28-05-2009, 06:24 PM
Tiếp Nháºp Ma Äạo
Tham gia: Jun 2008
Äến từ: vietnam
Bà i gởi: 74
Thá»i gian online: 2 phút 16 giây
Thanks: 0
Thanked 6 Times in 5 Posts
NGHỆ NHÂN VÀ MARGARITA Tác giả: MIKHAIL BULGACOV
ChÆ°Æ¡ng 11
SỰ PHÂN THÂN CỦA IVAN
Cánh rừng nhá» bên sông đối diện, má»™t tiếng đồng hồ trÆ°á»›c đây còn ngáºp trong ánh nắng mặt trá»i tháng Năm, giá» chuyển sang mà u thẫm đục, nhòa Ä‘i rồi tan biến.
NÆ°á»›c chảy thà nh má»™t bức tÆ°á»ng dà y đặc ngoà i cá»a sổ. Trên bầu trá»i thỉnh thoảng những dải chá»›p nhÆ° sợi thừng xoắn ngoằn ngoèo lại lóe bừng lên, không trung nhÆ° nổ tung, căn phòng của ngÆ°á»i bệnh chói lòa là n ánh sáng run rẩy đầy hăm dá»a.
Ivan ngồi trên giÆ°á»ng, nhìn ra con sông sủi bong bóng đục ngầu và lặng lẽ khóc. Cứ má»—i tiếng sấm vang, anh lại kêu lên rên rỉ và hai tay ôm lấy mặt. Những tá» giấy chi chÃt chữ của Ivan bị ngá»n gió nổi lên trÆ°á»›c cÆ¡n giông thổi và o phòng là m bay tứ tung, giá» nằm vÆ°Æ¡ng vãi dÆ°á»›i sà n nhà .
Những cố gắng của nhà thÆ¡ nhằm viết xong bản khai vá» gã chuyên gia khủng khiếp nỠđến giá» vẫn chÆ°a thà nh. Vừa nháºn được từ tay bà y sÄ© to béo – có tên gá»i là Praskovia Phedorovna - má»™t mẩu bút chỉ và tá» giấy trắng, anh nhanh nhẹn lau hai tay và vá»™i vã ngồi và o bà n, Ä‘oạn mở đầu anh viết khá nhanh:
“ Gá»i các đồng chà công an. Tá» khai của Ivan Nikolaievich BezdomnÆ°i, há»™i viên MASSOLIT. Chiá»u hôm qua tôi cùng vá»›i M.A. Berlioz quá cố Ä‘i đến công viên hồ Pat’riarsi…â€
Viết đến đây láºp tức nhà thÆ¡ cảm thấy bối rối, mà cÆ¡ bản là vì cái từ “quá cốâ€. Chá»— nà y hoá ra má»™t sá»± vô nghÄ©a: là m sao mà có thể Ä‘i vá»›i ngÆ°á»i “quá cố†được? NgÆ°á»i đã quá cố thì không thể còn Ä‘i lại. Tháºt thế, biết đâu ngÆ°á»i ta lại cho mình là thằng Ä‘iên!
NghÄ© nhÆ° thế rồi, Ivan Nikolaievich bắt đầu chữa lại những câu đã viết thà nh: “… cùng vá»›i M.A.Berlioz, vá» sau trở thà nh quá cố…†NhÆ°ng nhÆ° thế nà y vẫn chÆ°a thá»a mãn tác giả. Anh tiếp tục chữa thêm lần thứ ba, nhÆ°ng lần nà y lại còn tồi tệ hÆ¡n hai lần trÆ°á»›c: “…Berlioz, ngÆ°á»i sau đó bị tà u Ä‘iện cán chết…†– thêm và o đó ở đây lại còn dá»… nhầm lẫn vá»›i cái tay nhạc sÄ© cùng há» không ai biết đến kia nữa, và vì thế buá»™c phải chua thêm: “…không phải nhạc sĩ…â€
Váºt vã má»™t lúc vá»›i hai ông Berlioz nà y chán rồi, Ivan Nikolaievich xóa Ä‘i tất cả và quyết định bắt đầu ngay từ má»™t chá»— nà o đó tháºt mãnh liệt, gay cấn để thu hút tức khắc sá»± chú ý của ngÆ°á»i Ä‘á»c, và vì váºy anh viết vá» con mèo leo lên tà u Ä‘iện, rồi sau đó quay trở lại vá»›i chi tiết vá» chiếc đầu bị cắt rá»i. Chiếc đầu đó và lá»i Ä‘oán trÆ°á»›c của tay chuyên gia dẫn dắt anh tá»›i những ý nghÄ© vá» Ponti Pilat; và để cho tháºt có sức thuyết phục, Ivan quyết định kể lại đầy đủ toà n bá»™ câu chuyện vá» viên quan tổng trấn bắt đầu từ chá»— ông ta mặc chiếc áo choà ng mà u trắng vá»›i lần vải lót Ä‘á» nhÆ° máu bÆ°á»›c ra hà ng hiên cá»™t tròn của cung Ä‘iện Herod Äại đế.
Ivan là m việc say sÆ°a, nà o gạch bá» những phần đã viết , nà o viết thêm những lá»i má»›i, và tháºm chà anh còn định vẽ lại cả Ponti Pilat, cả con mèo Ä‘i bằng hai chân sau. NhÆ°ng những bức vẽ cÅ©ng không giúp được gì, và má»—i lúc tá» khai của nhà thÆ¡ cà ng trở nên rối rắm khó hiểu hÆ¡n.
Cho đến khi đám mây Ä‘en đáng sợ vá»›i những mép viá»n nhÆ° bốc khói xuất hiện ở phÃa xa nÆ¡i chân trá»i kéo đến trùm lấp đám rừng nhá» bên sông và gió nổi lên, Ivan cảm thấy rằng mình đã kiệt sức, không thể nà o viết xong được tá» khai, anh không nhặt những tá» giấy bay vÆ°Æ¡ng dÆ°á»›i sà n lên nữa, mà ngồi khóc lặng lẽ và cay đắng.
Bà y sÄ© Praskovia Phedorovna tốt bụng đến thăm nhà thÆ¡ trong thá»i gian cÆ¡n giông, trông thấy anh khóc, liá»n lo lắng kéo mà n che lại để những tia chá»›p không là m cho ngÆ°á»i bệnh sợ hãi, nhặt những tá» giấy rÆ¡i dÆ°á»›i sà n lên và cầm chạy Ä‘i gá»i bác sÄ©.
Bác sÄ© đến, tiêm cho Ivan má»™t mÅ©i và o cánh tay và an ủi anh, rằng anh sẽ không khóc nữa, rằng bây giá» tất cả sẽ qua khá»i, tất cả sẽ thay đổi và tất cả sẽ bị lãng quên Ä‘i.
NgÆ°á»i bác sÄ© nói đúng. Má»™t chốc sau, cánh rừng con bên bá» sông đã trở lại nhÆ° cÅ©. Nó hiện lên rõ đến từng thân cây má»™t dÆ°á»›i vòm trá»i được rá»a sạch xanh biếc nhÆ° trÆ°á»›c khi có cÆ¡n giông, và dòng sông lại thầm lặng chảy hiá»n hoà . Ná»—i buồn rá»i khá»i lòng Ivan ngay sau khi tiêm xong, và bây giá» nhà thÆ¡ lặng lẽ nằm, mắt nhìn lên chiếc cầu vồng vắt ngang bầu trá»i.
Cứ thế cho đến chiá»u, tháºm chà anh cÅ©ng không nháºn thấy cầu vồng đã tan Ä‘i từ lúc nà o, bầu trá»i dần chuyển sang mà u bạc thếch và đượm buồn, cánh rừng ven sông cÅ©ng trở nên Ä‘en thẫm.
Uống xong cốc sữa nóng, Ivan lại nằm xuống giÆ°á»ng và chÃnh anh cÅ©ng ngạc nhiên trứơc những thay đổi trong ý nghÄ© của mình. Trong trà nhá»› của anh, con mèo ma quái ná» dÆ°á»ng nhÆ° bá»›t dữ tợn, mái đầu bị cắt rá»i không là m cho anh sợ; và thôi không nhá»› đến nó, Ivan bắt đầu nghÄ© rằng thá»±c ra ở trong bệnh viện nà y cÅ©ng không đến ná»—i tồi, rằng St’ravinski là má»™t con ngÆ°á»i thông minh danh tiếng, được tiếp xúc vá»›i ông ta tháºt vô cùng dá»… chịu, thêm và o đó bầu không khà buổi chiá»u sau cÆ¡n giông tháºt sảng khoái và tÆ°Æ¡i mát.
Ngôi nhà thÆ°Æ¡ng đã Ä‘i và o giấc ngủ. Trong các hà nh lang, lặng lẽ những ngá»n đèn trắng đục đã được tắt Ä‘i, thay và o đó theo quy định là những chiếc đèn ngủ mà u xanh yếu dịu, phÃa ngoà i những cánh cá»a má»—i lúc má»™t Ãt nghe hÆ¡n tiếng bÆ°á»›c chân nhẹ nhà ng của các y tá, y sÄ© trên lá»›p sà n nhá»±a hà nh lang.
Bây giá» Ivan nằm trong cÆ¡n mÆ¡ mà ng ngá»t ngà o, mắt nhìn khi thì lên bóng đèn Ä‘iện nhá» dÆ°á»›i chao đèn tá»a lan ánh sáng mát dịu từ trên trần nhà xuống, khi thì lên mảnh trăng vừa ló ra phÃa sau cánh rừng con Ä‘en thẫm, và nói chuyện vá»›i chÃnh mình.
- Thá»±c ra mà nói, tại sao mình lại xúc Ä‘á»™ng đến váºy trÆ°á»›c việc Berlioz rÆ¡i và o dÆ°á»›i bánh tà u Ä‘iện ? –Nhà thÆ¡ biện luáºn – Nói cho cùng thì mặc xác anh ta chứ ! Quả tháºt, mình là gì vá»›i anh ta, anh em chẳng phải, ruá»™t thịt thì không. Nếu nhìn thẳng và o vấn Ä‘á», thì thá»±c ra mình nà o có biết vá» anh ta nhiá»u nhặn gì cho lắm. Quả váºy, mình biết gì vá» anh ta nà o ? Hoà n toà n không, ngoà i má»—i chuyện anh ta hói trán và hùng biện đến kinh ngÆ°á»i. Rồi tiếp nữa, thÆ°a các ngà i, - Ivan tiếp tục bà i nói của mình vá»›i má»™t ai đó, - chúng ta thá» phân tÃch xem: tại sao mà tôi, các anh hãy giải thÃch há»™, lại phát Ä‘iên lên vá»›i cái tay giáo sÆ° chuyên gia ảo thuáºt bà ẩn vá»›i má»™t con mắt Ä‘en và trống rá»—ng kia ? Cái việc tôi mặc quần lót tay cầm nến Ä‘uổi theo ông ta má»™t cách vô nghÄ©a, rồi sau đó là tráºn xô xát man rợ ở tiệm ăn kia – là để là m gì ?
- Nà y khoan đã, - con ngÆ°á»i Ivan cÅ© trÆ°á»›c đây bá»—ng nghiêm khắc cất tiếng nói vá»›i Ivan má»›i, tiếng nói vang lên ở má»™t nÆ¡i nà o đó, không hẳn là bên trong, cÅ©ng không hẳn là bên tai, - dù sao thì ông ta vẫn biết trÆ°á»›c vá» chuyện cái đầu của Berlioz sẽ bị cắt đứt kia mà ! Là m sao lại không xúc Ä‘á»™ng lo lắng được ?
- NhÆ°ng đồng chà nói gì váºy ? – Ivan má»›i phản bác lại Ivan cÅ©, - việc ở đây có ma quá»· dÃnh dáng thì đã rõ rồi, đến đứa bé con cÅ©ng hiểu, ông ta là má»™t con ngÆ°á»i khác thÆ°á»ng và bà ẩn má»™t trăm phần trăm. NhÆ°ng chÃnh đấy lại là điá»u thú vị nhất ! Má»™t con ngÆ°á»i trá»±c tiếp quen biết Ponti Pilat, các ngà i còn cần cái gì thú vị hÆ¡n ? Và thay vì là m ồn à o lên má»™t cách tháºt ngu ngốc ở công viên hồ Pat’riarsi, thì có thông minh hÆ¡n chăng là lịch sá»± há»i ông ta vá» những gì sau đó đã xảy ra tiếp theo vá»›i Ponti Pilat và ngÆ°á»i tù Ha-Notxri ?
Thế mà mình có ma quá»· má»›i biết được đã là m gì ! Cứ tưởng rằng cái quan trá»ng nhất là Tổng biên táºp tạp chà bị chẹt chết ! Vì thế mà tá» tạp chà phải đóng cá»a chăng ? Hừ, biết là m sao được: con ngÆ°á»i thì phải chết, mà nhÆ° có kẻ đã nói má»™t cách rất đúng, phải chết má»™t cách bất ngá». Thì cầu cho vong hồn anh ta được yên nghÄ© ! Rồi sẽ có má»™t tổng biên táºp khác, mà biết đâu đấy, tháºm chà còn hùng biện hÆ¡n cả ngÆ°á»i tiá»n nhiệm của mình.
MÆ¡ mà ng má»™t lúc, Ivan má»›i nói vá»›i Ivan cÅ© má»™t cách châm chá»c:
- Tóm lại tôi là ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o trong trÆ°á»ng hợp nà y ?
- Thằng ngu ! - ở má»™t nÆ¡i nà o đó vang lên rất rõ má»™t giá»ng nam trầm không thuá»™c bất kỳ má»™t ai trong số hai Ivan và cá»±c kỳ giống cái giá»ng trầm của tay chuyên gia ná».
Ivan, không hiểu sao, không há» tá»± ái bởi cái từ “thẳng ngu†đó, mà ngược lại, còn ngạc nhiên má»™t cách dá»… chịu, cÆ°á»i khẩy rồi nằm yên lặng trong cÆ¡n mÆ¡ mà ng. Giấc ngủ Ä‘ang kéo dần đến vá»›i Ivan, anh đã bắt đầu chiêm bao thấy những cây cỠđứng trên chân voi, má»™t con mèo Ä‘i ngang qua – nó không đáng sợ, mà vui vẻ - tóm lại, Ivan sắp chìm đắm và o giấc ngủ, thì chấn song cá»a sổ bá»—ng chuyển dịch sang bên không tiếng Ä‘á»™ng, và trên ban công xuất hiện má»™t bóng ngÆ°á»i bà ẩn nép mình tránh ánh trăng và đưa má»™t ngón tay lên dá»a Ivan.
Ivan không chút nà o sợ hãi, nhá»m dáºy trên giÆ°á»ng và trông thấy ngoà i ban công có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Ä‘ang đứng. NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông đó Ä‘Æ°a ngón tay lên áp và o môi, khẽ thì thầm:
- Xuỵt !
Tà i sản của leminhchau
Chữ ký của leminhchau
28-05-2009, 06:34 PM
Tiếp Nháºp Ma Äạo
Tham gia: Jun 2008
Äến từ: vietnam
Bà i gởi: 74
Thá»i gian online: 2 phút 16 giây
Thanks: 0
Thanked 6 Times in 5 Posts
NGHỆ NHÂN VÀ MARGARITA Tác giả: MIKHAIL BULGACOV
ChÆ°Æ¡ng 12
HẮC ẢO THUẬT VÀ SỰ LẬT TẨY NÓ
Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nhá» thó Ä‘á»™i mÅ© nồi và ng rách vá»›i chiếc mÅ©i Ä‘á» nhÆ° huyết dụ hình trái lê, mặc quần dà i kẻ ô, chân Ä‘i đôi ủng đánh xi bóng lá»™n lăn ra sân khấu nhà hát Tạp Kỹ trên chiếc xe đạp hai bánh bình thÆ°á»ng. Trong tiếng nhạc phost’rot anh ta Ä‘i má»™t vòng, rồi hét lên má»™t tiếng đắc thắng, và chiếc xe dá»±ng đứng lên. Äi bằng má»™t bánh sau, anh ta chổng hai chân lên trá»i, khéo léo vừa Ä‘i vừa tháo bánh trÆ°á»›c ra, ném nó và o sau tấm mà n háºu sân khấu, rồi dùng hai tay quay pêđan tiếp tục di chuyển trên má»™t bánh xe.
Má»™t phụ nữ đẫy Ä‘Ã tóc bạch kim, mặc áo tricot, và váy lấp lánh những ngôi sao bạc, xuất hiện trên má»™t bánh xe có cá»c yên bằng kim loại rất cao và bắt đầu Ä‘i vòng tròn trên sân khấu. Má»—i lúc hai ngÆ°á»i gặp nhau, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lại hét lên những tiếng chà o và dùng chân bá» chiếc mÅ© nồi ở trên đầu xuống.
Cuối cùng, cáºu bé chừng tám tuổi vá»›i bá»™ mặt má»™t ông già phóng ra và lượn vòng vèo giữa hai ngÆ°á»i lá»›n trên chiếc xe đạp hai bánh bé tà được gắn ổ còi ô tô rất lá»›n.
Lượn Ä‘i lượn lại mấy vòng, cả nhóm ba ngÆ°á»i trong tiếng trống rá»™n rã của dà n nhạc cùng phóng đến táºn bên mép sân khấu, các khán giả ngồi ở dãy hà ng đầu hét lên và co rúm ngÆ°á»i lại - há» tưởng rằng cả bá»™ ba cùng những chiếc xe của mình sẽ rÆ¡i thẳng xuống đầu dà n nhạc ngồi ở dÆ°á»›i.
NhÆ°ng cả ba chiếc xe đạp đã dừng sững lại đúng và o cái khoảnh khắc khi các bánh trÆ°á»›c của chúng sắp sá»a trượt xuống đầu các nhạc công ở phÃa dÆ°á»›i hố sâu. Các diá»…n viên xe đạp đồng thanh hô to lên má»™t tiếng “ hốp!†và nhảy xuống đất cúi mình chà o; hÆ¡n nữa, ngÆ°á»i phụ nữ tóc bạch kim còn gá»i đến các khán giả vô số chiếc hôn gió, và cáºu bé thì bấm những tiếng còi xe hÆ¡i tháºt ngá»™ nghÄ©nh.
Tiếng vá»— tay rung chuyển cả tòa nhà , tấm mà n xanh từ hai phÃa kéo đến che khuất các diá»…n viên xe đạp, những ngá»n đèn xanh vá»›i dòng chữ “ lối ra’ ở các cánh cá»a vụt tắt, và trong mạng nhện những chiếc thang dây dÆ°á»›i mái vòm báºt sáng lên những quả cầu trắng nhÆ° mặt trá»i. Bắt đầu giá» nghỉ giải lao trÆ°á»›c khi và o phần cuối cùng của chÆ°Æ¡ng trình.
Có má»™t ngÆ°á»i duy nhất hoà n toà n không quan tâm đến những tiết mục kỳ diệu trong kỹ thuáºt Ä‘i xe đạp của gia đình Giunli, - ngÆ°á»i đó là Grigori Danilovich Rimski. Ông ta ngồi má»™t mình trong phòng là m việc, cắn chặt cặp môi má»ng dÃnh và trên mặt thỉnh thoảng lại có bóng của má»™t cÆ¡n co giáºt. Tiếp theo sá»± biến mất kỳ quái của Likhodeev là sá»± biến mất hoà n toà n không ngá» trÆ°á»›c của trưởng phòng quản trị Varenukha.
Rimski biết rõ Varenukha đi đâu, nhưng anh ta đi và …không thấy trở vỠnữa ! Rimski nhún vai, thì thầm nói với mình:
- Nhưng vì sao ?!
Và kể cÅ©ng lạ, má»™t con ngÆ°á»i tháo vát nhÆ° phó giám đốc tà i chÃnh có khó khăn gì trong việc gá»i dây nói đến và há»i xem chuyện gì đã xảy ra, thế mà mãi cho đến táºn mÆ°á»i giá» tối ông ta vẫn không thể nà o buá»™c mình là m được Ä‘iá»u đó.
Äến mÆ°á»i giá», sau khi phải ná»— lá»±c cưỡng bức mình tháºt sá»±, Rimski nhấc ống nghe lên và láºp tức hiểu rằng Ä‘iện thoại của mình không là m việc. Nhân viên văn thÆ° báo cáo rằng tất cả những máy khác trong tòa nhà cÅ©ng Ä‘á»u bị há»ng. Cái Ä‘iá»u tất nhiên là khó chịu nhÆ°ng dù sao cÅ©ng chÆ°a phải là siêu thÆ°á»ng nà y không hiểu sao đã là m phó giám đốc tà i chÃnh chấn Ä‘á»™ng tháºt sá»±, nhÆ°ng đồng thá»i lại là m ông ta vui mừng: cái khả năng phải gá»i Ä‘iện thoại nhÆ° váºy là không còn tồn tại nữa.
Và o đúng lúc phÃa trên đầu phó giám đốc nhấp nháy ngá»n đèn Ä‘á» báo bắt đầu giá» nghỉ giải lao, ngÆ°á»i nhân viên văn thÆ° bÆ°á»›c và o và thông báo rằng nhà nghệ sÄ© nÆ°á»›c ngoà i đã đến. Phó giám đốc tà i chÃnh không hiểu sao nhÆ° bị Ä‘iện giáºt, mặt mà y sầm xuống ủ dá»™t hÆ¡n đám mây giông, ông ta Ä‘i và o háºu trÆ°á»ng để tiếp vị khách đến biểu diá»…n, vì quả là không còn ai khác để là m việc đó nữa.
Rất nhiá»u những kẻ tò mò – các nhà ảo thuáºt mặc áo choà ng sặc sở Ä‘á»™i khăn xếp, má»™t váºn Ä‘á»™ng viên trượt bang mặc áo blu bằng vải len Ä‘an, ngÆ°á»i dẫn chuyện mặt thoa phấn trắng bệch và má»™t chuyêngia hóa trang, - tìm má»i cá»› khác nhau để từ ngoà i dãy hà nh lang , nÆ¡i đã bắt đầu vanglên những hồi chuông hiệu, ló đầu nhìn và o gian phòng hóa trang rá»™ng lá»›n.
Nhà nghệ sÄ© danh tiếng vừa má»›i đến là m cho tất cả phải kinh ngạc bởi chiếc áo Ä‘uôi tôm may rất lạ dà i chÆ°a ai thấy bao giá», và bởi việc ông ta đến đây trong chiếc mặt nạ Ä‘en che kÃn ná»a mặt. NhÆ°ng lạ lùng hÆ¡n cả là hai kẻ đồng hà nh của nhà hắc ảo thuáºt: má»™t ngÆ°á»i dà i ngoẵng mặc đồ kẻ ô Ä‘eo kÃnh vỡ mặt và má»™t con mèo Ä‘en rất béo; vừa bÆ°á»›c và o phòng hóa trang bằng hai chân sau, con mèo đã hoà n toà n tá»± nhiên ngồi xuống Ä‘ivăng, nheo nheo mắt nhìn lên những bóng đèn hóa trang không có chao đèn.
Rimski cố tạo ra trên mặt mình má»™t nụ cÆ°á»i – nhÆ°ng vì thế mà mặt ông ta chỉ trở nên thêm nhăn nhó và dữ tợn - khẽ nghiêng mình chà o nhà ảo thuáºt im lặng ngồi cạnh con mèo trên Ä‘i văng. Không có bắt tay, mà thay và o đó ngÆ°á»i mặc áo quần kẻ ô suồng sã tiến đến tá»± giá»›i thiệu mình vá»›i phó giám đốc tà i chÃnh là “trợ lý của ngà i nghệ sÄ© đâyâ€. Äiá»u nà y là m cho Rimski ngạc nhiên và khó chịu: trong bả hợp đồng hoà toà n không nói gì đến trợ lý nà o cả.
Má»™t cách khá gượng gạo và khô khan, Grigori Danilovich há»i tay trợ lý áo kẻ ô không biết từ đâu rÆ¡i xuống đầu ông ta là đạo cụ của nghệ sÄ© ở đâu ?
- Ôi viên ngá»c trá»i cho của tôi, ôi ngà i phó giám đốc vô ngần yêu quý, - tay trợ lý của nhà ảo thuáºt đáp bằng giá»ng ngân rè rè, - đạo cụ của chúng tôi luôn luôn bên mình. Nó đây ! Ây, xvây, Ä‘rây ! – và , huÆ¡ huÆ¡ những ngón tay khòng khoèo trÆ°á»›c mặt Rimski, gã bất ngá» lấy từ sau tai của con mèo ra chiếc đồng hồ mạ và ng có dây Ä‘eo, đó là chiếc đồng hồ của chÃnh Rimski mà cho đến phút trÆ°á»›c đây, vẫn nằm yên trong túi áo gilê của phó giám đốc tà i chÃnh phÃa dÆ°á»›i áo vét cà i chặt hết các cúc và lại còn móc chặt dây Ä‘eo và o khuyết áo nữa.
Bất giác Rimski Ä‘Æ°a tay chá»™p lấy bụng, những ngÆ°á»i đứng xung quanh thốt lên ngạc nhiên, còn ngÆ°á»i hoá trang ló cổ nhìn và o cá»a thì cÆ°á»i ằng ặc thán phục.
- Äồng hồ của ngà i phải không ạ? Xin ngà i nháºn lấy cho, - gã mặc áo kẻ ô suồng sã mỉm cÆ°á»i ngá»a bà n tay cáu bẩn trả lại cho Rimski Ä‘ang đứng ngÆ¡ ngác trÆ°á»›c váºt sở hữu riêng của ông ta.
- Äi tà u Ä‘iện thì phải tránh xa cái loại ngÆ°á»i nà y, - ngÆ°á»i dẫn chuyện vui vẻ nói khẽ và o tai ngÆ°á»i hóa trang.
NhÆ°ng con mèo đã trình diá»…n má»™t tiết mục còn ngoạn mục hÆ¡n cái trò thó đồng hồ của ngÆ°á»i khác. Äá»™t ngá»™t rá»i Ä‘ivăng đứng dáºy, nó Ä‘i bằng hai chân sau đến bên chiếc bà n cạnh tấm gÆ°Æ¡ng đứng, dùng má»™t chi trÆ°á»›c rút chiếc nắp ra khá»i bình Ä‘á»±ng nÆ°á»›c, rót nÆ°á»›c ra cốc, uống cạn, rồi đặt nắp bình và o chá»— cÅ©, lấy khăn hoá trang lau mấy sợi ria Æ°á»›t.
Lần nà y tất cả chỉ đứng há hốc mồm, không ai thốt lên lá»i nà o, chỉ có nhà hoá trang thì thà o thán phục:
- Ôi, cực kỳ !
Tiếng chuông rá»™n rã vang lên lần thứ ba, và tất cả má»i ngÆ°á»i, hà o hứng sôi nổi đón chá» những tiết mục hấp dẫn, ùa ra khá»i phòng hóa trang.
Má»™t phút sau, những quả cầu trong phòng khán giả vụt tắt, dãy đèn trÆ°á»›c sân khấu báºt ánh sáng Ä‘á» chiếu lên phần dÆ°á»›i của tấm mà n, và ở khe giữa của tấm mà n hiện lên trÆ°á»›c mặt các khán giả má»™t ngÆ°á»i đẫy Ä‘Ã , vui vẻ nhÆ° đứa trẻ, vá»›i bá»™ mặt cạo nhẵn nhụi, mặc áo Ä‘uôi tôm nhà u nát và chiếc sÆ¡ mi lót trong từ lâu chÆ°a giặt. Äó là George Belganski, ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình chuyên nghiệp nổi tiếng khắp Moskva.
- ThÆ°a quý vị đồng bà o – Beiganski mỉm má»™t nụ cÆ°á»i con trẻ và cất tiếng nói – bây giá» trình diá»…n hầu quý vị sẽ là … - nói đến đây, Belganski tá»± dừng lá»i mình và đổi sang nói bằng má»™t giá»ng khác. - Tôi thấy là sang phần ba của chÆ°Æ¡ng trình hình nhÆ° khán giả cà ng đông hÆ¡n? Hôm nay phải đến má»™t ná»a thà nh phố tá»›i đây ! Mấy hôm trÆ°á»›c tôi gặp má»™t ngÆ°á»i bạn và há»i anh ta: “Là m sao cáºu không đến chá»— tá»›? Hôm qua cả má»™t ná»a thà nh phố đến chá»— tá»› đấy.†Còn anh ta đáp: “ NhÆ°ng tá»› sống ở má»™t ná»a thà nh phố khác !†– Belgalski ngừng lá»i, chá» má»™t tráºn cÆ°á»i sẽ nổ ra, nhÆ°ng vì không thấy ai cÆ°á»i, anh ta Ä‘Ã nh tiếp tục. - …ThÆ°a quý vị, ngÆ°á»i biểu diá»…n: ngà i nghệ sÄ© nÆ°á»›c ngoà i nổi tiếng Voland, vá»›i các tiết mục hắc ảo thuáºt ! Tất nhiên, chúng ta Ä‘á»u hiểu rằng, - Belganski mìm má»™t nụ cÆ°á»i thông thái, - nói chung, nó, cái gá»i là hắc ảo thuáºt không tồn tại trên thế giá»›i nà y, và thá»±c chất nó chẳng phải cái gì khác ngoà i những trò mê tÃn, ở đây chỉ Ä‘Æ¡n giản là nhà nghệ sÄ© báºc thầy Voland có má»™t trình Ä‘á»™ kỹ thuáºt ảo thuáºt rất hoà n bị, Ä‘iá»u đó chúng ta sẽ thấy rõ trong phần thú vị nhất của chÆ°Æ¡ng trình, tức là phần láºt tẩy cái kỹ thuáºt đó, và vì tất cả chúng ta ai cÅ©ng nhÆ° ai Ä‘á»u vừa khao khát Ä‘Æ°Æ¡c trá»±c tiếp mục kÃch cả kỹ thuáºt lẫn sá»± láºt tẩy kỹ thuáºt đó, xin má»i quý ngà i Voland !
