Suốt cả kỳ nghỉ đông không gặp nhau giờ đây được quây quần, đám học sinh thấy thật thân thiết và hữu hảo với nhau. Vừa vào học kỳ mới nên nơi nào cũng bận rộn. Trong phòng giáo vụ, học sinh chạy ra chạy vào hỏi tin tức như nước chảy; trong phòng thông tin, người đặt báo, người lấy thư, làm cho căn phòng nhỏ chặt cứng như nêm cối. Còn ở các phòng học thì hỏi thăm nhau, nói chuyện nghỉ đông vừa rồi thế nào… thật là sôi nổi.
Trường trung học Số Chín có quy định là tuần đầu tiên học kỳ mới kiểm tra kiến thức các môn chủ yếu. Rõ ràng việc đó để kiểm tra tình hình ôn bài của học sinh trong kỳ nghỉ. Nghe nói “chiêu” này là học tập từ trường trung học dưới sự bảo trợ của trường đại học Phục Đán ở Thượng Hải. Trước khi kiểm tra, thầy cô các bộ môn đều nhấn mạnh tính quan trọng hàng đầu của môn mình dạy. Ai cũng coi môn của mình là đứng trên các môn khác. Thế là môn nào cũng quan trọng hàng đầu, môn nào cũng phải thi cho tốt.
Trong lớp học tuy ầm ĩ nhưng không lộn xộn. Tất cả đều trong trạng thái “mài thương trước khi lâm trận”.
- Thế nào? Có chắc không – Đó thường là những câu hỏi nhau trước khi kiểm tra.
- Không chắc, xem ra lần này căng đây! – Đó thường là những lời cảm thán thống nhất và duy nhất bằng tiếng Quảng Đông.
- Mọi người “do” chút nhé, nhắc nhau với nhé! Xong việc xin mời các bạn đến nhà hàng Mắc Đônan!
Đó là thủ đoạn ngoại giao của Dư Phát trước khi thi.
- Trần Minh này. Giống người xuất hiện sớm nhất có phải là người Uyanmou không? Tớ xem báo thấy có nói lại mới phát hiện ra người tiên, so với người Uyanmou sớm hơn hai nghìn năm. Có bạn hỏi: Bây giờ là lúc nào rồi mà còn nghiên cứu điều này? Chỉ cần cho điểm thì viết giống người có sớm nhất là người Thâm Quyến cũng chẳng sao!
Cuối cùng rồi thầy giám thị ôm một chồng giấy thi đến. Thầy ôm chứ không kẹp nách. Nhìn tư thế đó đủ biết chí ít mỗi người cũng phải có đến bảy tám trang. Đó gọi là “sách thi” mới đúng, thi cả một quyển sách!
Thầy Giám thị rất phóng khoáng, dùng ngón trỏ vẽ lên không trung một hình chữ U ngược mà không nói gì hết. Điều đó có ý nghĩa là: “Cứ theo quy định cũ, tôi không cần nói các em cũng đủ hiểu”.
Quả nhiên, tất cả học sinh đứng phắt lên, chuyển bàn, hướng dọc bàn về phía bảng đen. Phản ứng đó của các em có nghĩa là: “Thầy không tin người quá lắm”. Thầy giáo giải thích “đề phòng nghi ngờ” kiểu “sửa dép giữa ruộng dưa, nắn mũ dưới cành mận”. Tiếng chuông lần thứ hai vang lên, thầy giáo đưa từng tập giấy thi đã được sắp sẵn cho các tổ. Trong tiếng giở giấy loạt xoạt, có người hít một hơi dài, có người đâm vào giấy thi “Chết là cái chắc!”
Trần Minh xếp gọn sáu trang giấy thi từ trang đầu đến trang cuối, liếc qua một lượt, sau đó xếp ngược từ dưới lên trên. Bạn muốn làm từ đề lớn ở sau cùng ngược lên. Thầy giáo không bao giờ đề xướng cách ấy, còn các bạn thì thán phục nhưng không làm theo. Cách ấy đối với Trần Minh có công hiệu đặc biệt, bởi khi làm bài ngược từ đề khó ở dưới lên, Trần Minh cảm thấy tự tin và thỏa mãn.
Lâm Hiểu Húc lại đang ra sức bôi dầu Vạn Kim lên huyệt thái dương, đó là thói quen của bạn ấy.
Còn Dư Phát cứ vào giờ kiểm tra là mày ngang mắt dọc liếc đông liếc tây, lé mắt nhìn thầy rồi lại ngắm tập giấy thi chờ cơ hội làm bài. Mọi người nói cái cổ của cậu ta có lò xo.
Ngòi bút với những tốc độ nhanh chậm khác nhau chạy trên mặt giấy. Tiếng bước chân của thầy coi thi đều đều như nhau.
Còn chừng mười lăm phút nữa thì hết giờ, thầy giáo báo: “Ai chưa xong thì mau lên!” Khi ấy lập tức sẽ rối lên. Nhiều người tranh thủ trao đổi với nhau.
Tiếng Anh của Liễu Thanh qua lớp nâng cao TOEFL có thể nói là vào loại kém. Qua hơn mấy chục ngày ôn tập, tuy chưa thể so với các bạn lập tức thi TOEFL, nhưng lần kiểm tra tiếng Anh này bạn cũng yên tâm rồi.
Nhiều bạn ghét kiểm tra, nhưng Trần Minh ngược lại. Cậu ta cảm thấy chỉ có làm bài thi trả lời các câu hỏi thì mới tìm được chính mình, mới thể hiện đươc bản thân.
Mấy môn trước, Dư Phát làm bài đều hỏng hết. Thi đến bài cuối cùng thì càng rối trí, chỉ làm được có một phần tư.
Thi xong môn Vật lý là môn cuối cùng, Lâm Hiểu Húc nằm gục xuống bàn khóc. Cô học ngay từ ngày nghỉ đầu tiên, làm bài hết từng quyển vở một, thế mà kết quả vẫn không tiến bộ.
