căn hộ số 50 trong thời hạn một tuần với giá… - Nikanor Ivanovich hơi ngập ngừng, rồi tiếp: - năm trăm rúp một ngày.

Đến đây thì Koroviev làm cho chủ tịch Hội đồng nhà cửa sửng sốt hoàn toàn. Nháy mắt một cách vụng lén về phía phòng ngủ - từ đó nghe vẳng ra những bước nhảy mềm mại của con mèo lớn, - tay phiên dịch thì thầm the thé: - Thế nghĩa là một tuần ba nghìn rưỡi rúp ?

Nikanor Ivanovich đã nghĩ rằng tiếp theo đó sẽ là câu: “ Chà, anh Nikanor Ivanovich, máu anh cũng tham đấy!” nhưng Koroviev đã nói một câu khác hẳn:

- Chẳng lẽ chỉ chừng ấy thôi ư? Anh hãy đòi năm nghìn đi, ông ta sẽ trả ngay.

Mỉm cười bối rối, Nikanor Ivanovich không nhận thấy mình đã từ lúc nào ngồi sau bàn viết của Berlioz quá cố, nơi Koroviev với một sự nhanh nhẹn và khéo léo cực kỳ đã viết xong hợp đồng thành hai bản. Sau đó gã vụt chạy vào phòng ngủ rồi quay trở ra, cả hai hợp đồng đã có chữ ký rất bay bướm của người khách nước ngoài. Chủ tịch Hội đồng nhà cửa cũng đặt chữ ký của mình vào dưới bản hợp đồng. Xong đâu đấy, Koroviev hỏi xin một tờ giấy biên nhận năm nghìn…

- Viết bằng chữ, Nikanor Ivanovich, bằng chữ !... năm nghìn rúp… - và vừa phát ra những từ hoàn toàn không thích hợp với công việc nghiêm túc đang diễn ra “Ây, svây, đrây !”(1) vừa trải ra trước mặt chủ tịch Hội đồng nhà cửa năm gói giấy bạc mới tinh.

Tiếp đó là việc đếm tiền diễn ra cùng với những câu đùa vui của Koroviev, đại loại như; “tiền bạc thích được đếm tính”, “trăm thấy không bằng một sờ”, v.v..

Đếm xong, chủ tịch Hội đồng nhà cửa nhận từ tay Koroviev tấm hộ chiếu của ông khách nước ngoài để đăng ký tạm trú, bỏ tất cả - hộ chiếu, tờ hợp đồng, tiền – vào cặp; rồi như không kìm được, ông ta ngượng nghịu hỏi xin một chiếc vé mời…

- Ồ có ngay ! – Koroviev thét lên. – Anh cần bao nhiêu vé, Nikanor Ivanovich ? Mười hai? Mười lăm?

Sửng sờ, chủ tịch Hội đồng nhà cửa giải thích rằng ông ta chỉ cần một đôi vé – cho mình và bà vợ Pelageia Antonovna của ông ta.

Koroviev liền túm ngay lấy cuốn sổ và trong nháy mắt viết cho Nikanor Ivanovich một tờ vé mời hai chỗ ngồi ở hàng thứ nhất. Rồi tay phiên dịch khéo léo dùng tay trái dúi tấm vé mời cho Nikanor Ivanovich, còn tay phải đặt vào bàn tay ông ta một gói tiền dày kêu sột soạt. Liếc mắt nhìn qua, Nikanor Ivanovich đỏ bừng mặt và đẩy nó ra.

- Điều này không được phép… - ông ta lẩm bẩm.

- Tôi không chịu nghe anh đâu, - Koroviev thì thầm vào tận tay ông ta, - đối với chúng ta không được phép, nhưng đối với người nước ngoài thì được. Anh làm ông ta phật ý đấy, Nikanor Ivanovich ạ, điều đó không tốt đâu. Anh đã vất vả …

- Chuyện này sẽ bị nghiêm trị, - chủ tịch Hội đồng nhà cửa thì thào nho nhỏ và nhìn quanh.

- Nhưng nhân chứng ở đâu ? – Koroviev thì thào đáp vào tai bên kia, - tôi hỏi anh, lấy đâu ra nhân chứng? Anh sao thế ?

Và lúc đó đã xảy ra, như sau này chủ tịch Hội đồng nhà cửa khẳng định, một điều kỳ lạ: gói tiền tự nó bò vào cặp của ông ta. Rồi sau đó, Nikanor Ivanovich, người như bị kiệt sức, mệt mỏi, đã đứng ở ngoài cầu thang. Đầu óc ông ta như sắp nổ ra bởi bao ý nghĩ. Trong đó có cả ngôi biệt thự ở Nice, cả con mèo đã được huấn luyện, cả ý nghĩ rằng quả là không có một nhân chứng nào hết, và Pelageia Atonovna sẽ rất vui vì tấm vé mời. Đó chỉ là ý nghĩ rời rạc, nhưng nói chung là dễ chịu. Tuy vậy, ở một nơi rất sâu tận trong đáy lòng vẫn có một mũi kim nào đó làm Nikanor Ivanovich nhức nhối. Đó là sự lo lắng. Ngoài ra, khi đã ở trên cầu thang, một ý nghĩ thoáng qua đầu ông ta như một tia chớp: “ Mà làm sao tay phiên dịch kia có thể vào phòng làm việc được một khi cửa đã bị niêm phong ?! Tại sao mình lại quên không hỏi về điều đó kia chứ ?” Phải mất một lúc ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa đứng như mọc rễ, thẩn thờ nhìn cắm xuống bậc cầu thang, nhưng rồi ông ta quyết tâm nhổ toẹt vào tất cả, không hành hạ mình bằng những điều rối rắm đó nữa.

Ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa vừa rút khỏi căn hộ, thì từ trong phòng ngủ vẳng ra một giọng nói rất trầm:

- Ta không thích cái gã Nikanor Ivanovich này. Hắn keo bẩn và ranh ma lắm. Có thể làm thế nào để hắn không đến đây được nữa không?

- Thưa messir(2), chỉ cần ngài ra lệnh !... - từ đâu đó có tiếng Koroviev đáp lại, nhưng không phải bằng giọng the thé như trước nữa, mà rất trong trẻo ngân vang.

