|
|
02-09-2008, 02:26 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 8
Ngồi trên chiếc ghế xÃch Ä‘u là m bằng gá»— liá»…u giá», vá»›i đồ thêu thùa để trong lòng, Amaranta ngắm Aurêlianô Hôsê lần đẩu tiên trong Ä‘á»i cạo râu. Cáºu Ä‘ang lia lưỡi dao cạo trên cái cằm đầy bá»t xà phòng. Lưỡi dao cạo là m chảy máu những mụn nhân, là m đứt môi trên do cáºu cố ý tỉa bá»™ ria mép mà u hung hung, nhÆ°ng dù cáºu cố sức nó vẫn cứ y nguyên nhÆ° trÆ°á»›c. Cái công việc cạo râu quá tỉ mẩn của cáºu khiến Amaranta có cảm giác trong lúc ấy cáºu đã bắt đầu già .
- Nom cháu giống Aurêlianô nhÆ° đúc khi anh ấy và o tuổi cháu - cô nói. - Cháu đã là ngÆ°á»i lá»›n rồi đấy.
Cáºu đã là ngÆ°á»i lá»›n từ lâu rồi, từ cái ngà y Amaranta tưởng rằng cáºu hãy còn ranh con nên vẫn cứ khá»a thân trong nhà tắm ngay trÆ°á»›c mặt cáºu nhÆ° lâu nay cô vẫn thÆ°á»ng là m kể từ ngà y Pila Tecnêra Ä‘em cáºu trả cho gia đình, rÅ© bá» trách nhiệm nuôi nấng của thị. Lần đẩu nhìn thấy cô tắm, cáºu bé chỉ chú ý đến cái rãnh sâu giữa hai núm vú trên ngá»±c cô mình. Lúc ấy cáºu còn ngây thÆ¡ lắm đến mức phải há»i cô bị là m sao ở ngá»±c thế thì Amaranta giả vá» lấy ngón tay gãi ngá»±c rồi trả lá»i cháu mình: "Cô bị ngÆ°á»i ta róc, róc thịt đấy". Sau đó, khi đã bình phục sau tráºn ốm vì Piêtrô Crêspi tá»± tá», cô lại cùng tắm chung vá»›i Aurêlianô Hôsê trong nhà tắm. Cáºu không để ý đến cái rãnh sâu mà trái lại run bắn ngÆ°á»i vì thÃch thú lạ lùng trÆ°á»›c hai bầu vú hồng hồng căng má»ng. Cáºu vẫn dõi nhìn cô và nhá» váºy hiểu kỹ hÆ¡n cái kỳ lạ của tình thân máºt giữa hai cô cháu, và cáºu vẫn cảm thấy da mình nổi gai trong lúc ngắm nhìn cô, giống nhÆ° da cô mình cÅ©ng nổi gai khi dá»™i nÆ°á»›c. Ngay từ lúc còn rất nhá» tuổi, cáºu đã có thói quen bá» chiếc võng trống cả đêm để bừng tỉnh dáºy trên giÆ°á»ng Amaranta, chả là vì nằm bên cạnh cô, cáºu đỡ sợ bóng tối hÆ¡n. NhÆ°ng kể từ hôm có ý thức thÃch thú tấm thân ngà ngá»c của cô mình, thì Ä‘á»™ng lá»±c thúc đẩy cáºu bá» võng để chui và o mùng của cô không phải là ná»—i sợ bóng tối mà là sá»± thèm khát được cảm nháºn hÆ¡i thở nồng ấm của Amaranta và o lúc trá»i há»ng sáng. Trong thá»i kỳ cô cá»± tuyệt đại tá Hêrinênđô Mackêt, có má»™t buổi đêm vá» sáng ná», vá»›i cảm giác nghẹt thở Aurêlianô Hôsê thức dáºy. Cáºu cảm thấy những ngón tay của Amaranta, giống nhÆ° những con tằm, nóng ran và khao khát, Ä‘ang lần tìm bụng mình. Giả vá» Ä‘ang còn ngủ, cáºu cá»±a mình đổi tÆ° thế để chúng khá»i gặp trở ngại trên con Ä‘Æ°á»ng mò tìm, và lúc ấy cáºu nháºn ra năm ngón tay thuá»™c bà n tay không băng dải băng Ä‘en, nhÆ° những con sên mù, Ä‘ang lần mò giữa hai bẹn mình. Dù hai ngÆ°á»i giả vá» không biết Ä‘iá»u cả hai cùng biết và điá»u má»—i ngÆ°á»i biết rõ rằng ngÆ°á»i kia đã biết, kể từ đêm đó há» gắn bó vá»›i nhau trong má»™t sá»± ăn ý tuyệt vá»i. Aurêlianô Hôsê không thể ngủ được khi cáºu chÆ°a nghe thấy tiếng nhạc van phát ra từ chiếc đồng hồ nÆ¡i phòng khách, và cô gái đứng tuổi, mà là n da cô bắt đầu cảm thấy tê tái buồn, sẽ không má»™t phút yên lòng nếu cô chÆ°a cảm thấy kẻ má»™ng du trÆ°á»n mình trong mùng. Äó là ngÆ°á»i cô đã nuôi nấng mà không nghÄ© rằng ngÆ°á»i ấy sẽ là má»™t ná»›i bám vÃu tạm thá»i cho ná»—i cô Ä‘Æ¡n của mình. Váºy là bá»n há» không chỉ ngủ chung má»™t giÆ°á»ng, cùng khá»a thân, cùng thèm khát mân mê nhau mà còn lẵng nhẵng theo nhau khắp các xó xỉnh trong nhà , cùng ở trong buồng đóng kÃn cá»a và o bất kỳ giá» nà o, lúc nà o cÅ©ng hà o hứng không biết chán. Có lần bá»n há» suýt bị Ucsula bắt quả tang. Và o má»™t buổi chiá»u ná», cụ và o kho bá»™t ngô, khi hai ngÆ°á»i sắp hôn nhau. "Cháu yêu cô lắm phải không?", cụ há»i Aurêlianô Hôsê vẻ hết sức ngây thÆ¡. Cáºu vâng để trả lá»i bà mình. "Cháu ngoan lắm", Ucsula kết thúc, Ä‘ong bá»™t mì để là m bánh rồi trở vá» nhà bếp. Sá»± kiện nà y đã lôi Amaranta ra khá»i cÆ¡n cuồng si. Cô hiểu rằng mình đã vượt quá xa giá»›i hạn, rằng mình không còn hôn hÃt nó nhÆ° hôn hÃt má»™t đứa trẻ nhá» chÆ¡i đùa, trái lại cô Ä‘ang bì bõm lá»™i trong má»™t cÆ¡n Ä‘am mê bệnh hoạn vừa nguy hiểm vừa không có lối thoát, rồi cô kiên quyết dáºp tắt cÆ¡n Ä‘am mê nà y. CÅ©ng lúc ấy, Aurêlianô Hôsê vừa kết thúc việc há»c quân sá»±, nháºn ra sá»± thá»±c và bá» nhà để và o doanh trại ngủ. Má»—i thứ bảy đến, cáºu Ä‘á»u cùng vá»›i đám lÃnh đến tiệm bác Catarinô. Cáºu giải buồn vá»›i những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà son phấn mà cứ da diết tưởng tượng há» là Amaranta.
Sau đó Ãt lâu, những tin tức chiến sá»± trái ngược nhau bắt đầu được tung ra. Trong khi chÃnh phủ thừa nháºn những bÆ°á»›c tiến má»›i của quân khởi nghÄ©a thì các sÄ© quan ở Macônđô nháºn được những thông báo tin cáºy vá» má»™t cuá»™c đình chiến do hai bên thÆ°Æ¡ng lượng tất yếu sẽ xảy ra. Và o đầu tháng tÆ°, có má»™t sứ giả tin cáºy đến ra mắt đại tá Hêrinênđô Mackêt. Vị nà y khẳng định vá»›i đại tá rằng các lãnh tụ đảng đã bắt liên lạc vá»›i các tÆ° lệnh quân khởi nghÄ©a ở ná»™i địa, và đã sẵn sà ng ký má»™t hiệp định đình chiến vá»›i Ä‘iá»u kiện chÃnh phủ che phái Tá»± do ba ghế bá»™ trưởng, má»™t số đại biểu tối thiểu trong nghị viện, và sẽ khoan hồng chung cho những nghÄ©a quân đã hạ súng. Vị sứ giả mang theo má»™t mệnh lệnh hết sức bà máºt của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, ngÆ°á»i không tán thà nh các Ä‘iá»u khoản của hiệp định.
Äại tá Hêrinênđô Mackêt cần phải chá»n năm ngÆ°á»i tốt nhất và chuẩn bị để trốn ra nÆ°á»›c ngoà i. Mệnh lệnh nà y đã được thá»±c hiện trong thá»i hạn ngắn nhất. Má»™t tuần trÆ°á»›c khi bản thá»a Æ°á»›c được loan báo, và trong lòng khà há»—n Ä‘á»™n những tin đồn khác nhau, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya và mÆ°á»i sÄ© quan tin cáºy nhất của chà ng, trong đó có đại tá Rôkê Cacnixêrô, lặng lẽ trở vá» Macônđô và o lúc quá ná»a đêm, giải tán quân Ä‘á»™i, chôn giấu vÅ© khÃ, đất bá» các tà i liệu. Và o lúc trá»i há»ng sáng, cùng vá»›i đại tá Hêrinênđô Mackêt và năm ngÆ°á»i dÆ°á»›i quyá»n chà ng, bá»n hỠđã rá»i khá»i là ng. Äó là má»™t chiến dịch được thá»±c hiện rất nhanh chóng và bà máºt đến mức Ucsula không hay biết gì cho đến giá» chót khi có ngÆ°á»i gõ nhẹ lên cá»a sổ phòng ngủ của cụ và thầm thì nói: "Nếu cụ muốn nhìn thấy đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya thì xin má»i cụ ra ngay cá»a ạ". Ucsula vùng dáºy, mặc nguyên quần áo ngủ, bÆ°á»›c ra cá»a, và hầu nhÆ° cụ má»›i chỉ kịp nháºn ra tiếng vó ngá»±a của Ä‘oà n ngÆ°á»i Ä‘ang lặng lẽ phi ra khói là ng cuốn theo đám bụi mù mịt. Chỉ đến ngà y hôm sau cụ má»›i được biết Aurêlianô Hôsê đã Ä‘i cùng cha mình.
MÆ°á»i ngà y sau kể từ khi má»™t thông cáo chung giữa chÃnh phủ và phái đối láºp được công bố báo tin đình chiến, đã có những tin tức vá» cuá»™c vÅ© trang nổi dáºy đẩu tiên của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya ở biên giá»›i phÃa đông. Các lá»±c lượng của chà ng, không những Ãt quân lại còn trang bị kém, đã bị đánh tan tác chỉ trong thá»i gian không đầy má»™t tuần. NhÆ°ng trong suốt cả năm ấy, trong lúc phái Tá»± do và phái Bảo hoà ng cố gắng là m cho đất nÆ°á»›c sống trong sá»± hoà giải thì chà ng mÆ°u tÃnh bảy cuá»™c nổi dáºy. Má»™t đêm ná», từ má»™t chiếc tà u chà ng nã pháo và o thà nh phố Riôacha, và đội tuần tra đã phải dáºy giữa đêm, bắn trả thù mÆ°á»i bốn nhà Tá»± do nổi tiếng bị giam giữ ở thà nh phố nà y. Chà ng chiếm má»™t sở hải quan ở biên giá»›i trong hÆ¡n mÆ°á»i lăm ngà y và từ đây chà ng gá»i đến quốc dân đồng bà o lá»i hiệu triệu tổng khởi nghÄ©a. Má»™t trong số những đạo quân của chà ng đã lạc trong rừng liá»n ba tháng, vì Ä‘Æ¡n vị nà y có nhiệm vụ vượt qua hÆ¡n má»™t nghìn năm trăm kilômét Ä‘Æ°á»ng rừng để nhen nhóm các cuá»™c chiến đấu xung quanh thủ đô. Äôi lúc chà ng chỉ ở cách Macônđô chừng và i chục cây số nhÆ°ng chà ng đã bị các Ä‘á»™i quân tuần tra của chÃnh phủ buá»™c phải Ä‘i sâu và o núi cách không xa địa Ä‘iểm thú vị nÆ¡i nhiá»u năm trÆ°á»›c đây cha chà ng đã gặp được xác má»™t chiếc tà u Tây Ban Nha.
CÅ©ng trong thá»i gian nà y Visitaxiôn qua Ä‘á»i. Sau khi từ bá» ngai và ng vì sợ dịch mất ngủ, bà muốn được chết già và nguyện vá»ng cuối cùng của bà là ngÆ°á»i ta sẽ Ä‘Ã o số lÆ°Æ¡ng tÃch cóp trong và i chục năm chôn ở dÆ°á»›i gầm giÆ°á»ng rồi gá»i nó cho đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya để chà ng tiếp tục chiến đấu. NhÆ°ng Ucsula không cho Ä‘Ã o số tiá»n, bởi vì ngà y ấy ngÆ°á»i ta đồn rằng đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã chết trong má»™t vụ đổ bá»™ và o vùng ven tỉnh lỵ. Thông cáo chÃnh thức, cái thông cáo thứ tÆ° trong không đầy hai năm đã cho thấy Ä‘iá»u đó là hiển nhiên vì gần nhÆ° sáu tháng nay ngÆ°á»i ta không được biết gì vá» chà ng. Bá»—ng nhiên, khi Ucsula và Amaranta Ä‘ang để tang má»›i cho các vị tiá»n bối, thì có má»™t tin lạ được chuyển đến. Äại tá Aurêlianô vẫn còn sống, nhÆ°ng rõ rà ng chà ng không theo chÃnh phủ nÆ°á»›c mình, do đó đã gia nháºp các lá»±c lượng liên bang Ä‘ang thắng thế ở má»™t số nÆ°á»›c khác thuá»™c Caribê. Chà ng đến vá»›i những đất nÆ°á»›c có những tên khác nhau ngà y má»™t xa lạ vá»›i tên quê hÆ°Æ¡ng mình.
Sau đó ngÆ°á»i ta được biết rằng tÆ° tưởng lúc ấy cổ vÅ© chà ng là tÆ° tưởng vá» sá»± thống nhất các lá»±c lượng liên bang vùng Trung Mỹ để quét sạch các chế Ä‘á»™ Bảo hoà ng từ Alasca đến Patagônia.
Sau và i năm chà ng ra Ä‘i, bức thÆ° đầu tiên mà Ucsula nháºn từ chà ng là má»™t bức thÆ° đã nhà u nát lại nhòe nhoẹt được chuyển tay từ thà nh phố Xantiagô đê Cuba.
- Chúng ta đã vÄ©nh viá»…n mất nó rồi, - Ucsula thốt lên khi Ä‘á»c lá thÆ° bởi vì Lá»… Noen trong ngà y táºn thế sẽ xuất hiện trên con Ä‘Æ°á»ng ấy(1).
NgÆ°á»i được cụ nói Ä‘iá»u đó, ngÆ°á»i đầu tiên cụ chìa cho xem bức thÆ° là tÆ°á»›ng Hôsê Raken MôncaÄ‘a, má»™t ngÆ°á»i thuá»™c phái Bảo hoà ng. "Rất tiếc là - tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a bình luáºn - Aurêlianô nà y lại không phải là má»™t ngÆ°á»i Bảo hoà ng". Ngà i tháºt bụng khâm phục chà ng. CÅ©ng nhÆ° rất nhiá»u quan chức dân sá»± Bảo hoà ng, Hôsê Raken MôncaÄ‘a đã tiến hà nh cuá»™c chiến để bảo vệ đảng mình và trong chiến đấu đã leo lên quân hà m cấp tÆ°á»›ng, mặc dù ngà i không có tà i thao lược. Trái lại, cÅ©ng nhÆ° rất nhiá»u ngÆ°á»i trong đảng mình, ngà i là ngÆ°á»i phản đối chế Ä‘á»™ quân phiệt. Ngà i coi giá»›i võ biá»n là đám ngÆ°á»i lÆ°á»i biếng không có ká»· cÆ°Æ¡ng, thÃch mạo hiểm và tham lam, có kinh nghiệm chống đối các quan chức dân sá»± để là m già u trong tình cảnh há»—n Ä‘á»™n. Là ngÆ°á»i thông minh, nhã nhặn, da dẻ hồng hà o, ngÆ°á»i thÃch ăn ngon và ham các cuá»™c chá»i gà , thế mà đã có lúc ngà i là kẻ thù đáng gá»m nhất của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya. Ngà i đã thiết láºp được quyá»n chỉ huy của mình vá»›i các nhà quân sá»± nhà nghá» trong cả vùng duyên hải rá»™ng lá»›n nà y. Có lần, theo những thá»a thuáºn chiến lược, ngà i buá»™c phải rút quân khá»i má»™t thị trấn để trao lại cho lá»±c lượng của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, ngà i đã để lại hai bức thÆ° cho chà ng. Trong má»™t bức thÆ° dà i gá»i cho đại tá, ngà i má»i chà ng tham gia chiến dịch chung nhằm là m cho cuá»™c chiến đỡ khốc liệt hÆ¡n. Bức thÆ° khác ngà i nhỠđại tá chuyển đến cho vợ mình sống trong vùng kiểm soát của các lá»±c lượng vÅ© trang thuá»™c phái Tá»± do. Từ dạo ấy, kể cả trong những lúc chiến sá»± xảy ra ác liệt nhất, hai vị tÆ° lệnh nà y đã thá»a thuáºn ngừng bắn để trao đổi tù binh. Äó là những lúc hÆ°u chiến vá»›i không khà vui vẻ đến mức tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a đã lợi dụng thá»i gian ấy để dạy đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya chÆ¡i cá» Ä‘am. Äã có những lúc cả hai ngÆ°á»i nghÄ© đến khả năng phối hợp những yếu tố nhân dân có trong cả hai đảng để loại trừ ảnh hưởng của các nhà quân sá»± và các nhà chÃnh trị nhà nghá», và thiết láºp má»™t thể chế nhân đạo nhá» khai thác triệt để những mặt Æ°u việt của từng há»c thuyết. Khi chiến tranh kết thức, trong lúc đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya thÆ°á»ng xuyên thất bại, phải chạy trốn theo những hẻm núi thì tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a được phong là m Quan thanh tra ở là ng Macônđô. Ngà i ăn mặc dân sá»±, dùng cảnh sát không vÅ© trang thay cho đám dân lệ, ngà i buá»™c má»i ngÆ°á»i phải tôn trá»ng má»i quy định của luáºt ân xá và giúp đỡ má»™t số gia đình là thân nhân của những ngÆ°á»i Tá»± do tá» tráºn. Ngà i tìm má»i cách để Macônđô được chá»n là thị trấn huyện và do đó ngà i được bổ nhiệm là thị trưởng và đã vun trồng được má»™t bầu không khà tin cáºy lẫn nhau trong dân chúng khiến cho há» nghÄ© vá» chiến tranh nhÆ° nghÄ© vá» má»™t ná»—i cá»±c khổ vô nghÄ©a lý của thá»i quá khứ. Cha Nicanô, bị những cÆ¡n sốt Ä‘au gan hà nh hạ đã gà y nhom và do đó đã bị cha Côrônen - từng được mệnh danh En Cachôrô, má»™t cá»±u chiến binh trong cuá»™c chiến tranh của những ngÆ°á»i thuá»™c phái liên bang tiến hà nh đến thay thế. Brunô Crêspi đã kết hôn vá»›i Amparô Môscôtê. Nhá» cá»a hà ng đồ chÆ¡i và nhạc cụ của anh không ngừng phát tà i, anh đã xây dá»±ng má»™t nhà hát từng được các gánh hát Tây Ban Nha liệt và o các lịch trình biểu diá»…n lÆ°u Ä‘á»™ng của há». Äó là má»™t phòng xa lông rá»™ng ở ngoà i trá»i vá»›i những chiếc ghế gá»— dà i, má»™t tấm phông nỉ có gắn các mặt nạ Hy Lạp và ba phòng bán vé hình đầu sÆ° tá» mà qua cái miệng há ra của nó ngÆ°á»i ta bán vé và o cá»a cho khách.
CÅ©ng trong thá»i kỳ nà y nhà trÆ°á»ng được xây dá»±ng. Äông Mênchô Escalôna, má»™t thà y giáo già được phái từ miá»n đầm lầy tá»›i trông coi trÆ°á»ng há»c. Äược sá»± đồng ý của các phụ huynh, ngà i bắt các cáºu há»c trò Æ°Æ¡ng bÆ°á»›ng phải quỳ gối Ä‘i trên ná»n sân lởm chởm đá sá»i và bắt những đứa trẻ lắm mồm phải ăn á»›t cay. Aurêlianô Sêgunđô và Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô, những đứa con sinh đôi của Santa Sôphia đê la Piêđat, là những há»c trò đầu tiên ngồi trong phòng há»c vá»›i bảng Ä‘en, phấn viết, ca nhôm có khắc tên mình. Rêmêđiôt thừa kế được sắc đẹp Ä‘Ãch thá»±c của bà mẹ và bắt đầu được là m quen vá»›i cái tên Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp. Mặc dù tuổi cao, mặc dù phải phịu nhiá»u tang tóc và những hoạn nạn chồng chất, Ucsula vẫn trẻ khoẻ nhÆ° thÆ°á»ng. Äược Santa Sôphia đê la Piêđat giúp đỡ, cụ lại kinh doanh nghá» kẹo bánh và trong thá»i gian ngắn, cụ đã không chỉ thu lại tà i sản bị con trai tiêu nhẵn trong chiến tranh, mà còn nhồi và ng ròng và o đầy các quả bà khô Ä‘em chôn trong phòng ngủ.
"Thượng đế còn cho ta sống, - cụ thÆ°á»ng nói, - thì trong ngôi nhà những kẻ Ä‘iên khùng nà y sẽ không bao giá» thiếu tiá»n bạc".
Má»i chuyện Ä‘ang diá»…n ra êm đẹp nhÆ° thế, bá»—ng thình lình Aurêlianô Hôsê rá»i bá» hà ng ngÅ© quân Ä‘á»™i liên bang Nicaragoa, trốn lên má»™t chiếc tà u Äức, rồi xuất hiện ngay tại bếp ăn nhà mình. Cáºu trở vá» ngÆ°á»i khá»e mạnh nhÆ° má»™t con ngá»±a, da sạm nắng và tóc ráºm nhÆ° ngÆ°á»i AnhÄ‘iêng vá»›i ý nghÄ© thầm kÃn định cÆ°á»›i Amaranta là m vợ.
Khi Amaranta nhìn thấy cáºu bÆ°á»›c và o, dù cáºu chÆ°a há» nói gì cả cô biết ngay vì sao cáºu trở vá». Cùng ngồi má»™t bà n mà hai ngÆ°á»i không dám nhìn và o mặt nhau. NhÆ°ng sau hai tuần trở vá», dù Ucsula có mặt, cáºu vẫn cứ nhìn thẳng và o mắt cô và nói: "Lúc nà o cháu cÅ©ng nghÄ© tá»›i cô thân yêu". Amaranta chạy trốn cáºu. Cô dò Ä‘oán để tránh phải gặp cáºu ở những nÆ¡i, những lúc bất thình lình. Cô cứ bám lấy Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, không rá»i ná»a bÆ°á»›c. Cô xấu hổ Ä‘á» bừng hai má trong cái ngà y thằng cháu há»i mình còn mang dải băng Ä‘en trên tay đến bao giá», bởi vì cô hiểu câu há»i đó nhÆ° là má»™t lá»i ám chỉ sá»± trinh tiết của mình. Khi cáºu trở vá» nhà , cô liá»n cà i chặt cá»a buồng mình ngủ. NhÆ°ng trong nhiá»u đêm nghe rõ tiếng ngáy Ä‘á»u Ä‘á»u hiá»n háºu của cáºu ở phòng bên, cô yên lòng đến mức không Ä‘á» phòng nữa. Sau gần hai tháng Aurêlianô Hôsê trở vá», có má»™t buổi đêm vá» sáng, cô cảm thấy cáºu và o phòng mình ngủ. Thế là , đáng lẽ phải chạy trốn, phải gà o toáng lên nhÆ° cô đã dá»± định trÆ°á»›c, thì cô lại buông thả mình trong cảm giác nhẹ nhà ng được nghỉ ngÆ¡i, được thá»a mãn. Cô cảm thấy cáºu Ä‘ang trÆ°á»n trong mùng, nhÆ° đã trÆ°á»n từ lúc còn nhá», nhÆ° xÆ°a nay nó vẫn trÆ°á»n thế, rồi cô không tà i nà o ghìm được mồ hôi lạnh túa ra và hà m răng run láºp cáºp khi nháºn thấy cáºu đã hoà n toà n khá»a thân. "Cút Ä‘i!", cô thì thầm Ä‘uổi mà cảm thấy nhÆ° mình Ä‘ang chết ngạt vì tÃnh tò mò. "Cút Ä‘i không tao sẽ kêu lên bây giá»". NhÆ°ng Aurêlianô Hôsê lúc ấy biết rõ Ä‘iá»u mình cần phải là m, bởi vì cáºu đâu còn là thằng nhóc sợ bóng đêm mà trái lại đã là má»™t thằng lÃnh chiến. Kể từ đêm ấy, bá»n há» lại tiếp tục các cuá»™c váºt lá»™n thầm lặng vá»›i nhau cho đến lúc trá»i hừng sáng. "Ta là cô mà y", Amaranta thì thà o nói vẻ mệt má»i. "Ta gần nhÆ° là mẹ mà y, không chỉ vì tuổi tác mà còn vì ta đã nuôi dạy mà y đủ Ä‘iá»u chỉ còn thiếu cho mà y bú thôi". Và o lúc trá»i hừng đông, Aurêlianô lỉnh Ä‘i và đến buổi đêm vá» sáng ngà y hôm sau lại trở lại phòng ngủ cô mình, ngà y má»™t thÃch chà hÆ¡n bởi thấy rằng cá»a phòng cô mình vẫn không cà i then. Không lúc nà o cáºu không yêu da diết cô mình. Cáºu thÆ°á»ng gặp hình ảnh cô mình trong những phòng tối nÆ¡i các là ng bị chiếm đóng, nhất là những phòng tồi tà n nhất, và nháºn ra nà ng má»™t cách váºt chất qua mùi máu khô Ä‘á»ng trên những dải băng của ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng, trong ná»—i sợ hãi chợt đến trÆ°á»›c tá» thần. Ở đâu và lúc nà o cáºu cÅ©ng thấy cô mình.
Cáºu đã chạy trốn cô mình bằng cách cố tình xoá nhòa ký ức của mình không chỉ nhỠở sá»± xa cách muôn trùng mà nhỠở cả những tráºn đánh đẫm máu rùng rợn từng được các bạn đồng ngÅ© liệt và o hạng đáng sợ nhất, nhÆ°ng trong lúc cáºu cà ng cố xóa nhòa hình ảnh cô mình ở nÆ¡i khủng khiếp của chiến tranh thì chiến tranh lại cà ng giống Amaranta hÆ¡n. Vì thế mà cáºu Ä‘au lòng phải sống lÆ°u vong, cố tìm cách giết cô mình bằng chÃnh cái chết của mình cho đến khi cáºu nghe má»™t ngÆ°á»i lÃnh kể câu chuyện cổ tÃch vá» má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lấy ngÆ°á»i cô ruá»™t đồng thá»i lại là cháu gái mình và ngÆ°á»i con trai của ông ta lại chÃnh là ông trẻ của nó.
- NgÆ°á»i ta không thể lấy cô ruá»™t mình sao? - cáºu há»i vẻ hoảng hốt.
- Không những có thể lấy được, - má»™t ngÆ°á»i lÃnh trả lá»i cáºu, - mà còn hÆ¡n thế nữa. Chúng ta là m cuá»™c chiến tranh chống lại các thà y tu nà y cốt để ngÆ°á»i ta có thể lấy ngay chÃnh mẹ đẻ của mình.
MÆ°á»i lăm ngà y sau, cáºu Ä‘Ã o ngÅ©. Cáºu thấy Amaranta của Ä‘á»i thá»±c mặn mà hÆ¡n Amaranta trong ký ức, thấy cô buồn và thanh tao hÆ¡n nhiá»u và mặc dù trên thá»±c tế cô đã ở và o thá»i kỳ sắc đẹp tà n phai nhÆ°ng hÆ¡n bao giá» hết cô lại nồng nà n trong bóng tối nÆ¡i phòng ngủ, hÆ¡n bao giá» hết cô buông thả mình trong sá»± Ä‘iên cuồng cá»± tuyệt. "Cháu là má»™t thằng đê tiện", Amaranta bảo cáºu khi bị cháu truy Ä‘uổi. "Cái việc cháu Ä‘ang là m vá»›i ngÆ°á»i cô đáng thÆ°Æ¡ng của mình nà y là không đứng đắn đâu dù cho đức Giáo hoà ng có đặc ân tha thứ Ä‘i nữa". Aurêlianô Hôsê hứa sẽ Ä‘i đến thà nh Rôm, hứa quỳ gối lê khắp châu Âu hôn dép đức Giáo hoà ng chỉ để xin cô mình "tha cầu thà nh" cho mình và o.
- Không chỉ vì thế đâu, - Amaranta cố chống cự, - mà còn vì sẽ đẻ ra những đứa con có đuôi lợn.
Aurêlianô Hôsê cố tình là m ngÆ¡ trÆ°á»›c má»i lý lẽ.
- Dù có đẻ ra những con tê tê Ä‘i nữa cÅ©ng cam lòng, - cáºu van xin.
Má»™t buổi đêm vá» sáng ná», cáºu đến tiệm bác Catarinô sau khi không chịu nổi cÆ¡n Ä‘au vì nhục dục bị ức chế quá mức. Ở đây cáºu bắt tình vá»›i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà có bá»™ vú chảy, niá»m nở dá»… tÃnh, là ngÆ°á»i đã là m nhuần cái bụng cáºu trong má»™t lúc. Cáºu định sẽ đối xá» tệ mạt vá»›i Amaranta. Cáºu thấy cô ngồi ở hà nh lang, Ä‘ang đạp máy khâu, - má»™t nghá» cô há»c rất nhanh, - và cáºu không chà o há»i cô mình. Amaranta cảm thấy mình trút bỠđược gánh nặng và chÃnh cô cÅ©ng không hiểu nổi vì sao lúc nà y mình lại nghÄ© đến đại tá Hêrinênđô Mackêt, vì sao mình lại da diết nhá»› những buổi chiá»u chÆ¡i cá» Ä‘am, vì sao mình lại muốn chà ng là m chồng mình. Aurêlianô Hôsê vẫn chÆ°a biết mình đã mất chá»— đứng trong trái tim cô mình, cho nên má»™t đêm ná» do không thể tá»± kiá»m chế nổi dục vá»ng, cáºu lại mò và o phòng ngủ của Amaranta. Lần nà y cô đã cá»± tuyệt má»™t cách dứt khoát và kiên quyết. Từ đó đêm nà o cô cÅ©ng cà i chặt cá»a phòng mình lại.
Ãt tháng sau ngà y Aurêlianô Hôsê trở vá», má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà vẻ cởi mở, vÆ°Æ¡ng mùi hoa nhà i, bồng đứa bé năm tuổi đến nhà . Chị ta nói rằng đứa bé là con của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya và rằng chị ta mang nó đến để Ucsula đặt tên. Không má»™t ai nghi ngá» gốc gác của đứa bé chÆ°a có tên ấy: nó giống đại tá nhÆ° đúc thá»i chà ng được cha dẫn Ä‘i xem nÆ°á»›c đá. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà kể rằng cáºu bé chà o Ä‘á»i vá»›i đôi mắt mở thao láo nhìn những ngÆ°á»i xung quanh vá»›i vẻ dò xét của má»™t ngÆ°á»i lá»›n, và rằng chÃnh chị ta phải giáºt mình trÆ°á»›c cái nhìn chăm chú không chá»›p mắt của nó.
"ÄÃch thị rồi", Ucsula nói. "Chỉ thiếu Ä‘iá»u nó không là m cho ghế phải tá»± xoay quanh khi nó nhìn". Cụ đặt tên cho nó vá»›i tên của Aurêlianô và há» của mẹ nó, bởi vì luáºt pháp không cho phép đứa trẻ mang há» cha má»™t khi ngÆ°á»i cha chÆ°a thừa nháºn. TÆ°á»›ng MôncaÄ‘a nháºn là m cha đỡ đầu. Mặc dù Amaranta yêu cầu bên nhà gái để cáºu bé ở lại nhà nhÆ°ng ngÆ°á»i mẹ không đồng ý.
Lúc ấy Ucsula vẫn chÆ°a biết táºp quán của các báºc cha mẹ cho các cô trinh nữ và o phòng ngủ của các chiến binh nhÆ° thể há» vẫn thÆ°á»ng thả gà mái và o chuồng những con gà trống đẹp mã. NhÆ°ng qua má»™t năm ròng cụ đã biết: chÃn đứa con trai nữa của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya được mang đến nhà để xin cụ đặt tên. Äứa lá»›n nhất, da nâu vá»›i đôi mắt xanh hoà n toà n không giống vá»›i bên ná»™i, đã lên mÆ°á»i tuổi. Há» mang đến nhà những đứa trẻ ở má»i tuổi, vá»›i đủ mà u da, nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u là con trai, và tất cả Ä‘á»u có vẻ cô Ä‘Æ¡n - đặc Ä‘iểm buá»™c ngÆ°á»i ta phải thừa nháºn nguồn gốc của chúng. Có má»™t đứa lá»›n trÆ°á»›c tuổi rất nhiá»u đã Ä‘áºp vỡ và i bình hoa và má»™t số cốc tách, vì hình nhÆ° tay nó háºu Ä‘áºu đụng đến cái gì là là m vỡ cái đó. Äứa khác tóc hung, có đôi mắt ốc nhồi, y hệt mắt mẹ nó, để tóc dà i búi lại thà nh từng má»› giống y hệt tóc phụ nữ. Cáºu bé nà y rất tá»± nhiên bÆ°á»›c và o nhà cứ nhÆ° thể cáºu từng được nuôi nấng ở đấy, rồi cáºu Ä‘i thẳng đến chiếc tủ cÅ© kê trong phòng Ucsula mà đòi: "Cho cháu cô vÅ© nữ có dây cót Ä‘i". Ucsula giáºt mình. Cụ mở tủ. Sau khi bắt gặp cô vÅ© nữ ấy được cuốn trong đôi tất. Äó là tặng váºt của Piêtrô Crêspi và không má»™t ai nhá»› đến nó. Trong không đầy mÆ°á»i hai năm, mÆ°á»i bảy đứa trẻ vốn là con của đại tá gieo rắc trên khắp các miá»n chà ng Ä‘i qua trong chiến tranh đã được đặt tên Aurêlianô kèm vá»›i há» mẹ chúng. Lúc đầu, Ucsula nhét đầy tiá»n và o túi chúng và Amaranta muốn giữ chúng lại để nuôi dạy. NhÆ°ng cả hai Ä‘á»u Ä‘i đến kết luáºn là chỉ nên tặng cho má»—i đứa trẻ má»™t gói quà kà niệm và nháºn là m mẹ đỡ đầu của chúng. "Chúng ta đặt tên cho chúng thôi", Ucsula nói trong lúc cụ ghi lại tên và địa chỉ của các bà mẹ, nÆ¡i và ngà y sinh của bá»n trẻ và o má»™t cuốn vở. "Chắc là Aurêlianô đã trù liệu, váºy thì hắn sẽ là ngÆ°á»i quyết định tất cả khi nà o trở vá»". Trong lúc ăn trÆ°a, qua việc bình luáºn vá»›i tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a vá» cái "sá»± sinh sôi nẩy nở ấy", cụ bà y tỠý muốn đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya sẽ có dịp trở vỠđể sum há»p vá»›i các con ở ngay nhà mình.
- Xin cụ đừng lo, - tướng Môncađa nói vẻ bà hiểm, - đại tá sẽ trở vỠnhanh hơn cụ tưởng đấy.
Äiá»u tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a biết rõ và không muốn để lá»™ trong bữa cÆ¡m trÆ°a là đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya Ä‘ang chuẩn bị Ä‘i tá»›i má»™t cuá»™c khởi nghÄ©a trÆ°á»ng kỳ, triệt để, đẫm máu nhất so vá»›i những cuá»™c khởi nghÄ©a từng được chà ng mÆ°u tÃnh cho đến lúc nà y.
Không khà chÃnh trị lại trở nên căng thẳng y hệt không khà chÃnh trị của mấy tháng trÆ°á»›c khi nổ ra cuá»™c chiến tranh đầu tiên. Các cuá»™c chá»i gà từng được ngà i thị trưởng khÃch lệ đã bị bãi bá». Äại uý Akilêt Ricacđô chỉ huy trưởng Ä‘á»™i quân đóng ở Macônđô lên nắm quyá»n, Ä‘iá»u hà nh má»i việc ở thị trấn. Những ngÆ°á»i thuá»™c phái Tá»± do tố cáo y là kẻ khiêu khÃch. "Sẽ xảy ra sá»± kiện khủng khiếp đấy", Ucsula nói vá»›i Aurêlianô Hôsê. "Cháu chá»› có ra Ä‘Æ°á»ng sau sáu giá» chiá»u đấy, nghe chÆ°a". Những lá»i dặn dò ấy của cụ Ä‘á»u trở nên vô Ãch. Aurêlianô Hôsê, giống hệt nhÆ° AccaÄ‘iô trong thá»i kỳ trÆ°á»›c, không chịu nghe lá»i bà mình.
Hình nhÆ° Ä‘iá»u đó là kết quả của sá»± trở vá» nhà của cáºu, là kết quả của lối sống thá» Æ¡ trÆ°á»›c những công việc thôi thúc hà ng ngà y. ChÃnh những thứ nà y đã đánh thức trong cáºu cái tà i chÆ¡i gái và lÆ°á»i biếng của ông bác Hôsê AccaÄ‘iô. CÆ¡n sóng lòng đối vá»›i Amaranta của cáºu đã tắt lịm không để lại má»™t vết thÆ°Æ¡ng tổn nà o. Cáºu chÆ¡i bá»i có phần phóng đãng, lúc chÆ¡i bia, lúc giải phiá»n vá»›i những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ngẫu nhiên bắt gặp, lúc biển láºn tiá»n bạc của Ucsula bá» quên trong ngăn kéo bà n. Cáºu chỉ trở vá» nhà để thay quần áo, "Con cái nhà đến lạ, tất cả Ä‘á»u giống nhau nhÆ° hệt", Ucsula thở than. "Lúc đầu, được nuôi dưỡng rất chu đáo, do đó tất cả Ä‘á»u ngoan ngoãn, nết na, hiá»n là nh dÆ°á»ng nhÆ° đến con ruồi cÅ©ng không đủ can đảm để giết. Ấy thế mà râu vừa lún phún đã lại hÆ° thân mất nết rồi". Trái vá»›i AccaÄ‘iô, ngÆ°á»i không bao giá» biết gốc gác của mình, cáºu được biết riêng mình là con của Pila Tecnêra, ngÆ°á»i đã mắc võng cho cáºu để ngủ trÆ°a ngay tại nhà thị. Trong ná»—i cô Ä‘Æ¡n, bá»n hỠđã Ä‘i xa hÆ¡n quan hệ mẹ con để tÆ° thông vá»›i nhau. Pila Tecnêra đã hoà n toà n tuyệt vá»ng. Tiếng cÆ°á»i của thị ồm ồm nhÆ° giá»ng cây Ä‘Ã n cóc. Äôi vú thị đã sệ trá»… xuống, bụng và vế thị đã má»m nhÅ©n vì từng là nạn nhân của số pháºn ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà chung chạ không thể thay đổi của thị. NhÆ°ng trái tim thị cam chịu già đi không má»™t chút đắng cay. Thị là ngÆ°á»i béo phị, lắm lá»i. Vá»›i sá»± trống rá»—ng của mụ Tú bà bất hạnh, thị đã từ bỠảo tưởng vô vá»ng mà những con bà i Ä‘em lại cho mình, và thị đã tìm thấy niá»m an ủi trong ái tình của ngÆ°á»i khác. Trong ngôi nhà Aurêlianô Hôsê ngủ trÆ°a, các cô gái láng giếng tiếp những ngÆ°á»i tình ngẫu nhiên bắt gặp. "Bác Pila, cho cháu mượn phòng nhé", há» dá»… dà ng nói vá»›i thị nhÆ° váºy khi hỠđã ở trong nhà rồi. "Tuỳ", Pila trả lá»i. Rồi nếu có ai đứng ở đấy, thị giãi bà y:
- Tôi lấy là m hạnh phúc nếu được biết ngÆ°á»i khác Ä‘ang đê mê trên giÆ°á»ng.