Tạ Hân Nhiên vội vàng đến khuyên giải Hiểu Húc, bảo rằng mình làm bài còn kém hơn đến chục lần. Bây giờ Hân Nhiên mới coi như có kinh nghiệm. Có lần kiểm tra Toán, Hân Nhiên được 96 điểm còn Hiểu Húc chỉ được 69 điểm. Thế mà Hiểu Húc giận bạn tới hai tuần không thèm nói chuyện, mãi đến khi kiểm tra Ngữ văn Hiểu Húc được 88 điểm, Hân Nhiên được 83 điểm bạn mới khôi phục “mối bang giao”.
Một danh nhân đã nói: Hạnh phúc ở quá trình đấu tranh chứ không phải ở kết quả. Nhưng Lâm Hiểu Húc lại cho rằng chuyện thi cử hoàn toàn không mang ý nghĩa ấy.
Dư Phát thì chửi bới tùm lum các môn thi, và nói các thầy không đáng một xu “tất cả đều ra những đề thi như quỉ hủi” đủ biết tâm can độc địa vô cùng. Dư Phát còn bảo ngửi thấy mùi khét của lợn sữa quay như của nhà hàng nhà bạn ở ngay trên người mình, ý nói bạn cũng bị “quay tơi bời”.
Đại bộ phận học sinh đều bận rộn lo đáp án: “Chọn đề nào A, C, C, B, D, C, C, D, à?” Người nào cũng tỏ thái độ khiêm tốn, đều hy vọng có được câu trả lời khẳng định. Người làm bài tốt thì chân tay múa may, người làm bài kém thì thở ngắn than dài.
Cả một nhóm người đứng vây quanh Trần Minh để hỏi đáp án bài, cứ như là đáp án của mình có nhất trí với đáp án của Trần Minh thì mới hoàn toàn yên tâm.
Trần Minh cũng không kề cà:
- Sai rồi, Tất cả các đề phán đoán đều sai hết.
Câu nói của cậu ta khiến mọi người nháo nhác.
Một bạn hỏi:
- Trần Minh này, câu hai của đề tuyển chọn là C phải không?
- B!
- Hình như thầy giáo cũng nói là C mà?
- Cậu có nghe nhầm không đấy? - Trần Minh hỏi lại, giọng đầy tự tin.
Mấy hôm sau là trả bài, xếp thứ tự. Có học sinh thi xong phấn khởi chạy lên phòng thầy nghe ngóng điểm, hoặc xem thầy chấm bài. Có bạn thì ngược lại. Trần Minh thuộc lớp người sau. Lưu Hạ rất thích hỏi điểm, bạn vừa từ văn phòng về là vội vàng thông báo tin tức ngay.
- Tiêu Dao, tiếng Anh bạn cao nhất, 98 điểm; Trần Minh 94 điểm..
Hân Nhiên nói:
- Tiêu Dao này, sao bạn giỏi thế? Chơi dài suốt cả mùa đông thế mà điểm cao vậy.
Tiêu Dao chỉ cười. Bạn vừa chơi vừa học bài chứ có lơ là bao giờ đâu!
Lưu Hạ chỉ nhìn điểm các bạn một lần là nhớ ngay, ai hơn ai kém đều nhớ được hết. Cứ nói từng người một. Ai điểm cao thì xướng to, ai ít điểm hơn ghé vào tai nói nhỏ cho người ấy biết. Lưu Hạ rất thích làm việc này, dù làm bài tốt hay kém bạn đều chạy lên văn phòng. Hơn nữa bạn cũng không kiêng nói cho các bạn biết điểm của mình, dù là 59 hay 95 điểm, chỉ cần có người hỏi, Lưu Hạ liền đáp đúng sự thật.
Lưu Hạ bước đến trước bàn Vương Tiếu Thiên:
- Bạn 59 điểm.
Dư Phát nói:
- Ha ha, cậu cũng không đủ trung bình, tớ lại thêm được một người bạn cùng chung hoạn nạn.
Vương Tiếu Thiên đáp:
- Sao cậu lại như thế, cứ thấy ai làm bài kém thì mừng, thế mà là cùng tật với mình sao được?
- Các bạn thì lòng vả lòng sung như nhau cả thôi! – Lưu Hạ chen ngay một câu.
- Chỉ thiếu có một điểm, ức thật! - Tiếu Thiên hất đầu lên - thầy cũng sẻn so quá, cho mình đủ điểm trung bình có phải xong không?
- Đúng vậy, mình cũng nói như thế. Thế là mình nói với thầy giáo Anh văn, thầy cho thêm một điểm rồi. Đủ trung bình rồi nhé!
Tiếu Thiên vừa nghe thấy thế liền nổi giận. Bạn ghét nhất khi bị người khác quyết định thay mình. Mất thể diện quá lắm! Bạn trợn mắt lên nhưng Lưu Hạ vẫn còn đang đắc ý tự cho mình là một công thần. Nếu không có mặt các bạn đứng quanh, Tiếu Thiên đã mắng cho Lưu Hạ mấy câu!
Điểm thi và danh sách xếp hạng đã được công bố!
Trần Minh đứng thứ nhất một cách dễ dàng, chẳng khác nào Tiều Cái trong một trăm linh tám anh hùng Thủy hử, ngồi chễm chệ trên ghế cao nhất. Bạn chẳng những đứng thứ nhất trong lớp mà còn đứng đầu cả khối lớp Mười. Lâm Hiểu Húc quay lại nhìn Trần Minh với ánh mắt kính phục, ánh mắt ấy gặp ánh mắt Trần Minh khiến Trần Minh nở nang khúc ruột.
Lâm Hiểu Húc nói:
- Mình cứ tưởng điểm vật lý không đủ trung bình, hóa ra cũng khá đấy chứ?
- Thế thì những “hạt châu” của cậu thánh thót rơi uổng rồi! – Hân Nhiên đùa.
- Còn cậu? Bảo làm bài kém hơn tớ mà lại đứng thứ ba!