Và ngay lúc đó đã thấy tay phiên dịch đáng nguyền rủa kia có mặt ở phòng ngoài quay số điện thoại và nói bằng một giọng hết sức lè nhè vào ống nghe:

- A lô! Tôi thấy mình có trách nhiệm phải báo cáo là chủ tịch Hội đồng nhà cửa của ngôi nhà 302-bis ở phố Sadovaia, Nikanor Ivanovich Bosoi, đang đầu cơ ngoại tệ. Hiện nay trong căn hộ số 35 của anh ta có bốn trăm đôla gói trong tờ giấy báo dấu trên ống thông gió của phòng vệ sinh. Tôi là Timophei Kvatsov ở căn hộ số 11 cùng ngôi nhà trên, nhưng xin được giữ bí mật tên của tôi, vì sợ ông chủ tịch sẽ trả thù.

Và tay phiên dịch đểu cáng treo ống nghe lên.

Việc gì đã diễn ra tiếp theo ở căn hộ số 50, không ai rõ, nhưng chúng tôi biết rõ những gì đã xảy ra trong căn hộ của Nikanor Ivanovich. Khóa trái cánh cửa phòng vệ sinh lại, ông ta lôi từ trong cặp ra gói tiền được tay phiên dịch dúi cho, và tin chắc là trong đó có bốn trăm rúp, Nikanor Ivanovich gói số tiền đó vào một mảnh giấy báo và nhét lên ống thông gió.

Sau năm phút, chủ tịch Hội đồng nhà cửa đã ngồi vào bàn trong căn phòng ăn xinh xắn của mình. Bà vợ ông ta bưng từ bếp lên một đĩa cá trích bày ngay ngắn phủ lớp hành tươi rất dày. Nikanor Ivanovich rót ra một ly rượu lớn, uống cạn, rót ly thứ hai, uống cạn, dùng nĩa xóc lên một mẩu cá trích và…đúng lúc đó có tiếng chuông gọi cửa, còn Pelageia Antonovna cũng vừa đúng lúc đó mang lên một xoong nhôm bốc khói nghi ngút, chỉ cần liếc qua một cái cũng đã có thể đoán ngay được rằng trong xoong, ở giữa đáy sâu của món súp màu hung đỏ như lửa, là thứ mà trên đời này không gì có thể sánh kịp: tủy não.

Nuốt nước miếng, Nikanor Ivanovich gầm gừ như một con sói:

- Chết rấp chúng mày đi. Không để cho người ta ăn một miếng nữa. Đừng để cho ai vào cả, tôi không có nhà, đi vắng ! Bảo họ đừng có chạy chọt chuyện nhà cửa nữa. Sau một tuần sẽ có cuộc họp…

Bà vợ chạy ra phòng ngoài, còn Nikanor Ivanovich dùng môi vớt từ mặt nồi súp bốc khói lên một bộ tủy não bị nứt làm đôi. Đúng vào khoảnh khắc đó, hai người đàn ông bước vào phòng ăn, và cùng với họ là Pelageia Antonovna không hiểu sao mặt tái ngoét. Nhìn thấy hai người đàn ông, Nikanor Ivanovich cũng tái mặt và đứng bật dậy.

- Phòng vệ sinh ở đâu ? - người đàn ông thứ nhất, mặc áo cánh trắng, cài cúc một bên hỏi với giọng cau có.

Trên mặt bàn ăn vang lên một tiếng kêu đánh cách (đó là do Nikanor Ivanovich đánh rơi chiếc thìa lên tấm khăn phủ bàn bằng vải sơn).

- Ở đây, ở đây, - Pelageia Antonovna lắp bắp đáp.

Hai người đàn ông lập tức rời phòng ăn bước ra hành lang.

- Mà có chuyện gì thế - Nikanor Ivanovich cũng bước theo họ, hỏi khe khẽ. – Trong nhà chúng tôi không có gì cả đâu.. Mà xin lỗi, các anh cho xem giấy tờ…

Người đàn ông thứ nhất vừa đi vừa chìa giấy cho Nikanor Ivanovich xem, còn người thứ hai, cũng vào đúng giây đồng hồ đó, đã đứng trên chiếc ghế đẩu đặt trong buồng vệ sinh, thò tay vào ống thông gió. Mắt Nikanor Ivanovich tối sầm lại. Mảnh giấy báo được mở ra, nhưng trong gói không phải tiền rúp, mà là những tờ giấy bạc lạ, không hẳn là xanh biếc, cũng không hẳn là xanh lục, có in hình một ông già nào đó. Thật ra, Nikanor Ivanovich không trông thấy rõ một cái gì cả, trước mắt ông ta chỉ có những vệt đen chập chờn rối loạn.

- Tiền đôla ở ống thông gió, - người đàn ông thứ nhất nói, dáng nghĩ ngợi, rồi hỏi Nikanor Ivanovich nhẹ nhàng và lịch sự: - Gói của anh phải không ?

- Không ! – Nikanor Ivanovich đáp lại bằng một giọng kinh hoàng. - Bọn thù tôi nó vứt vào đấy !

- Điều đó cũng thường xảy ra thật, - người đàn ông thứ nhất đồng ý, và lại nhẹ nhàng hỏi: - Nhưng mà còn lại bao nhiêu phải đem nộp hết.

- Không có ! Tôi không có, thề với Chúa là tôi chưa bao giờ cầm chúng trong tay ! – ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa tuyệt vọng hét lên.

Ông ta chạy đến bên tủ ngăn, giật mạnh ngăn kéo, rút từ trong đó ra chiếc cặp, đồng thời miệng lẩm bẩm rời rạc:

- Đây là bản hợp đồng… tay phiên dịch đểu cáng nhét cho…Hắn tên là Koroviev, đeo kính !

Ông ta mở cặp, nhìn vào, rồi cho tay vào lục lọi, mặt biến sắc, xanh mét, và đánh rơi chiếc cặp lên xoong súp. Trong cặp không có gì hết, cả bức thư của Stepan, cả bản hợp đồng, cả tấm hộ chiếu nước ngoài, cả tiền lẫn tấm vé mời. Tóm lại, không có gì cả ngoài một chiếc thước gấp.

- Các đồng chí ! – ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa hét lên điên loạn. - Bắt lấy chúng ! Trong ngôi nhà chúng ta có ma !

Vừa lúc đó không biết có một cái gì đó vụt thoáng qua đầu Pelageia Antonovna, chỉ thấy bà ta vung hai tay, kêu lên:

- Thú thật đi, Nikanor Ivanovich, người ta sẽ tha cho ông !