Không bao giá» thị lấy tiá»n thuê phòng. Không bao giá» thị từ chối là m Æ¡n cho ngÆ°á»i khác cÅ©ng nhÆ° không bao giá» từ chối biết bao ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông từng tìm đến thị ngay cả khi thị đã xế bóng vá» già . Thị chiá»u há» không vì tiá»n cÅ©ng không vì tình mà chỉ hi hữu đôi lần vì thÃch thú khoái lạc, thế thôi. Năm ngÆ°á»i con gái của thị, vốn thừa kế được hạt giống yêu nồng nà n của thị, đã phiêu bạt theo những con Ä‘Æ°á»ng mòn gai góc của cuá»™c Ä‘á»i ngay từ tuổi dáºy thì. Trong số hai đứa con trai thị nuôi thà nh ngÆ°á»i, má»™t đứa tham gia quân Ä‘á»™i của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya và đã chết trong chiến đấu, còn đứa khác bị đánh thà nh thÆ°Æ¡ng táºt và bị bắt bá» tù và o lúc mÆ°á»i bốn tuổi khi nó định ăn cắp má»™t chuồng gà mái ở má»™t là ng thuá»™c vùng đầm lầy. Xét vá» mặt hình thức, Aurêlianô Hôsê là ngÆ°á»i cao to, có nÆ°á»›c da nâu hồng hà o, là ngÆ°á»i trong ná»a thế ká»· nay "quân bà i" ông cá»± đã báo cho thị biết, và rằng cÅ©ng nhÆ° tất cả những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông được các quân bà i báo trÆ°á»›c cho thị thì Aurêlianô Hôsê đã đến vá»›i thị khi cáºu đã bị tá» thần đánh dấu. Thị nhìn thấy Ä‘iá»u đó trong những quân bà i.
- Äêm nay con chá»› ra Ä‘Æ°á»ng, - thị nói, - con hãy ở lại đây mà ngủ kẻo Cacmêlita Môntiên cứ nằng nặc đòi ta Ä‘Æ°a cô ả và o phòng con đấy.
Aurêlianô Hôsê không nháºn bắt được ý nghÄ©a sâu xa ẩn trong lá»i má»i nhÆ° van xin ấy.
- Hãy bảo cô ấy đợi con đến ná»a đêm nhé! - cáºu nói.
Cáºu Ä‘i đến rạp hát. Ở đấy má»™t gánh hát Tây Ban Nha quảng cáo diá»…n vở MÅ©i dao găm của con cáo mà thá»±c ra là kịch bản của Xôrida nhÆ°ng nó đã phải thay tên theo lệnh đại uý Akilêt Ricacđô, bởi vì những ngÆ°á»i Tá»± do đã gá»i những ngÆ°á»i Bảo hoà ng là "bá»n mạnh"(2). Chỉ đến khi trình vé ở cá»a và o, Aurêlianô Hôsê má»›i biết rằng đại uý Akilêt Ricacđô, cùng vá»›i hai ngÆ°á»i lÃnh mang súng dà i, Ä‘ang kiểm soát đám đông. "Hãy liệu thần hồn, đại uý ạ", Aurêlianô báo cho y biết. "Kẻ buá»™c ta phải giÆ¡ tay lên vẫn chÆ°a xuất hiện đâu". Viên đại uý định dùng sức mạnh kiểm soát cáºu, nhÆ°ng Aurêlianô Hôsê, vì lúc nà y không mang theo vÅ© khÃ, đã ù té chạy. Viên đại uý ra lệnh bắn nhÆ°ng bá»n lÃnh không tuân lệnh. "Äó là má»™t BuênÄ‘ya đấy", má»™t trong số há» nói vá»›i đại uý. Quá giáºn dữ, viên đại uý giằng lấy súng, chạy ra giữa Ä‘Æ°á»ng rồi nổ súng.
- Äồ dê cụ! - đại uý vẫn kịp thét. - Cầu Chúa hắn là đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya.
Cacmêlita Môntiên; má»™t cô gái tân tuổi đôi mÆ°Æ¡i, vừa tắm nÆ°á»›c lá cam xong và đang lót lá hÆ°Æ¡ng thảo xuống giÆ°á»ng Pila Tecnêra, thì nghe thấy tiếng súng nổ. Aurêlianô Hôsê đã sẵn sà ng cùng vá»›i Cacmêlita Môntiên hưởng niá»m hạnh phúc mà Amaranta từ chối cáºu, sẵn sà ng cùng vá»›i cô có bảy đứa con và chung thuá»· vá»›i cô cho đến khi chết trên đôi cánh tay cô, nhÆ°ng viên đạn đã xuyên qua lÆ°ng phá toang lồng ngá»±c cáºu. Äó là viên đạn được hÆ°á»›ng đạo bởi má»™t sá»± giải thÃch sai của những quân bà i. Äại uý Akilêt Ricacđô, vốn là kẻ phải chết và o đêm ấy quả nhiên đã chết trÆ°á»›c Aurêlianô Hôsê bốn giá». Hầu nhÆ° vừa má»›i vang lên tiếng súng của mình bắn thì y đã bị hai viên đạn cùng má»™t lúc quáºt ngã, và không bao giá» có thể phát hiện được nguồn gốc những viên đạn ấy. Tiếp theo đó là má»™t tiếng hô râm ran là m rung chuyện cả trá»i đêm:
- Äảng Tá»± do muôn năm? Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya muôn năm!
Và o lúc mÆ°á»i hai giỠđêm, khi Aurêlianô Hôsê tắt thở vì kiệt máu, và Cacmêlita Môntiên nháºn thấy tÆ°Æ¡ng lai má» mịt của mình trên những lá bà i, thì hÆ¡n bốn trăm ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đã diá»…u qua trÆ°á»›c cá»a rạp hát và đã bắn đạn súng lục và o tá» thi bị bá» rÆ¡i của đại uý Akilêt Ricacđô. Phải cần tá»›i má»™t Ä‘á»™i tuần tra má»›i khiêng nổi cái thây ma bị ghim đầy đầu đạn và nhão ra nhÆ° bánh ngâm trong súp của viên đại uý để Ä‘Æ°a lên xe cút kÃt, mang Ä‘i.
Trái vá»›i những việc là m sai trái của quân chÃnh phủ, tÆ°á»›ng Hôsê Raken MôncaÄ‘a sá» dụng đến các ảnh hưởng chÃnh trị của mình, trở lại mặc quân phục và nắm toà n quyá»n ở Macônđô. Tuy nhiên ngà i không hy vá»ng rằng thái Ä‘á»™ hòa giải của mình lại có thể tránh được Ä‘iá»u tất phải xảy ra. Tin tức tháng chÃn có nhiá»u mâu thuẫn. Trong há»c chÃnh phủ tuyên bố mình đã kiểm soát được toà n bá»™ đất nÆ°á»›c thì những ngÆ°á»i Tá»± do nháºn được thông báo bà máºt vá» các cuá»™c vÅ© trang nổi dáºy ở vùng ná»™i địa. Chế Ä‘á»™ hiện hà nh không thừa nháºn đất nÆ°á»›c Ä‘ang ở trong tình trạng có chiến tranh, do đó trong má»™t công báo không dám tuyên bố rằng tòa án quân sá»± vẫn tiếp tục xá» vắng mặt đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya và đã tuyên án tá» hình vắng mặt chà ng. HỠđã ra lệnh thá»±c hiện bản án cho Ä‘Æ¡n vị quân Ä‘á»™i nà o đầu tiên bắt được chà ng. "Äiá»u nà y muốn nói rằng nó vẫn còn sống", Ucsula tuyên bố trÆ°á»›c mặt tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a. NhÆ°ng chÃnh ngà i vẫn chÆ°a biết.
Thá»±c tế cho thấy đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã có mặt ở trong nÆ°á»›c được hÆ¡n má»™t tháng rồi. Lúng túng trÆ°á»›c những nguồn tin mâu thuẫn nhau, đồng thá»i bị lừa phỉnh bởi những hà nh Ä‘á»™ng xuất quỉ nháºp thần của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya ở những miá»n xa xôi hẻo lánh của đất nÆ°á»›c, tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a vẫn chÆ°a tin đại tá đã trở vá» nÆ°á»›c cho đến khi ngà i được chÃnh thức báo cho biết rằng đại tá đã là m chủ hai tỉnh duyên hải. "ThÆ°a cụ tôi thà nh tâm chúc mừng cụ", ngà i nói vá»›i Ucsula trong khi chìa cho cụ xem bức Ä‘iện tÃn. "Con trai cụ sẽ có mặt ở đây nhanh thôi". Lần đầu tiên trong Ä‘á»i, Ucsula đâm lo. "Thế còn ngà i sẽ là m gì?", cụ há»i. TÆ°á»›ng MôncaÄ‘a cÅ©ng đã nhiá»u lần tá»± há»i mình câu há»i ấy.
- Tôi sẽ là m thinh cái việc mà con trai cụ đã là m, cụ ạ! - ngà i trả lá»i, - đó là thá»±c hà nh pháºn sá»± của mình.
Và o lúc rạng sáng ngà y mồng má»™t tháng mÆ°á»i, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya vá»›i má»™t nghìn quân lÃnh vÅ© trang cá»±c mạnh tấn công Macônđô và quân Ä‘á»™i được lệnh kháng chiến đến cùng.
Äến trÆ°a, khi tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a cùng ngồi ăn vá»›i Ucsula thì phát đại bác của quân cách mạng là m rung chuyển cả thị trấn và phá tan bức tÆ°á»ng mặt tiá»n kho bạc thị trấn. "Bá»n hỠđược vÅ© trang mạnh nhÆ° chúng tôi, - tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a thở dà i nói, - nhÆ°ng há» chiến đấu ngoan cÆ°á»ng hÆ¡n chúng tôi". Äến hai giá» chiá»u, trong lúc trá»i rung đất chuyển dÆ°á»›i những là n đại bác rá»n vang của cả hai bên chiến tuyến, ngà i từ biệt Ucsula vá»›i cảm nghÄ© mình Ä‘ang bị đánh bại. "Cầu Thượng đế rằng đêm nay cụ chÆ°a đón Aurêlianô tại nhà nà y, - ngà i nói, - nếu không nhÆ° thế, xin cụ hãy ôm hôn ông ta thay cháu, bởi vì cháu không mong sẽ gặp mặt ông ta nữa".
Äêm ấy ngà i bị bắt khi định chạy khá»i Macônđô sau lúc đã viết cho đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya má»™t bức thÆ° dà i nhắc chà ng nhá»› lại những dá»± định chung của hai ngÆ°á»i nhằm là m cho cuá»™c chiến đỡ khốc liệt hÆ¡n và chúc chà ng già nh thắng lợi quyết định nhằm chống lại các quan nhân đồi bại và các chÃnh khách tham lam của cả hai đảng. Ngà y hôm sau đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya cùng ăn trÆ°a vá»›i ngà i tại nhà Ucsula, là nÆ¡i ngà i Ä‘ang bị giam giữ cho tá»›i khi toà án quân sá»± cách mạng quyết định số pháºn ngà i. Äó là cuá»™c há»p mặt gia đình. NhÆ°ng trong lúc hai địch thủ quên cuá»™c chiến để cùng nhau nhá»› lại những ká»· niệm cÅ© thì Ucsula có cảm giác u buồn rằng con trai cụ là má»™t kẻ khác hẳn. Cụ có cảm giác ấy ngay từ lúc chà ng bÆ°á»›c và o nhà được cả má»™t Ä‘á»™i cảnh vệ ồn Ä© bảo vệ. Äá»™i cảnh vệ nà y đã lục lá»i khắp các phòng cho đến khi thấy rằng không có gì nguy hiểm. Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya không những chỉ thừa nháºn hà nh Ä‘á»™ng cà n quấy thô bạo ấy mà còn ra lệnh má»™t cách dứt khoát và không cho phép bất kỳ ai, kể cả Ucsula được đến gần mình chÆ°a tá»›i ba mét trong lúc Ä‘á»™i bảo vệ chÆ°a bố trà xong lÃnh gác quanh nhà .
Chà ng mặc bá»™ quân phục vải sợi thô thông dụng, không mang quân hà m quân hiệu gì hết, Ä‘i ủng cao cổ vá»›i cá»±a thúc ngá»±a bê bết bùn và máu khô. Trên thắt lÆ°ng, chà ng Ä‘eo má»™t khẩu súng lục Ä‘á»±ng trong bao da sá»n, bà n tay luôn luôn tì và o báng súng, cá» chỉ nà y hoà n toà n phù hợp vá»›i sá»± cảnh giác cao Ä‘á»™ và kiên quyết trong đôi mắt chà ng. Äầu chà ng, giỠđây tóc xoăn tÃt lại dÆ°á»ng nhÆ° được sấy khô. Mặt chà ng vốn sạm nắng gió biển Caribê đã mang vẻ mặt sắt lạnh lùng. Bằng vẻ lạnh lùng thầm kÃn chà ng đã sẵn sà ng đối mặt vá»›i tuổi già không thê cưỡng lại nổi. So vá»›i lúc chà ng ra Ä‘i, chà ng cao hÆ¡n, xanh và gáy hÆ¡n, và đã để lá»™ những triệu chá»ng đầu tiên của bệnh buồn nhá»› không nguôi. "Trá»i Æ¡i", Ucsula tá»± nói vá»›i mình vẻ hoảng hốt. "GiỠđây nó là kẻ đủ khả năng là m bất kỳ Ä‘iá»u gì". Äúng váºy, chà ng là ngÆ°á»i nhÆ° váºy. Không chỉ bằng lòng vá»›i việc ra lệnh chôn các xác chết tráºn trong cùng má»™t hố chung mà chà ng còn giao cho đại tá Rôkê Cacnixêrô nhiệm vụ khẩn trÆ°Æ¡ng mở các phiên toà quân sá»±, còn mình Ä‘Ãch thân gánh lấy nhiệm vụ nặng ná»: tiến hà nh các cuá»™c cải cách ruá»™ng đất tháºt triệt để nhằm xoá bá» táºn gốc chế Ä‘á»™ Bảo hoà ng. "Chúng ta phải vượt lên má»™t bÆ°á»›c trÆ°á»›c các chÃnh khách của đảng", chà ng nói vá»›i các cố vấn của mình. "Khi mở mắt nhìn và o thá»±c tại thì bá»n hỠđứng trÆ°á»›c những việc đã rồi". Äó là lúc chà ng quyết định xét lại các văn tá»± ruá»™ng đất, kể cả những cái đã được là m từ má»™t trăm năm vá» trÆ°á»›c, và do đó đã phát hiện ra những văn tá»± giả mạo được hợp pháp hoá của ông anh Hôsê AccaÄ‘iô. Bằng nét gạch chéo và o các văn tá»± ấy, chà ng vô hiệu hoá chúng. Trong Ä‘iệu bá»™ lịch sá»± cuối cùng, chà ng nghÄ© ngợi má»™t giá» và đi thăm Rêbêca để báo cho bà biết quyết định của mình.
Trong ngôi nhà tranh tối tranh sáng, chỉ có bà quả phụ cô Ä‘Æ¡n đã má»™t thá»i là ngÆ°á»i bạn để chà ng giãi bà y những tình cảm thầm yêu trá»™m nhá»› của mình và là ngÆ°á»i ngồi ở nhà mình kiên trì theo dõi khi nà o bá»n lÃnh Ä‘em bắn chà ng, đã cứu chà ng thoát chết. GiỠđây bà chỉ còn là bóng dáng của thá»i qua. Bà lẩn mình trong bá»™ đồ tang Ä‘en phủ kÃn đến ngón tay, ngón chân, và vá»›i trái tim nguá»™i lạnh, bà hầu nhÆ° không biết gì vá» chiến tranh. Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya có cảm giác rằng chất diêm sinh từ xÆ°Æ¡ng cất hiện ra ngoà i là n da bà , và rằng bà thấp thoáng hiện hình sau ngá»n lá»a ma trÆ¡i trong cái không khà tù Ä‘á»ng hầu nhÆ° vẫn còn sá»±c nức mùi thuốc súng. Chà ng bắt đầu khuyên bà hãy bá»›t thÆ°Æ¡ng nhá»› chồng và hãy mở cá»a sổ cho nhà thoáng đãng, rằng bà hãy tha thứ cho thiên hạ trÆ°á»›c cái chết của Hôsê AccaÄ‘iô. NhÆ°ng Rêbêca đã ở ngoà i má»i cám dá»— phù hoa. Sau khi đã tìm kiếm chúng má»™t cách vô Ãch trong dÆ° vị của đất, trong những bức thÆ° tẩm hÆ°Æ¡ng của Piêtrô Crêspi, trên cái giÆ°á»ng rung lên trÆ°á»›c sức nặng cuồng say của chồng mình, bà đã gặp được cái không khà thanh thản trong ngôi nhà ấy, nÆ¡i sá»± hồi tưởng khôn nguôi đã là m hiện hình những ký ức xÆ°a và nhÆ° ngÆ°á»i thá»±c chúng lượn lá» Ä‘i lại trong các phòng đóng kÃn. Nằm dà i trên chiếc ghế xÃch Ä‘u gá»— liá»…u giá», nhìn đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya nhÆ° thể chà ng là má»™t bóng hình của thá»i xÆ°a, Rêbêca không há» tá» ra bối rối khi bà được biết rằng các đất Ä‘ai do Hôsê AccaÄ‘iô lấn chiếm trái phép nay sẽ được trả lại cho những ngÆ°á»i chủ chân chÃnh của chúng.
- Aurêlianô ạ, hãy để cho ngÆ°á»i ta là m Ä‘iá»u chú đã quyết định. Lúc nà o chị cÅ©ng nghÄ©, và giỠđây chị cà ng khẳng định ý nghÄ© của mình, rằng chú là má»™t thằng đê hèn.
Việc kiểm tra văn tá»± ruá»™ng đất được kết thúc đồng thá»i vá»›i các phiên toà khẩn cấp do đại tá Hêrinênđô Mackêt Ä‘iá»u khiển và các phiên toà nà y Ä‘á»u kết thúc vá»›i việc xá» bắn toà n bá»™ số sÄ© quan của quân Ä‘á»™i chÃnh phủ bị phÃa cách mạng bắt giữ là m tù binh. Phiên toà quân sá»± cuối cùng là phiên toà xét xá» tÆ°á»›ng Hôsê Raken MôncaÄ‘a. Ucsula can thiệp. "Äó là má»™t nhà chức trách tốt nhất trong số các nhà chức trách ở Macônđô", cụ nói vá»›i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya: "Mẹ cÅ©ng không cần thiết phải nói gì vá» tấm lòng nhân háºu của ông ta và vá» thái Ä‘á»™ cÆ° xá» kÃnh nể mà ông ta đã dà nh cho chúng ta, bởi vì hÆ¡n ai hết con hiểu rõ ông ta mà ". Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya dõi và o mắt cụ má»™t cái nhìn dò xét:
- Con không thể vi phạm thể lệ xét xá» của toà án, - chà ng cãi lại mẹ - Nếu mẹ thấy cẩn phải nói Ä‘iá»u gì thì xin mẹ cứ ra trÆ°á»›c toà án quân sá»± mà nói". Ucsula không những chỉ má»™t mình mình nói mà còn Ä‘i váºn Ä‘á»™ng tất cả các bà mẹ sÄ© quan quân cách mạng hiện Ä‘ang sống ở Macônđô. Các cụ già vốn là những ngÆ°á»i sáng láºp ra là ng Macônđô, trong số đó có các cụ bà từng tham gia cuá»™c mạo hiểm Ä‘i xuyên rừng để tìm nÆ¡i cÆ° trú, đã lần lượt thay nhau ca tụng công đức của tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a. Ucsula là ngÆ°á»i cuối cùng trong số nà y. Danh dá»± của cụ, uy tÃn của cụ, tÆ° chất dõng dạc đầy thuyết phục trong lá»i tuyên bố của cụ, tất cả những thứ đó trong má»™t lúc nà o đó đã là m cho các quan toà phải lúng túng. "Các ngà i đã chÆ¡i cái trò kinh ngÆ°á»i nà y rất nghiêm chỉnh và các ngà i đã là m đúng vì các ngà i Ä‘ang thá»±c hiện pháºn sá»± của mình", cụ nói vá»›i các quan toà . "NhÆ°ng xin các ngà i nhá»› cho là trong lúc Thượng đế còn để chúng ta sống, chúng ta vẫn là mẹ đẻ ra các ngà i và cho dù các ngà i có là những ngÆ°á»i rất cách mạng Ä‘i nữa, chúng ta vẫn cá»› quyá»n lá»™t quần áo các ngà i nện cho mấy roi nếu các ngà i không nghe lá»i". Khi những lá»i ấy còn vang vá»ng trong cái trÆ°á»ng há»c bị biến thà nh trại linh, thì toà lui và o để nghị án. Äến ná»a đêm, tÆ°á»›ng Hôsê Raken MôncaÄ‘a bị kết án tá» hình. Bất chấp nhÆ°á»ng lá»i biện há»™ mãnh liệt của Ucsula, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya vẫn không chịu giảm mức án cho ngà i. TrÆ°á»›c lúc trá»i sáng má»™t Ãt, chà ng đến thăm kẻ tá» tù trong xà lim.
- Anh hãy nhớ cho, - chà ng nói với ngà i, - là tôi không bắn anh. Cách mạng bắn anh đấy.
TÆ°á»›ng MôncaÄ‘a khi nhìn thấy chà ng bÆ°á»›c và o xà lim cÅ©ng không thèm ngồi dáºy.
- Cút đi anh bạn ạ, - ngà i nói.
Kể từ khi trở vá» cho đến lúc ấy, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya vẫn chÆ°a tìm được cÆ¡ há»™i thăm lại tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a vá»›i cả con tim mình. Chà ng ngạc nhiên bao nhiêu khi thấy ngà i đã già đi nhiá»u quá, khi thấy tay ngà i run lẩy bẩy, khi thấy ngà i an pháºn chịu chết và do đó lúc nà y chà ng cảm thấy tá»± khinh bỉ mình đến mức có thể nhầm nó vá»›i lòng thÆ°Æ¡ng hại:
- Anh hẳn biết hÆ¡n tôi, - chà ng ná»›i, - rằng tất cả toà án quân sá»± là má»™t trò cÆ°á»i, vì rằng trên thá»±c tế anh phải Ä‘á»n tá»™i cho những kẻ khác, bởi vì lần nà y bằng má»i cách chúng tôi sẽ già nh được chiến thắng. Nếu anh ở và o địa vị tôi lúc nà y, lẽ nà o anh lại không là m nhÆ° váºy?
TÆ°á»›ng MôncaÄ‘a ngồi dáºy lấy vạt áo lau cặp kÃnh gá»ng đồi mồi. "CÅ©ng có thể", ngà i nói, "nhÆ°ng Ä‘iá»u tôi phải báºn tâm không phải là việc anh bắn tôi, bởi vì dù thế nà o Ä‘i nữa đối vá»›i loại ngÆ°á»i chúng ta thì cái chết nà y là hiển nhiên". Ngà i đặt cặp kÃnh lên giÆ°á»ng rồi cởi chiếc đồng hồ quả quÃt. "Äiá»u tôi báºn tâm", ngà i nói tiếp, "là từ má»™t ngÆ°á»i căm thù đám tÆ°á»›ng lÄ©nh nhà nghá», từng đấu tranh không mệt má»i vá»›i chúng, từng trăn trở suy nghÄ© vá» chúng thế mà nay anh lại chẳng khác gì chúng. Trong cuá»™c Ä‘á»i không có mẫu ngÆ°á»i nà o đại diện cho sá»± thấp hèn của con ngÆ°á»i nhÆ° anh". Ngà i cởi chiếc nhẫn cÆ°á»›i, và chiếc huân chÆ°Æ¡ng Thánh bà Äồng trinh Rêmêđiôt rồi đặt chúng xuống bên chiếc đồng hồ và cặp kÃnh.
- Äến cái nÆ°á»›c nà y, - ngà i kết thúc, - anh không chỉ là má»™t tên Ä‘á»™c tà i khát máu Ä‘iển hình nhất của lịch sá» nÆ°á»›c ta, mà rồi anh còn sẽ bắn cả cụ Ucsula để lÆ°Æ¡ng tâm mình được yên ổn.
Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya cứ đứng thần ra nhÆ° má»™t bức tượng. TÆ°á»›ng MôncaÄ‘a Ä‘Æ°a cho chà ng kÃnh, huân chÆ°Æ¡ng, đồng hồ, nhẫn cÆ°á»›i rồi đồi giá»ng nói:
- Nhưng thôi, tôi không muốn anh đến để mà xỉ vả anh, - ngà i nói. - Tôi muốn nhỠvả anh chuyển những thứ nà y đến tay vợ tôi.
Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya nháºn các thứ rồi đút và o túi.
- Bà ấy vẫn sống ở Manaurê chứ?
- Vẫn ở Manaurê? - tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a xác nháºn, - vẫn cái ngôi nhà ở phÃa sau nhà thá» nÆ¡i anh đã đến gá»i bức thÆ° ấy.
- Tôi sẵn lòng là m. Hôsê Raken ạ? - đại tá Aurêlianô Buênđya nói.
Khi chà ng bÆ°á»›c ra ngoà i trong ngá»n gió xanh ẩm hÆ¡i sÆ°Æ¡ng, mặt chà ng Æ°á»›t nhoè nhÆ° trong buổi bình minh trÆ°á»›c đây, và chỉ lúc ấy chà ng má»›i hiểu vì sao mình đã quyết định bản án phải được thi hà nh ngay trong sân nhà tù chứ không thể ở bên cạnh bức tÆ°á»ng nghÄ©a địa được. Äá»™i hà nh hình xép hà ng ngay trÆ°á»›c cá»a, bồng súng chà o chà ng, vị tÆ° lệnh của há».
- Các anh đã có thể lôi hắn đi được rồi, - đại tá ra lệnh.
Chú thÃch:
(1) Ở đây tác giả chÆ¡i chữ. Nếu ghép Camino (con Ä‘Æ°á»ng) vá»›i Xantiagô thì có nghÄ©a là giải ngân hà . Lá»… Noen trong ngà y táºn thế sẽ xuất hiện ở giải ngân hà (theo Kinh Thánh)
(2) Nguyên tên vở kịch là El punal del go do (MÅ©i dao găm của kẻ mạnh) nhà cầm quyá»n buá»™c phải đổi là El punal del zorro (MÅ©i dao găm của con cáo). Äó là vở kịch thÆ¡ của nhà thÆ¡ Tây Ban Nha José Zorrilla y del Moral, 1817-1893).
Last edited by quykiemtu; 06-01-2009 at 10:05 AM.
|
02-09-2008, 02:28 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 9
[SPOILER] Äại tá Hêrinênđô Mackêt là ngÆ°á»i đầu tiên nháºn thấy cái hÆ° vô của chiến tranh. Vá»›i tÆ° cách ngÆ°á»i chỉ huy toà n quyá»n ở Macônđô chà ng duy trì Ä‘á»u đặn má»™t tuần hai buổi nói chuyện Ä‘iện tÃn vá»›i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya. Lúc đầu những buổi trao đổi nà y đã khẳng định được dòng chảy của cuá»™c chiến đẫm máu mà ở bất kỳ thá»i Ä‘iểm nà o các Ä‘Æ°á»ng viá»n của nó cÅ©ng cho phép xác láºp Ä‘iểm Ä‘Ãch sẽ Ä‘i tá»›i và dá»± kiến những Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng trong tÆ°Æ¡ng lai. Dù không bao giá» tá»± để mình bị sa lầy trong lÄ©nh vá»±c tình cảm thân tÃn, ngay cả đối vá»›i những ngÆ°á»i bạn chiến đấu gần gÅ©i nhất, lúc nà y đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã giữ được cái cách nói quen thuá»™c cho phép ngÆ°á»i ở bên kia đầu dây nháºn ra mình. Nhiá»u lần chà ng kéo dà i các buổi nói chuyện Ä‘iện tÃn quá thá»i gian quy định và để chúng dây dÆ°a sang các câu chuyện phiếm. Tuy nhiên, trong Ä‘iá»u kiện cuá»™c chiến ngà y cà ng mở rá»™ng và căng thẳng hÆ¡n, hình ảnh của chà ng dần dần lu má» Ä‘i trong thế giá»›i mông lung không có thá»±c. Những nốt tạch và nốt tè theo cách ấn cần manip của chà ng ngà y má»™t xa xÆ°a và mÆ¡ hồ hÆ¡n, và chúng há»p lại thà nh những từ ngữ dần dần cÅ©ng mất hết ý nghÄ©a. Lúc nà y, đại tá Hêrinênđô Mackêt chỉ nghe thôi và chà ng cảm thấy khó chịu bởi cảm giác mình Ä‘ang tiếp xúc qua Ä‘iện tÃn vá»›i má»™t ngÆ°á»i xa lạ thuá»™c thế giá»›i khác.
- Mình đã hiểu, Aurêlianô ạ! - Chà ng ấn cần manip để kết thúc - Äảng Tá»± do muôn năm!
Äại tá Hêrinênđô Mackêt đã hoà n toà n bị mất liên hệ vá»›i chiến tranh. Cái mà trÆ°á»›c đây vốn là má»™t hà nh Ä‘á»™ng thá»±c tế, má»™t Ä‘am mê không thể kiá»m chế được của tuổi trẻ, giỠđây đối vá»›i chà ng đã trở thà nh má»™t câu chuyện xÆ°a, má»™t ná»—i trống trải hÆ° vô. NÆ¡i duy nhất để chà ng chạy trốn ná»—i cô Ä‘Æ¡n ấy là phòng máy may của Amaranta. Chiá»u nà o chà ng cÅ©ng đến thăm cô. Chà ng thÃch ngắm đôi bà n tay cô trong lúc gấp nếp vải trên bà n máy do Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp quay maniven. Hà ng giá», hà ng giá» bá»n hỠở bên nhau, không nói lấy má»™t lá»i. Trong lúc Amaranta tá»± thoả mãn vá»›i việc duy trì ngá»n lá»a yêu Ä‘Æ°Æ¡ng mãnh liệt của chà ng, thì chà ng hoà n toà n không thể hiểu nổi mục Ä‘Ãch ấy của trái tim kia. Khi được biết tin chà ng sẽ trở vá», Amaranta cảm thấy sung sÆ°á»›ng đến ngạt thở. NhÆ°ng khi thấy chà ng lẫn trong Ä‘á»™i bảo vệ ồn Ä© của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya bÆ°á»›c và o nhà , thấy chà ng tiá»u tuy vì phải lăn lá»™n nÆ¡i hải ngoại, thấy chà ng già đi vì tuổi tác và sá»± lãng quên, thấy chà ng nhá»›p nháp thứ mồ hôi quện bụi Ä‘Æ°á»ng, hôi mùi hôi súc váºt, thấy chà ng xấu trai vá»›i cánh tay bị băng bất Ä‘á»™ng ở trÆ°á»›c nghe, lúc ấy cô thất vá»ng quá muốn chết luôn. "Trá»i Æ¡i, - cô nói - ngÆ°á»i nà y không phải là ngÆ°á»i mình hằng mong đợi". Tuy nhiên, và o ngà y hôm sau, chà ng đến nhà trong tÆ° thế bảnh bao hÆ¡n: đã cạo râu và tắm rá»a, bá»™ ria mép thÆ¡m mùi oải hÆ°Æ¡ng, và cánh tay không Ä‘eo băng nữa. Chà ng mang cho cô má»™t cuốn kinh cầu nguyện bá»c bìa cứng khảm xà cừ.
- Ôi, Ä‘Ã n ông má»›i lạ là m sao, - cô nói bởi không biết nói gì hÆ¡n. - Cả Ä‘á»i đấu tranh chống lại các thà y tu, thế nhÆ°ng há» lại Ä‘i tặng sách kinh đấy.
Kể từ ngà y đó, ngay dù trong những ngà y chiến sá»± ác liệt nhất chiá»u nà o chà ng cÅ©ng đến thăm cô. Rất nhiá»u lần chà ng quay bánh xe quay của chiếc máy khâu khi không có mặt Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp. Amaranta cảm thấy lúng túng trÆ°á»›c tấm lòng thuá»· chung son sắt, trÆ°á»›c tinh thần táºn tuy của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông được ông anh mình tin cáºy uá»· thác cho nhiá»u quyá»n thế ấy mà khi bÆ°á»›c và o phòng máy may vẫn cứ cởi vÅ© khà để ở ngoà i phòng khách. NhÆ°ng, trong bốn năm ròng chà ng đã thổ lá»™ tình yêu của mình vá»›i cô và cô đã tìm được cách thoái thác mà không là m chà ng Ä‘au khổ, bởi vì cô không yêu chà ng, nhÆ°ng cÅ©ng thấy mình không thể sống thiếu chà ng. Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, ngÆ°á»i dÆ°á»ng nhÆ° dá»ng dÆ°ng vá»›i má»i sá»± trên Ä‘á»i, bị coi là ngÆ°á»i kém phát triển trà tuệ, lại tá» ra không thá» Æ¡ lắm và đã ra vẻ mến đại tá Hêrinênđô Mackêt. Amaranta ngay láºp tức phát hiện ra rằng cái cô bé do cô nuôi ấy tuy chÆ°a ở tuổi dáºy thì đã là cô gái đẹp nhất ở Macônđô rồi. Trong trái tim mình cô cảm thấy Ä‘ang sống lại mối háºn thù cô từng đối xá» vá»›i Rêbêca trÆ°á»›c đây, và cầu khẩn Thượng đế hãy đừng để mình phải mong cô bé chết, cô đã tống khứ nó khá»i phòng máy may của mình. Äó là thá»i kỳ đại tá Hêrinênđô Mackêt bắt đầu cảm thấy chán ghét chiến tranh. Chà ng sá» dụng đến sá»± tháºn trá»ng của mình, đến tÃnh nết dịu dà ng của mình, sẵn sà ng từ bá» vinh quang từng đổi bằng những năm tháng đẹp nhất của Ä‘á»i mình để chiếm lấy trái tim Amaranta. NhÆ°ng chà ng đã không thuyết phục nổi cô.
Và o má»™t chiá»u tháng tám, Ä‘au khổ trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ kiên trì của chà ng, Amaranta ở lỳ trong phòng ngủ để khóc cho ná»—i cô Ä‘Æ¡n của số pháºn mình, sau khi đã dứt khoát từ chối tấm lòng kiên trinh của chà ng:
- Chúng ta hãy mãi mãi quên nhau đi, - cô nói với chà ng, - bởi vì chúng ta đã nhỡ thì rồi.
Buổi chiá»u ấy đại tá Hêrinênđô Mackêt vá»™i chạy đến đáp lá»i cú Ä‘iện tÃn của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya. Äó là má»™t buổi nói chuyện thÆ°á»ng lệ không há» là m xoay chuyển cuá»™c chiến tranh trì trệ. Và o lúc kết thúc, đại tá Hêrinênđô Mackêt ngắm nhìn những con Ä‘Æ°á»ng hiu quạnh, những giá»t nÆ°á»›c long lanh nhÆ° pha lê trên tán những cây nạnh Ä‘Ã o, rồi chà ng lạc lối trong ná»—i cô Ä‘Æ¡n.
- Aurêlianô nà y, - chà ng buồn rầu nói qua cần manip - đang mưa ở Macônđô đấy!
Im lặng hồi lâu trên Ä‘Æ°á»ng dây. Bá»—ng nhiên máy móc vang lên những tiếng tạch tè bá»±c bá»™i của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya.
- Äừng có mà lẩn thẩn thế, Hêrinênđô ạ, - những tÃn hiệu nói. - DÄ© nhiên tháng tám thì trá»i mÆ°a.
Äã lâu lắm hai ngÆ°á»i không được nhìn mặt nhau, đến mức đại tá Hêrinênđô Mackêt phải ngạc nhiên trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ phản ứng đầy vẻ khiêu khÃch ấy. Tuy nhiên, sau đó hai tháng, khi đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya trở vá» Macônđô thì sá»± ngạc nhiên ấy trở thà nh má»™t niá»m vui đến bần thần cả ngÆ°á»i. Ngay đến cả Ucsula cÅ©ng phải ngạc nhiên khi thấy chà ng thay đổi nhiá»u quá.
Lẩn mình trong chiếc áo khoác ngoà i mặc dù Ä‘ang lúc oi bức, chà ng lặng lẽ trở vá» không há» có lÃnh há»™ vệ, mang theo ba ả nhân tinh. Chà ng để há» cùng ở vá»›i mình trong má»™t nhà , còn mình thì nằm dà i trên võng gần nhÆ° hết ngà y. Hầu nhÆ° chà ng không Ä‘á»c những bức Ä‘iện thông báo tình hình chiến sá»± hà ng ngà y. Có lần, đại tá Hêrinênđô Mackêt xin chà ng cho những lá»i chỉ dẫn để giải quyết má»™t vấn Ä‘á» Ä‘ang có chiá»u hÆ°á»›ng gây nhiá»u phiá»n phức trong quan hệ quốc tế ở má»™t địa. Ä‘iểm trên biên giá»›i và được chà ng trả lá»i:
- Äừng là m phiá»n ta vì những chuyện cá»n con nà y, - chà ng ra lệnh cho đại tá. - Hãy Ä‘i há»i đức Toà n năng ấy.
Có lẽ đó là giai Ä‘oạn căng thẳng nhất của cuá»™c chiến. Các tay địa chủ thuá»™c phái Tá»± do, những ngÆ°á»i ngay từ lúc đầu ủng há»™ cách mạng, đã ngầm liên minh vá»›i các tay địa chủ thuá»™c phái Bảo hoà ng để chặn đứng cuá»™c cải cách ruá»™ng đất. Các chÃnh khách từng tà i trợ cho cuá»™c chiến tranh, ngay từ ở hải ngoại hỠđã công khai phản đối những quyết định táo bạo của chà ng. NhÆ°ng chà ng phá»›t lá» hết, ngay cả đối vá»›i sá»± phế truất quyá»n lá»±c nà y. Chà ng không Ä‘á»c lại những bà i thÆ¡ của mình giỠđây đã dà y tá»›i năm táºp và thÆ°á»ng xuyên bị bá» quên dÆ°á»›i đáy rÆ°Æ¡ng. Vá» ban đêm hoặc và o giá» ngủ trÆ°a, nhÆ° thÆ°á»ng lệ, chà ng gá»i má»™t nhân tình lên võng hú hà vá»›i ả rồi sau đó lăn ra ngủ say nhÆ° trâu chết, chẳng còn biết đến trá»i đất là gì nữa. Lúc ấy, chỉ có chà ng má»›i hiểu rằng trái tim sôi nổi của mình đã vÄ©nh viá»…n bị Ä‘Ã y và o cõi há»—n mang. Lúc đầu, say sÆ°a trÆ°á»›c thắng lợi trở vá» trÆ°á»›c những thắng lợi quá hiển nhiên, chà ng đã bÆ°á»›c lên tá»™t đỉnh vinh quang. Chà ng hà i lòng bám chặt lấy công tÆ°á»›c Macbôru, ngÆ°á»i thà y vÄ© đại trong nghệ thuáºt quân sá»± của mình, ngÆ°á»i mặc chiếc áo khoác là m bằng da hổ vẫn giữ nguyên vuốt sắc khiến ngÆ°á»i lá»›n phải kÃnh nể và trẻ con phải sợ hãi. Äó là lúc chà ng quyết định không má»™t ai, kể cả Ucsula, được đến gần chà ng ba mét. Vá»›i những mệnh lệnh ngắn gá»n và kiên quyết, chà ng quyết định váºn mệnh thế giá»›i ngay từ trung tâm cái vòng tròn do những kẻ tuỳ tùng lấy phấn trắng vẽ ở bất kỳ nÆ¡i nà o chà ng đến và chỉ má»™t mình chà ng bÆ°á»›c và o. Lần đầu tiên có mặt ở Manaurê, sau khi hà nh hình tÆ°á»›ng MôncaÄ‘a, chà ng vá»™i vã thá»±c hiện nguyện vá»ng cuối cùng của nạn nhân mình. Bà quả phụ nháºn lấy kÃnh, huân chÆ°Æ¡ng, đồng hồ, nhẫn cÆ°á»›i nhÆ°ng không cho phép chà ng bÆ°á»›c chân qua cá»a.
- Äại tá không nên và o nhà , - bà nói. - Ngà i Ä‘iá»u hà nh ngoà i mặt tráºn, còn tôi, tôi Ä‘iá»u hà nh trong nhà mình.
Tuy đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya không để lá»™ ra mặt ná»—i căm tức nhÆ°ng tâm trà chà ng chỉ hết day dứt khi biết đám tuỳ tùng đã cÆ°á»›p phá và thiêu thà nh tro ngôi nhà bà quả phụ. "Xin anh hãy lo giữ gìn trái tim mình, Aurêlianô ạ", lúc ấy đại tá Hêrinênđô Mackêt nói vá»›i chà ng. "Anh Ä‘ang mục ruá»—ng trong lúc còn Ä‘ang sống". Lúc nà y, chà ng tổ chức há»™i nghị lẩn thứ hai các tÆ°á»›ng lÄ©nh khởi nghÄ©a chủ chết. Chà ng gặp mặt tất cả: các nhà ảo tưởng có, những kẻ nhiá»u tham vá»ng có, những tay mạo hiểm có, những kẻ nặng hiá»m thù cá nhân có, và ngay cả đến những tên đầu trá»™m Ä‘uôi cÆ°á»›p cÅ©ng có. CÅ©ng còn có má»™t quan chức Bảo hoà ng đã chạy trốn toà án vì tá»™i biển thủ công quỹ.
Rất nhiá»u ngÆ°á»i không biết gì, kể cả vì sao mình chiến đấu há» cÅ©ng không biết nốt. Trong khung cảnh lá»™n xá»™n của đám đông mà sá»± khác biệt nhau vá» chÃnh kiến suýt nữa gây ra vụ bùng nổ trong ná»™i bá»™, nổi báºt lên má»™t thế lá»±c đáng sợ: đó. là tÆ°á»›ng Têôphilô Vacgat. Ngà i là má»™t ngÆ°á»i AnhÄ‘iêng thuần gốc, thô bạo, mù chữ, nhÆ°ng lại có đức ranh mãnh ngầm và có tà i dùng ma thuáºt vùng Tiểu à để trói buá»™c quân linh mình trong má»™t thứ cuồng tÃn Ä‘iên rồ. Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya triệu táºp Há»™i nghị vá»›i mục Ä‘Ãch thâu tóm quyá»n chỉ huy quân khởi nghÄ©a và o tay mình để chống lại các thủ Ä‘oạn của đám chÃnh khách.