Nói xong má»™t má»› nhảm nhÃ, Belganski áp hai bà n tay và o nhau và cởi mở vung vá» phÃa khe hở giữa tấm mà n, tấm mà n khẽ kêu sá»™t soạt dịch chuyển sang hai bên.
Sá»± xuất hiện nhà ảo thuáºt vá»›i tay trợ lý dà i ngoẵng và con mèo ( nó bÆ°á»›c lên sân khấu bằng hai chân sau) là m cho các khán giả vô cùng thÃch thú.
- Ghế bà nh lại đây ! – Voland khẽ ra lệnh,và ngay láºp tức, và o đúng giây đồng hồ ấy, không hiểu từ đâu và bằng cách nà o, trên sân khấu xuất hiện má»™t chiếc ghế bà nh. Nhà ảo thuáºt ngồi và o đó, nói:
- Nà y, Phagot thân mến, - Voland há»i tay trợ lý há» mặc áo kẻ ô (nhÆ° váºy là ngoà i cái tên “Koroviev†ra, gã còn có má»™t tên khác nữa), - hãy nói ta nghe, theo ngÆ°Æ¡i, dân Moskva thay đổi nhiá»u lắm phải không ?
Nhà ảo thuáºt nhìn xuống đám khán giả Ä‘ang lặng ngắt, sững sá» trÆ°á»›c sá»± xuất hiện của chiếc ghế bà nh từ trong khôngkhÃ.
- Thưa messir, đúng thế ạ, - Phagot-Koroviev đáp khẽ.
- NgÆ°Æ¡i nói đúng, dân thà nh thị thay đổi nhiá»u vá» bá» ngoà i, cÅ©ng nhÆ° bản thân thà nh phố ấy. Vá» trang phục thì không nói là m gì, nhÆ°ng đã xuất hiện những …chúng gá»i là gì nhỉ ?...tà u Ä‘iện, xe hÆ¡i…
- Ôtô buýt, - Phagot kÃnh cẩn nhắc.
Khán giả chăm chú lắng nghe Ä‘oạn đối thoại đó, cho rằng nó là khúc dạo đầu cho những trò ảo thuáºt lạ lùng. PhÃa sau tấm phông háºu trÆ°á»ng cháºt nÃch các diá»…n viên và công nhân phục vụ sân khấu, và giữa những bá»™ mặt của há» nổi lên bá»™ mặt căng thẳng, tái nhợt của Rimski.
Trên nét mặt của Belganski đứng cạnh sân khấu bắt đầu xuất hiện vẻ ngÆ¡ ngác. HÆ¡i nhÆ°á»›ng cặp lông mà y, lợi dụng khoảng nghỉ trong câu chuyện của hai ngÆ°á»i, anh ta cất tiếng:
- Nhà nghệ sÄ© nÆ°á»›c ngoà i bà y tá» sá»± khâm phục đối vá»›i thà nh phố Moskva đã phát triển mạnh mẽ vá» mặt kỹ thuáºt, cÅ©ng nhÆ° đối vá»›i những ngÆ°á»i dân Moskva, - nói đến đây, Belganski mỉm cÆ°á»i hai lần, lúc đầu hÆ°á»›ng vá» gian chÃnh ở phÃa dÆ°á»›i, sau là vá»›i các tầng gác ở trên.
Voland, Phagot và con mèo Ä‘á»u quay đầu nhìn vá» phÃa ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình.
- Chẳng lẽ ta bà y tá» sá»± thán phục sao ? – nhà ảo thuáºt há»i Phagot.
- Hoà n toà n không, thưa messir, ngà i không hỠbà y tỠsự thán phục nà o cả ạ, - gã đáp.
- Thế ngÆ°á»i kia nói cái gì ?
- Hắn ta nói láo ấy mà ! – Tay trợ lý áo kẻ ô hét vang cả nhà hát, rồi quay lại phÃa Belganski – Xin chúc mừng, xin chúc mừng ngà i đã nói láo.
Từ trên gác có tiếng cÆ°á»i ồ lên, còn Belganski giáºt mình, trố mắt.
- Nhưng cái là m ta quan tâm không chỉ là ôtôbuýt, điện thoại và các thứ…
- Máy móc khác! – gã áo kẻ ô nhắc.
- Hoà n toà n đúng thế, cảm Æ¡n, - nhà ảo thuáºt cháºm rãi nói bằng giá»ng trầm và nặng, - mà có má»™t vấn Ä‘á» khác quan trá»ng hÆ¡n: há», những ngÆ°á»i dân thà nh phố nà y, bên trong có thay đổi không ?
- Äó là má»™t vấn Ä‘á» cá»±c kỳ quan trá»ng, thÆ°a messir.
Sau há»™i trÆ°á»ng, má»i ngÆ°á»i bắt đầu nhìn nhau và nhún vai. Belganski đứng, mặt Ä‘á» tÃa, còn mặt Rimski thì trắng bệch. NhÆ°ng lúc đó, nhÆ° Ä‘oán được nổi sốt ruá»™t bắt đầu xuất hiện của má»i ngÆ°á»i, nhà ảo thuáºt nói:
- Nhưng chúng ta quá mãi nói chuyện, Phagot thân mến ạ, còn khán giả đã bắt đầu chán. Ngươi hãy là m một cái gì đó đơn giản để bắt đầu đi.
Phòng xem cá»±a mình nhẹ nhõm. Phagot và con mèo tản vá» hai bên của dãy đèn trÆ°á»›c sân khấu. Phagot báºt ngón tay, hét to vẻ ngang tà ng:
- Ba, bốn ! – và giơ tay bắt từ trong không khà một bộ bà i, xáo quân rồi ném rãi thà nh một dải băng cho con mèo. Mèo đón lấy dải băng rồi ném trả lại. Con rắn giấy nhẳn mượt phát ra tiếng phì phì, Phagot há miệng như một con chim non và nuốt cả bộ bà i hết quân nà y đến quân khác.
Liá»n đó, con mèo khuỳnh chi sau bên phải, nghiêng ngÆ°á»i chà o, gây nên má»™t trà ng vá»— tay nồng nhiệt.
- Giá»i, giá»i lắm ! - từ sau háºu trÆ°á»ng vang lên những tiếng kêu thán phục.
Còn Phagot chỉ ngón tay xuống phÃa khán giả ở tầng dÆ°á»›i và tuyên bố:
- Cá»— bà i bây giá», thÆ°a quý vị, Ä‘ang ở hà ng thứ bảy trong túi của công dân Partrevski ngay giữa tá» giấy bạc ba rúp và tá» giấy gá»i ra toà vá» việc trả tiá»n cấp dưỡng cho nữ công dân Gienkova.
Má»i ngÆ°á»i ở tầng dÆ°á»›i xôn xao, nhấp nhổm đứng dáºy nhìn, và cuối cùng má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông – đúng tên là Partrevski - cả ngÆ°á»i Ä‘á» lá»±ng lên vì kinh ngạc, lôi từ trong và ra cổ bà i, và không biết phải là m gì vá»›i nó, chá»c chá»c và o không khÃ.
- Anh cứ giữ nó lại để là m ká»· niệm ! – Phagot hét to. – ChÃnh anh chiá»u qua lúc ăn tối đã nói rằng, nếu nhÆ° không có trò chÆ¡i bà i thì cuá»™c sống của các anh ở Moskva chắc phải chán không chịu được đấy thôi.
- Tiết mục cÅ© rồi, - từ tầng gác có tÃếng vá»ng xuống, - cái ngÆ°á»i ngồi dÆ°á»›i đó là cùng há»™i vá»›i các anh !
- Anh cho thế à ? – Phagot hét lên, mắt nheo nheo nhìn lên tầng gác, - nếu thế thì anh cÅ©ng cùng bá»n vá»›i chúng tôi vì trong túi anh cÅ©ng có !
Tầng trên nhốn nháo, rồi vang lên má»™t giá»ng mừng rỡ:
- Äúng rồi ! Có tháºt !...Khoan! mà đây là giấy bạc !
Những ngÆ°á»i ngồi ở tầng dÆ°á»›i quay đầu lại nhìn. Ở tầng gác trên, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nà o đó ngÆ¡ ngác tìm thấy trong túi áo của mình má»™t gói giấy được buá»™c kỹ theo lối ngân hà ng vá»›i dòng chữ Ä‘á» ngoà i: “ Má»™t nghìn rúpâ€.
Những ngÆ°á»i ngồi bên vÆ°Æ¡n ngÆ°á»i vá» phÃa ông ta, còn ông ta kinh ngạc dùng móng tay chá»c lá»›p vá», cố nháºn biết đó là tiá»n tháºt hay chỉ là những tá» giấy phù phép.
- Ê, tiá»n tháºt ! Toà n giấy mÆ°á»i rúp ! – trên tầng gác vang lên những tiếng hét mừng rỡ.
- Hãy là m với tôi một gói như thế đi ! - Một ông ta béo ngồi hà ng giữa tầng dưới vui vẻ đỠnghị.
- Avec plaisir (1), - Phagot hét lên đáp – nhÆ°ng tại sao lại chỉ vá»›i má»™t mình quý vị? Tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u sẽ tÃch cá»±c tham gia ! – Và gã hô - Má»i nhìn lên trên ! Má»™t!- - trong tay gã hiện ra khẩu súng lục – Hai! – Nòng súng chÄ©a lên cao. – Ba ! - Má»™t ánh chá»›p, má»™t tiếng nổ bục , và tức khắc từ trên mái vòm, chá»›i vá»›i giữa những thanh dóng lả tả rÆ¡i xuống phòng xem vô số tá» giấy trắng.
Những tá» giấy quay đảo, bay tung ra bốn phÃa, rÆ¡i xuống cả tầng gác trên, cả hầm dà n nhạc, cả sân khấu. Sau mấy giây tráºn mÆ°a giấy bạc má»—i lúc má»™t dà y đặc thêm, đã rÆ¡i xuống táºn các dãy ghế ngồi và ngÆ°á»i xem bắt đầu Ä‘ua nhau đón bắt.
Hà ng trăm cánh tay huÆ¡ lên, má»i ngưởi soi những tá» giấy bạc vá» phÃa ánh sáng trên sân khấu và trông thấy những dấu chìm hiển nhiên và quý báu nhất. Cả cái mùi của chúng cÅ©ng không cho phép có má»™t nghi ngá» nà o, đó là cái mùi tuyệt vá»i không có gì so sánh nổi của những tá» giấy bạc má»›i in. Thoạt đầu là sá»± vui vẻ, rồi sau là sá»± kinh ngạc bao trùm lấy cả nhà hát. Äâu đâu cÅ©ng vang lên từ “mÆ°á»i rúp, mÆ°á»i rúpâ€, những tiếng hô cảm thán “ Ôi chà !†và tiếng cÆ°á»i vui vẻ... Má»™t và i kẻ đã bò giữa lối Ä‘i, sá» soạn dÆ°á»›i các chân ghế. Nhiá»u ngÆ°á»i đứng lên trên mặt ghế, vÆ°Æ¡n tay đón bắt những tá» giấy chao đảo, chá»n vá»n.
Trên mặt của những ngÆ°á»i công an dần dần lá»™ vẻ phân vân, còn các diá»…n viên bắt đầu công khai thò đầu khá»i tấm phông háºu trÆ°á»ng ngó ra.
Từ trên ban công vẳng xuống giá»ng nói: “ Anh chá»™p cái gì thế hả ? Äây là của tôi ! Nó bay đến chá»— tôi!†và má»™t giá»ng nói khác: “ Nà y anh kia, đừng có mà xô, tá»± tôi cÅ©ng xô cho bây giá» !â€. Rồi bá»—ng nghe có tiếng đánh huỵch, ngay láºp tức trên ban công xuất hiện chiếc mÅ© công an, và má»™t ngÆ°á»i nà o đó bị dẫn Ä‘i khá»i ban công.
Nói chung, sá»± huyên náo má»—i lúc má»™t tăng và không biết là nó sẽ biến thà nh cái gì nếu nhÆ° Phagot không Ä‘á»™t ngá»™t thổi má»™t cái và o không khÃ, chấm dứt tráºn mÆ°a tiá»n.
Hai chà ng thanh niên, sau khi trao đổi vá»›i nhau má»™t cái nhìn nhiá»u hà m ý và vui vẻ, liá»n rá»i khá»i chá»— và đi thẳng xuống quầy ăn. Trong nhà hát ồn à o nhÆ° ong vỡ tổ, mắt của tất cả các khán giả Ä‘á»u long lanh đầy kÃch Ä‘á»™ng. Vâng, vâng, không biết là tất cả những cái đó sẽ biến thà nh cái gì nếu nhÆ° Belganski không thu dồn hết sức lá»±c của mình và bắt đầu hoạt Ä‘á»™ng. Cố tá»± chủ lại, anh ta theo thói quen xoa hai tay và o nhau, bằng má»™t giá»ng nói oang oang cất tiếng:
- Thế đấy, thÆ°a đồng bà o, chúng tôi và quý vị vừa trông thấy má»™t trÆ°á»ng hợp của cái gá»i là thôi miên táºp thể. Má»™t thà nghiệm khoa há»c thuần túy, nó chứng minh má»™t cách không có gì tốt hÆ¡n là không há» có các phép lạ và ma thuáºt nà o cả. Chúng ta xin Ä‘á» nghị đại pháp sÆ° Voland láºt tẩy cái thà nghiệm nà y. Bây giá», thÆ°a đồng bà o, quý vị sẽ thấy rằng những tá» có vẻ nhÆ° là giấy bạc nà y sẽ biến mất cÅ©ng Ä‘á»™t ngá»™t nhÆ° chúng đã xuất hiện.
Nói đến đây anh ta vá»— tay, nhÆ°ng tiếng vá»— tay của Bengalski vang lên hoà n toà n Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, và tuy trên mặt anh ta rạng rỡ má»™t nụ cÆ°á»i tá»± tin, nhÆ°ng trong cặp mắt hoà n toà n không có sá»± tá»± tin đó, còn cái mà chúng để lá»™ lại gần nhÆ° má»™t sá»± cầu khẩn thì đúng hÆ¡n.
Khán giả không thÃch những lá»i nói của Bengalski. Má»™t sá»± im lặng tuyệt đối bao trùm nhà hát, nó bị phá vỡ bởi giá»ng nói của Phagot mặc áo kẻ ô.
- Äây lại là má»™t trÆ°á»ng há»p của cái gá»i là nói láo, - gã lá»›n tiếng tuyên bố bằng giá»ng tênô dê Ä‘á»±c – thÆ°a quý vị, đây chÃnh là tiá»n tháºt đấy !
- Äúng thế, - má»™t giá»ng trầm gầm lên ở đâu đó trên cao.
- HÆ¡n nữa, cái tay nà y, - Phagot chỉ tay và o Bengalski, - đã là m cho tôi phát ngán lên rồi. Cứ chõ miệng và o những nÆ¡i không có ai khiến, bằng những nháºn xét giả dối là m há»ng cả chÆ°Æ¡ng trình ! Chúng ta biết là m gì vá»›i hắn bây giá» ?
- Vặn đầu hắn Ä‘i ! - Má»™t ngÆ°á»i nà o đó ở trên tầng gác nghiêm khắc nói.
- Anh nói sao, hả ? – Phagot láºp tức hưởng ứng cái Ä‘á» nghị tồi tệ kia. – Vặn đầu Ä‘i hả ? Má»™t ý kiến hay lắm ! Beghemot(2) ! – gã quát con mèo, - là m Ä‘i ! Ây, xvây, Ä‘rây !
Và lúc đó đã xảy ra má»™t việc chÆ°a từng thấy. Lông trên mình con mèo Ä‘en bá»—ng dá»±ng ngược, nó ngao lên má»™t tiếng tháºt rùng rợn, thu nhá» mình lại thà nh khối tròn, rồi nhÆ° má»™t con báo báºt phóng thẳng lên ngá»±c Bengalski, rồi từ ngá»±c nhảy lên đầu. Vừa phát ra những tiếng gầm gừ, con mèo vừa quắp những cặp chi mÅ©m mÄ©m và o mái tóc lÆ¡ thÆ¡ của ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình, rồi rú lên man dại, chỉ sau hai vòng quay đã vặn đứt mái đầu đó ra khá»i chiếc cổ đầy đặn.
Hai nghìn rưỡi con ngÆ°á»i ngồi trong rạp nhất loạt thốt lên má»™t tiếng kêu. Máu bắn vá»t lên cao thà nh vòi phun từ những Ä‘á»™ng mạch bị đứt trên cổ rồi rÆ¡i xuống nhuá»™m đỠáo sÆ¡ mi trÆ°á»›c ngá»±c và chiếc áo Ä‘uôi tôm. Tấm thân không đầu lảo đảo chèo đôi chân má»™t cách ngá»› ngẩn rồi ngã ngồi xuống sà n sân khấu. DÆ°á»›i phòng xem nổi lên những tiếng rú Ä‘iên dại của phụ nữ. Con mèo trao thủ cấp cho Phagot, gã túm lấy tóc nhấc lên và giÆ¡ ra cho khán giả xem; chiếc đầu kinh hoà ng hét vang khắp cả nhà hát:
- Bác sĩ !
- NgÆ°Æ¡i có còn ăn nói đủ má»i chuyện nhảm nhà nhÆ° váºy nữa không ? – Phagot dữ tợn há»i chiếc đầu Ä‘ang khóc nức nở.
- Không dám nữa ạ ! - chiếc đầu rÃt lên.
- Lạy trá»i, đừng hà nh hạ anh ta nữa ! - Äá»™t nhiên có má»™t giá»ng phụ nữ từ các hà ng ghế lô vang lên át những tiếng ồn à o náo loạn, và nhà ảo thuáºt quay nhìn vá» phÃa có giá»ng nói đó.
- Váºy thì thế nà o đây, thÆ°a quý vị, tha thứ cho hắn à ? – Phagot hÆ°á»›ng xuống phòng xem há»i.
- Tha Ä‘i ! Tha Ä‘i ! – Lúc đầu vang lên những tiếng rá»i rạc, chủ yếu là của phụ nữ, nhÆ°ng sau chúng hòa và o má»™t bản đồng ca của giá»ng Ä‘Ã n ông.
- ThÆ°a messir, ngà i ra lệnh thế nà o ạ ? – Phagot há»i nhà ảo thuáºt vá»›i ná»a mặt che kÃn.
- Thôi được, - ông ta trầm ngâm đáp- há» vẫn chỉ là ngÆ°á»i thôi mà . Há» thÃch tiá»n, nhÆ°ng Ä‘iá»u đó thì bao giá» vẫn váºy...Loà i ngÆ°á»i thÃch tiá»n, dù cho tiá»n được là m bằng gì Ä‘i nữa - bằng da, bằng giấy, bằng đồng hay bằng và ng. Ừ, thì há» nông nổi... nhÆ°ng...đôi khi lòng từ tâm cÅ©ng nổi lên trong lòng há»...những con ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng...nói chung cÅ©ng giống nhÆ° những ngÆ°á»i trÆ°á»›c kia...chỉ có vấn Ä‘á» nhà cá»a là m cho há» hÆ° há»ng... – và ông ta nói to ra lệnh - Lắp đầu và o.
Con mèo, sau khi ngắm nghÃa cẩn tháºn, cắm chiếc đầu và o cổ ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình; chiếc đầu gắn chặt và o chá»— của mình hệt nhÆ° chÆ°a bao giá» bị tách ra cả, và căn bản là tháºm chà không thấy có má»™t vết đứt sẹo nà o trên cổ. Con mèo lại dùng chân phủi lên chiếc áo Ä‘uôi tôm và cổ áo sÆ¡mi là hồ cứng của Benganski, các vết máu liá»n biến mất. Phagot nhấc Bengalski Ä‘ang ngồi trên sà n đứng dáºy, nhét và o túi áo Ä‘uôi tôm cho anh ta má»™t táºp giấy bạc mÆ°á»i rúp và hét Ä‘uổi khá»i sân khấu:
- Biến khá»i đây Ä‘i ! Không có ngÆ°Æ¡i sẽ vui vẻ hÆ¡n !
NgÆ¡ ngác nhìn quanh, lảo đảo, ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình chỉ bÆ°á»›c đến bên buồng cứu há»a thì kiệt sức hét lên thảm thiết.
- Äầu của tôi ! Ôi đầu của tôi !
Rimski cùng mấy ngÆ°á»i khác chạy đến đỡ. Bengalski òa lên khóc hai tay bắt má»™t cái gì đó trong không khÃ, miệng lẩm bẩm:
- Trả đầu của tôi đây ! Trả đầu đây ! Các ngÆ°á»i cứ lấy nhà đi, lấy tranh Ä‘i, nhÆ°ng hãy trả đầu đây !
Má»™t nhân viên văn thÆ° chạy Ä‘i gá»i bác sÄ©. Má»i ngÆ°á»i định đặt Bengalski nằm trên Ä‘ivăng, nhÆ°ng anh ta vùng vẫy, tá» ra dữ tợn. Buá»™c phải gá»i xe đến. Khi anh chà ng dẫn chÆ°Æ¡ng trình bất hạnh đã được chở Ä‘i, Rimski chạy trở ra sân khấu và trông thấy ở đấy Ä‘ang diá»…n ra những trò kỳ lạ má»›i. Và cÅ©ng đúng và o lúc đó, hay sá»›m hÆ¡n má»™t chút, nhà ảo thuáºt cùng vá»›i chiếc ghế bà nh bạc thếch của mình đã biến khá»i sân khấu, đồng thá»i cần phải nói thêm rằng : các khán giả, Ä‘ang mải mê vá»›i những chuyện khác thÆ°á»ng mà Phagot gây ra trên sân khấu, không nháºn thấy Ä‘iá»u đó.
Phagot, sau khi Ä‘uổi ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình khốn khổ Ä‘i khá»i, liá»n tuyên bố vá»›i khán giả nhÆ° sau:
- Còn bây giá», khi đã tống cổ được cái tay gây chuyện chán ngắt kia, chúng ta sẽ mở má»™t cá»a hiệu nữ trang !
Thế là ngay tức khắc sà n sân khấu được phủ bằng những tấm thảm Ba TÆ°, xuất hiện má»™t dãy gÆ°Æ¡ng lá»›n hai bên được chiếu bằng những ống đèn mà u xanh, và giữa những chiếc gÆ°Æ¡ng là các quầy bán hà ng mẫu. Trong má»™t quầy, khán giả kinh ngạc và vui vẻ trông thấy những tấm áo dà i nữ Paris đủ kiểu cách đủ mà u sắc; trong quầy khác là hà ng trăm chiếc mÅ© phụ nữ, cắm lông chim và không cắm lông chim, có khóa và không có khóa; hà ng trăm đôi già y - Ä‘en, trắng, và ng, bằng da thuá»™c, da láng, da mịn, có Ä‘ai móc, có ngá»c Ä‘Ãnh. Giữa những đôi già y nổi lên vô số há»™p, bên trong là các lá» pha lê Ä‘á»±ng nÆ°á»›c hoa lấp lánh. Hà ng núi vÃ, túi xách bằng da sÆ¡n dÆ°Æ¡ng, da hÆ°u mịn, bằng lụa. và giữa chúng là những đống lá»›n các há»™p dà i mạ và ng Ä‘á»±ng các thá»i son môi.
Có quá»· nà o biết bá»—ng từ đâu xuất hiện má»™t cô gái tóc hung váºn phục sức buổi tối mà u Ä‘en, má»™t cô gái xinh đẹp má»i bá», nếu nhÆ° không có vết sẹo kỳ quái trên cổ là m xấu Ä‘i; cô ta đứng cạnh quầy hà ng mỉm cÆ°á»i theo lối bà chủ.
Phagot, vá»›i nụ cÆ°á»i ngá»t ngà o, thông báo rằng hãng sẽ tổ chức má»™t cuá»™c trao đổi hoà n toà n không mất tiá»n cho những ai đổi áo dà i, già y dép cÅ© lấy áo và già y mốt Paris. gã cÅ©ng nói thêm tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy vá» túi, vÃ. nÆ°á»›c hoa và các thứ khác.
Con mèo bắt đầu huÆ¡ chân sau trên sà n, khuỵu xuống chà o, đồng thá»i chân trÆ°á»›c là m những Ä‘á»™ng tác giống nhÆ° Ä‘á»™ng tác của những ngÆ°á»i bảo vệ mở cá»a má»i khách và o.
Cô gái cất giá»ng tuy hÆ¡i khà n khà n, nhÆ°ng khá ngá»t ngà o, ngá»ng nghịu nói những câu gì đó khó hiểu, nhÆ°ng nếu xét theo vẻ mặt những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ngồi dÆ°á»›i phòng xem, chắc là rất hấp dẫn;
- Herlen, Sanel số năm, Misuco Narcis Nuar, áo dà i dạ hội, áo dà i để dự tiệc coctai...
Phagot uốn éo, con mèo liên tục gáºp ngÆ°á»i cúi chà o, còn cô gái mở các cánh cá»a gÆ°Æ¡ng của tủ hà ng.
- Xin má»i ! Phagot gà o lên, - xin má»i, cứ hoà n toà n mạnh dạn và tá»± nhiên !
Khán giả hồi há»™p, xôn xao, nhÆ°ng lúc nà y còn chÆ°a có ai dám lên sân khấu. Cuối cùng, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en bÆ°á»›c ra khá»i hà ng ghế thứ mÆ°á»i, mỉm cÆ°á»i vá»›i vẻ mặt thây kệ tất cả và nhổ toẹt và o tất cả, Ä‘i theo báºc tam cấp bên cạnh lên sân khấu.
- Hoan hô ! – Phagot hét, - xin chà o bà khách đầu tiên ! Beghemot, mang ghế lại ! Thưa madam, bắt đầu từ già y ạ
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en ngồi và o chiếc ghế bà nh,và Phagot láºp tức quẳng xuống thảm trÆ°á»›c mặt chị ta cả má»™t đống già y.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en cởi chiếc già y bên chân phải của mình, Ä‘i thá» má»™t chiêếc mà u hoa cà , giẫm giẫm lên thảm, xem xét đế.
- Chúng có siết và o chân không đấy? - chị ta há»i vẻ nghÄ© ngợi.
Phagot đáp lại đầy tự ái:
- Äâu có, đâu có ! – Và con mèo cÅ©ng ngao lên vẻ không bằng lòng.
- Tôi lấy đôi nà y, thÆ°a mexừ, - ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en kiêu kỳ nói và xá» nốt chiếc thứ hai và o chân..
Äôi già y cÅ© của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en đã bị ném và o sau mà n háºu, cả chị ta cÅ©ng Ä‘i theo và o đó cùng cô gái tóc hung và Phagot vá»›i mấy chiếc áo dà i mẫu trên vai. Con mèo xăng xái chạy Ä‘i chạy lại và vắt lên cổ má»™t chiếc thÆ°á»›c dây để là m ra vẻ thêm phần quan trong.
Má»™t phút sau ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en bÆ°á»›c từ bức mà n háºu ra, trên ngÆ°á»i báºn má»™t chiếc áo dà i gợi nên tiếng thở dà i chạy suốt các hà ng ghế khán giả. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà dÅ©ng cảm, trở nên xinh đẹp đến kỳ lạ, bÆ°á»›c tá»›i đứng trÆ°á»›c gÆ°Æ¡ng, cá» Ä‘á»™ng cặp vai trần. sá»a lại búi tóc trên gáy và quay đầu, cố nhìn rõ lÆ°ng mình.
- Hãng xin maÄ‘am nháºn váºt nà y là m ká»· niệm – Phagot nói và trao cho ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en má»™t há»™p để mở Ä‘á»±ng lá» nÆ°á»›c hoa.
- Merci ! - NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà tóc Ä‘en kiêu kỳ đáp và bÆ°á»›c xuống báºc tam cấp của sân khấu Ä‘i vá» chá»— ngồi. Trong khi chị ta Ä‘ang bÆ°á»›c Ä‘i, nhiá»u khán giả nhá»m dáºy, chạm tay sá» và o chiếc há»™p.
Äến đây thì phòng xem nổ bùng lên nhÆ° ong vỡ tổ, phụ nữ từ má»i hÆ°á»›ng đổ xô lên sân khấu. Trong tiếng thở dà i, cÆ°á»i nói kÃch Ä‘á»™ng chung vang lên má»™t giá»ng Ä‘Ã n ông: “ Tôi không cho phép cô!†– Và giá»ng Ä‘Ã n bà : “ Äồ Ä‘á»™c tà i thị dân, đừng có bẻ gãy tay tôi nhÆ° thế !†Những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà biến mất và o phÃa sau tấm mà n háºu, bá» lại ở đó áo váy cÅ© của mình và bÆ°á»›c ra trong những bá»™ trang phục má»›i. Trên những chiếc ghế đẩu chân mạ và ng, các bà , các chị ngồi thà nh hà ng, mạnh mẽ giẫm những đôi chân Ä‘i già y má»›i xuống thảm. Phagot quỳ xuống sà n, giúp các bà các chị Ä‘i già y; con mèo còng ngÆ°á»i mang hà ng đống túi xách, và và già y từ quầy đến và ngược lại; cô gái vá»›i chiếc cổ bị vết sẹo cắt ngang lúc xuất hiện, lúc biến mất và bây giỠđã nói toà n bằng tiếng Pháp, nhÆ°ng má»™t Ä‘iá»u kỳ lạ là tất cả những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà , kể cả những ngÆ°á»i không biết lấy má»™t từ tiếng Pháp nà o, cÅ©ng láºp tức hiểu cô ta ngay từ ná»a lá»i.
Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chen lên sân khấu đã là m cho tất cả phải kinh ngạc. Ông ta thông báo rằng bà vợ của ông ta bị cúm, vì váºy xin chuyển qua ông ta cho vợ má»™t cái gì đó. Äể chứng minh rằng ông ta có vợ tháºt, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông sẳn sà ng Ä‘Æ°a há»™ chiếu ra trình. Lá»i tuyên bố của ngÆ°á»i chồng chu đáo gợi nên má»™t tráºn cÆ°á»i ầm Ä©. Phagot gà o lên rằng gã tin ông ta nhÆ° tin chÃnh bản thân mình, không cần há»™ chiếu, và trao cho ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông hai đôi tất lụa dà i, vá» phần mình con mèo cÅ©ng tặng thêm má»™t há»™p son môi.
Những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cháºm chân chen nhau xô lên sân khấu; từ sân khấu chảy xuống là dòng ngÆ°á»i mặt mà y rạng rỡ mặc áo dà i dạ há»™i, áo Pyjama thêu hình con rồng, áo vét lá»… phục nghiêm túc, mÅ© Ä‘á»™i lệch sang má»™t bên đầu.
Lúc đó Phagot tuyên bố rằng vì đã quá khuya nên cá»a hiệu sau má»™t phút nữa sẽ đóng cá»a cho đến tối mai, và trên sân khấu diá»…n ra má»™t cảnh tá»™t cùng há»—n loạn chÆ°a từng thấy. Các bà , các cô vá»™i và ng cuống quýt, không cần Ä‘o ngắm, tranh nhau chá»™p lấy già y. Má»™t bà xông và o sau tấm mà n háºu nhÆ° má»™t cÆ¡n gió lốc, tụt áo quần của mình ném xuống đó rồi quấn lên ngÆ°á»i cái váºt gì vá»› được đầu tiên - chiếc áo choà ng lụa thêu hoa lá»›n, và ngoà i ra còn túm thêm được hai lá» nÆ°á»›c hoa.
Äúng má»™t phút sau, má»™t tiếng súng lục vang lên, những tấm gÆ°Æ¡ng biến mất, các quầy hà ng và ghế đẩu biệt tăm, thảm trải sà n và mà n che tan biến trong không khÃ. Cái biến mất sau cùng là núi áo quần và già y dép cÅ© cao ngất; sân khấu lại trở nên trần trụi, trống trải và nghiêm trang nhÆ° trÆ°á»›c.
Äến lúc nà y có má»™t nhân váºt má»›i can thiệp và o sá»± việc.
Má»™t giá»ng bariton dá»… nghe, âm vang và rất khoan thai vang lên từ hà ng ghế lô số hai.
- Dù sao thì cÅ©ng Ä‘á» nghị, thÆ°a ngà i nghệ sÄ©, là ngà i ngay láºp tức láºt tẩy cái kỹ thuáºt dá»±ng tiết mục ảo thuáºt của các ngà i, đặc biệt là cái tiết mục vá»›i những tá» giấy bạc. Äồng thá»i cÅ©ng Ä‘á» nghị cho ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình trở lại sân khấu. Khán giả rất lo lắng cho số pháºn của anh ấy.
Giá»ng bariton đó không phải của ai khác, mà là của Arkadi Apollonovich Sempleiarov, chủ tịch Há»™i đồng âm thanh các nhà hát Moskva, ngÆ°á»i khách danh dá»± của buổi diá»…n hôm nay.
Arkadi Apollonovich ngồi trong khoang lô vá»›i hai ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà : má»™t đã đứng tuổi, ăn váºn rất mốt và đắt tiá»n, má»™t còn trẻ và xinh đẹp, ăn váºn giản dị hÆ¡n. NgÆ°á»i thứ nhất, nhÆ° sau nà y được biết trong khi láºp biên bản, là phu nhân của Arkadi Apollonovich, còn ngÆ°á»i thứ hai là bà con há» xa của ông, má»™t diá»…n viên trẻ má»›i bắt đầu và o nghá» và có nhiá»u triển vá»ng, má»›i từ Saratov đến, hiện Ä‘ang sống trong căn há»™ của vợ chồng Arkadi Apollonovich.
- Pardon ! – Phagot đáp lá»i, - tôi xin lá»—i, ở đây không có gì phải láºt tẩy cả, tất cả Ä‘á»u rõ rà ng.
- Không, xin lá»—i ! Việc láºt tẩy là hoà n toà n cần thiết. Nếu không thì những tiết mục xuất sắc của các ngà i sẽ để lại ấn tượng nặng ná». Quần chúng khán giả yêu cầu phải giải thÃch.
- Quần chúng khán giả, - gã há» Phagot táo tợn cắt ngang lá»i của Sempleiarov, - hình nhÆ° không có ý kiến gì thì phải? NhÆ°ng để đáp ứng cái ý nguyện vô cùng đáng kÃnh của ngà i, thÆ°a ngà i Arkadi Apollonovich, tôi sẽ thá»±c hiện sá»± láºt tẩy. NhÆ°ng để là m Ä‘iá»u đó, xin ngà i cho phép thêm má»™t tiết mục nhá» nữa, được không ạ ?
- Tất nhiên rồi, - Arkadi Apollonovich đáp vá»›i vẻ bao dung, - nhÆ°ng nhất thiết phải kèm theo sá»± láºt tẩy.
- Xin tuân lệnh, xin tuân lệnh. Váºy là cho phép tôi được há»i, tối hôm qua ngà i ở đâu, thÆ°a ngà i Arkadi Apollonovich ?
Nghe cái câu há»i không đúng chá»—, tháºm chà còn là vô lá»…, đểu cáng nà y, vẻ mặt Arkadi Apollonovich láºp tức thay đổi, và thay đổi rất rõ, rất nhiá»u là đà ng khác.
- Ngà i Arkadi Apollonovich tối qua Ä‘i dá»± má»™t cuá»™c há»p của Há»™i đồng âm thanh, - bà phu nhân của Arkadi Apollonovich tuyên bố má»™t cách hết sức kênh kiệu, - nhÆ°ng tôi không hiểu Ä‘iá»u đó thì có quan hệ gì tá»›i các trò ảo thuáºt ở đây ?
- Úi, maÄ‘am ! – Phagot đáp, - dÄ© nhiên là bà không thể hiểu được. Vá» chuyện cuá»™c há»p ná» thì bà hoà n toà n lầm. Sau khi đến địa Ä‘iểm của cuá»™c há»p được nhắc tá»›i trên (mà nhân thể nói thêm, và o ngà y hôm qua nói chung nó không hỠđược triệu táºp), đến cạnh ngôi nhà trụ sở của Há»™i đồng âm thanh ở Hồ NÆ°á»›c Trong (cả nhà hát nÃn thở), Arkadi Apollonovich cho lái xe của mình vá», còn tá»± mình lên ôtôbúyt Ä‘i đến phố Elokhovskaia thăm nữ diá»…n viên Militsa Andreevna Polobà tko của nhà hát lÆ°u Ä‘á»™ng quáºn, và lÆ°u lại là m khách ở đó gần bốn tiếng đồng hồ.
- Ôi ! – Có ai đó kêu lên một cách đau khổ trong sự im lặng tuyệt đối.
Còn ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ tuổi há» hà ng của Arkadi Apollonovich bá»—ng phá ra cÆ°á»i bằng má»™t giá»ng rất trầm và đáng sợ.
- Ra thế đấy ! – cô ta hét lên, - mà tôi đã ngá» ngợ Ä‘iá»u đó từ lâu rồi. Bây giá» thì tôi hiểu vì sao cái cô ả bất tà i đó lại được đóng vai Luiza !
Và , bất ngá» vung chiếc ô mà u tÃm ngắn nhÆ°ng khá nặng, cô ta vụt mạnh nó lên đầu Arkadi Apollonovich.
Còn gã Phagot đểu cáng, hắn đồng thá»i cÅ©ng là Koroviev, hét tÆ°á»›ng lên:
- Thấy chÆ°a, thÆ°a các quý vị kÃnh mến, đây là má»™t trÆ°á»ng hợp của sá»± láºt tẩy mà ngà i Arkadi Apollonovich kiên trì đòi há»i !
- Äồ mất dạy, sao mà y lại dám Ä‘á»™ng đến Arkadi Apollonovich hả ? – phu nhân của Arkadi Apollonovich hùng hổ cất tiếng há»i và sừng sững đứng thẳng dáºy trong khoang lô vá»›i toà n bá»™ tầm vóc đồ sá»™ của mình.
Má»™t tráºn cÆ°á»i Ä‘iên loạn ngắn thứ hai lại rung chuyển ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ tuổi há» hà ng của Arkadi Apollonovich.
- Ai không biết chứ tôi thì phải có quyá»n chạm tá»›i chứ, - vừa cÆ°á»i sằng sặc, cô ta vừa đáp, và lần thứ hai lại vang lên tiếng va Ä‘áºp khô khốc của đầu cán ô văng ra khá»i mái đầu Arkadi Apollonovich.
- Công an ! bắt lấy nó ! – Bà vợ của Arkadi Apollonovich hét lên bằng má»™t giá»ng khủng khiếp đến nổi nhiá»u ngÆ°á»i cảm thấy tim lạnh buốt.
Lại còn đúng lúc đó con mèo nhảy vá»t ra táºn mép sân khấu và bằng giá»ng ngÆ°á»i hét váng cả nhà hát:
- Buổi biểu diá»…n đã kết thúc ! Äại pháp sÆ° ! Hà nh khúc, gà o lên !
Nhạc trưởng choáng váng, không hiểu là mình Ä‘ang là m gì, vung gáºy chỉ huy lên, thế rồi dà n nhạc, không phải chÆ¡i, tháºm chà không phải rá»™, và tháºm chà cÅ©ng không phải nổ bùng, mà quả là , đúng nhÆ° cách diá»…n đạt đáng tởm lợm của con mèo, rống gà o lên má»™t Ä‘iệu hà nh khúc nà o đó suồng sã đến không tưởng tượng nổi.
Trong má»™t thoáng có cảm tưởng nhÆ° trÆ°á»›c đây và o má»™t lúc nà o đó dÆ°á»›i ánh sao của bầu trá»i phÆ°Æ¡ng Nam trong má»™t café- chantant đã từng nghe những lá»i khó hiểu, mù quáng, nhÆ°ng ngang tà ng của bản hà nh khúc nà y:
Äức ông đáng quý
Yêu thÃch gia cầm
Và thÃch bảo trợ
Các nà ng mỹ nhân !!!
Mà cÅ©ng có thể không có lá»i nà o nhÆ° thế cả, mà lại là những lá»i khác cùng má»™t giai Ä‘iệu nà y, những lá»i hết sức tục tÄ©u. NhÆ°ng Ä‘iá»u quan trá»ng không phải là cái đó, Ä‘iá»u quan trá»ng là sau tất cả những sá»± việc trên, ở nhà Tạp Kỹ đã diá»…n ra má»™t sá»± há»—n loạn không tưởng nổi. Công an vá»™i vả chạy đến khoang lô của gia đình Sempleiarov, những ngÆ°á»i tò mò trèo lên cả hà ng rà o chắn, khắp nÆ¡i nổ ra những tráºn cÆ°á»i, những tiếng la hét Ä‘iên loạn bị át Ä‘i bởi tiếng thanh la của dà n nhạc vẫn tiếp tục chÆ¡i.
Rõ rà ng là sân khấu bá»—ng trở nên trống trải, và gã Phagot bịp bợm lẫn con mèo Beghemot trÆ¡ tráo đã tan biến và o không khÃ, cÅ©ng hệt nhÆ° trÆ°á»›c đó nhà ảo thuáºt ngồi trong chiếc ghế bà nh vá»›i lá»›p vải bá»c sá»n bạc đã biến mất tá»± lúc nà o.
-------------------------
CHÚ THÃCH
(1) Rất vui lòng (tiếng Pháp).
(2) Theo mê tÃn dân gian mèo là bạn Ä‘Æ°á»ng của ma quá»·. Tên gá»i Beghemot (có nghÄ©a là con Hà Mã) cÅ©ng có nguồn gốc từ quan niệm dân gian cho Beghemot là quá»·. Beghemot là con váºt huyá»n thoại trong Kinh Thánh và truyá»n thuyết má»™t số dân tá»™c, tượng trÆ°ng cho sức mạnh bản năng, hoang dã.
Tà i sản của leminhchau
Last edited by leminhchau; 01-06-2009 at 10:26 PM .
01-06-2009, 10:21 PM
Tiếp Nháºp Ma Äạo
Tham gia: Jun 2008
Äến từ: vietnam
Bà i gởi: 74
Thá»i gian online: 2 phút 16 giây
Thanks: 0
Thanked 6 Times in 5 Posts
NGHỆ NHÂN VÀ MARGARITA Tác giả: MIKHAIL BULGACOV
ChÆ°Æ¡ng 13
NHÂN VẬT XUẤT HIỆN
Và thế là , ngÆ°á»i khách lạ mặt Ä‘Æ°a ngón tay lên doạ Ivan và thì thầmâ€Xuỵt !â€
Ivan buông chân xuống giÆ°á»ng, Ä‘Æ°a mắt nhìn kỹ. Từ ngoà i ban công tháºn trá»ng ngó và o phòng là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chừng ba mÆ°Æ¡i tám tuổi, tóc Ä‘en, râu cạo nhẵn, mÅ©i nhá»n, vá»›i cặp mắt có vẻ lo lắng và má»™t món tóc rủ lòa xòa xuống trán.
Sau khi lắng nghe kỹ lưỡng và tin chắc rằng Ivan chỉ có má»™t mình, ngÆ°á»i khách bà ẩn trở nên bạo dạn và bÆ°á»›c và o phòng. Äến lúc nà y, Ivan nháºn thấy ngÆ°á»i vừa má»›i đến cÅ©ng mặc bá»™ đồ bệnh viện: quần áo dùng trong nhà , chân Ä‘i già y vải không tất, trên vai khoác chiếc áo khoác vải nâu.
NgÆ°á»i bÆ°á»›c và o nháy mắt vá»›i Ivan, giấu chùm chìa khoá và o túi, thì thầm há»i: “ Có thể ngồi được chứ ?†– và , sau khi nháºn được cái gáºt đầu đồng ý, anh ta thả ngÆ°á»i xuống chiếc ghế bà nh.
- Là m sao anh và o được đây ? – tuân theo ngón tay dá»a phải imlặng của ngÆ°á»i khách, Ivan thì thầm há»i, - vì lÆ°á»›i chắn bancông bị khóa kia mà ?
- LÆ°á»›i thì bị khóa, - ngÆ°á»i khách đáp, - cònPraskovia Phedorovna là má»™t ngÆ°á»i cá»±c kỳ dá»… thÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng than ôi, lại đãng trÃ. Má»™t tháng trÆ°á»›c đây tôi cuá»—m của chị ta chùm chìa khóa nà y, nhá» váºy có được khả năng ra bancông chung, mà nó thì kéo dà i suốt cả tầng, nên tôi thỉnh thoảng có thể sang thăm ngÆ°á»i láng giá»ng được.
- Nếu nhÆ° anh đã có thể ra bancông, thì anh cÅ©ng có thể trốn được. Hay là cao quá ? – Ivan tò mò há»i.
- Không, - ngÆ°á»i khách quả quyết đáp, - tôi không thể trốn khá»i đây không phải vì cao quá, mà vì tôi không biết trốn Ä‘i đâu cả. - Ngừng má»™t lát anh ta nói thêm: - Thế nà o, chúng ta ngồi vá»›i nhau má»™t lát chứ ?
- Vâng, ta ngồi má»™t lát, - Ivan đáp và nhìn sâu và o cặp mắt nâu và có vẻ rất bồn chồn của ngÆ°á»i khách.
- Thế đấy…- ngÆ°á»i khách chợt tá» vẻ hốt hoảng, - nhÆ°ng anh, tôi hy vá»ng anh không phải là ngÆ°á»i hay gây sá»± ồn à o đó chứ ? Còn không thì, anh biết không, tôi không chịu nổi sá»± ồn à o, nhốn nháo, bạo lá»±c và tất cả những chÆ°yện tÆ°Æ¡ng tá»±. Äặc biệt tôi rất ghét tiếng ngÆ°á»i kêu la, dù cho đó là tiếng kêu Ä‘au khổ, giáºn dữ hay bất kỳ má»™t thứ tiếng kêu nà o khác. Anh hãy nói cho tôi yên tâm Ä‘i, là anh không hay gây sá»± chứ?
- Tối qua ở tiệm ăn tôi đã choảng và o mõm má»™t tay, - nhà thÆ¡ đã được biến cãi dÅ©ng cảm thú nháºn.
- Duyên cá»› ?- ngÆ°á»i khách nghiêm khắc há»i.
- Nói tháºt ra, chẳng có duyên cá»› nà o cả, - Ivan ngượng nghịu đáp.
- Tồi tệ quá, - ngÆ°á»i khách phê phán Ivan rồi nói thêm: - Và ngoà i ra, sao anh lại diá»…n đạt nhÆ° thế: choảng và o mõm? Bởi vì chÆ°a biết rõ cái gì ở con ngÆ°á»i, mõm hay mặt. Và có lẽ dù sao cÅ©ng là mặt chứ. Váºy cho nên, anh biết không, bằng nắm đấm…không, Ä‘iá»u đó thì từ nay vá» sau anh phải bá» hẳn Ä‘i.
Sau má»™t lúc lên lá»›p Ivan bằng cách đó, ngÆ°á»i khách lại há»i:
- NghỠnghiệp ?
- Nhà thÆ¡, - không hiểu sao, Ivan thú nháºn má»™t cách miá»…n cưỡng.
NgÆ°á»i khách tá» vẻ thất vá»ng.
- Ôi, tôi tháºt không may ! – Anh ta thốt lên, nhÆ°ng láºp tức nhá»› ra, xin lá»—i rồi há»i: - Thế há» của anh là gì >
- BezdomnÆ°i. (1)
- Ô, ô, - ngÆ°á»i khách nhăn mặt nói.
- Thế nà o, không thÃch thÆ¡ của tôi à ? – Ivan tò mò há»i.
- Không thÃch tà nà o.
- Anh đã Ä‘á»c những bà i nà o rồi
- Tôi chÆ°a Ä‘á»c bà i nà o của anh cả! - ngÆ°á»i khách nóng nảy kêu lên.
- Thế sao anh lại nói như thế ?
- Thì nhÆ° váºy có sao, - ngÆ°á»i khách đáp, - là m nhÆ° tôi không Ä‘á»c của ngÆ°á»i khác ấy à ? Mà thêm và o đó, chẳng lẽ ở đấy có gì là kỳ quái? Thôi được, tôi sẳn sà ng tin anh. Anh hãy tá»± mình nói Ä‘i, thÆ¡ của anh hay lắm à ?
- Khủng khiếp ! – Ivan bỗng dũng cảm và chân thà nh nói to.
- Anh đừng viết thêm nữa ! - ngÆ°á»i khách nói má»™t cách khẩn khoản.
- Tôi xin hứa và xin thá» ! – Ivan long trá»ng thốt lên.
Hai ngÆ°á»i bắt tay để chứng thá»±c lá»i thá». Vừa lúc đó ngoà i hà nh lang nghe có tiếng ngÆ°á»i và tiếng bÆ°á»›c chân khe khẽ.
- Xuỵt ! - ngÆ°á»i khách thì thà o và nhảy ra bancông, khép tấm lÆ°á»›i lại sau lÆ°ng mình.
Praskovia Phedorovna ló đầu và o thăm tình hình sức khá»e của Ivan và há»i anh muốn ngủ trong tối hay để đèn sáng. Ivan xin cứ để đèn và Praskovia Phedorovna chúc ngÆ°á»i bệnh ngủ ngon rồi bá» Ä‘i. Khi tất cả trở nên yên lặng, ngÆ°á»i khách lại quay trở và o.
Anh ta thì thầm thông báo vá»›i Ivan rằng ở phòng 119 ngÆ°á»i ta vừa mang tá»›i má»™t bệnh nhân má»›i, má»™t ông béo vá»›i bá»™ mặt Ä‘á» lá»±ng, cứ luôn miệng lảm nhảm vá» những tá» ngoại tệ nà o đó ở trong ống thông gió và thá» thồt rằng ở trên phố Sadovaia của ông ta có ma quá»· đến ở. Ông ta chá»i rủa tháºm tệ Puskin và liên tục hét: “ Kurolesov, bis, bis !†- ngÆ°á»i khách nói, bồn chồn cá»±a quáºy. Má»™t lát sau bình tÄ©nh lại, anh ta ngồi xuống nói: - mà thá»±c ra, mặc xác ông ta vá»›i quá»· sứ, - rồi tiếp tục câu chuyện bá» dở vá»›i Ivan: - Thế vì chuyện gì mà anh lại rÆ¡i và o đây ?â€
- Vì Ponti Pilat! - ủ rũ nhìn xuống sà n nhà , Ivan đáp.
- Sao ?! – quên cả sá»± tháºn trá»ng, ngÆ°á»i khách thốt lên và vá»™i và ng Ä‘Æ°a bà n tay bịt miệng lại. - Má»™t sá»± trùng hợp đáng kinh ngạc ! Tôi xin, tôi xin anh hãy kể lại Ä‘i !
Không hiểu sao cảm thấy tin tưởng đối vá»›i ngÆ°á»i khách lạ, lúc đầu còn nói lắp bắp và rụt rè, nhÆ°ng sau mạnh dạn dần, Ivan bắt đầu kể lại câu chuyện xảy ra hôm qua ở hồ Pat’riarsi. Äúng là Ivan Nil\kolaievich đã tìm thấy ở kẻ đánh cắp chìa khóa nà y má»™t ngÆ°á»i nghe nhÆ° ý ! Anh ta không gá»i Ivan là mất trÃ, mà thể hiện má»™t sá»± chăm chú tá»™t Ä‘á»™ đối vá»›i câu chuyện Ivan kể, cuối cùng thì tá» ra tháºt sá»± khoái trÃ, thỉnh thoảng lại ngắt lá»i Ivan bằng những tiếng kêu cảm kÃch:
- Chà , thế đấy ! Tiếp đi, kể tiếp đi, tôi xin anh ! Nhưng vì Chúa thiêng liêng, anh đừng bỠsót gì hết đấy !
Ivan không há» bá» sót gì hết, chÃnh anh cÅ©ng cảm thấy việc kể lại tháºt dá»… dà ng và dần dần câu chuyện đã Ä‘i đến chá»— Ponti Pilat khoác áo choà ng trắng vá»›i lần vải lót Ä‘á» nhÆ° máu bÆ°á»›c ra bancông.
Lúc đó ngÆ°á»i khách chắp hai tay lại vá»›i nhau nhÆ° cầu ngÆ°yện và thì thà o:
- Ôi, đúng như tôi đoán ! Ôi, đúng như tôi đoán!
Äoạn mô tả vá» cái chết của Berlioz được ngÆ°á»i nghe đệm kèm theo má»™t nháºn xét khó hiểu, đồng thá»i cặp mắt anh ta bừng lên tia giáºn dữ.
- Chỉ có má»™t Ä‘iá»u tôi tiếc, là không phải nhà phê bình Latunski hay nhà văn Mastilav Lavrovich ở chá»— Berlioz, - rồi anh ta hét tiếp, nóng nảy nhÆ°ng không thà nh tiếng: - Tiếp tục !
Äoạn kể vá» con mèo biết trả tiá»n cho ngÆ°á»i bán vé là m ngÆ°á»i khách đặc biệt thÃch thú, và cố nén tiếng cÆ°á»i khe khẽ, anh ta nhìn Ivan; anh nà y, phấn khởi vì thà nh công của câu chuyện kể, Ä‘ang nhảy ngồi trên hai chân sau bắt chÆ°á»›c con mèo vá»›i đồng mÆ°á»i kôpếch cạnh bá»™ ria.
- Thế đấy, - kể xong chuyện xảy ra ở nhà Griboedov, Ivna buồn bả và uể oải kết thúc: - và tôi rơi và o đây.
NgÆ°á»i khách thông cảm đặt bà n tay lên vai Ivan và nói:
- Ôi nhà thÆ¡ bất hạnh! NhÆ°ng chÃnh anh, anh bạn thân mến ạ, có lá»—i trong má»i chuyện. Không nên tá» ra suồng sã và tháºm chà hÆ¡i há»—n láo vá»›i há» nhÆ° váºy. Vì thế mà anh phải trả giá đấy, và cần phải cảm Æ¡n là má»i chuyện kết thúc vá»›i anh tÆ°Æ¡ng đối nhẹ.
- NhÆ°ng mà rốt cuá»™c thì ông ta là ai má»›i được chứ? – Trong cÆ¡n kÃch Ä‘á»™ng, Ivan vung vẩy nắm đấm, há»i.
NgÆ°á»i khách nhìn kỹ Ivan và đáp lại bằng câu há»i:
- NhÆ°ng liệu anh có hoảng hốt không đấy? Tất cả chúng ta ở đây Ä‘á»u là những ngÆ°á»i không được vững và ng cho lắm…Sẽ không gá»i bác sÄ©, phải tiêm và những thứ phiá»n toái khác chứ ?
- Không, không ! – Ivan thốt lên. – Anh hãy nói đi, ông ta là ai ?
- Thôi được, - ngÆ°á»i khách đáp và nói chắc chắn, rõ rà ng từng lá»i má»™t: - Hôm qua ở hồ Pat’riarsi anh đã gặp Chúa quá»· Satan.
Ivan không hốt hoảng, nhÆ° đã hứa trÆ°á»›c, nhÆ°ng dù sao cÅ©ng vô cùng sá»ng sốt:
- Không thể như thế được ! Nó không tồn tại.
- Xin anh! Ai khác chứ anh thì không thể nói nhÆ° thế được ! Có lẽ anh là má»™t trong những ngÆ°á»i đầu tiên bị rÆ¡i và o tay ông ta. Anh Ä‘ang ngồi, nhÆ° anh cÅ©ng biết đấy, trong nhà thÆ°Æ¡ng tâm thần, thế mà vẫn cứ nói là không tồn tại quá»· Satan ! Quả là kỳ quặc !
Ivan bối rối im lặng.
- Anh chỉ vừa má»›i bắt đầu tả lại ông ta, - ngÆ°á»i khách nói tiếp, - là tôi đã Ä‘oán ra hôm qua anh được may mắn nói chuyện vá»›i ai rồi. Và , thú tháºt, tôi ngạc nhiên vá»›i cái ông Berlioz đấy. Anh thì, tất nhiên, là má»™t ngÆ°á»i còn ngây thÆ¡. – nói đến đây ngÆ°á»i khách lại xin lá»—i, - nhÆ°ng còn Berlioz, tôi đã nghe nói vỠông ta bao nhiêu, dù sao thì ông ta cÅ©ng đã Ä‘á»c má»™t cái gì đó chứ ! Những câu nói đầu tiên của viên giáo sÆ° nà y đã là m tan biến má»i nghi ngá» của tôi. Không thể không nháºn ra ông ta, anh bạn thân mến ạ. NhÆ°ng hóa ra, anh …dù sao cÅ©ng xin anh bá» quá cho, nhÆ° tôi không lầm, anh lại là ngÆ°á»i kém văn hóa ?
- Äúng thế, - Ivan, đã thay đổi đến không nháºn ra được, đồng ý.
- Thế đấy…bởi vì cái ngÆ°á»i mà anh mô tả…có những con mắt, lông mà y khác nhau! Xin lá»—i, có thể, tháºm chà cả vở nhạc kịch Faust anh cÅ©ng chÆ°a xem?
Ivan không hiểu sao, tỠra vô cùng xấu hổ, mặt đỠbừng, lúng búng vỠmột chuyến đi nà o đó đến nhà an dưỡng Italia…
- Thế đấy, thế đấy…Không có gì là lạ lùng cả ! Còn Berlioz, tôi nhắc lại, là m cho tôi ngạc nhiên đấy, ông ta là má»™t ngÆ°á»i không chỉ Ä‘á»c nhiá»u, mà còn rất khôn ngoan. Mặc dù để bà o chữa cho ông ta, tôi cần phải nói rằng, tất nhiên, Voland có thể lỡm gạt cả những con ngÆ°á»i còn khôn ngoan hÆ¡n nhiá»u.
- Sao? – Bây giỠđến lượt Ivan kêu thốt lên.
- Khẽ chứ !
Ivan vung tay vá»— mạnh lên trán mình và rÃt lên khà n khà n.
- Tôi hiểu, tôi hiểu rồi. HỠông ta trên danh thiếp bắt đầu bằng chữ cái “Vâ€. Ôi, ôi, ôi, thì ra là thế đấy ! – Anh im lặng má»™t lúc lâu trong cÆ¡n kÃch Ä‘á»™ng bối rối, mắt nhìn chằm chằm lên mặt trăng trôi ngoà i cá»a sổ, rồi lại nói tiếp: - NhÆ° thế nghÄ©a là ông ta quả có thể gặp Ponti Pilat tháºt. Bởi vì lúc đó ông ta đã sinh ra rồi chứ ? Thế mà ngÆ°á»i ta lại gá»i tôi là điên ! – Ivan nói thêm, phẫn ná»™ giÆ¡ tay chỉ ra ngoà i cá»a.
Trên môi ngÆ°á»i khách hằn lên má»™t nét cay đắng.
- Chúng ta hãy nhìn thẳng và o sá»± tháºt, - ngÆ°á»i khách quay mặt vá» phÃa khối nguyệt cầu Ä‘ang chạy xuyên qua những đám mây - Cả tôi, cả anh Ä‘á»u là ngÆ°á»i Ä‘iên cả, chối cãi là m gì ? Anh thấy đấy, ông ta quay cho má»™t hồi và anh phát Ä‘iên lên, mất trÃ, bởi vì hình nhÆ° ở anh có những cÆ¡ sở thÃch hợp cho việc đó. Tất cả những gì anh kể rõ rà ng là có tháºt. NhÆ°ng Ä‘iá»u đó khác thÆ°á»ng đến ná»—i cả St’ravinski, má»™t nhà tâm thần há»c thiên tà i, cÅ©ng không thể tin anh được – đó cÅ©ng là tất nhiên thôi. Ông ấy đã khám cho anh rồi chứ ? (Ivan gáºt đầu). NgÆ°á»i hôm qua vừa nói chuyện vá»›i anh đã từng gặp Pilat, đã có mặt trong bữa ăn sáng của Kant và bây giỠông ta đến thăm Moskva!