Mắt đỏ ngầu máu, Nikanor Ivanovich vung nắm tay phía trên đầu vợ, rít lên:

- Ôi, đồ ngu như lợn !

Rồi ông ta cảm thấy kiệt sức, buông người xuống ghế, có lẽ là quyết định phó mặc tất cả cho số phận.

Trong lúc đó, Timophei Kondratievich Kvatsov đang quỳ chân trên khoảng trống đầu cầu thang, khi thì ghé mắt, khi thì ghé tai vào lỗ khóa trên cánh cửa của căn hộ ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa, người nóng ran vì tò mò.

Năm phút sau, những người đứng trong khoảng sân của ngôi nhà trông thấy ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa cùng với hai người đàn ông lạ mặt đi thẳng ra cổng. Mọi người kể lại rằng, Nikanor Ivanovich trông hệt người mất hồn, bước đi lảo đảo như say rượu, luôn miệng lẩm bẩm một điều gì đó.

Còn sau một giờ nữa, một người đàn ông lạ mặt bước vào căn hộ số 11 đúng vào lúc Timophei Kondratievich đang say sưa kể cho những người cùng nhà nghe chuyện ông chủ tịch Hội đồng nhà cửa bị bắt như thế nào. Người lạ giơ ngón tay ra hiệu mời Timophei Kondratievich ra phòng ngoài, nói một câu gì đó rồi cùng ông ta biến mất.



---------------------
CHÚ THÍCH
(1) Ây, svây, drây: Phiên âm tiếng Đức. Nghĩa là :một, hai, ba.
(2) Messir: tiếng tôn xưng đối với các chúa đất cũ, về sau dùng trước tên riêng các tư tế, luật sư, thầy thuốc. Có thể dịch là “thầy”.

[leminhchau]

Chương 10
NHỮNG TIN TỨC TỪ ITALIA

Trong cùng thời gian xảy ra điều bất hạnh với Nikanor Ivanovich, ở cách ngôi nhà số 302-bis không xa, trên cùng một đường phố Sadovia, trong phòng làm việc của phó giám đốc tài chính nhà hát Tạp Kỹ Rimski có hai người, đích thân Rimski và trưởng phòng quản trị nhà hát Varenukha.

Căn phòng làm việc rộng rãi trên tầng hai của nhà hát có hai cửa sổ hướng ra phố Sadovaia, còn một cửa sổ - nằm ngay sau lưng phó giám đốc tài chính đang ngồi bên bàn làm việc của mình - lại hướng xuống khuôn viên của nhà hát, nơi đặt quầy giải khát, phòng bán bia và sân khấu ngoài trời. Trang bị của căn phòng, ngoài chiếc bàn viết, còn có một bó áp phích cũ treo trên tường, một chiếc bàn con với bình nước đặt trên, bốn ghế bành và một giá đỡ cùng makét trang trí sân khấu của một buổi biểu diễn nào đó đã từ lâu đứng trên giá phủ đầy bụi bậm. Và đương nhiên là ngoài ra trong phòng còn một két sắt đã cũ, tróc hết sơn, có kích thước khá lớn, nằm ở phía tay trái Rimski, cạnh bàn viết.

Ngồi sau bàn, từ sáng sớm đến giờ Rimski ở trong một trạng thái không hưng phấn, còn Varenukha thì ngược lại, rất sôi nổi và không hiểu sao có vẻ đặc biệt kích động, đứng ngồi không yên. Thêm vào đó, nguồn năng lượng hoạt động của anh ta lại không có lối thoát ra ngoài.

Giờ đây, Varenukha phải ngồi trong phòng làm việc của phó giám đốc tài chính để trốn những người xin vé mời thường xuyên hành hạ anh ta, đặc biệt là vào những ngày thay đổi chương trình. Mà hôm nay lại đúng là một ngày như vậy.

Mỗi lần có tiếng chuông điện thoại réo, Varenukha túm lấy ống nghe và nói dối:

- Anh gặp ai? Varenukha ấy à? Không có đây. Vừa đi khỏi nhà hát.

- Cậu gọi cho Likhadeev một lần nữa đi, - Rimski cau có nói.

- Lão ta không có nhà ! Tôi đã bảo Karpov đi đến đấy rồi. Trong cả căn hộ không có ai.

- Có quỷ mới biết cái gì thế này, - Rimski rít lên, tay gẩy con tính.

Cửa mở, một nhân viên soát vé mang vào một bó dày những tấm áp phích bổ sung vừa mới in xong. Trên các tờ giấy xanh là những dòng chữ đỏ to tướng:

TẠI NHÀ HÁT TẠP KỸ HÔM NAY VÀ HÀNG NGÀY
GIÁO SƯ VOLAND
BIỂU DIỄN NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH
CÁC TIẾT MỤC HẮC ẢO THUẬT VÀ SỰ LẬT TẨY
TOÀN BỘ CHÂN TƯỚNG CỦA NÓ.

Varenukha bước ra xa tờ áp phích trải trên giá makét, ngắm nghía một lúc rồi ra lệnh cho người nhân viên soát vé đem tất cả đi dán.

- Tốt lắm, rất gây chú ý, - Varenukha nhận xét khi người soát vé đi khỏi.

- Tớ hoàn toàn không thích cái trò này chút nào, - cáu kỉnh nhìn tờ áp phích qua cặp kính gọng sừng, Rimski càu nhàu. – Và nói chung, tớ lấy làm ngạc nhiên là tại sao người ta lại cho phép ông ta biểu diễn !

- Không phải thế đâu, Grigori Danilovich ạ, đừng nói thế, đây là một bước đi rất tinh tế. Toàn bộ thực chất thú vị là ở sự vạch trần.

- Tớ không biết, không biết, ở đây chẳng có gì là thực chất thú vị cả, mà cái lão Likhodeev bao giờ cũng nghĩ ra những chuyện như thế ! Ít ra thì cũng cho gặp mặt cái tay ảo thuật kia. Cậu đã thấy ông ta chưa ? Likhodeev đào ông ta ở đâu ra, có quỷ mới biết được !