TÆ°á»›ng Têôphilô Vacgat đã Ä‘i trÆ°á»›c những dá»± định của chà ng: Trong Ãt giỠđồng hồ ngà i phá vỡ được sá»± thống nhất của má»™t số viên tÆ° lệnh nổi tiếng nhất và nhẩy lên nắm quyá»n chỉ huy chung. "Äó là má»™t con mãnh thú cản phải dè chừng", chà ng nói vá»›i các sÄ© quan thuá»™c quyá»n mình. "Äối vá»›i chúng ta, con ngÆ°á»i ấy còn nguy hiểm hÆ¡n cả viên Bá»™ trưởng Bá»™ quốc phòng đấy".
Giữa lúc ấy có má»™t viên đại uý trẻ, vốn thÆ°á»ng trá»™i hÆ¡n ngÆ°á»i Ä‘á»i bởi tÃnh uá»· mị của mình, đã tháºn trá»ng giÆ¡ tay:.
- ThÆ°a đại tá, tháºt quá dá»… dà ng, - viên đại uý trẻ nói để thăm dò. - Giết quách hắn Ä‘i là xong thôi mà !
Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya không ngạc nhiên trÆ°á»›c tÃnh chất giá lạnh của lá»i Ä‘á» nghị được Ä‘Æ°a ra mà trái lại chà ng ngạc nhiên trÆ°á»›c cái cách thức trong dó má»™t phần tá» thứ yếu đã Ä‘i trÆ°á»›c chÃnh sá»± suy nghÄ© của mình.
- Các ngà i đừng đợi ta ra cái lệnh ấy nhé, - chà ng nói.
Quả nhiên, chà ng không ra lệnh. NhÆ°ng mÆ°á»i lăm ngà y sau đó tÆ°á»›ng Têôphilô Vacgat đã bị dao băm vằm trong má»™t vụ phức kÃch bất ngá» và đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya bÆ°á»›c lên nắm quyá»n chỉ huy chung. ChÃnh trong cái đêm chức vụ má»i của chà ng được tất cả các viên tÆ° lệnh quân khởi nghÄ©a thừa nháºn, chà ng bá»—ng hoảng hốt báºt thức dáºy, gà o toáng đòi ngÆ°á»i ta mang đến cho mình má»™t chiếc áo khoác ngoà i. Má»™t cÆ¡n lạnh bên trong biết thấu táºn xÆ°Æ¡ng, là m chà ng nhức nhối, ngay lúc mặt trá»i đứng bóng cÅ©ng không để cho chà ng yên. Tình trạng ấy kéo dà i và i tháng cho đến khi chà ng bị mất ngủ kinh niên. CÆ¡n mÆ¡ quyá»n lá»±c bắt đầu đổ vỡ từng mảng. Äể tìm cách giải cÆ¡n rét bên trong chà ng ra lệnh bắn viên sÄ© quan trẻ nêu Ä‘á» nghị giết tÆ°á»›ng Têôphilô Vacgat. Các mệnh lệnh của chà ng được thi hà nh trÆ°á»›c lúc được ban bố, nhiá»u khi ngay cả trÆ°á»›c khi chà ng dá»± định và thÆ°á»ng thÆ°á»ng vượt quá mức chà ng dám mong muốn. Lạc lối trong ná»—i cô Ä‘Æ¡n của quyá»n lá»±c vô biên, chà ng bắt đầu mất phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng. Chà ng khó chịu trÆ°á»›c đám dân chúng ở những là ng bị chiếm đóng tung hô mình và chà ng cảm thấy há» chÃnh là đám dân chúng từng tung hô kẻ thù của mình. Trên khắp các nẻo Ä‘Æ°á»ng, chà ng Ä‘á»u gặp những trang thiếu. niên nhìn mình vá»›i chÃnh đôi mất mình, nói chÃnh giá»ng nói của mình, chà o chà ng bằng chÃnh sá»± nghi ngá» mà chà ng đã chà o chúng và đá»u nháºn chúng là con của chà ng. Chà ng cảm thấy mình bị phân tán, bị lặp lại, và cảm thấy cô Ä‘Æ¡n hÆ¡n bao giá» hết. Chà ng nháºn ra chÃnh đám sÄ© quan của mình đã lừa phỉnh mình. Chà ng đánh lá»™n vá»›i công tÆ°á»›c Macbôru. "NgÆ°á»i bạn tốt nhất, - chà ng vẫn thÆ°á»ng nhủ mình, - là ngÆ°á»i vừa chết xong".
Chà ng mệt má»i trÆ°á»›c hoà n cảnh mÆ¡ hồ, trÆ°á»›c vòng luẩn quẩn của cuá»™c chiến dằng dai ấy mà chà ng luôn luôn bắt gặp mình ngay tại má»™t địa Ä‘iểm, chỉ có Ä‘iá»u là chà ng ngà y má»™t già thêm, ngà y má»™t yếu hÆ¡n mà không há» biết vì sao, nhÆ° thế nà o và đến bao giá». Lúc nà o cÅ©ng có kẻ đứng ở ngoà i vòng phấn trắng. Äó là kẻ đòi tiá»n chà ng, là kẻ có đứa con Ä‘ang bị ho gà , hoặc là kẻ muốn Ä‘i ngủ mãi mãi vì không thể ngáºm mãi trong miệng mình cái mùi vị *** đái của chiến tranh, và là kẻ tuy nhiên vẫn cố gắng gượng đứng nghiêm để báo cáo: "ThÆ°a đại tá, tất cả Ä‘á»u bình thÆ°á»ng ạ". Và chÃnh sá»± bình thÆ°á»ng ấy, vốn có nghÄ©a là không có gì xảy ra, lại là cái đáng sợ hÆ¡n cả của cuá»™c chiến tà n bạo. Vì bị Ä‘iá»m báo bá» rÆ¡i và để chạy trốn cÆ¡n rét bên trong cÆ¡ thể sẽ theo riết chà ng cho tá»›i khi chết, chà ng tìm đến nÆ¡i ẩn nấp duy nhất ở là ng Macônđô, trong hÆ¡i ấm của những ká»· niệm xa xÆ°a ấy. Sá»± lÆ°á»i biếng của chà ng tháºt là quá đáng đến mức khi ngÆ°á»i ta báo tin có phái Ä‘oà n của đảng đến để thảo luáºn vá» việc đình chiến thì chà ng chỉ cá»±a mình trên võng, không há» thức dáºy.
- Dẫn bá»n nó đến nhà thổ nhé, - chà ng nói.
Äó là sáu luáºt sÆ° mặc áo Ä‘uôi tôm Ä‘á»™i mÅ© phá»›t Ä‘ang cố chịu Ä‘á»±ng cái nóng ngá»™t ngạt của tháng mÆ°á»i má»™t gay gắt nắng.
Ucsula để há» trú chân ngay trong nhà mình. Phần lá»›n buổi ban ngà y bá»n hỠđóng kÃn cá»a ở lỳ trong phòng ngủ để lén lút bà n luáºn. Khi tối đến hỠđòi cho má»™t Ä‘á»™i linh bảo vệ và má»™t nhóm nhạc công Ä‘Ã n phong cầm rồi tá»± ý đến tiệm bác Catarinô. "Äừng là m phiá»n há» nhé", đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya căn dặn. "Ta đã biết tá»ng bá»n chúng muốn gì rồi". Và o đầu tháng chạp, cuá»™c thảo luáºn từng chỠđợi lâu nay, được má»i ngÆ°á»i dá»± Ä‘oán là má»™t cuá»™c thảo luáºn không thể kết thúc đã diá»…n ra trong không đầy má»™t giá». Trong phòng khách ná»±c nụa, bên cạnh cây Ä‘Ã n pianô tá»± Ä‘á»™ng được má»™t tấm vải trắng phủ kÃn, lần nà y đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya không ngồi và o chÃnh giữa vòng phấn trắng do đám tuỳ tùng của mình vạch ra. Chà ng ngồi trên má»™t chiếc ghế giữa những cố vấn chÃnh trị của mình. Cuá»™n mình trong chiếc áo khoác nỉ, chà ng lặng lẽ nghe những Ä‘á» nghị ngắn gá»n của các sứ giả đặc nhiệm. Äầu tiên há» Ä‘á» nghị bá» việc kiểm tra văn tá»± ruá»™ng đất để lấy lại sá»± ủng há»™ của cánh địa chủ Tá»± do. Sau đó há» Ä‘á» nghị từ bá» cuá»™c đấu tranh chống ảnh hưởng của giáo há»™i để tranh thủ sá»± đồng tình của giáo dân. Cuối cùng há» Ä‘á» nghị từ bá» lý tưởng bình đẳng vá» quyá»n lợi giữa con hoang và con Ä‘Ãch để bảo vệ tôn ty tráºt tá»± trong gia đình.
- NghÄ©a là , - đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya mỉm cÆ°á»i khi các sứ giả ngừng Ä‘á»c, - chúng ta Ä‘ang chiến đấu chỉ để già nh chÃnh quyá»n thôi.
- Äó chỉ là những cải cách tạm thá»i, - má»™t đại biểu cãi lại. - Lúc nà y hÆ¡n lúc nà o hết, Ä‘iá»u căn bản là mở rá»™ng cÆ¡ sở quần chúng của cuá»™c chiến. Sau đó chúng ta sẽ xem lại.
Má»™t cố vấn chÃnh trị của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya vá»™i vã tham gia tranh luáºn.
- Tháºt là nhảm nhÃ, - ông ta nói, - nếu những cải cách nà y là đúng đắn thì Ä‘iá»u đó muốn nói rằng: chế Ä‘á»™ Bảo hoà ng là tốt đẹp. Nếu bằng những cải cách nà y chúng ta mở rá»™ng được cÆ¡ sở quần chúng của cuá»™c chiến thì Ä‘iá»u đó muốn nói rằng chế Ä‘á»™ Bảo hoà ng Ä‘ang có cÆ¡ sở quần chúng rá»™ng lá»›n. Và nhìn chung, Ä‘iá»u đó muốn nói rằng trong gần hai mÆ°Æ¡i năm nay chúng tôi đã chiến đấu chống lại lÆ°Æ¡ng tri dân tá»™c mình.
Ông ta còn định tiếp tục nói nhÆ°ng đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya ra hiệu cho ông dừng lại. "Xin tiến sÄ© đừng là m mất thá»i giá»", chà ng nói. "Äiá»u có ý nghÄ©a quan trá»ng là kể từ bây giá» trở Ä‘i chúng ta chiến đấu vá»›i mục Ä‘Ãch duy nhất là già nh lấy chÃnh quyá»n". Chà ng vẫn mỉm cÆ°á»i, cầm lấy những tá» giấy do các sứ giả Ä‘Æ°a cho và sẵn sà ng định ký.
- Gặp thá»i thế thế thá»i phải thế, - chà ng kết thúc, - chúng tôi hoà n toà n chấp nháºn mà .
Những ngÆ°á»i thuá»™c phe chà ng thảng thốt Ä‘Æ°a mắt nhìn nhau.
- Xin đại tá thứ lá»—i cho, - đại tá Hêrinênđô Mackêt nhá» nhẹ nói - Äó là má»™t sá»± phản bá»™i ạ?
Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya dừng ngá»n bút đã chấm má»±c ở trên không và trút lên đầu đại tá Hêrinênđô Mackêt tất cả sức nặng quyá»n uy của mình:
- Nộp vũ khà cho ta, - chà ng ra lệnh.
Äại tá Hêrinênđô Mackêt đứng dáºy, đặt vÅ© khà lên bà n.
- Hãy trình diện ở trại lÃnh, - đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya ra lệnh cho chà ng. - Anh sẽ phải chịu sá»± định Ä‘oạt của toà án cách mạng.
Sau đó chà ng ký bản tuyên bố, trao giấy má cho các sứ giả và nói vá»›i há»:
- Hỡi các ngà i, các ngà i đã có giấy tá» của mình ở đấy cả rồi. Mong các ngà i hãy táºn hưởng chúng nhé.
Hai ngà y sau đó, đại tá Hêrinênđô Mackêt bị tố cáo là kẻ phản bá»™i, đã bị kết án tá» hình. Nằm trên võng mình, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya cứ trÆ¡ lỳ trÆ°á»›c má»i lá»i van xin khoan hồng cho đại tá Hêrinênđô Mackêt. Äêm trÆ°á»›c ngà y hà nh hình, bất chấp lệnh không được là m phiá»n chà ng, Ucsula đã và o thăm chà ng ngay trong phòng ngủ. Mặc bá»™ đồ Ä‘en tuyá»n phủ từ đầu đến phân, vẻ trịnh trá»ng khác thÆ°á»ng, cụ đứng suốt ba phút trong lúc nói vá»›i chà ng. "Ta biết mà y sẽ bắn thằng Hêrinênđô, - cụ dõng dạc nói, - và ta không thể là m gì để ngăn chặn vụ hà nh hình nà y. NhÆ°ng ta nói cho mà y biết ngay sau khi thấy tá» thi nó ta sẽ thá» trÆ°á»›c hà i cốt của cha mẹ ta, trÆ°á»›c vong linh của Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya, ta sẽ thá» trÆ°á»›c Thượng đế rằng dù mà y trốn Ä‘i bất kỳ đâu ta cÅ©ng lôi mà y ra và ta sẽ tá»± tay giết mà y". TrÆ°á»›c khi ra khá»i phòng, không đợi nghe con mình cãi lại, cụ kết thúc:
- Cũng như ta sẽ giết mà y nếu mà y sinh ra với cái đuôi con lợn.
Trong cái đêm dà i đằng đẵng ấy, khi đại tá Hêrinênđô Mackêt nhá»› lại những buổi chiá»u êm đẹp trong phòng máy may của Amaranta thì đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya bức bối dằn vặt, cố cấu xé cho vỡ nát cái đêm dà i dằng dặc, cái vá» dai bá»c quanh ná»—i cô Ä‘Æ¡n của chà ng. Quãng Ä‘á»i hạnh phúc duy nhất của chà ng, kể từ buổi chiá»u xa xÆ°a ấy khi cha chà ng dẫn chà ng Ä‘i xem nÆ°á»›c đá, đã diá»…n ra trong xưởng kim hoà n, nÆ¡i thá»i gian cứ trôi Ä‘i trong lúc chà ng miệt mà i đúc những con cá và ng. Chà ng đã phải khÆ¡i dáºy ba mÆ°Æ¡i hai cuá»™c ná»™i chiến, đã nhiá»u lần thoát chết, và đã phải tìm kiếm vinh quang nhÆ° con lợn dÅ©i đống rác tìm kiếm thức ăn, để gần bón mÆ°Æ¡i năm sau má»›i phát hiện ra ý nghÄ©a của câu phÆ°Æ¡ng ngôn "ngu si hưởng thái bình", má»™t đức tÃnh vốn có của sá»± nhẹ dạ cả tin.
Và o lúc trá»i rạng sáng, ngÆ°á»i phá» phạc mệt má»i bởi đêm mất ngủ hà nh hạ, chà ng xuất hiện trong xà lim tá» tù trÆ°á»›c lúc hà nh hình má»™t giá». "Trò hỠđã hết rồi, anh bạn ạ", chà ng nói vá»›i đại tá Hêrinênđô Mackêt. "Chúng mình sẽ ra khá»i nÆ¡i đây trÆ°á»›c khi muá»—i kịp hà nh hình anh". Äại tá Hêrinênđô Mackêt không thể kìm được sá»± khinh bỉ của mình trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ ngạo mạn kia.
- Không đi đâu hết, Aurêlianô ạ, - chà ng phản đối. - Tôi thà chết còn hơn phải nhìn thấy anh trở thà nh con dao đẫm máu.
- Anh sẽ không thấy tôi nữa mà , - đại tá Aurêlianô Buênđya nói. - Anh hãy đi già y và o và hãy giúp tôi kết thúc cuộc chiến bẩn thỉu nà y.
Ngay trong lúc nói chà ng vẫn chÆ°a hình dung nổi rằng khởi sá»± má»™t cuá»™c chiến bao giá» cÅ©ng dá»… dà ng hÆ¡n nhiá»u so vá»›i việc kết thúc nó. Chà ng cần tá»›i má»™t năm chiến đấu đẫm máu để buá»™c chÃnh phủ phải Ä‘Æ°a ra những để nghị hoà bình có lợi cho quân khởi nghÄ©a và má»™t năm nữa để thuyết phục phe cánh mình nhất trà chấp nháºn những Ä‘iá»u kiện đó. Chà ng đã bÆ°á»›c tá»›i những thái cá»±c không muốn của tá»™i ác để dìm tắt các cuá»™c khởi nghÄ©a của chÃnh các sÄ© quan dÆ°á»›i quyá»n mình, những ngÆ°á»i vẫn ngoan cÆ°á»ng chiến đấu chống lại sá»± bán rẻ thắng Lợi của cuá»™c khởi nghÄ©a, để rồi kết thúc bằng việc chÃnh chà ng giúp đỡ cho các lá»±c lượng thù địch hoà n toà n thống trị há». ChÆ°a bao giá» chà ng là má»™t chiến binh dÅ©ng mãnh nhÆ° lúc ấy. Sá»± nháºn thức sáng rõ rằng cuối cùng mình chiến đấu vì chÃnh sá»± giải phóng mình chứ không phải vì những tÆ° tưởng trừu tượng, vì những khẩu hiệu do các chÃnh khách có thể phất phải hoặc phất trái tuỳ theo từng hoà n cảnh cụ thể, đã truyá»n cho chà ng má»™t nhiệt tình phấn khÃch má»›i. Äại tá Hêrinênđô Mackêt, ngÆ°á»i chiến đấu cho sá»± thất bại vá»›i tất cả lòng hăng say và trung thà nh nhÆ° trÆ°á»›c đây từng chiến đấu vì thắng lợi, đã phản đối sá»± sợ hãi vô tÃch sá»± của chà ng. "Anh đừng lo", chà ng nói. "Chết đâu có phải là quá dá»… dà ng nhÆ° ngÆ°á»i ta tưởng". Trong trÆ°á»ng hợp của chà ng đó là sá»± tháºt. Niá»m tin vững chắc rằng ngà y chết của mình sẽ được báo trÆ°á»›c đã phú cho chà ng tÃnh bất khả xâm phạm kỳ lạ, má»™t sá»± bất tá», chắc chắn đến mức khiến chà ng không thể bị thÆ°Æ¡ng trong những lúc xông tráºn nguy hiểm và cuối cùng đã cho phép chà ng già nh được má»™t sá»± thất bại còn khó khăn hÆ¡n nhiá»u, còn đẫm máu và phải trả giá đắt hÆ¡n nhiá»u so vá»›i việc già nh lấy má»™t thắng lợi.
Trong gần hai mÆ°Æ¡i năm chiến tranh, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã nhiá»u lần có mặt ở nhà , nhÆ°ng trạng thái vá»™i vã má»—i lần chà ng trở vá», cái bá»™ máy quân sá»± ồn Ä© theo chà ng Ä‘i khấp các miá»n đất nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° vầng hà o quang huyá»n thoại ôm toả hình ảnh chà ng và ngay đối vá»›i hình ảnh của chà ng trong ánh hà o quang huyá»n thoại ấy không ai cảm thấy gần gần kể cả chÃnh Ucsula, tất cả những cái đó đã biến chà ng thà nh má»™t kẻ lạ lẫm. Lần cuối cùng chà ng có mặt ở Macônđô và đã sá» dụng má»™t ngôi nhà cho ba ả nhân tình của mình ở, ngoà i ra chỉ thấy chà ng ở nhà mình hai hoặc ba lần, khi chà ng có thá»i gian để trở vá» nhà ăn cÆ¡m theo lá»i má»i của gia đình. Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp và hai cáºu bé sinh đôi, những kẻ sinh ra ở giữa thá»i buổi loạn lạc, hầu nhÆ° không quen biết chà ng. Amaranta không tìm ra mối tÆ°Æ¡ng đồng giữa hình ảnh ông anh đã để cả tuổi trẻ của mình trôi Ä‘i trong xưởng kim hoà n đúc những con cá và ng vá»›i hình ảnh má»™t chiến binh huyá»n thoại từng cách ly mình vá»›i phần còn lại của. nhân loại bởi má»™t khoảng cách dà i ba mét.
NhÆ°ng khi cô biết sắp có đình chiến và nghÄ© rằng má»™t lần nữa chà ng trở vá» là m ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng, và cuối cùng chà ng được tá»± do trở lại vá»›i trái tim của những ngÆ°á»i thân, thì tình cảm gia đình, bị ngủ quên đã khá lâu, nay sống lại mạnh mẽ hÆ¡n bao.
- Cuối cùng, - Ucsula nói, - má»™t lần nữa chúng ta lại có ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông trong nhà .
Amaranta là ngÆ°á»i đầu tiên hồ nghi rằng ngÆ°á»i ta đã là m cho chà ng thất bại vÄ©nh viá»…n. Má»™t tuần trÆ°á»›c khi đình chiến, khi chà ng bÆ°á»›c và o nhà không có lÃnh há»™ vệ, theo sau là hai lÃnh dõng Ä‘i chân đất, những ngÆ°á»i nà y đặt xuống hà nh lang tất cả các đồ thô do la chở, và má»™t hòm Ä‘á»±ng thÆ¡, váºt còn lại duy nhất trong số tÆ° trang đẹp đẽ của chà ng, thì cô thấy chà ng Ä‘i qua trÆ°á»›c phòng máy may và gá»i chà ng. Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya dÆ°á»ng nhÆ° khó nháºn ra cô.
- Em là Amaranta đây! - cô nói đùa, vui vẻ vì anh mình trở vỠvà chìa cho chà ng xem tấm băng đen. - Hãy nhìn nà y, anh.
Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya nhoẻn má»™t nụ cÆ°á»i y hệt nụ cÆ°á»i chà ng nhìn thấy cô băng tay lần đầu tiên, cái lần chà ng trở vá» Macônđô bị kết án tá» hình.
- Ôi, tháºt khủng khiếp, - chà ng nói, - thá»i gian trôi Ä‘i sao mà nhanh thế!
Quân Ä‘á»™i thÆ°á»ng trá»±c có nhiệm vụ bảo vệ ngôi nhà . Chà ng trở vá» trong tÆ° thế bị áp giải, bị phỉ nhổ, bị buá»™c tá»™i đã là m cho chiến tranh tái phát vá»›i mục Ä‘Ãch bán nó đắt hÆ¡n. Chà ng run lẩy bẩy vì sốt và vì rét và má»™t lẩn nữa hai nách chà ng lại sÆ°ng. tấy lên. Sáu tháng trÆ°á»›c khi nghe tin sẽ có đình chiến, Ucsula đã mở cá»a và quét dá»n phòng của vợ chồng chà ng rồi xông trầm hÆ°Æ¡ng khắp các xó xỉnh mà nghÄ© rằng chà ng sẽ trở vá» tÄ©nh dưỡng tuổi già bên cạnh những con búp bê lâu ngà y không dùng đến của Rêmêđiôt. NhÆ°ng thá»±c ra, trong hai năm cuối cùng chà ng đã trả cho cuá»™c Ä‘á»i những gì mình được hưởng kể cả phần mình hưởng trong tuổi già . Và o lúc Ä‘i qua xưởng kim hoà n từng được Ucsula chuẩn bị khéo léo, chà ng không nháºn ra ngay cả đến chùm chìa khoá đã cà i sẵn ở ổ khoá. Chà ng không cảm nháºn gì hết ngay cả những hÆ° há»ng dù lá»›n dù nhá» do thá»i gian trôi Ä‘i đã để lại trong ngôi nhà và rằng sau má»™t thá»i gian vắng nhà rất lâu ấy nếu má»™t ngÆ°á»i vẫn giữ sống nguyên những kà niệm của mình hẳn phải thấy đó là má»™t tai hoạ. Chà ng không mảy may Ä‘au khổ trÆ°á»›c những vết vôi lở trên tÆ°á»ng, trÆ°á»›c những mạng nhện giăng khắp các xó xỉnh, trÆ°á»›c bụi báºm phủ trên các cây thu hải Ä‘Æ°á»ng, trÆ°á»›c những vết má»t lá»— chá»— mắt sà ng trên xà nhà , trÆ°á»›c rêu bám trên báºu cá»a. Chà ng ngồi ở ngoà i hiên, vẫn Ä‘i ủng và cuá»™n mình trong chiếc áo khoác, nhÆ° thể Ä‘ang đợi trá»i tạnh mÆ°a, và cứ ngồi nguyên nhÆ° thế suốt buổi chiá»u ngắm mÆ°a rÆ¡i trên những cây thu hải Ä‘Æ°á»ng. Lúc ấy Ucsula hiểu rằng đã lâu lắm cụ không có chà ng ở nhà nà y.
"Nếu không phải là chiến tranh; - cụ nghÄ©, - thì chỉ có thể là thần chết". Äó là má»™t dá»± Ä‘oán hết sức sáng rõ, có sức thuyết phức đến mức cụ đồng nhất nó vá»›i má»™t Ä‘iá»m báo. Äêm ấy trong lúc ăn tối, cáºu bé mạo danh Aurêlianô Sêgunđô cầm bánh bằng tay trái và múc súp bằng tay phải. NgÆ°á»i anh em sinh đôi vá»›i cáºu, mạo danh Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô, cầm bánh bằng tay phải và múc súp bằng tay trái. Bá»n chúng cá» Ä‘á»™ng tháºt là nhịp nhà ng đến mức không thể nghÄ© là hai ngÆ°á»i ngồi đối diện nhau mà đó dÆ°á»ng nhÆ° là má»™t ngÆ°á»i ngồi nhìn và o gÆ°Æ¡ng. Cảnh tượng hai đứa trẻ sinh đôi đồng cảm vá»›i nhau kể từ khi chúng có ý thức rằng chúng giống nhau nhÆ° đúc được lắp lại để chà o đón ngÆ°á»i má»›i trở vá». NhÆ°ng đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya cÅ©ng không nháºn ra nó. DÆ°á»ng nhÆ° chà ng xa lạ vá»›i tất cả, ngay đến việc Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp khoả thân Ä‘i qua để và o phòng ngủ cÅ©ng không khiến chà ng để ý. Ucsula là nhá»i duy nhất đã dám là m khuấy đảo cÆ¡n trầm tÆ° mặc tưởng của chà ng:
- Nếu con cần phải ra Ä‘i nữa, - cụ nói vá»›i chà ng và o lúc giữa bữa ăn, - thì Ãt ra con cÅ©ng phải là m cái gì để chúng ta còn nhá»› đêm nay chúng ta đã sống nhÆ° thế nà o nữa chứ!
Váºy là không má»™t chút ngạc nhiên, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya nháºn ra rằng Ucsula là ngÆ°á»i duy nhất đã Ä‘oán biết được ná»—i Ä‘au của lòng mình, và lần đầu tiên trong rất nhiá»u năm chà ng dám nhìn thẳng và o mắt cụ. Da cụ nhăn nheo, răng cụ khấp khiá»…ng, tóc cụ khô héo và cái nhìn trên mắt cụ đầy vẻ thảng thốt. Chà ng so sánh cụ vá»›i hình ảnh xa xÆ°a của cụ mà chà ng vẫn giữ được, hình ảnh cụ trong buổi chiá»u chà ng đã nói ra Ä‘iểm báo nói rằng cái nồi canh vừa sôi sẽ đổ khá»i bà n và quả nhiên nó đã đổ xuống đất vỡ tan từng mảnh. Ngay láºp tức chà ng nháºn ra những vết nhăn nheo, những vết sần sùi, những vết chai, những vết sẹo đã để lại trên là n da cụ trong hÆ¡n má»™t ná»a thế ká»· là m lụng vất vả và chà ng nháºn thấy rằng những dấu vết ấy không mảy may là m lay Ä‘á»™ng lòng mình. Ngay láºp tức chà ng cố vá»™i tìm trong trái tim mình cái nÆ¡i có những tình cảm dã bị mục ruá»—ng và chà ng đã không thể tìm ra. Chà Ãt ra, trong lúc khác, chà ng cảm thấy xấu hổ khi bá»—ng nhiên chà ng bắt gặp hÆ¡i hám của Ucsula trên là n da mình và nhiá»u lần chà ng cảm thấy những suy tÆ° của cụ đã giao thoa và o những suy tÆ° của mình. Song tất cả những cái đó Ä‘á»u bị chiến tranh choán hết chá»—. Ngay trong thá»i Ä‘iểm ấy, chÃnh Rêmêđiôt, vợ chà ng, cÅ©ng là hình ảnh má» nhạt của má»™t ngÆ°á»i nà o đó có thể là con gái chà ng. Những cô gái chà ng quen biết trong ná»—i hiu quạnh của tình yêu và là những ngÆ°á»i để chà ng gieo rắc nòi giống mình trên khắp miá»n duyên hải, không má»™t ai để lại dấu ấn trong tình cảm của chà ng. Phần lá»›n các cô ấy đã bÆ°á»›c và o phòng chà ng ngủ lúc trá»i tối và đã ra Ä‘i trÆ°á»›c khi trá»i sáng, và ngà y hôm sau há» chỉ còn là má»™t chút hoà i nhá»› bâng khuâng trong ký ức chà ng. Tình cảm duy nhất vẫn trụ lại trÆ°á»›c sức tà n phá của thá»i gian và chiến tranh là tình cảm chà ng nhá»› thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i anh trai Hôsê AccaÄ‘iô khi cả hai ngÆ°á»i còn là trẻ thÆ¡, chÆ°a há» biết đến yêu Ä‘Æ°Æ¡ng mà chỉ cùng nghịch ngợm thôi.
- Xin mẹ thứ lỗi cho, - chà ng nói để đáp lại yêu cầu của Ucsula. - Chỉ vì cuộc chiến tranh nà y đã huỷ hoại hết cả.
Những ngà y sau đó, chà ng loay hoay lo xoá sạch dấu ấn của mình từng hiện hữu trong cõi Ä‘á»i nà y. Chà ng dá»n quang quẻ xưởng kim hoà n, chỉ để lại những đồ dùng nà o không gợi nhá»› mình, phân phát quần áo của mình cho những ngÆ°á»i lÃnh gác, rồi vá»›i chÃnh ý nghÄ© hối háºn mà cha chà ng đã có khi chôn ngá»n giáo đâm chết Pruđênxiô Aghila, chà ng chôn vÅ© khà của mình ở ngoà i sân. Chà ng chỉ giữ lại má»™t khẩu súng lục vá»›i Ä‘á»™c má»™t viên đạn. Ucsula không dám can dá»± và o công việc của chà ng. Chỉ có má»™t lần duy nhất cụ khuyên giải chà ng, ấy là lúc chà ng sắp xé bức ảnh Rêmêđiôt được giữ gìn cẩn tháºn ở trong phòng và được má»™t ngá»n đèn lúc nà o cÅ©ng thắp toả sáng chiếu và o. "Bức chân dung nà y đã từ lâu không thuá»™c vá» con nữa", cụ nói vá»›i chà ng. "Äó là má»™t bảo váºt của gia đình". Äêm trÆ°á»›c ngà y ký hiệp định đình chiến, khi trong nhà không còn lấy má»™t váºt gợi ngÆ°á»i khác nhá»› tá»›i mình, chà ng cắp chiếc hòm Ä‘á»±ng năm táºp thÆ¡ mang đến lò nÆ°á»›ng bánh trong lúc Santa Sôphia đê la Piêđat Ä‘ang chuẩn bị nhóm lò.
- Lấy cái nà y mà nhóm lò, - chà ng nói rồi đưa cho cô cuộn giấy đã ố và ng. - Lò sẽ mau bốc lùa hơn bởi vì toà n là của đã lâu ngà y rồi.
Santa Sôphia đê la Piêđat, ngÆ°á»i phụ nữ thầm lặng, ngÆ°á»i phụ nữ dÃu dà ng, ngÆ°á»i không bao giá» cãi lại ai ngay cả vá»›i các con mình, nháºn ngay ra đó là má»™t hà nh Ä‘á»™ng đã bị cấm.
- Äó là những giấy tá» quan trá»ng đấy, - cô nói.
- Chả có gì quan trá»ng đâu, - đại tá nói. - Äó là những trang giấy hoà n toà n riêng tÆ° chỉ để cho ai viết ngÆ°á»i ấy Ä‘á»c.
- Váºy thì, xin ông trẻ hãy đốt há»™, - cô nói.
Không những chà ng đốt giấy mà còn lấy rìu chẻ thùng ra từng mảnh rồi Ä‘Æ°a tất cả và o lò. TrÆ°á»›c đó mấy giá», Pila Tecnêra đã đến thăm chà ng. Sau nhiá»u năm không nhìn thấy bà , đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya vô cùng ngạc nhiên thấy bà đã già đì và béo đẫy ra quá nhiá»u, thấy bà đã đánh mất tiếng cÆ°á»i vang khanh khách, nhÆ°ng chà ng cÅ©ng ngá%
Last edited by quykiemtu; 06-01-2009 at 10:07 AM.
|
02-09-2008, 02:29 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 10
Những năm sau nà y, hấp hối trên giÆ°á»ng bệnh, Aurêlianô Sêgunđô đã nhá»› lại buổi chiá»u mÆ°a tháng sáu cái buổi chiá»u anh bÆ°á»›c và o phòng ngủ để nháºn mặt đứa con trai đầu lòng của mình. Mặc dù đứa trẻ yếu á»›t và hay khóc, không há» giống má»™t ngÆ°á»i nà o trong nhà BuênÄ‘ya, anh chẳng phải suy nghÄ© lao lung má»›i đặt nổi tên cho nó.
- Sẽ gá»i nó là Hôsê AccaÄ‘iô, - anh nói.
PhecnanÄ‘a Äên Cacpiô, cô vợ kiá»u diá»…m anh má»›i cÆ°á»›i năm ngoái, đã đồng ý gá»i tên đứa bé nhÆ° váºy. Vá» phần mình, Ucsula đã không thể giấu nổi cảm giác Ä‘au Ä‘á»›n bâng khuâng Trong lịch sá» lâu dà i của gia đình, việc gá»i tên trùng nhau từ thế hệ nà y sang thế hệ khác cho phép cụ rút ra những kết luáºn hẩu nhÆ° đã được khẳng định. Trong khi những ngÆ°á»i mang tên Aurêlianô là những ngÆ°á»i âu sầu lại rất thông minh thì những ngÆ°á»i mang tên Hôsê AccaÄ‘iô là những ngÆ°á»i nông nổi và táo bạo; nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u bị số pháºn bi thảm in dấu. Những trÆ°á»ng hợp duy nhất khó phân biệt là trÆ°á»ng hợp của Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô và Aurêlianô Sêgunđô. Lúc còn ở tuổi ấu thÆ¡ cả hai Ä‘á»u quá giống nhau và lại hay nghịch ngợm đến ngay cả Santa Sôphia đê la Piêđat cÅ©ng chịu không phân biệt nổi hai anh em sinh đôi nà y. Trong ngà y lá»… đặt tên, Amaranta Ä‘eo cho má»—i ngÆ°á»i má»™t tượng thánh có khắc tên và mặc cho há» bá»™ quần áo khác mà u đánh dấu bằng chữ đầu viết tắt tên má»—i ngÆ°á»i; nhÆ°ng khi và o lá»›p, hai ngÆ°á»i đã đổi tên, đổi quần áo, đổi tượng thánh cho nhau. Thà y giáo Menchô Escalôna, do đã quen nháºn mặt Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô nhá» chiếc áo sÆ¡ mixanh, bá»—ng nhầm lẫn khi phát hiện ra cáºu nà y Ä‘eo tượng thánh mang tên Aurêlianô Sêgunđô và rằng mặc dù cáºu kia tá»± xÆ°ng tên là Aurêlianô Sêgunđô nhÆ°ng lại mặc áo sÆ¡ mi trắng và đeo tượng thánh khắc tên Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô. Bắt đầu từ đấy không còn biết Ä‘Ãch xác ai là ai. Ngay cả khi hỠđã trưởng thà nh và cuá»™c sống đã là m cho há» khác nhau, Ucsula vẫn tiếp tục tá»± há»i lòng mình nếu ở má»™t thá»i Ä‘iểm nà o đó há» không phạm má»™t khuyết Ä‘iểm trong trò chÆ¡i gây nhiá»u nhầm lẫn phiá»n phức của mình thì chắc hẳn hỠđã thay đổi nhiá»u. Ngay cả khi bÆ°á»›c và o tuổi thanh niên, há» vẫn là hai cá»— máy đồng thá»i. Há» dáºy cùng má»™t lúc, thấy cần phải và o cầu tiêu cùng má»™t giá», cùng chịu cÆ¡n trái nắng trở trá»i và há» mÆ¡ thấy những giấc mÆ¡ giống hệt nhau. Ở nhà , ai cÅ©ng tin rằng bá»n há» thống nhất hà nh Ä‘á»™ng là do cố ý muốn gây nhầm lẫn cho má»i ngÆ°á»i chứ không má»™t ai hiểu nổi bản chất của há»; cho đến má»™t hôm Santa Sôphia đê la Piêđat Ä‘Æ°a cho ngÆ°á»i nây cốc nÆ°á»›c chanh, rồi sau đó bà thấy ngÆ°á»i kia nói chÆ°a có Ä‘Æ°á»ng. Thá»±c thế, bà quên không cho Ä‘Æ°á»ng và o nÆ°á»›c chanh. Santa Sôphia đê la Piêđat Ä‘em chuyện nà y kể lại cho Ucsula nghe. "Con cái nhà nà y Ä‘á»u thế cả", cụ nói vẻ không há» ngạc nhiên. "Chúng Ä‘iên rồ ngay từ bé". Thá»i gian trôi Ä‘i cÅ©ng kết thúc luôn sá»± đảo lá»™n các sá»± váºt. Cáºu bé trong các trò chÆ¡i nhầm lẫn vẫn được gá»i tên là Aurêlianô Sêgunđô đã có thân hình vạm vỡ của ông ná»™i và cáºu kia vẫn được gá»i là Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô đã có thân hình mảnh khảnh của ngà i đại tá, và điểm duy nhất hai ngÆ°á»i giống nhau chÃnh là vẻ cô Ä‘Æ¡n của dòng há». Có lẽ sá»± hoán vị hình hà i, tên tuổi và đặc tÃnh ấy chÃnh là điá»u khiến Ucsula phải nghi ngá» rằng: ngay từ tuổi thiếu nhi, hỠđã bị xáo trá»™n nhÆ° ngÆ°á»i ta chÆ°Æ¡ng quân bà i. Sá»± khác nhau rõ rệt giữa hai ngÆ°á»i được thể hiện rõ trong thá»i chiến tranh ác liệt nhất khi Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô xin đại tá Hêrinênđô Mackêt cho mình cùng Ä‘i xem các vụ hà nh hình.
Ngược vá»›i suy nghÄ© của Ucsula, nguyện vá»ng của cáºu đã được thoả mãn. Trái lại, Aurêlianô Sêgunđô cảm thấy bủn rủn cả ngÆ°á»i khi nghÄ© tá»›i việc mình có mặt trong buổi hà nh hình. Cáºu bé chỉ thÃch ở nhà . Và o lúc lên mÆ°á»i hai tuổi, cáºu há»i Ucsula có gì trong phòng đóng kÃn cá»a kia. "Giấy má thôi", cụ trả lá»i cáºu, "đó là sách của Menkyađêt và những Ä‘iệu quái dị cụ viết trong những năm cuối Ä‘á»i". Câu trả lá»i đáng lẽ sẽ là m cho cáºu yên lòng thì lại cà ng kÃch thÃch tÃnh tò mò của cáºu. Cáºu khẩn khoản đòi và o xem, tha thiết hứa vá»›i cụ sẽ không là m hÆ° hại các thứ trong đó, đến mức Ucsula không Ä‘Ã nh lòng được, buá»™t phải Ä‘Æ°a chìa khoá cho cáºu. Không ai bÆ°á»›c và o căn buồng nữa kể từ khi ngÆ°á»i ta khiêng từ thi Menkyađêt Ä‘i; và lắp và o cá»a má»™t chiếc khoá sắt lâu ngà y han gỉ đã là m liệt các bá»™ pháºn của nó. Song, khi Aurêlianô Sêgunđô mở toang các cá»a sổ, thấy má»™t luồng ánh sáng thân thuá»™c dÆ°á»ng nhÆ° vẫn thÆ°á»ng chiếu sáng căn buồng và o tất cả má»i ngà y; căn buồng không có bụi báºm phủ, không có mạng nhện giăng, mà trái lại tất cả Ä‘á»u sạch sẽ, có lẽ còn được quét dá»n và lau chùi kỹ lưỡng hÆ¡n cả ngà y Ä‘Æ°a đám tang cụ, má»±c trong lá» vẫn không khô, gỉ sắt vẫn không là m các dụng cụ kim loại mất Ä‘i vẻ bóng nhoáng; cả than lá»a trong bếp nÆ¡i Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya Ä‘un thuá»· ngân vẫn không tắt. Trên các giá là những cuốn sách được đóng bìa cứng bằng các tông mà u nâu nhạt giống nhÆ° da ngÆ°á»i thuá»™c và cả những trang viết tay cá»n tÆ°Æ¡i mà u má»±c. Mặc dù phòng bị đóng kÃn cá»a trong nhiá»u năm, không khà nÆ¡i đây dÆ°á»ng nhÆ° vẫn trong sạch hÆ¡n các nÆ¡i khác trong ngôi nhà . Tất cả Ä‘á»u rất má»›i đến mức và i tuấn sau đó khi Ucsula mang má»™t xô nÆ°á»›c và má»™t cái chổi và o phòng để lau quét sà n thì cụ chẳng phải là m gì cả. Aurêlianô Sêgunđô Ä‘ang say đắm Ä‘á»c má»™t cuốn sách. Mặc dù cuốn sách nà y mất bìa và không có nhan Ä‘á», cáºu bé thưởng thức câu chuyện má»™t ngÆ°á»i phụ nữ ngồi bên bà n lấy Ä‘Å©a gắp từng hạt cÆ¡m ăn; câu chuyện vá» má»™t ngÆ° dân mượn anh hà ng xóm má»™t cục chì để gà i và o lÆ°á»›i đánh cá và con cá sau nà y bác trả cho anh hà ng xóm mang trong bụng nó má»™t hạt ngá»c; chuyện cây đèn thần thoả mãn má»i Æ°á»›c nguyện và những chiếc thảm bay.