- NhÆ°ng mà ông ta sẽ gây ra những chuyện gì ở đây ! Phải tìm cách nà o để bắt giữ lại Ä‘i chứ ? – tuy không tháºt tá»± tin lắm, nhÆ°ng con ngÆ°á»i Ivan cÅ©, hãy còn chÆ°a bị đánh gục hoà n toà n lại đã ngóc đầu dáºy trong con ngÆ°á»i Ivan má»›i.
- Thì anh đã thá» rồi đấy, và nhÆ° thế đối vá»›i anh chắc đã đủ, - ngÆ°á»i khách cÆ°á»i nhạt đáp. – Tôi cÅ©ng không khuyên những ngÆ°á»i khác là m Ä‘iá»u đó. Còn ông ta sẽ gây chuyện, thì xin anh cứ yên tâm ! Ôi, ôi ! NhÆ°ng tôi rất buồn, rằng ngÆ°á»i gặp ông ta lại là anh chứ không phải tôi ! Dù cho tất cả đã cháy rụi và tất cả đã bị tro phủ lấp, tôi vẫn xin thá» là để có được cuá»™c gặp gỡ đó, tôi sẵn sà ng đánh đổi chùm chìa khóa của Praskovia Phedorovna nà y - bởi vì ngoà i ra tôi không còn gì hÆ¡n để đổi nữa. Tôi là má»™t kẻ ăn mà y !
- Thế anh cần ông ta để là m gì?
NgÆ°á»i khách ngồi lặng buồn bã má»™t lúc lâu, ngÆ°á»i co giáºt, nhÆ°ng cuối cùng cÅ©ng lên tiếng:
- Anh biết không, câu chuyện kỳ quặc lắm, tôi phải và o đây là cÅ©ng vì má»™t nguyên nhân nhÆ° anh, cụ thể cÅ©ng là vì Ponti Pilat, - ngÆ°á»i khách sợ sệt nhìn quanh rồi nói tiếp: - Sá»± thể là , má»™t năm trÆ°á»›c đây tôi đã viết xong cuốn tiểu thuyết vá» Ponti Pilat.
- Anh là nhà văn à ? – Ivan tò mò há»i.
NgÆ°á»i khách sầm mặt lại, Ä‘Æ°a nắm tay ra dá»a Ivan, rồi nói:
- Tôi là Nghệ Nhân, - ngÆ°á»i khách nghiêm mặt nói và rút từ trong túi áo choà ng bệnh viện ra má»™t chiếc mÅ© lông Ä‘en bị lấm dầu mỡ vá»›i chữ cái “N†bằng lụa và ng được thêu Ä‘Ãnh lên đó. Anh Ä‘á»™i chiếc mÅ© lên cho Ivan trông thẳng phÃa trÆ°á»›c mặt rồi trông nghiêng, để chứng tá» rằng anh là Nghệ Nhân. – ChÃnh nà ng tá»± tay mình khâu cho tôi đấy, - anh nói tiếp vá»›i vẻ bà ẩn.
- Thế hỠcủa anh là gì ?
- Tôi không còn có há» nữa, - ngÆ°á»i khách lạ lùng nói vá»›i vẻ khinh bỉ ảm đạm, - Tôi đã chối bá» nó, cÅ©ng nhÆ° nói chung đã từ bá» cuá»™c Ä‘á»i. Chúng ta hãy quên nó Ä‘i.
- Anh hãy kể vỠcuốn tiểu thuyết của anh đi, - Ivan đỠnghị một cách lịch thiệp.
- Xin sẵn lòng. Câu chuyện của tôi quả tháºt là không hoà n toà n bình thÆ°á»ng lắm, -
ngÆ°á»i khách nói.
… Äược Ä‘Ã o tạo chuyên ngà nh là sá» há»c, má»›i hai năm trÆ°á»›c đây anh còn là m việc ở má»™t trong những viện bảo tà ng Moskva; ngoà i ra, anh còn dịch sách nữa.
- Anh dịch từ tiếng nà o? – Ivan tò mò há»i.
- Tôi biết năm thứ tiếng, ngoà i tiếng mẹ đẻ, - ngÆ°á»i khách đáp, - tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Äức, tiếng La tinh, tiếng Hy lạp. Thêm và o đó, tôi còn Ä‘á»c được Ãt nhiá»u bằng tiếng Italia.
- Ãi chà ! – Ivan thì thầm thốt lên đầy ghen tỵ.
… nhà sá» há»c sống cô Ä‘Æ¡n, không ở đâu còn há» hà ng ruá»™t thịt và hầu nhÆ° không có bạn bè ở Moskva. Và , anh thá» tưởng tượng xem, má»™t lần đã trúng số má»™t trăm ngà n rúp.
- Anh hãy hình dung sá»± kinh ngạc của tôi, - ngÆ°á»i khách Ä‘á»™i chiếc mÅ© Ä‘en thì thầm, - khi tôi thò tay và o giỠáo quần bẩn và nhìn thấy: trong tay cÅ©ng cùng má»™t số được in trên báo ! Tá» phiếu công trái mà , - anh giải thÃch, - ở viện bảo tà ng ngÆ°á»i ta phân cho tôi.
Sau khi trúng má»™t trăm nghìn rúp, ngÆ°á»i khách bà ẩn của Ivan là m nhÆ° sau: mua sách, bá» căn phòng của mình ở phố Miasnitskaia…
- Ô, ô, má»™t cái lá»— đáng nguyá»n rủa, - ngÆ°á»i khách gầm gừ.
…và thuê của một tay chủ thầu xây dựng ở ngõ nhỠgần Arbat.
- Anh có biết bá»n chủ thầu xây dá»±ng là cái gì không ? - ngÆ°á»i khách há»i Ivan và lại giải thÃch ngay: - Äó là má»™t nhóm côn đồ Ãt á»i không biết bằng cách nà o còn sót lại ở Moskva
… Thuê của tay chủ thầu xây dá»±ng hai phòng ở tầng hầm của ngôi nhà nhá» nằm trong má»™t khu vÆ°á»n. Tôi bá» việc ở Viện bảo tà ng và bắt đầu viết cuốn tiểu thuyết vá» Ponti Pilat.
- Ôi, đó là má»™t thá»i kỳ hoà ng kim, - mắt ngÆ°á»i kể chuyện long lanh sáng rá»±c lên, anh thì thầm: - má»™t căn há»™ hoà n toà n biệt láºp, có cả phòng ngoà i, ở đó còn có bồn rá»a mặt, - không hiểu sao anh nhấn mạnh Ä‘iá»u đó má»™t cách tá»± hà o, - những ô cá»a sổ nhá» ngay trên mặt hè nhá»±a chạy thẳng từ cổng vÆ°á»n và o. Äối diện, cách bốn bÆ°á»›c chân, dÆ°á»›i hà ng dáºu, là hoa tá» Ä‘inh hÆ°Æ¡ng, lipa, phong. Ôi, ôi, ôi ! Vá» mùa đông, tôi rất Ãt khi trông thấy qua ô cá»a sổ những đôi chân Ä‘en của ai đó và nghe thấy tiếng tuyết kêu lạo xạo dÆ°á»›i bÆ°á»›c chân. Trong lò sưởi của tôi lá»a bao giá» cÅ©ng Ä‘á» ! NhÆ°ng rồi mùa xuân đến Ä‘á»™t ngá»™t, và qua tấm kÃnh đục của cá»a sổ tôi trông thấy những bụi tá» Ä‘inh hÆ°Æ¡ng thoạt đầu còn trần trụi, nhÆ°ng dần dần được phủ lá xanh. Và chÃnh lúc đó, và o mùa xuân năm ngoái, đã xảy ra má»™t việc còn tuyệt vá»i hÆ¡n nhiá»u so vá»›i chuyện được trúng má»™t trăm ngà n rúp. Mà đó, chắc anh cÅ©ng đồng ý, là má»™t số tiá»n khổng lồ !
- Äúng thế, - Ivan nghe rất chăm chú, xác nháºn.
- Tôi mở các cá»a sổ và ngồi ở căn phòng thứ hai, má»™t căn phòng bé tẹo, - ngÆ°á»i khách giÆ¡ tay ra hiệu, - thế nà y, đây là đivăng, còn đối diện là má»™t chiếc Ä‘ivăng khác, giữa chúng là chiếc bà n nhá», và trên bà n - má»™t ngá»n đèn đêm tuyệt vá»i. Cạnh cá»a sổ là sách, ở đó có má»™t chiếc bà n viết nhá», còn ở trong căn phòng kia - má»™t gian phòng lá»›n, mÆ°á»i bốn mét vuông, - là sách, sách, và má»™t lò sưởi. Ôi hai gian phòng của tôi má»›i tuyệt là m sao !
Hoa tá» Ä‘inh hÆ°Æ¡ng thÆ¡m ngát khác thÆ°á»ng ! Mái đầu tôi trở nên nhẹ hẫng vì mệt má»i, và đến Ä‘oạn cuối Pilat bay tá»›i…
- Ão choà ng trắng, vải lót Ä‘á» nhÆ° máu ! Tôi hiểu ! – Ivan thốt lên.
- Äúng thế ! Äến Ä‘oạn cuối, đến chá»— kết thúc Pilat bay tá»›i và tôi đã biết rằng những lá»i cuối cùng của cuốn tiểu thuyết sẽ là “ …Quan tổng trấn thứ năm của Giudea, kỵ sÄ© Ponti Pilatâ€. Và , tất nhiên, tôi thÆ°á»ng Ä‘i dạo chÆ¡i. Má»™t trăm ngà n rúp là má»™t khoản tiá»n lá»›n, tôi có má»™t bá»™ comlê mà u xám tuyệt vá»i. Hoặc đến ăn trÆ°a ở tiệm ăn loà ng xoà ng nà o đấy. Ở trên đại lá»™ Arbat có tiệm ăn rất tuyệt, không biết bây giá» nó có còn ở đấy nữa không.
Nói đến đây, đôi mắt ngÆ°á»i khách mở rá»™ng và anh ngÆ°á»›c nhìn lên mặt trăng, kể tiếp:
- Nà ng ôm má»™t bó hoa mà u và ng rất xấu xÃ, nó gợi lên má»™t cảm giác bất yên khó tả. Chẳng ai biết tên của loà i hoa nà y là gì, nhÆ°ng không hiểu sao nó lại xuất hiện sá»›m nhất ở Moskva. Và những bông hoa đó nổi lên rất rõ trên ná»n Ä‘en của chiếc áo măng tô xuân nà ng mặc. Nà ng ôm những bông hoa và ng ! Cái mà u chẳng tốt là nh gì. Nà ng rá»i phố Tverskaia rẽ và o má»™t ngõ nhá» và quay đầu nhìn lại. Chắc anh phải biết phố Tverskaia chứ? Trên Ä‘Æ°á»ng phố có hà ng nghìn ngÆ°á»i qua lại, nhÆ°ng tôi Ä‘oan chắc vá»›i anh rằng nà ng chỉ nhìn thấy má»™t mình tôi. Ãnh mắt của nà ng không chỉ lá»™ vẻ lo âu. Mà tháºm chà còn gần nhÆ° bệnh hoạn. Và cái là m tôi kinh ngạc không chỉ là sắc đẹp khác thÆ°á»ng của nà ng, mà còn là sá»± cô Ä‘Æ¡n vô hạn trong đôi mắt.
Tuân theo cái dấu hiệu mà u và ng đó, tôi cÅ©ng rẽ và o ngõ nhá» Ä‘i theo nà ng. Chúng tôi im lặng Ä‘i dá»c ngõ phố vòng vèo và buồn tẻ, không nói má»™t lá»i nà o, tôi Ä‘i má»™t bên hè, nà ng Ä‘i bên kia. Và trong ngõ, anh thá» hình dung xem, không há» có lấy má»™t bóng ngÆ°á»i nà o cả. Tôi cảm thấy rằng mình nhất thiết phải nói chuyện vá»›i nà ng, và điá»u đó là m tôi day dứt già y vò. Tôi lo lắng mình sẽ không nói được vá»›i nà ng lá»i nà o, nà ng sẽ Ä‘i mất, tôi sẽ không còn bao giá» gặp lại nà ng nữa.
Thế rồi, anh tưởng tượng xem, nà ng bỗng cất tiếng:
- Anh có thÃch những bông hoa nà y không ?
Äến giá» tôi còn nhá»› rất rõ giá»ng của nà ng trầm trầm, nhÆ°ng hÆ¡i bị lạc Ä‘i, và tuy Ä‘iá»u nà y tháºt ngá»› ngẩn, tôi cảm tưởng nhÆ° có tiếng vá»ng dá»™i lại trong ngõ nhá», Ä‘áºp và o những bức tÆ°á»ng mà u và ng cáu bẩn. Tôi vá»™i và ng bÆ°á»›c qua Ä‘Æ°á»ng, đến bên nà ng, đáp:
- Không !
Nà ng ngạc nhiên nhìn tôi, và tôi Ä‘á»™t nhiên, hoà n toà n bất ngá», hiểu ra rằng tôi đã suốt Ä‘á»i yêu thÃch ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà y ! Chuyện tháºt kỳ lạ, phải không ? Tất nhiên anh sẽ nói tôi đúng là thằng Ä‘iên !
- Tôi không nói gì cả, - Ivan thốt lên và nói thêm – Xin anh cứ kể tiếp đi !
Và ngÆ°á»i khách lại kể tiếp:
- Vâng, nà ng ngạc nhiên nhìn tôi, và sau đó há»i:
- Anh nói chung không thÃch hoa à ?
Trong giá»ng nói của nà ng, nhÆ° tôi cảm thấy, có vẻ thù địch. Tôi Ä‘i bên cạnh nà ng, cố bÆ°á»›c cùng nhịp vá»›i nà ng, và tháºt lạ lùng, hoà n toà n không cảm thấy ngượng nghịu.
- Không, tôi thÃch hoa, nhÆ°ng không thÃch loại nhÆ° thế nà y, - tôi nói.
- Thế anh thÃch loại nà o ?
- Tôi thÃch hoa hồng.
Nói xong,tôi má»›i tiếc là đã nói ra Ä‘iá»u đó, vì nà ng mỉm cÆ°á»i vẻ có lá»—i và ném những bông hoa của mình xuống rãnh bên Ä‘Æ°á»ng. Bối rối mất má»™t lúc, rồi tôi cÅ©ng cúi xuống nhặt chúng lên, trao lại cho nà ng, nhÆ°ng nà ng cÆ°á»i nhẹ đẩy chúng ra, và thế là tôi cầm những bông hoa đó trong tay Ä‘i theo nà ng.
Chúng tôi cứ im lặng Ä‘i nhÆ° thế má»™t lúc lâu, cho đến khi nà ng cầm lấy bó hoa trên tay tôi, ném xuống mặt Ä‘Æ°á»ng nhá»±a, rồi Ä‘Æ°a bà n tay Ä‘i găng Ä‘en của nà ng khoác lấy tay tôi, và chúng tôi bÆ°á»›c Ä‘i bên cạnh nhau.
- Kể tiếp đi, - Ivan giục, - và xin anh đừng bỠsót chuyện gì cả.
- Kể tiếp à ? - ngÆ°á»i khách há»i lại, - Phần tiếp thì tá»± anh cÅ©ng Ä‘oán ra được. - NgÆ°á»i khách bá»—ng lấy ống tay áo phải chùi má»™t giá»t nÆ°á»›c mắt bất ngá» trà o ra, rồi nói tiếp; - Tình yêu vụt hiện ra trÆ°á»›c mắt chúng tôi, nhÆ° má»™t tên giết ngÆ°á»i vụt hiện từ dÆ°á»›i đất lên trong ngõ hẻm, và láºp tức quáºt gục cả hai chúng tôi! NhÆ° má»™t tia chá»›p chói lòa, nhÆ° má»™t con dao bén ngá»t ! Còn nà ng sau nà y lại nói rằng Ä‘iá»u đó không phải nhÆ° váºy, rằng chúng tôi, tất nhiên, đã yêu nhau từ lâu, rất lâu rồi mà không biết nhau, chÆ°a bao giá» trông thấy mặt nhau, và nà ng sống vá»›i má»™t ngÆ°á»i khác, còn tôi lúc đó vá»›i…vá»›i…tên cô ta là gì nhỉ…
- Vá»›i ai ? – Ivan BezdomnÆ°i há»i.
- Vá»›i…hừ, vá»›i, hừ…- ngÆ°á»i khách đáp và báºt ngón tay.
- Anh đã có vợ rồi ư ?
- À, vâng, vì thế tôi má»›i báºt ngón tay nhÆ° thế nà y…Cô ta…Varenka, Maneska…không phải, Varenka…chiếc áo dà i kẻ sá»c…viện bảo tà ng…mà tôi không còn nhá»› nữa.
…Thế là nà ng nói rằng ngà y hôm đó nà ng ôm hoa và ng Ä‘i ngoà i phố là để tôi cuối cùng nhìn thấy nà ng, và nếu Ä‘iá»u đó không xảy ra, thì nà ng sẽ tá»± tá», vì rằng cuá»™c Ä‘á»i nà ng trống rá»—ng.
Vâng, thế đấy, tình yêu đã khuất phục chúng tôi tức khắc. Tôi hiểu ra Ä‘iá»u ấy ngay trong ngà y hôm ấy, khi má»™t giá» sau, không nháºn thấy thà nh phố xung quanh, chúng tôi đã đến chân tÆ°á»ng Kremli trên bá» sông.
Chúng tôi nói chuyện vá»›i nhau nhÆ° thể hai ngÆ°á»i vừa chia tay nhau chiá»u qua, nhÆ° thể chúng tôi đã biết nhau nhiá»u năm rồi. Chúng tôi hẹn nhau ngà y hôm sau sẽ gặp lại cÅ©ng ở chá»— đó, trên bá» sông Moskva, và chúng tôi đã lại gặp nhau. Mặt trá»i tháng Năm rá»±c rỡ trên đầu chúng tôi. Rồi Ãt lâu sau, Ãt lâu sau ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đó đã trở thà nh ngÆ°á»i vợ bà máºt của tôi.
Nà ng đến nhà tôi hà ng ngà y, và tôi đợi nà ng ngay từ sáng sá»›m. Sá»± chỠđợi đó thể hiện ở chá»— tôi xếp Ä‘i xếp lại vị trà các đồ váºt trên bà n. TrÆ°á»›c mÆ°á»i phút, tôi ra ngồi bên cá»a sổ và lắng nghe tiếng Ä‘áºp của cánh cổng vÆ°á»n cÅ© kỹ. Và tháºt lạ lùng: cho đến trÆ°á»›c khi gặp nà ng, tháºt hiếm có ngÆ°á»i nà o, hoặc nói Ä‘Æ¡n giản ra, là không có ngÆ°á»i nà o, Ä‘i và o mảnh sân nhá» của chúng tôi, còn bây giá» thì tôi có cảm tưởng nhÆ° cả thà nh phố Ä‘á»u dồn vỠđây. Tiếng cánh cổng vÆ°á»n Ä‘áºp, tiếng tim Ä‘áºp, và anh hãy tưởng tượng xem, phÃa ngoà i ô cá»a sổ ở ngay tầm mắt tôi nhất định là má»™t đôi ủng lấm bẩn của ai đó. Ông thợ mà i. Thế đấy, trong ngôi nhà của chúng tôi có ai cần đến thợ mà i ? Mà i cái gì? Dao nà o mà mà i?
Nà ng bÆ°á»›c và o cánh cổng chỉ có má»™t lần, mà trÆ°á»›c đó tim tôi phải Ä‘áºp dồn dáºp hà ng chục lần là Ãt. Tôi không nói ngoa đâu. Rồi sau đó, khi đã tá»›i giá» nà ng đến và kim đồng hồ chỉ đúng mÆ°á»i hai giá», nó vẫn không chịu dịu bá»›t Ä‘i, cho đến lúc hầu nhÆ° không tiếng Ä‘á»™ng, ngoà i ô cá»a sổ hiện ra đôi già y phụ nữ vá»›i dải băng móc bằng da hÆ°u mịn Ä‘en có những vòng khóa bằng thép.
Äôi lúc nà ng đùa nghịch, dừng lại ở cá»a sổ thứ hai, dùng mÅ©i già y gõ và o cá»a sổ. Tôi láºp tức nhảy đến bên cá»a sổ đó, nhÆ°ng chiếc già y biến mất, tấm lụa Ä‘en ngăn không cho ánh sáng lá»t và o biến mất, và tôi ra mở cá»a cho nà ng.
Không ai biết vá» mối quan hệ giữa tôi và nà ng, tôi dám Ä‘oan chắc vá»›i anh nhÆ° váºy, mặc dù Ä‘iá»u đó thÆ°á»ng không bao giá» có. Chồng nà ng không biết, những ngÆ°á»i quen cÅ©ng không biết. Trong ngôi biệt thá»± cÅ©, nÆ¡i tôi ở trong gian nhà hầm, tất nhiên ngÆ°á»i ta có biết, có thấy má»™t ngÆ°á»i phụ nữ nà o đó thÆ°á»ng đến vá»›i tôi, nhÆ°ng há» không biết tên nà ng.
- Thế cô ấy là ai thế ? – Ivan, bị cuốn hút cao Ä‘á»™ bởi câu chuyện tình, há»i cắt ngang.
NgÆ°á»i khách là m má»™t cá» chỉ tỠý rằng anh không bao giá» nói ra Ä‘iá»u đó vá»›i ai cả, và lại kể tiếp câu chuyện của mình.
Ivan được biết rằng Nghệ Nhân và ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nỠđã yêu nhau say đắm đến mức hoà n toà n không thể rá»i nhau ra nữa. Ivan cÅ©ng đã hình dung ra rất rõ hai căn phòng trong tầng hầm của ngôi biệt thá»±, nÆ¡i bao giá» cÅ©ng tối má» má» nhÆ° hoà ng hôn vì bị những khóm tá» Ä‘inh hÆ°Æ¡ng ngoà i bá» rà o che kÃn. Những thứ đồ gá»— qúy đã cÅ© sá»n, bà n viết, phÃa trên là chiếc đồng hồ cứ ná»a giá» lại thả chuông, và sách, sách chất từ mặt sà n gá»— sÆ¡n lên đến táºn trần nhà ám khói, và má»™t chiếc lò sưởi…
Ivan được biết rằng ngÆ°á»i khách của anh cùng bạn tình bà máºt ngay từ những ngà y đầu tiên quen biết đã hiểu rằng chÃnh số pháºn xui khiến há» gặp nhau ở góc phố Tverskaia rẽ và o ngõ nhá» và hỠđược sinh ra là để thuá»™c vá» nhau suốt Ä‘á»i.
Qua lá»i kể của ngÆ°á»i khách, Ivan được biết cặp tình nhân là m gì trong ngà y. Nà ng đến, và việc đầu tiên là khoác tạp dá» và o, rồi trong gian nhà ngoà i cháºt hẹp, nÆ¡i có chiếc bồn rá»a mặt mà không hiểu sao ngÆ°á»i bệnh tá»™i nghiệp lại rất tá»± hà o, châm chiếc bếp dầu há»a đặt trên bà n gá»— và chuẩn bị bữa sáng; sau đó nà ng dá»n bữa ăn lên chiếc bà n hình ôvan đặt ở căn phòng thứ nhất. Và o mùa giông bão tháng Năm, khi dòng nÆ°á»›c mÆ°a chảy cuồn cuá»™n phÃa ngoà i mặt kÃnh cá»a sổ mỠđục ra phÃa cổng và đe dá»a sẽ trà n và o là m ngáºp cả nÆ¡i trú ẩn cuối cùng, cặp tình nhân đốt lò lên và nÆ°á»›ng khoai tây. Những củ khoai tây nÆ°á»›ng chÃn bốc khói thÆ¡m phức, những miếng vá» khoai cháy Ä‘en dÃnh và o ngón tay. Trong gian hầm vang lên tiếng cÆ°á»i, cây cối ngoà i vÆ°á»n trút bá» những cà nh gãy lá rụng sau cÆ¡n mÆ°a. Khi mùa giông bảo kết thúc và bắt đầu tiết hè oi bức, trên bình hoa xuất hiện những bông hồng hai ngÆ°á»i Ä‘á»u Æ°a thÃch và mong đợi.
Hà ng ngà y, ngÆ°á»i tá»± xÆ°ng là Nghệ Nhân là m việc bên bà n; còn nà ng, luồn những ngón tay thon nhá» móng chuốt nhá»n và o mái tóc, ngồi Ä‘á»c Ä‘i Ä‘á»c lại những trang anh vừa viết xong; khi đã Ä‘á»c hết, nà ng ngồi khâu chÃnh cái mÅ© nà y đây. Có những khi nà ng ngồi xổm trên gót chân cạnh các ngăn dÆ°á»›i thấp hoặc đứng trên ghế vá»›i tay lên những ngăn trên caodùng giẽ lau sạch hà ng trăm gáy sách phủ đầy bụi. Nà ng tiên Ä‘oán vinh quang, nà ng thôi thúc anh, và rồi chÃnh nà ng đã gá»i anh là Nghệ Nhân. Nà ng ngóng chá» những lá»i cuối cùng anh đã hứa vá» viên quan tổng trấn thứ năm của Giudea, ngâm nga Ä‘á»c to những câu nà ng thÃch, nà ng nói rằng trong cuốn tiểu thuyết nà y là củ cuá»™c Ä‘á»i của nà ng.
Cuốn tiểu thuyết hoà n thà nh và o tháng Tám, được Ä‘Æ°a Ä‘i nhá» má»™t cô đánh máy không ai biết đánh thà nh năm bản, Và cuối cùng, đã đến ngà y phải rá»i bá» cái chốn trú ẩn bà máºt để bÆ°á»›c và o cuá»™c Ä‘á»i.
- Tôi đã bÆ°á»›c và o cuá»™c Ä‘á»i, ôm cuốn tiểu thuyết trong tay, và lúc đó cuá»™c Ä‘á»i của tôi chấm dứt, - Nghệ Nhân thì thầm, đầu cúi gục xuống, chiếc mÅ© Ä‘en buồn Ä‘au vá»›i chữ cái “N†mà u và ng lắc lÆ° qua lại má»™t lúc lâu. Anh kể tiếp câu chuyện của mình, nhÆ°ng giỠđây nó trở nên rá»i rạc. Chỉ có thể hiểu được má»™t Ä‘iá»u, là vá»›i ngÆ°á»i khách của Ivan đã xảy ra má»™t thảm há»a nà o đó.
- Lần đầu tiên tôi rÆ¡i và o thế giá»›i văn chÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng bây giá», khi tất cả đã kết thúc và cái chết của tôi đã nhãn tiá»n, tôi nhá»› lại ông ta vá»›i má»™t ná»—i khủng khiếp ! - Nghệ Nhân thì thầm vá»›i vẻ trang trá»ng và giÆ¡ má»™t cánh tay lên. – Vâng, ông ta đã là m cho tôi kinh hoà ng đến cá»±c Ä‘iểm, ôi, tháºt kinh hoà ng !
- Ai thế? – Ivan thì thầm gần nhÆ° không thà nh tiếng, sợ là m đứt mạch của ngÆ°á»i kể chuyện Ä‘ang cÆ¡n kÃch Ä‘á»™ng
- Tay biên táºp viên ấy mà , tôi nói vá» tay biên táºp viên ấy. Vâng, ông ta đã Ä‘á»c táºp bản thảo của tôi. Ông ta nhìn tôi nhÆ° thể má của tôi bị mụn nhá»t lở lói, rồi không hiểu sao ngó lảng và o góc phòng và tháºm chà còn cÆ°á»i khì khì vá»›i vẻ gượng gạo, vô cá»› vò nhà u táºp bản thảo và thở ằng ặc. Những câu ông ta há»i tôi, theo tôi, tháºt Ä‘iên rồ. Không nói gì vá» thá»±c chất cuốn tiểu thuyết, ông ta há»i tôi đủ chuyện, nà o tôi là ai, tôi từ đâu đến, tôi viết đã lâu chÆ°a, và tại sao trÆ°á»›c đây không nghe nói gì vá» tôi cả. Tháºm chà ông ta còn há»i má»™t câu mà theo quan Ä‘iểm của tôi là tháºm ngu ngốc: ai đã xúi tôi sáng tác cuốn tiểu thuyết vá» cái Ä‘á» tà i kỳ quặc nà y ?
Cuối cùng, ông ta đã là m cho tôi phát ngấy. Tôi há»i thẳng là ông ta có định in cuốn tiểu thuyết của tôi hay không ?
Lúc đó ông ta tá» ra luống cuống, bắt đầu lắp bắp những câu gì đó và tuyên bố rằng ông ta không thể giải quyết vấn Ä‘á» nà y má»™t mình được, rằng những thà nh viên khác của tòa soạn - mà cụ thể là các nhà phê bình Latunski và Ariman cùng nhà văn Mstilav Lavrovich - sẽ phải Ä‘á»c tác phẩm của tôi. Ông ta hẹn tôi đến sau hai tuần.
Sau hai tuần tôi đến, tiếp tôi là má»™t cô gái vá»›i hai con mắt chạy lệch xuống mÅ©i vì thÆ°á»ng xuyên nói dối.
- Äó là Lavsionnikova, thÆ° ký ban biên táºp, - Ivan cÆ°á»i khẩy nói, anh vốn rất quen biết cái thế giá»›i vừa được ngÆ°á»i khách của anh mô tả má»™t cách phẩn ná»™ đến váºy.