Hóa ra Varenukha lẫn Rimski cũng đều chưa được gặp nhà ảo thuật nọ. Hôm qua, Stepan (theo lời diễn đạt của Rimski, “như một thằng điên”) chạy đến gặp phó giám đốc tài chính với bản hợp đồng đã được thảo tay, ra lệnh ngay tức khắc phải đánh máy và phát tạm ứng. Còn cái tay ảo thuật kia biến mất tăm, và không có ai trông thấy ông ta cả, chỉ trừ một mình Stepan.

Rimski rút đồng hồ ra xem, thấy nó đã chỉ hai giờ năm phút, và ông ta nổi điên lên thật sự. Mà cũng chẳng có gì là lạ hết. Likhodeev gọi điện đến lúc mười một giờ, nói rằng sau nửa tiếng nữa sẽ tới, nhưng rồi chẳng những không thấy đến, mà còn biến đi đâu mất tăm dạng khỏi căn hộ của mình nữa !

- Mà tớ thì việc dồn lại cả đống ! – Rimski cao giọng gầm gừ, chọc chọc ngón tay vào núi giấy tờ chưa có chữ ký.

- Hay là anh ta lại chui xuống dưới tàu điện như Berlioz rồi ? – Varenukha nói, tay vẫn cầm áp vào tai chiếc ống nghe, từ đó vẳng ra những tín hiệu kéo dài liên tục và hoàn toàn vô vọng.

- Giá mà được như thế… - Rimski rít gần như không thành tiếng qua kẻ răng.

Vào đúng cái thời điểm đó, một người đàn bà mặc đồng phục, đội mũ lưỡi trai, vận váy đen và đi giày vải bước vào phòng. Chị ta rút từ chiếc túi nhỏ đeo bên hông ra một phong bì trắng cùng một quyển vở và hỏi:

- Ở đây ai là Tạp Kỹ? Có điện khẩn. Anh ký nhận đi !

Varenukha vạch một đường ngoằn ngoèo vào cuốn sổ của người đưa thư, và chỉ khi cánh cửa đã đóng sập lại sau lưng người đàn bà, anh ta mới mở phong bì ra xem.

Đọc xong bức điện, Varenukha nhấp nháy mắt và đưa nó cho Rimski.

Trên bức điện có những dòng sau:

“ Italia. Gửi nhà hát Tạp Kỹ Moskva. Hôm nay vào mười một giờ rưỡi có một người tóc hung sẫm mặc quần áo ngủ, chân không đi giầy, đến Sở Điều tra hình sự Italia. Người bị bệnh tâm thần tự xưng mình là Likhodeev, giám đốc nhà hát Tạp Kỹ. Hãy điện cho Sở điều tra hình sự Italia biết giám đốc Likhodeev hiện ở đâu ?”

- Ôi, quỷ tha ma bắt ! – Rimski thốt lên rồi tiếp thêm: - lại một chuyện bất ngờ nữa!

- Một kẻ giả danh, - Varenukha nói và hét vào ống nghe: - Trạm bưu điện đấy à ? Nhà hát Tạp Kỹ thanh toán. Điện khẩn…các chị có nghe không đấy ?... “ Gửi đi Italia, Sở điều tra hình sự… Giám đốc Likhodeev hiện ở Moskva. Phó giám đốc tài chính Rimski”…

Không bận tâm đến thông báo về kẻ mạo danh ở Italia, Varenukha lại gọi điện đi khắp các nơi để tìm Stepan, và đương nhiên là không tìm thấy ở đâu cả. Đúng vào lúc Varenukha vẫn đang cầm ống nghe trên tay và suy nghĩ xem nên gọi điện đến đâu nữa, thì người đàn bà mang bức điện khẩn lúc nãy lại bước vào và trao cho Varenukha chiếc phong bì mới. Vội vàng mở nó ra, trưởng phòng quản trị đọc những dòng chữ in trên đó và huýt sáo.

- Cái gì đó nữa ? – Rimski nóng nảy nhỏm người lên, hỏi.

Varenukha im lặng trao cho ông ta bức điện, và phó giám đốc tài chính đọc thấy trên đó những chữ: “ Tôi xin hãy tin tôi. Tôi bị Voland dùng phép thôi miên ném đến Italia. Hãy điện cho Sở điều tra hình sự chứng thực về cá nhân tôi. Likhodeev”.

Rimski và Varenukha chụm sát đầu vào nhau đọc lại bức điện lần nữa, còn đọc xong, im lặng nhìn nhau.

- Này các ông - người đàn bà đưa thư bỗng nổi cáu, - hãy ký nhận vào đây đã rồi sau đó muốn im lặng bao nhiêu lâu cũng được. Tôi còn phải đi chuyển điện khẩn.

Varenukha, mắt vẫn không rời bức điện, ngoằn ngoèo vạch bút vào cuốn sổ, và người đàn bà biến khỏi cửa.

- Anh vừa trao đổi với anh ta lúc hơn mười một giờ phải không ? - Trưởng phòng quản trị hoàn toàn ngơ ngác hỏi.

- Nói cái chuyện buồn cười ! – Rimski hét lên chát chúa. – Trao đổi hay không trao đổi, thì bây giờ anh ta cũng không thể ở Italia được! Điều đó là buồn cười !

- Anh ta say… - Varenukha nói.

- Ai say ? – Rimski hỏi, và cả hai lại im lặng nhìn nhau chằm chằm.

Về việc từ Italia đánh điện đến là một kẻ mạo danh hay điên rồ thì không còn gì phải nghi ngờ nữa; nhưng cái điều lạ lùng là từ đâu mà cái tay bịp bợm ở Italia này biết về nghệ sĩ Voland mới tới Moskva chiều qua? Từ đâu mà hắn ta biết về mối quan hệ giữa Likhodeev và Voland ?

- “ Thôi miên…” – Varenukha nhắc lại một từ trong bức điện, - làm sao mà hắn biết được Voland? – anh ta hấp háy mắt, rồi bỗng hét lên quả quyết – Mà thôi, vớ vẩn, vớ vẩn, vớ vẩn !

- Thế cái tay Voland này giờ ở đâu, quỷ tha ma bắt ông ta đi ? – Rimski hỏi.

Varenukha lập tức liên lạc với Cục phục vụ khách nước ngoài, và Rimski vô cùng kinh ngạc khi nghe thông báo là Voland hiện đang trú tại căn hộ của Likhodeev. Quay số điện thoại nhà Likhodeev, Varenukha một lúc lâu lắng nghe những tiếng tút tút trong ống nghe. Giữa những tiếng tút tút đó xen vào một giọng hát cau có, rất nặng, vẳng từ nơi nào đấy rất xa đến : “ Những mõm đá, nơi trú thân của ta…” – và Varenukha cho rằng đó là giọng hát từ một vở kịch truyền thanh nào đó lẫn vào hệ thống điện thoại.