Vẻ đầy cao hứng, cáºu bé há»i Ucsula rằng có phải những chuyện nà y Ä‘á»u có tháºt không, và cụ đã trả lá»i cáºu rằng phải đấy, rằng trÆ°á»›c đây lâu lắm rồi, những ngÆ°á»i digan mang đến là ng Macônđô những cây đèn thần và cả những tấm thảm bay.
- Có Ä‘iá»u là , - cụ thở dà i, - thế giá»›i ngà y má»™t khánh kiệt và do đó không thấy có các váºt ấy nữa.
Khi Ä‘á»c xong cuốn sách có nhiá»u truyện bá» dở vì mất trang, Aurêlianô Sêgunđô chuyển sang dịch các bản viết tay. Äó là công việc không thể là m được. Các con chữ giống nhÆ° quằn áo móc trên dây thép, và nhìn chung nó giống bản nhạc ghi trên giấy hÆ¡n là má»™t áng văn chÆ°Æ¡ng. Có má»™t buổi trÆ°a ná»±c nữa ná», trong lúc dò Ä‘oán các bản chép tay, cáºu bé cảm thấy không chỉ có mình mình ở trong phòng. Menkyađêt ngồi ở đấy, quay lÆ°ng lại phÃa cá»a sổ, hai tay đặt trên gối. Cụ vẫn mặc chiếc áo khoác ngoà i cổ quái và đội chiếc mÅ© và nh cánh quạ cụp, mồ hôi bết tóc chảy thà nh giá»t qua hai thái dÆ°Æ¡ng, y hệt hình ảnh cụ từng được Aurêlianô và Hôsê AccaÄ‘iô nhìn thấy từ khi há» còn nhá» tuổi. Ngay láºp tức Aurêlianô Sêgunđô nháºn rõ cụ, bởi vì ký ức di truyá»n ấy được truyá»n từ thế hệ nà y sang thế hệ khác, và nó đến vá»›i cáºu từ trà nhá»› của ông ná»™i cáºu.
- Chà o cụ, - Aurêlianô Sêgunđô nói.
- Chà o anh bạn trẻ, - Menkyađêt trả lá»i.
Kể từ dạo ấy, trong và i năm, hầu nhÆ° chiá»u nà o há» cÅ©ng gặp nhau. Menkyađêt nói vá»›i cáºu bé vá» thế giá»›i, cố truyá»n lại cho cáºu tri thức cổ xÆ°a của mình, nhÆ°ng cụ từ chồi dịch những trang viết tay.
"Chẳng má»™t ai nên biết ý nghÄ©a trong khi chúng chÆ°a được trăm năm", cụ giải thÃch. Aurêlianô Sêgunđô mãi mãi giữ kÃn các cuá»™c há»™i ngá»™ nà y. CÅ©ng có lúc cáºu bé cảm thấy thế giá»›i riêng của mình bị đánh đổ, bởi vì Ucsula đã và o phòng đúng lúc Menkyađêt Ä‘ang có mặt. NhÆ°ng cụ đã không nhìn thấy.
- Cháu nói chuyện vá»›i ai thế? - cụ há»i.
- Chả nói vá»›i ai cả, cố ạ? - Aurêlianô Sêgunđô trả lá»i.
- Cố nội mà y cũng thế đấy, - Ucsula nói, - Ông ấy cứ nói chuyện một mình thôi.
Trong khi đó, Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô lại mãn nguyện khi được xem má»™t buổi hà nh hình. Cả Ä‘á»i mình, cáºu sẽ nhá»› mãi ánh lá»a chá»›p sáng của sáu viên đạn cùng bắn má»™t lúc và tiếng súng nổ vá»ng lại từ các ngá»n núi xung quanh, rồi nhá»› đến nụ cÆ°á»i buồn bã và đôi mắt thảng thốt của kẻ bị bắn, ngÆ°á»i vẫn hiên ngang đứng trong lúc máu chảy ra thấm đẫm áo sÆ¡ mi, ngÆ°á»i vẫn mỉm cÆ°á»i ngay cả lúc ngÆ°á»i ta cởi trói cho mình khá»i cá»c xá» bắn và nhét mình và o chiếc quan tà i đầy vôi bá»™t. "Vẫn còn sống", cáºu nghÄ©. "NgÆ°á»i ta sẽ chôn sống anh ta". Cáºu sợ lắm, sợ đến mức từ dạo đó cáºu nguyá»n rủa nghá» lÃnh và chiến tranh, không chỉ vì các vụ xá» bắn mà chủ yếu vì thói quen kinh tởm chôn sống những ngÆ°á»i bị hà nh hình. Váºy là không má»™t ai biết từ lúc nà o cáºu bắt đầu kéo chuông nhà thá», bắt đầu giúp cha Antôniô Isaben, ngÆ°á»i được mệnh danh là En Cacharô(1) đến thay cha xứ, bắt đầu chăm sóc các chú gà chá»i được nuôi trong sân tu viện. Khi đại tá Hêrinênđô Mackêt biết chuyện, chà ng đã mắng má» cáºu bé má»™t hồi vì tá»™i há»c những nghá» nghiệp vốn bị những ngÆ°á»i Tá»± do lên án.
- Vấn Ä‘á» là , - cáºu bé trả lá»i, - dÆ°á»ng nhÆ° cháu đã trở thà nh má»™t ngÆ°á»i Bảo hoà ng.
Cáºu tin Ä‘iá»u đó nhÆ° thể đó là má»™t sá»± khẳng Ä‘inh của ná»—i bất hạnh. Äại tá Hêrinênđô Mackêt bá»±c dá»c, đã kể lại câu chuyện cho Ucsula nghe.
- Cà ng tốt, - cụ tán thưởng. - Lạy Chúa, nó sẽ trở thà nh một nhà tu hà nh để cuối cùng Thượng đế đến nhà nà y.
Ngay láºp tức má»i ngÆ°á»i biết rằng cha Antôniô Isaben Ä‘ang chuẩn bị là m lá»… ban thánh thể đầu tiên cho cáºu. Cha dạy cáºu há»c bổn trong lúc vặt lông cổ các chú gà chá»i. Cha lấy những và dụ Ä‘Æ¡n giản dá»… hiểu để giảng giải cho cáºu trong lúc cha đặt các cô gà mái ấp và o ổ nhÆ° đã từng xảy ra vá»›i Thượng đế trong ngà y Sáng thế thứ hai, ngà y những chú gà con được hình thà nh trong quả trứng. Ngay từ dạo ấy vị mục sÆ° để lá»™ những triệu chứng lẩm cẩm đầu tiên của tuổi già mà nhiá»u năm sau nà y nó đã dẫn cha đến việc nói rằng có thể quá»· dữ đã chiến thắng cuá»™c khởi nghÄ©a trái vá»›i ý của Thượng đế, ngÆ°á»i ngồi trên ngai và ng thượng giá»›i, không để lá»™ hình hà i của mình trÆ°á»›c mắt những kẻ ngu khá». Äược tôi rèn bởi lòng dÅ©ng cảm của thà y há»c, Ãt tháng sau Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô đã trở thà nh má»™t ngÆ°á»i rất am hiểu những thủ thuáºt tôn giáo để đánh lừa ma quỉ đồng thá»i cÅ©ng là ngÆ°á»i già u kinh nghiệm nuôi gà . Amaranta may cho cáºu má»™t bá»™ quần áo vải lanh có cổ cồn và cà vạt, mua cho cáºu má»™t đôi già y trắng và mạ chữ và ng tên cáºu trên những dải lụa buá»™c và o cây nến. Hai đêm trÆ°á»›c ngà y lá»… ban thánh thể đầu tiên cho cáºu, cha xứ Antôniô Isaben đóng kÃn kho đồ thánh để cùng vá»›i cáºu là m lá»… xÆ°ng tá»™i, có sá»± giúp đỡ của cuốn sổ ghi tên các tá»™i lá»—i. Äó là má»™t danh mục rất dà i đến mức vị mục sÆ° già , vốn quen Ä‘i ngủ từ lúc sáu giỠđã ngủ khì trên ghế xÃch Ä‘u trÆ°á»›c khi kết thúc.
Những câu há»i là má»™t Ä‘iá»u khải thị đối vá»›i Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô. Cáºu không ngạc nhiên thấy cha xứ há»i mình đã chung đụng vá»›i Ä‘Ã n bà chÆ°a, và cáºu đã hãnh diện trả lá»i rằng không, nhÆ°ng cáºu lại hoang mang khi cha há»i mình có chung đụng vá»›i súc váºt không. Tháng năm, và o ngà y thứ sáu đầu tiên, cáºu chịu lá»… ban thánh thể mà lòng quặn Ä‘au vì tÃnh tò mò. Sau đó, cáºu há»i Pêtrômô, tu sÄ© ốm yếu giữ kho đồ thánh, sống ở trên tháp chuông, và theo nhÆ° lá»i đồn đại gã ăn Ä‘om đóm để sống, và Pêtrôniô đã trả lá»i cáºu: "Là bởi vì có đạo hữu đê mạt đã ngủ vá»›i lừa cái đấy". Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô vẫn cứ ngạc nhiên hÆ¡n bao giá» hết, vẫn cứ đòi phải giải thÃch nhiá»u hÆ¡n nữa đến mức Pêtrôniô mất bình tÄ©nh.
- Tôi Ä‘i và o các tối thứ ba hà ng tuần, - gã thú nháºn. - Nếu cáºu hứa không nói vá»›i ai thì ngà y thứ ba tá»›i tôi sẽ dẫn cáºu Ä‘i.
Quả nhiên, ngà y thứ ba tá»›i, Pêtrôniô vác má»™t chiếc ghế gá»— mà cho đến lúc nà y không má»™t ai biết nó được dùng là m gì, Ä‘i xuống khá»i tháp chuông, dẫn Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô ra má»™t vÆ°á»n gần đấy. Cáºu bé Ä‘am mê vá»›i những đêm phiêu lÆ°u ấy, đến mức sau đó rất lâu ngÆ°á»i ta má»›i thấy cáºu xuất hiện ở tiệm nhẩy bác Catarinô. Cáºu trở thà nh ngÆ°á»i chÆ¡i gà chá»i. "Hãy mang những con váºt ấy Ä‘i nÆ¡i khác", Ucsula bảo khi lần đầu tiên cụ nhìn thấy cáºu mang những con gà chá»i đẹp vá» nhà . "Những con gà ấy từng mang vá» nhà nà y biết bao cay đắng mà bây giá» mà y còn mang thêm Ä‘au khổ cho chúng ta nữa sao". Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô không cãi lại cố ná»™i mình, lặng lẽ mang những chú gà chá»i Ä‘i nuôi ở nhà Pila Tecnêra, bà ná»™i cáºu, ngÆ°á»i sẵn sà ng chiá»u theo ý cáºu để cáºu có mặt ở nhà mình. Ngay láºp tức cáºu đã tá» rõ kiến thức của cha Antôniô Isaben ngay ở sá»›i chá»i gà , chuẩn bị nhiá»u tiá»n không những đủ để là m già u thêm những con gà mình nuôi mà còn lo thoả chà tang bồng. Ở thá»i Ä‘iểm nà y, Ucsula đã so sánh cáºu vá»›i ngÆ°á»i em cáºu và cụ đã không thể hiểu nổi là m sao hai ngÆ°á»i sinh đôi trong thá»i thÆ¡ ấu giống nhau nhÆ° đúc mà giỠđây khác nhau hoà n toà n. Cụ cÅ©ng chẳng phải ngẩn ngừ gì lâu trong ý nghÄ© ấy bởi ngay láºp tức Aurêlianô Sêgunđô đã bắt đầu lÆ°á»i nhác. Lúc ngồi trong phòng Menkyađêt, cáºu là ngÆ°á»i trầm tÆ° mặc tưởng y hệt đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya thá»i trẻ. NhÆ°ng trÆ°á»›c khi có hiệp định NeclanÄ‘ia Ãt lâu, má»™t cuá»™c gặp gỡ tình cỠđã lôi cáºu ra khá»i thế giá»›i ná»™i tâm, buá»™c cáºu phải đối mặt vá»›i cuá»™c sống thá»±c. Äó là việc má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ, vốn là m nghá» bán vé xổ số treo giải má»™t chiếc phong cầm, đã niá»m nở chà o cáºu. Aurêlianô Sêgunđô không há» ngạc nhiên bởi vì vẫn thÆ°á»ng xảy ra việc ngÆ°á»i ta nhầm cáºu vá»›i ngÆ°á»i anh mình. NhÆ°ng cáºu chẳng cần Ä‘Ãnh chÃnh ngay cả khi cô ả định dùng tiếng khóc sụt sùi là m má»m nhÅ©n trái tim mình, do đó ả đã dẫn cáºu vá» phòng ngủ. Ngay từ cuá»™c gặp gỡ đầu tiên, ả quý mến cáºu lắm đến mức trong khi mở xổ số ả đã gian láºn để cáºu già nh được cây phong cầm. Sau và i tuần, Aurêlianô Sêgunđô nháºn ra rằng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà y đã xen kẽ ngủ vá»›i cáºu và anh cáºu mà cứ tưởng rằng hai ngÆ°á»i là má»™t, và lẽ ra phải là m cho rõ nhẽ thì cáºu lại lá» Ä‘i để kéo dà i tình trạng hai anh em cùng chung đụng xác thịt vá»›i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà . Cáºu không trở lại phòng Menkyađêt. Chiá»u nà o cáºu cÅ©ng ở ngoà i sân mê mải há»c Ä‘Ã n phong cầm bất chấp lá»i chá»i bá»›i của Ucsula, ngÆ°á»i đã cấm chÆ¡i nhạc vì trong nhà lúc đó Ä‘ang có tang, và ngoà i ra còn coi khinh Ä‘Ã n phong cầm là đồ chÆ¡i của những kẻ giang hồ kế nghiệp cụ Phranxixcô - Con NgÆ°á»i. Tuy nhiên, Aurêlianô Sêgunđô đã trở thà nh má»™t tay chÆ¡i Ä‘Ã n phong cầm nổi tiếng và vẫn cứ nổi tiếng sau khi cÆ°á»›i vợ, có con và trở thà nh ngÆ°á»i được kÃnh nể hÆ¡n cả trong thị trấn Macônđô.
Trong khoảng và i tháng, cáºu cùng vá»›i anh mình chia sẻ các đêm hoan lạc vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy. Cáºu theo dõi anh mình, là m anh mình nhỡ kế hoạch, và khi chắc chắn rằng Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô đêm ấy sẽ không đến vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà thì cáºu sẽ mò đến ngủ. Có má»™t buổi sáng ná», cáºu phát hiện ông anh mình bị ốm. Hai ngà y sau, cáºu bắt gặp ông anh mình Ä‘ang bám chặt và o vì kêo trong cầu tiêu, ngÆ°á»i đầm đìa mồ hôi và nÆ°á»›c mắt già n giụa Ä‘ang khóc lóc, và thế là cáºu hiểu. Anh cáºu thú nháºn rằng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đã ruồng bá» anh ta vì cái tá»™i lây bệnh láºu cho ả. Anh cáºu cÅ©ng kể lại chuyện Pila Tecnêra đã chữa bệnh ấy nhÆ° thế nà o. Aurêlianô Sêgunđô lén lút ra những bãi rá»a nóng bá»ng chất permanganato và uống nÆ°á»›c lợi tiểu. Cả hai ngÆ°á»i là nh bệnh sau ba tháng âm thầm chịu Ä‘á»±ng Ä‘au Ä‘á»›n. Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô không Ä‘i lại vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nữa. Aurêlianô Sêgunđô nháºn được sá»± tha thứ của ông anh, và gắn bó vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cho đến mãn Ä‘á»i.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy tên là Pêtra Côtêt. Ả vá»›i ngÆ°á»i chồng sống bằng nghá» xổ số đến Macônđô và o giữa lúc chiến tranh Ä‘ang ác liệt và khi anh chồng chết ả vẫn tiếp tục hà nh nghá». Äó là má»™t ngÆ°á»i phụ nữ lai Ä‘en sạch sẽ và trẻ trung, đôi mắt hình quả hạnh Ä‘Ã o mà u hung và ng khiến bá»™ mặt ả dữ tợn nhÆ° mặt báo, nhÆ°ng ả có trái tim hà o hiệp và nghệ thuáºt mồi chà i ái tình rất tuyệt vá»i. Khi Ucsula biết được Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô đã là ngÆ°á»i chÆ¡i gà chá»i và Aurêlianô Sêgunđô chÆ¡i phong cầm trong những đêm vui náo nhiệt ở nhà nhân tình thì cụ tức phát Ä‘iên lên. Äiá»u đó giống nhÆ° thể hai ngÆ°á»i nà y đã táºp trung trong há» tất cả những gì xấu xa, kém cá»i của gia đình và không nối dõi được những đức tÃnh quý báu của gia đình. Váºy là cụ quyết định sẽ không má»™t ai được gá»i bằng tên Hôsê AccaÄ‘iô và tên Aurêlianô. Tuy nhiên, khi Aurêlianô Sêgunđô có con trai đầu lòng và đặt tên cho nó là Hôsê AccaÄ‘iô thì cụ đã không dám trái ý cáºu.
- Äược thôi ta đồng ý, - Ucsula nói, - nhÆ°ng vá»›i Ä‘iá»u kiện phải để ta nuôi dạy nó.
Dẫu rằng đã là cụ già trăm tuổi và suýt loà vì mà ng đã kéo sắp kÃn con ngÆ°Æ¡i, nhÆ°ng cụ vẫn giữ nguyên thể trạng sức khoẻ, không há» trái thói trái nết cÅ©ng không há» lẫn cẫn. Không ai giá»i bằng cụ trong việc dạy dá»— ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông danh giá có thể khôi phục danh dá»± của gia đình, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông không bao giá» nghe nói đến chiến tranh, đến gà chá»i, đến gái Ä‘iếm đến các nghá» nông nổi, đó là bốn thảm hoạ, mà theo sá»± suy nghÄ© của Ucsula, đã dẫn tá»›i sá»± sụp đổ của dòng há» cụ. "Thằng bé nà y sẽ trở thà nh thà y tu", cụ trang trá»ng hứa. "Và nếu nhÆ° Thượng đế để ta sống, nó sẽ là Giáo hoà ng". Khi nghe thấy thế tất cả Ä‘á»u phá lên cÆ°á»i, không chỉ ở trong phòng và trong toà n ngôi nhà lúc nà y Ä‘ang có mặt những ngÆ°á»i bạn vui nhá»™n của Aurêlianô Sêgunđô. Chiến tranh, vì bị lãng quên bởi chÃnh trà nhá»› tồi, bá»—ng nhiên sống dáºy trong tiếng mở nút chan sâm banh.
- Nà o, hãy chúc mừng sức khoẻ Äức giáo hoà ng, - Aurêlianô Sêgunđô nâng cốc nói.
Các vị khách má»i đồng thanh chúc tụng. Sau đó, chủ nhà chÆ¡i phong cầm. Pháo nổ rá»n và trống khua rá»™n cả là ng. Sáng sá»›m, những vị khách chếnh choáng hÆ¡i men sâm banh mổ liá»n sáu con bò cái rồi bà y thịt ra Ä‘Æ°á»ng sẵn sà ng má»i đám đông cùng dá»± cuá»™c vui. Không má»™t ai ngạc nhiên. Kể từ khi Aurêlianô Sêgunđô đứng lên trông nom gia đình, những cuá»™c vui tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° thế là chuyện thÆ°á»ng tình, mặc dù chúng chÆ°a há» có lý do chÃnh đáng nhÆ° tiệc vui lần nà y nhằm chúc mừng sá»± chà o Ä‘á»i của má»™t đức Giáo hoà ng. Trong Ãt năm cáºu đã tÃch cóp được má»™t gia sản thuá»™c hà ng lá»›n nhất ở vùng đầm lầy không cần phải công phu gì lắm, mà trái lại chỉ Ä‘Æ¡n thuần nhá» váºn may, đó là sá»± sinh sôi cá»±c kỳ mau mắn của các Ä‘Ã n gia súc. Bò cái đẻ sinh ba, gà mái má»™t ngà y hai lần đẻ trứng, còn lợn thì lá»›n nhanh nhÆ° thổi. Không má»™t ai có thể lý giải được sá»± già u có dÆ°á»ng nhÆ° là kết quả của phép mà u nhiệm. "Bây giá» phải hà tằn hà tiện", Ucsula nói vá»›i thằng chắt ăn tiêu hoang toà ng. "Váºn may chẳng theo suốt Ä‘á»i mà y đâu". NhÆ°ng Aurêlianô Sêgunđô không nghe lá»i cụ. Trong lúc cà ng mở nút sâm banh thết bạn thì súc váºt của anh cà ng đẻ nhÆ° Ä‘iên và anh cà ng tin rằng cái váºn Ä‘á» của mình không khởi sá»± ở việc là m ăn biết tÃnh toán mà khởi sá»± ở ảnh hưởng của Pêtra Côtêt, nhân tình của anh, ngÆ°á»i có tình yêu đủ sức là m mủi lòng con tạo. Anh rất yên lòng rằng đó là cá»™i nguồn của cải của mình và do đó không bao giá» anh để cho Pêtra Côtêt ở xa Ä‘Ã n gia súc, và ngay cả khi đã cÆ°á»›i vợ và có con, anh vẫn sống vá»›i ả trong sá»± đồng loã của PhecnanÄ‘a. Vá»›i thân xác rắn rá»i và vâm váp nhÆ° thân xác của cố ná»™i và ông ná»™i mình, nhÆ°ng hÆ¡n hỠở tÃnh tình vui vẻ và hồn nhiên, Aurêlianô Sêgunđô hầu nhÆ° không có đủ thá»i gian để chăm nom Ä‘Ã n gia súc của mình. Chỉ cần anh mang Pêtra Côtêt đến các chuồng trại, để ả ngồi trên ngá»±a dẫn ả Ä‘i chÆ¡i các trang trại là đủ cho súc váºt của anh phải sinh con đẻ cái rất nhanh.
NhÆ° tất cả các sá»± váºt tốt đẹp từng xảy ra trong cuá»™c Ä‘á»i dà i của mình, số của cải bất kham ấy dÆ°á»ng nhÆ° được con tạo định trÆ°á»›c. Ngay trong thá»i kỳ cuối của chiến tranh, Pêtra Côtêt vẫn phát hà nh vé xổ số và đôi lúc Aurêlianô Sêgunđô vẫn phải ăn cắp tiá»n của Ucsula để trang trải má»i tốn kém. Bá»n há» thoải mái chung sống vá»›i nhau, không há» báºn tâm ngoà i việc lo lắng để đêm nà o cÅ©ng ngủ vá»›i nhau, ngay cả trong những ngà y cần kiêng cữ, để hú hà vá»›i nhau cho tá»›i khi trá»i sáng. "Cái con Ä‘Ã n bà ấy sẽ là m cho mà y phải Ä‘iêu đứng đấy", Ucsula mắng má» thằng chắt anh má»—i khi thấy nó bÆ°á»›c và o nhà nhÆ° má»™t kẻ mắc chứng má»™ng du. "Nó đã là m cho mà y ngá»› ngẩn, rồi má»™t ngà y nà o đó ta sẽ thấy mà y quằn quại vì Ä‘au Ä‘á»›n vá»›i con cóc ôm trong bụng đấy". Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô, vốn phải mất rất nhiá»u thá»i gian má»›i phát hiện ra việc thằng em trai xá» mÅ©i mình, không thể hiểu được ná»—i Ä‘am mê của em trai. Anh nhá»› Pêtra Côtêt nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà dá»… dãi, đúng hÆ¡n là ngÆ°á»i Æ°Æ¡n lÆ°á»i trên giÆ°á»ng và hoà n toà n nhạt nhẽo đối vá»›i tình yêu.
Là m ngÆ¡ trÆ°á»›c những lởi mắng má» của Ucsula, và trÆ°á»›c những lá»i chế giá»…u của anh mình, Aurêlianô Sêgunđô chỉ nghÄ© sẽ gặp được má»™t nghá» cho phép anh duy trì ngôi nhà cho PhecnanÄ‘a và để chết vá»›i nà ng, trên nà ng và dÆ°á»›i nà ng trong má»™t đêm xả láng cuồng nhiệt. Khi đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya mở lại xưởng kim hoà n, do niá»m vui thanh thản của tuổi già lôi cuốn ngà i, thì Aurêlianô Sêgunđô nghÄ© rằng nếu theo nghá» chế tạo những con cá và ng cÅ©ng là má»™t Ä‘iá»u tốt. Anh ở trong căn phòng nhá» ná»±c nụa nhiá»u giá» liá»n xem những tấm kim loại cứng được ngà i đại tá kiên trì rèn đục đã dần trở thà nh những cái vẩy óng ánh.
Anh thấy công việc rất tỉ mẩn trong khi đó ná»—i nhá»› Pêtra Côtêt lại hết sức thôi thúc và da diết đến mức chỉ ba tuần sau anh biến khá»i xưởng. Äó là thá»i kỳ Pêtra Côtêt Ä‘ang phát tà i bằng việc lấy thá» treo giải để mở xổ số. Những con thá» nà y sinh ra và lá»›n nhanh nhÆ° thổi. Chúng nhiá»u vô kể. Dù có tăng vé và số lần quay số lên nhiá»u lần ả vẫn không dùng hết thá» và o việc trả thưởng. Thoạt đầu, Aurêlianô Sêgunđô không nháºn ra những con thá» nà y đã sinh sản nhÆ° thế nà o. NhÆ°ng có má»™t đêm, khi không má»™t ai trong là ng muốn bà n tán vá» các cuá»™c xổ số lấy thá», anh cảm thấy có tiếng sấm Ä‘á»™ng ngay bên tÆ°á»ng. "Anh đừng có mà giáºt mình nhé!", Pêtra Côtêt nói, "đó là những con thỠđấy!". Bá»n há» không thể ngủ thêm được nữa, băn khoăn trán trở vì ná»—i lo cho Ä‘Ã n gia súc. Và o lúc trá»i há»ng sáng, Aurêlianô Sêgunđô nở cá»a và nhìn thấy ở sân lúc nhúc những thá» là thá», lông xanh mượt trong ánh bình minh. Pêtra Côtêt cÆ°á»i ngặt nghẽo, không hể kìm được ý muốn chòng ghẹo anh:
- Những con thỠnà y là những con vừa sinh ra đêm quạ lấy - ả nói.
- Eo ơi, sợ quá? - anh nói - Vì sao mình không thỠvới bò cái xem?
Ãt ngà y sau đó, dá»n dẹp lại sân nhà , Pêtra Côtêt nuôi ở sân má»™t con bò cái thay cho Ä‘Ã n thá». Và i tháng sau, con bò cái đẻ Ä‘inh ba. Má»i sá»± Ä‘á»u bắt đầu từ đấy. Nhanh nhÆ° chá»›p, Aurêlianô Sêgunđô đã trở thà nh ông chủ, nắm trong tay nhiá»u ruá»™ng đất và nhiá»u Ä‘Ã n gia súc và hầu nhÆ° anh không có đủ thá»i gian để mở rá»™ng hÆ¡n nữa các chuồng gia súc và bãi thả gia súc. Äó là má»™t sá»± già u có ngây ngất mà ngay chÃnh anh cÅ©ng phải buồn Ä‘á»i và không thể tá»± kiá»m chế nổi thái Ä‘á»™ quá trá»›n để bá»™c lá»™ ná»—i tiá»m vui sÆ°á»›ng của mình. "Hỡi những con bò cái, hãy giạng đáng ra kẻo cuá»™c Ä‘á»i quá Æ° ngắn ngủi", anh gà o lên. Ucsula tá»± há»i không biết anh đã phạm tá»™i gì, nếu không ăn cắp thì cÅ©ng má»™t tên ăn trá»™m gia súc và cứ má»—i báºn nhìn thấy anh mở nút hai sâm banh chỉ để xịt bá»t nó lên đầu mình má»™t cách thÃch thú thì cụ chá»i bá»›i anh vì tá»™i phá gia chi tá». Cụ không để cho anh yên thân lấy má»™t lúc, do đó có má»™t ngà y Aurêlianô Sêgunđô lúc dáºy vá»›i niá»m vui Ä‘iá»m tÄ©nh, cầm má»™t sá»t tiá»n giấy, má»™t xô hồ và má»™t chổi phết hồ, hát trong há»ng những bà i hát cÅ© của cụ. Phranxixcô - Con NgÆ°á»i, rồi dán những tá» bạc má»™t đồng pêsô lên tÆ°á»ng nhà , dán từ trên xuống dÆ°á»›i, cả bên trong lẫn bên ngoà i. Ngôi nhà cÅ©, vốn được quét vôi trắng từ hồi mua cây Ä‘Ã n pianô tá»± Ä‘á»™ng, nay có vẻ mặt lạ lẫm dá»… lầm vá»›i giáo Ä‘Æ°á»ng của đạo Hồi. Trong khung cảnh lá»™n xá»™n của gia đình, trong lúc Ucsula bá»±c tức, trong niá»m vui của dân là ng đổ ra Ä‘Æ°á»ng để chứng kiến cảnh hợm mình của kẻ vén tay đốt nhà táng, Aurêlianô Sêgunđô cÅ©ng vừa dán xong những đồng tiá»n giấy lên nhà , kể từ bức tÆ°á»ng mặt tiá»n đến táºn nhà bếp, kể cả cầu tiêu và phòng ngủ, rồi ném số tiá»n thừa xuống sân.
- Bây giá» thì, - anh nói, - ta mong rằng không má»™t ai trong nhà nà y sẽ xỉ vả ta vá» tiá»n bạc nữa.
Chuyện xảy ra là nhÆ° thế. Ucsula sai bóc các tá» bạc bê bết dÃnh các mảng vôi tÆ°á»ng, và quét vôi trắng tÆ°á»ng nhà . "Hỡi Thượng đế lòng là nh của con", cụ cầu khẩn, "hãy là m cho chúng con lại nghèo nhÆ° cái thuở má»›i thà nh láºp là ng nà y, để ở cuá»™c Ä‘á»i khác ngà i khá»i bắt tá»™i chúng con vì đã hoang phà tiá»n của". Những lá»i cầu khẩn của cụ được nghe theo nghÄ©a ngược lại. Quả có thế. Má»™t ngÆ°á»i là m công lá»™t những tá» bạc khá»i tÆ°á»ng đã vô ý đụng phải bức tượng thánh Hôsê, má»™t bức tượng thạch cao khổng lồ do má»™t ngÆ°á»i nà o đó đã Ä‘em đến nhà và o lúc chiến tranh sắp kết thức, và nó vỡ tiếng ra khi chạm phải mặt đất. Bên trong nó Ä‘á»±ng toà n tiá»n và ng. Không má»™t ai còn nhá»› ngÆ°á»i nà o đã mang tá»›i nhà bức tượng to bằng cỡ ngÆ°á»i thá»±c. "Ba ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đã mang nó tá»›i", Amaranta nói. "NgÆ°á»i ta nhá» tôi nói lại vá»›i nhà ta sẽ trông bức tượng nà y cho đến khi nà o mùa mÆ°a qua Ä‘i, và tôi đã bảo há» là hãy đặt ở đấy, ở trong xó kia, để không ai va chạm phải, và bá»n hỠđã cẩn tháºn để nó ở đấy và cÅ©ng từ dạo ấy nó vẫn nguyên ở đấy, vì chẳng bao giá» thấy há» trở lại tìm nó". Gần đây, Ucsula đã thắp nến và quỳ lạy trÆ°á»›c bức tượng thánh Hôsê mà vẫn không nghi ngá» rằng: bên trong bức tượng thánh ấy lại có gần hai trăm ki lô và ng. Sá»± hiển linh muá»™n mà ng của lòng tin Ä‘a thần giáo trong cụ cà ng khoét sâu thêm ná»—i lo lắng của cụ. Cụ nguyá»n rủa đống tiá»n và ng đáng giá nà y, nhét chúng và o ba tải gai, rồi chôn chúng ở má»™t địa Ä‘iểm kÃn đáo, để chỠđợi ba ngÆ°á»i lạ mặt sẽ đến đòi nó. Mãi vá» sau nà y, trong những năm tháng vất vả của tuổi già , Ucsula vẫn thÆ°á»ng xen và o các buổi nói chuyện của các vị khách lạ lúc ấy đến nhà để há»i rằng trong lúc loạn lạc há» có để ở đây má»™t bức tượng thánh Hôsê bằng thạch cao nhá» gia đình trông há»™ trong thá»i kỳ mÆ°a gió không?
Những sá»± kiện ấy, vốn thÆ°á»ng là m cho Ucsula lo lắng nhiá»u, lại là chuyện thÆ°á»ng tình trong thá»i kỳ nà y. Macônđô bị chìm ngáºp trong sá»± tà n phá mà u nhiệm. Những ngôi nhà tranh vách đất của các báºc sáng nghiệp giỠđây được thay thế bằng những ngôi nhà gạch, sà n láng xi măng và có rèm chắn nắng Ä‘an bằng những phiến gá»— nhá». Những ngôi nhà nà y cà ng là m cho không khà vốn đã nóng cà ng oi nóng hÆ¡n và o lúc hai giá» chiá»u. Cái là ng cÅ© của cụ Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya lúc nà y chỉ còn lại những cây hạnh Ä‘Ã o phủ đầy bụi sẵn sà ng chịu Ä‘á»±ng những hoà n cảnh còn khó khăn hÆ¡n nhiá»u, và con sông nÆ°á»›c trong nhÆ° pha lê mà những tảng đá thá»i tiá»n sá» của nó đã bị Ä‘áºp vỡ thà nh từng mảnh vụn dÆ°á»›i sức nện Ä‘iên cuồng những cú búa quai xuống của Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô, khi anh khởi sá»± công việc nạo vét lòng sông để thiết láºp Ä‘Æ°á»ng thuá»· trên con sông nà y. Äó là má»™t giấc mÆ¡ khùng khùng Ä‘iên Ä‘iên có thể so sánh vá»›i những Æ°á»›c mÆ¡ của các vị tiá»n bối mình, bởi vì lòng sông ngổn ngang đá tảng cÅ©ng nhÆ° các thác ghá»nh trên nó đã ngăn cản sá»± Ä‘i lại bằng tà u thuyá»n từ Macônđô ra biển. NhÆ°ng Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô, trong quyết tâm táo bạo thiếu tÃnh toán, đã say sÆ°a lao và o công việc. Cho đến lúc nà y anh vẫn chÆ°a há» bá»™c lá»™ khả năng tÃnh toán của mình. Ngoại trừ mối tình ngắn ngủi vá»›i Pêtra Côtêt, chÆ°a bao giá» anh quen biết phụ nữ. Ucsula coi anh là má»™t Ä‘iển hình cho sá»± kém thông minh mà gia đình mình, trong lịch sá» trÆ°á»ng tồn của nó, đã sản sinh ra. Anh hầu nhÆ° không có khả năng tá»± là m nổi báºt mình ngay cả khi anh là ngÆ°á»i sà nh sá»i chÆ¡i gà chá»i. Khi đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya kể cho anh nghe vá» chiếc tà u Tây Ban Nha nằm cách biển mÆ°á»i hai kilômét, mà mạn tà u của nó bị hoá thà nh than đã được chÃnh mắt ngà i nhìn thấy trong lúc còn chiến tranh, thì câu chuyện nà y đối vá»›i những ngÆ°á»i khác trong thá»i gian dà i có vẻ ma quái nhÆ°ng đối vá»›i anh là má»™t Ä‘iá»u dá»… hiểu. Anh bán hết gà chá»i vá»›i giá cao nhất, táºp hợp trai là ng và bá» tiá»n ra mua cÆ°a đục rồi khởi sá»± công việc to lá»›n gồm việc phá đá, khoét lòng sông bạt ghá»nh, vượt thác… "Cái đó thì ta biết tá»ng", Ucsula nói. "Cứ nhÆ° thể thá»i gian chạy vòng tròn và giá» dây chúng ta trở lại từ đầu". Khi anh tin chắc rằng có thể cho tà u bè Ä‘i lại trên sông dược, Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô liá»n trình bà y tháºt tỉ mỉ các kế hoạch của mình và ngÆ°á»i em dã cho anh đủ số tiá»n chi dùng cho công việc. Anh vắng mặt má»™t thá»i gian dà i. NgÆ°á»i ta Ä‘ang bà n tán rằng kế hoạch mua má»™t chiếc tà u thuá»· của anh chỉ là má»™t thủ Ä‘oạn để lấy tiá»n của ông em thôi, cÅ©ng là lúc má»™t tin được lan truyá»n rá»™ng rãi: má»™t chiến thuyá»n Ä‘ang tiến vá» gần thị trấn. Dân Macônđô, vốn đã quên khuấy những kỳ tÃch của cụ Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya, ồn à o kéo nhau ra bá» sông và vá»›i con mắt nghi ngá» hỠđã nhìn thấy má»™t con tà u đầu tiên Ä‘ang từ từ tiến đến. Äó là con tà u đầu tiên và cÅ©ng là con tà u cuối cùng đã cáºp bến ở đây. Thá»±c ra nó chỉ là má»™t bê gá»— được hai mÆ°Æ¡i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Ä‘i bá»™ dùng dây chão to cùng hò nhau kéo Ä‘i. Äứng ở cuối thuyá»n, vá»›i ánh mắt sáng đầy hà o há»ng, Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô diá»u khiển chuyến Ä‘i tốn kém nà y. Cùng vá» vá»›i anh còn có má»™t tốp gái là ng chÆ¡i diêm dúa Ä‘á»™i những chiếc ô lá»™ng lẫy để che ánh nắng gay gạt, trên vai quà ng những tấm khăn lụa quý giá mặt trét bá»± son phấn, đầu gà i hoa, những con rắn và ng cuốn lấy cánh tay và hà m răng cấy hạt ngá»c. Cái bè gá»— ấy là phÆ°Æ¡ng tiện giao thông duy nhất mà Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô đã có thêm đẩy ngược dòng vá» tá»›i Macônđô và cÅ©ng chỉ má»™t lần ấy thôi. NhÆ°ng sẽ không bao giá» anh chịu thừa nháºn đó là sá»± thất bại của mình trong công việc khởi đầu, mà trái lại, lúc nà o anh cÅ©ng tuyên bố đó là chiến tÃch của mình, là "má»™t thắng lợi của ý nguyện". Anh trút lên vai em mình tất cả những tốn kém của chuyến Ä‘i được tÃnh toán chi li. Cái duy nhất còn lại trong chuyến khởi đầu bất lợi nà y là luồng gió má»›i do những gái là ng chÆ¡i theo mốt Pháp mang đến thị trấn. Nghệ thuáºt chiá»u Ä‘Ã n ông tuyệt vá»i của hỠđã là m thay đổi lối chÆ¡i gái truyá»n thống, và ý nghÄ©a phúc lợi xã há»™i của nó đã đánh đổ tiệm bác Catarinô, biến Ä‘Æ°á»ng phố thà nh má»™t cái chợ chung vá»›i những ngá»n đèn pha kiểu Nháºt Bản và những chiếc máy hát phát ra những bản nhạc buồn nhá»›. Há» là động lá»±c cổ vÅ© ngà y há»™i Cacnavan dẫm máu từng dìm Macônđô trong sợ hãi liá»n ba ngà y và kết quả duy nhất còn lại mãi mãi của nó là việc nó tạo Ä‘iá»u kiện cho Aurêlianô Sêgunđô là m quen vá»›i PhecnanÄ‘a đên Cacpiô.
Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, dược chá»n là m hoa háºu. Ucsula, từng run sợ trÆ°á»›c sắc đẹp mê hồn của cô chắt gái, không thể là m gì để ngăn cản việc tuyển chá»n nà y. Cho đến táºn lúc ấy cụ vẫn tìm má»i cách để không cho cô ra Ä‘Æ°á»ng, nếu nhÆ° không phải Ä‘i lá»… mixa cùng vá»›i Amaranta, nhÆ°ng cụ buá»™c cô phải dùng tấm mạng Ä‘en che kÃn mặt. Những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Ãt thà nh kÃnh, những kẻ giả danh thà y tu để là m lá»… mixa bất kÃnh ở tiệm bác Catarinô, đã Ä‘i nhà thá» vá»›i mục Ä‘Ãch duy nhất để xem, dù chỉ má»™t thoáng thôi, khuôn mặt của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, mà sắc đẹp huyá»n thoại của nà ng từng dược bà n tán sôi nổi khắp vùng đầm lầy. Chuyện ấy xảy ra khá lâu trÆ°á»›c khi há» tìm được dịp là đối vá»›i há» cái dịp nà y còn quan trá»ng hÆ¡n, bởi vì rất nhiá»u ngÆ°á»i trong số há» sau khi chiêm ngưỡng nhan sắc của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, đã không bao giá» lấy lại được giấc ngủ bình an. Con ngÆ°á»i đã có thể tạo nên dịp ấy là má»™t kẻ lạ mặt, đã vÄ©nh viá»…n đánh mất cái thanh thản của tâm hồn mình, đã rÆ¡i và o tâm thể trầm tÆ° mặc tưởng và đau khổ dá»… bị kÃch Ä‘á»™ng, và mấy năm sau đã bị tà u hoả nghiến nát vì ngủ quên trên Ä‘Æ°á»ng ray. Ngay từ lúc ngÆ°á»i ta thấy mặt chà ng tại nhà thá» mặc bá»™ quần áo nỉ trắng xanh thì không má»™t ai nghi ngá» rằng chà ng là ngÆ°á»i lạ mặt đã từ phÆ°Æ¡ng xa, có thể là má»™t thà nh phố cổ xÆ°a nà o đó ở tÃt trong ná»™i địa, tá»›i đây do bị cám dá»— bởi sắc đẹp của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp. Chà ng là má»™t ngÆ°á»i rất đẹp trai, hà o hoa và nhã nhặn, thân thể cân xứng hà i hoà đến mức nếu Piêtrô Crêspi ở bên cạnh chà ng thì chỉ là má»™t kẻ ốm yếu hom hem. Rất nhiá»u phụ nữ thì thầm vá»›i nhau trong lúc mỉm cÆ°á»i buồn bã rằng chà ng là ngÆ°á»i xứng đáng vá»›i cô gái. Chà ng không Ä‘i lại vá»›i ai ở Macônđô. Chà ng có mặt và o lúc sáng sá»›m ngà y chủ nháºt, giống nhÆ° má»™t hoà ng tá» trong truyện cổ tÃch cưỡi trên lÆ°ng chú ngá»±a thắng bô yên nỉ và bà n đạp. Äó là tÆ° thế hiện hữu của chà ng, vì vá»›i tÆ° thế đó ngay từ hồi đầu tiên thấy chà ng trong nhà thá» tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u đồng ý vá»›i nhau rằng đó là má»™t đám tang thầm lặng và nặng nể, má»™t cú giao kèo bà máºt, má»™t ná»—i thất vá»ng ê chá» mà kết quả của nó khòng thể là tình yêu giữa chà ng và Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, mà phải là cõi chết. Äến lần thứ sáu có mặt ở nhà thá» và o các ngà y chủ nháºt chà ng công tá» xuất hiện tay cầm má»™t bông hồng và ng. Chà ng đứng nghe kinh mixa, nhÆ° lâu nay chà ng vẫn đứng nhÆ° thế, rồi khi kết thúc lá»… mixa chà ng tiến lên chặn bÆ°á»›c Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp và tặng cô bông hồng Ä‘Æ¡n lẻ. Vá»›i vẻ tá»± nhiên cô nháºn bông hoa, nhÆ° thể cô đã được chuẩn bị sẵn để đón nháºn sá»± dâng tặng ấy, rồi ngay láºp tức, trong chá»›p mất cô vén mạng để lá»™ khuôn máºt và mỉm cÆ°á»i cám Æ¡n chà ng. Äố là tất cả những gì cô gái là m. NhÆ°ng cái phút chá»›p nhoáng ấy là má»™t khoảnh khắc bất tá» không những đối vá»›i chà ng công tá» mà còn đối vá»›i tất cả những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông có vinh hạnh được sống cái khoảnh khắc nhức nhối ấy.
Từ lúc đó, công từ láºp ban nhạc ngay cạnh cá»a sổ phòng Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, và đôi lúc ban nhạc chÆ¡i cho đến sáng hôm sau. Aurêlianô Sêgunđô là ngÆ°á»i duy nhất đồng cảm vá»›i chà ng, và định là m cho chà ng tỉnh má»™ng. "Không nên mất thá»i gian thêm nữa", anh nói vá»›i chà ng và o má»™t đêm ná». "Con gái nhà nà y còn ngu hÆ¡n cả lừa đấy". Anh kết thân vá»›i chà ng, má»i chà ng cùng tắm trong sâm banh, cố là m cho chà ng hiểu rằng con gái nhà mình có "lòng dạ sắt đá" nhÆ°ng vẫn không lay chuyển được quyết tâm của chà ng. Khó chịu trÆ°á»›c những đêm nhạc kéo dà i không dứt, ngà i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã Ä‘e doạ dùng báng súng lục để chữa cho chà ng cái bệnh tÆ°Æ¡ng tÆ°.
Không gì có thể buá»™c chà ng phải từ bá» mối tình si ấy, ngoại trừ tình trạng loạn trà đáng thÆ°Æ¡ng của chÃnh mình. Từ má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông hà o hoa và đứng đắn, chà ng trở nên xấu tÃnh và rách rÆ°á»›i. NgÆ°á»i ta đồn rằng chà ng đã từ bá» quyá»n lá»±c và của cải ở quê hÆ°Æ¡ng xa xôi của mình, mặc dù trên thá»±c tế không má»™t ai biết Ä‘Ãch xác nguồn gốc của chà ng. Chà ng trở nên ngÆ°á»i hay cãi vã ngÆ°á»i chạy bà n trong cái quán giải khát, và rồi má»™t hôm thức dáºy ngÆ°á»i đầm đìa *** đái của chÃnh mình ngay trong tiệm bác Catarinô. Äiá»u đáng buồn nhất trong tấm thảm kịch của chà ng là Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp không bao giỠđể ý đến chà ng ngay cả khi chà ng xuất hiện trong tÆ° thế má»™t hoà ng tỠở nhà cô. Cô thản nhiên nháºn bông hồng và ng không há» có ý xấu mà đúng hÆ¡n còn thÃch thú trÆ°á»›c cá» chỉ quá Æ° hà o phóng của chà ng, và cô vén tấm mạng lên cốt để nhìn rõ mặt chà ng chứ đâu phải để chà ng nhìn thấy mặt mình.
Thá»±c ra, Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp không phải là má»™t ngÆ°á»i thuá»™c cõi thế tục nà y. Cho đến ngay khi cô đã quá tuổi dáºy thì khá lâu rồi, Santa Sôphia đê la Piêđat vẫn còn phải tắm và mặc quần áo hầu cô, và ngay cả khi cô đã có ý thức vá» mình rồi bà vẫn cứ phải để mắt canh chừng kẻo cô lấy *** mình vẽ những con váºt lên tÆ°á»ng nhà . Hai mÆ°Æ¡i tuổi đầu rồi mà cô vẫn chÆ°a há»c Ä‘á»c và há»c viết, vẫn chÆ°a ngồi và o bà n ăn và tá»± dùng lấy thìa nÄ©a, vẫn cứ để truồng thá»—n thện Ä‘i lại trong nhà , bởi vì bản thể con ngÆ°á»i cô không chịu được bất cứ hình thức lá»… nghi nà o. Khi ngÆ°á»i chỉ huy trẻ tuổi của Ä‘á»™i gác thổ lá»™ tình yêu vá»›i cô thì cô đã Ä‘Æ¡n giản cá»± tuyệt anh vì những lá»i nói nông nổi của anh khiến cô quá Ä‘á»—i ngạc nhiên. "Bà thấy chÆ°a, sao mà anh chà ng ấy ngốc thể", cô nói vá»›i Amaranta. "Anh chà ng bảo cháu là anh chà ng Ä‘ang chết vì cháu, là m nhÆ° thể cháu là thứ bệnh thổ tả không bằng". Khi thấy anh ta quả nhiên chết bên cá»a sổ phòng mình, Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp dã khẳng Ä‘inh lại cảm giác lúc ban đầu của mình:
- Bà thấy chưa? - cô nói vẻ bình phẩm, - anh chà ng quả là ngốc!
DÆ°á»ng nhÆ° có má»™t sá»± thông minh sắc bén nà o đó đã cho phép cô gái nhìn ra bản chất các sá»± váºt ẩn sau bất kỳ hiện tượng nà o. Theo cách nhìn của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya thì Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp không phải là ngÆ°á»i cháºm phát triển trà tuệ nhÆ° ngÆ°á»i ta vẫn tưởng, mà hoà n toà n ngược lại. "Nó cứ nhÆ° ngÆ°á»i vừa trở vá» sau hai mÆ°Æ¡i năm lăn lá»™n trong chiến tranh", ngà i vẫn thÆ°á»ng nói nhÆ° váºy. Vá» phần mình, Ucsula cảm tạ Thượng đế vì Ngà i đã thưởng cho gia đình cụ má»™t cô gái cá»±c kỳ trong trắng, nhÆ°ng đồng thá»i cụ lại lo âu trÆ°á»›c sắc đẹp của nó, bởi vì cụ cho đó nhÆ° là má»™t lá»±c lượng siêu nhiên đầy mâu thuẫn, má»™t cạm bẫy của quỉ dữ nằm ngay giữa cái thiện chân. Vì thế mà cụ quyết chà tách cô ra khá»i cuá»™c sống, bảo vệ cô trÆ°á»›c má»i ý muốn thế tục mà không hay rằng Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, đã được miá»…n dịch trÆ°á»›c má»i thói xấu của con ngÆ°á»i ngay từ trong bụng mẹ. ChÆ°a bao giá» cụ nghÄ© rằng ngÆ°á»i ta sẽ chá»n cô chắt gái của mình lầm hoa háºu ngá»± trị nÆ¡i trung tâm vÅ© há»™i Cacnavan. NhÆ°ng Aurêlianô Sêgunđô, rất thÃch thú được trá hình con hổ, đã má»i cha Antôniô Isaben vá» nhà để thuyết phức cố ná»™i mình rằng vÅ© há»™i Cacnavan không phải là má»™t ngà y há»™i Ä‘a thần giáo mà là ngà y há»™i truyá»n thống của đạo Thiên Chúa. Cuối cùng tuy vẫn còn háºm há»±c cụ phải nghe theo lá»i cha xứ đồng ý để ngÆ°á»i ta phong hoa háºu cho cô chắt gái.
Tin đồn rằng Rêmêđiôt BuênÄ‘ya sẽ là m chủ ngà y há»™i đã lan Ä‘i khắp vùng đồng lầy, bay tá»›i táºn những hang cùng ngõ hẻm vốn là nÆ¡i sắc đẹp lừng danh của cô vẫn chÆ°a được biết tá»›i và nó gây nên ná»—i lo lắng cho những ai đến lúc nà y còn nghÄ© rằng tên há» của cô là biểu tượng cho sá»± bại hoại. Äó là má»™t ná»—i lo không có cÆ¡ sở. Nếu có ai trong lúc đó không còn đáng lo ngại nữa thì ngÆ°á»i đó là ngà i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, má»™t cụ già buồn bã, ngà y má»™t để mất dần mối liên hệ giữa mình vá»›i thá»±c tại đất nÆ°á»›c. Giam mình trong xưởng kim hoà n, mối liên hệ duy nhất của ngà i vá»›i bên ngoà i chÃnh là việc buôn bán những chú cá và ng. Má»™t trong số những ngÆ°á»i lÃnh từng canh gác ngôi nhà đại tá khi hoà bình má»›i láºp lại, ngà y ngà y Ä‘i tá»›i các là ng lân cáºn bán cá và ng và trở vá» nhà khuân theo tiá»n và ng và tin tức.
Có tin nói rằng chÃnh phái Bảo hoà ng được sá»± giúp đỡ của phái Tá»± do đã là m lại luáºt pháp để má»—i vị Tổng thống có quyá»n ở ngôi trong khoảng trăm năm. Có tin nói rằng má»™t bản thoả Æ°á»›c vá»›i toà thánh Vatican đã được ký kết và nói rằng má»™t vị Hồng y Giáo chủ Ä‘á»™i vÆ°Æ¡ng miện lấp lánh kim cÆ°Æ¡ng, cưỡi trên má»™t ngai bằng và ng cÅ©ng đã từ thà nh Rôm đến và các vị bá»™ trưởng thuá»™c phái Tá»± do đã cho chụp ảnh buổi lá»… há» quỳ gối hôn lên chiếc nhẫn của ngà i. Có tin nói rằng cô Ä‘Ã o cảnh của má»™t gánh hát Tây Ban Nha, trong đêm nghỉ lại ở thủ đô, đã bị má»™t toán ngÆ°á»i Ä‘eo mặt nạ bắt cóc ngay trong phòng ngủ và ngay ngà y chủ nháºt cô ta đã khoả thân khiêu vÅ© ở nhà nghỉ mát của ngà i Tổng thống nÆ°á»›c Cá»™ng hoà . "Chá»› có nói chuyện chÃnh trị vá»›i ta?", ngà i đại tá nói vá»›i ngÆ°á»i lÃnh. "Vấn Ä‘á» của chúng ta là bán cá và ng". Lá»i đồn đại nói rằng sở dÄ© ngà i đại tá không muốn hay biết gì vá» hoà n cảnh đất nÆ°á»›c lã vì ngà i đã là m già u nhá» xưởng kim hoà n của mình, khi đến tai Ucsula đã khiến cụ phải báºt cÆ°á»i vá»›i cảm quan thá»±c tế rất sắc nháºy của mình, cụ không thể hiểu được công việc kinh doanh của ngà i đại tá hết đổi những con cá và ng lấy những đồng tiá»n và ng, để rồi sau đó lại biến những đồng tiá»n và ng thà nh những con cá và ng và cứ nhÆ° thế luân hồi mãi theo cách thức: cà ng phải lao Ä‘á»™ng nhiá»u hÆ¡n khi bán được nhiá»u hÆ¡n để thoả mãn cái vòng luẩn quẩn vô vá»ng.
Quả thế thá»±c, đối vá»›i ngà i đại tá Ä‘iá»u khiến ngà i thÃch thú không phải là kinh doanh mà là lao Ä‘á»™ng. Ngà i phải táºp trung tâm tưởng đến cao Ä‘á»™ để xếp các vảy, để khảm con ngÆ°Æ¡i và ng bé tà hin và o đôi mắt, để dát má»ng các vảy trÆ°á»›c vây sau, để cắm Ä‘uôi cho con cá, mà do đó trong tâm tưởng ngà i không có chá»— trống để cho ná»—i thất vá»ng vì chiến tranh lẩn và o. Cái nghá» nghiệp kỳ khu tỉ mẩn đòi há»i ngà i phải dốc hết trà lá»±c đã là m cho ngà i già khá»m Ä‘i rất nhanh, nhanh hÆ¡n tất cả những năm tháng chinh chiến gian lao cá»™ng lại, tÆ° thế ngồi là m việc đã vặn cong sống lÆ°ng ngà i và con ngÆ°Æ¡i mắt ngà i đã má» Ä‘i mất hết sức nhìn, nhÆ°ng sá»± táºp trung tÆ° tưởng cao Ä‘á»™ trong công việc đã trá»ng thưởng ngà i, cho ngà i má»™t tinh thần thanh thản. Lần cuối cùng ngÆ°á»i ta thấy ngà i quan tâm tá»›i má»™t và i vấn Ä‘á» có liên quan đến chiến tranh, ấy là khi các cá»±u chiến binh của cả hai chÃnh đảng đã cầu viện sá»± giúp đỡ của ngà i để đòi chÃnh phủ phải thông qua lÆ°Æ¡ng hÆ°u chiến tranh, má»™t thứ lÆ°Æ¡ng luôn luôn được hứa hẹn nhÆ°ng cÅ©ng luôn luôn ở tình trạng má»›i khởi sá»± công việc. "Các ngà i hãy quên quách nó Ä‘i", ngà i nói vá»›i há». "Các ngà i thấy đấy, ta đã từ chối nó để tránh phải Ä‘au khổ trong má»i mòn trông đợi cho đến chết". Lúc đầu, đại tá Hêrinênđô Mackêt đến thăm ngà i và o tất cả các buổi chiá»u, cả hai ngồi ở cá»a nhìn ra Ä‘Æ°á»ng để cùng nhá»› lại quá khứ của mình.
NhÆ°ng Amaranta lại Ä‘au khổ không thể ghìm được những ká»· niệm xÆ°a được gợi lại do chÃnh ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông mệt má»i mà cái đầu hói của ông ta đã đẩy ông ta và o vá»±c sâu của sá»± già trÆ°á»›c tuổi, và do đó bà đã là m khổ ngà i bằng những cái không đâu, cho đến khi ngà i chỉ đến chÆ¡i nhà và o những dịp đặc biệt rồi thì không đến nữa vì bệnh bại liệt buá»™c ngà i phải nằm yên má»™t chá»—. Lầm lỳ, lặng lẽ, không há» nháºn ra luồng gió má»›i đầy sinh khà đang lá»™ng thổi trong nhà mình, ngà i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya hầu nhÆ° má»›i chỉ lùểu được rằng cái bà máºt của má»™t tuổi già bình yên không phải là cái gì khác mà chÃnh là sá»± gắn bó sâu sắc vá»›i cái cô Ä‘Æ¡n. Ngà i thức dáºy và o lúc năm giá» sáng sau khi ngủ giấc ngủ cháºp chá»n, uống tách cà phê không Ä‘Æ°á»ng vốn gắn vá»›i cả Ä‘á»i ngà i, sau đó tá»± giam mình trong xưởng kim hoà n, rồi đến bốn giá» chiá»u, ngà i kéo lê chiếc ghế đẩu Ä‘i dá»c theo hà nh lang mà không há» nhìn vÆ°á»n hồng Ä‘á» rá»±c hoa, không hỠđể ý tá»›i vẻ kiên nhẫn đầy nghị lá»±c của Amaranta mà má»—i buồn của bà đang dõi theo má»™t tiếng Ä‘á»™ng kêu u u được cảm nháºn và o lúc chiá»u xuống, rồi ngà i ngồi ở trÆ°á»›c cá»a nhìn ra Ä‘Æ°á»ng cho tá»›i khi muá»—i đốt dữ dá»™i má»›i thôi. Äôi lúc có ngÆ°á»i nà o đó dám là m khuấy Ä‘á»™ng ná»—i cô Ä‘Æ¡n của ngà i.
- Có khoẻ không, ngà i đại tá? - há» há»i ngà i khi Ä‘i qua.
- Vẫn thế, - ngà i trả lá»i. - Tôi Ä‘ang đợi đám tang của mình đến.
Váºy là ná»—i lo ngại được gây nên bởi sá»± xuất hiện lại má»™t cách công khai của há» BuênÄ‘ya qua việc phong hoa háºu cho Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp đã mất Ä‘i những cÆ¡ sở thá»±c tiá»…n của nó.
Tuy nhiên, rất nhiá»u ngÆ°á»i không tin nhÆ° váºy. Ngây thÆ¡ trÆ°á»›c thảm hoạ Ä‘e doạ mình, dân chúng đổ xô vá» quảng trÆ°á»ng lá»›n trong niá»m vin ồn à o khôn xiết. VÅ© há»™i Cacnavan đã đạt tá»›i đỉnh cao cuồng nhiệt, còn Aurêlianô Sêgunđô thoả chà vá»›i việc mình giả dạng con hổ, và anh sung sÆ°á»›ng Ä‘i giữa đám đông tá»± buông thả, mà gà o mà hát tá»›i khản cả cổ há»ng. Ngay khi đó, trên con Ä‘Æ°á»ng từ đầm lầy dẫn và o thị trấn xuất hiện má»™t Ä‘oà n ngÆ°á»i giả trang đủ mà u đủ vẻ, rÆ°á»›c cá»— kiệu thếp và ng trên đó có má»™t cô gái đẹp lá»™ng lẫy đến mức ngÆ°á»i ta không dám nghÄ© tá»›i.
Những cÆ° dân hiá»n là nh của thị trấn Macônđô cùng má»™t lúc gỡ bá» mặt nạ để có thể nhìn rõ hÆ¡n cô gái lá»™ng lẫy trong chiến vÆ°Æ¡ng miện gà i ngá»c bÃch và chiếc áo khoác bằng lông Ä‘iểu thá», dÆ°á»ng nhÆ° cô là má»™t hoà ng háºu Ä‘Ãch thá»±c chứ không phải là má»™t hoa háºu trong vÅ© há»™i giả trang Cacnavan. Không thiếu ngÆ°á»i có lý trì sáng suốt đủ để nghi ngá» rằng Ä‘oà n ngÆ°á»i đó Ä‘ang định khiêu khÃch. NhÆ°ng Aurêlianô Sêgunđô đã ngay láºp tức vượt qua được tình trạng rắc rối phức tạp nà y, và anh tuyên bố rằng những kẻ má»›i đến là khách má»i danh dá»±, rồi anh trịnh trá»ng đặt Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp và hoà ng háºu đóng giả cùng ngồi trên Ä‘Ã i cao. Äến ná»a đêm, những ngÆ°á»i lạ mặt giả trang ngÆ°á»i BÆ¡Ä‘uyn(2) tham gia các trò vui ngây ngất của đêm há»™i và hỠđã khiến trò vui thêm phong phú hÆ¡n vá»›i thuáºt hoả công rá»±c rỡ và cả các trò ảo thuáºt leo dây khiến má»i ngÆ°á»i nghÄ© đến các trò chÆ¡i mà u nhiệm của ngÆ°á»i digan. Bá»—ng nhiên, trong lúc đêm há»™i Ä‘ang náo nhiệt nhất, có má»™t ngÆ°á»i nà o đó đã phá vỡ không khà há»™i hè đầm ấm.
- Äảng Tá»± do muôn năm! - anh ta hô. - Äại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya muôn năm!
Những trà ng súng nổ đã dáºp tắt ánh sáng rá»±c rỡ muôn mà u của pháo hoa, những tiếng kêu thất thanh đầy hoảng sợ đã bóp nghẹt âm nhạc rá»™n rà ng, và ná»—i sợ hãi đã xua tan niá»m vui.
Nhiá»u năm sau nà y dÆ° luáºn vẫn tiếp tục khẳng định rằng Ä‘á»™i lÃnh hoà ng gia bảo vệ hoà ng háºu đóng giả là má»™t trung Ä‘á»™i lÃnh thÆ°á»ng trá»±c từng giấu vÅ© khà thông thÆ°á»ng bên dÆ°á»›i bá»™ áo đẹp đẽ của ngÆ°á»i BÆ¡Ä‘uyn. Trong má»™t thông cáo đặc biệt chÃnh phủ phản đối dÆ° luáºn trên và hứa sẽ tiến hà nh Ä‘iá»u tra dứt khoát vụ đổ máu nà y. NhÆ°ng sá»± tháºt chẳng bao giỠđược là m sáng tá», còn lá»i giải thÃch rằng Ä‘á»™i cáºn vệ hoà ng gia không há» có biểu hiện khiêu khÃch nà o, đã tác chiến theo mệnh lệnh của viên chỉ huy và đã nổ súng không thÆ°Æ¡ng tiếc và o đám đông thì vẫn dai dẳng tồn tại mãi. Khi tráºt tá»± được lặp lại, cả thị trấn nà y không còn bóng dáng má»™t ngÆ°á»i BÆ¡Ä‘uyn giả dạng nà o, trên quảng trÆ°á»ng còn lại những kẻ bị thÆ°Æ¡ng và những xác chết, trong đó có ba thằng há», bốn ngÆ°á»i đóng vai Côlông, mÆ°á»i bảy hoà ng đế, má»™t con quá»·, ba nhạc công, ba hoà ng háºu Nháºt Bản. Trong lúc há»—n Ä‘á»™n đầy hoảng sợ, Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô đã kịp cứu thoát Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, và Aurêlianô Sêgunđô kịp ôm lấy cô gái đóng giả hoà ng háºu vá»›i quần áo xá»™c xệch, chiếc áo khoác lông Ä‘iểu thỠđẫm máu để chạy trốn. Cô gái tên là PhecnanÄ‘a đên Cacpiô. NgÆ°á»i ta đã chá»n cô trong số năm ngà n cô gái đẹp nhất nÆ°á»›c và mang cô đến Macônđô vá»›i lá»i hứa sẽ phong cô là hoà ng háºu xứ MaÄ‘agasca. Ucsula chăm sóc cô nhÆ° chăm sóc con gái mình. Dân là ng, đáng lẽ sẽ hoà i nghi vẻ ngây thÆ¡ của cô thì lại thÆ°Æ¡ng hại đức tÃnh chân thá»±c của cô gái. Sáu tháng sau vụ thảm sát, khi những ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng đã bình phục hẳn và những bông hoa cuối cùng để ở má»™ chung đã héo, Aurêlianô Sêgunđô đã Ä‘i tìm cô ở má»™t thà nh phố xa xăm, nÆ¡i cô Ä‘ang sống vá»›i cha mình, rồi sau đó cÆ°á»›i cô ở thị trấn Macônđô trong má»™t tiệc vui ồn Ä© kéo suốt hai mÆ°Æ¡i ngà y.
Chú thÃch:
(1) El Cachorro, tiếng Tây Ban Nha, nghĩa: Cáo con.
(2) NgÆ°á»i A-ráºp du cÆ° thÆ°á»ng sống ở nÆ°á»›c há» hoặc sông rải rác ở Syri hoặc ở Châu Phi xÃch đạo
Last edited by quykiemtu; 06-01-2009 at 10:08 AM.
|
02-09-2008, 02:31 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 11
Sau hai tháng, vợ chồng há» xuýt nữa bá» nhau vì Aurêlianô Sêgunđô chụp cho Pêtra Côtêt má»™t bức chân dung váºn xiêm y hoà ng háºu xứ MaÄ‘agasca để an ủi ả. Khi biết chuyện, PhecnanÄ‘a đã thu xếp quần áo cô dâu ná»›i và bá» Macônđô ra di không má»™t lá»i từ biệt anh. Aurêlianô Sêgunđô theo kịp nà ng ở trên Ä‘Æ°á»ng đồng lầy. Sau khi van xin và hứa hẹn sẽ tu tỉnh, anh Ä‘Æ°a được nà ng trở lại nhà mình và không lui tá»›i nhà nhân tình nữa.
Pêtra Côtêt tin tưởng ở sức hấp dẫn của mình, không há» bối rối. Ả đã là m cho anh thà nh ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông. Ngay từ lúc anh còn là má»™t cáºu bé choai choai, trong đầu chứa chất toà n những ý nghÄ© viển vông và không há» hiểu biết cuá»™c sống, ả đã lôi anh ra khá»i phòng Menkyađêt, cho anh má»™t chá»— đứng trong cuá»™c Ä‘á»i thá»±c. Tạo hoá cho anh bản tÃnh trầm lắng và kiêu ngạo, hay suy tÆ° cô Ä‘Æ¡n, còn ả đã rèn cho anh tÃnh cách quáºt khởi, mạnh mẽ, cởi mở và hoang toà ng, đã truyá»n cho anh niá»m vui cuá»™c sống, niá»m vui há»™i hè và xà i phÃ; do đó đã biến anh từ tâm hồn đến diện mạo bên ngoà i thà nh má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đúng nhÆ° ả từng mÆ¡ Æ°á»›c khi còn là con gái Ä‘ang thì. Anh đã cÆ°á»›i vợ, bởi vì cÅ©ng nhÆ° con cái, sá»›m hay muá»™n rồi chúng nó cÅ©ng phải lấy vợ, lấy chồng. Anh không dám sá»›m cho thị biết tin. Anh cố giữ thái Ä‘á»™ ngây thÆ¡ trÆ°á»›c việc tá»± mình nổi giáºn vô cá»› hay vá» ra vẻ Ä‘au khổ cốt là m sao cho Pêtra Côtêt sẽ là kẻ gây ra sá»± ly tán giữa hai ngÆ°á»i. Có má»™t ngà y Aurêlianô Sêgunđô mắng mỠả má»™t cách vô lý. Hiểu ngay mÆ°u đồ của anh, ả láºp tức nói toạc móng heo:
- Chẳng qua là anh muốn lấy cô hoa háºu ấy mà .
Aurêlianô Sêgunđô, xấu hổ lắm, giả vá» giáºn dữ má»™t hồi, nói toáng lên rằng mình bị hiểu lầm và bị là m nhục, rồi từ đó không lui tá»›i vá»›i ả nữa. Lúc nà o cÅ©ng là m chủ bản thân, má»™t sá»± tá»± chủ tuyệt vá»i, Pêtra Côtêt lắng nghe âm nhạc, và pháo mừng đám cÆ°á»›i, lắng nghe tiếng ồn à o, cuồng nhiệt trong cuá»™c vui chung, nhÆ° thể tất cả những thứ đó chỉ là má»™t trò ma mãnh má»›i của Aurêlianô Sêgunđô. Ãối vá»›i những kẻ tá» vẻ thÆ°Æ¡ng hại cho số pháºn của ả, ả trấn an há» bằng nụ cÆ°á»i: "Các bác đừng ngại", ả nói vá»›i há», "Ngữ hoa háºu ấy chỉ là thứ để tôi sai vặt thôi". Vá»›i cô hà ng xóm mang đến cho ả những cặp nến kép để soi tá» bức chân dung ngÆ°á»i tình đã bá» mình, thì ả nói má»™t cách chắc nịch đầy bà hiểm:
- Cây nến duy nhất khiến anh ấy trở lại sẽ luôn luôn cháy sáng.
NhÆ° ả đã thấy trÆ°á»›c, Aurêlianô Sêgunđô trở lại nhà ả ngay sau khi tuần trăng máºt kết thúc. Anh kéo theo những ngÆ°á»i bạn cố tri của mình và má»™t bác phó nháy mang theo bá»™ quần áo và chiếe áo khoác lông Ä‘iểu thá» mà PhecnanÄ‘a đã mặc trong vÅ© há»™i Cacnavan. Trong không khà vui vẻ nhÆ° ngà y há»™i kéo suốt buổi chiá»u ấy, anh khoác cho Pêtra Côtêt xiêm y hoà ng háºu, Ä‘á»™i cho ả chiếc vÆ°Æ¡ng miện hoà ng háºu xứ MaÄ‘agasca, chụp ảnh rồi phân phát chân dung ả cho eáe bạn hữu. Ả không chỉ phụ hoạ và o trò chÆ¡i mà còn Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng hại anh vì nghÄ© rằng chắc hẳn anh đã phải hất hoảng lắm nên má»›i nghÄ© ra thủ Ä‘oạn là m là nh lạ lùng nà y. Và o lúc bảy giá» tối, tuy vẫn còn mặc xiêm y hoà ng háºu, ả đã tiếp anh trên giÆ°á»ng. Anh má»›i cÆ°á»›i vợ chÆ°a chầy và i tháng, nhÆ°ng ả đã nháºn thấy ngay rằng vợ chồng há» không được hoà thuáºn ngay ở trên giÆ°á»ng cÆ°á»›i và ả sÆ°á»›ng nhÆ° Ä‘iên vì thấy sá»± trả thù của mình đã được thá»±c hiện trá»n vẹn. Tuy nhiên, hai ngà y sau, khi anh không những không dám trở lại nhà ả mà còn nhá» má»™t ngÆ°á»i trung gian đến giải quyết nốt các Ä‘iá»u khoản chia ly, thì ả hiểu rằng sẽ cần phải Ä‘iá»m tÄ©nh hÆ¡n và rằng dÆ°á»ng nhÆ° anh đã sẵn sà ng quyết chà chạy theo cái mẽ hà o nhoáng bên ngoà i ấy. Ả cÅ©ng không bá»±c dá»c. Ả lại thuáºn theo má»i đòi há»i của anh, là m cho má»i ngÆ°á»i thá»±c lòng tin rằng ả là ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đau khổ. Váºt ká»· niệm duy nhất của Aurêlianô Sêgunđô ả còn giữ được là đôi ủng mà u be mà theo đúng nhÆ° lá»i anh nói, anh sẽ mang chúng khi được liệm và o quan tà i. Ả cuá»™n chúng trong tấm vải và giấu kÄ© ở dÆ°á»›i đáy rÆ°Æ¡ng, rồi lại chỠđợi, chỠđợi má»™t cách đầy hy vá»ng.
- Sá»›m hay muá»™n thế nà o anh ấy cÅ©ng phải trở lại, - ả nói vá»›i chÃnh mình, - dù chỉ để Ä‘i đôi ủng nà y.
Ả không cần phải đợi lâu nhÆ° từng dá»± Ä‘oán trÆ°á»›c. Thá»±c ra, Aurêlianô Sêgunđô, ngay từ đêm tân hôn, đã hiểu rằng mình sẽ trở lại nhà Pêtra Côtêt sá»›m hÆ¡n rất nhiá»u trÆ°á»›c khi cần phải Ä‘i đôi ủng mà u be, vì PhecnanÄ‘a là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lạc loà i trong cuá»™c Ä‘á»i nà y. Nà ng đã sinh ra và lá»›n lên ở má»™t nÆ¡i xa biển hà ng ngà n kilômét, má»™t thà nh phố buồn thê lÆ°Æ¡ng vá»›i những đêm đầy sợ hãi vang lên tiếng bánh xe lá»c cá»c của các báºc phó vÆ°Æ¡ng trên những con Ä‘Æ°á»ng đá gồ ghá». Ba mÆ°Æ¡i hai tháp chuông cùng đổ hồi và o lúc sáu giá» chiá»u má»™t cách thê lÆ°Æ¡ng, chết chóc. Không bao giá» nắng chiếu và o ngôi nhà cổ kÃnh lát đá. Gió tắt lịm trên đỉnh những cây bá ở ngoà i sân, trên những tấm mà n gió đã úa mà u trong các phòng, trên mái vòm giao nhau của những cáy cam tùng ở ngoà i vÆ°á»n. Ngay khi đã ở tuổi dáºy thì, PhecnanÄ‘a vẫn không hay biết gì vá» cuá»™c Ä‘á»i ngoà i những bản nhạc táºp pianô buồn bã nhá»› nhung, do má»™t ngÆ°á»i nà o đó được phép không ngủ trÆ°a chÆ¡i bên nhà hà ng xóm. Ngồi trong căn phòng của bà mẹ ốm yếu da xanh mái Ä‘i trong ánh sáng lá»c qua những tấm kÃnh má» bụi; nà ng nghe những cung báºc thứ tá»±, rá»n rÄ©, buồn bã và nghÄ© rằng âm nhạc ấy hiện hữu trong cuá»™c Ä‘á»i, trong lúc nà ng mải mê tết những chiếc mÅ© tang bằng lá cây palma. Mẹ nà ng, sốt đổ mồ hôi và o lúc năm giá» chiá»u, kể cho nà ng nghe thá»i huy hoà ng đã qua. Có má»™t đêm trăng, khi còn nhá» tuổi, PhecnanÄ‘a nhìn thảy bóng má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà váºn đồ trắng Ä‘i từ vÆ°á»n hoa và o phòng cầu kinh. Cái bóng vừa lÆ°á»›t qua quá nhanh ấy đã là m nà ng lo lắng chÃnh là vì nà ng cảm thấy nó giống hệt mình, cứ nhÆ° thể đó là bóng dáng mình trong khoảng hai mÆ°Æ¡i năm sau. "Ãó là bà hoà ng háºu cố ná»™i con đấy", mẹ nà ng nói trong lúc cÆ¡n ho diu Ä‘i, "Cụ chết vì ngá»™ gió khi chặt má»™t cà nh cam tùng". Rất nhiá»u năm sau, khi cảm thấy mình giống hệt cụ cố ná»™i mình, PhecnanÄ‘a đâm ra nghi ngá» bóng ma mình nhìn thấy hồi còn nhá», nhÆ°ng mẹ nà ng đã mắng nà ng vá» tá»™i thiếu đức tin.
- Chúng ta vốn già u có và có thế lá»±c mạnh mẽ vô cùng, bà nói vá»›i nà ng. - Rồi con sẽ là hoà ng háºu mà .
Nà ng tin Ä‘iá»u đó mặc dù gia đình nà ng hiện chỉ là m chủ má»™t chiếc bà n ăn dà i có đủ khăn và đồ dùng ăn uống bằng bạc, và cái bà n nà y chỉ được dùng để ăn bánh ngá»t và uống nÆ°á»›c sôcôla. Ngay đến ngà y là m lá»… thà nh hôn, nà ng vẫn mÆ¡ thá»i là m vua. Huyá»n thoại ấy dẫu rằng cha nà ng, đông Phecnanđô đã buá»™c phải cầm cố ngôi nhà để lấy tiá»n may sắm đồ cÆ°á»›i cho nà ng. Không quá ngây thÆ¡ cÅ©ng chẳng hợm mình vá» danh giá gia đình, ngÆ°á»i ta đã giáo dưỡng nà ng nhÆ° thế đấy. Ngay từ thuở má»›i hiểu biết chút Ãt, nà ng còn nhá»› mình vẫn được ngồi trên chiếc bô bằng và ng có khắc gia huy dòng há» mình để ì đái. Lần đầu tiên bÆ°á»›c ra khá»i nhà là lúc nà ng đã mÆ°á»i hai tuổi, ch trên má»™t chiếc xe ngá»±a chỉ cần chạy qua hai ô phố để đến tu viện.