- Có thể thế, - ngÆ°á»i khách cắt ngang, - thế rồi cô ta hoà n lại cho tôi cuốn tiểu thuyết của tôi đã bị lấm lem và tÆ¡i tả Ä‘i khá nhiá»u. Cố tránh không nhìn thẳng và o mắt tôi, Lavsionnikova thông báo rằng hiện nay ban biên táºp đã đủ bản thảo cho cả hai năm vá» sau và vì váºy cái khả năng để in cuốn tiểu thuyết của tôi, nhÆ° cô ta diá»…n đạt, là bị loại trừ.
- Tôi còn nhá»› gì sau đó nữa ? - Nghệ Nhân lẩm bẩm, Ä‘Æ°a tay xoa thái dÆ°Æ¡ng. – Vâng, tôi chỉ nhá»› những cánh hoa rụng Ä‘á» trên trang bìa phụ và đôi mắt ngÆ°á»i bạn gái của tôi. Vâng, đôi mắt đó đến giá» tôi vẫn nhá»›.
Câu chuyện của ngÆ°á»i khách má»—i lúc má»™t trở nên rối rắm, má»—i lúc má»™t nhiá»u thêm những câu nói bá» dở. Anh nói gì đó vỠ“cÆ¡n mÆ°a tạt xiên†(2) và ná»—i tuyệt vá»ng trong chốn trú thân ở dÆ°á»›i tầng hầm, vá» việc anh còn chạy đến má»™t số nÆ¡i nà o đó nữa. Anh thì thầm hét lên rằng anh hoà n toà n tuyệt đối không đổ lá»—i cho ngÆ°á»i phụ nữ đã hối thúc anh đấu tranh !
- Tôi nhá»›, tôi còn nhá»› cái trang phụ trÆ°Æ¡ng đáng nguyá»n rủa ấy của tá» báo, - ngÆ°á»i khách lẩm bẩm và đưa hai ngón tay vẽ trong không khà hình trang báo, và Ivan Ä‘oán được từ những câu tiếp theo rối rắm và rá»i rạc của anh ta rằng có má»™t ông biên táºp nà o khác đã cho in má»™t Ä‘oạn dà i trÃch từ cuốn tiểu thuyết của ngÆ°á»i tá»± xÆ°ng mình là Nghệ Nhân.
Theo lá»i ngÆ°á»i khách, sau chÆ°a đầy hai ngà y, trên má»™t tá» báo khác xuất hiện bà i của nhà phê bình Ariman vá»›i đầu Ä‘á»: “ Kẻ thù núp dÆ°á»›i cánh biên táºp viênâ€, trong đó nói rằng ngÆ°Æ¡i khách của Ivan, lợi dụng sá»± ngây thÆ¡ và dốt nát của biên táºp viên, đã tìm cách tống lên mặt báo những lá»i biện há»™ cho Giêsu Christ.
- À, tôi nhớ, tôi nhớ! – Ivan thốt lên. – Nhưng tôi lại quên mất hỠcủa anh !
- Tôi nhắc lại, đừng Ä‘á»™ng đến há» của tôi, nó không còn nữa, - ngÆ°á»i khách nói. - Sá»± việc không phải là ở đó. Má»™t ngà y sau, trên tá» báo khác lại xuất hiện bà i báo ký tên Mstislav Lavrovich, trong đó tác giả đòi phải đánh, đánh tháºt mạnh, và o cái “chủ nghÄ©a Pilat†và kẻ sùng Chúa định tống (lại cái từ đáng nguyá»n rủa đó !) nó lên mặt báo.
Sá»ng sốt trÆ°á»›c cái từ “chủ nghÄ©a Pilatâ€, tôi mở tá» báo thứ ba ra. Ở đây có hai bà i: má»™t của Latunski, bà i thứ hai ký bằng hai chữ cái “N.Eâ€. Tôi bảo đảm vá»›i anh rằng so vá»›i bà i của Latunski; thì các tác phẩm của Ariman và Lavrovich có thể coi là chuyện đùa giỡn. Chỉ cần nói vá»›i anh rằng bà i báo của Latunski có đầu đỠ“ Má»™t tÃn đồ cá»±u giáo gây gổ†là đủ. Tôi mải Ä‘á»c các bà i báo viết vá» mình đến ná»—i không nháºn thấy nà ng đã bÆ°á»›c và o đứng trÆ°á»›c mặt tôi từ bao giá» vá»›i chiếc ô Æ°á»›t và những tá» báo cÅ©ng Æ°á»›t sÅ©ng trên tay. Cặp mắt nà ng nhÆ° bắn ra những tia lá»a, hai tay run rẩy và lạnh buốt. TrÆ°á»›c hết nà ng xô đến ôm tôi hôn, sau đó vừa đấm tay xuống mặt bà n vừa nói bằng giá»ng khản đặt rằng nà ng sẽ bá» thuốc Ä‘á»™c giết chết Latunski.
Ivan không hiểu sao thốt lên ầm ừ một cách ngượng nghịu, nhưng không nói gì.
- Rồi bắt đầu những ngà y tháºt ảm đạm. Cuốn tiểu thuyết đã viết xong, không còn việc gì để là m nữa, và cả hai chúng tôi sống bằng cách ngồi trên tấm thảm trải sà n cạnh lò sưởi và nhìn ngá»n lá»a. HÆ¡n nữa, bây giá» chúng tôi Ãt ở bên nhau hÆ¡n so vá»›i trÆ°á»›c kia. Nà ng thÆ°á»ng hay Ä‘i dạo. Và vá»›i tôi lại xảy ra chuyện kỳ quặc, nhÆ° thÆ°á»ng vẫn váºy trong Ä‘á»i tôi…Tôi bất ngá» có má»™t ngÆ°á»i bạn. Äúng, đúng thế, anh thá» hình dung xem, tôi nói chung không thÃch giao thiệp vá»›i má»i ngÆ°á»i, ở tôi có má»™t đặc tÃnh kỳ quặc là rất khó tiếp xúc vá»›i ngÆ°á»i khác, tôi Ä‘a nghi. Và – anh có tưởng tượng nổi không – trong lúc đó nhất thiết lại có má»™t ngÆ°á»i nà o đấy không biết trÆ°á»›c, bất ngá» và vẻ ngoà i có ma nà o biết được là giống cái gì, lại chui và o tâm hồn tôi; và đó là ngÆ°á»i mà tôi mến chuá»™ng nhất.
Thế là đúng và o cái thá»i gian đáng nguyá»n rủa ấy cánh cổng vÆ°á»n nhà chúng tôi mở ra; ngà y hôm đó tôi còn nhá»›, là và o tiết thu, ấm áp và dá»… chịu. Nà ng không có nhà .Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bÆ°á»›c và o cổng vÆ°á»n, Ä‘i lên nhà trên gặp tay chủ thầu xây dá»±ng có việc gì ấy. Sau đó anh ta Ä‘i xuống vÆ°á»n và rất nhanh chóng bắt quen vá»›i tôi, tá»± giá»›i thiệu vá»›i tôi là nhà báo. Tôi thÃch anh ta đến mức, anh tưởng tượng được không, cho đến táºn bây giá» tôi vẫn thỉnh thoảng nhắc đến và buồn nhá»› anh ta. Cà ng ngà y anh ta cà ng ghé đến tôi nhiá»u hÆ¡n. Tôi được biết rằng anh ta sống Ä‘á»™c thân, ở gần nhà tôi, cÅ©ng trong má»™t căn há»™ giống nhÆ° căn há»™ của tôi, nhÆ°ng ở chá»— anh ta cháºt chá»™i, và vân vân. Chẳng hiểu sao anh ta không má»i tôi đến chÆ¡i nhà mình. Còn vợ tôi thì không Æ°a anh ta đến cùng cá»±c. NhÆ°ng tôi bênh anh ta. Nà ng nói:
- Anh muốn là m gì tùy anh, nhÆ°ng em nói vá»›i anh là cái con ngÆ°á»i nà y gây cho em má»™t ấn tượng khó chịu.
Tôi cÆ°á»i. Tuy nhiên, thá»±c ra mà nói, anh ta có gì hấp dẫn tôi ? Sá»± thể có lẽ là ở chá»— nói chung con ngÆ°á»i sẽ chán ngắt, sẽ không thú vị gì nếu nhÆ° bên trong, trong đầu anh ta, không có Ä‘iá»u gì đó bất ngá». Aloyzi (vâng, tôi quên chÆ°a nói ngÆ°á»i quen má»›i của tôi tên là Aloyzi MogarÆ°t) có những Ä‘iá»u bất ngá» nhÆ° váºy trong đầu. Cụ thể là , trÆ°á»›c đó tôi chÆ°a bao giá» gặp, má»™t ngÆ°á»i nà o có đầu óc thông minh nhÆ° Aloyzi. Nếu nhÆ° tôi không hiểu ý nghÄ©a má»™t Ä‘oạn nà o đó trên báo, Aloyzi giảng giải cho tôi hiểu chỉ trong vòng má»™t phút, không hÆ¡n, thêm nữa, có thể thấy rõ là anh ta là m Ä‘iá»u đó má»™t cách vô cùng dá»… dà ng. CÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° váºy vá»›i các hiện tượng và các vấn Ä‘á» của cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y. NhÆ°ng không chỉ có thế, Aloyzi còn chinh phục tôi bởi lòng say mê văn há»c của mình. Anh ta chÆ°a chịu yên cho đến khi nà o chÆ°a đòi được tôi Ä‘á»c cho anh ta nghe toà n bá»™ cuốn tiểu thuyết của tôi từ dòng đầu đến dòng cuối; nghe xong anh ta nháºn xét vá» cuốn tiểu thuyết bằng những lá»i rất tốt đẹp, nhÆ°ng vá»›i má»™t sá»± chÃnh xác đến kinh ngạc, dÆ°á»ng nhÆ° chÃnh anh ta có mặt lúc đó kể cho tôi nghe toà n bá»™ những nháºn xét của tay biên táºp viên liên quan đến cuốn tiểu thuyết nà y. Anh ta nói trăm Ä‘iá»u đúng cả trăm. Ngoà i ra, anh ta còn giải thÃch vá»›i tôi má»™t cách tuyệt đối chÃnh xác, tại sao tiểu thuyết của tôi không thể Ä‘em in được và tôi đóan là điá»u đó không lầm. Anh ta nói thẳng: chÆ°Æ¡ng nà y, chuÆ¡ng ná» là không thể chấp nháºn…
Các bà i báo vẫn không chấm dứt. Vá»›i những bà i đầu tiên, tôi chỉ cÆ°á»i giá»…u. NhÆ°ng chúng xuất hiện cà ng nhiá»u, thái Ä‘á»™ của tôi đối vá»›i chúng cà ng thay đổi. Giai Ä‘oạn thứ hai là giai Ä‘oạn ngạc nhiên. Có má»™t cái gì đấy rất gượng gạo và thiếu tá»± tin toát ra trong từng dòng má»™t của các bà i báo đó, mặc dù giá»ng Ä‘iệu của chúng có vẻ rất hùng hổ và tá»± tin. Tôi có cảm tưởng rằng – và tôi không thể nà o dứt bỠđược cái cảm tưởng đó – tác giả của các bà i báo nà y viết không phải những Ä‘iá»u há» muốn nói, và sá»± giáºn dữ của há» là do chÃnh Ä‘iá»u đó gây ra. Rồi tiếp theo đấy, anh hiểu không, bắt đầu giai Ä‘oạn thứ ba – giai Ä‘oạn kinh sợ. Không, không phải sợ những bà i báo đó, anh hiểu cho, mà là má»™t ná»—i kinh hoà ng trÆ°á»›c những sá»± việc khác, hoà n toà n không có liên quan gì tá»›i các bà i báo hoặc cuốn tiểu thuyết của tôi. Chẳng hạn, tôi cảm thấy sợ bóng tối. Tóm lại, bắt đầu giai Ä‘oạn bị bệnh tâm thần.. Chỉ cần vừa tắt đèn trong căn buồng nhá», là tôi cảm thấy nhÆ° có má»™t con bạch tuá»™c nà o đó vá»›i những chiếc vòi rất dà i và lạnh buốt chui và o cá»a sổ, mặc dù cá»a được đóng kÃn. Và tôi phải ngủ không tắt đèn.
NgÆ°á»i yêu của tôi thay đổi rất nhiá»u (tất nhiên là tôi không nói vá»›i nà ng vá» chuyện con bạch tuá»™c, nhÆ°ng nà ng vẫn thấy có má»™t chuyện gì đó không ổn xảy ra vá»›i tôi), nà ng gầy sút Ä‘i và trở nên xanh xao, ngừng bặt tiếng cÆ°á»i và cứ cầu xin tôi tha thứ việc nà ng đã khuyên tôi trÃch đăng má»™t Ä‘oạn của cuốn tiểu thuyết. Nà ng nà i nỉ tôi hãy vứt bá» hết má»i thứ, Ä‘i xuống miá»n Nam, đến Biển Äen, Ä‘em tiêu hết số tiá»n còn lại của má»™t trăm ngà n rúp kia cho chuyến Ä‘i nà y.
Nà ng nà i nỉ rất dai dẳng; và tôi, để khá»i tranh cãi (có má»™t cái gì đấy mách vá»›i tôi rằng tôi sẽ không Ä‘i xuống Biển Äen được), đã hứa vá»›i nà ng là tôi sẽ thá»±c hiện Ä‘iá»u đó trong mấy ngà y tá»›i. Nà ng nói rằng nà ng sẽ tá»± mình Ä‘i lấy vé cho tôi. Thế là tôi rút toà n bá»™ số tiá»n của tôi, tức là khoảng mÆ°á»i ngà n rúp, và trao hết cho nà ng.
- Sao lại nhiá»u thế? – nà ng ngạc nhiên.
Tôi nói vá»›i nà ng má»™t Ä‘iá»u gì đó đại loại nhÆ° tôi sợ kẻ trá»™m và nhá» nà ng giữ há»™ số tiá»n đó cho đến khi tôi lên Ä‘Æ°á»ng. Nà ng cầm tiá»n, bá» và o vÃ, hôn tôi và nói rằng đối vá»›i nà ng được chết còn nhẹ nhà ng hÆ¡n là bá» tôi má»™t mình trong tình trạng nhÆ° thế nà y, nhÆ°ng ở nhà đang đợi nà ng, và nà ng phải khuất phục sá»± cần thiết, ngà y mai nà ng sẽ đến. Nà ng khẩn cầu tôi đừng sợ hãi gì cả.
Lúc đó là hoà ng hôn của má»™t ngà y giữa tháng MÆ°á»i. Nà ng Ä‘i khá»i, tôi nằm xuống Ä‘ivăng rồi thiếp Ä‘i không báºt đèn. Tôi tỉnh dáºy bởi cái cảm giác rằng con bạch tuá»™c đã ở trong phòng tôi. Sá» soạng trong bóng tối, mãi tôi má»›i báºt được đèn. Äồng hồ chỉ hai giỠđêm. Khi Ä‘i nằm tôi bắt đầu nhuốm bệnh, còn khi tỉnh dáºy tôi đã là ngÆ°á»i ốm thá»±c sá»±. Tôi bá»—ng có cảm giác nhÆ° mà n đêm Ä‘en mùa thu sẽ ép vỡ kÃnh cá»a sổ, chảy trà n và o phòng, và tôi sẽ sặc sụa trong đó nhÆ° trong má»™t biển má»±c. Tôi trở dáºy thà nh ngÆ°á»i không còn ká»m chế nổi bản thân mình. Tôi hét lên, trong đầu tôi nảy sinh ra ý nghÄ© phải chạy đến vá»›i má»™t ai đó, dù cho là đến vá»›i tay chủ thầu xây dá»±ng ở nhà trên. Tôi váºt lá»™n vá»›i mình nhÆ° má»™t kẻ mất trÃ. Phải cố lắm tôi má»›i đủ sức để lê đến bên lò sưởi và đốt củi lên. Khi lá»a đã bén và reo báºp bùng trong lò, tôi bá»—ng nhiên cảm thấy dá»… chịu hÆ¡n. Tôi chạy ra phòng ngoà i và báºt đèn, tìm thấy ở đó má»™t chai rượu vang trắng, mở nút uống thẳng từ miệng chai. NhỠđó mà ná»—i sợ hãi dịu bá»›t Ä‘i má»™t chút, đến mức Ãt ra thì tôi cÅ©ng không còn phải chạy đến vá»›i tay chủ thầu xây dá»±ng ở nhà trên, mà quay lại bên lò sưởi. Tôi mở cá»a lò, hÆ¡i nóng tá»a ra rát bá»ng mặt và tay tôi, và tôi thì thầm.:
- Em hãy Ä‘oán ra rằng anh Ä‘ang gặp tai há»a. Em hãy đến ngay, hãt đến, hãy đến ngay Ä‘i !
NhÆ°ng không ai đến cả. Ngá»n lá»a reo trong lò sưởi, mÆ°a quất và o cá»a sổ. Và lúc đó đã xảy ra Ä‘iá»u cuối cùng. Tôi rút từ trong ngăn bà n ra những táºp bản thảo đánh máy của cuốn tiểu thuyết và những cuốn vở chép tay rồi bắt đầu đốt. Là m việc đó khó đến khủng khiếp, vì những tá» giấy dà y đặc chữ rất khó cháy. Toạc cả móng tay, tôi cà o xé từng trang giấy, đặt chúng dá»±ng đứng giữa những thanh củi và dùng que thông lò khá»u Ä‘i láºt lại. Thỉnh thoảng tro lại nhÆ° ngăn cản tôi, là m tắt lá»a, nhÆ°ng tôi váºt lá»™n vá»›i nó, và cuốn tiểu thuyết, mặc dù cưỡng lại rất kịch liệt, cuối cùng cÅ©ng đã phải chết. Những từ quen thuá»™c thấp thoáng hiện trÆ°á»›c mắt tôi, ngá»n lá»a và ng không gì cưỡng nổi cứ bốc cao dần lên trên từng trang giấy, nhÆ°ng những từ, những chữ dù sao vẫn hiện ra…Chúng chỉ biến mất khi tá» giấy đã cháy Ä‘en và tôi dùng que thông lò Ä‘iên khùng Ä‘áºp tro cho tÆ¡i vụng ra.
Và o lúc đó có má»™t ngÆ°á»i nà o đấy cà o nhẹ và o mặt kÃnh cá»a sổ. Tim tôi vá»t lên, tôi nhét vá»™i cuốn vở cuối cùng và o lò, nhảy bổ ra mở cá»a. Nối từ gian nhà hầm lên cá»a dẫn ra sân là những báºc tam cấp bằng gạch. Vừa vấp. tôi vừa chạy ra khẽ há»i:
- Ai đó ?
Má»™t giá»ng nói, giá»ng của nà ng, đáp lá»i tôi:
- Em đây !
Không hiểu bằng cách nà o tôi mở được ổ khóa. Vừa bÆ°á»›c qua cá»a và o trong nhà , nà ng ngã và o tôi, cả ngÆ°á»i Æ°á»›t sÅ©ng, run rẩy, lạnh buốt, tóc sổ tung. Tôi chỉ có thể thốt lên nổi má»™t lá»i:
- Em… em ? – và giá»ng tôi ngất lịm Ä‘i.
Rồi chúng tôi chạy xuống dÆ°á»›i tầng hầm. Ở phòng ngoà i nà ng cởi nhanh áo măng tô, và chúng tôi vá»™i vả bÆ°á»›c và o phòng thứ nhất. Khẽ hét lên má»™t tiếng, nà ng thò đôi tay trần và o lò lá»a, ném ra sà n cái cuối cùng còn lại trong đó, má»™t táºp vở đã bắt đầu bắt lá»a phÃa dÆ°á»›i. Khói láºp tức bốc lên mù mịt khắp phòng. Tôi dùng chân dáºp tắt ngá»n lá»a, còn nà ng ngã xuống Ä‘ivăng và đột ngá»™t òa lên khóc nức nở, tiếng khóc không kìm lại được.
Khi nà ng đã dịu đi, tôi nói:
- Anh căm thù cuốn tiểu thuyết nà y, và anh sợ. Anh ốm rồi. Anh sợ.
Nà ng ngồi dáºy và nói:
- Ôi, lạy Chúa, anh ốm quá. Mà vì sao lại thế nà y, vì sao? Nhưng em sẽ cứu anh, em sẽ cứu anh. Tại sao lại thế nà y ?
Tôi trông thấy cặp mắt sÆ°ng má»ng vì khói và nÆ°á»›c mắt của nà ng, cảm thấy bà n tay lạnh giá của nà ng vuốt ve trên trán tôi.
- Em sẽ chữa cho anh, em sẽ chữa cho anh khá»i, - nà ng lắp bắp, bám chặt lấy vai tôi, - rồi anh sẽ khôi phục lại cuốn tiểu thuyết. Ôi, tại sao, tại sao em lại không giữ lại ở chá»— em má»™t bản !
Nà ng nhe răng ra vì cáu giáºn, bất lá»±c, nói thêm má»™t Ä‘iá»u gì đó không rõ, rồi mÃm chặt đôi môi, bắt đầu thu dá»n và vuốt phẳng những tá» giấy đã bị cháy dở. Phần còn lại là má»™t chÆ°Æ¡ng nà o đó ở giữa cuốn tiểu thuyết, nhÆ°ng tôi không nhá»› là chÆ°Æ¡ng nà o nữa. Nà ng cẩn tháºn xếp những trang cháy dở thà nh má»™t táºp, lấy giấy gói kỹ, buá»™c lại bằng má»™t dải nÆ¡. Tất cả những cá» Ä‘á»™ng của nà ng chứng tá» rằng nà ng rất cÆ°Æ¡ng quyết và là m chủ mình. Nà ng đòi rượu vang ; uống xong má»™t cốc, nà ng cất tiếng nói đã bình tÄ©nh hÆ¡n:
- Chúng ta đã phải trả giá cho sá»± dối trá nhÆ° thế đấy, - nà ng nói, - và em không muốn chúng mình dối trá thêm nữa. Em có thể ở lại vá»›i anh bây giá», nhÆ°ng em không muốn là m Ä‘iá»u ấy bằng cách nhÆ° thế nà y. Em không muốn cho ngÆ°á»i đó suốt Ä‘á»i nghÄ© rằng em đã trốn Ä‘i ban đêm. NgÆ°á»i đó chÆ°a bao giá» là m Ä‘iá»u gì ác vá»›i em. Anh ấy bị gá»i Ä‘i bất ngá», ở nhà máy xảy ra đám cháy. NhÆ°ng anh ấy sắp trở vá». Em sẽ thú nháºn tất cả vá»›i anh ấy sáng mai, em sẽ nói rằng em yêu ngÆ°á»i khác, và em sẽ trở lại vá»›i anh, trở lại vÄ©nh viá»…n. Anh hãy trả lá»i Ä‘i, hay là anh không muốn em là m Ä‘iá»u đó?
- Ôi em tá»™i nghiệp của anh, em yêu quý, - tôi nói vá»›i nà ng, - anh sẽ không để cho em là m nhÆ° thế đâu. Anh sẽ gặp những tai há»a lá»›n, và anh không muốn để em phải chết cùng anh.
- Chỉ có nguyên nhân ấy thôi Æ° ? – nà ng há»i và ghé sát cặp mắt của mình và o mắt tôi.
- Chỉ có nguyên nhân ấy.
Nà ng sôi nổi hẳn lên, vòng tay qua cổ ghì chặt lấy tôi, nói:
- Em sẽ chết cùng anh. Sáng mai em sẽ đến với anh.
Và rồi cái cuối cùng mà tôi nhá»› trong cuá»™c Ä‘á»i của tôi, là má»™t dải ánh sáng hắt ra từ căn phòng ngoà i, và trong dải ánh sáng đó là mái tóc nà ng chảy xoã, chiếc mÅ© bêrê và đôi mắt đầy quả quyết của nà ng. Tôi còn nhá»› bóng nà ng nổi Ä‘en thẫm trên ngưỡng cá»a và gói giấy trắng nà ng cầm trong tay.
- Anh muốn tiá»…n em vá», nhÆ°ng anh không còn đủ sức để quay lại đây má»™t mình, anh sợ.
- Anh đừng sợ. Anh hãy gắng chịu và i giá» nữa. Sáng mai em sẽ đến vá»›i anh. – Äó là những lá»i cuối cùng của nà ng trong cuá»™c Ä‘á»i tôi…
- Xuỵt ! - ngÆ°á»i khách bá»—ng cắt ngang lá»i mình và giÆ¡ ngón tay lên. – Äêm trăng hôm nay xao Ä‘á»™ng quá.
NgÆ°á»i khách ra khuất ngoà i bancông. Ivan nghe có tiếng bánh xe lăn trên hà nh lang, tiếng ai đó kêu rên hoặc khóc nức nở.
Khi tất cả đã yên lặng, ngÆ°á»i khách quay lại và thông báo, rằng phòng 120 đã có ngÆ°á»i ở. NgÆ°á»i ta vừa chở đến má»™t ngÆ°á»i cứ luôn mồm đòi trả lại đầu. Hai ngÆ°á»i bệnh cùng im lặng má»™t lúc lâu đầy lo lắng, nhÆ°ng rồi há» cÅ©ng bình tÄ©nh trở lại và tiếp tục câu chuyện bá» dở. NgÆ°á»i khách đã bắt đầu mở miệng, nhÆ°ng cái đêm hôm nay quả là xao Ä‘á»™ng, trong hà nh lang vẫn còn nghe có tiếng ngÆ°á»i, và anh nói và o tai Ivan khẽ đến ná»—i những gì anh kể ra, chỉ có má»™t mình nhà thÆ¡ được biết, nếu không kể câu đầu tiên sau đây:
- Äúng mÆ°á»i lăm phút sau khi nà ng ra vá», có tiếng ngÆ°á»i gõ và o cá»a sổ phòng tôi…
Có vẻ nhÆ° những Ä‘iá»u ngÆ°á»i bệnh thì thầm kể là rất xúc Ä‘á»™ng đối vá»›i anh. Những cÆ¡ mặt anh chốc chốc lại giần giáºt. Äôi mắt anh lá»™ vẻ kinh hoà ng và căm giáºn. NgÆ°á»i kể chuyện chỉ tay vá» má»™t nÆ¡i nà o đó phÃa mặt trăng (mà nó đã từ lâu lặn khuất khá»i bancông). Chỉ đến khi không còn nghe thấy bất kỳ tiếng Ä‘á»™ng nà o từ ngoà i vá»ng và o nÅ©a, ngÆ°á»i khách má»›i lùi ra xa Ivan má»™t chút và cất giá»ng to hÆ¡n:
- Vâng, thế là và o má»™t đêm giữa tháng Giêng, cÅ©ng mặc chiếc áo măng tô đó nhÆ°ng đã mất hết cúc (3), tôi co quắp ngÆ°á»i vì lạnh đứng trong mảnh sân nhà mình. PhÃa sau tôi là những đống tuyết phủ lấp tất cả các bụi tá» Ä‘inh hÆ°Æ¡ng, còn trÆ°á»›c mặt và phÃa dÆ°á»›i là những ô cá»a sổ được chiếu ánh sáng yếu á»›t và bị mà n che kÃn; tôi quỳ sát xuống chiếc cá»a sổ đầu tiên và lắng nghe – trong các gian phòng của tôi vang lên tiếng máy hát. Äó là tất cả những gì tôi nghe được. NhÆ°ng tôi không thể nhìn thấy gì cả. Äứng ở đó má»™t lúc, tôi bÆ°á»›c qua cổng vÆ°á»n Ä‘i ra ngõ phố nhá». Bão tuyết. Má»™t con chó chạy xô và o chân tôi là m tôi hoảng sợ. Tôi chạy sang phÃa bên kia Ä‘Æ°á»ng. Cái lạnh và ná»—i sợ hãi trở thà nh ngÆ°á»i bạn đồng hà nh thÆ°á»ng xuyên của tôi, đã là m cho tôi phát Ä‘iên lên. Tôi không còn nÆ¡i nà o để Ä‘i nữa, và điá»u Ä‘Æ¡n giản nhất, tất nhiên, là đâm đầu xuống dÆ°á»›i bánh tầu Ä‘iện ở ngay trên Ä‘Æ°á»ng phố mà con ngõ hẻm của tôi đổ ra. Từ xa, tôi đã trông thấy những chiếc há»™p đóng băng sáng trÆ°ng đó và nghe tiếng rÃt rùng rợn của chúng trên Ä‘Æ°á»ng thép giá lạnh. NhÆ°ng anh bạn hà ng xóm thân mến ạ, ná»—i sợ đã thấm và o từng tế bà o cÆ¡ thể của tôi. Và tôi cÅ©ng sợ tà u Ä‘iện hệt nhÆ° sợ con chó kia. Äúng váºy, trong cả khu nhà nà y không má»™t ai có bệnh nặng hÆ¡n căn bệnh của tôi, tôi xin cam Ä‘oan nhÆ° váºy vá»›i anh.
- NhÆ°ng anh có thể cho cô ấy biết tin, - Ivan nói, tá» vẻ thông cảm vá»›i ngÆ°á»i bệnh đáng thÆ°Æ¡ng, - hÆ¡n nữa, cô ấy còn giữ tiá»n của anh kia mà ? Cô ấy tất nhiên vẫn còn giữ chứ?
- Äiá»u đó anh không phải nghi ngá», tất nhiên nà ng vẫn còn giữ. NhÆ°ng hình nhÆ° anh vẫn chÆ°a hiểu tôi ? Hay là đúng hÆ¡n, tôi đã mất Ä‘i cái khả năng mô tả má»™t Ä‘iá»u gì đó, cái khả năng mà tôi đã từng có trÆ°á»›c đây. HÆ¡n nữa, tôi tháºt không tiếc nó lắm, vì rằng nó không cần cho tôi nữa. Nếu nhÆ° tôi viết, thì trÆ°á»›c mặt nà ng, - ngÆ°á»i khách sùng kÃnh nhìn ra phÃa bóng đêm, - sẽ là lá thÆ° từ nhà thÆ°Æ¡ng Ä‘iên đến. Chẳng lẽ có thể gá»i thÆ° Ä‘i từ má»™t địa chỉ nhÆ° váºy sao? Má»™t ngÆ°á»i bị bệnh Ä‘iên ? Anh đùa đấy, anh bạn ạ ! Là m cho nà ng thêm bất hạnh Æ° ? Không, tôi không đủ sức để là m chuyện ấy.