Lúc này Dư Phát đến bên Trần Minh:
- Trần Minh, tớ thử trí thông minh của cậu nhé! Xong đại học Thâm Quyến cần bao nhiêu thời gian?
- Bốn năm theo khoa mình chọn, hai năm chuyên khoa nữa! – Trần Minh nghiêm chỉnh trả lời.
- Sai rồi! Chỉ cần một giây! Xem đây này: Đại học Thâm Quyến! Một giây chẳng đọc xong là gì?
Mọi người cùng cười, Trần Minh cũng cười, nhưng hoàn toàn là cười nhạo!
Lưu Hạ lại tươi cười đến trước bàn Tiếu Thiên:
- May mà mình xin được cho bạn một điểm thành thử bạn lên được hai bậc khi xếp thứ tự danh sách!
Lại còn khoe nữa à? Đốm lửa trở thành ngọn lửa! Tiếu Thiên thấy cần phải cho Lưu Hạ một cú thì tâm lý mới thăng bằng được, bèn ra vẻ bí mật hỏi:
- Ba mẹ bạn đã làm xong thủ tục ly hôn chưa đấy?
AI BIẾT SINH NHẬT CỦA MẸ LÀ NGÀY NÀO.
Cảnh đêm ở Thâm Quyến thật đẹp, chỗ nào cũng ánh đèn lấp lánh. Xe chạy tới cũng vội mà chạy đi cũng rất nhanh. Lưu Hạ đứng vững ở đầu đường, chẳng biết tính sao.
Cuối cùng thì ba mẹ cũng ly dị nhau rồi. Hôm ấy ba đi trước, mẹ đi sau, Lưu Hạ đi giữa. Ba muốn Lưu Hạ theo mình, mẹ cũng đòi như thế. Cuối cùng ba mẹ bảo:
- Vậy thì con chọn đi!
Chọn ư? Chọn là thế nào? Là chọn một người bỏ một người trong hai người mà mình yêu quý nhất đời sao?
- Ba mẹ! Mẹ ba! – Lưu Hạ gọi thầm trong lòng. Bạn cần cả ba lẫn mẹ, vậy thì chỉ có thể quyết định chia ra để ở cả hai nơi.
Một chiếc xe đạp từ phía sau tiến tới:
- Bạn về nhà đấy à?
- Ừ… về nhà! – Lưu Hạ buột miệng nói. Xe đạp đi rồi, Lưu Hạ mới kịp có phản ứng nói chữa – à không, không về nhà!
Đâu là nhà? Lưu Hạ tự hỏi? Nhà thì thế nào? Chỉ là một “công ty hợp doanh” như ba nói chăng? Bất giác bạn nhớ tới lời một bài hát: “tôi muốn có nhà, một nơi không cần rộng lắm để khi cô đơn đau đớn có thể về nhà”.
Nhìn cảnh đêm muôn màu rực rỡ, Lưu Hạ biết không thể do dự được nữa. Hôm nay sẽ đến nhà ai đây? Xem ý trời thế nào đã! Bây giờ là đầu xuân, Thâm Quyến không lạnh lắm, rất nhiều người vẫn mặc váy. Nếu từ đây đi đến ngã tư đường trước mặt gặp người mặc váy là số chẵn thì rẽ sang phía tây đến với mẹ; nếu là số lẻ thì tới nhà ba ở đằng đông.
- Hai sáu, hai bảy, hai tám, hai chín… Lưu Hạ nhẩm đếm. Ồ, phải đến nhà ba rồi! Đang định quay người thì một cô gái xinh đẹp từ đằng trước đi tới, đó là Nhậm Na. Cô kéo tay Lưu Hạ:
- Về nhà đi! Cô đến đón con đây!
Lưu Hạ thấy lòng ấm áp hẳn. Đang định đi cùng cô ấy bỗng chợt nhìn thấy Nhậm Na hôm nay mặc váy dài mầu nâu sẫm. Thêm chiếc váy này nữa là đúng ba mươi, là số chẵn, phải về nhà mẹ thôi! Ý trời mà!
- Xin lỗi cô, hôm nay cháu về với mẹ! – Nói xong Lưu Hạ bỏ đi luôn như trốn chạy.
Sắp đến ngày sinh nhật của Lưu Hạ rồi. Bây giờ học sinh trung học chuộng tổ chức mừng sinh nhật lắm, phổ biến nhất là tới ngày thì ghép đôi, trao tặng phẩm v.v… Sinh nhật của Lưu Hạ lần này là lần thứ mười sáu, tuổi hoa đến rồi!
Lưu Hạ muốn tổ chức mừng chu đáo một chút, mời một số bạn tới nhà dự tiệc liên hoan. Bạn nói với mẹ chuyện đó, mẹ không đồng ý, bảo làm thế tẻ nhạt. Sau đó mẹ bắt đầu kể lể, nào lúc nhỏ mẹ đã sớm hiểu biết, hiểu lòng cha mẹ trong nom anh em ra sao v.v…
Lưu Hạ rất không vui, phụng phịu liền mấy ngày.
Sau mấy hôm, mẹ lại chủ động nhắc tới chuyện đó, rằng bà đã hỏi thăm, ai cũng bảo học sinh trung học bây giờ thích tổ chức sinh nhật. Nếu ai cũng làm thế thì sinh nhật của Lưu Hạ nhà mình cũng làm như thế. Mẹ bảo ngày mai Lưu Hạ mời các bạn, bà cũng sẽ có quà mừng cho bạn. Cả bà ngoại cũng đến.
Lưu Hạ mừng quýnh đã tiu nghỉu liền. Cuối cùng mẹ đã đồng ý cho Lưu Hạ tổ chức Party sinh nhật, Lưu Hạ đang định hô “Ura” thì mẹ lại bảo cả bà ngoại cũng đến! Không phải Lưu Hạ không muốn bà tới mà chỉ vì muốn cùng các bạn vui vẻ chúc mừng ngày này. Các bạn đến mà có mặt cả người trong gia đình, cảnh tượng đó ra sao là đủ biết trước rồi.