Những cô bạn cùng lá»›p Ä‘á»u ngạc nhiên rằng ngÆ°á»i ta tách riêng nà ng ra, cho nà ng ngồi trên má»™t chiếc ghế dá»±a rất cao, và rằng ngay cả trong lúc vui chÆ¡i nà ng cÅ©ng không chÆ¡i chung vá»›i há». "Cô ấy rất khác đấy", các nữ tu sÄ© giải thÃch cho há», "Cô ấy sẽ là hoà ng háºu đấy". Các bạn gái của nà ng tin Ä‘iá»u đó, bởi vì ngay từ lúc ấy nà ng đã là má»™t cô gái xinh đẹp, khác thÆ°á»ng và kÃn đáo nhất. Tám năm sau, sau khi đã há»c là m thÆ¡ bằng chữ Latinh, đã há»c chÆ¡i Ä‘Ã n clavÆ¡xanh(1) há»c Ä‘Ã m đạo vá»›i các công tá» vá» nghá» nuôi chim Æ°ng, vá»›i các dá»±c Giám mục vá» môn thần há»c chuyên biện giải cho tôn giáo, há»c tranh luáºn vá»›i các chÃnh khách ngoại quốc vá» các vấn Ä‘á» nhà nÆ°á»›c và vá»›i Giáo hoà ng vá» các vấn Ä‘á» của Thượng đế, nà ng trở vá» nhà cha mẹ mình để lại tết những chiếc mÅ© tang bằng lá cây palma. Nà ng thấy nhà mình quang sạch đồ đạc. Hầu nhÆ° chỉ còn những giÆ°á»ng tủ không có giá trị, các ngá»n đèn chùm, và bá»™ đồ ăn bằng bạc, bởi vì những đồ dùng có giá trị Ä‘á»u bị bán dần bán mòn để lấy tiá»n trang trải các khoản chi phà cho việc dạy dá»— nà ng. Mẹ nà ng đã từ trần vì cÆ¡n sốt lúc năm giá» chiá»u. Cha nà ng, đông Phecnanđô, mặc đồ Ä‘en, vá»›i áo cổ cồn và má»™t chiếc xà tÃch và ng vắt chéo ngang ngá»±c, và o các ngà y thứ hai Ä‘Æ°a cho nà ng má»™t đồng tiá»n bạc để chi dùng ăn uống, rồi cụ mang Ä‘i những chiếc mÅ© tang tết lá cây palma vừa là m xong tuần trÆ°á»›c. Phần lá»›n buổi ban ngà y cụ ở lì trong phòng riêng, và trong những dịp hiếm hoi cụ má»›i Ä‘i ra ngoà i Ä‘Æ°á»ng cái nhÆ°ng lại vá»™i trở vá» nhà trÆ°á»›c lúc sáu giá» tối để cùng nà ng Ä‘á»c kinh Rôsariô. Không bao giá» chÆ¡i thân vá»›i má»™t ai. Không bao giá» nghe nói vá» những cuá»™c ná»™i chiến Ä‘ang là m tổn thÆ°Æ¡ng đất nÆ°á»›c. Không bao giá» bá» nghe các buổi táºp Ä‘Ã n pianô và o lúc ba giá» chiá»u. Và o lúc nà ng bắt đầu vỡ má»™ng mình sẽ là hoà ng háºu thì ở ngoà i cá»a chÃnh vang lên tiếng vồ gá»i cá»a nện khẩn cấp, nà ng vá»™i mở cá»a cho má»™t quân nhân bảnh bao, Ä‘iệu bá»™ khoan thai, trên má mang má»™t vết sẹo và trên ngá»±c gà i tấm huy chÆ°Æ¡ng và ng. ông ta và o Ä‘Ã m đạo ở phòng riêng vá»›i cha nà ng. Hai giá» sau, cha nà ng đến phòng máy may tìm nà ng. "Con hãy chuẩn bị đồ đạc của mình Ä‘i", cụ nói vá»›i nà ng "Con cần phải Ä‘i xa". Nà ng bị mang đến Macônđô nhÆ° thế đấy. Chỉ trong má»™t ngà y thôi, cuá»™c Ä‘á»i đã trút xuống đầu nà ng tất cả sức nặng của má»™t thá»±c tế mà trong
nhiá»u năm cha mẹ cố tình tránh cho nà ng. Từ khi trở vá» nhà , nà ng đóng kÃn cá»a, ở trong phòng khóc, bất chấp những lá»i van xin và giải thÃch của đông Phecnanđô, để xoá Ä‘i vết nhục cháy bá»ng thà nh sẹo trên da mình. Nà ng vừa tá»± nhủ lòng sẽ không ra khá»i phòng cho đến khi chết thì cÅ©ng vừa hay Aurêlianô Sêgunđô đến nhà tìm nà ng. Ãó là má»™t váºn may không thể dá»± tÃnh trÆ°á»›c được, bởi vì trong lúc hoang mang vì tức giáºn, trong lúc Ä‘iên tiết vì xấu hổ, nà ng đã nói dối anh để không bao giá» anh lần ra được tông tÃch Ä‘Ãch thá»±c của mình. NhÆ°ng dấu vết thá»±c tế duy nhất để Aurêlianô Sêgunđô lần mò theo khi Ä‘i tìm nà ng là lối nói vùng thảo nguyên không trá»™n lẫn được và nghá» tết mÅ© tang bằng lá cây palma của nà ng. Anh nhẫn nại tìm nà ng vá»›i quyết tâm lá»›n mà cụ Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya đã sá» dụng để vượt núi thà nh láºp là ng Macônđô, vá»›i lòng tá»± hà o mù quáng mà đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya sá» dụng để khÆ¡i dáºy các cuá»™c chiến tranh vô bổ, vá»›i lòng kiên trì rồ dại mà Ucsula đùng để khẳng định sá»± trÆ°á»ng tồn của dòng há» mình. Aurêlianô Sêgunđô đã Ä‘i tìm PhecnanÄ‘a nhÆ° thế đấy mà không lúc nà o anh tá» ra chán nản. Khi anh há»i ở đâu có bán mÅ© tang tết bằng lá cây palma thì má»i ngÆ°á»i dẫn anh vá» nhà hỠđể chá»n những chiếc mÅ© đẹp nhất. Khi anh há»i cô gái đẹp nhất trên mặt đất nà y ở đâu thì các bà mẹ láºp tức Ä‘Æ°a anh Ä‘i xem mặt con gái mình. Anh lạc lối trên những ngá»n đèo mây phủ, trong những vùng bị lãng quên, và trong má»› bòng bong của sá»± thất vá»ng. Anh đã vượt qua má»™t cao nguyên và ng úa nÆ¡i chỉ có tiếng vá»ng o o lắp lại những suy tưởng và chỉ có cÆ¡n khát là m má» mắt. Sau nhiá»u tuần kham khổ, anh đã tá»›i được má»™t thà nh phố xa lạ mà ở đấy tất cả các tháp chuông Ä‘á»u dá»— hồi thê thảm. Dù chÆ°a từng nhìn thấy, cÅ©ng chÆ°a từng nghe ai miêu tả, anh đã nháºn ra ngay những bức tÆ°á»ng thà nh lở lói vì gió sÆ°Æ¡ng mang hÆ¡i mặn của xÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i táp và o, nháºn ra ngay những ban công gá»— á»p ẹp vì má»t đục khoét lâu ngà y, nháºn ra ngay tấm biển quảng cáo ở đây bán mÅ© tang, mà chữ viết của nó đã nhom Ä‘i trên tấm bìa các tông cÅ©. Kể từ lúc anh đến cho tá»›i buổi sáng PhecnanÄ‘a để lại ngôi nhà cho Ãức mẹ Toà n năng trông nom, lúc nà o anh và nà ng cÅ©ng tất báºt đến mức hầu nhÆ° không đủ thá»i gian cho các cô nữ tu sÄ© kịp may bá»™ đồ cô dâu. Há» báºn rá»™n lo nhét những ngá»n đèn chùm, những bá»™ đồ ăn bằng bạc, và những thứ vô dụng nhiá»u vô kể của cái gia đình quý tá»™c đã khánh kiệt từng tồn tại hai thế ká»· nà y và o sáu chiếc thùng lá»›n. Ãông Phecnanđô từ chối lá»i má»i cùng Ä‘i vá»›i há». Cụ hứa sẽ Ä‘i khi nà o đã hoà n thà nh các lá»i hứa của mình. Kể từ lúc cúi mình là m dấu ban phức cho con gái, cụ lại đóng kÃn cá»a để ở lý trong phòng, viết thÆ° bằng thÆ¡ có kèm theo những hình trang trà bi thÆ°Æ¡ng và con dấu gia huy, vốn là những thứ qua đó PhecnanÄ‘a và cha nà ng có quan hệ trá»±c tiếp vá»›i Ä‘á»i thÆ°á»ng. Äối vá»›i PhecnanÄ‘a, ngà y ấy là ngà y sinh Ä‘Ãch thá»±c của nà ng. Äối vá»›i Aurêlianô Sêgunđô, ngà y ấy là ngà y mở đầu đồng thá»i là ngà y kết thúc hạnh phúc của anh.
PhecnanÄ‘a mang theo mình má»™t cuốn lịch quý và má»™t chùm thìa khoá mạ và ng trong đó vị cha cố là m thầy giáo của nà ng đã dùng má»±c luôn tÆ°Æ¡i mà u đánh dấu những ngà y kiêng nháºp phòng. Nếu không kể tuần lá»… Thánh, những ngà y chủ nháºt, những ngà y buá»™c phải nghe kinh mixa, những ngà y thứ sáu đầu tiên của má»™t tháng, những ngà y tế thần và những ngà y hà nh kinh, là những ngà y nhất thiết phải kiêng cữ, cuốn lịch bổ Ãch của nà ng chỉ còn lại bốn mÆ°Æ¡i hai ngà y được tá»± do nằm rải rác trong tấm mạng nhện những dấu gạch chữ tháºp còn tÆ°Æ¡i mà u má»±c. Aurêlianô Sêgunđô cho rằng thá»i gian sẽ quáºt đổ bức rà o trở ngại đó, đã kéo dà i tiệc cÆ°á»›i quá thá»i gian quy định. Mệt má»i vì còn phải sai đổ vá» chai rượu Brandy và rượu sâm banh ra thùng rác để ngôi nhà được gá»n gà ng, và đồng thá»i tò mò thấy rằng cô dâu chú rể đã không Ä‘i ngủ cùng má»™t giá» lại còn ngủ tại hai phòng biệt láºp trong lúc pháo vẫn nổ, nhạc vẫn cá», gia súc vẫn bị giết, Ucsula nhá»› lại kinh nghiệm sống của chÃnh mình và tá»± há»i không biết có phải PhecnanÄ‘a cÅ©ng thắt chiếc thắt lÆ°ng trinh tiết mà sá»›m hay muá»™n sẽ gây nên những lá»i bình phẩm Ä‘á»™c địa của dân là ng và là cá»™i nguồn của tấn bi kịch hay không.
NhÆ°ng PhecnanÄ‘a đã thú nháºn vá»›i cụ rằng nà ng chỉ phải đợi qua hai tuần trÆ°á»›c khi được phép ăn nằm lần đầu tiên vá»›i chồng mình. Quả nhiên hai tuần qua Ä‘i, nà ng mở cá»a phòng mình trong sá»± nhượng bá»™ bắt buá»™c của má»™t nạn nhân bị trừng phạt, và Aurêlianô Sêgunđô đã nhìn thấy ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đẹp nhất trần gian vá»›i đôi mắt rá»±c vẻ kiêu hãnh của con váºt hoảng sợ và những má»› tóc và ng mà u đồng xoã trên gối. Anh sung sÆ°á»›ng quá trÆ°á»›c hình ảnh ấy đến mức má»™t lúc sau má»›i nháºn ra rằng PhecnanÄ‘a đã váºn chiếc áo ngủ trắng muốt, che kÃn mắt cá chân và chùm cả mu bà n tay, ở ngang bụng mở má»™t cá»a mở to và tròn, được thêu viá»n cẩn tháºn. Aurêlianô Sêgunđô không thể kìm được má»™t chuá»—i cÆ°á»i giòn giã.
- Ôi, cái nà y còn khêu gợi hÆ¡n cả những cảnh anh từng nhìn thấy - anh gà o, vá»›i tiếng cÆ°á»i khanh khách rá»n vang cả nhà . - Anh đã cÆ°á»›i má»™t nữ tu dòng Xanh Vanh xanh Ä‘Æ¡ Pôn.
Má»™t tháng sau, vì không là m sao thuyết phục được vợ mình cởi chiếc áo ngủ ấy, anh đã mò đến nhà Pêtra Côtêt để chụp cho ả bức ảnh váºn xiêm y của nữ hoà ng. Sau đó, khi anh thuyết phục được PhecnanÄ‘a thôi không bá» vá» quê nữa để trở lại nhà mình, nà ng đã nhượng bá»™ trÆ°á»›c những yêu cầu là m là nh tha thiết của anh, nhÆ°ng anh vẫn không biết cách sắp đặt việc nghỉ ngÆ¡i theo đúng nhÆ° Ä‘iá»u anh mÆ¡ Æ°á»›c khi đến thà nh phố ba mÆ°Æ¡i hai tháp chuông để tìm nà ng. Aurêlianô Sêgunđô chỉ tìm thấy ở nà ng má»™t ý vị chán nản. Có má»™t đêm, trÆ°á»›c khi sinh cáºu con trai đầu lòng Ãt bữa, PhecnanÄ‘a biết rằng chồng mình đã bà máºt trở lại nằm cùng giÆ°á»ng vá»›i Pêtra Côtêt.
- Ãúng thế đấy, - anh thú nháºn. Rồi bằng má»™t giá»ng nhượng bá»™, anh giải thÃch: - Anh cần phải hà nh Ä‘á»™ng nhÆ° váºy để cho Ä‘Ã n gia súc của ta tiếp tục sinh sôi nảy nở nhiá»u hÆ¡n nữa.
Anh không mất nhiá»u thá»i gian để thuyết phục nà ng vá» biện pháp lạ lùng ấy, nhÆ°ng khi anh đã thuyết phục được nà ng bằng những chứng cứ dÆ°á»ng nhÆ° không thể bác bá» thì Ä‘iá»u kiện duy nhất mà PhecnanÄ‘a buá»™c anh phải hứa là không được để cho thần chết túm được mình ngay trên giÆ°á»ng của tình nhân. Ba ngÆ°á»i sống vòi nhau nhÆ° thế, không ai đả Ä‘á»™ng đến ai. Aurêlianô Sêgunđô âu yếm và đúng hẹn vá»›i cả hai, Pêtra Côtêt hả lòng hả dạ vá»›i sá»± hoà thuáºn, còn PhecnanÄ‘a giả vá» không biết sá»± tháºt.
Tuy nhiên, sá»± hoà thuáºn lại không đạt được trong gia đình: PhecnanÄ‘a không sống hoà mình vá»›i má»i ngÆ°á»i. Ucsula cố sức la mắng để nà ng ném Ä‘i cái khăn nỉ mà nà ng dùng lót giÆ°á»ng má»—i khi chung đụng vá»›i chồng rồi sau đó lại quà ng lên vai và chÃnh chiếc khăn nà y đã gây nên bao lá»i nhá» to bà n tán của dân là ng nhÆ°ng nà ng vẫn không chịu ném nó Ä‘i. Cụ không tà i nà o thuyết phục nổi nà ng khi nà o cần ị đái thì Ä‘i và o. cầu tiêu và bán quánh chiếc bô bằng và ng cho đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya để ngà i là m những con cá và ng. Amaranta khó chịu trÆ°á»›c cách nói năng thô bạo và thói quen gá»i sai tên sá»± váºt của nà ng nên bà cÅ©ng thÆ°á»ng xuyên nói lóng trÆ°á»›c mặt nà ng.
Có má»™t ngà y, cáu tiết trÆ°á»›c lá»i báng bổ, PhecnanÄ‘a muốn biết Amaranta nói gì và bà nà y không dùng lối nói văn hoa bóng gió, đã trả lá»i nà ng:
- Tao bảo, - bà nói, - rằng cháu là một trong những cô gái tôm đội *** lên đầu.
Kể từ ngà y đó hai ngÆ°á»i không nói chuyện vá»›i nhau. Khi bất đắc dÄ© phải nói vá»›i nhau Ä‘iá»u gì thì há» nhắn qua ngÆ°á»i khác hoặc nói má»™t cách gián tiếp. Phá»›t lá» trÆ°á»›c ná»—i khó chịu của ngÆ°á»i nhà , PhecnanÄ‘a vẫn không từ bỠý định sắp đặt thói quen cho các báºc bá» trên. Nà ng đã quyết định bá» lệ ăn cÆ¡m ở nhà bếp mà ai đói cứ việc Ä‘i ăn nhÆ° trÆ°á»›c đây, buá»™c má»i ngÆ°á»i phải ăn cÆ¡m và o đúng giá» quy định tại phòng ăn, phải ngồi và o bà n ăn lá»›n đã dá»n dẹp tinh tÆ°Æ¡m có khăn lau, đèn chùm, đồ ăn bằng bạc. TÃnh chất nghiêm trang của cái việc vốn vẫn được Ucsula coi là má»™t việc giản dị nhất của Ä‘á»i thÆ°á»ng, đã tạo nên má»™t không khà căng thẳng khiến Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô lầm lì đã là ngÆ°á»i đầu tiên chống lại nó. NhÆ°ng thói quen vẫn cứ được thiết láºp, chẳng hạn nhÆ° thói quen cầu kinh Rôsariô trÆ°á»›c khi ăn bữa tối và chÃnh nó đã là m cho hà ng xóm phải để ý và gây nên lá»i đồn rằng: nhà BuênÄ‘ya không ngồi và o bà n ăn nhÆ° má»i gia đình mà trái lại đã biến bữa ăn tối thà nh má»™t buổi lá»… mixa trang trá»ng. Ngay đến những niá»m tin tôn giáo của Ucsula, nảy sinh từ hy vá»ng chốc lát của cụ hÆ¡n là từ truyá»n thống, cÅ©ng bắt đầu mâu thuẫn vá»›i những tÃn Ä‘iá»u mà PhecnanÄ‘a đã thừa hưởng của cha mẹ. Trong lúc Ucsula còn chắc chân mạnh tay, thì má»™t số tục lệ cổ vẫn còn được duy trì và cuá»™c sống gia đình vẫn tuân theo những cảm nháºn tinh tế của cụ, nhÆ°ng từ khi cụ bị loà và sức nặng tuổi già buá»™c cụ phải ngồi yên má»™t xó, thì cái vòng cÆ°Æ¡ng toả được PhecnanÄ‘a khởi xÆ°á»›ng ngay từ khi nà ng má»›i vá» nhà chồng đã hoà n toà n khép kÃn lại và không má»™t ai ngoà i nà ng quyết định váºn mệnh của gia đình. Nghá» là m kẹo bánh từng được Santa Sôphia đê la Piêđat duy trì theo ý nguyện của Ucsula đã bị PhecnanÄ‘a coi là má»™t nghá» hèn má»n và chẳng bao lâu bị đình chỉ. Cá»a nhà , vốn được mở toang từ sáng sá»›m cho đến khi Ä‘i ngủ, đã bị đóng lại trong giá» nghỉ trÆ°a vá»›i cái cá»› để tránh ánh nắng nung nóng các phòng ngủ và sau đó im ỉm đóng suốt ngà y. Cà nh lá lô há»™i và chiếc bánh vốn được treo ở trÆ°á»›c cá»a nhà ngay từ thuở má»›i láºp là ng Macônđô nay đã bị thay thế bằng má»™t cái hốc để thá» tượng Chúa Giêsu. Ãại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya cÅ©ng đã biết được những thay đổi ấy và đã nháºn ra lý do của chúng. "Chúng ta Ä‘ang quay trở lại để là m ngÆ°á»i quý phái", ngà i phản đối, "Ãến cái bÆ°á»›c nà y thì má»™t lần nữa chúng ta lại phải chiến đấu chống chế Ä‘á»™ Bảo hoà ng, nhÆ°ng lần nà y là để Ä‘Æ°a má»™t ông vua khác lên ngai và ng". PhecnanÄ‘a vốn rất tinh tế, tá»± giữ gìn ý tứ để khá»i phải va chạm vá»›i ngà i. Tinh thần tá»± do của ngà i, cái sức phản kháng của ngà i trÆ°á»›c má»i nghi thức xã há»™i cứng rắn khiến nà ng rất khó chịu. Những tách cà phê không Ä‘Æ°á»ng uống và o lúc năm giá» sáng, sá»± bừa bá»™n trong xưởng kim hoà n, chiếc áo khoác sứt chỉ Ä‘Æ°á»ng tà cÅ©ng nhÆ° thói quen ngồi trÆ°á»›c cá»a nhìn ra Ä‘Æ°á»ng và o lúc chiá»u tà của ngà i, tất cả những thứ đó Ä‘á»u nhÆ° những chiếc gai nhức nhối đâm và o mắt nà ng. NhÆ°ng PhecnanÄ‘a cấn phải nhượng bá»™ ngà i, phải coi ngà i nhÆ° má»™t bá»™ pháºn ở ngoà i cái cá»— máy gia đình bởi vì nà ng hiểu rất rõ rà ng rằng ngà i đại tá già nà y là má»™t ngÆ°á»i đã bị tuổi tác và ná»—i thất vá»ng là m cho hiá»n là nh Ä‘i; chứ nếu không chỉ vá»›i má»™t hà nh Ä‘á»™ng quáºt khởi đầy sức mạnh, ngà i hoà n toà n có thể là m lay chuyển ná»n móng của cả ngôi nhà . Khi chồng nà ng quyết định gá»i tên đứa con trai đầu lòng bằng tên của ông ná»™i nó thì nà ng không dám cãi lại, bởi vì nà ng má»›i vá» nhà chồng vẻn vẹn má»™t năm trá»i. NhÆ°ng khi sinh đến trưởng nữ, nà ng má»™t má»±c đòi đặt tên cho nó là Rênata nhÆ° tên của mẹ mình. Ucsula đã quyết định gá»i tên nó là Rêmêđiôt. Sau má»™t cuá»™c tranh luáºn gay gắt trong đó Aurêlianô Sêgunđô đóng vai má»™t nhà hiá»n triết vui vẻ, hỠđặt tên cho nó là Rênata Rêmêđiôt, nhÆ°ng PhecnanÄ‘a vẫn cứ gá»i nó là Rênata chá»c lá»n, trong khi đó cả nhà và dân là ng gá»i nó là Mêmê, má»™t tên gá»i thân máºt của Rêmêđiôt.
Thoạt đầu, PhecnanÄ‘a không nói chuyện vá» gia đình mình, nhÆ°ng rồi dần dần nà ng bắt đầu lý tưởng hoá ngÆ°á»i cha mình. Ngay tại bà n ăn, nà ng ca ngợi cụ nhÆ° má»™t con ngÆ°á»i đặc biệt từng từ bá» má»i nghi lá»… trống rá»—ng và đã trở thà nh má»™t vị thánh sống. Aurêlianô Sêgunđô ngạc nhiên trÆ°á»›c sá»± tán tụng không phải lúc vỠông bố vợ, đã không dừng được, Ä‘Ã nh phải giá»…u nhẹ sau lÆ°ng vợ mình. Cả nhà đá»u theo gÆ°Æ¡ng anh. Ngay chÃnh Ucsula, Ä‘ang hết sức tá»± hà o vá» gia đình êm ấm và ngược lại phải lặng lẽ chịu Ä‘á»±ng nhÆ°ng mối bất hoà trong nhà , đã có lần tá»± mình nói rằng thằng chÃt còn oắt con của mình chắc chắn sẽ là má»™t Hồng y Giáo chủ bởi vì hắn là "cháu ngoại của má»™t vị thánh, là con của má»™t hoà ng háºu và má»™t thằng ăn trá»™m gia súc". Bất kể nụ cÆ°á»i mỉa ấy, bá»n nhóc quen nghÄ© vỠông ngoại mình nhÆ° nghÄ© vá» má»™t nhân váºt huyá»n thoại, ngÆ°á»i vẫn thÆ°á»ng gá»i cho chúng những vần thÆ¡ âu yếm trong các bức thÆ° và cứ má»—i báºn lá»… Noen đến lại gá»i cho chúng má»™t thùng quà to đùng gần nhÆ° không mang lá»t cá»a chÃnh. Thá»±c ra đó là những đồ vặt vãnh cuối cùng còn lại của gia tà i quyá»n quý xÆ°a. Ngay tại phòng ngủ của bá»n trẻ, bằng những thứ nà y ngÆ°á»i ta dá»±ng má»™t bà n thá» vá»›i những tượng thánh to bằng cỡ ngÆ°á»i thá»±c mà đôi mắt thuá»· tinh của các vị nà y đã gây cho chúng ấn tượng sâu sắc nhÆ° ngÆ°á»i tháºt; còn những bá»™ áo quần được thêu thùa tháºt đẹp của các vị thì theo con mắt chúng là những bá»™ quần áo đẹp nhất chÆ°a má»™t ngÆ°á»i dân Macônđô nà o trong được mặc. Dần dần, vẻ huy hoà ng tẻ nhạt của ngôi nhà cổ kÃnh và lạnh lẽo nỠđã được chuyển vá» ngôi nhà sáng sủa của gia đình BuênÄ‘ya. "GiỠđây, hỠđã gá»i cho chúng ta má»™t nghÄ©a địa gia đình rồi", có lần nà o đó Aurêlianô Sêgunđô đã bình luáºn, "chỉ còn thiếu những cây liá»…u giá» và đá xây mồ thôi". Mặc dù trong các thùng nà y không bao giá» Ä‘á»±ng các đồ chÆ¡i cho bá»n trẻ, nhÆ°ng chúng vẫn cứ mong đợi cho chóng hết năm để đến tháng chạp, bởi vì dù thế nà o Ä‘i nữa thì các đồ cổ lá»— sÄ© và luôn luôn không được biết trÆ°á»›c ấy cÅ©ng vẫn là má»™t sá»± kiện má»›i lạ trong nhà .
Trong dịp lá»… Noen lần thứ mÆ°á»i kể từ khi PhecnanÄ‘a vá» nhà chồng, khi cáºu bé Hôsê AccaÄ‘iô đã chuẩn bị Ä‘i thi, má»™t chiếc hòm gá»— khổng lồ của ông ngoại được đóng Ä‘inh quét xi tháºt cẩn tháºn và được gá»i đến cho bà PhecnanÄ‘a Ä‘en Cacpiô đê BuênÄ‘ya rất tôn kÃnh viết bằng thứ chữ gôtÃch quen thuá»™c, đã đến khá sá»›m hÆ¡n má»i năm. Trong lúc nà ng ở trong phòng Ä‘á»c thÆ°, những đứa trẻ nôn nóng vá»™i mở chiếc hòm. NhÆ° thÆ°á»ng lệ, được sá»± giúp sức của Aurêlianô Sêgunđô, bá»n chúng cáºy các mảng xi gắn, mở nắp chiếc hòm, moi hết mùn cÆ°a ở bên trong ra, và chúng thấy ở bên trong má»™t chiếc hòm chì được các vÃt đồng vÃt lại rất chắc chắn. TrÆ°á»›c mặt những đứa trẻ Ä‘ang háo hức, Aurêlianô Sêgunđô tháo tám chiếc vÃt đồng, và khi mở nắp hòm ra hầu nhÆ° anh không kịp kêu lên và đẩy bá»n trẻ sang má»™t bên, vì đã nhìn thấy đông Phecnanđô váºn đồ Ä‘en, trên ngá»±c Ä‘eo má»™t cây thánh giá, da dẻ nứt bung ra trong những nốt lở khẳn mùi hôi và cái tá» thi nà y đã được chÆ°ng trong má»™t thứ nÆ°á»›c thịt trai nuôi lấy ngá»c đặt trên bếp lá»a cháy âm ỉ.
Sau ngà y sinh bé gái Ãt lâu, lá»… thượng thá» không há» mong đợi của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya được công khai loan báo. ChÃnh phủ ra lệnh tổ chức nó để ká»· niệm ngà y ký hiệp định NeclanÄ‘ia. Ãó là má»™t quyết định trái vá»›i Ä‘Æ°á»ng lối chÃnh trị chÃnh thống đến mức đại tá đã mạnh mẽ tuyên bố chống lại và ngà i đã từ chối lá»… mừng. "Ãây là lần đầu tiên ta nghe nói đến lá»… thượng thá»", ngà i nói, "NhÆ°ng muốn nói gì thì nói, Ä‘iá»u đó chỉ có thể là má»™t lá»i báng bổ mà thôi". Cái xưởng kim hoà n vốn đã hẹp rồi giỠđây lại đông nghịt các vị sứ giả. Những luáºt gia mặc đồ sẫm trÆ°á»›c đây nhÆ° nhÆ°ng con quạ lượn lá» quanh đại tá nay trở lại vá»›i dáng vẻ già nua và trang trá»ng hÆ¡n rất nhiá»u. Khi thấy bá»n há» xuất hiện nhÆ° trÆ°á»›c đây há» từng đến để ngăn cản cuá»™c chiến, ngà i đã không thể chịu nổi những lá»i tán tụng quá Æ° trÆ¡ trẽn cá»a há». Ngà i ra lệnh cho há» hãy để mình yên, không chịu nháºn mình là má»™t yếu nhân của dân tá»™c, nhÆ° lá»i bá»n há» nói, mà chỉ là má»™t anh thợ thủ công tầm thÆ°á»ng vá»›i Æ°á»›c muốn duy nhất là được chết vì mệt má»i trong lãng quên và trong cảnh nghèo túng là m những con cá và ng của mình. Ãiá»u khiến ngà i phẫn ná»™ hÆ¡n cả là tin tức nói rằng chÃnh ngà i Tổng thống nÆ°á»›c Cá»™ng hoà đã dá»± định sẽ Ä‘Ãch thân tham gia các hoạt Ä‘á»™ng quần chúng ở Macônđô để gắn Huân chÆ°Æ¡ng Công huân cho đại tá.
Ãại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã nhá» nói lại chÃnh xác từng từ má»™t vá»›i ngà i Tổng thống rằng mình tháºt lòng khao khát đợi cái dịp tuy là muá»™n mằn nhÆ°ng rất quý nà y để cho ngà i Tổng thống má»™t phát súng, không phải để ngà i chuá»™c tá»™i vì những bất công và không hợp thá»i của chế Ä‘á»™ mà để ngà i chuá»™c lấy cái tá»™i dám há»—n xược đối vá»›i má»™t cụ già vốn không là m hại ai cả. Ãó là lá»i cảnh cáo Ä‘anh thép mà đại tá đã nói ra miệng, do đó ngà i Tổng thống nÆ°á»›c Cá»™ng hoà đến phút chót đã hoãn chuyến Ä‘i và để cho lá»… mừng thêm long trá»ng, ngà i đã phái má»™t đặc phái viên Ä‘i thay mình. Ãại tá Hêrinênđô Mackêt, hoà n toà n ở yên má»™t chá»—, đã rá»i bá» giÆ°á»ng bệnh bại liệt, đến an ỉn ngÆ°á»i bạn chiến đấu cÅ© của mình. Khi thấy xuất hiện má»™t chiếc ghế xÃch Ä‘u được bốn ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông khiêng, và thấy ngÆ°á»i bạn từng chia sẻ vá»›i mình má»i ná»—i vinh nhục ngay từ thá»i trai trẻ ngồi trên nó bên những chiếc gối, thì đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya nháºn ra ngay rằng đại tá Hêrinênđô Mackêt gắng gượng đến để bà y tá» tình Ä‘oà n kết của mình. NhÆ°ng khi đã biết ý định thá»±c của chuyến viếng thăm nà y, ngà i đã ra lệnh Ä‘uổi ngÆ°á»i bạn cố tri của mình ra khá»i xưởng kim hoà n.
- Tháºt là quá muá»™n ta má»›i hiểu rằng, - ngà i nối vá»›i bạn mình, - nếu để chúng bắn anh thì ta đã là m phúc cho anh nhiá»u đấy.
Thế là ngà y lá»… thượng thá» của ngà i đại tá được tiến hà nh không có sá»± tham gia của bất kỳ thà nh viên nà o trong gia đình BuênÄ‘ya. Lá»… mừng nà y đã ngẫu nhiên trùng vá»›i tuần lá»… há»™i giả trang Cacnavan nhÆ°ng không má»™t ai có thể cởi bá» cho đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya cái ý nghÄ© dai dẳng cho rằng sá»± trùng hợp ấy cÅ©ng đã được chÃnh phủ dá»± tÃnh trÆ°á»›c để là m cho lá»i bắng bổ đó cà ng thêm thô bạo. Từ xưởng kim hoà n vắng lặng, ngà i nghe các bản hà nh khúc hùng dÅ©ng, nghe hăm mốt loạt đại bác nổ, nghe những hồi chuông vang lên bản thánh ca tạ ân, và nghe má»™t và i câu trong cái bà i diá»…n văn Ä‘á»c trÆ°á»›c nhà mình khi há» lấy tên ngà i đặt cho má»™t Ä‘Æ°á»ng phố. Khi mắt ngà i nhoè nÆ°á»›c mắt, thứ nÆ°á»›c mắt tủi há»n, thứ nÆ°á»›c mắt căm giáºn và lần đầu tiên kể từ khi chịu thất bại đến nay, ngà i cảm thấy Ä‘au khổ vì không còn chà cái thế và sức bạt núi thá»i trai trẻ để mở má»™t cuá»™c chiến đẫm máu đặng quét sạch chế Ä‘á»™ Bảo hoà ng. Giữa lúc những tiếng ồn vui vang vá»ng của ngà y há»™i chÆ°a dứt thì Ucsula gõ cá»a xưởng kim hoà n.
- Ãừng là m phiá»n nữa, - ngà i nói. - Ta Ä‘ang báºn.
- Mở cá»a mau, - vá»›i giá»ng nói thÆ°á»ng ngà y, cụ đòi mở. - Việc nà y chẳng can dá»± gì vá»›i ngà y há»™i đâu.
Thế là đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya mở then cá»a và ngà i thấy ở trÆ°á»›c cá»a mÆ°á»i bảy ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông hoà n toà n khác nhau, từ vóc dáng đến mà u da, nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u mang vẻ cô Ä‘Æ¡n mà qua đó ở bất cứ xó xỉnh nà o trên mặt đất nà y ngÆ°á»i ta Ä‘á»u có thể nháºn ra há» là anh em. Ãó là những ngÆ°á»i con trai của ngà i. Không há» bảo nhau, cÅ©ng không há» quen nhau, hỠđã đến đây từ những xó xỉnh hẻo lánh nhất của vùng duyên hải Ä‘ang rá»™n rà ng trong ngà y há»™i náo nhiệt. Tất cả Ä‘á»u tá»± hà o mang tên Aurêlianô kèm vá»›i tên há» của mẹ mình. Trong ba ngà y ở lại nhà đại tá, để là m hà i lòng Ucsula và khiến PhecnanÄ‘a phải ngạc nhiên, đôi lúc há» gây ra những vụ ẩu đả. Amaranta lục tìm trong đống giấy tá» cÅ© cuốn sổ tay trong đó Ucsula đã tá»± tay ghi lại tên, ngà y tháng năm sinh, ngà y đặt tên của tất cả và bà chỉ cho từng ngÆ°á»i phòng ở hiện tại thuá»™c vá» mình. Danh sách ấy cho phép nhá»› lại hai mÆ°Æ¡i năm chiến tranh. Vá»›i danh sách nà y ngÆ°á»i ta có thể dá»±ng lại những hà nh trình ban đêm của đại tá, kể từ buổi sáng sá»›m chà ng Ä‘i khá»i là ng Macônđô dẫn đầu hai mÆ°Æ¡i mốt chà ng thanh niên để gia nháºp má»™t cuá»™c khởi nghÄ©a đầy ảo tưởng, cho đến lần cuối cùng trở vá» mình lẩn trong chiếc áo khoác bê bết máu khô. Aurêlianô Sêgunđô không bá» lỡ dịp chúc mừng các ông chú mình bằng việc ồn Ä© mở tiệc vui gồm rượu sâm banh và đà n phong cầm và tiệc vui nà y ồn Ä© vui nhá»™n đến mức được liệt hạng hay hÆ¡n cả vÅ© há»™i Cacnavan không thà nh vì trùng vá»›i lá»… thượng thá» của đại tá do chÃnh phủ tổ chức. Há» Ä‘áºp vỡ má»™t ná»a số cốc tách, xéo nát cả các vÆ°á»n hoa để Ä‘uổi theo má»™t chú bê non. Há» bắn súng để giết gà , buá»™c Amaranta phải nhảy những Ä‘iệu van buồn của Piêtrô Crêspi, dá»— ngon dá»— ngá»t Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp để cô mặc quần Ä‘Ã n ông leo cá»™t mỡ, rồi thả má»™t chú lợn bôi dà y mỡ chạy trên hà nh lang và con lợn nà y đã húc ngã PhecnanÄ‘a. NhÆ°ng không má»™t ai ca thán những trò nghịch ngợm quá trá»›n ấy, bởi vì ngôi nhà rung lên nhÆ° má»™t tráºn Ä‘á»™ng đất trÆ°á»›c trò vui trong đó sức khoẻ cÆ°á»ng tráng của con ngÆ°á»i được trà n ra. Ãại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, vốn lúc đầu tiếp há» há» hững và tháºm chà còn hồ nghi má»™t số ngÆ°á»i có quan hệ máu thịt vá»›i mình, đã cùng vui vá»›i niá»m vui sôi nổi của há» và trÆ°á»›c khi há» ra Ä‘i ngà i đã tặng má»—i nhá»i má»™t con cá và ng. Ngay đến cả Hôsê AccaÄ‘iô Sêgunđô vốn ngạo Ä‘á»i, cÅ©ng hiến cho bá»n há» má»™t buổi chiá»u chÆ¡i gà chá»i mà tà nữa gây ra tai nạn, vì má»™t số trong số mÆ°á»i bảy anh em Aurêlianô nà y vốn là những tay sà nh sá»i trong các sởi thi gà chá»i, do đó má»›i thoáng nhìn cú đá đầu tiên hỠđã láºp tức phát hiện ra những thủ Ä‘oạn ma quái của cha Antôniô Isaben. Aurêlianô Sêgunđô, đứng xem những ngÆ°á»i anh em cùng chung má»™t bát máu sôi nổi chÆ¡i những trò vui vô táºn đầy lý thú, đã quyết định má»i má»i ngÆ°á»i ở lại là m việc vá»›i mình. NgÆ°á»i duy nhất chấp nháºn lá»i má»i là Aurêlianô Tristê, má»™t thanh niên lai Ä‘en lá»±c lưỡng vốn kế thừa được nhiệt tình hăng say và lòng ham tìm tòi khám phá của ông ná»™i, ngÆ°á»i từng nếm trải đủ má»i gian truân ở khắp ná»›i, do đó anh cho rằng mình sống ở đâu cÅ©ng váºy. Những ngÆ°á»i khác mặc dù vẫn còn chÆ°a vợ, đã tá»± quyết định lấy váºn mệnh của mình. Tất cả Ä‘á»u là thợ thủ công thạo nghá», Ä‘á»u là trụ cá»™t của gia đình, Ä‘á»u là dân hiá»n là nh. Ngà y thứ tÆ° Lá»… tro, trÆ°á»›c khi má»—i ngÆ°á»i má»™t ngả Ä‘i khắp vùng duyên hải, Amaranta tìm má»i cách để há» mặc quần áo đẹp ngà y chủ nháºt và đưa bà đi nhà thá». ThÃch thú hÆ¡n là sùng tÃn, hỠđã để cho mình bị cuốn và o táºn nÆ¡i là m lá»… kiên tin. ChÃnh tại đây cha Antôniô Isaben đã lấy tro vạch má»™t chữ tháºp lên trán từng ngÆ°á»i. VỠđến nhà , ngÆ°á»i nhá» tuổi nhất muốn lau trán đã phát hiện ra vết tro không thể rá»a sạch được, rồi ngay sau đó, cáºu phát hiện ra vết tro của các anh cáºu cÅ©ng không thể rá»a sạch được. Há» thá» lấy nÆ°á»›c xà phòng, rồi lấy đất và bã cá», rồi lấy đá kỳ và dung dịch kiá»m, vẫn không tà i nà o xoá được chữ tháºp trên trán mình. Trái lại, Amaranta và những ngÆ°á»i khác Ä‘i dá»± lá»… mixa Ä‘á»u dá»… dà ng chùi sạch chữ tháºp ấy trên trán mình. "Chúng ra Ä‘i nhÆ° váºy cà ng tốt", - Ucsula nói, - "Từ đây trở Ä‘i không má»™t ai có thể nhầm lẫn chúng". HỠồn Ä© ra Ä‘i trong tiếng pháo và âm nhạc Ä‘Æ°a tiá»…n, và để lại cảm giác rằng dòng há» BuênÄ‘ya đã gieo giống ở khắp má»i nÆ¡i cho muôn Ä‘á»i. Aurêlianô Tristê, vá»›i chữ tháºp xám mà u tro trên trán, đã láºp ở ngoà i bìa là ng má»™t nhà máy là m nÆ°á»›c đá mà Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya từng mÆ¡ thấy trong những Ä‘am mê sáng tạo của cụ.
Ở được mấy tháng, nghÄ©a là khi đã là ngÆ°á»i quen thuá»™c và được má»i ngÆ°á»i trá»ng nể, Aurêlianô Tristê Ä‘i tìm má»™t ngôi nhà để Ä‘Æ°a mẹ và cô em gái chÆ°a chồng (vốn không phải là con gái ngà i đại tá) đến ở vá»›i mình và anh thÃch ngôi nhà cổ lá»— dÆ°á»ng nhÆ° bá» hoang ở phố gần quảng trÆ°á»ng. Anh há»i ai là chủ ngôi nhà ấy. Có ngÆ°á»i bảo anh rằng đó là nhà vô chủ, rằng trÆ°á»›c đây có má»™t bà goá cô Ä‘Æ¡n chuyên ăn đất và vôi tÆ°á»ng để sống đã ở ngôi nhà nà y và rằng trong những năm cuối Ä‘á»i, ngÆ°á»i ta chỉ hai lần nhìn thấy bà ra Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»™i má»™t chiếc mÅ© gà i nhiá»u bông hoa giả nhá» li ti và đi đôi già y cÅ© mà u bạc khi bà đi ngang qua quảng trÆ°á»ng để đến bÆ°u Ä‘iện gá»i thÆ° cho đức Giám mục. NgÆ°á»i ta bảo anh rằng ngÆ°á»i bạn gái duy nhất của bà là má»™t ngÆ°á»i ở gái rất ác vẫn thÆ°á»ng giết chó, giết mèo và bất kỳ con váºt nà o dám bén mảng và o nhà , rồi vất xác chúng ra giữa Ä‘Æ°á»ng cái khiến cả là ng ngá»™t ngạt trong mtù hôi xác con váºt thối rữa. Kể từ Ä‘á»™ mặt trá»i sấy khô bá»™ da con váºt cuối cùng bị ném ra giữa Ä‘Æ°á»ng cái đến nay đã trải qua má»™t thá»i gian rất dà i, đến mức cả là ng thống nhất cho rằng bà chủ và ngÆ°á»i ở gái đã chết từ trÆ°á»›c khi chiến tranh kết thúc rất lâu, và nói rằng ngôi nhà vẫn còn đứng vững được là vì trong nhiá»u năm gần đây chÆ°a há» có má»™t cÆ¡n lốc cÅ©ng nhÆ° chÆ°a có mùa đông ác nghiệt nà o, các bản lá» cá»a đã rá»i rã hết vì gỉ; những cánh cá»a hầu nhÆ° vẫn đứng yên được là nhá» mạng nhện giăng chằng chịt, các cá»a sổ vẫn bám và o nhau nhá» có hÆ¡i ẩm; ná»n nhà nứt nẻ hết bởi cá» và hoa dại má»c um tùm, và những kẽ nẻ nà y là nÆ¡i để thằn lằn và đủ loại con váºt ghê tởm là m tổ, tất cả những thứ đó dÆ°á»ng nhÆ° cùng phụ hoạ nói lên rằng tại ngôi nhà nà y Ãt nhất là từ ná»a thế ká»· nay không có ai sinh sống. Aurêlianô Tristê, vốn thÃch mạo hiểm, không cần thêm nhiá»u bằng chứng. Anh lấy vai khẽ ẩy cá»a chÃnh, thế là cái khung cá»a gá»— đã má»t bá»—ng đổ xuống không há» gây tiếng Ä‘á»™ng trong má»™t tráºn mÆ°a bụi và *** má»t. Aurêlianô Tristê đứng yên ở báºc cá»a đợi cho đến khi luồng bụi mù mịt bay Ä‘i hết, và láºp tức anh nhìn thấy ngay ở giữa phòng khách có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà gầy guá»™c, vẫn ăn mặc theo mốt thế ká»· trÆ°á»›c, trên cái đầu trá»c vẫn còn vÆ°Æ¡ng má»™t và i má»› tóc hung, đôi mắt to vừa tắt Ä‘i những tia sáng hy vá»ng vẫn còn đẹp, và da mặt nhăn nhúm lại bởi ná»—i cô Ä‘Æ¡n chua xót. Ãang hoảng hốt trÆ°á»›c hình ảnh của con ngÆ°á»i đã thuá»™c vá» má»™t thế giá»›i khác, Aurêlianô Tristê hầu nhÆ° vẫn chÆ°a hay rằng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy Ä‘ang chÄ©a nòng khẩu súng lục cÅ© vá» phÃa mình ngắm bắn.
- Bà thứ lỗi cho, - anh khẽ nói.
Bà ta đứng yên ngay giữa phòng khách mù mịt bụi, chăm chú quan sát ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông to lá»›n có tấm lÆ°ng vuông vức, trên trán xăm bức hình cây Thánh giá mà u xám tro, và qua là n bụi mù mịt nà y bà lại thấy. anh trong má»™t là n sÆ°Æ¡ng má» thuá»™c má»™t thá»i khác, khoác chéo ngá»±c má»™t khẩu súng săn hai nòng và tay xách má»™t xâu thá».