- Nhà không có ai trả lời, - Varenukha nói, đặt ống nghe lên giá, - để tí nữa gọi lại…

Anh ta không kịp nói hết câu. Ở cửa lại xuất hiện người đàn bà đưa thư, và cả hai, Rimski cùng Varenukha, đứng bật dậy bước ra đón. Chị ta rút từ túi ra lần này không phải chiếc phong bì con màu trắng nữa, mà là một tờ giấy đen thẫm.

- Chuyện này đã trở nên thật thú vị, - Varenukha rít qua kẽ răng, mắt nhìn theo người đàn bà đang vội vả đi khỏi. Rimski túm lấy tờ giấy.

Trên nền sẫm màu của tờ giấy ảnh hiện lên rất rõ những dòng chữ viết bằng tay:

“ Để chứng minh, đây là nét chữ và chữ ký của tôi. Hãy gửi điện chứng thực đến đây, và hãy tổ chức bí mật theo dõi Voland. Likhodeev.”

Trong suốt hơn hai mươi năm hoạt động ở các nhà hát, Varenukha đã gặp đủ thứ chuyện lạ đời, nhưng giờ đây anh ta cảm thấy đầu óc mình bị một lớp màn đục bao phủ, và anh ta không thể thốt lên được một điều gì khác ngoài câu nói hết sức thường tình và hết sức vô nghĩa sau đây:

- Điều đó là không thể có được !

Rimski không hành động như vậy. Ông ta đứng dậy, mở cửa, quát vọng ra phía bà văn thư thường trực đang ngồi trên chiếc ghế đẩu:

- Ngoài bưu tá, không cho ai vào hết ! – Và Rimski dùng chìa khóa khoá trái phòng làm việc lại.

Rồi ông ta lấy từ bàn viết ra một tập giấy tờ, bắt đầu kỹ lưỡng so những chữ cái đậm nét hơi nằm xiên về bên trái trên tờ giấy ảnh với những chữ cái trong các lời phê và chữ ký có móc ngoằn ngoèo của Stepan. Varenukha cúi gập người trên bàn, phả hơi thở nóng hổi vào má Rimski.

- Đây đúng là nét chữ của Likhodeev, - cuối cùng phó giám đốc tài chính nói một cách quả quyết, và Varenukha lặp lại như tiếng vọng:

- Của Likhodeev !

Nhìn kỹ vào mặt Rimski, trưởng phòng quản trị kinh ngạc trước sự thay đổi trên đó. Vốn đã gầy, phó giám đốc tài chính dường như càng trở nên gầy hơn và già thêm, còn cặp mắt sau cặp kính gọng sừng đã mất đi ánh sắc sảo thường ngày, thay vào đó xuất hiện không hẳn chỉ vẻ lo lắng, mà còn cả nỗi u buồn.

Varenukha đã làm tất cả những gì mà con người vẫn làm trong những phút tột cùng kinh ngạc: nào chạy đi chạy lại quanh phòng, nào dang hai tay ra như bị đóng đinh trên cây thập giá, nào uống hết cả một cốc đầy thứ nước màu vàng nhờ nhợ đựng trong bình, nào chốc chốc lại thốt lên:

- Không hiểu nổi ! Tôi thật không hiểu nổi !

Còn Rimski thì nhìn ra cửa sổ và căng thẳng suy nghĩ về một điều gì đó. Tình cảnh của phó giám đốc tài chính quả là rất khó xử. Cần phải lập tức, ngay tại chỗ, tìm ra những lời giải thích bình thường cho những hiện tượng không bình thường này.

Nheo mắt lại, phó giám đốc tài chính hình dung ra cảnh Stepan mặc áo ngủ, chân không đi giầy, khoảng mười một giờ rưỡi trưa ngày hôm nay leo lên chiếc máy bay siêu thanh nào đấy, rồi lại vẫn Stepan đó chân đi tất, cũng vẫn vào mười một giờ rưỡi trưa, đứng ở sân bay Italia…Có quỷ mới biết như thế là thế nào!

Có thể, không phải Stepan hôm nay nói chuyện với ông ta từ căn hộ riêng của mình? Không, đó là Stepan ! Chẳng lẽ Rimski không nhận ra giọng nói của Stepan sao ? Mà nếu như không phải hôm nay Stepan nói chuyện với ông ta, thì ít nhất việc đó xảy ra cũng không thể sớm hơn chiều qua lúc gần hết giờ làm việc. Chính Stepan đã từ phòng giám đốc của mình cầm tờ hợp đồng ngớ ngẩn kia chạy sang căn phòng làm việc này và làm cho phó giám đốc tài chính phải nổi cáu vì sự nông nổi nhẹ dạ của mình. Làm sao ông ta có thể đi, bằng xe, tàu, hay bằng máy bay, mà không nói gì với ai trong nhà hát cả ? Mà nếu như chiều qua có bay đi thật, thì đến trưa hôm nay cũng chưa thể bay đến Italia được. Hay có thể đến ?

- Từ đây đến Italia bao nhiêu cây số ? – Rimski hỏi.

Varenukha cắt ngang bước chạy trong phòng và hét to:

- Tôi đã nghĩ đến rồi ! Đã nghĩ rồi ! Từ đây đến Sevastopol theo đường tàu gần một nghìn rưởi cây số. Đến Italia cộng thêm chừng tám mươi cây số nữa. Còn theo đường không thì tất nhiên ngắn hơn.