Mẹ vẫn mỉm cười nhìn Lưu Hạ.
Cuối cùng Lưu Hạ đành ấp úng.
- Bạn lớp con mừng sinh nhật… chỉ có các bạn đến dự thôi… người nhà đều tránh đi cả.
Mẹ ngẩn người, nét cười đông cứng trên mặt, mắt xa vắng. Lưu Hạ cũng thấy lòng nao nao. Nhưng rồi mẹ cũng nói:
- Mẹ và bà ngoại sẽ dự sinh nhật con muộn hơn một chút vậy.
Lưu Hạ cười gượng gạo.
Ngày tám tháng Ba là ngày Quốc tế phụ nữ. Những nữ sinh đều không thích ngày này. Nếu bạn nam nào ngớ ngẩn lại nói với bạn nữ: “Hôm nay là ngày lễ của bạn đấy nhỉ!” thì bạn nữ kia sẽ phản ứng lại ngay. Có điều đấy lại thật sự là ngày lễ của Lưu Hạ vì bạn ra đời vào ngày này.
Hân Nhiên và Hiểu Húc chung nhau tặng Lưu Hạ một con búp bê lông xù. Vương Tiếu Thiên cũng có tặng phẩm. Hôm ấy, sau khi chọc Lưu Hạ một câu, Tiếu Thiên cũng thấy hối. Còn Lưu Hạ mấy ngày liền không đếm xỉa gì đến Tiếu Thiên.
Tan học, Tiếu Thiên không về cùng Tiêu Dao mà đạp xe đuổi theo Lưu Hạ:
- Lưu Hạ, hôm nay là ngày sinh nhật bạn, mình có tặng phẩm mừng bạn đây.
Lưu Hạ cố ý làm ra vẻ không quen biết nhìn hồi lâu:
- Bạn là ai thế nhỉ? Mình có quen biết bạn đâu!
Tiếu Thiên cười dở mếu dở, tặng phẩm trong tay trao cho không được, rụt về không xong:
- Mình biết, hôm ấy mình nói lầm, thực ra…
- Bạn đâu có lầm, bạn cố ý thì có – Lưu Hạ cắt ngang, hầm hầm nhìn - Chuyện ấy mình có kể cho ai đâu, chỉ kể cho mỗi mình bạn, thế mà bạn lại cố ý làm bẽ mặt mình.
Nói xong, Lưu Hạ bực bội bỏ đi.
Tiếu Thiên đuổi theo:
- Ừ ừ, mình sai rồi, mình nói “xin lỗi bạn!” đã được chưa?
Lưu Hạ không nói gì, chân cứ bước.
- Hôm ấy, bạn xử sự cũng quá đáng. Trước mặt cả lớp mà kể ra là xin hộ cho mình một điểm chẳng khác nào bạn cho mình một điểm vậy. Mình có thèm một vài điểm đâu, cũng không thích người khác tự ý quyết định thay mình, cho nên mới…
- Cho nên mới trả thù chứ gì?
- Đâu phải trả thù. Mình lúc ấy giận quá mà. Việc này mỗi người sai một nửa.
- Mình sai một phần là nhiều nhất, bạn sai chín phần thì có!
- Thế thì mình sai cả mười phần, được chưa nào?
Lưu Hạ vẫn phớt lờ, rảo chân bước đi, Tiếu Thiên đã hơi bực mình, nghĩ hôm nay là ngày tám tháng Ba, vừa ngày phụ nữ vừa ngày sinh nhật của Lưu Hạ nên đấu dịu một lần nữa.
- Lưu Hạ, tặng phẩm mình chuẩn bị tặng bạn là một hộp có nhạc, nếu bạn không thích thì mình đành vứt đi vậy.
Lưu Hạ không mềm lòng.
- Mình vứt đi thật nhé?
Lưu Hạ vẫn bước tiếp. Vương Tiếu Thiên nản quá! Bạn ngồi trên xe, một chân chống đất, đang nghĩ xem đuổi theo hay là thôi. Chợt một câu nói của Lưu Hạ đang cắm đầu đi đằng trước thoảng tới:
- Nếu ai đó mời Lưu Hạ này một chầu ra trò thì Lưu Hạ sẽ tha thứ!
Tiếu Thiên mừng quá đạp xe vút tới bên Lưu Hạ:
- Nhưng mà mình không đủ money.
- Thế thì làm cái bánh Hăm bơgo vậy.
- Lên xe đi!
Lưu Hạ nhảy phắt lên đằng sau xe ngồi vắt vẻo, rõ ràng công phu ấy không phải một sớm một chiều là thạo được.
Buổi chiều, Lưu Hạ đang định mời các bạn đến nhà mình thì thầy Giang cùng đi với một số người nữa vào lớp. Thầy giới thiệu:
- Các đồng chí này được ủy ban giáo dục toàn quốc cử đến để làm một cuộc điều tra.
Một người trong số họ nói:
- Mong các em giúp đỡ chúng tôi làm tốt cuộc điều tra này. Các em hãy điền ngày sinh nhật của mẹ vào tờ giấy này.
Tờ giấy được phát đến tay từng người.
- Mẹ cậu sinh ngày nào?
- Tớ không biết.
- Tớ cũng chẳng nhớ.
- Có ai để ý nhớ xem mẹ sinh ngày nào đâu!
Rất nhiều học sinh bối rối. Cả lớp chỉ có hai người biết được ngày sinh của mẹ. Nhân viên điều tra lắc đầu than thở. Thầy Giang nói:
- Trong số các em có lẽ không ai không nhớ ngày sinh nhật của mình nhỉ? Nhưng lại rất ít người nhớ được ngày sinh của mẹ mình. Phải nhớ rằng ngày sinh ra các em là ngày mẹ các em chịu đựng bao đau đớn. Biết cảm ơn người mẹ đã cho chúng ta cuộc sống, đó mới là ý nghĩa của việc các em tổ chức mừng sinh nhật cho mình!