- Trá»i Æ¡i? Vì tình yêu thÆ°Æ¡ng của Thượng đế, - bà ta khẽ thốt lên, - có lẽ nà o giỠđây anh lại trở vá» vá»›i em bằng ký ức nà y?
- Thưa bà , cháu muốn thuê ngôi nhà nà y ạ, - Aurêlianô Tristê nói.
Thế là ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà giÆ°Æ¡ng khẩu súng lên, nhắm thẳng và o chữ tháºp mà u tro ở trán anh, rồi lên đạn má»™t cách kiên quyết.
- Xéo ngay? - bà ra lệnh.
Ãêm ấy, trong lúc ăn tối, Aurêlianô Tristê kể lại câu chuyện nà y cho cả nhà nghe, Ucsula báºt khóc nức nở. "Lạy Thượng đế thánh thần?", hai tay ôm lấy đầu, cụ thốt lên, "Nó vẫn sống Æ°".
Thá»i gian, chiến tranh, những ná»—i bất hạnh thÆ°á»ng ngà y nhiá»u vô kể đã khiến cụ quên khuấy Rêbêca. NgÆ°á»i duy nhất không lúc nà o không ý thức rằng Rêbêca vẫn còn sống là Amaranta già nua và ương bÆ°á»›ng. Amaranta nghÄ© đến Rêbêca và o lúc trá»i sáng khi cÆ¡n băng giá của trái tim đánh thức bà dáºy trên chiếc giÆ°á»ng cô Ä‘Æ¡n, rồi nghÄ© đến Rêbêca khi bà xoa xà phòng lên bá»™ vú teo và cái bụng nhăn nheo, khi bà mặc đồ lót của tuổi già , và khi bà thay tấm băng Ä‘en trên bà n tay mà bà đã tá»± mình nhúng và o bếp Ä‘ang rá»±c than hồng để trừng trị mình.
Amaranta nghÄ© tá»›i Rêbêca và o tất cả má»i giá», dù ngủ hay thức, dù vui hay buồn, bởi vì ná»—i cô Ä‘Æ¡n đã buá»™c bà phải lá»±a chá»n những kỉ niệm, phải đất bá» hà ng đống rác rưởi buồn nhá»› của cuá»™c Ä‘á»i đã dồn tụ lại trong trái tim mình, và mặt khác đã thanh lá»c, đã nâng cao, đã vÄ©nh hằng hoá những kỉ niệm khác, những kỉ niệm chua chát nhất của Ä‘á»i mình. Qua bà , Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp biết được sá»± tồn tại của Rêbêca. Cứ má»—i báºn há» Ä‘i qua ngôi nhà rách nát, bà kể cho cô cháu nghe vá» má»™t sá»± kiện nhà m chán, hay má»™t câu chuyện ngụ ngôn tục tÄ©u, rồi thông qua hình thức nà y cố là m cho cô cháu chia sẻ vá»›i mình ná»—i háºn thù đã nguá»™i Ä‘i và do đó cố kéo dà i nó cho đến khi chết. NhÆ°ng bà đã không thá»±c hiện được các má»±c Ä‘Ãch của mình, bởi vì Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp hoà n toà n ngây thÆ¡ trÆ°á»›c má»i thứ tình cảm dá»… xúc Ä‘á»™ng và hÆ¡n nữa cÅ©ng dá»ng dÆ°ng trÆ°á»›c những tình cảm quá Æ° xa xôi đối vá»›i mình. Trái lại, Ucsula, ngÆ°á»i từng chịu Ä‘á»±ng sá»± dằn vặt khác hẳn vá»›i sá»± dằn vặt của Amaranta, đã nhá»› tá»›i Rêbêca trong má»™t kà ức thanh sạch hÆ¡n, bởi vì hình ảnh má»™t con bé đáng thÆ°Æ¡ng được ngÆ°á»i ta mang đến nhà cùng vá»›i tải hà i cất của cha mẹ nó dã chiến thắng đòn trừng phạt mà cụ thá»±c hiện để không công nháºn nó là thà nh viên của gia đình mình. Aurêlianô Sêgunđô quyết định cần phải Ä‘Æ°a bà vá» nhà để chăm nom, nhÆ°ng thiện chà của anh bị thất bại vì tÃnh cố chấp của Rêbêca, ngÆ°á»i đã đổi bao năm tháng Ä‘au thÆ°Æ¡ng và nghèo túng để già nh lấy quyá»n an hưởng trong cô Ä‘Æ¡n, và đã không sẵn lòng từ bá» nó để đổi lấy má»™t tuổi già vui vẻ trong những niá»m vui giả tạo của cuá»™c Ä‘á»i lầm than hà ng ngà y.
Tháng hai, khi mÆ°á»i sáu ngÆ°á»i con trai của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya trở lại nhà và trong lúc cuá»™c vui Ä‘ang náo nhiệt Aurêlianô Tristê đã nói vá»›i há» vá» Rêbêca và chỉ trong ná»a ngà y, bá»n hỠđã khôi phục lại diện mạo ngôi nhà , thay cá»a và cá»a sổ, quét vôi bức tÆ°á»ng mặt tiá»n, chống đỡ các bức tÆ°á»ng khác và láng xi măng lại ná»n nhà . Há» là m tất cả ở nhà ngoà i nhÆ°ng không được phép sá»a sang ở nhà trong. Rêbêca không há» ló mặt ra đến cá»a. Bà để cho há» là m xong công việc sá»a sang nhà cá»a ồn Ä© ấy, sau đó bà tÃnh công và bảo ArhêniÄ‘a, bà hầu già vẫn ở vá»›i bà , mang ra cho há» má»™t nắm tiá»n, thứ tiá»n đã bị cấm lÆ°u hà nh từ cuá»™c chiến tranh cuối cùng nhÆ°ng Rêbêca cứ Ä‘inh mình tin rằng chúng vẫn còn tiêu được. Ãó là lúc bà biết được sá»± xa lánh cuá»™c Ä‘á»i thá»±c của mình đã Ä‘i đến đâu và bà hiểu rằng trong lúc mình còn má»™t hÆ¡i thở thì tháºt khó có thể tách mình ra khá»i sá»± tá»± giam hãm má»™t cách cố chấp trong ngôi nhà cô Ä‘Æ¡n nà y.
Trong chuyến viếng thăm Macônđô lần thứ hai của các con trai đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, có má»™t ngÆ°á»i đã ở lại là m việc vá»›i Aurêlianô Tristê. Anh ta tên là Aurêlianô Xêntênô. Ãó là má»™t trong số những ngÆ°á»i đầu tiên tìm đến nhà để được đặt tên. Ucsula và Amaranta nháºn ra anh ngay vì chỉ trong Ãt giá» anh đã là m vỡ không biết bao nhiêu đồ dá»… vỡ khi anh đụng và o. Thá»i gian đã là m giảm Ä‘i sức phát triển cÆ¡ thể lúc ban đầu của anh và giỠđây anh là ngÆ°á»i có tầm vóc trung bình, ngÆ°á»i đầy sẹo Ä‘áºu là o, nhÆ°ng khả năng Ä‘áºp phá của anh vẫn nguyên nhÆ° cÅ©. Nhiá»u bát Ä‘Ä©a đã vỡ, ngay cả khi anh chÆ°a đụng phải chúng. PhecnanÄ‘a phải vá»™i và ng chá»n mua cho anh má»™t bá»™ đồ ăn bằng hợp kim để anh khá»i Ä‘áºp vỡ nốt những bá»™ đồ sứ đắt tiá»n của nà ng. Ngay cả những bát Ä‘Ä©a bằng kim loại nà y chỉ trong Ãt ngà y cÅ©ng đã cái thì sứt mẻ, cái thì méo mó. NhÆ°ng ngoà i táºt hay là m vỡ bát Ä‘Ä©a vô phÆ°Æ¡ng khắc phục ấy ra, anh là ngÆ°á»i chân thà nh rất má»±c đến mức ngay láºp tức anh được má»i ngÆ°á»i tin yêu và là ngÆ°á»i là m việc rất khoẻ. Chỉ trong thá»i gian ngắn, bằng sức lá»±c của mình anh đã là m cho việc sản xuất nÆ°á»›c đá phát triển vượt quá nhu cầu thị trÆ°á»ng địa phÆ°Æ¡ng. Và do đó Aurêlianô Tristê nghÄ© đến khả năng phải mở rá»™ng kinh doanh nÆ°á»›c đá sang các là ng khác thuá»™c vùng đầm lầy. Äó là lúc anh thai nghén bÆ°á»›c ngoặt quyết định không chỉ có ý nghÄ©a đôi vá»›i việc hiện đại hoá nhà máy của mình mà còn có ý nghÄ©a đôi vá»›i sá»± nghiệp là m cho Macônđô gắn bó vá»›i phần còn lại của thế giá»›i.
- Cần phải mở Ä‘Æ°á»ng xe lá»a đến táºn đây, - anh nói.
Ãó là lần đầu tiên ở Macônđô được nghe cái từ ấy. Ãứng trÆ°á»›c bản vẽ do Aurêlianô Tristê vạch ra, và nó là bản vẽ thừa kế trá»±c tiếp những sÆ¡ đồ mà cụ Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya đã minh hoạ cho kế hoạch sá» dụng năng lượng mặt trá»i trong chiến tranh, Ucsula cà ng khẳng định cảm giác của mình vá» thá»i gian Ä‘ang quay vòng tròn. NhÆ°ng khác hẳn vá»›i ông ná»™i mình, Aurêlianô Tristê không mất ngủ, không biếng ăn, không hay cáu giáºn thất thÆ°á»ng khiến ngÆ°á»i khác phải khổ tâm, mà trái lại anh hình dung rõ rà ng các kế hoạch, thấy chúng hiện ra nhÆ° những khả năng trá»±c tiếp, anh đặt những con tÃnh rà nh mạch vá» những tốn kém và những thá»i hạn xây dá»±ng rồi cứ thế anh tÃnh kỹ cà ng không hỠđể lá»t má»™t khe hở đáng tiếc nà o.
Aurêlianô Sêgunđô, ngÆ°á»i dÆ°á»ng nhÆ° có thói không biết lo xa vốn thừa kế được từ cụ cố ná»™i và tÃnh nết nà y lại không có ở đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, đã tung tiá»n ra má»™t cách nông nổi để là m Ä‘Æ°á»ng xe lá»a nhÆ° trÆ°á»›c đây đã tung tiá»n cho ngÆ°á»i anh mình là m Ä‘Æ°á»ng thuá»· thất bại. Aurêlianô Tristê xem lịch rồi ngà y thứ tÆ° tiếp đó đã lên Ä‘Æ°á»ng để kịp trở vá» sau mùa mÆ°a. Từ dạo anh Ä‘i không há» có tin tức gì hÆ¡n. Aurêlianô Xêntênô, sau khi đã là m cho sản phẩm nÆ°á»›c đá quá Æ° thừa mứa bắt đầu thá» là m nÆ°á»›c đá trên cÆ¡ sở nÆ°á»›c hoa quả thay cho nÆ°á»›c lã, và thế là do không biết và không có ý định anh đã tìm được nguyên tắc cÆ¡ bản để là m kem và bằng hình thức nà y anh nghÄ© đến việc thay đổi phÆ°Æ¡ng thức sản xuất của má»™t nhà máy mà anh Ä‘oán rằng sẽ thuá»™c vá» mình, bởi vì ngÆ°á»i anh vẫn chÆ°a để lá»™ dấu hiệu sẽ trở vá» sau khi đã qua Ä‘i má»™t mùa mÆ°a, lại qua Ä‘i tiếp má»™t mùa hè. Tuy nhiên, và o đầu má»™t mùa đông nữa, có má»™t bà giặt rÅ© quần áo ở ngoà i sông Ä‘ang lúc oi bức nhất, đã chạy ngang qua con Ä‘Æ°á»ng trung tâm, vừa chạy vừa há»›t hải kêu toáng lên trong trạng thái tâm hồn hoà n toà n bị kÃch Ä‘á»™ng:
- Là ng nÆ°á»›c Æ¡i! - bà ta kêu. - Má»™t con quái váºt khủng khiếp giống nhÆ° cái nhà bếp kéo theo cả má»™t là ng Ä‘ang đến kia kìa?
Trong lúc ấy, cả là ng rùng mình trÆ°á»›c tiếng còi huýt dà i vang Ä‘á»™ng và tiếng thở xình xịch nặng nhá»c của đầu máy xe lá»a. Những tuần lá»… trÆ°á»›c đây, dân là ng đã nhìn thấy các Ä‘á»™i công nhân Ä‘ang đặt tà vẹt và kéo Ä‘Æ°á»ng ray nhÆ°ng không má»™t ai để ý, bởi vì há» nghÄ© rằng đó chẳng qua là má»™t trò ảo thuáºt má»›i của những ngÆ°á»i digan trở lại vá»›i kèn và lục lặc thi nhau thổi và gõ để quảng cáo cho những phát minh kỳ tà i của các báºc thông thái ngÆ°á»i Giêrudalem. NhÆ°ng khi đã hoà n hồn trÆ°á»›c tiếng còi và tiếng xình xịch của đầu máy xe lá»a, toà n thể dân cÆ° thị trấn Macônđô đổ ra Ä‘Æ°á»ng và há» nhìn thấy Aurêlianô Tristê từ trên đầu máy xe lá»a vẫy chà o mình, há» hà o hứng nhìn con tà u cắm đầy hoa trên các thà nh cá»a sổ, lần đầu tiên đến được thị trấn Macônđô sau tám tháng cháºm trá»…. Con tà u mà u và ng thÆ¡ ngây có lẽ sẽ mang đến cho Macônđô biết bao Ä‘iá»u không chắc chắn và những Ä‘iá»u sáng tá», biết bao lá»i phỉnh nịnh và ná»—i bất hạnh, biết bao biến Ä‘á»™ng, Ä‘au khổ và nhá»› mong.
Chú thÃch:
(1) Một thứ đà n phong cầm cổ xưa.
Last edited by quykiemtu; 06-01-2009 at 10:09 AM.
|
02-09-2008, 02:33 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 12
Ngỡ ngà ng trÆ°á»›c bao nhiêu là phát minh diệu kỳ, dân Macônđô chẳng còn biết khởi sá»± thán phục từ đâu. NgÆ°á»i ta thức cả đêm ngắm nhìn những bóng đèn Ä‘iện được thắp sáng nhá» chiếc máy phát do Aurêlianô Tristê mang vá» sau chuyến du hà nh bằng tà u hoả lần thứ hai, và phải mất nhiá»u ngà y ngÆ°á»i ta má»›i quen được vá»›i cái tiếng ấm ầm của nó.
NgÆ°á»i ta phẫn ná»™ trÆ°á»›c những hình ảnh sống Ä‘á»™ng mà tay lái buôn già u có đông Brunô Crêspi Ä‘em chiếu ở rạp hát có cái cá»a tá» vò bán vé, bởi lẽ má»™t nhân váºt đã chết và bị Ä‘em chôn trong má»™t bá»™ phim và có kẻ nhá» nÆ°á»›c mắt xót thÆ°Æ¡ng, lại sống lại và trở thà nh ngÆ°á»i A-ráºp trong má»™t bá»™ phim khác. Ãám đông dân chúng đã bá» ra hai xentavôt để chia sẻ ná»—i trầm luân của các nhân váºt không thể chịu được cái trò dối trá chÆ°a từng có ấy và bá» ra vá». Theo yêu cầu của đông Brunô Crêspi, thị trưởng bèn ra cáo thị giải thÃch rằng phim ảnh là má»™t thứ sản phẩm tưởng tượng mà công chúng không đáng phải bá»±c mình nhÆ° váºy. TrÆ°á»›c những lá»i giải thÃch ngán ngẩm đó, nhiá»u ngÆ°á»i cho rằng hỠđã là nạn nhân của cái trò quỉ quái má»›i của bá»n digan, và quyết định không trở lại rạp chiếu bóng nữa, vì nghÄ© rằng mình đã có quá nhiá»u ná»—i Ä‘au khổ rồi do đó chẳng phải hoà i hÆ¡i Ä‘i thÆ°Æ¡ng khóc cho những ná»—i bất hạnh vá» vÄ©nh của những nhân váºt tưởng tượng. Chuyện cÅ©ng xảy ra nhÆ° váºy đối vá»›i những chiếc máy hát mà các cô gái là ng chÆ¡i thÆ°á»ng mang theo thay cho chiếc Ä‘Ã n cổ lá»— sÄ©, và có má»™t thá»i đã là m thiệt hại ghê gá»›m đến quyá»n lợi của các ban nhạc. Thoạt đầu, sá»± tò mò đã là m tăng thêm đám khách hà ng ở khu phố cấm, đến mức các bà quyá»n quà cÅ©ng cải trang thà nh dân thÆ°á»ng để đến nhìn táºn mắt cái tân kỳ của chiếc máy hát. NhÆ°ng cà ng quan sát kỹ, ngÆ°á»i ta cà ng nhanh chóng Ä‘i đến kết luáºn rằng đây chẳng phải là trò ma thuáºt gì nhÆ° ngÆ°á»i ta tưởng và nhÆ° các cô gái là ng chÆ¡i vẫn nói, mà chỉ là má»™t thứ thủ thuáºt máy móc không thể so sánh được vá»›i má»™t ban nhạc là thứ gây xúc Ä‘á»™ng, già u tÃnh ngÆ°á»i và chứa Ä‘á»±ng biết bao sá»± tháºt hà ng ngà y. Sá»± vỡ má»™ng tháºt là ghê gá»›m đến ná»—i khi máy hát trở nên phổ biến ở từng nhà nó vẫn không phải là công cụ giải trà của ngÆ°á»i lá»›n, mà chỉ để cho trẻ con tháo lắp nghịch chÆ¡i. Trái lại khi có ngÆ°á»i được dịp chứng kiến cái kỳ diệu có thá»±c của chiếc máy Ä‘iện thoại đặt ở ngoà i ga xe lá»a, vì nó cÅ©ng có chiếc tay quay nên trông nhÆ° má»™t chiếc máy hát thô sÆ¡, thì ngay cả đến những ngÆ°á»i mạnh bạo nhất cÅ©ng phải run sợ. DÆ°á»ng nhÆ° Thượng đế đã quyết định thá» thách má»i khả năng kinh ngạc của con ngÆ°á»i và giữ dân chúng Macônđô trong tâm trạng nghiêng ngả giữa vui và buồn, tin và ngá», tháºm chà đến mức không ai biết được Ä‘Ãch xác đâu là giá»›i hạn của thá»±c tế. Ãó là má»™t má»› bòng bong trá»™n lẫn giữa sá»± tháºt và ảo ảnh từng là m cho cái bóng ma Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya phải sống lại đứng ngồi không yên dÆ°á»›i bóng cây dẻ và buá»™c cụ phải Ä‘i Ä‘i lại lại trong nhà ngay cả khi trá»i đã sáng bạch. Từ ngà y con Ä‘Æ°á»ng sắt được chÃnh thức khánh thà nh và tà u bắt đầu Ä‘á»— lại Ä‘á»u đặn và o lúc mÆ°á»i má»™t giá» trÆ°a thứ tÆ° hà ng tuần, và má»™t nhà ga thô sÆ¡ bằng gá»— trong phòng có bà n viết có máy Ä‘iện thoại và má»™t cái cá»a tò vò là m nÆ¡i bán vé được dá»±ng lên, khi ấy ngÆ°á»i ta thấy ở Macônđô có những đám Ä‘Ã n ông và đà n bà đi Ä‘i lại lại ngoà i Ä‘Æ°á»ng cố là m ra vẻ bình thÆ°á»ng, nhÆ°ng thá»±c ra há» có vẻ nhÆ° những ngÆ°á»i là m xiếc. ở má»™t là ng đã từng biết rõ những mánh khoé của bá»n digan thì tÆ°Æ¡ng lai chẳng tất đẹp gì đối vá»›i những anh là m xiếc bán thuốc dẫu có bẻm mép đấy nhÆ°ng đến cuối tuần cÅ©ng chỉ trông và o chiếc nồi kêu boong boong và những bữa ăn chỉ đủ cứu vá»›t linh hồn, nhÆ°ng há» lại được lợi to khi loè những kẻ cả tin vì mệt má»i hay vì ngây thÆ¡. Trong số những anh chà ng há» xiếc quần chẽn, ủng cao, mÅ© cao su, kÃnh gá»ng sắt, mắt mà u nâu trông nhÆ° những chú gà trống tất mã, có má»™t ngÆ°á»i trong số những ngÆ°á»i thứ tÆ° nà o cÅ©ng đến Macônđô và ăn trÆ°a ở nhà BuênÄ‘ya, đó là ngà i HÆ¡cbÆ¡c béo lùn luôn luôn tÆ°Æ¡i cÆ°á»i.
Chẳng ai nháºn ra ông ta ngồi ở bà n ăn khi ông ta còn chÆ°a chén sạch cả nải chuối. Aurêlianô Sêgunđô ngẫu nhiên gặp ông ta Ä‘ang còn cà u nhà u chá»i bá»›i bằng má»™t thứ tiếng Tây Ban Nha ngượng nghịu vì không kiếm được má»™t phòng riêng ở khách sạn Giacôp, và thế là anh đã dẫn vị khách vá» nhà nhÆ° vẫn thÆ°á»ng là m đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i lạ khác. Ông ta có má»™t gánh hà ng bán bóng thám không từng mang Ä‘i khắp nÆ¡i thu những món lãi kếch xù, nhÆ°ng lại không câu được khách ở Macônđô, bởi vì dân ở đây coi đó là má»™t trò lạc háºu sau khi há» từng nhìn thấy và đi thá» những chiếc thảm bay của dân gian. Vì váºy ông ta sẽ ra Ä‘i và o chuyến tà u sắp tá»›i. Khi gia chủ cho ngÆ°á»i mang đến nải chuối chÃn trứng cuốc đầu tiên vẫn thÆ°á»ng được treo lủng lẳng ở phòng ăn, ngÆ°á»i khách há» hững bẻ má»™t quả. Ông ta cứ vừa ăn vừa nói, vừa nhấm nháp vừa nhai tóp tép, giống nhÆ° Ä‘iệu bá»™ của má»™t nhà thông thái đãng trà hÆ¡n là của kẻ phà m ăn, và khi chén xong nải thứ nhất, ông ta bèn gá»i thêm nải nữa. Lúc đó, ông ta mở túi đồ nghá» luôn mang bên ngÆ°á»i lấy ra má»™t bá»c Ä‘á»±ng dụng cụ quang há»c. Rồi vá»›i vẻ tháºn trá»ng của má»™t tay buôn kim cÆ°Æ¡ng, ông ta xem xét tỉ mỉ quả chuối, cắt ra từng miếng bằng má»™t con dao đặc biệt rồi Ä‘em cân bằng cân tiểu ly, xong lại tÃnh Ä‘Æ°á»ng kÃnh của từng miếng bằng chiếc máy Ä‘o của những ngÆ°á»i lái súng. Tiếp đó ông ta lại lục ra hết dụng cụ nà y đến dụng cụ khác, chiếc thì Ä‘o nhiệt Ä‘á»™, chiếc thì Ä‘o Ä‘á»™ ẩm không khÃ, chiếc thì Ä‘o cÆ°á»ng Ä‘á»™ ánh sáng. Tháºt là má»™t nghi thức kỳ quái, là m cho cÅ©ng phải vừa ăn vừa thấp thá»m trông đợi ngà i HÆ¡cbÆ¡c nói mấy lá»i gì đó, nhÆ°ng ông ta không nói gì khả dÄ© cho thấy ý đồ của mình.
Và o những ngà y sau đó, ngÆ°á»i ta thấy ngà i HÆ¡cbÆ¡c mang theo vợt và giá» Ä‘i bắt bÆ°á»›m ở các vùng xung quanh thị trấn. Ãến thứ tÆ°, má»™t nhóm gồm các kỹ sÆ° nông nghiệp, thuá»· lợi, các nhà đồ bản và đo đạc đến khảo sát hà ng tuần liá»n ở chÃnh những khu vá»±c mà HÆ¡cbÆ¡c từng đến bắt bÆ°á»›m. Sau đó ngà i Giăc Brao đến trên má»™t toa tà u riêng nối thêm và o Ä‘oà n tà u hoả mà u và ng; và nó là toa đặc biệt vì sà n và thà nh dát bạc, ghế đệm bá»c nhung, trấn lợp thuá»· tinh mà u xanh. CÅ©ng trên chuyến tà u đặc biệt nà y, lăng xăng xung quanh ngà i Giăc Brao còn có các vị trạng sÆ° long trá»ng trong những chiếc áo thụng Ä‘en, má»™t thá»i đã bám theo đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya ở khắp nÆ¡i. Việc nà y là m cho dân là ng nghÄ© rằng các kỹ sÆ° nông nghiệp, thuá»· lợi, các nhà đồ bản và đo đạc, cÅ©ng nhÆ° ngà i HÆ¡cbÆ¡c vá»›i những quả bóng thám không và những chú bÆ°á»›m sặc sỡ sắc mà u, cùng ngà i Brao vá»›i toa tầu di Ä‘á»™ng và những con chó bécgiê dữ tợn hình nhÆ° báo hiệu má»™t cuá»™c chiến tranh.
Tuy nhiên ngÆ°á»i ta không có nhiá»u thá»i gian để suy nghÄ©, bởi vì những ngÆ°á»i dân nhạy cảm ở Macônđô chỉ vừa kịp há»i nhau xem trò quái quỉ gì Ä‘ang xảy ra thì cả thị trấn đã biến thà nh cái trại gồm những căn nhà bằng gá»—, mái lợp tôn của những ngÆ°á»i lạ mặt chẳng biết từ đâu đến trên những chuyến tà u hoả cháºt nÃch, ngÆ°á»i ta không chỉ ngồi trên các hà ng ghế, dÆ°á»›i sà n mà cả trên nóc toa. Ãám dân Gringô(1) nà y, vá» sau Ä‘em theo cả những bà vợ gầy gò thÆ°á»ng hay mặc đồ van má»ng và đội những chiếc mÅ© vải rá»™ng và nh, đã xây dá»±ng khu dân cÆ° riêng ở phÃa bên kia Ä‘Æ°á»ng tà u, dá»c Ä‘Æ°á»ng trồng cây pan ma, nhà nà o cÅ©ng là m cá»a sổ bằng lÆ°á»›i sắt, ngoà i hiên kê những chiếc bà n mà u trắng, trên sân thượng cắm những con quay gió hình chữ X và xung quanh nhà là những bãi cá» rá»™ng thả gà ri và gà tây. Cả khu là ng được rà o lại bằng những tấm lÆ°á»›i sắt, giống nhÆ° má»™t trại gà khổng lồ có mắc Ä‘iện mà và o những tháng đầu hè mát mẻ, sáng ra những Ä‘Ã n chim én bay Ä‘en cả bầu trá»i. Không ai biết rõ há» tìm kiếm cái gì, hoặc giả trên thá»±c tế há» chỉ là những ngÆ°á»i từ thiện và hỠđã gây nên má»™t sá»± rối loạn ghê gá»›m, còn hÆ¡n cả những gì do những ngÆ°á»i digan gây nên trÆ°á»›c đây, nhÆ°ng lại qua nhanh và có thể hiểu được. Do được phú những khả năng mà xÆ°a kia chỉ Chúa trá»i má»›i có, há» thay đổi cung cách mÆ°a, rút ngắn mùa thu hoạch, dá»i dòng sông sang phÃa đầu là ng bên kia, đằng sau khu nghÄ©a địa. CÅ©ng và o dịp đó há» xây hẳn má»™t chiếc lăng bằng bê tông thay cho nấm mồ cÅ© của Hôsê AccaÄ‘iô, để cho cái mùi thuốc súng của thi hà i không là m ô nhiá»…m dòng nÆ°á»›c. Ãể phục vụ cho những ngÆ°á»i lạ mặt không gia đình, há» biến khu phố nhá» của các cô gái là ng chÆ¡i thà nh má»™t thị trấn rá»™ng và đông đúc hÆ¡n. Rồi má»™t ngà y thứ tÆ° rá»±c rỡ kia, há» mang đến má»™t chuyến tà u chở đầy những gái là ng chÆ¡i tuyệt mỹ, những cô gái diêm dúa được huấn luyện vá»›i tà i nghệ không thể tưởng tượng nổi, và được chuẩn bị trÆ°á»›c đủ các loại phấn sáp và dụng cụ để khêu gợi những anh chà ng chÆ°a có kinh nghiệm hãy còn nhút nhát, e dè, thoả mãn những kẻ đầy dục vá»ng, và mua vui cho đủ loại ngÆ°á»i, cho những chà ng trai Ä‘á»™c thân. Khu phố Thổ NhÄ© Kỳ sang trá»ng hÆ¡n vá»›i những cá»a hà ng dà nh cho thuá»· thủ viá»…n dÆ°Æ¡ng thay thế những tiệm nhá» cÅ© nát, cứ đến tối thứ bảy lại ồn à o những đám đông hiếu Ä‘á»™ng và mạo hiểm chen lấn xô đẩy nhau bên những bà n cá» bạc, bên những bà n bắn súng ăn tiá»n, trong cái ngõ cụt nÆ¡i ngÆ°á»i ta Ä‘oán háºu váºn và giải Ä‘iá»m báo, bên những chiếc bà n đầy thức ăn thức uống, và đến sáng chủ nháºt những chiếc bà n nà y gây đổ ngổn ngang dÆ°á»›i đất, giữa những đám ngÆ°á»i nằm lá»™n xá»™n, đôi khi là những kẻ say bà tỉ sau những giá» hoan lạc, nhÆ°ng hầu hết là những kẻ ngã gục vì bị bắn, bị đâm, bị chém hay bị Ä‘áºp bằng chai lá» trong các cuá»™n ẩu đả. Quả là má»™t sá»± xâm nháºp quá Æ° ầm Ä© và không đúng lúc, đến ná»—i trong thá»i gian đầu ngÆ°á»i ta không thể nà o Ä‘i lại trong phố đầy những đồ đạc, hòm xiểng, và những gá»— ván, tre nứa của những ngÆ°á»i nghiá»…m nhiên dá»±ng nhà ở bất cứ miếng đất trống nà o mà chẳng cần xin phép ai, và cả những trò bê bối của những đôi trai gái mắc võng bừa bãi dÆ°á»›i các gốc cây và là m tình vá»›i nhau ngay giữa ban ngà y ban mặt chẳng kể gì kẻ qua ngÆ°á»i lại. Góc phố yên tÄ©nh duy nhất là của những ngÆ°á»i da Ä‘en vùng Antidat vá»›i những căn nhà gá»— á»p ẹp, và cứ và o lúc hoà ng hôn thì há» ngồi trÆ°á»›c hiên nhà hát những bà i ca não ruá»™t bằng thứ thổ ngữ của mình. Biết bao biến đổi đã diá»…n ra trong má»™t thá»i gian quá ngắn, nghÄ©a là chỉ tám tháng sau khi ngà i HÆ¡cbÆ¡c đến thăm, và những ngÆ°á»i dân vốn sinh sống ở Macônđô gá»i nhau dáºy sá»›m để xem chÃnh cái là ng của mình.
- Hãy xem chúng ta đã gặp những đồ ma quỉ gì nà o, - ngà i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya thÆ°á»ng nói, - đừng có mà má»i bá»n Gringô đến xÆ¡i chuối ngá»± nữa nhé!
Trái lại, Aurêlianô Sêgunđô không để đâu hết vui mừng trÆ°á»›c là n sóng dân tứ xứ đổ vá». Không mấy chốc nhà anh đẩy những ngÆ°á»i khách lạ, những thá»±c khách nổi tiếng thế giá»›i, và thế là phải là m thêm phòng ngủ ở ngoà i sân, mở rá»™ng thêm nhà ăn, thay chiếc bà n ăn cÅ© bằng má»™t chiếc má»›i mÆ°á»i sáu chá»— ngồi, bát Ä‘Ä©a, dao dÄ©a Ä‘á»u phải má»›i hết, mặc dù thế vẫn phải bố trì ăn trÆ°a thà nh từng đợt. PhecnanÄ‘a đã phải ra sức chịu Ä‘á»±ng và phục vụ nhÆ° đối vá»›i các ông hoà ng cái đám khách đủ má»i loại ngÆ°á»i, những kẻ ngang nhiên tha cả ủng đầy đất, cát và o phòng ăn, tiểu tiện bừa cả ra vÆ°á»n, trải bạt ra bất cứ chá»— nà o để ngủ trÆ°a và tuôn cả đủ má»i chuyện chẳng kể gì đến sá»± ngượng ngùng của Ä‘Ã n bà con gái cÅ©ng nhÆ° sá»± bất bình của những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đứng đắn. TrÆ°á»›c sá»± lá»™n xá»™n của đám ngÆ°á»i hạ đẳng ấy, Amaranta tá» rõ ná»—i bá»±c dá»c bằng cách đến bữa lại bá» và o ăn cÆ¡m trong nhà bếp nhÆ° ngà y trÆ°á»›c. Ãại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya biết rằng hẩu hết những kẻ và o trong xưởng chà o ngà i chẳng phải vì há» quà trá»ng gì ngà i, mà chỉ là do tò mò muốn biết thêm má»™t thứ di váºt lịch sá», má»™t bá»™ xÆ°Æ¡ng của Viện bảo tà ng, nên đã quyết định đóng cá»a cà i then suốt ngà y, và hãn hữu má»›i thấy ngà i ngồi ở phÃa cá»a quay ra Ä‘Æ°á»ng. Ucsula thì khác hẳn, ngay cả lúc chỉ còn lết được đôi chân, bám và o tÆ°á»ng mà đi, cụ vẫn cảm thấy cái háo hức của tuổi trẻ má»—i khi Ä‘oà n tà u sắp đến. "Cần phải kiếm thịt và cá", cụ ra lệnh cho bốn chị nấu bếp, lúc nà o cÅ©ng tất tưởi có mặt đúng giá» dÆ°á»›i sá»± Ä‘iá»u khiển nghiêm khắc của Santa Sôphia đê la Piêđat. "Cần phải chuẩn bị sẵn đủ má»i thứ, - cụ nhất quyết nhắc lại, bởi vì chẳng bao giá» biết được khách khứa thÃch ăn những món gì". Chuyến tà u đến và o giá» nóng bức nhất. Ãến bữa ăn trÆ°a, căn nhà ồn à o nhÆ° chợ, và đám thá»±c khách mồ hôi nhá»… nhại, chẳng cần biết những ai là chủ nhà cứ chen bừa và o chiếm lấy những chá»— tốt nhất trên bà n ăn, trong khi các bà nấu bếp vá»™i vã va cả và o nhau bê những nồi xúp tÆ°á»›ng, những nồi thịt ninh, những xoong canh rau, những liá»…n cÆ¡m và múc hết gáo nà y đến gáo khác cạn sạch cả thùng đại nÆ°á»›c chanh. Tình trạng lá»™n xá»™n quá đến ná»—i PhecnanÄ‘a tức tối Ä‘iên ngÆ°á»i vì Ä‘inh ninh rằng rất nhiá»u ngÆ°á»i đã và o ăn tá»›i hai lần và nhiá»u lúc muốn tuôn ra những lá»i lẽ thô tục bởi có má»™t và i anh chà ng dở hÆ¡i tưởng đây là quán trá» hay sao mà lại gá»i Ä‘em hoá Ä‘Æ¡n ra thanh toán. Ãã hÆ¡n má»™t năm kể từ ngà y ngà i HÆ¡cbÆ¡c tá»›i thăm và điá»u duy nhất ngÆ°á»i ta được biết là việc bá»n Gringô định trồng chuối ở vùng đất mê ngÆ°á»i mà Hôsê AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya và ngÆ°á»i của cụ đã vượt qua trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i tìm những phát kiến lá»›n. Hai ngÆ°á»i con trai khác của đại tá AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya vá»›i những chữ tháºp đánh dấu trên trán cÅ©ng đến do bị lôi cuốn bởi sá»± bùng nổ đó, và há» giải thÃch lý do dẫn tá»›i quyết định ấy bằng má»™t câu có lẽ cÅ©ng là chung của má»i ngÆ°á»i.
- Chúng tôi đến đây, - há» nói, - vì tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u đến.
Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, là ngÆ°á»i duy nhất thoát khá»i nạn dịch trồng chuối. Nà ng cứ giữ mãi cái tuổi niên thiếu tuyệt đẹp, ngà y cà ng dá»ng dÆ°ng trÆ°á»›c má»i sá»± chải chuốt, cà ng không lÆ°u tâm gì đến những trò ma mãnh giảo hoạt, luôn luôn sung sÆ°á»›ng trong cái thế giá»›i hiện thá»±c giản dợn của chÃnh mình. Nà ng không hiểu vì sao mà các bà các chị lại cứ phải là m cho cuá»™c Ä‘á»i thêm phức tạp vá»›i những xu chiêng và xi lÃp, và thế là nà ng tá»± may má»™t chiếc váy đầm bằng vải gai để chỉ phải chui đầu và o là giải quyết xong má»i chuyện không phải phiá»n phức gì nữa. NhÆ° váºy nà ng cảm thấy mình vẫn được tá»± do thoải mái, mà theo nà ng hiểu thì đó là cách tốt nhất khi ở trong nhà . Má»i ngÆ°á»i cá» mè nheo bảo nà ng cắt bá»›t má»› tóc dà i nhÆ° suối chảy mãi tá»›i bắp chân để búi lên và dùng dây xanh Ä‘á» buá»™c lủng lắng sau gáy, thế là nà ng bèn cạo trá»c luôn và lấy tóc mình là m bá»™ tóc giả chừ pho tượng thánh. Ãiểu đáng ngạc nhiên ở cái bản năng giản Ä‘Æ¡n của nà ng là cà ng vứt bá» kiểu cách để tìm kiếm sá»± thoải mái, cà ng bá» qua những qui phạm để tuân theo cái bá»™t phát tá»± nhiên, thì nà ng cà ng trở nên đẹp ghê gá»›m và cà ng là m cho cánh Ä‘Ã n ông thèm muốn tợn. Khi những ngÆ°á»i con của đại tá AccaÄ‘iô BuênÄ‘ya đến Macônđô lần đầu tiên, Ucsula nhá»› rằng há» mang trong ngÆ°á»i dòng máu của Rêmêđiôt, đứa chắt gái của cụ và cụ cảm thấy má»™t ná»—i hoảng sợ chÆ°a từng có. "Hãy nhìn cho kỹ", cụ Ä‘e trÆ°á»›c, "Nếu mà y ăn nằm vá»›i bất kỳ đứa nà o trong số đó, thì mà y sẽ đẻ con có cái Ä‘uôi lợn". Nà ng chẳng để tâm đến lá»i răn Ä‘e mấy, vẫn mặc quần áo con trai, lăn lê bò toà i trên bãi cát để trèo cá»™t mỡ và suýt nữa thì gây nên má»™t thảm thảm kịch giữa mÆ°á»i bảy ngÆ°á»i chú há» của mình Ä‘ang bà ng hoà ng trÆ°á»›c cảnh tượng không sao chịu Ä‘á»±ng nổi. CÅ©ng vì váºy mà không ai trong số há» ngủ lại nhà khi đến thăm là ng và bốn ngÆ°á»i còn lại từ trÆ°á»›c thì sống riêng ở mấy phòng thuê theo sá»± xếp đặt của Ucsula. Tuy váºy, Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, chắc là sẽ chết cÆ°á»i nếu mà biết được sá»± Ä‘á» phòng đó. Cho tá»›i giây phút cuối cùng còn ở trần gian, nà ng không há» biết rằng cái số pháºn là m Ä‘Ã n bà có sức quyến rÅ© không cưỡng lại nối của mình lại là má»™t mối thảm hoạ hà ng ngà y. Má»—i lần nà ng xuất hiện ở nhà ăn, cãi lại lệnh của Ucsula là má»™t lần là m cho đám khách lạ hết hoảng sợ hãi. Hai năm rõ mÆ°á»i là nà ng thá»—n thện trong chiếc váy đầm thùng thình trá»› trêu kia, và không ai có thể hiểu rằng cái đầu trá»c lốc tròn quay của nà ng lại không phải là má»™t sá»± thách thức, và rằng việc nà ng chẳng ngượng ngùng phÆ¡i đùi ra cho mát cÅ©ng nhÆ° việc nà ng cứ mút ngón tay chùn chụt sau khi dùng tay bốc thức ăn lại không phải là má»™t sá»± khiêu khÃch đầy tá»™i ác Ä‘iá»u chẳng bao giở những ngÆ°á»i trong gia đình biết được là đám khách lạ nhanh chóng nháºn ra rằng Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp thÆ°á»ng gây ra ná»—i kinh hoà ng và sá»± già y vò ná»™i tâm cho há» ngay cả sau khi nà ng đã Ä‘i qua hà ng giá» rồi. Những trang nam nhi lá»c lõi trÆ°á»›c những Ä‘au khổ vì tình, được thá» thách khắp đó đây Ä‘á»u khẳng định rằng há» chÆ°a từng bao giá» lại có cảm giác thèm khát đến nhÆ° váºy trÆ°á»›c là n hÆ¡i tá»± nhiên của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i dẹp. Ở hà nh lang đặt những cháºu cây thu hải Ä‘Æ°á»ng, ở phòng khách, ở bất cứ góc nà o trong nhà , ngÆ°á»i ta có thể chỉ Ä‘Ãch và o nÆ¡i nà ng đã đứng và thá»i gian chÃnh xác lúc nà ng rá»i Ä‘i. Cái dấu vết ấy rõ rà ng, không lẫn lá»™n được, nhÆ°ng không ai trong gia đình nháºn ra vì từ lâu nó đã hoà nháºp và o cái mùi hà ng ngà y trong nhà , còn những khách lạ thì dá»… dà ng nháºn ra ngay. Vì váºy duy chỉ có bá»n há» hiểu được rằng viên chỉ huy trẻ tuổi của Ä‘á»™i gác có lẽ đã chết vì tình, và má»™t chà ng công từ từ xa đến có lẽ đã tuyệt vá»ng. Không biết gì tá»›i khung cảnh xao Ä‘á»™ng và trạng thái tai Æ°Æ¡ng nghiệt ngã do má»—i cá» chỉ, má»—i bÆ°á»›c Ä‘i của mình gây ra, Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp luôn cÆ° xá» vá»›i má»i ngÆ°á»i không chút tà tâm và vẫn là m cho há» sầu não trÆ°á»›c sá»± hoan hỉ ngây thÆ¡ của nà ng. Khi Ucsula bắt nà ng phải và o ăn cÆ¡m trong bếp cùng vá»›i Amaranta để cho đám khách lạ khá»i trông thấy, thì nà ng lại cảm thấy dá»… chịu hÆ¡n, bởi vì rốt cuá»™c nà ng cà ng được tá»± do thoải mái. Thá»±c ra nà ng ăn cÆ¡m ở đâu cÅ©ng váºy thôi, và không phải và o giá» qui định mà há»… thÃch lúc nà o thì nà ng ăn lúc ấy. Khoảng ba giá» sáng nà ng đã dáºy ăn, rồi ngủ suốt cả ngà y, và suốt mấy tháng trá»i nà ng ăn uống chẳng theo giá» giấc nà o, cho đến khi má»™t sá»± tình cá» nà o đó Ä‘Æ°a nà ng trở lại tráºt tá»± cÅ©. Khi má»i việc Ä‘á»u suôn sẻ thì mÆ°á»i má»™t giá» trÆ°a nà ng má»›i dáºy và chui và o trong nhà tắm khoá cá»a lại và cứ thế trần truồng dầm mình trong bồn tắm hà ng và i giá» liá»n, vừa giết những con bò cạp vừa rÅ© Ä‘i cÆ¡n buồn ngủ kéo dà i. Sau đó nà ng lấy chiếc gáo bằng quả bầu khô múc llÆ°á»›c trong vại dá»™i à o à o lên ngÆ°á»i. Buổi tắm cá» kéo dà i, tỉ mỉ, thÃch thú trong cái khung cảnh tịch mịch trang nghiêm, mà nếu ai không biết rõ nà ng thì chắc hẳn sẽ nghÄ© rằng nà ng Ä‘ang say mê chăm chút cÆ¡ thể mình. NhÆ°ng đối vá»›i nà ng, cái nghi thức Ä‘Æ¡n Ä‘iệu kia chẳng có gì là khêu gợi, và đó chỉ là cách tiêu khiển thì giá» trong lúc nà ng đói. Có hôm khi nà ng bắt đầu tắm, má»™t ngÆ°á»i khách lạ dỡ má»™t viên ngói trên nóc nhìn xuống, và chà ng ta nhÆ° nghẹt thở trÆ°á»›c tấm thân ngà ngá»c ấy. Nà ng nhìn thấy đôi mắt trân trân kia qua lá»— trống trên mái ngói và phản ứng của nà ng không phải là cảm giác xấu hổ, mà là sá»± lo sợ cho tÃnh mạng của chà ng trai.