Ivan không thể phản bác Ä‘iá»u đó được, nhà thÆ¡ chỉ im lặng thông cảm vá»›i ngÆ°á»i khách, cùng Ä‘au khổ vá»›i anh. Còn Nghệ Nhân, trong ná»—i Ä‘au của những kỹ niệm của mình ngồi lắc lÆ° mái đầu Ä‘á»™i chiếc mÅ© Ä‘en và nói:
- Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bất hạnh ! NhÆ°ng thá»±c ra, tôi hy vá»ng là nà ng đã quên tôi rồi!
- Nhưng anh có thể là nh bệnh… - Ivan rụt rè nói.
- Bệnh tôi không thể chữa khá»i, - ngÆ°á»i khách bình thản đáp, - khi St’ravinski nói rằng sẽ trả tôi lại cho cuá»™c sống, tôi không tin anh ấy. Anh ấy nhân đạo và muốn an ủi tôi. Tôi cÅ©ng không phủ nháºn là bây giá» tôi có khá hÆ¡n nhiá»u. Mà tôi dừng lại ở chá»— nà o rồi nhỉ ? ..Băng giá, những toa tà u Ä‘iện phóng nhÆ° bay…tôi được biết rằng bệnh viện nà y đã mở cá»a, và tôi Ä‘i bá»™ qua suốt thà nh phố để đến đây. Tháºt là má»™t việc Ä‘iên rồ ! Có lẽ tôi đã phải chết cóng khi ra khá»i thà nh phố, nếu nhÆ° không có má»™t sá»± tình cỠđã cứu thoát tôi. Cách trạm gát và o thà nh phố bốn cây số có má»™t chiếc xe tải bị há»ng má»™t cái gì đó, và tôi đến gặp lái xe, cÅ©ng tháºt đáng ngạc nhiên là anh ta đã thÆ°Æ¡ng tình tôi. Chiếc xe Ä‘i đến đây, anh ta cho tôi Ä‘i nhá». Tôi chỉ bị cóng chết mất mấy ngón chân trái. NhÆ°ng cái đó ngÆ°á»i ta đã chữa là nh cho tôi rồi. Tôi ở đây đã được bốn tháng, và anh biết không, tôi thấy là nÆ¡i nà y cÅ©ng không đến ná»—i tồi. Äừng vẽ vá»i ra cho mình những kế hoạch quá lá»›n, ngÆ°á»i láng giá»ng quý mến ạ, đúng thế ! Tôi chẳng hạn, tôi đã từng muốn Ä‘i vòng quanh khắp cả quả địa cầu. NhÆ°ng hóa ra số pháºn không chiá»u mình. Tôi chỉ được thấy má»™t mẩu không lấy gì là m lá»›n lắm của cái địa cầu đó. Tôi nghÄ© rằng nÆ¡i đây chÆ°a phải là chốn tốt đẹp nhất trên mặt đất nà y, nhÆ°ng tôi nhắc lại, nó cÅ©ng không đến ná»—i tồi lắm. Mùa hè sắp tá»›i rồi, và trên bancông những dây trÆ°á»ng xuân sẽ vÆ°Æ¡n cà nh sum suê nhÆ° Praskovia Phedorovna đã hứa hẹn. Chùm chìa khóa nà y sẽ mở rá»™ng khả năng của tôi. Äêm đêm sẽ có trăng. á»’, nó đã Ä‘i khuất mất rồi ! Không khà dần dần trở nên mát mẻ. Trá»i đã quá ná»a đêm. Thôi, tôi phải vỠđây.
- Anh hãy nói cho tôi biết Ä‘i, rồi cái gì xảy ra vá»›i Iesua và Pilat sau đó ? – Ivan há»i. – Tôi cầu xin đấy, tôi muốn biết.
- á»’ không, không, - mặt ngÆ°á»i khách bá»—ng nhiên co giáºt má»™t cách Ä‘au Ä‘á»›n, - tôi không thể nhá»› lại cuốn tiểu thuyết của tôi mà không cảm thấy hãi hùng. Mà ngÆ°á»i quen của anh ở công viên hồ Pat’riarsi sẽ là m Ä‘iá»u đó tốt hÆ¡n tôi. Cảm Æ¡n anh đã cùng tôi nói chuyện. Chà o anh.
Ivan còn chÆ°a kịp định thần thì tấm lÆ°á»›i thép trên bancông đã khép lại vá»›i má»™t tiếng vang khe khẽ, và ngÆ°á»i khách biến mất.
------------------
CHÚ THÃCH
(1) BezdomnÆ°i: tiếng Nga có nghÄ©a là kẻ không nhà . Thá»i đó các văn nghệ sÄ© hay lấy bút danh theo… “tinh thần thá»i đại†nhÆ° váºy, chẳng hạn nhÆ°: BednÆ°i (nghèo khổ), Gorki (Ä‘au khổ), GolodnÆ°i (đói khổ), BezÆ°menski (kẻ không tên)…
(2) CÆ¡n mÆ°a tạt xiên : hình ảnh trong bà i thÆ¡ “ Trở vá»â€ của nhà thÆ¡ Maiakovski:
“Tôi muốn cho đất nước hiểu tôi
Äất nÆ°á»›c không hiểu - biết là m sao Ä‘Ã nh váºy
Äất nÆ°á»›c thân yêu tôi lánh sang bên
NhÆ° giá»t mÆ°a rà o gió tạt xiên.â€
(3) “…đã mất hết cúcâ€: chi tiết nà y ngụ ý rằng Nghệ Nhân đã bị bắt ngay đêm đó và ở tù má»›i ra. Vì và o thá»i đó ở nhà tù, những ngÆ°á»i bị bắt Ä‘á»u bị cắt hết cúc trên áo quần. Liên hệ chi tiết nà y vá»›i chi tiết “…có tiếng ngÆ°á»i gõ và o cá»a sổ phòng tôi…†ở trên.
Tà i sản của leminhchau
02-06-2009, 07:57 PM
Tiếp Nháºp Ma Äạo
Tham gia: Jun 2008
Äến từ: vietnam
Bà i gởi: 74
Thá»i gian online: 2 phút 16 giây
Thanks: 0
Thanked 6 Times in 5 Posts
NGHỆ NHÂN VÀ MARGARITA Tác giả: MIKHAIL BULGACOV
ChÆ°Æ¡ng 14
KHà KHEN THAY GÀ TRá»NG !
Thần kinh không chịu Ä‘á»±ng nổi, nhÆ° ngÆ°á»i ta nói, và Rimski không đợi đến khi biên bản được láºp xong, chạy vá»™i vá» phòng là m việc của mình. Ông ta ngồi xuống sau bà n và đưa cặp mắt nhÆ° bốc lá»a nhìn những tá» giấy bạc mÆ°á»i rúp ma quái nằm trÆ°á»›c mặt. Äầu óc phó giám đốc tà i chÃnh nhÆ° bị mụ mẫm Ä‘i. Từ phÃa ngoà i vá»ng đến tiếng ồn Ä© Ä‘á»u Ä‘á»u. NgÆ°á»i xem từ trong nhà hát Tạp Kỹ ùa nhau đổ ra Ä‘Æ°á»ng phố. Cái thÃnh giác đã trở nên cá»±c nhạy của phó giám đốc tà i chÃnh bá»—ng bắt được má»™t hồi còi chói tai của công an. Riêng bản thân nó cÅ©ng đã chÆ°a bao giá» hứa hẹn Ä‘iá»u gì tốt là nh, còn khi nó được láºp lại và cùng vá»›i nó là má»™t hồi còi khác nổi lên, đầy quyá»n uy và kéo dà i hÆ¡n, rồi tiếp theo đó hoà nháºp và o vá»›i chúng là những tiếng cÆ°á»i hô hố nghe rất rõ, tháºm chà cả những tiếng hò la chế giá»…u, thì Rimski láºp tức hiểu ra rằng ngoà i phố Ä‘ang diá»…n ra má»™t cái gì đó còn bê bối, còn tồi tệ hÆ¡n nhiá»u. Và rằng cái gì đó nà y, dù ông ta có muốn mặc xác nó đến mấy, vẫn cứ có liên quan hết sức chặt chẽ tá»i buổi biểu diá»…n vừa rồi của nhà ảo thuáºt và các trợ lý của ông ta. Phó giám đốc tà i chÃnh thÃnh nhạy quả đã không lầm tà nà o.
Chỉ vừa nhìn qua cá»a sổ xuống Ä‘Æ°á»ng Sadovaia, khuôn mặt Rimski bá»—ng méo xệch Ä‘i, và ông ta không còn thì thầm nữa, mà rÃt lên:
- Ta đã biết mà !
Trong là n ánh sáng của những ngá»n đèn Ä‘Æ°á»ng cá»±c mạnh, Rimski trông thấy trên vÄ©a hè ngay phÃa dÆ°á»›i cá»a sổ của mình má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà mặc Ä‘á»™c áo cánh lót, quần đùi mà u tÃm than. Trên đầu chị ta, thá»±c ra mà nói, còn có má»™t chiếc mÅ©, và ngoà i ra tay cầm cây ô.
Xung quanh ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đang ở trong trạng thái hoảng loạn đến cá»±c Ä‘iểm, khi thì ngồi thụp xuống Ä‘Æ°á»ng, khi thì tìm cách bá» chạy Ä‘i đâu đó, là má»™t đám đông nhốn nháo phát ra chÃnh cái tiếng cÆ°á»i hô hố ná» là m cho phó giám đốc tà i chÃnh lạnh toát cả sống lÆ°ng. Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chạy cuống quÃt quanh chị ta, cố cởi ra khá»i ngÆ°á»i mình chiếc áo măng tô mùa hè nhÆ°ng vì quá nôn nóng nên không thể nà o thoát khá»i ống áo bị vÆ°á»›ng nÆ¡i tay.
Tiếng kêu la và tiếng cÆ°á»i còn vang lên ở má»™t chá»— khác, cụ thể là ở cạnh cổng ra và o bên trái. Quay đầu sang phÃa đó, Grigori Danilovich Rimski trông thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà thứ hai trên mình mặc bá»™ đồ mà u hồng. Cô ta nhảy từ lòng phố lên vÄ©a hè, tìm cách chạy trốn và o cổng của ngôi nhà , nhÆ°ng bị đông ngÆ°á»i xem từ phÃa trong chạy ra cháºn mất Ä‘Æ°á»ng, và chị chà ng nạn nhân của sá»± nhẹ dạ của chÃnh mình và của lòng ham thÃch ăn chÆ¡i, bị đánh lừa bởi hãng buôn của tay Phagot Ä‘á»™c địa, lúc nà y chỉ mÆ¡ Æ°á»›c có má»™t Ä‘iá»u: được chui khuất xuống đất. Má»™t ngÆ°á»i công an vừa chạy vá» phÃa ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bất hạnh ná» vừa thổi còi váng tai, còn chạy theo sau anh ta là má»™t đám thanh niên Ä‘á»™i mÅ© lưỡi trai dáng Ä‘iệu vui vẻ - chÃnh há» Ä‘ang phát ra những tiếng cÆ°á»i hô hố và tiếng hò la chế giá»…u.
Má»™t tay xà Ãch gầy gò để râu phóng nhÆ° bay đến bên ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ở trần thứ nhất, dừng sững con ngá»±a xÆ°Æ¡ng xẩu mệt lá» ngay trÆ°á»›c mặt chị ta. Khuôn mặt ngÆ°á»i xà Ãch nhếch lên trong má»™t nụ cÆ°á»i đắc ý.
Rimski nắm tay Ä‘áºp lên đầu mình, nhổ má»™t bãi nÆ°á»›c bá»t và nhảy lùi khá»i cá»a sổ.
Ông ta ngồi má»™t lúc cạnh bà n, lắng nghe âm thanh ngoà i phố. Tiếng còi vang lên ở những chá»— khác nhau đã đạt đến tá»™t Ä‘iểm, rồi sau đó bắt đầu lắng dần xuống, Rimski ngạc nhiên trÆ°á»›c vụ việc lá»™n xá»™n được dẹp Ä‘i quá chóng vánh đến mức bất ngá».
Äã đến lúc phải hà nh Ä‘á»™ng, phải uống cạn cái chén đắng cay của trách nhiệm. Máy Ä‘iện thoại đã được sá»a chữa trong thá»i gian diá»…n ra phần ba của chÆ°Æ¡ng trình biểu diá»…n, cần phải gá»i, phải thông báo vá» sá»± việc vừa xảy ra, phải cầu xin giúp đỡ, trốn bá» trách nhiệm, đổ tất cả lên đầu Likhodeev, che chắn cho mình và vân vân…Tháºt là quá»· quái ! Viên phó giám đốc bối rối đã hai lần đặt tay lên ống nghe rồi lại hai lần bá» tay ra. Bá»—ng nhiên, trong sá»± im lặng tuyệt đối của gian phòng là m việc, cá»— máy Ä‘iện thoại tá»± mình Ä‘á»™t ngá»™t réo chuông thẳng và o mặt phó giám đốc tà i chÃnh, và ông ta rùng mình lạnh toát ngÆ°á»i, “Thần kinh mình quả là đã nhảo ra mất rồiâ€, - Rimski thoáng nghÄ© và nhấc ông nghe lên. NhÆ°ng ngay láºp tức ông ta giáºt bắn ngÆ°á»i, mặt trắng bệch ra nhÆ° tá» giấy. Má»™t giá»ng Ä‘Ã n bà khe khẽ nhÆ°ng đồng thá»i suồng sã và hÆ° đốn thì thà o trong ốngnghe:
- Rimski, đừng có gá»i Ä‘iện thoại Ä‘i đâu cả, không thì khốn đấy !
Rồi ống nghe láºp tức im lặng nhÆ° tá». Cảm thấy sống lÆ°ng nổi gai ốc, phó giám đốc tà i chÃnh đặt ống nghe xuống và không hiểu sao lại Ä‘Æ°a mắt liếc nhìn ra ô cá»a sổ phÃa sau lÆ°ng. Qua những cà nh cây phong thÆ°a thá»›t và còn Ãt lá xanh, ông ta trông thấy mặt trăng Ä‘ang trôi trong má»™t đám mây trong suốt.
Không hiểu vì sao mắt cứ dán chặt và o những cà nh cây, Rimski nhìn mãi lên đó và cà ng nhìn, ông ta cà ng cảm thấy nỗi sợ hãi mỗi lúc một mãnh liệt hơn.
Cố táºp trung hết nghị lá»±c, phó giám đốc tà i chÃnh cuối cùng cÅ©ng quay ngÆ°á»i khá»i ô cá»a sổ sáng ánh trăng và đứng dáºy. Bây giá» hoà n toà n không thể nói gì đến chuyện gá»i Ä‘iện thoại Ä‘i đâu nữa, bây giỠông ta chỉ nghÄ© đến má»—i má»™t Ä‘iá»u - là m thế nà o để nhanh chóng rá»i khá»i nhà hát.
Phó giám đốc tà i chÃnh lắng tai nghe, cả toà nhà im lìm. Rimski hiểu rằng đã từ lâu ông ta chỉ còn lại má»™t mình trên khắp cả tầng hai, và khi nghÄ© đến Ä‘iá»u đó, Rimski cảm thấy má»™t ná»—i sợ hãi trẻ con không cưỡng nổi bao trùm toà n thân. Phó giám đốc tà i chÃnh không thể không rùng mình khi hình dung rằng ông ta sẽ phải má»™t mình theo những hà nh lang vắng vẻ Ä‘i xuống dÆ°á»›i theo cầu thang. Ông ta hối hả túm lấy những tá» mÆ°á»i rúp ma quái nằm trên bà n, nhét chúng và o cặp và hắng giá»ng ho, cố bằng cách đó là m cho mình mạnh bạo lên, dù chỉ là Ãt nhiá»u. Tiếng ho nghe khà n khà n, yếu á»›t. Äúng lúc đó, Rimski bá»—ng cảm thấy nhÆ° có mùi ẩm Æ°á»›t hÆ¡i bùn mục lùa và o từ phÃa dÆ°á»›i cánh cá»a phòng là m việc.. Sống lÆ°ng phó giám đốc tà i chÃnh lạnh toát. Thêm và o đó, đồng hồ lại còn Ä‘á»™t ngá»™t gõ chuông, báo hiệu rằng đã ná»a đêm. Äến cả tiếng chuông cÅ©ng là m Rimski run lên. NhÆ°ng tim của phó giám đốc tà i chÃnh tháºt sá»± nhÆ° ngÆ°ng Ä‘áºp khi anh ta nghe có tiếng chìa khóa quay nhẹ trong ổ khóa cá»a. Bấu chặt hai bà n tay lạnh toát và đẫm mồ hôi và o chiếc cặp, Rimski cảm thấy rằng nếu cái tiếng Ä‘á»™ng khẽ kia trong ổ khóa còn kéo dà i dù chỉ thêm má»™t chút nữa, thì ông ta sẽ không chịu nổi và hét lên thất thanh.
Cuối cùng cánh cá»a cÅ©ng phải lùi bÆ°á»›c trÆ°á»›c sức mạnh của ai đó, mở ra, và Varennukha bÆ°á»›c và o phòng không má»™t tiếng Ä‘á»™ng. Rimski Ä‘ang đứng, buông phịch ngÆ°á»i xuống chiếc ghế bà nh, vì đôi chân tá»± nó khuỵu gục xuống. HÃt má»™t hÆ¡i và o ngá»±c, ông ta nặn ra má»™t nụ cÆ°á»i méo mó và khẽ nói:
- Lạy Chúa, cáºu là m tá»› hết hồn.
Äúng thế, sá»± xuất hiện bất ngỠđó có thể là m hết hồn bất kỳ ngÆ°á»i nà o, dầu váºy trong lúc nà y nó đồng thá»i cÅ©ng là niá»m vui lá»›n đối vá»›i Rimski. Ãt ra thì cÅ©ng thòi ra được má»™t đầu mối trong cái chuyện cá»±c kỳ rối rắm nà y.
- Nà o, nói nhanh lên! Nà o! Nà o! – Rimski rÃt lên cố bám lấy cái đầu mối vừa thòi ra nà y. - Tất cả những chuyện nà y nghÄ©a là thế nà o?
- Xin lá»—i anh, - Varenukha bÆ°á»›c hẳn và o, đóng cá»a lại, đáp bằng má»™t giá»ng khà n khà n, - tôi nghÄ© rằng anh đã Ä‘i vá» nhà rồi.
Nói xong, không cởi mÅ©, Varenukha Ä‘i đến phÃa bên kia bà n, ngồi xuống chiếc ghế bà nh đối diện.
Cần phải nói rằng, trong câu trả lá»i của Varenukha có má»™t và i Ä‘iểm kỳ quặc mà phó giám đốc tà i chÃnh, ngÆ°á»i có Ä‘á»™ thÃnh nhạy đủ sức so sánh vá»›i bất kỳ trạm Ä‘o địa chấn nà o của thế giá»›i, láºp tức cảm thấy ngay. Tại sao lại nhÆ° thế ? Varenukha đến phòng là m việc của phó giám đốc tà i chÃnh là m gì, nếu nhÆ° đã biết rằng Rimski không còn ở đây nữa ? Varenukha cÅ©ng có phòng là m việc riêng của mình kia mà ? Äó là má»™t Ä‘iểm. Äiểm thứ hai: dù cho Varenukha có và o nhà theo bất cứ lối cá»a nà o, anh ta nhất thiết cÅ©ng phải gặp má»™t trong số những ngÆ°á»i gác đêm, mà tất cả bá»n há» Ä‘á»u đã được thông báo rằng hôm nay Grigori Danilovich Rimski sẽ ở nán lại trong phòng là m việc của mình má»™t lúc.
NhÆ°ng phó giám đốc tà i chÃnh lần nà y đã không để tâm suy nghÄ© nhiá»u vá» những Ä‘iá»u lạ lùng đó. Không phải lúc.
- Tại sao cáºu không gá»i Ä‘iện vá» ? Toà n bá»™ cái trò vá»› vẩn vá»›i Italia kia nghÄ©a là gì ?
- Thì đấy, chÃnh là cái tôi đã nói vá»›i anh rồi mà , - trưởng phòng quản trị chắt lưỡi nhÆ° bị Ä‘au răng, đáp, - đã tìm thấy lão ta trong má»™t quán rượu ở thị trấn Puskino.
- Sao lại ở Puskino? Äó là ngoại ô Moskva ấy à ? Còn những bức Ä‘iện gá»i từ Italia ?
- Italia quái quá»· gì ở đây? Lão ta chuốc say tay Ä‘iện báo viên ở Puskino, rồi cả hai bắt đầu bà y trò, kể cả gá»i Ä‘iện mạo địa chỉ gốc “Italiaâ€.
- À ra thế, ra thế...Thôi được rồi, được rồi... – Rimski, không phải nói nữa, mà ngâm nga nhÆ° hát. Äôi mắt ông ta phát ra những tia sáng và ng và ng. Trong đầu hiện lên má»™t viá»…n cảnh khả quan của việc cách chức Likhodeev...Má»™t sá»± giải phóng ! Má»™t sá»± giải phóng mà phó giám đốc tà i chÃnh mong đợi từ lâu, giải phóng khá»i cái tai há»a mà Likhodeev là hiện thân ! Biết đâu Stepan Bogdanovich sẽ được hưởng má»™t cái gì đó còn tồi tệ hÆ¡n là cách chức... - Kể lại tỉ mỉ nà o ! - Äáºp cái bà n thấm xuống mặt bà n viết, Rimski ra lệnh cho Varenukha.
Và Varenukha bắt đầu kể lại tỉ mỉ. Vừa có mặt ở cái nÆ¡i được phó giám đốc tà i chÃnh phái đến, anh ta láºp tức được đón tiếp và lắng nghe cá»±c kỳ chăm chú. Không má»™t ai, tất nhiên, nghÄ© đến chuyện Stepan hiện giá» Ä‘ang ở Italia. Tất cả ngay tức khắc Ä‘á»u đồng ý vá»›i Varenukha rằng Likhodeev, tất nhiên, Ä‘ang ở quán rượu “ Italia†ở Puskino.
- Thế anh ta giỠở đâu ? – phó giám đốc tà i chÃnh hồi há»™p há»i cắt ngang lá»i trưởng phòng quản trị.
- Thì lão ta còn ở đâu được nữa, - trưởng phòng quản trị cÆ°á»i nhạt đáp, - hiển nhiên là ở phòng “hồi tỉnh†rồi!
- À, thế ! Ôi, cảm ơn !
Varenukha lại tiếp tục câu chuyện của mình. và anh ta cà ng kể, trÆ°á»›c mắt phó giám đốc tà i chÃnh cà ng hiện lên rõ rà ng hÆ¡n má»™t chuá»—i tá»™t cùng dà i những hà nh Ä‘á»™ng sai lầm và trắng trợn của giám đốc nhà hát Tạp Kỹ, và má»—i má»™t móc xÃch tiếp theo sau trong cái chuá»—i dà i những hà nh Ä‘á»™ng đó cà ng má»™t thêm tồi tệ hÆ¡n. Cái giá nà o sẽ phải trả cho Ä‘iệu nhảy say má»m vá»›i ngÆ°á»i nhân viên Ä‘iện báo giữa bãi cá» trÆ°á»›c nhà bÆ°u Ä‘iện thị trấn Puskino trong tiếng đệm Ä‘Ã n gió của má»™t tay vô công rồi nghá» nà o đó ! Rồi cuá»™c rượt Ä‘uổi theo những bà , những cô vừa chạy, vừa la hét vì kinh hoà ng ! Rồi vụ gây gá»— vá»›i nhân viên bán hà ng ở ngay quán ăn “Italia†! Rồi những nắm hà nh ném tung tóe ra khắp sà n nhà của chÃnh cái quán “Italia†ấy. Rồi tám chai vang trắng “Ai-Danil†bị Ä‘áºp vỡ. Rồi chiếc máy tÃnh tiá»n bị hÆ° nặng trong chiếc xe taxi của ngÆ°á»i tà i xế không muốn chở Stepan. Rồi sá»± Ä‘e dá»a bắt bá» tù tất cả những ai định ngăn cản hà nh Ä‘á»™ng là m loạn của ông ta. Tóm lại, má»™t má»› khủng khiếp!
Stepan là má»™t kẻ nổi danh trong giá»›i nhà hát Moskva, và tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u biết rằng ông ta đâu phải hạng hiá»n là nh. NhÆ°ng dù sao thì những gì trưởng phòng quản trị kể vỠông ta cÅ©ng có vẻ quá đáng, quá đáng ngay cả vá»›i Stepan. Vâng, quá đáng. Tháºm chà rất quá đáng nữa là khác...
Äôi mắt sắc nhá»n nhÆ° gai của Rimski cắm chặt và o bá»™ mặt của trưởng phòng quản trị ngồi ở bên kia bà n, và Varenukha cà ng nói bao nhiêu thì đôi mắt đó cà ng tối sầm lại bấy nhiêu. Những chi tiết xấu xa mà trưởng phòng quản trị tô Ä‘iểm cho câu chuyện của mình cà ng sinh Ä‘á»™ng và nhiá»u mà u sắc bao nhiêu...thì phó giám đốc tà i chÃnh cà ng Ãt tin ngÆ°á»i kể chuyện bấy nhiêu. Khi Varenukha thông báo rằng Stepan trở nên táo tợn đến mức dám chống lại những ngÆ°á»i đến để bắt ông ta vá» Moskva thì Rimski đã biết má»™t cách chắc chắn rằng tất cả những gì mà tay trưởng phòng quản trị trở vá» nhà hát và o lúc ná»a đêm nà y kể cho ông ta nghe Ä‘á»u là dối trá ! Dối trá từ đầu đến cuối !
Varenukha không hỠđến Puskino, và cả Stepan cÅ©ng không có mặt ở Puskino. Không có cả ngÆ°á»i nhân viên Ä‘iện báo say mèm. không có những chiếc chai vỡ ở quán ăn, Stepan không bị trói bằng giây thừng...không có gì hết...
Phó giám đốc tà i chÃnh vừa má»›i khẳng định trong ý nghÄ© rằng trưởng phòng quản trị nói dối mình, thì má»™t ná»—i sợ hãi bá»—ng bò dá»c thân thể ông ta, bắt đầu từ chân, và đã hai lần phó giám đốc tà i chÃnh cảm thấy có mùi bùn mục ẩm bốc lên từ sà n nhà . Không má»™t giây nà o rá»i mắt khá»i tay trưởng phòng quản trị - Varenukha không hiểu sao cứ vặn vẹo ngÆ°á»i má»™t cách kỳ quặc trên chiếc ghế bà nh, luôn luôn tìm cách ẩn mình trong bóng tối xanh thẩm của ngá»n đèn bà n và dùng tá» báo cố che mặt nhÆ° thể bị ánh sáng của ngá»n đèn là m khó chịu, - phó giám đốc tà i chÃnh chỉ nhẫm Ä‘i nghÄ© lại má»—i má»™t Ä‘iá»u: Tất cả những cái nà y nghÄ©a là gì ? Tại sao tay trưởng phòng quản trị trở vá» gặp ông ta muá»™n mà ng nhÆ° thế nà y, lại nói dối má»™t cách trắng trợn nhÆ° váºy trong ngôi nhà vắng vẻ và im lặng nhÆ° tá» nà y? Rồi linh cảm vá» má»™t mối nguy hiểm, má»™t mối nguy hiểm chÆ°a rõ rà ng nhÆ°ng đáng sợ, bắt đầu len và o ngá»±c phó giám đốc tà i chÃnh. Là m ra bá»™ không nháºn thấy những câu lÆ°Æ¡n lẹo cùng cái trò ảo thuáºt vá»›i tá» báo của trưởng phòng quản trị, Rimski chăm chú nhìn kỹ mặt anh ta, gần nhÆ° không nghe Varenukha nói liếng láo những gì nữa. Có má»™t cái gì đó phó giám đốc tà i chÃnh cảm thấy còn khó giải thÃch hÆ¡n là câu chuyện bịa đặt ra không hiểu để là m gì vá» những trò phiêu lÆ°u ở Puskino, và “cái gì đó’ chÃnh là những thay đổi ở vẻ ngoà i và trong cá» chỉ, nói năng của tay trưởng phòng quản trị.
Dù Varenukha có cố kéo chiếc mÅ© lưỡi trai sụp xuống để che tối bá»™ mặt của mình, dù cho anh ta có xoay tá» báo nhÆ° thế nà o Ä‘i nữa, phó giám đốc tà i chÃnh vẫn nhìn thấy được trên mặt anh ta má»™t vết tÃm bầm to tÆ°á»›ng ở bên má phải ngay cạnh mÅ©i. Ngoà i ra, tay trưởng phòng quản trị vốn thÆ°á»ng ngà y hồng hà o, nay bá»—ng trở nên tái nhợt má»™t mà u phấn trắng bệnh táºt, và và o cái đêm oi bức nà y trên cổ anh ta lại quấn má»™t tấm khăn quà ng cÅ© kẻ sá»c không hiểu để là m gì. Rồi nếu nhÆ° cá»™ng thêm và o đó cái thói xấu chép miệng chắt lưỡi vừa má»›i xuất hiện ở anh ta trong thá»i gian vắng mặt vừa qua, sá»± thay đổi Ä‘á»™t ngá»™t của giá»ng nói trở nên khà n khà n và thô kệch, vẻ lén lút, sợ sệt trong đôi mắt, - thì có thể mạnh dạn mà nói rằng Ivan Savelievich Varenukha đã biến đổi đến mức không thể nà o nháºn ra được.