Mắt Lưu Hạ đẫm lệ.
MẸ ĐÁNG ĐƯỢC YÊU QUÝ BIẾT MẤY
Lưu Hạ quyết định không mời các bạn nữa. Giờ đây bạn chỉ muốn cùng mẹ và bà ngoại chung vui nhân ngày sinh nhật lần thứ mười sáu của mình. Tan học xong là Lưu Hạ vội vã về ngay nhà để ngăn mẹ đừng lánh mặt đi nữa. Khi về tới nhà, nhà vắng hoe. Trên bàn nước bầy chiếc bánh ga tô lớn và một bộ áo liền váy màu trắng. Mẹ đã lánh mặt đi rồi.
Lưu Hạ rất buồn, để muốn cho ngày mừng sinh nhật được vui vẻ, bạn đã “đuổi” mẹ ra khỏi nhà.
Lúc này mẹ đang ở đâu thế nhỉ? Đến giờ ăn cơm tối rồi, hẳn mẹ đang đói, bởi mẹ không bao giờ chịu một mình đi ăn tiệm, chỉ mong sao mẹ đến nhà bà ngoại… Lưu Hạ chốc chốc lại nhìn đồng hồ đeo tay hoặc nhìn đồng hồ treo trên tường, có cảm giác một ngày dài tựa năm.
Khoảng tám giờ, mẹ cùng bà ngoại về nhà.
Thấy bánh ga tô vẫn chưa động tới, mẹ rất ngạc nhiên. Khi Lưu Hạ nói cho mẹ biết bạn muốn mẹ và bà ngoại hưởng chung chiếc bánh sinh nhật lần thứ mười sáu thì mắt mẹ đã rân rấn lệ. Song mẹ không muốn để lộ tình cảm thực của mình trước mặt con gái, bà mượn cớ vào bếp hâm lại thức ăn để tránh đi.
Lưu Hạ hỏi bà ngoại:
- Bà ơi, khi mẹ sinh cháu hẳn là mẹ cháu đau đớn vất vả lắm nhỉ?
- Sao cháu bỗng dưng lại hỏi chuyện đó?
- À, cháu chỉ muốn biết thôi mà.
- Lưu Hạ này, mẹ cháu có bệnh tim, cần tránh sinh con, nhưng mẹ cháu vẫn lặng lẽ có mang, đến khi ông bà biết thì không thể làm gì được nữa. Tới ngày đẻ cháu rồi mà mẹ cháu vẫn không đẻ được. Lúc ấy bà sợ quá, bác sĩ hỏi muốn giữ mẹ hay giữ con, mẹ cháu quyết định phải giữ lấy cháu. Sau đó tiến hành mổ dạ con, may mà mẹ tròn con vuông.
- Thế hả bà?
Lưu Hạ nghe nói mẹ phải mổ bụng mới sinh được mình thì vừa cảm khái về nỗi có được cuộc sống không phải dễ lại vừa ngạc nhiên quá đỗi. Bạn chưa từng nghe nói về đoạn “lịch sử” này.
- Lại chẳng không ư? Thật không dễ có được mạng sống cho cháu.
Lưu Hạ xem phim có đoạn chiếu về người mẹ sinh con. Đầu tóc sản phụ tả tơi, răng cắn chặt môi, kêu trời khóc lóc, đau đớn muôn phần. Mỗi lần thấy cảnh ấy, Lưu Hạ lại nghĩ thầm: “Sau này mình chẳng muốn chịu cái vạ như thế!”.
Nghĩ tới việc mẹ phải trả giá để có được mình, Lưu Hạ rất cảm động.
- Thế lúc cháu mới đẻ ra thì như thế nào ạ?
- Cháu mới đẻ ra trông xấu xí lắm, chỉ lớn bằng chừng này thôi! – Bà ngoại giơ tay làm cữ - mặt đỏ bừng bừng nhưng da nhăn nhúm, tóc lơ thơ…
Đôi lông mày rất đẹp của Lưu Hạ nhíu lại, môi cong lên:
- Lúc bé cháu xấu xí đến thế cơ hả bà!
- Chứ còn gì nữa! Bao giờ con gái lớn lên mới thay đổi hẳn, mỗi lần thay đổi là một lần xinh đẹp ra.
Lưu Hạ vào phòng ngủ, mặc bộ váy mẹ mới mua vào, bỏ cặp tóc ra, chải lại đầu rồi ra đứng trước gương.
Chợt Lưu Hạ giật nảy người, trong gương, một thiếu nữ xinh đẹp đang nhìn bạn. Mi mắt cô thật dài, thật rậm, cứ như là lắp mi giả, mắt mở to trong sáng, mũi hênh hếch, da trắng bóc như ngọc. Lưu Hạ ngây người ra, mặt ửng đỏ. Hóa ra người đẹp trong gương là bạn! Ôi, cô thiếu nữ thanh tú xinh đẹp, cô thiếu nữ yểu điệu thướt tha, cô thiếu nữ dịu dàng đáng yêu…
Lưu Hạ rung động trong lòng vì nỗi vui mừng đột nhiên đến đó. Bạn thích soi gương, thích soi gương từ hồi còn bé. Qua gương và qua mọi người, bạn biết mình xin xắn nhưng không ngờ mình lại đẹp đến thế! Từ con “búp bê vải” xấu xí, thoắt biến thành thiếu nữ yểu điệu, điều đó dễ dàng có được sao? – Lưu Hạ càng cảm thấy cuộc sống thật đáng quý và mẹ thật vất vả!
- Tôi mười sáu tuổi rồi! Lưu Hạ muốn tuyên bố với cả thế giới.
Lúc ăn cơm, mẹ gắp một con cá. Theo thói quen, bà gắp miếng lườn cá cho Lưu Hạ còn cái đầu bỏ vào bát của mình. Lưu Hạ vẫn ăn tự nhiên như mọi khi.