Hừ… Thế đấy… Không thể nói tới loại tàu xe nào ở đây được. Nhưng nếu vậy thì là cái gì? Máy bay tiêm kích? Nhưng ai cho Stepan chân không đi giầy lên máy bay tiêm kích? Để làm gì ? Hay là ông ta tháo giầy khi đã bay đến Italia? Nhưng lại vẫn thế: để làm gì? Mà có giầy đi nữa thì cũng chẳng ai cho ông ta leo lên máy bay tiêm kích ! Ở đây chẳng có gì liên quan đến tiêm kích tiêm cong nào cả ! Trong điện đã viết rõ ràng là Stepan đến Sở điều tra hình sự vào mười một giờ rưỡi trưa, còn ông ta nói chuyện qua điện thoại ở Moskva vào lúc …hượm đã nào… Trước mắt Rimski hiện lên mặt chữ số đồng hồ lúc đó… Ông ta nhớ lại vị trí của hai cái kim. Kỳ quái ! Lúc đó là mười một giờ hai mươi phút. Vậy thì chuyện gì đã xảy ra? Nếu giả thử là tức thời sau khi treo ống nghe lên, Stepan phóng ra sân bay ngay và đến nơi cứ cho là mất năm phút (mặc dù điều đó là không thể tưởng tượng nổi), thì hoá ra máy bay cất cánh ngay tức khắc, trong năm phút bay hết hơn một nghìn cây số? Như vậy có nghĩa là một giờ nó bay được hơn mười hai nghìn cây số ! Chuyện đó là không thể có được, và như vậy nghĩa là Stepan không có ở Italia!

Vậy thì còn lại cái gì nữa ?! Thôi miên ? Làm gì có thôi miên nào có thể ném con người đi xa hàng nghìn cây số, trên thế giới này không thể có ! Như vậy nghĩa là ông ta tưởng tượng ra là mình đang ở Italia ! Nhưng ông ta thì còn có thể tưởng tượng ra , chứ chẳng lẽ Sở điều tra hình sự Italia cũng tưởng sao ?! Ồ, không đâu, xin lỗi các ngài, điều đó là không thể có !... Nhưng những bức điện thì từ đó gửi đến chứ ?

Vẻ mặt của phó giám đốc tài chính trông đúng là đáng sợ. Vừa lúc đó phía ngoài có người quay và kéo tay cầm nắm đấm cửa, và tiếng bà thường trực tuyệt vọng hét lên:

- Không được ! Tôi không cho vào được ! Dù có giết tôi cũng vậy! Đang họp !

Rimski, trong chừng mực có thể, đã trấn tĩnh lại và cầm lấy ống nghe điện thoại, hét vào máy:

- A lô ! Cho nói chuyện khẩn với Italia !

“ Khá lắm !” – Varenukha thầm thốt lên.

Nhưng cuộc nói chuyện với Italia không thành, Rimski ném ống nghe xuống và nói:

- Thật như trêu người, đường dây hỏng.

Rõ ràng là cái sự hỏng đường dây không hiểu sao làm cho Rimski đặc biệt thất vọng, thậm chí buộc ông ta phải ngẫm nghĩ. Ngồi nghĩ một lúc, ông ta lại một tay cầm ống nghe, tay kia chép lại những gì mình đọc vào máy:

- A lô, điện siêu khẩn. Nhà hát Tạp Kỹ đây. Vâng, Gửi đi Italia. Sở điều tra hình sự. Vâng.
“ Hôm nay, vào lúc mười một giờ rưỡi, Likhodeev nói chuyện với tôi qua điện thoại ở Moskva,chấm. Sau đó không thấy đến cơ quan và chúng tôi gọi điện tìm không được, chấm. Tôi chứng thực nét chữ của Likhodeev, chấm. Sẽ tổ chức biện pháp theo dõi người diễn viên được nhắc đến. Phó giám đốc tài chính Rimski.”

“Thật thông minh!” – Varenukha nghĩ, nhưng chưa kịp nghĩ cho đến đầu đến đũa thì trong đầu lại vụt thoáng qua những từ: “ Ngớ ngẩn ! Anh ta không thể ở Italia được !”

Trong lúc đó Rimski đã kịp làm những việc sau: cẩn thận xếp tất cả những bức điện nhận được và bản sao bức điện mình vừa gửi đi thành một tập, bỏ vào phong bì, dán lại, viết lên đó mấy chữ, rồi trao cho Varenukha, bảo:

- Ivan Savelievich, cậu đích thân mang đi. Cứ để cho họ xem xét.

“ Cái này thì thật sự thông minh !” – Varenukha nghĩ và giấu chiếc phong bì vào cặp của mình. Rồi anh ta thêm một lần nữa quay hú họa số điện thoại nhà Stepan, lắng nghe một lúc và nháy mắt, nhăn mặt làm điệu bộ một cách vui mừng và bí ẩn. Rimski cũng vươn dài cổ ra.

- Có thể gặp nghệ sĩ Voland được không ạ ? – Varenukha nói giọng ngọt lịm.

- Ông ấy đang bận, - ống nghe đáp bằng một giọng rè rè, - ai hỏi đấy ?

- Trưởng phòng quản trị nhà hát Tạp Kỹ Varenukha.

- Anh Ivan Savelievich đấy ạ - ống nghe hét lên mừng rỡ. - Rất hân hạnh được nghe giọng nói của anh! Sức khỏe anh thế nào ?

- Merci, - Varenukha sửng sốt đáp. – Tôi đang nói với ai thế này ạ?

- Trợ lý, trợ lý của nghệ sĩ, kiêm phiên dịch Koroviev, - ống nghe lại rè lên, - tôi hoàn toàn sẵn sàng phục vụ anh đấy, thưa anh Ivan Savelievich vô cùng quý mến ! Hãy ra lệnh cho tôi những gì anh cần. Vậy là ?

- Xin lỗi, tôi muốn hỏi anh Stepan Bogdanovich Likhodeev hiện giờ có nhà không ạ ?

- Than ôi, không có ! Không có ! - ống nghe gào lên. – Đi vắng rồi.

- Đi đâu ?

- Ra ngoại ô, đi bằng xe.

- Sa-ao ? Đi bằ-ằng xe ?... Thế bao giờ anh ấy về ?

- Anh ấy bảo, thở chút không khí thoáng đãng rồi trở về !

- Thế… - Varenukha bối rối nói, - merci,… Nhờ anh làm ơn nói hộ với ngài Voland là tiết mục của ngài ấy hôm nay sẽ ở phần ba của chương trình.

- Tuân lệnh. Nhất định rồi. Dứt khoát thế. Ngay lập tức. Không thể khác được. Tôi sẽ truyền đạt lại, - ống nghe ném ra ngắt quãng.

- Cám ơn, - ngạc nhiên, Varenukha nói.

- Xin anh hãy tiếp nhận, - ống nghe vẫn tiếp tục ném lời ra, - những lời chào và những lời chúc mừng tốt đẹp và nồng nhiệt nhất của tôi ! Chúc anh nhiều may mắn, lắm thành công ! Hạnh phúc vẹn toàn ! Vạn điều như ý !