Còn thêm má»™t cái gì đó là m phó giám đốc tà i chÃnh lo sợ, nhÆ°ng cụ thể là cái gì thì Rimski không hiểu được dù cho ông ta có căng bá»™ não đã bốc lá»a lên đến mấy, và dù cho có nhìn kỹ và o bá»™ mặt của Varenukha đến mấy. Ông ta chỉ có thể khẳng định má»™t Ä‘iá»u, là có má»™t cái gì đó chÆ°a từng thấy, trái tá»± nhiên trong sá»± kết hợp tay trưởng phòng quản trị vá»›i chiếc ghế bà nh quá quen thuá»™c kia.
- … Thế rồi cuối cùng má»i ngÆ°á»i cÅ©ng trói được lão ta, cho lên xe, - Varenukha kể tiếp, mắt nhìn ra từ sau tá» báo và lấy bà n tay che chá»— bầm trên má.
Rimski bá»—ng chìa tay ra và là m nhÆ° vô tình, những ngón tay vẫn gõ gõ trên mặt bà n, dùng lòng bà n tay ấn và o chiếc nút chuông Ä‘iện, và ông ta bá»—ng sững ngÆ°á»i lại.
Äáng lẽ ra trong ngôi nhà vắng lặng nà y phải Ä‘á»™t ngá»™t réo lên tiếng chuông gay gắt. NhÆ°ng không há» có tiếng chuông nà o réo lên cả, và chiếc nút má»m nhÅ©n tụt sâu xuống mặt bà n. Chiếc nút chết. Hệ thống chuông há»ng.
Cái mÆ°u mẹo của phó giám đốc tà i chÃnh không lá»t qua nổi con mắt Varenukha. Anh ta hÆ¡i co giáºt đôi má, trong mắt ánh lên má»™t tia giáºn dữ:
- Anh ấn chuông là m gì thế ?
- Vô tình lỡ tay ấy mà , - phó giám đốc tà i chÃnh khà n giá»ng đáp và rụt tay lại; rồi đến lượt mình, ông ta há»i bằng giá»ng yếu á»›t; - Mà cái gì ở trên mặt cáºu thế ?
- Khi xe giáºt mạnh, tôi bị Ä‘áºp mặt và o cánh cá»a, - Varenukha nhìn Ä‘i nÆ¡i khác đáp.
“ Nói láo !†– phó giám đốc tà i chÃnh thầm thốt lên. Và o cái khoảnh khắc đó, cặp mắt của Rimski chợt trợn tròn lên và trở nên hoà n toà n mất trÃ, ông ta nhìn trừng trừng và o lÆ°ng ghế.
PhÃa sau chiếc ghế bà nh trên sà n nhà , có hai chiếc bóng nằm chéo nhau, má»™t bóng Ä‘áºm và đen hÆ¡n, còn bóng kia nhạt hÆ¡n và có mà u xám. Trên sà n nhà trông rõ bóng lÆ°ng tá»±a của ghế bà nh và hai cặp chân nhá»n phÃa dÆ°á»›i của nó, nhÆ°ng phÃa trên lÆ°ng ghế không trông thấy bóng đầu của Varenukha, cÅ©ng nhÆ° phÃa dÆ°á»›i chân ghế không có bóng chân của tay trưởng phòng quản trị nà y.
“ Hắn ta không có bóng !â€(1) – Rimski kinh hoà ng thầm thốt lên trong đầu. Toà n thân phó giám đốc tà i chÃnh run bắn lên.
Varenukha lấm lét nhìn ra phÃa sau lÆ°ng ghế, theo hÆ°á»›ng cái nhìn mất trà của Rimski, và hiểu rằng mình đã bị lá»™ tẩy.
Trưởng phòng quản trị đứng báºt dáºy khá»i ghế bà nh (và phó giám đốc tà i chÃnh cÅ©ng là m đúng nhÆ° váºy, lùi khá»i bà n má»™t bÆ°á»›c, tay ôm chặt chiếc cặp).
- Äã đóan ra rồi, đồ thổ tả ! Bao giá» cÅ©ng khôn ngoan, - Varenukha nói nhanh, cÆ°á»i nhạo má»™t cách Ä‘á»™c địa thẳng và o mặt phó giám đốc tà i chÃnh, rồi bất ngá» nhảy từ ghế bà nh đến bên cá»a ra và o, nhanh nhẹn kéo chốt ổ khóa xuống phÃa dÆ°á»›i, khóa trái cá»a lại. Phó giám đốc tà i chÃnh tuyệt vá»ng nhìn quanh, lùi vá» phÃa cá»a sổ mở ra vÆ°á»n; và trong ô cá»a sổ trà n đầy ánh trăng đó, ông ta trông thấy bá»™ mặt áp chặt và o tấm kÃnh cá»a của má»™t cô gái trần truồng, cánh tay của cô ta thò qua ô nhá» thông gió ở phÃa trên cố tìm cách mở cái chốt dÆ°á»›i của cánh cá»a. Chốt trên đã bị mở từ trÆ°á»›c.
Rimski cảm thấy ánh sáng của ngá»n đèn bà n chợt má» Ä‘i và mặt bà n viết nghiêng xuống. Ông ta nhÆ° bị má»™t là n sóng lạnh băng bao trùm lấy, nhÆ°ng tháºt may mắn cho phó giám đốc tà i chÃnh, ông ta đã gắng hết sức bình sinh để không ngã xuống. Phần sức lá»±c còn lại của Rimski chỉ đủ để thì thà o, chứ không kêu lên thà nh tiếng được nữa:
- Cứu tôi với…
Varenukha, đứng giữa lối ra và o, nhảy choi choi cạnh cánh cá»a, ngÆ°á»i lÆ¡ lá»ng, lắc lÆ° rất lâu trong không khÃ, vung những ngón tay co quắp vá» phÃa Rimski, chép mồm, chắt lưỡi, nháy mắt vá»›i cô gái trần truồng ngoà i cá»a sổ.
Cô ta vá»™i vã thò đầu qua lá»— thông hÆ¡i, vÆ°Æ¡n dà i cánh tay, dùng những móng tay nhá»n cà o cấu thanh chốt dÆ°á»›i và lắc mạnh khung cá»a sổ. Cánh tay cô ta bắt đầu duá»—i dà i ra nhÆ° bằng cao su, phủ má»™t lá»›p mà u xanh xám ngoét nhÆ° ở xác chết. Cuối cùng thì những ngón tay xanh xám của tá» thi đó đã tìm được đầu chốt cá»a, quay ngang, và khung cá»a bắt đầu mở ra. Rimski rú lên má»™t tiếng yếu á»›t, dá»±a lÆ°ng và o tÆ°á»ng và giÆ¡ chiếc cặp ra phÃa trÆ°á»›c nhÆ° tấm lá chắn. Ông ta hiểu rằng cái chết của mình Ä‘ang đến.
Khung cá»a sổ đã được mở rá»™ng, nhÆ°ng thay vì là n không khà ban đêm mát mẽ và hÆ°Æ¡ng thÆ¡m của cây lipa, ùa và o phòng là mùi thối mục của nhà mồ. Cô gái xác chết leo lên bệ cá»a sổ. Rimski trông thấy rõ rà ng những vết thối rữa trên ngá»±c cô ta.
Và o đúng lúc đó vang lên má»™t tiếng gà gáy bất ngá» và vui mừng của con gà trống ở dÆ°á»›i khu vÆ°á»n, từ ngôi nhà thấp phÃa sau trÆ°á»ng bắn bia, nÆ¡i nhốt những loà i chim tham gia và o các tiết mục biểu diá»…n. Con gà trống, được huấn luyện có giá»ng rất trầm, đã cất tiếng báo tin rằng bình minh từ PhÆ°Æ¡ng Äông Ä‘ang tiến gần đến thà nh phố Moskva.
Má»™t cÆ¡n giáºn dữ Ä‘iên cuồng là m bá»™ mặt cô gái méo xệch Ä‘i, cô ta tuôn ra má»™t trà ng chưởi rủa khà n khà n, và Varenukha Ä‘ang lÆ¡ lá»ng trong không khà cạnh cá»a ra và o rÃt lên và đổ ụp xuống sà n nhà .
Tiếng gà gáy lặp lại má»™t lần nữa, cô gái nghiến răng nghe đánh cạch, những sợi tóc hung trên đầu dá»±ng ngược cả lên. Sau tiếng gà thứ ba, cô ta quay ngÆ°á»i và bay Ä‘i mất hút. Theo sau cô ta, Varenukha nhảy vá»t lên và vÆ°Æ¡n dà i ngÆ°á»i ra theo phÆ°Æ¡ng nằm ngang trong không khà giống nhÆ° thần Cupidon Ä‘ang bay, chầm cháºm trôi trên mặt bà n viết ra cá»a sổ.
Má»™t ông già đầu bạc trắng nhÆ° tuyết, không có lấy má»™t sợi tóc Ä‘en nà o, ngÆ°á»i vừa má»›i đây còn là Rimski, nhảy vá»™i đến bên cá»a, kéo khóa, mở cá»a và chạy dá»c theo dãy hà nh lang tối tăm. Äến chá»— rẽ xuống cầu thang, ông ta rÃt lên kinh hoà ng, sá» soạng công tắc, báºt đèn, và cầu thang sáng rá»±c lên. Ông già run lẩy bẩy khuỵu gối ngã gục xuống cầu thang, vì ông ta cảm thấy nhÆ° bị Varenukha từ phÃa trên nhẹ nhà ng nhảy xuống đầu mình.
Chạy xuống phÃa dÆ°á»›i, Rimski trông thấy ngÆ°á»i gác cổng Ä‘ang gục xuống ngủ trên chiếc ghế cạnh quầy bán vé ở tiá»n sảnh. Rimski nhón chân Ä‘i qua và luồn ra cá»a chÃnh. Ở ngoà i phố, phó giám đốc tà i chÃnh cảm thấy Ãt nhiá»u hoà n hồn lại. Ông ta đã hoà n hồn đến múc khi ôm hai tay lên đầu, Ä‘oán ngay được là chiếc mÅ© của mình đã bị bá» quên trong phòng là m việc.
DÄ© nhiên là Rimski không quay trở lên để lấy mÅ©, mà ngược lại, vừa thở hổn hển vừa chạy qua Ä‘Æ°á»ng phố rá»™ng sang góc đối diện cạnh rạp chiếu bóng, nÆ¡i có má»™t ánh đèn Ä‘á» má» má» nhấp nháy. Sau má»™t phút, ông ta đã ở bên cạnh chiếc taxi.
- Äến ga tà u nhanh Ä‘i Leningrad, tôi trả háºu, - thở nặng nhá»c, tay ôm lấy ngá»±c, ông già nói.
- Tôi Ä‘i vá» gara đây, - ngÆ°á»i tà i xế nói vá»›i vẻ căm ghét và ngoảnh mặt Ä‘i.
Rimski liá»n mở cặp, rút ra năm mÆ°Æ¡i rúp và chìa cho ngÆ°á»i lái xe qua ô cá»a trÆ°á»›c để ngá».
Mấy giây sau, nhÆ° má»™t cÆ¡n lốc, chiếc xe taxi kêu lá»c xá»c đã bay dá»c theo phố Sadovaia. Ông già tóc bạc nhảy chồm chồm trên ghế ngồi,và trong mảnh gÆ°Æ¡ng treo trÆ°á»›c mặt lái xe, Rimski khi thì trông thấy cặp mắt sung sÆ°á»›ng của lái xe, khi thì cặp mắt Ä‘iên dại của chÃnh mình.
Nhảy ra khá»i xe ngay trÆ°á»›c nhà ga, Rimski hét bảo ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Ä‘eo tạp dá» trắng vá»›i tấm kim loại găm trÆ°á»›c ngá»±c mà ông ta gặp đầu tiên:
- Má»™t vé toa hạng nhất, tôi trả ba chục rúp, - vừa rút từ trong cặp ra những tá» giấy bạc mÆ°á»i rúp, Rimski vừa nói: - Nếu không có hạng nhất, lấy hạng hai, nếu không có hạng hai thì toa đứng cÅ©ng được.
NgÆ°á»i mặc áo tạp dá» nhìn lÆ°á»›t lên chiếc đồng hồ dạ quang, chá»™p vá»™i lấy tá» giấy bạc từ trong tay Rimski.
Năm phút sau, chuyến tà u nhanh chui ra khá»i tháp kÃnh của nhà ga và biến mất và o bóng tối. Và biến mất cùng vá»›i nó là Rimski.
-----------------------
CHÚ THÃCH
(1) “ …không có bóng†: theo mê tÃn dân gian, má»™t trong những đặc Ä‘iểm để nháºn biết ma quá»· là không có bóng, những ngÆ°á»i bán linh hồn cho quá»· cÅ©ng bị mất bóng vì không còn là chÃnh mình nữa.
Tà i sản của leminhchau
06-06-2009, 08:46 PM
Tiếp Nháºp Ma Äạo
Tham gia: Jun 2008
Äến từ: vietnam
Bà i gởi: 74
Thá»i gian online: 2 phút 16 giây
Thanks: 0
Thanked 6 Times in 5 Posts
NGHỆ NHÂN VÀ MARGARITA Tác giả: MIKHAIL BULGACOV
ChÆ°Æ¡ng 15
GIẤCMÆ CỦA NIKANOR IVANOVICH
Có thể Ä‘oán ra má»™t cách dá»… dà ng rằng ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông vá»›i bá»™ mặt Ä‘á» lá»±ng vừa má»›i được Ä‘Æ°a đến bệnh viện ở phòng 119 chÃnh là Nikanor Ivanovich Bosoi.
Nhưng ông ta không đến thẳng chỗ giáo sư St’ravinski ngay mà trước đó còn ở một nơi khác đã.
Cái “nơi khác†đó hầu như không được giữ lại gì trong tâm trà của Nikanor Ivanovich, ông ta chỉ nhớ mỗi bộ bà n viết, chiếc tủ và chiếc ghế đivăng.
Ở đó Nikanor Ivaniovich, mắt nhÆ° má» Ä‘i vì máu bốc lên đầu và vì tâm thần kÃch Ä‘á»™ng, được mấy ngÆ°á»i nà o đó há»i chuyện, nhÆ°ng câu chuyện có má»™t vẻ kỳ quặc rối rắm thế nà o ấy, hoặc nói đúng hÆ¡n, hoà n toà n không thà nh chuyện.
Câu đầu tiên mà ngÆ°á»i ta há»i Nikanor Ivanovich là :
- Anh là Nikanor Ivanovich Bosoi, chủ tịch Há»™i đồng nhà cá»a ngôi nhà số 302-bis ở phố Sadovaia phải không ?
Nghe xong câu há»i đó, Nikanor Ivanovich ném ra má»™t trà ng cÆ°á»i dữ dá»™i, và trả lá»i chÃnh xác từng lá»i nhÆ° sau:
- Tôi là Nikanor, tất nhiên, tôi là Nikanor! Nhưng , quỷ tha ma bắt tôi đi, chủ tịch chủ tiếc gì tôi !
- NghÄ©a là sao? - mấy ngÆ°á»i kia nheo nheo mắt lại há»i Nikanor Ivanovich.
- Thế đấy, - ông ta đáp, - nếu nhÆ° tôi là chủ tịch thì tôi cần phải xác định được ngay láºp tức rằng hắn là quá»· sứ! Không phải quá»· sứ thì là cái gì ? KÃnh vỡ má»™t mắt…áo quần tÆ¡i tả…Là m sao hắn ta có thể là phiên dịch cho ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoà i được cÆ¡ chứ!
- Anh nói vá» ai thế ? - ngÆ°á»i ta há»i Nikanor Ivanovich.
- Koroviev ! - Nikanor Ivanovich hét to, - Hắn đang ở căn hộ số 50 chỗ chúng tôi ! các anh viết đi: Koroviev. Cần phải bắt giữ hắn ta ngay! Các anh ghi và o: cầu thang số sáu, hắn đang ở đó.
- Anh lấy ngoại tệ ở đâu ra ? - ngÆ°á»i ta thân máºt há»i Nikanor Ivanovich.
- Äức Chúa nhân từ, đức Chúa toà n năng sẽ thấy hết, - Nikanor Ivanovich nói, - mà con Ä‘Æ°á»ng của tôi thì trÆ°á»›c sau rồi cÅ©ng tá»›i đó. Tôi chÆ°a bao giỠđược cầm và o tay và cÅ©ng không há» biết ngoại tệ là cái gì hết ! Äức Chúa Trá»i trừng phạt tôi vì tá»™i lá»—i của tôi đấy ! - Nikanor Ivanovich xúc Ä‘á»™ng nói, tay hết đóng lại mở cúc chiếc áo sÆ¡ mi, chốc chốc lại là m dấu thánh.- Tôi quả có nháºn ! Có nháºn, nhÆ°ng là nháºn tiá»n Xô viết của chúng ta ! Tôi đôi lúc cÅ©ng có nháºn tiá»n, không dám giấu! Mà tay thÆ° ký Prolejnev của chúng tôi cÅ©ng hay há»›m lắm, khá»i phải nói ! Nói thẳng ra là trong ban quản lý nhà cá»a toà n má»™t lÅ© ăn cắp! NhÆ°ng ngoại tệ thì tôi không nháºn!
Äáp lại lá»i yêu cầu đừng là m bá»™ ngá»› ngẩn, mà hãy kể lại bằng cách nà o những đồng đô la lại nằm được trong ống thông gió, Nikanor Ivanovich quỳ xuống sà n, lắc lÆ° ngÆ°á»i, há miệng ra dÆ°á»ng nhÆ° muốn gáºm những thanh gá»— lát sà n nhà .
- Các anh có muốn tôi ăn đất mà thá» rằng tôi không nháºn không ? – Nikanor Ivanovich gà o lên. – Còn Koroviev thì đúng là quá»· sứ !
Bất kỳ sá»± kiên nhẫn nà o cÅ©ng có giá»›i hạn, và sau bà n má»i ngÆ°á»i đã cao giá»ng nhắc Nikanor Ivanovich rằng ông ta đã đến lúc ăn nói cho ra ngôn ngữ của con ngÆ°á»i.
Vừa lúc đó căn phòng có chiếc Ä‘i văng bá»—ng ngáºp đầy tiếng thét mang dại của Nikanor Ivanovich, ông ta Ä‘ang quỳ chợt nhảy vá»t dáºy:
- Hắn kia! Äằng sau cái tủ ấy! Hắn Ä‘ang cÆ°á»i nhạo ấy ! Và cặp kÃnh của hắn. Giữ hắn
lại ! Vẩy nước tẩy căn phòng đi !
Mặt tái nhợt cắt không còn giá»t máu, Nikanor Ivanovich vừa run rẩy là m dấu thánh giá trong không khÃ, vừa chạy bổ ra cá»a rồi lại chạy và o, miệng ê a má»™t bà i kinh cầu nguyện nà o đó, và cuối cùng thì nói lảm nhảm hoà n toà n.
Lúc bấy giá» má»i ngÆ°á»i thấy rõ rằng không thể nà o nói chuyện được vá»›i Nikanor Ivanovich nữa. Ông ta được Ä‘Æ°a và o má»™t căn phòng riêng, ở đó Nikanor Ivanovich dịu Ä‘i Ãt nhiá»u, chỉ lẩm bẩm cầu nguyện và thỉnh thoảng lại nấc lên.
Tất nhiên, láºp tức có má»™t phái Ä‘oà n được cỠđến căn há»™ số 50 phố Sadovaia, nhÆ°ng tại đó không tìm thấy Koroviev, và cÅ©ng không má»™t ai ở trong ngôi nhà đó thấy hoặc nghe vá» má»™t Koroviev nà o cả. Căn há»™ của Berlioz quá cố và giám đốc Likhodeev – lúc đó Ä‘ang ở Italia – hoà n toà n không có ngÆ°á»i, trên các cánh cá»a tủ trong phòng là m việc những tấm dấu xi niêm phong không bị ai Ä‘á»™ng đến vẫn nằm nguyên hiá»n là nh, Phái Ä‘oà n liá»n rá»i khá»i Sadovaia, Ä‘i theo cùng vá»›i há» là thÆ° ký há»™i đồng nhà cá»a Prolejnev, vẻ mặt ngÆ¡ ngác và ủ rủ.
Äến chiá»u, Nikanor Ivanovich được Ä‘Æ°a tá»›i bệnh viện của St’raviski. Ở đó, chủ tịch há»™i đồng nhà cá»a tá» ra phá phách đến ná»—i phải tiêm cho ông ta má»™t mÅ©i theo chỉ định của St’ravinski, và mãi sau má»™t giỠđêm Nikanor Ivanovich má»›i thiếp Ä‘i trong phòng số 119, thỉnh thoảng lại phát ra những tiếng gầm gừ Ä‘au khổ nặng ná».
NhÆ°ng giấc ngủ của Nikanor Ivanovich má»—i lúc má»™t trở nên nhẹ nhà ng hÆ¡n. Ông ta thôi váºt vã, kêu rên, thở sâu và đá»u dần, và ngÆ°á»i ta để Nikanor Ivanovich nằm lại má»™t mình.
Và đêm hôm đó, Nikanor Ivanovich lạc và o má»™t giấc mÆ¡, mà cÆ¡ sở của nó , hoà n toà n không nghi ngá» gì, là những ấn tượng ông ta phải trải qua trong ngà y. Nó bắt đầu từ cảnh Nikanor Ivanovich thấy mình được những ngÆ°á»i nà o đó vá»›i những ống kèn và ng trong tay rất long trá»ng dẫn đến má»™t cánh cổng sÆ¡n đồ sá»™. Cạnh cánh cổng nà y, những ngÆ°á»i cùng Ä‘i dÆ°á»ng nhÆ° tấu má»™t khúc nhạc mừng chà o Nikanor Ivanovich, rồi tiếp đó má»™t giá»ng trầm âm vang từ trên trá»i vui vẻ vá»ng xuống:
- Xin hân hạnh đón chà o đồng chà Nikanor Ivanovich ! Äồng chà ná»™p ngoại tệ Ä‘i !
Vô cùng kinh ngạc, Nikanor Ivanovich ngước mắt nhìn lên và thấy ngay trên đầu mình một chiếc loa phóng thanh đen ngòm.
Rồi không hiểu sao, Nikanor Ivanovich thấy mình Ä‘ang ở trong nhà hát, nÆ¡i có những chùm đèn bằng pha lê rá»±c rỡ treo dÆ°á»›i mái vòm mạ và ng, còn trên các bức tÆ°á»ng là những há»™p đèn ốp. Tất cả hệt nhÆ° trong má»™t nhà hát tuy không lá»›n lắm, nhÆ°ng rất sang trá»ng. Sân khấu được che bằng má»™t tấm mà n nhung, trên ná»n Ä‘á» thẫm của tấm mà n, nhÆ° những ngôi sao, in hình những đồng mÆ°á»i rúp và ng phóng to. Có cả buồng nhắc vở, tháºm chà có cả khán giả nữa.
Má»™t Ä‘iá»u là m cho Nikanor Ivanovich ngạc nhiên, là toà n bá»™ đám khán giả nà y Ä‘á»u thuá»™c má»™t giá»›i Ä‘Ã n ông, và không hiểu sao tất cả Ä‘á»u có râu. Thêm và o đó, cÅ©ng không kém phần lạ lùng , là trong phòng xem không có ghế, toà n bá»™ số khán giả nà y Ä‘á»u ngồi trên mặt sà n trÆ¡n bóng được lau rất kỹ.
Cảm thấy bối rối trong má»™t đám đông má»›i lạ, Nikanor Ivanovich ngáºp ngừng má»™t lát rồi cÅ©ng bắt chÆ°á»›c má»i ngÆ°á»i ngồi xuống, chân xếp bằng trên mặt sà n gá»—, giữa má»™t tay há»™ pháp tóc hung râu ráºm và má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông khác da tái nhợt tóc râu che kÃn mặt. Không ai trong đám khán giả ngồi trên sà n chú ý tá»›i ngÆ°á»i má»›i xuất hiện.
Vừa lúc đó vang lên má»™t tiếng chuông nghe rất êm tai, đèn trong phòng tắt dần, tấm mà n che từ từ chạy sang hai bên, để hiện ra khoảng sân khấu được chiếu sáng vá»›i má»™t chiếc ghế bà nh, má»™t chiếc bà n, trên bà n đặt má»™t quả chuông và ng nhá», và phÃa sau sân khấu là bức phông háºu bằng nhung Ä‘en dầy.
Từ phÃa sau bức phông háºu bÆ°á»›c ra má»™t nghệ sÄ© trẻ, mặc áo smoking, mặt cạo kỹ lưỡng, tóc chải ngôi, nét mặt rất dá»… chịu. Khán giả trong phòng sôi nổi hẳn lên, tất cả quay mặt vá» sân khấu. NgÆ°á»i nghệ sÄ© trẻ bÆ°á»›c đến mép ngoà i sân khấu, xoa xoa hai bà n tay và o nhau:
- Các anh vẫn ngồi đấy à ? – anh ta há»i bằng giá»ng bariton má»m mại và mỉm cÆ°á»i vá»›i đám khán giả ngồi dÆ°á»›i phòng.
- Vẫn ngồi, vẫn ngồi đây, - những giá»ng tênô và giá»ng trầm từ dÆ°á»›i phòng đáp lại lá»i anh ta.
- Hừm… - nghệ sÄ© trầm ngâm nói, - mà tôi không hiểu là m sao các anh không chán nhỉ ? Tất cả Ä‘á»u là ngÆ°á»i, bây giá» ngÆ°á»i ta Ä‘i lại ngoà i phố, thưởng thức nắng ấm mùa Xuân, còn các anh cứ lăn lóc ở đây trong gian phòng nóng ná»±c ! Chẳng lẽ chÆ°Æ¡ng trình biểu diá»…n lại thú vị đến thế Æ° ? NhÆ°ng thá»±c ra, má»—i ngÆ°á»i má»™t ý thÃch, - nghệ sÄ© kết thúc má»™t cách triết lý.
Rồi anh ta thay đổi âm lượng giá»ng nói và ngữ Ä‘iệu, lanh lảnh tuyên bố má»™t cách vui vẻ:
- Tiết mục tiếp theo trong chÆ°Æ¡ng trình của chúng ta: Nikanor Ivanovich Bosoi, chủ tịch Há»™i đồng nhà cá»a và chủ nhiệm nhà ăn theo chế Ä‘á»™ kiêng khem. Xin má»i Nikanor Ivanovich !
Äáp lại lá»i nghệ sÄ© là má»™t trà ng vá»— tay sôi nổi. Nikanor Ivanovich ngÆ¡ ngác trố mắt nhìn quanh, còn ngÆ°á»i nghệ sÄ© giá»›i thiệu chÆ°Æ¡ng trình, lấy tay che ánh sáng của dãy đèn trÆ°á»›c sân khấu hắt lên, Ä‘Æ°a mắt tìm Nikanor Ivanovich trong đám ngÆ°á»i ngồi trên sà n, dùng má»™t ngón tay dịu dà ng vẫy gá»i ông ta lên sân khấu. Và Nikanor Ivanovich, không nhá»› bằng cách nà o, đã thấy mình ở trên sân khấu.
Từ phÃa dÆ°á»›i và phÃa trÆ°á»›c mặt, những luồng ánh sáng mà u chiếu thẳng và o mắt Nikanor Ivanovich, là m cho cả gian phòng vá»›i đám khán giả chìm và o bóng tối.
- Nikanor Ivanovich, xin anh là m gÆ°Æ¡ng cho chúng tôi, - nhà nghệ sÄ© trẻ thân máºt nói, - và ná»™p ngoại tệ !
Tất cả lặng đi. Nikanor Ivanovich cố trấn tĩnh, cất tiếng:
- Tôi xin thỠcó Chúa, là …
Nhưng ông ta chưa kịp nói hết câu thì cả gian phòng đã nổi lên những tiếng la ó phẫn nộ, Nikanor Ivanovich bối rối đứng lặng.
- Trong chừng má»±c tôi hiểu được, - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nói, - thì anh muốn thá» rằng anh không có ngoại tệ phải không ? – và anh ta nhìn Nikanor Ivanovich vá»›i vẻ thông cảm.
- Quả đúng như thế, không có, - Nikanor Ivanovich đáp.
- Thế đấy, - nghệ sÄ© nói tiếp, - xin anh bá» qua cho sá»± thiếu tế nhị: nếu thế thì từ đâu ra bốn trăm đô la tìm thấy trong phòng vệ sinh của căn há»™ mà những ngÆ°á»i chủ nhà duy nhất là anh và phu nhân?
- Của phù thủy ấy mà , - má»™t ngÆ°á»i nà o đó ngồi trong gian phòng tối nói vá»ng lên vá»›i vẻ giá»…u cợt lá»™ rõ.
- Äúng thế, của phù thủy đấy ạ, - Nikanor Ivanovich đáp, không hẳn hÆ°á»›ng vá» nghệ sÄ©, cÅ©ng không hẳn hÆ°á»›ng vá» những ngÆ°á»i dÆ°á»›i phòng tối, và giải thÃch thêm: - Má»™t con quá»·, cái tay phiên dịch mặc áo kẻ ô bá» và o đấy.
Gian phòng lại la ó phẫn ná»™. Khi im lặng trở lại, nghệ sÄ© Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nói:
- Tôi lại phải nghe những câu chuyện ngụ ngôn của Laphôngten nhÆ° thế đấy ! Bá» và o nhà ngÆ°á»i khác bốn trăm đô la ! Tất cả các anh ở đấy Ä‘á»u là những ngÆ°á»i đầu cÆ¡ ngoại tệ. Tôi xin há»i các anh vá»›i tÆ° cách là các chuyên gia: việc đó là có thể có được không ?
- Chúng tôi không đầu cÆ¡ ngoại tệ, - trong nhà hát vang lên đây đó má»™t và i giá»ng nói pháºt lòng, - nhÆ°ng Ä‘iá»u đó là không thể có được.
- Tôi hoà n toà n đồng ý vá»›i ý kiến nà y, - nghệ sÄ© quả quyết nói, - và tôi xin há»i: ngÆ°á»i ta có thể bá» và o nhà ngÆ°á»i khác cái gì ?