Lúc ấy bà ngoại cũng gắp một con cá, bỏ khúc giữa vào bát mẹ. Lưu Hạ kêu lên:
- Bà ơi, đừng gắp khúc giữa cho mẹ cháu. Mẹ cháu không thích ăn đâu, chỉ thích ăn đầu cá thôi. Mẹ cháu bảo đầu cá có nhiều vị ngon lại nhiều chất bổ nhất, có thể bổ não đấy!
- Đồ ngốc ạ, nếu đầu cá bổ não lại ngon đến thế thì mẹ cháu đã gắp cho cháu ăn từ lâu rồi – Bà ngoại lườm Lưu Hạ - Thích ăn đầu cá là cốt nhường chỗ ngon cho cháu? Ai lại thích ăn đầu mà không thích ăn khúc giữa bao giờ? Cháu nói thế người khác cười cho chết!
Lưu Hạ ngẩng người nhìn mẹ đang ăn khúc cá nhiều thịt, nhìn mà nước mắt rưng rưng. Ừ nhỉ, ai mà chẳng thích ăn ngon? Thế mà về điểm này mình lại tin lời mẹ, chuyên để mẹ nhằn đầu cá!
Trước lúc cắt bánh gato, Lưu Hạ cầm cốc rượu lên đưa đến mời mẹ. Lần đầu tiên Lưu Hạ biết được rằng sinh nhật là chung cho cả hai mẹ con, bởi ngày con ra đời là ngày mẹ chịu đớn đau khổ sở.
- Mẹ ơi, con cám ơn mẹ! – Lưu Hạ cảm động nói.
Nhìn vào mặt mẹ, Lưu Hạ bỗng dưng thấy đau lòng. Đây mà là người mẹ trước kia luôn vui vẻ, tươi cười xinh đẹp ư? Khuôn mặt ấy sao trở nên xanh xao già nua và khó coi đến thế? Nhớ hồi bạn còn nhỏ, bất kể mẹ để hai bím tóc hay là uốn tóc, đều có người khen đẹp. Các bạn đến chơi nhà cũng nói:
- Mẹ Lưu Hạ đẹp nhỉ?
Lúc ấy Lưu Hạ rất tự hào về mẹ, coi mẹ như thân cây để nhờ tựa. Bây giờ thì thôi rồi, mình trở thành cái cây xinh đẹp, không cần núp bóng cây cao ấy nữa. Quan hệ giữa hai mẹ con không còn được thân mật như trước.
Lưu Hạ cảm thấy mẹ thay đổi rất nhiều, mẹ hay ca cẩm luôn miệng, nghe mà chán muốn chết! Có lần Lưu Hạ ốm, chỉ trong một buổi sáng, mẹ hỏi đến năm lần bảy lượt đã uống thuốc chưa; hỏi đến nỗi làm bạn bực mình, bèn trả lời:
- Con uống rồi, uống hết cả lọ!
Mẹ nghe nói thế thì cuống cả lên, chạy vội đến giường xem có việc gì không. Thấy mẹ cuống quýt lên như thế, Lưu Hạ thầm buồn cười, cảm thấy đỡ bực.
Lưu Hạ rất tán thành câu kết luận của Giả Bảo Ngọc sau đây: “Con gái một khi lớn thành đàn bà thì đều đáng ghét cả”. Lưu Hạ dần dần xa lánh mẹ nhưng dường như mẹ không cảm thấy thế. Mẹ vẫn như xưa, thích nói nhiều, có lúc còn trách mắng, thậm chí mắng chửi rất khó nghe. Nhưng dù sao như thế mẹ vẫn chọn khúc cá nhiều thịt gắp cho Lưu Hạ, còn cái đầu giành phần mình.
Hôm nay Lưu Hạ uống cạn luôn cốc rượu. Lâu rồi mẹ chưa được vui vẻ như thế này, nhất là trong những ngày sau cuộc ly hôn.
Lần sinh nhật hôm nay tiếc rằng vắng mất ba, song Lưu Hạ không nói ra điều đó.
- Ba mẹ ơi, con yêu cả hai người! – Lúc này Lưu Hạ chỉ muốn reo to cái câu mà bạn gọi thầm từ lâu trong lòng, song lại ngại mẹ chịu không nổi bởi dù sao hai mẹ con cũng thuộc hai thế hệ.
Mẹ nhẹ nhàng cắm vững mười sáu cây nến sinh nhật lên chiếc bánh gato và bảo Lưu Hạ thổi tắt bằng một hơi. Chỉ có như thế mới chứng tỏ Lưu Hạ đã lớn thêm một tuổi.
Đúng thế! Lớn thêm một tuổi thì nhận thức và hiểu biết sâu thêm một tầng nữa. Đúng là một ngày mà cả mẹ và con đều nên kỷ niệm.
BÍ MẬT NHỎ TRONG GIỜ GIẢNG CÔNG KHAI
Giờ học buổi sáng, cô Bạch dạy Anh văn báo cho cả lớp biết tiết thứ ba sẽ có người đến thăm lớp, dự giờ dạy của cô, cả lớp phải chuẩn bị đọc thuộc lòng bài khóa và tích cực giơ tay; ai không biết cũng giơ tay bởi gọi ai, cô đều đã tính trước. Cô Bạch vừa nói xong, cả lớp đều cười, như thế không phải là làm dối giả hay sao?
Dư Phát đứng lên, nói đùa:
- Thưa cô, cô không sợ làm giả à?
Cô Bạch cũng cười:
- Thì cô học ở các em đấy chứ!
Nói xong, cô gọi Hân Nhiên đi.