- Hừ, tất nhiên rồi ! - trưởng phòng quản trị kích động hét, - không có Italia nào hết ! Lão ta đi ra ngoại ô !

- Hừm, nếu quả như thế, - tái mặt vì tức giận, phó giám đốc tài chính cất tiếng, - thì đây đúng là một chuyện chó má chưa từng có tên gọi !

Ngay lúc đó trưởng phòng quản trị nhảy cẫng lên và hét to đến nỗi Rimski giật bắn người.

- Nhớ ra rồi ! Nhớ ra rồi ! Ở thị trấn Puskino vừa mở một hiệu bánh nướng nhân cừu Kavkaz có tên là “Italia” ! Hiểu ra rồi ! Lão ta đi đến đấy, nốc say rồi đánh điện từ đấy về !

- Hừ, nếu thế thì quá đáng lắm ! – Rimski đáp, đôi má ông ta giật giật, trong cặp mắt cháy rực một tia lửa của cơn cáu giận thật sự nặng nề. - Được rồi, anh ta sẽ phải trả giá đắt cho chuyến dạo chơi này, - nhưng Rimski chợt sửng lại và ngập ngừng nói thêm – Nhưng còn Sở điều tra hình sự thì sao?...

- Đó là chuyện vặt ! Đó cũng là những trò của lão ta, - trưởng phòng quản trị kích động cắt ngang và hỏi - Thế cái gói này có mang đi không ?

- Nhất thiết phải mang đi, - Rimski đáp.

Cánh cửa lại bật mở, và người bước vào vẫn lại là chị đưa thư nọ…”Lại chị ta!” – Không hiểu sao Rimski rầu rĩ nghĩ thầm. Và cả hai người đều đứng dậy đón người đàn bà đưa thư.

Lần này trên bức điện là những lời như sau:

“ Cảm ơn lời chứng thực. Gửi gấp năm trăm đến Sở điều tra hình sự cho tôi. Ngày mai tôi bay về Moskva. Likhodeev.”

- Lão ta hóa điên rồi… - Varenukha yếu ớt nói.

Còn Rimski thì vung chùm chìa khóa loảng xoảng, lấy tiền từ trong két sắt ra, đếm đủ năm trăm rúp, bấm chuông gọi văn thư và trao cho số tiền đó, ra lệnh mang tới bưu điện.

- Anh làm gì thế, Grigori Danilovich ? – Không tin vào mắt mình nữa, Varenukha kêu lên. – Theo tôi, anh gửi tiền đi vô ích đấy.

- Nó sẽ được gửi trả lại, - Rimski đáp khẽ, - còn anh ta thì sẽ phải trả giá đắt cho cái chuyến đi picnic này. - Rồi ông ta chỉ vào chiếc cặp của Varenukha, nói tiếp. – Đi ngay đi, Ivan Savelievich, đừng chần chừ nữa.

Varenukha ôm cặp chạy khỏi phòng làm việc.

Xuống đến tầng dưới, anh ta trông thấy một dãy người xếp hàng cực kỳ dài cạnh cửa bán vé; qua người bán vé anh hiểu rằng sau một giờ nữa sẽ hết vé, vì chỉ vừa trông thấy tờ áp phích bổ sung là khán giả đổ xô đến chen lấn tranh nhau mua vé. Varenukha ra lệnh cho người bán vé giữ lại không bán ba mươi chỗ tốt nhất ở các dãy ghế lô và tầng dưới, rồi chạy ra khỏi phòng bán vé, vừa đi vừa xua những người dai dẳng bu đến xin vé mời, lẩn vào phòng làm việc riêng của mình để lấy chiếc mũ cát két. Vừa lúc đó có tiếng chuông điện thoại réo:

- Alô ! – Varenukha đáp.

- Ivan Savelievich đấy à ? - ống nghe hỏi bằng một giọng mũi cực kỳ khó nghe.

- Anh ấy không có ở đây ! – Varenukha hét vào máy, nhưng ống nghe đã cắt ngang:

- Đừng giả vờ nữa, Ivan Savelievich, mà hãy nghe đây. Những bức điện kia anh không được mang đi đâu và cũng đừng đưa cho ai xem cả.

- Ai nói đấy ?! – Varenukha hét to, - Hãy chấm dứt ngay cái trò này đi ! Ngay bây giờ người ta sẽ tìm ra anh ! Số máy của anh bao nhiêu ?

- Varenukha, - vẫn cái giọng khó nghe ấy đáp lại, - anh có hiểu tiếng Nga không đấy ? Không mang những bức điện kia đi đâu cả !

- À, anh vẫn không chịu thôi à ? - Trưởng phòng quản trị điên tiết quát, - Được rồi, cứ đợi đấy ! Anh sẽ phải chịu trách nhiệm về chuyện này, - anh ta còn hét lên những lời đe dọa nào đó nữa, nhưng rồi im lặng, vì cảm thấy đầu dây đàng kia không còn ai nghe nữa.

Trong phòng không hiểu sao bỗng tối đi rất nhanh. Varenukha chạy ra khỏi phòng, sập mạnh cánh cửa và theo lối ngách vội vả chạy xuống công viên mùa hè.

Trưởng phòng quản trị đang trong cơn kích động và đầy cương quyết, Sau cú điện thoại trơ tráo kia, anh ta không còn nghi ngờ gì nữa về chuyện có một bọn du côn nào đó đang bày ra những trò tồi tệ, và những trò này gắn liền với sự biến mất của Likhodeev. Cái ý muốn vạch mặt bọn gian trá làm cho trưởng phòng quản trị như nghẹn thở, và kể cũng thật lạ lùng, trong ngực anh ta dâng lên một cảm giác sắp được nếm trải một cái gì đó dễ chịu. Nó vẫn thường vậy khi con người gắng sức muốn được trở thành trung tâm của sự chú ý, mang đến đâu đó một thông báo thật giật gân.

Trong vườn, gió thổi thẳng vào mặt trưởng phòng quản trị, tung cát vào mắt, dường như muốn ngăn đường, muốn giữ anh ta lại. Một cánh cửa trên tầng hai đập mạnh đến nỗi suýt nũa thì làm vỡ tung cả mặt kính, những ngọn cây phong, cây lipa xạc xào lo lắng. Trời sập tối và trở nên mát lạnh. Varenukha dụi mắt và trông thấy một đám mây giông bụng vàng ệch trôi rất thấp trên Moskva. Phía xa ì ầm vẳng lại tiếng sấm trầm trầm.