- Con hoang ! - má»™t ngÆ°á»i nà o đó ở dÆ°á»›i phòng hét lên.
- Tuyệt đối đúng, - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình khẳng định, - má»™t đứa con hoang, má»™t bức thÆ° nặc danh, truyá»n Ä‘Æ¡n, tạc đạn, và còn vô khối thứ khác, nhÆ°ng sẽ không có ai Ä‘em bốn trăm đô la Ä‘i bá» và o nhà ngÆ°á»i khác hết, bởi vì trong tá»± nhiên không há» tồn tại má»™t kẻ ngu ngốc nhÆ° váºy. - Rồi quay vá» phÃa Nikanor Ivanovich, nhà nghệ sÄ© nói thêm, vẻ trách móc buồn rầu: - Anh là m tôi thất vá»ng đấy, Nikanor Ivanovich ạ ! Thế mà tôi đã trông chỠở anh. Váºy là , tiết mục của chúng ta không thà nh!
Trong phòng vang lên những tiếng huýt gió nhằm và o Nikanor Ivanovich.
- Hắn ta đầu cÆ¡ ngoại tệ ! - nhiá»u ngÆ°á»i gà o lên. – Vì những kẻ nhÆ° hắn mà chúng ta phải chịu oan đây.
- Äừng chá»i anh ta nữa, - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nhẹ nhà ng nói, - anh ta sẽ hối háºn. – Quay vá» phÃa Nikanor Ivanovich cặp mắt xanh biếc đầy nÆ°á»›c mắt, anh ta tiếp: - Thôi nà o, Nikanor Ivanovich, anh vá» chá»— Ä‘i !
Sau đó, nhà nghệ sĩ rung chuông và tuyên bố lớn rằng:
- Nghỉ giải lao, lũ mạt kiếp ạ !
NgÆ¡ ngác, sững sá», bất ngá» trở thà nh ngÆ°á»i tham gia trong má»™t chÆ°Æ¡ng trình biểu diá»…n nà o đó, Nikanor Ivanovich lại quay vá» chá»— cÅ© của mình trên sà n nhà . Äến đây ông ta mÆ¡ thấy gian phòng nhÆ° chìm lấp trong má»™t bóng tối dà y đặc và trên các bức tÆ°á»ng nhảy nhót hiện ra những hà ng chữ Ä‘á» rá»±c: “Hãy ná»™p hết ngoại tệ !†Rồi tấm mà n lại được kéo mở ra, và ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình tuyên bố:
- Xin má»i Sergei Gherardovich Duntril lên sân khấu.
Duntril là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chừng năm chục tuổi, dáng Ä‘iệu phong nhã, nhÆ°ng phá» phạc.
- Anh Sergei Gherardovich, - ngÆ°á»i giá»›i thiệu chÆ°Æ¡ng trình nói vá»›i ông ta, - đã hÆ¡n tháng rưỡi nay anh ngồi ở đây, cứ khăng khăng không chịu ná»™p số ngoại tệ anh còn giữ lại. Trong lúc đất nÆ°á»›c Ä‘ang cần ngoại tệ, còn anh thì chẳng có thể là m gìđược vá»›i nó cả, mà anh vẫn cứ ngang bÆ°á»›ng. Anh là má»™t con ngÆ°á»i trà thức, anh hiểu rất rõ Ä‘iá»u đó, thế nhÆ°ng anh vẫn không muốn đáp ứng những đòi há»i của tôi.
- Tháºt tiếc là tôi không thể là m gì được, vì tôi không còn ngoại tệ nữa, - Duntril thản nhiên đáp.
- Thế kim cÆ°Æ¡ng cÅ©ng không còn nữa à ? - nghệ sÄ© há»i.
- Kim cương cũng không.
Nghệ sÄ© nghiêng đầu ra dáng suy nghÄ©, rồi vá»— mạnh hai tay và o nhau. Từ sau sân khấu bÆ°á»›c ra má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ăn váºn theo thá»i trang, nghÄ©a là mặc áo măng tô không cổ và đội chiếc mÅ© bé tà tẹo. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà có vẻ lo lắng, còn Duntril nhìn bà ta, nét mặt vẫn không thay đổi.
- Bà đây là ai ? - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình há»i Duntril.
- Äây là vợ tôi. – Duntril Ä‘Ã ng hoà ng đáp và nhìn lên cái cổ dà i ngoẵng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà vá»›i vẻ Ãt nhiá»u khó chịu.
- Chúng tôi phiá»n chị, - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nói vá»›i bà ta, - má»™t việc nhÆ° sau. Chúng tôi muốn há»i chị: chồng chị có còn giữ ngoại tệ không ?
- Anh ấy lần đó đã nộp hết rồi, - bà vợ Duntril bối rối đáp.
- Váºy là , - nghệ sÄ© nói, - thôi được, nếu nhÆ° thế thì ta cứ cho là nhÆ° thế Ä‘i. Nếu nhÆ° đã ná»™p hết, thì chúng ta phải ngay láºp tức chia tay vá»›i Sergei Gherardovich thôi, biết là m sao được ! Nếu anh muốn, Sergei Gherardovich ạ, anh có thể rá»i nhà hát, - và nghê sÄ© lám má»™t cá» chỉ rất trang trá»ng,
Duntril bình tÄ©nh và đà ng hoà ng quay lÆ°ng, bÆ°á»›c vá» phÃa háºu trÆ°á»ng.
- Xin nán thêm má»™t chút nữa ! - ngÆ°á»i giá»›i thiệu chÆ°Æ¡ng trình chợt dừng ông ta lại. – Xin phép trÆ°á»›c lúc chia tay được trình diá»…n hầu anh má»™t tiết mục nhá» nữa trong chÆ°Æ¡ng trình của chúng tôi, - và anh ta lại vá»— mạnh hai tay và o nhau.
Tấm mà n háºu mà u Ä‘en ở phÃa sau tách ra hai bên, và má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ rất xinh đẹp báºn trang phục vÅ© há»™i bÆ°á»›c ra sân khấu, tay bÆ°ng chiếc khai nhá» bằng và ng mạ Ä‘á»±ng má»™t gói giấy thắt dải nÆ¡ hoa và má»™t chuá»—i kim cÆ°Æ¡ng phát ra những tia lá»a Ä‘á», xanh, và ng óng ánh.
Duntril lùi lại má»™t bÆ°á»›c, mặt ông ta nhÆ° phủ lá»›p sÆ¡n xanh nhợt. Cả phòng im lặng nhÆ° tá».
- MÆ°á»i tám ngà n đô la và chuá»—i kim cÆ°Æ¡ng bốn mÆ°Æ¡i ngà n rúp và ng, nghệ sÄ© cao giá»ng tuyên bố, - Sergei Gherardovich cất giữ ở thà nh phố Kharkov tại ngôi nhà của cô nhân tình Gherkulanovna Vors, ngÆ°á»i mà chúng ta Ä‘ang được may mắn trông thấy trÆ°á»›c mặt mình và đã là m Æ¡n giúp đỡ chúng tôi trong việc phát hiện ra cái kho báu quý vô giá nhÆ°ng lại là vô dụng trong tay tÆ° nhân nà y. Chị Ida Gherkulanovna, rất cám Æ¡n chị.
NgÆ°á»i đẹp mỉm cÆ°á»i để lá»™ hà m răng trắng bóng, và cặp lông mi dà i của chị ta run run.
- Còn dÆ°á»›i cái vá» bá»c đầy cao đạo của anh, - nghệ sÄ© hÆ°á»›ng sang Duntril, - lại ẩn kÃn má»™t con nhện tham lam, má»™t kẻ dối trá và lừa lá»c ăn bám. Anh đã hà nh hạ tất cả má»i ngÆ°á»i suốt tháng rưỡi nay bằng sá»± bÆ°á»›ng bỉnh của mình. Bây giá» anh hãy vá» nhà đi, và cứ để cho cái địa ngục mà bà vợ của anh sẽ tạo ra trừng phạt anh.
Duntril lảo đảo như sắp ngã, nhưng những cánh tay trắc ẩn của ai đó đã đỡ lấy ông ta.
Rồi tấm mà n buông xuống, che khuất tất cả trên sân khấu.
Những trà ng vá»— tay Ä‘iên cuồng rung chuyển gian phòng đến mức Nikanor Ivanovich có cảm tưởng nhÆ° những ngá»n lá»a trong các chùm đèn treo trên trần cÅ©ng nhảy nhót theo. Và khi tấm mà n Ä‘en ở trÆ°á»›c sân khấu được nâng lên cao, trên sân khấu không còn ai ngoà i nhà nghệ sÄ© đứng má»™t mình Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c. Anh ta cắt ngang đợt sóng vá»— tay má»›i, cúi ngÆ°á»i chà o và nói:
- Qua vai của gã Duntril vừa rồi chúng ta đã thấy trong chÆ°Æ¡ng trình của chúng ta má»™t con lừa Ä‘iển hình. Bởi vì hôm qua tôi đã có dịp nói vá»›i các anh rằng cất giấu ngoại tệ là má»™t việc là m vô nghÄ©a. Tôi cam Ä‘oan vá»›i các anh rằng không má»™t ai có thể sá» dụng được nó trong bất kỳ trÆ°á»ng hợp nà o. Cứ lấy tay Duntril nà y là m thà dụ. Anh ta có lÆ°Æ¡ng cao, sống không thiếu thứ gì. Anh ta có căn há»™ tuyệt vá»i, má»™t vợ và má»™t nhân tình xinh đẹp. NhÆ°ng không, thay và o chá»— ná»™p hết ngoại tệ và đá quý để sống thanh thản và yên là nh, không phải lo Ä‘iá»u gì khó chịu thì cái tay ngu ngốc và tham lam nà y lại muốn để cho bị vạch mặt ra trÆ°á»›c tất cả má»i ngÆ°á»i, thêm và o đó hứng chịu má»™t vụ bê bối gia đình khủng khiếp. Váºy là , ai sẽ ná»™p nữa ? Có ai tình nguyện không ? Nếu thế thì tiết mục tiếp theo của chÆ°Æ¡ng trình chúng ta - nghệ sÄ© Kurolesov Sava Potapovich, má»™t diá»…n viên kịch tà i năng nổi tiếng, được chúng tôi má»i đến đây trình diá»…n má»™t số trÃch Ä‘oạn trong vở diá»…n “ Hiệp sÄ© keo kiệt†của nhà thÆ¡ Puskin.
Kurolesov xuất hiện ngay trên sân khấu. Äó là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông cao to, đẫy Ä‘Ã , râu cạn nhẵn, mặc áo Ä‘uôi tôm, thắt cà vạt.
Không má»™t lá»i mà o đầu, anh ta lấy ngay vẻ mặt ảm đạm, nhÃu hai hà ng lông mà y và nói bằng má»™t giá»ng không phải của mình, mắt liếc nhìn quả chuông và ng:
- “ Như một tay ăn chơi trẻ tuổi
hẹn hò vá»›i má»™t nà ng mất nết hÆ° thân…â€
Và Kurolesov bắt đầu kể vá» mình nhiá»u chuyện xấu xa. Nikanor Ivanovich nghe Kurolesov thú nháºn rằng có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà góa bất hạnh nà o đó quỳ gối than khóc dÆ°á»›i mÆ°a trÆ°á»›c mặt anh ta, nhÆ°ng chị ta không thể là m rung Ä‘á»™ng được trái tim chai lì của nhà nghệ sÄ©. Cho đến trÆ°á»›c giấc mÆ¡ nà y, Nikanor Ivanovich hoà n toà n không biết má»™t tác phẩm nà o của nhà thÆ¡ Puskin, nhÆ°ng lại biết bản thân nhà thÆ¡ rất rõ và ngà y nà o cÅ©ng mấy lần nhắc Ä‘i nhắc lại những câu đại loại nhÆ°: “ Thế tiá»n nhà , Puskin sẽ trả cho à ?†hay “ Äèn ở ngoà i cầu thang, Puskin đã lắp và o cho đấy chắc ?â€, “ Hay là Puskin sẽ mua dầu cho anh ?â€â€¦
Còn bây giá», khi đã là m quen vá»›i má»™t trong những tác phẩm của Puskin, Nikanor Ivanovich chợt cảm thấy buồn, hình dung ra trong đầu mình ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà góa vá»›i những đứa con côi cút quỳ gối dÆ°á»›i trá»i mÆ°a, và bất giác ông ta nghÄ© thầm: “ Mà cái tay Kurolesov nà y cÅ©ng quá tệ tháºt.â€
Còn ngÆ°á»i diá»…n viên kịch má»—i lúc má»™t thêm cao giá»ng, tiếp tục ăn năn, và cuối cùng là m cho Nikanor Ivanovich rối trà tháºt sá»± vì anh ta bá»—ng nhiên bắt đầu trò chuyện vá»›i má»™t ngÆ°á»i nà o đó không có mặt trên sân khấu và lại tá»± trả lá»i mình thay cho cái ngÆ°á»i vắng mặt ná», thêm và o đó còn tá»± gá»i mình khi thì “ đức ôngâ€, khi thì “quý ngà iâ€, khi thì “bốâ€, khi thì “conâ€, khi gá»iâ€Ã´ngâ€, khi gá»i “mà yâ€â€¦
Nikanor Ivanovich chỉ hiểu má»—i má»™t Ä‘iá»u, là nhà nghệ sÄ© đã chết má»™t cái chết bất đắc kỳ tá», sau khi hét lên: “ Chìa khóa, chìa khóa của ta đâu !†– và ngã gục xuống sà n, vừa thở hổn hển vừa tháºn trá»ng cởi cà vạt ra.
Chết xong, Kurolesov đứng dáºy, phủi bụi trên bá»™ quần áo Ä‘uôi tôm, mỉm má»™t nụ cÆ°á»i giả tạo, cúi chà o khán giả rồi rá»i sân khấu trong tiếng vá»— tay lẻ tẻ. Còn ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình bÆ°á»›c ra nói những lá»i nhÆ° sau:
- Chúng ta vừa được nghe kịch “ Hiệp sÄ© keo kiệt†qua diá»…n xuất tuyệt vá»i của Sava Potapovich. Tay hiệp sÄ© nà y hy vá»ng là những nà ng tiên tinh nhanh sẽ chạy đổ xô đến vá»›i hắn ta và sẽ còn xảy ra nhiá»u Ä‘iá»u khoái lạc khác tÆ°Æ¡ng tá»±. NhÆ°ng, các anh thấy đấy, không há» xảy ra má»™t cái gì nhÆ° váºy cả, không có má»™t nà ng tiên nà o đến vá»›i hắn, các nữ thần không ngó ngà ng gì đến hắn, và hắn không xây được bất kỳ cung Ä‘iện, lâu Ä‘Ã i nà o, mà ngược lại, Ä‘á»i hắn kết thúc rất hèn mạt, chết vì bị vỡ tim trên chiếc hòm Ä‘á»±ng ngoại tệ và đá quà của mình. Tôi báo trÆ°á»›c, vá»›i các anh rồi cÅ©ng sẽ xảy ra má»™t cái gì đó tÆ°Æ¡ng tá»±, nếu nhÆ° không tồi hÆ¡n, má»™t khi các anh không chịu ná»™p hết ngoại tệ !
Không biết do thi ca của Puskin hay những câu văn xuôi của ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình đã gây má»™t ấn tượng mạnh, chỉ biết rằng từ dÆ°á»›i phòng xem bất ngá» vang lên má»™t giá»ng nói rụt rè:
- Tôi xin nộp ngoại tệ.
- Xin má»i lên sân khấu! - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nhìn xuống phòng xem nhã nhặn cất tiếng má»i.
Và trên sân khấu xuất hiện má»™t gã Ä‘Ã n ông tóc bạch kim, vóc ngÆ°á»i thấp bé, xét qua bá»™ mặt có thể Ä‘oán là đã gần ba tuần nay chÆ°a cạo râu.
- Xin lá»—i, há» tên của anh là gì ạ ? - ngÆ°á»i Ä‘iểu khiển chÆ°Æ¡ng trình há»i.
- Kanavkin Nikolai, - gã đà n ông ngượng nghịu đáp.
- á»’, rất hân hạnh, thÆ°a công dân Kanavkin !Váºy là ?..
- Tôi xin nộp, - Kanavkin nói khẽ.
- Bao nhiêu ?
- Một nghìn đô la và hai mươi đồng rúp và ng.
- Tốt lắm ! Äó là tất cả số anh có ?
NgÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nhìn thẳng và o mắt Kanavkin, và Nikanor Ivanovich có cảm tưởng nhÆ° đôi mắt của anh ta phát ra những tia sáng nhÆ° những tia rÆ¡nghen cắm xuyên qua ngÆ°á»i Kanavkin. Trong phòng má»i ngÆ°á»i nhÆ° ngừng thở.
- Tôi tin ! - cuối cùng nhà nghệ sÄ© tắt ánh mắt của mình và kêu lên: - Tôi tin ! Äôi mắt nà y không nói dối. Äã bao lần tôi nói vá»›i vá»›i các anh rằng, cái sai lầm chÃnh của các anh là ở chá»— các anh không đánh giá đúng ý nghÄ©a của cặp mắt con ngÆ°á»i. Các anh nên hiểu rằng cái lưỡi có thể giấu giếm sá»± tháºt, còn cặp mắt thì không bao giá» ! NgÆ°á»i ta há»i anh má»™t câu bất ngá» nà o đó, anh tháºm chà không giáºt mình, trong má»™t giây anh tá»± chủ được và biết rằng cần phải nói gì để che giấu sá»± tháºt; và anh nói má»™t cách khá thuyết phục, không má»™t thá»› gân nà o trên mặt anh thay đổi, nhÆ°ng than ôi, cái sá»± tháºt đã bị câu há»i kia đánh Ä‘á»™ng từ đáy sâu tâm hồn của anh trong má»™t thoáng nổi lên lá»™ ra trong đôi mắt anh, và thế là hết ! NgÆ°á»i ta sẽ nháºn thấy nó, cái sá»± tháºt ấy, và anh lá»™ tẩy!
Sau khi nói má»™t cách sôi nổi bà i diá»…n giảng hùng hồn đó, nhà nghệ sÄ© dịu dà ng há»i Kanavkin:
- Anh giấu ở đâu ?
- Ở chỗ bà cô của tôi trên phố Pretristenka…
- À ! Äó là …hượm đã …đó là bà Klavdia Ilinichna Porokovnikova phải không ?
- Vâng!
- á»’, đúng, đúng, đúng ! Có phải là ngôi biệt thá»± nhá» ? Äối diện còn má»™t khu vÆ°á»n nhá» phải không ? á»’, tôi biết, tôi biết ! Thế anh nhét và o đâu ở đấy ?
- DÆ°á»›i hầm, trong há»™p bÃchcốt “Einemâ€â€¦
Nhà nghệ sĩ vung hai tay kinh ngạc.
- Các anh đã thấy chÆ°a ? – anh ta Ä‘au khổ thốt lên, - Ở đó thì chúng bị ẩm, mục nát mất ! Chẳng lẽ lại giao ngoại tệ cho những ngÆ°á»i nhÆ° váºy được sao ? Hả? Tháºt đúng là trẻ con !
Bản thân Kanavkin cÅ©ng hiểu là mình đã là m Ä‘iá»u dại dá»™t và đáng phải chịu phạt, ông ta ủ rÅ© cúi thấp mái đầu bù xù của mình xuống.
- Tiá»n bạc phải được bảo quản ở ngân hà ng nhà nÆ°á»›c, - nhà nghệ sÄ© nói, - ở trong các gian phòng khô ráo đặc biệt và được bảo quản cẩn máºt, chứ không thể để dÆ°á»›i hầm nhà bà cô được, nÆ¡i chúng có thể bị, nói thà dụ, lÅ© chuá»™t gáºm há»ng ! Äúng là xấu hổ quá, anh Kanavkin ! Mà anh là ngÆ°á»i lá»›n đấy !
Kanavkin không biết trốn mặt đi đâu, mấy ngón tay dứt dứt vạt áo vét của mình.
- Thôi được, - nhà nghệ sÄ© dịu giá»ng xuống, - ai nhắc lại lá»—i lầm cũ… - và anh ta bá»—ng bất ngá» há»i thêm: - Mà nhân thể, để khá»i phà công mở máy…bà cô của anh cÅ©ng có chứ? Hả ?
Kanavkin hoà n toà n không chỠđợi sá»± việc lại xoay chuyển nhÆ° váºy, giáºt mình. Cả nhà hát lại im lặng.
- Ê, Kanavkin, - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình nói vừa dịu dà ng, vừa trách móc, - thế mà tôi còn Ä‘i khen anh ta ! Hoá ra anh ta lại còn định giấu giếm nữa ! Vô Ãch, Kanavkin ạ ! Tôi vừa nói xong vỠđôi mắt đấy thôi. Mà rõ rà ng là bà cô của anh có…Nà o, sao anh cứ hà nh hạ chúng tôi vô Ãch thế ?
- Có ! – Kanavkin hét lên vẻ hùng hổ.
- Tốt lắm ! - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình kêu lên.
- Tốt lắm ! - cả phòng gà o lên dữ dội.
Khi trong phòng đã dịu Ä‘i, ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình chúc mừng Kanavkin, bắt tay ông ta, Ä‘á» nghị cho xe chở vá» nhà trong thà nh phố, ra lệnh cho má»™t ngÆ°á»i nà o đó ở phÃa sau háºu trÆ°á»ng đến đón bà cô cÅ©ng trên chiếc xe đó và má»i bà ta đến tham gia chÆ°Æ¡ng trình ở nhà hát nữ.
- À, tôi còn muốn há»i, bà cô có nói là bà ta giấu tiá»n của mình ở đâu không ? - ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển chÆ°Æ¡ng trình há»i và lịch sá»± Ä‘Æ°a má»i Kanavkin Ä‘iếu thuốc và que diêm đã báºt sẵn. Ông ta vừa châm lá»a vừa nhăn mặt cÆ°á»i khẩy vẻ buồn bã.
- Tôi tin, tôi tin, - nhà nghệ sÄ© thở dà i đáp, - cái mụ già keo bẩn nà y không bao giá» hé Ä‘iá»u đó ra cả vá»›i quá»· sứ chứ đừng nói gì cháu há». NhÆ°ng thôi được, chúng ta sẽ thá» khÆ¡i dáºy trong lòng bà ta những tình cảm của con ngÆ°á»i. CÅ©ng có thể chÆ°a phải tất cả các sợi dây Ä‘Ã n Ä‘á»u đã mục nát hết trong cái tâm hồn đầu cÆ¡ buôn láºu nà y. Kanavkin, chúc anh vạn sá»± tốt là nh.
Anh chà ng Kanavkin Ä‘i khá»i. Nhà nghệ sÄ© lại há»i còn có ai tá»± nguyện ná»™p ngoại tệ nữa không, nhÆ°ng đáp lại chỉ nháºn được sá»± im lặng của gian phòng.
- Hừ, quả là những kẻ kỳ quặc, - nghệ sĩ nhún vai nói, và tấm mà n hạ xuống che khuất anh ta.
Những ngá»n đèn phụt tắt, bóng tối bao phủ gian phòng má»™t lúc, và nghe vẳng lại từ xa má»™t giá»ng têno giáºn dữ:
“ Ở nÆ¡i đó có những núi và ng, và tất cả chúng thuá»™c vá» ta !â€
Rồi từ đâu đó hai lần nghe vẳng lại tiếng vỗ tay.
- Ở nhà hát nữ có má»™t chị chà ng nà o đó Ä‘ang ná»™p, - ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ráºm râu tóc hung ngồi bên cạnh Nikanor Ivanovich bất ngá» thốt lên rồi thở dà i, nói tiếp: - Ôi, giá nhÆ° tôi không mắc những con ngá»—ng ! Số là , anh bạn ạ, tôi có những con ngá»—ng chá»i ở Lianodovo. Tôi sợ không có tôi chúng chết mất. Giống chim nà y ngá» nghệch lắm, cần phải có ngÆ°á»i chăm sóc… Ôi giá nhÆ° không vÆ°á»›ng những con ngá»—ng nà y ! Puskin thì chẳng là m tôi ngạc nhiên được đâu, - và ông ta thở dà i.
Vừa lúc đó gian phòng lại được chiếu sáng rá»±c rỡ, Nikanor Ivanovich lại mÆ¡ thấy từ tất cả các cá»a chạy và o là những ngÆ°á»i đầu bếp tay cầm môi lá»›n, đầu Ä‘á»™i mÅ© vải trắng. Há» mang và o phòng má»™t thùng súp và má»™t khai bánh mì Ä‘en cắt thà nh lát. NgÆ°á»i xem sôi nổi hẳn lên. Những ngÆ°á»i đầu bếp vui vẻ Ä‘i lại giữa đám ngÆ°á»i mê nhà hát, múc súp và o những chiếc bát lá»›n và phân phát bánh mì.
- Ä‚n Ä‘i, các bạn, - những ngÆ°á»i đầu bếp hò hét, - và ná»™p hết ngoại tệ Ä‘i! Các anh ngồi phà công ở đây là m gì? Báu gì húp cái của nợ nà y, vá» nhà mà ăn uống cho Ä‘Ã ng hoà ng có phải tốt hÆ¡n không ?
- Mà bố già nà y ngồi ở đây là m gì ? - má»™t ngÆ°á»i đầu bếp to béo vá»›i chiếc cổ Ä‘á» lá»±ng há»i và chìa cho Nikanor Ivanovich bát nÆ°á»›c lá»ng, trong đó trôi nổi cô Ä‘Æ¡n má»™t mẩu lá cải bắp.
- Không có! Không có! Tôi không có! – Nikanor Ivanovich hét lên bằng má»™t giá»ng khiếp đảm, - anh hiểu không, không có.
- Không có? - ngÆ°á»i đầu bếp gầm lên bằng giá»ng trầm dữ dá»™i. – Không có ? – ông ta há»i bằng giá»ng phụ nữ dịu dà ng. – Không có, không có, - ông ta lẩm bẩm vá»— vá» và biến thà nh bà y sÄ© Praskovia Phedorovna.
Bà nhẹ nhà ng lay vai Nikanor Ivanovich Ä‘ang rên rỉ trong giấc mÆ¡. Và lúc đó tất cả những ngÆ°á»i đầu bếp cùng nhà hát vá»›i tấm mà n Ä‘en tan biến. Qua những giá»t nÆ°á»›c mắt, Nikanor Ivanovich nhìn thấy căn phòng của mình ở nhà thÆ°Æ¡ng và hai ngÆ°á»i mặc áo choà ng trắng, nhÆ°ng há» không phải là những ngÆ°á»i đầu bếp suồng sã cứ xoắn xuýt lấy ngÆ°á»i khác vá»›i những lá»i khuyên bảo của mình, mà là viên bác sÄ© và bà y sÄ© Praskovia Phedorovna tay cầm không phải chiếc bát Ä‘á»±ng thức ăn mà là chiếc Ä‘Ä©a nhá» phủ tấm gạc trắng vá»›i bá»™ xÆ¡ranh nằm trên.
- NhÆ°ng mà tại sao lại thế. - Nikanor Ivanovich cay đắng nói trong khi viên bác sÄ© tiêm cho ông ta, - tôi không có, không có nữa! Cứ để Puskin ná»™p ngoại tệ cho há»! Tôi không có!
- Không có, không có, - bà Praskovia Phedorovna nhân từ âu yếm vá»— vá», - không có thì thôi chứ có là m sao.
Tiêm xong, Nikanor Ivanovich cảm thấy nhẹ nhõm, và ông ta thiếp Ä‘i không còn gặp chiêm bao má»™ng mị gì nữa. NhÆ°ng nhá» những tiếng thét của ông ta mà ná»—i lo lắng đã được truyá»n sang phòng 120, nÆ¡i ngÆ°á»i bệnh tỉnh dáºy Ä‘i sục tìm chiếc đầu của mình, và sang phòng 118, nÆ¡i chà ng Nghệ Nhân vô danh chợt cảm thấy lòng xao xuyến bất yên, hai tay vặn và o nhau trong cÆ¡n buồn bã nhìn lên mặt trăng và nhá»› lại cái đêm mùa Thu cay đắng, đêm cuối cùng của cuá»™c Ä‘á»i mình, nhá»› lại dải sáng dà i dÆ°á»›i khe cá»a trong căn há»™ ở tầng hầm và mái tóc sổ tung bay.
Từ phòng 118, ná»—i lo lắng theo ban công bay sang vá»›i Ivan BezdomnÆ°i, là m anh tỉnh dáºy và òa lên khóc.
NhÆ°ng bác sÄ© đã nhanh chóng trấn an tất cả những ngÆ°á»i Ä‘au buồn, lo lắng, và há» lại chìm sâu và o quên lãng. NgÆ°á»i thiếp Ä‘i sau cùng là Ivan, khi trên sông bình minh đã bắt đầu á»ng Ä‘á». Sau khi thuốc thấm khắp cÆ¡ thể Ivan, sá»± bình tâm đã đến vá»›i anh, nhÆ° ngá»n sóng dâng lên bao phủ. Thân thể anh trở nên nhẹ bá»—ng, và đầu óc anh được má»™t ngá»n gió ấm mÆ¡ mà ng thổi và o. Anh thiếp Ä‘i, và cái cuối cùng anh nghe thấy trÆ°á»›c lúc chìm và o giấc ngủ, là tiếng lÃu lo chà o đón bình minh của Ä‘Ã n chim ở bên cánh rừng. NhÆ°ng má»™t chốc sau chúng cÅ©ng dần im tiếng, và anh mÆ¡ thấy MẶT TRỜI Äà BẮT ÄẦU HẠTHẤP XUá»NG TRÊN NGỌN NÚI TRỌC, VÀ NGỌN Äá»’I NÀY Äà BỊ VÂY BỌC BỞI HAI LỚP QUÂN LÃNH.
Tà i sản của leminhchau