Cô Bạch còn trẻ lắm, chưa tới ba mươi tuổi. Năm hai mươi tuổi cô đã tốt nghiệp đại học, làm ở một nơi rất “thơm” tại Thượng Hải: phiên dịch cho cục mậu dịch đối ngoại. Nhà ở Thượng Hải là vấn đề rất căng thẳng, cô còn trẻ măng mà cũng có được một khoảng trời riêng cho mình. Nhưng cô quả quyết vứt bỏ tất cả; mặc cho gia đình phản đối, một mình cô tới đây. Lúc ấy công cuộc xây dựng đặc khu còn mới ở thời kỳ đầu, việc ăn ở đi lại thật là một trời một vực so với Thượng Hải. Nhiều người theo phong trào mà đến đã phải đánh trống rút lui. Cô Bạch cắn răng ở lại, trở thành người khai hoang xuất sắc. Nhà trường thường đem tấm gương của cô ra khích lệ học sinh. Song cô không lên mặt một chút nào, rất thân mật tự nhiên với học sinh, do đó quan hệ giữa cô và học trò rất thân thiết. Bất kể lớp nào có giờ cô dạy, cô đều nói: “Cô thích nhất lớp các em”. Câu này ai cũng biết song không bạn nào phản cảm mà vẫn thích học cô, rất thích cô giáo.
Cô Bạch trao một mảnh giấy cho Hân Nhiên:
- Đây là những điểm chính trong bài kể lại. Em cầm về học thuộc đi, đến giờ cô gọi em lên đấy.
Hân Nhiên nhận lấy mảnh giấy, xem qua:
- Giờ lên lớp công khai hôm nay quan trọng đến thế cơ à?
- Sao lại không? Lãnh đạo trường đều đến bảo là để sát hạch thầy cô. Em giúp cô nhé, tan học rồi cô mời em đi ăn kem cốc.
- Cô ơi, cô hối lộ em đấy à? - Học trò thân với cô giáo nên nói năng cũng thoải mái.
Cô Bạch trợn mắt kêu lên, cố ý làm ra vẻ nghiêm trang:
- Tạ Hân Nhiên, em là người tỉnh nào?
- Thượng Hải ạ.
- Đúng rồi, cô và em là đồng hương! Đồng hương giúp đồng hương chứ! Thật ra buổi giảng công khai hôm nay cũng chẳng hay ho gì; người trong nghề thì xem cách dạy, người khác nghề thì dự cho vui. Người đến dự nghe giờ thì không nhất thiết đã biết Anh văn, chẳng qua là xem học sinh có tích cực giơ tay xin phát biểu hay không thôi. Cô cũng vì họ thích thế thì làm thế, chứ nói thật ra cô dạy cũng không tồi.
Cô Bạch không nói khoe, trình độ dạy tiếng Anh của cô là #1. Hân Nhiên cười:
- Thế thì được! Có điều em phải giao hẹn trước: Kem cốc là kem socola đấy!
Ra khỏi văn phòng, Hân Nhiên bắt đầu nhẩm đọc tờ giấy. Bạn đã không còn phản cảm với những việc như thế này như hồi còn học tiểu học.
Giờ giảng công khai là sự phối hợp rất ăn ý giữa học sinh và cô giáo. Người giảng nghiêm túc hơn mọi khi, người học cũng tích cực hơn mọi khi. Hân Nhiên học thuộc lòng như cháo những điều viết trên giấy. Khi kết thúc bài giảng cô Bạch dùng tiếng Anh hỏi học trò:
- Em nào có thể kể lại bài hôm nay nào?
Sau đó cô mỉm cười nhìn khắp lớp. Lúc này cả lớp “soạt” một tiếng, tay giơ hết lên. Cô giáo chấm và tên Hân Nhiên trong danh sách lớp. Hân Nhiên đứng thẳng người, kể làu làu một lượt. Giọng phát âm rõ ràng đạt mức chuẩn và trôi chảy của bạn khiến cả lớp thơm lây. Cô Bạch nhìn vào đôi mắt to long lanh của Hân Nhiên, chân thành nói:
- Thank you!
Nhìn thấy ánh mắt cảm ơn của cô giáo, Hân Nhiên cũng rất vui bởi bạn đã hiểu được cô giáo qua ánh mắt. Khi Hân Nhiên ngồi xuống, bạn chợt nghĩ: Có những lúc mình cũng nên học cách bao dung, khoáng đạt, tạo cơ hội thuận lợi, giữ thể diện cho người khác. Cứ như thế sự việc sẽ sáng sủa lên nhiều.
Thế còn đối với ba thì sao? Đối với “sai lầm” của ba khi ở nhà Vương Tiếu Thiên thì sao?
Mỗi một khối lớp Mười thường có một hoạt động lớn, đó là thực tập làm quen với xã hội trong thời gian một tuần. Buổi họp vào thứ bảy, khối lớp Mười tề tựu tại một tòa lầu lớn.
Cuộc họp do cô Đào khối trưởng chủ trì. Cô trịnh trọng nhìn bao quát một lượt học sinh rồi nói ngắn gọn yêu cầu và mục đích của cuộc họp.
Tiếp đó thầy Cổ lên nói. Tiếng thầy vang giống như một nam ca sĩ giọng cao. Đầu tiền thầy trình bày nội dung và cách thức của đợt thực tập, tiếp đó thầy phân tích tính chất yêu của việc tiến hành thực tập ngoài xã hội của học sinh trung học, và cuối cùng thầy nhấn mạnh những việc cần chú ý trong đợt thực tập này.
Sau đó là những cuộc họp nhóm của học sinh bàn những chuyện liên qua và không liên quan xung quanh đợt thực tập này. Các bạn đã được nghe nhiều những điều thú vị và cảm xúc từ học sinh các khóa trước.
Học sinh trung học bây giờ không thỏa mãn với cuộc sống một đường thẳng đi qua ba điểm: nhà trường, thư viện, gia đình, không thỏa mãn với khuôn viên bé nhỏ gồm cha mẹ, thầy cô giáo và bạn đồng học. Trái tim của họ giống như: “Một chút chim bé xíu xiu bay bay”, khát vọng được hiểu biết về cuộc sống, được xã hội biết đến mình.