Dù cho Varenukha có vội đến mấy, một ý muốn không cưỡng nổi vẫn kéo anh ta chạy ghé qua mấy giây vào phòng vệ sinh mùa hè để kiểm tra xem thợ điện đã mắc lưới bảo vệ lên ngọn đèn ở đó chưa.

Chạy qua phòng bán bia, Varenukha lách vào một đám tử đinh hương rậm rạp, nơi có bức tường màu xanh nhạt của phòng vệ sinh. Thợ điện hóa ra là một người cẩn thận, ngọn đèn dưới trần phòng vệ sinh nam đã được bọc trong tấm lưới thép, nhưng điều làm cho trưởng phòng quản trị không vừa lòng là thậm chí trong làn ánh sáng tối mờ trước khi cơn giông ập đến vẫn có thể trông thấy các bức tường đã bị vẽ viết chằng chịt bằng than và bút chì.

- Hừ, thật là quân… - trưởng phòng quản trị dằn giọng, và anh ta bỗng nghe có tiếng gừ gừ như tiếng mèo:

- Anh đấy à, Ivan Savelievich ?

Varenukha giật mình quay lại, trông thấy phía sau lưng một người thấp béo không to lắm và giường như có bộ mặt mèo.

- Tôi đây, có gì hả ? – Varenukha khó chịu đáp.

- Rất, rất hân hạnh, - người thấp béo có bộ mặt mèo nói bằng giọng rin rít và bỗng nhiên vung tay đánh mạnh vào một bên tai Varenukha làm chiếc mũ cát két bắn ra khỏi đầu trưởng phòng quản trị và mất dạng trong hố ngồi vệ sinh.

Cú tát của người thấp béo làm cả phòng vệ sinh vụt sáng lòa lên trong một thoáng, trên không trung vọng đáp lại một tiếng sấm vang rền. Rồi trong phòng lại vụt lóa lên lần nữa, và trước mặt trưởng phòng quản trị xuất hiện một nhân vật thứ hai - người nhỏ bé nhưng có đôi vai lực sĩ, tóc đỏ như lửa, một mắt kéo vẩy mại, miệng có răng nanh. Tên thứ hai này, có lẽ là thuận tay trái, vung tay nện vào tai phải của trưởng phòng quản trị. Đáp lại, trên trời tiếng sấm vang rền một lần nữa, và trận mưa rào đổ ập xuống mái gỗ của phòng vệ sinh.

- Tại sao các đồng… - trưởng phòng quản trị sửng sốt đến ngây dại thì thào, nhưng lập tức anh ta hiểu rằng từ “đồng chí” là không thể nào thích hợp với lũ du côn xông vào hành hung người trong nhà vệ sinh công cộng này, nên rít lên: - các công dâ… - anh ta lại thoáng nghĩ rằng bọn này không xứng đáng với danh hiệu công dân, và vừa lúc đó lại tiếp nhận cú đòn thứ ba khủng khiếp không hiểu là của ai trong số hai tên, làm máu từ mũi bắn ra cả ngực áo,

- Cái gì ở trong cặp của mày thế, đồ ăn hại ? – tên có bộ mặt giống mèo hét lên the thé. - Điện báo à? Thế người ta có báo trước cho mày qua điện thoại là không được mang những bức điện này đi không ? Người ta đã báo trước cho mày chưa, tao hỏi ?

- Có bá…có báo… - thở hổn hển, trưởng phòng quản trị đáp.

- Thế mà mày vẫn chạy đi ? Đưa cặp đây, đồ tởm ! – Tên thứ hai hét lên bằng đúng cái giọng mũi lúc nãy Varenukha nghe trong điện thoại, và giật chiếc cặp từ đôi tay run lẩy bẩy của trưởng phòng quản trị.

Rồi cả hai tên túm lấy hai bên tay Varenukha, kéo anh ta từ trong vườn ra và lôi chạy dọc theo phố Sadovaia. Cơn giông đang lúc mãnh liệt nhất, nước gầm rít đỗ xuống các rãnh cống, nổi sóng, sủi bọt khắp nơi, nước từ trên mái nhà chảy tràn ra cả ngoài ống dẫn nước, từng dòng thác chảy từ các sân ngõ ra. Tất cả mọi sinh vật đều biến mất khỏi đường phố Sadovaia, và không còn ai để cứu Ivan Savelievich nữa cả. Nhảy qua những con sông nước đục ngầu, được chiếu sáng bởi những tia chớp chói lòa, hai tên cướp sau một giây đã lôi trưởng phòng quản trị dở sống dở chết đến ngôi nhà số 302-bis, bay vụt vào cổng, nơi có hai người đàn bà đi chân không đang đứng nép sát vào tường; đôi giày và tất dài khư khư cầm trong tay. Rồi cả bọn chạy vụt vào cổng cầu thang số sáu, và Varenukha gần như mất trí bị ném lên tầng năm, vứt xuống sàn căn phòng ngoài tối mờ mờ của căn hộ Stepan Likhodeev quen thuộc đối với anh ta.

Đến đây cả hai tên cướp biến mất, và thay vào đó trong phòng ngoải xuất hiện một cô gái hoàn toàn khỏa thân – tóc hung, đôi mắt lân tinh sáng rực.

Varenukha hiểu rằng đây chính là cái khủng khiếp nhất trong số những gì vừa xảy ra với anh ta. Rên lên một tiếng, trưởng phòng quản trị lùi lại áp người vào tường. Còn cô gái bước sát kề đến bên Varenukha và đặt hai bàn tay lên vai anh ta. Tóc của Varenukha dựng ngược vì thậm chí qua lần vải ướt sũng lạnh buốt nước của chiếc áo khoác, anh ta vẫn cảm thấy rằng đôi bàn tay kia còn lạnh hơn, rằng chúng lạnh một cái lạnh giá băng

- Để em hôn anh nhé, - cô gái nói rất dịu dàng, và đôi mắt lấp lánh sáng đã ở ngay sát kề mắt Varenukha.

Trưởng phòng quản trị ngất đi và không còn cảm thấy cái hôn nữa

.