- Cẩn tháºn kẻo ngã, - nà ng hét lên.
- Anh chỉ muốn được chiêm ngưỡng em thôi mà . - Chà ng khách lạ thì thà o.
- á»’, thế à nhÆ°ng hãy cẩn tháºn, mái ngói đã bục rồi đấy.
Nét mặt của chà ng trai thoáng vẻ Ä‘au Ä‘á»›n kinh hoà ng và nhÆ° Ä‘ang âm thầm cưỡng lại sá»± hồi há»™p đầu tiên để không là m ảo má»™ng tiêu tan. Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp những tưởng chà ng Ä‘au khổ vì sợ mái ngói vỡ, và nà ng tắm nhanh hÆ¡n thÆ°á»ng lệ để chà ng khá»i gặp nguy hiểm. Vừa múc nÆ°á»›c ở vại dá»™i lên ngÆ°á»i, nà ng vừa nói vá»›i chà ng rằng cái mái nhà á»p ẹp đến thế sẽ gây chuyện khốn khổ, và rằng lá mục vì mÆ°a dá»™t là nguyên nhân khiến cải bồn tắm lúc nà o cÅ©ng đầy những bò cạp. Chà ng trai những tưởng câu chuyện tầm phà o kia là cách mà nà ng che giấu sá»± bằng lòng, cho nên khi nà ng bắt đầu xoa xà phòng thì chà ng bèn dấn thêm bÆ°á»›c nữa:
- Ãể anh xoa xà phòng cho em.
- Cám ơn lòng tốt của anh, - nà ng nói, - nhưng chỉ cần hai bà n tay em cũng đủ.
- Cho anh xoa đằng lưng thôi mà , - chà ng van nà i.
- Chẳng cần nhÆ° váºy. Em chả thấy ai lại xoa xà phòng sau lÆ°ng bao giá».
Sau đó, trong khi nà ng lau mình, chà ng trai nÆ°á»›c mắt đắm đìa khẩn khoản được cầu hôn vá»›i nà ng. Nà ng thá»±c thà trả lá»i rằng chẳng bao giá» nà ng lại Ä‘i lấy má»™t ngÆ°á»i con trai xoà ng tá»›i mức bá» phà cả hà ng tiếng đồng hồ, tháºm chà bá» cả bữa cÆ¡m, để chỉ là m cái việc là xem má»™t cô gái tắm. Cuối cùng, khi nà ng mặc chiếc váy đầm và o, chà ng trai không thể nà o chịu Ä‘á»±ng được trÆ°á»›c sá»± thá»±c là nà ng không mặc đồ lót gì cả, nhÆ° má»i ngÆ°á»i vẫn Ä‘oán nhÆ° váºy và cảm thấy Ä‘iá»u bà máºt ấy nhÆ° má»™t thanh sắt nung đỠấn dấu mãi mãi và o da, thịt lệnh. Lúc đó chà ng trai bèn dỡ thêm hai viên ngói nữa để trèo và o bên trong nhà tắm.
- Mái nhà cao lắm? - nà ng gá»i, giá»ng kinh hoà ng, - khéo ngã chết đấy!
Tiếng những viên gạch vỡ rÆ¡i loảng xoảng nhÆ° báo hiệu má»™t thảm hoạ, và anh chà ng khách lạ kia chỉ kịp rú lên má»™t tiếng khủng khiếp, sá» vỡ tan và chết không kịp ngáp trên ná»n xi măng. Những ngÆ°á»i khách lạ từ trong nhà ăn nghe thấy tiếng đổ ầm ầm đã vá»™i chạy ra khiêng xác chà ng trai trẻ, cảm thấy từ là n da của anh ta toả ra cái mùi nồng nặc đến khó thở của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, và cái mùi nà y vẫn tiếp tục hà nh hạ đám Ä‘Ã n ông cả sau khi chết, cả khi há» chỉ còn là nắm xÆ°Æ¡ng tà n. Mặc dù váºy, há» không liên hệ tai nạn khủng khiếp đó vá»›i cái chết của hai ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông khác cÅ©ng vì Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp. Phải đợi đến khi có má»™t nạn nhân nữa thì những ngÆ°á»i khách lạ và rất nhiá»u ngÆ°á»i sinh trưởng ở Macônđô má»›i tin và o câu chuyện huyá»n thoại nói rằng hÆ¡i thở của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp không phải là là n hÆ¡i tình ái mà là luồng khà giết ngÆ°á»i. Câu chuyện xảy rá và i tháng sau đó, và o má»™t buổi chiá»u khi Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp cùng vá»›i mấy bạn gái Ä‘i xem những đồn Ä‘iá»n má»›i. Dân Macônđô gần đây có thói quen tiêu khiển má»›i bằng cách Ä‘i dạo dá»c những con Ä‘Æ°á»ng ẩm Æ°á»›t và dà i nhÆ° vô táºn trồng chuối kÃn cả hai bên, là nÆ¡i sá»± im lặng dÆ°á»ng nhÆ° được bắt nguồn từ má»™t xứ sở hoang vu nà o đó, và do đó âm thanh tháºt khó lan xa. Có khi chỉ cách nhau có ná»a mét mà không nghe thấy tiếng nhau, nhÆ°ng tiếng nói từ tÃt phÃa bên kia cánh đồng vá»ng tá»›i lại rất rõ. Trò chÆ¡i má»›i mẻ đó là m cho các cô gái ở Macônđô được những mẻ cÆ°á»i thoải mái hoặc những tráºn hồi há»™p hù doạ và trêu đùa nhau. Tối đến các cô thÆ°á»ng kể lại các cuá»™c dạo chÆ¡i đó nhÆ° kể lại những giấc mÆ¡. Sá»± im lặng kia được coi trá»ng tá»›i mức Ucsula không dám ngăn cản cuá»™c tiêu khiển của Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp, và má»™t buổi chiá»u đã cho phép nà ng Ä‘i chÆ¡i vá»›i Ä‘iá»u kiện phải Ä‘á»™i chiếc mÅ© rá»™ng và nh và diện bá»™ cánh tháºt đẹp. Từ lúc các cô gái và o tá»›i đồn Ä‘iá»n, bầu không khà nhÆ° đượm má»™t mùi thÆ¡m chết chóc. Những ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông là m việc trên cánh đồng nhÆ° cảm thấy bị mê hoặc, bị Ä‘e doạ bởi má»™t hiểm hoạ vô hình, và rất nhiá»u ngÆ°á»i nhÆ° chìm đắm trong cÆ¡n khủng khiếp đẫm nÆ°á»›c mắt. Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp và các cô bạn hốt hoảng của cô vừa kịp ẩn và o má»™t ngôi nhà gần đó khi bá»n há» suýt bị má»™t đám Ä‘Ã n ông cuồng nhiệt là m nhục Sau đó các cô được cứu thoát nhá» có bốn anh em Aurêlianô, mà những chữ tháºp tro thánh trên trán há» in Ä‘áºm má»™t sá»± tôn kÃnh, dÆ°á»ng nhÆ° chúng là má»™t dấu ấn của đẳng cấp, của sá»± bất khả xâm phạm. Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp không kể vá»›i ai câu chuyện má»™t kẻ trong số đó lợi dụng lúc ồn à o sá» tay và o bụng dÆ°á»›i của nà ng, cái bà n tay ấy có vẻ nhÆ° những chiếc móng chim Æ°ng bám và o bá» vá»±c thẳm. Trong tÃch tắc nà ng gạt tay chà ng trai trẻ ngông cuồng và nhìn thấy má»™t đôi mắt rầu rÄ© là m cho trái tim nà ng nhói lên má»™t cảm giác thÆ°Æ¡ng cảm. Ãêm ấy, chà ng trai đến phố Thổ NhÄ© Kỳ khoe khoang vá» sá»± liá»u lÄ©nh và số may của mình. Và i phút sau anh chà ng bị má»™t con ngá»±a đá má»™t phát giáºp ngá»±c và đám đông khách tứ phÆ°Æ¡ng chứng kiến cảnh anh ta giãy giụa trong vÅ©ng máu, chết gục giữa Ä‘Æ°á»ng.
Thế là điá»u phá»ng Ä‘oán vá» chuyện Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp mang trong ngÆ°á»i uy quyá»n của thần chết đã được chứng minh bằng bốn trÆ°á»ng hợp không gì bác bỠđược. Mặc dù má»™t số ngÆ°á»i hay tán gẫu thÆ°á»ng nói cho sÆ°á»›ng miệng rằng nếu được ngủ má»™t đêm vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà quyến rÅ© nhÆ° váºy thì có chết cÅ©ng Ä‘Ã nh nhÆ°ng thá»±c ra chẳng anh nà o cố sức để là m việc đó cả. Có lẽ chỉ cần má»™t thứ tình cảm nguyên thuá»· và giản dị nhÆ° tình yêu là đủ để không chỉ chinh phục nà ng mà còn để tránh má»i nguy hiểm, nhÆ°ng đó chÃnh là điá»u duy nhất không ai nghÄ© tá»›i.
Ucsula không chú ý gì đến nà ng nữa. TrÆ°á»›c kia, khi cụ còn chÆ°a từ bỠý định cứu vá»›t nà ng thà nh ngÆ°á»i hữu Ãch cho cuá»™c Ä‘á»i, cụ thÆ°á»ng cố là m cho nà ng quan tâm đến những công việc chÃnh ở trong nhà . "Ãà n ông há» thÆ°á»ng đòi há»i nhiá»u hÆ¡n là mà y tưởng", cụ thÆ°á»ng nói máºp má» nhÆ° váºy, "Nà o nấu nÆ°á»›ng, nà o quét dá»n, rồi biết bao nhiêu Ä‘iá»u lặt vặt phải lo toan, ngoà i những Ä‘iá»u mà y nghÄ©". Thá»±c ra cụ đã tá»± lừa dối mình bằng cách dạy cho nà ng hưởng hạnh phúc gia đình, bởi vì chÃnh cụ cÅ©ng tin rằng má»™t khi dục vá»ng được thoả mãn thì không má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông trên trái đất nà y có thể chịu Ä‘á»±ng được, dù chỉ trong má»™t ngà y, sá»± lÆ¡ Ä‘á»…nh không thể hiểu được ấy… Khi ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông cuối cùng(2) của nhà Hôsê AccaÄ‘iô ra Ä‘á»i, cụ dứt khoát muốn nuôi dạy cho nó trở thà nh Giáo hoà ng, cho nên cụ chả còn tâm lá»±c đâu mà lo lắng đến cô chắt gái. Cụ để mặc nà ng, nghÄ© rằng sá»›m muá»™n gì thì cÅ©ng có Ä‘iá»u kỳ diệu xảy ra, và trong cái thế giá»›i má»i sá»± Ä‘á»u có thể nà y hẳn là cÅ©ng sẽ phải có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đủ nhẫn nại để rÆ°á»›c lấy nà ng. Từ lâu rồi, Amaranta đã dứt bá» má»i ý định cố dạy nà ng thà nh má»™t cô gái hữu Ãch. Ngay từ những buổi chiá»u khâu vá chẳng còn nhá»› rõ nữa ấy, khi cô cháu gái chỉ thÃch có má»—i việc quay maniven chiếc máy khâu, bà đã kết luáºn dứt khoát nó là đứa ngốc nghếch. "Ãến phải mang đấu giá mà y Ä‘i thôi", bà nói, và rất ngạc nhiên trÆ°á»›c thái Ä‘á»™ tỉnh bÆ¡ của nà ng đối vá»›i những lá»i tán tỉnh của đám Ä‘Ã n ông. Vá» sau khi Ucsula cứ nhất quyết bắt Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp phải phủ mạng che mặt lúc Ä‘i lá»… nhà thá», Amaranta nghÄ© rằng cái trò bà ẩn kia có lẽ lại trở thà nh khêu gợi tá»›i mức mà chẳng mấy chốc sẽ có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đủ sức hiếu kỳ và nhẫn nại để Ä‘i tìm chá»— yếu của trái tim nà ng. NhÆ°ng khà trông thấy cung cách ngá» nghệch mà nà ng khÆ°á»›c từ má»™t kẻ cầu thân có nhiá»u Ä‘iểm còn ăn đứt cả vÆ°Æ¡ng tôn công tá», thì bà không còn hy vá»ng gì nữa. PhecnanÄ‘a tháºm chà không muốn hiểu nà ng nữa. Khi thấy Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp váºn đồ xiêm áo Hoà ng háºu trong ngà y há»™i Cacnavan đẫm máu, PhecnanÄ‘a nghÄ© rằng đó là má»™t cô gái dị thÆ°á»ng. NhÆ°ng khi thấy nà ng dùng tay ăn bốc, và trả lá»i bằng những câu ngá»› ngẩn thì PhecnanÄ‘a chỉ cảm thấy tiếc là những kẻ đần Ä‘á»™n trong gia đình lại có cuá»™c sống lâu dà i thế. Mặc dù rằng đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya vẫn tin và thÆ°á»ng nhắc Ä‘i nhắc lại rằng thá»±c ra thì Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp là đứa thông minh sáng suốt chÆ°a từng thấy, và mặc dù rằng nà ng vẫn thÆ°á»ng tá» ra khéo léo lạ kỳ trong việc bỡn cợt má»i ngÆ°á»i khác, cả nhà đã phó mặc nà ng cho Thượng đế lòng là nh. Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp má»™t mình bÆ¡i trong sa mạc cô Ä‘Æ¡n, chẳng có cây thánh giá trên vai, chìm đắm trong những giấc mÆ¡ tÆ°Æ¡i đẹp, trong những buổi tắm triá»n miên, trong những bữa ăn không giá» giấc, trong chuá»—i lặng im sâu thẳm không hồi tưởng, cho đến má»™t buổi chiá»u tháng ba khi PhecnanÄ‘a ở trong vÆ°á»n muốn gấp những chiếu chăn thô trải giÆ°á»ng và gá»i các bà các chị ra giúp mình má»™t tay. Há» vừa má»›i bắt đầu, thì PhecnanÄ‘a phát hiện thấy Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp toà n thân xanh tái.
- Chị ốm hay sao váºy? - PhecnanÄ‘a há»i.
Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp Ä‘ang cầm má»™t dầu mép chăn bên kia mỉm cÆ°á»i nhÆ° nuối tiếc.
- Không phải đâu, - nà ng nói,- chị thấy mình khoẻ hơn lúc nà o hết.
Nà ng vừa nói đến đấy thì PhecnanÄ‘a cảm thấy má»™t là n gió dá»… chịu đầy ánh sáng là m báºt chiếc chăn khá»i tay mình và hất tung nó lên trá»i. Amaranta cảm thấy lạnh xÆ°Æ¡ng sống và cố bám lấy chiếc chăn cho khá»i ngã, đúng và o lúc Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp bay lên. Ucsula, lúc ấy gần nhÆ° loà mắt, là ngÆ°á»i duy nhất bình tÄ©nh nháºn ra thá»±c chất của là n gió không gì cưỡng lại kia và cứ để mặc cho những chiếc chăn bay nhÆ° váºy mà nhìn Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp Ä‘ang vẫy tay vÄ©nh biệt mình.
Giữa luồng sáng pháºp phồng của những chiếc chăn cùng bay lên theo nà ng, có cả mùi những con bá» cạp và hoa mẫu Ä‘Æ¡n, tất cả cùng Ä‘i theo nà ng trong cái bầu không khà kết thúc lúc bốn giá» chiá»u, và tất cả cùng theo nà ng vÄ©nh viá»…n biến mất ở trên tầng cao không khà nÆ¡i những con chim bay cao nhất cÅ©ng chẳng vá»— cánh tá»›i bao giá».
Ãám khách lạ tất nhiên nghÄ© rằng Rêmêđiôt - NgÆ°á»i đẹp cuối cùng đã hoá thân theo cái số mệnh tiá»n định của nà ng là con ong chúa, và gia đình nà ng đã ra sức cứu vãn danh dá»± bằng cái huyá»n thoại nà ng tá»± bay lên. PhecnanÄ‘a ghen tức vô cùng, cuối cùng cÅ©ng chấp nháºn câu chuyện ly kỳ, và rất lâu sau đó vẫn tiếp tục cầu trá»i Ä‘em trả lại những chiếc chăn. Má»i ngÆ°á»i đấu tin và o câu chuyên kỳ diệu và há» Ä‘á»u hÆ°Æ¡ng khói khấn khứa. Có lẽ sẽ không ai nói chuyện gì khác trong má»™t thá»i gian lâu nữa, nếu nhÆ° không có chuyện tà n sát man rợ đám con trai của đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya, là m cho sá»± ngạc nhiên biến thà nh sá»± hãi hùng! Mặc dù chÆ°a bao giá» nói ra miệng lá»i tiên Ä‘oán của mình, nhÆ°ng đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya đã dá»± cảm trÆ°á»›c trong chừng má»±c nà o đó cái kết cục bi thảm của các con mình. Khi Aurêlianô Sêrađô và Aurêlianô Accada tỠý muốn ở lại Macônđô, ông bố đã cố ngăn cản. Ông không hiểu chúng sẽ là m gì ở cái là ng mà chỉ từ đêm đến sáng đã biến thà nh má»™t nÆ¡i nguy hiểm. NhÆ°ng Aurêlianô Xêntênô và Aurêlianô Tristê được Aurêlianô Sêgunđô ủng há»™ đã nháºn hai ngÆ°á»i và o là m trong xà nghiệp của mình. Ãại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya có nhiá»u lý do đúng sai lẫn lá»™n để không tán đồng quyết định ấy. Kể từ khi trông thấy ngà i Brao trên chiếc ôtô đầu tiên đến Macônđô - má»™t chiếc xe mà u da cam có chiếc còi là m khiếp vÃa những con chó cứ chạy theo mà sủa ầm Ä© - ngÆ°á»i lÃnh già bá»±c mình vá»›i sá»± xun xoe khúm núm của dân là ng, và nháºn ra rằng có cái gì thay đổi trong phẩm cách con ngÆ°á»i kể từ hồi ngà i từ bá» vợ con, vác khẩu súng lên vai ra Ä‘i chiến tráºn. Các nhà chức trách địa phÆ°Æ¡ng, sau Hiệp định đình chiến NeclanÄ‘ia, Ä‘á»u trở thà nh những thị trưởng chăng có sáng kiến gì, những thẩm phán là m vì, được chá»n trong số những ngÆ°á»i bảo thủ mệt má»i và hiá»n là nh ở Macônđô. "Ãây là má»™t chế Ä‘á»™ của những con quỉ đói"; đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya bình phẩm khi trông thấy những viên cảnh sát Ä‘i chân đất mang dùi cui Ä‘i ngang qua, "Chúng ta đã bao lần nổi dáºy là m chiến tranh cốt để cho chúng nó không bắt chúng ta phải quét vôi xanh nhà mình". Tuy váºy khi Công ty chuối đến, các viên chức địa phÆ°Æ¡ng bị thay thế bằng đám chức dịch lạ mặt mà ngà i Brao Ä‘Æ°a đến sinh sống ở khu nhà chung cÆ°, khu "trại gà mắc Ä‘iện", để cho hỠđược hưởng - theo lá»i ngà i giải thÃch - vinh dá»± hợp vá»›i chức vị của mình, và không phải chịu cảnh nóng bức, muá»—i và vô số sá»± thiếu thốn khổ ải của dân chúng. Những viên cảnh sát cÅ© bị thay thế bằng bá»n giết ngÆ°á»i bằng dao chặt mÃa. Chúi đầu trong xưởng, đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya nghÄ© ngợi vá» những đổi thay đó, và lần đầu tiên trong những năm cô Ä‘Æ¡n thầm lặng của mình, ngà i trằn trá»c mãi vá»›i Ä‘iá»u khẳng định dứt khoát rằng không tiếp tục cuá»™c chiến tranh tá»›i cùng là má»™t sai lầm. Và o những ngà y ấy, má»™t ngÆ°á»i anh em của đại tá MăcgÆ¡niphicô Visban bị quên lãng dẫn đứa cháu bảy tuổi Ä‘i uống nÆ°á»›c ngá»t ở má»™t hà ng rong ngoà i quảng trÆ°á»ng. Chẳng may đứa trẻ va phải viên Ä‘á»™i xếp cảnh sát và đánh đổ cốc nÆ°á»›c ngá»t và o quần áo của y. Tên man rợ nà y liá»n rút dao chém đứa bé là m mấy khúc, ngÆ°á»i ông chạy tá»›i ngăn cản liá»n bị y chém phăng đầu. Cả là ng Ä‘á»u trông thấy ông già bị chém cụt đầu khi má»™t số ngÆ°á»i khiêng ông vá» nhà , và má»™t ngÆ°á»i phụ nữ túm tóc xách chiếc đầu lâu chạy theo cùng vá»›i chiếc bao tải đẫm máu Ä‘á»±ng xác đứa trẻ.
Ãối vá»›i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya thì đây là giá»›i hạn của sá»± trừng phạt. Ngay láºp tức, ngà i cảm thấy phẫn ná»™ giống nhÆ° hồi còn trai trẻ ngà i đã phẫn ná»™ khi đứng trÆ°á»›c xác ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bị lÃnh đánh chết chỉ vì tá»™i bị chó dại cắn. Nhìn những đám ngÆ°á»i tò mò đứng trÆ°á»›c cá»a nhà , bằng cái giá»ng căm thù không thể chịu Ä‘á»±ng được nữa ngà i quát tÆ°á»›ng lên:
- Má»™t ngà y kia ta sẽ trang bị vÅ© khà cho các con ta để chúng nó kết liá»…u Ä‘á»i cái bá»n Gringô chết tiệt nà y!
Trong tuần lá»… ấy, ở những địa Ä‘iểm khác nhau thuá»™c vùng duyên hải, mÆ°á»i bảy ngÆ°á»i con của ngà i đã bị những tên giết ngÆ°á»i vô hình nhằm và o dấu thánh trên trán mà bắn nhÆ° bắn thá». Aurêlianô Tristê ra khá»i nhà mẹ đẻ và o lúc bảy giá» tối thì má»™t phát súng từ trong bóng tối xuyên giữa trán. Aurêlianô Xêntênô chết cứng trên chiếc võng vẫn thÆ°á»ng buá»™c trong nhà máy vì bị má»™t chiếc dùi đâm ngáºp đến táºn cán ở chÃnh giữa hai lông mà y. Aurêlianô Sêrađô từ rạp chiếu bóng Ä‘Æ°a ngÆ°á»i yêu vá» nhà , trên Ä‘Æ°á»ng trở vỠđến phố Thổ NhÄ© Kỳ thì có kẻ trà trá»™n trong đám đông bắn má»™t phát súng lục là m anh ta đổ gục và o nốt chảo bÆ¡ Ä‘ang sôi. Mấy phút sau, có ngÆ°á»i gõ cá»a căn phòng nÆ¡i Aurêlianô Accada Ä‘ang ngủ vá»›i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà và gá»i: "Nhanh lên, chúng nó giết anh em mà y ngoà i kia". NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà cùng ở trong phòng vá»›i anh ta vá» sau kể rằng Aurêlianô Accada nhảy ra khá»i giÆ°á»ng và mở cá»a chạy ra thì bị má»™t loạt đạn môde bắn vỡ sá». Cái đêm chết chóc ấy, khi cả nhà chuẩn bị đèn nến khâm liệm bốn xác chết thì PhecnanÄ‘a chạy nhÆ° Ä‘iên khắp là ng để tìm Aurêlianô Sêgunđô, lúc đó được Pêtra Côtêt ấn và o trong chiếc tủ áo vì tin chắc rằng máºt lệnh tà n sát nhằm rà o tất cả những ai mang tên ngà i đại tá. Mãi đến bốn ngà y sau, khi các bức Ä‘iện nháºn được từ nhiá»u nÆ¡i thuá»™c vùng duyên hải cho phép hiểu rằng sá»± Ä‘iên cuồng của kẻ thù vô hình chỉ thẳm và o những anh em Aurêlianô có dấu chữ tháºp ở trán, Pêtra Côtêt má»›i cho anh ta ra ngoà i. Amaranta lục cuốn sổ nhá» ghi chép vá» những đứa cháu, và cứ nháºn được bức Ä‘iện báo tá» nà o thì gạch tên đứa đó, cho tá»›i khi chỉ còn lại đứa cháu lá»›n. Bà nhá»› rõ đứa cháu nà y vì cáºu ta có nÆ°á»›c da Ä‘en tÆ°Æ¡ng phản vá»›i lôi mắt xanh to tÆ°á»›ng. Ãó là Aurêlianô Amađô vốn là thợ má»™c, sinh sống ở má»™t là ng nhá» tÃt trong bìa rừng. Sau hai tuần đợi không thấy có Ä‘iện báo của anh, Aurêlianô Sêgunđô cho ngÆ°á»i Ä‘i báo để anh Ä‘á» phòng, sợ rằng anh không biết gì vá» mối nguy hiểm Ä‘ang treo trên đầu. NgÆ°á»i Ä‘Æ°a tin trở vá» nói là Aurêlianô Amađô đã thoát nạn. Có hai ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đến lùng anh ở nhà và o cái đêm tà n sát ấy. Chúng đã nã súng và o anh, nhÆ°ng không trúng được và o chá»— có dấu chữ tháºp trên trán. Aurêlianô AmaÄ‘o nhảy qua hà ng rà o ở sân, và chạy tuá»™t và o triá»n rừng mà anh thuá»™c nhÆ° lòng bà n tay do có quan hệ buôn bán gá»— vá»›i những ngÆ°á»i thổ dân. Từ đó không có tin tức gì thêm vá» anh.
Tháºt là những ngà y Ä‘en tối đối vá»›i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya. Tổng thống nÆ°á»›c cá»™ng hoà gá»i tá»›i ngà i bức Ä‘iện chia buồn, hứa ra lệnh Ä‘iá»u tra đến nÆ¡i đến chốn và tá» lòng tưởng nhá»› những ngÆ°á»i đã khuất. Theo lệnh của Tổng thống, thị trưởng Ä‘em bốn vòng hoa tá»›i dá»± lá»… tang và định đặt lên các quan tà i, nhÆ°ng ngà i đại tá cho Ä‘em để ra ngoà i Ä‘Æ°á»ng. Sau đám tang, đại tá thảo má»™t bức Ä‘iện lá»i lẽ gay gắt và tá»± tay Ä‘em Ä‘i Ä‘iện cho Tổng thống, nhÆ°ng Ä‘iện báo viên không chịu phát. Thế là ngà i viết thêm mấy dòng lá»i lẽ cay cú hÆ¡n nữa và cho và o phong bì gá»i Ä‘i. CÅ©ng giống nhÆ° khi xảy ra cái chết của cô vợ, và bao nhiêu cái chết của những ngÆ°á»i bạn quà trong thá»i kỳ chiến tranh, ngà i đại tá không cảm thấy Ä‘au buồn, mà chỉ thấy má»™t ná»—i mệt má»i bất lá»±c và sá»± Ä‘iên dại mù quáng. Tháºm chà ngà i còn tố cáo cả cha Antôniô Isaben đồng loã vá»›i bá»n giết ngÆ°á»i vì đã là m dấu chữ tháºp cho các con mình bằng má»™t thứ tro không phai mà u để kẻ thù dá»… nháºn ra chúng. Vị cố đạo lụ khụ nà y không còn minh mẫn là mấy và khi lên bá»±c đã bắt đầu là m cho con chiên kinh hãi vá»›i những lá»i rao giảng lung tung, má»™t chiá»u nỠđã đến nhà đại tá mang theo cả má»™t bát tro hoà sẵn dùng là m dấu thánh và o thứ tÆ° hà ng tuần, và cố gá»i đủ cả gia đình đến để lấy thứ nÆ°á»›c tro ấy là m dấu chữ tháºp lên trán há» nhằm thanh minh rằng nó có thể lấy nÆ°á»›c lã rá»a sạch được.
Nhưng sự hãi hùng của nỗi bất hạnh ăn sâu đến mức ngay cả Phecnanđa cũng chẳng để ý tới việc là m đó và từ bấy trở đi không bao giỠthấy một ai trong dòng hỠBuênđya đến quì trước bà n chịu lễ và o dịp lễ Tro thứ tư hà ng tuần.
Trong má»™t thá»i gian dà i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya không bình tÄ©nh lại được. Ngà i bá» việc là m những con cá và ng, ăn uống khó khăn, và đi lại khắp nhà nhÆ° má»™t kẻ má»™ng du, kéo lệt sệt chiếc áo choà ng và háºm há»±c nhất ná»—i giáºn dữ ngấm ngầm. Sau ba tháng tóc ngà i bạc trắng, hà ng ria cÅ© chải chuốt nay đâm tua tủa phủ kÃn đôi môi nhợt nhạt, nhÆ°ng trái lại, đôi mắt ngà i má»™t lần nữa lại rá»±c sáng giống nhÆ° hai hòn than, từng là m khiếp đảm những ai trông thấy ngà i lúc má»›i sinh và má»™t thá»i chúng đã là m cho những chiếc ghế xoay tÃt khi ngà i nhìn và o. Trong sá»± giằng xé Ä‘iên cuồng ấy đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya ra sức tìm kiếm má»™t cách vô Ãch những Ä‘iá»m báo từng Ä‘Æ°a tuổi trẻ của ngà i theo những con Ä‘Æ°á»ng nguy hiểm tá»›i sa mạc bi thảm của vinh quang. Ngà i nhÆ° mất phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng, chÆ¡i vÆ¡i trong ngôi nhà xa lạ mà ở đấy không còn ai và chẳng có cái gì còn gợi cho ngà i chút tình cảm thân thÆ°Æ¡ng nà o. Má»™t lần nữa ngà i mở cá»a căn buồng của Menkyađêt để tìm kiếm dấu vết cuá»™c chiến tranh đã qua, nhÆ°ng chỉ thấy những đống đổ nát, rác rưởi và những đồ vứt Ä‘i chất đống lại đấy sau bao năm không ai nhòm ngó tá»›i. Trên bìa những quyển sách gáy da chẳng còn ai giở tá»›i nay đã ẩm mốc và lên rêu xanh, trên khoảng không vốn là nÆ¡i sáng sủa và trong là nh nhất nhà cứ báºp bá»nh cái mùi không thể chịu được của những ká»· má»m đã thồi rữa. Má»™t buổi sáng ná» ngà i thấy Ucsula ngồi khóc dÆ°á»›i gốc cây dẻ, dÆ°á»›i chân ngÆ°á»i chồng đã chết. Ngà i đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya là ngÆ°á»i duy nhất trong nhà , không tiếp tục nhìn thấy cụ bà cÆ°á»ng tráng tà n tạ Ä‘i trong ná»a thế ká»· sÆ°Æ¡ng gió. "Hãy chà o cha Ä‘i" - Ucsula nói vá»›i ngà i. Ngà i dừng lại chốc lát trÆ°á»›c cây dẻ và má»™t lần nữa nghiệm thảy rằng khoảng trống kia cÅ©ng không gây ấn tượng gì đối vá»›i ngà i cả.
- Mẹ bảo gì? - ngà i há»i.
- Trông ông ấy rất buồn, - Ucsula trả lá»i, - chắc ông ấy nghÄ© rằng con sẽ chết.
- Hãy nói vá»›i cha rằng, - ngà i đại tá mỉm cÆ°á»i nói, - ngÆ°á»i ta không chết khi phải chết, mà sẽ chết khi nà o có thể chết.
Lá»i tiên Ä‘oán của ngÆ°á»i cha đã khuất khÆ¡i dáºy chút ngạo nghá»… cuối cùng còn lại trong tim, nhÆ°ng ngà i lại tưởng nhầm đây là má»™t cuồng sức mạnh Ä‘á»™t ngá»™t. Vì váºy mà ngà i cứ gạn há»i Ucsula xem những đồng tiá»n và ng tìm thấy trong bức tượng thánh Hôsê bằng thạch cao đã được chôn ở chá»— nà o trong sân. "Không bao giá» con biết được", - cụ nói chắc nhÆ° Ä‘inh đóng cá»™t, và thêm: "Má»™t ngà y kia chủ nhân của chá»— của cải ấy hẳn sẽ xuất hiện, và chỉ có ngÆ°á»i ấy má»›i Ä‘Ã o bá»›i lên được". Không ai hiểu vì sao má»™t ngÆ°á»i luôn luôn hà o hiệp đến thế mà lại tá» ra khao khát tiá»n bạc nhÆ°á»ng ấy, và không chỉ là số tiá»n đủ để có thể giải quyết má»™t việc khẩn cấp, mà là má»™t số của cải khổng lồ đến ná»—i Aurêlianô Sêgunđô chỉ nghe nói đã phát khiếp lên. Những ngÆ°á»i cùng cánh mà ngà i tìm đến nhá» giúp đỡ Ä‘á»u trốn biệt không tiếp. ChÃnh và o lúc ấy ngÆ°á»i ta nghe ngà i nói: "Ãiểm khác nhau duy nhất hiện nay giữa phái Tá»± do và phái Bảo hoà ng là ở chá»— những ngÆ°á»i Tá»± do Ä‘i lá»… nhà thá» và o lúc năm giở và những ngÆ°á»i Bảo hoà ng thì Ä‘i và o lúc tám giá»". Tuy nhiên, ngà i cứ má»™t má»±c thiết tha, cầu khẩn, vứt bá» tất cả má»i nguyên tắc danh dá»± mà ngà i vốn tuân thủ, chạy vạy chá»— nà y má»™t Ãt chá»— kia má»™t Ãt vá»›i má»™t sá»± kiên nhẫn thầm lặng, chỉ trong vòng tám tháng ngà i đã hùn được má»™t món tiá»n lá»›n hÆ¡n eả số tiá»n Ucsula đã chôn giấu. Lúc bấy giá» ngà i đến thăm đại tá Hêrinênđô Mackêt nhá» giúp đỡ để mở cuá»™c chiến tranh tổng lá»±c.
Ãã có má»™t thá»i đại tá Hêrinênđô Mackêt đúng là ngÆ°á»i duy nhất có thể giáºt dây các cuá»™c bạo Ä‘á»™ng mặc dù vẫn nằm trên chiếc ghế xÃch Ä‘u của ngÆ°á»i bại liệt. Sau Hiệp định ảnh chiến NeclanÄ‘ia, trong khi đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya lẩn tránh ở xưởng kim hoà n sản xuất những con cá và ng thì Hêrinênđô Mackêt tiếp xúc vá»›i đám sÄ© quan khởi nghÄ©a trung thà nh vá»›i ngà i cho tá»›i thất bại. Cùng vá»›i há» ngà i tiến hà nh cuá»™c chiến tranh của sá»± nhục nhã hà ng ngà y, của sá»± cầu khẩn và van xin, là o là xin trở lại và o ngà y mai", nà o là "cÅ©ng sắp sá»a", rồi lại "chúng tôi Ä‘ang chú ý xem xét trÆ°á»ng hợp của ngà i"; má»™t cuá»™c chiến tranh thua thiệt vô phÆ°Æ¡ng cứu chữa chống những kẻ phục vụ táºn tuy và chắc chắn đáng phải được nhÆ°ng lại không bao giỠđược hưởng khoản trợ cấp suốt Ä‘á»i. Cuá»™c chiến tranh khác cuá»™c chiến tranh đẫm máu hai mÆ°Æ¡i năm, không gây nhiá»u thiệt hại nhÆ° cuá»™c chiến tranh gáºm nhấm của sá»± áp đặt vÄ©nh viá»…n. ChÃnh đại tá Hêrinênđô Mackêt từng thoát khá»i ba vụ mÆ°u sát, sống sót vá»›i năm vết thÆ°Æ¡ng và bình yên vô sá»± qua biết bao tráºn khác, đã chết ngợp trong sá»± vây hãm tà n bạo của hy vá»ng và nếm mùi thất bại nhục nhã của tuổi già , trong khi nghÄ© tá»›i Amaranta giữa những chiếc đèn hình thoi trong căn nhà ở nhá». Những cá»±u chiến binh, mà ngÆ°á»i ta còn biết tin, dã xuất hiện trên má»™t tá» báo qua những tấm ảnh, mặt câng câng, cùng chụp chung vá»›i ngà i Tổng thống vô danh của nÆ°á»›c Cá»™ng hoà , ngÆ°á»i đã tặng bá»n há» những chiếc cúc có in ảnh ngà i để dùng Ä‘Æ¡m ở cổ áo, và trả cho há» má»™t lá cá» bẩn thỉu, vấy máu và ám khói thuốc súng để phủ lên những chiếc quan tà i của chÃnh há». Còn những ngÆ°á»i khác, những ngÆ°á»i biết tá»± trá»ng hÆ¡n, vẫn chỠđợi má»™t bức thÆ° trÆ°á»›c cảnh tranh tối tranh sáng của lòng thÆ°Æ¡ng thiên hạ, chết dần chết mòn vì đói khát, sống dở chết dở vì Ä‘iên dại, thối rữa tà n lụi Ä‘i vì già cá»—i giữa cái đống *** đái thÆ¡m tho của sá»± vinh quang. Vì váºy mà khi đại tá Aurêlianô BuênÄ‘ya má»i tham gia và o việc tổ chức má»™t cuá»™c chiến tranh má»™t mất má»™t còn nhằm kết liá»…u má»i vết tÃch của má»™t chế Ä‘á»™ tham nhÅ©ng và bê bối do xâm lược nÆ°á»›c ngoà i dá»±ng lên, ngà i đại tá Hêrinênđô Mackêt không thể kìm lại được sá»± xúc Ä‘á»™ng vì thÆ°Æ¡ng hại:
- Trá»i Æ¡i, Aurêlianô, - ngà i thở dà i. - Tôi biết là ông bạn già rồi, nhÆ°ng đến giá» tôi má»›i nháºn thấy ông đã già hÆ¡n rất nhiá»u so vá»›i chÃnh hình hà i già nua của ông đấy…
Chú thÃch:
(1) Dân Bắc Mỹ, cách gá»i miệt thị.
(2) Tức con trai đầu lòng của Aurêlianô Sêgunđô với Phecnanđa.
|
|
|
| |