Nhà trường cũng biết tình hình của cải cách xoay chuyển nhanh chóng cùng những biến đổi theo sau đều ảnh hưởng và tác động mạnh tới tư tưởng học sinh, đặc biệt khi đưa ra khẩu hiệu “Tái sáng tạo hiệu suất Thâm Quyến”. Trong một thời gian ngắn Thâm Quyến phải vượt qua bốn con Rồng Châu Á. Cuộc cải cách của Thâm Quyến lại một lần nữa xốc lên cao trào mới. Ban lãnh đạo nhà trường càng hiểu rõ ràng, trường học và xã hội không thể tách rời nhau. Trang mạc tiêu thành tài của học sinh trường trung học Số Chín, có điều đề xuất mà các trường trung học nội địa không có là: Trong điều kiện đặc thù một nước hai chế độ, phải có khả năng bắt tay được với chủ nghĩa tư bản, phải có ý chí kiên cường vượt khó tiến lên và có tinh thần khai thác dám sáng tạo đổi mới… mà những điều này thì không thể đóng cửa giáo dục trong trường học, vì thế mà có chuyên cần học tập và đi thực tập ngoài xã hội.
- Sau đây tôi phát bảng kế hoạch. Phần trên là lịch cụ thể của đợt thực tập, các em mang về đưa cho cha mẹ ký vào.
Sau khi bản kế hoạch được phát cho học sinh, hội trường trở nên sôi nổi hẳn, tiếng nói ồn ã, học sinh mặt mày hớn hở trao đổi bàn tán râm ran.
- Trong các em đã có nhiều bạn đi làm thêm kỳ nghỉ hè. Những bạn nào đã đi làm thì giơ tay xem nào.
Mấy chục cánh tay giơ cao, trông thật tự tin tự hào hơn biết bao khi giơ tay trả lời thầy cô ở lớp. Thế là cũng hàng trăm ánh mắt hâm mộ, tán thành hướng về những cánh tay ấy.
- Tốt, tốt, các em dám ra ngoài trường học, trải sương trải gió bước vào xã hội đối mặt với đời, thế là rất tốt.
Vương Tiếu Thiên, Tiêu Dao, Tạ Hân Nhiên nhìn nhau cười. Tạ Hân Nhiên chợt cảm thấy bao nỗi vất vả khổ cực khi đi làm công giờ dồn hết lên cánh tay này, thật đã quá.
Thầy Cổ vui vẻ gật đầu. Thầy kết thúc:
- Thực tập xong, mỗi em sẽ làm một bản báo cáo.
Quen như mọi khi, học sinh kêu lên “chà chà”. Nhưng yêu cầu ấy không hề làm giảm bớt chút nào lòng nhiệt tình của đám học sinh với đợt thực tập này. Tất cả đều mong ngóng chóng đến ngày thứ hai tới.
Thứ hai, gần như tất cả học sinh đều đi xe đạp, hàng đoàn nối nhau, dài mãi không dứt. Người đi đường tự nhiên đứng dừng cả lại để ngắm nhìn. Đến các ông tài xế cũng dừng xe để nhường đường. Thật tuyệt, gió ào tới, các mái tóc tung bay, quần áo cũng phất phới. Các bạn ngẩng cao đầu, ngồi trên xe ra dáng vẻ lắm, có cậu còn nhổm lên khỏi yên chỉ dùng chân giữ xe, cố ý làm ra vẻ phớt đời, nghênh ngáo phóng lên phía trước. Những chiếc xe màu sắc rực rỡ cùng với đám học sinh ăn bận đủ màu thật là một cảnh đẹp mắt!
Trời lam, mây trắng, cây xanh, tất cả ăm ắp nhiệt tình của tuổi trẻ.
Hân Nhiên đội một chiếc mũ mới, ba của cậu mua từ Mỹ đem về, đẹp vô cùng.
Lưu Hạ liếc một cái đã nhận thấy. Lưu Hạ không có xe đạp, bạn ngồi sau Vương Tiếu Thiên.
- Hân Nhiên, mũ của cậu đẹp quá, mua đâu đấy?
- Ở Mỹ.
- Tớ bảo mà, đồ ngoại cực đẹp, đâu có gì giống hàng nước mình. Chất lượng kém, hình thức cũng chẳng ra gì.
Lâm Hiểu Húc cười:
- Lưu Hạ, cậu sùng bái hàng ngoại quốc quá!
- Cậu mà không sùng bái hàng ngoại quốc à? Thử xem đồ điện nhà cậu có thứ gì không phải hàng ngoại? Nhất là đồ Nhật Bản, đủ mác. Cậu có dám nói không có không?
- Cái nước Nhật Bản này bé nhỏ mà ghê thật đấy, họ biết tổ chức xâm lược bằng kinh tế.
Hân Nhiên chợt nhớ đến ông Xuyên Điền “làm người ta đến chứ không đến với người” ở nhà máy Bích Kỳ. Tiêu Dao nói:
- Giờ có rất nhiều hàng trong nước lại lấy tên ngoại quốc nào là YANTRI, LINADA, ARISTON… Nếu chỉ nghe tên thôi đố ai đoán được đó là thứ hàng gì.Nếu không thì lại dùng tiếng nước ngoài. Chế tạo tại Thượng Hải thì viết thành MADE IN SHANGHAI, làm cho những người không biết tiếng Anh lại cứ tưởng đó là hàng ngoại quốc…
Tiêu Dao chưa nói hết thì Dư Phát đã ngắt lời:
- Có lần tớ đến Bách Giai mua hàng, thấy ở đó có mấy loại bao bì đề chữ gì đó rất kỳ quái, không phải tiếng Trung cũng không phải tiếng Nhật, chẳng phải chữ Triều Tiên. Các cậu thử đoán xem đó là thứ gì?
- Chữ gì?
- Sau đó trong lúc vô tình giở từ điển ra xem mới biết đó là phiên âm của thời xưa.
Mọi người được một trận cười vui. Xe của bọn học sinh phần lớn là các loại xe đua, xe leo núi trông rất oách so với xe của thầy giáo đi phía trước thì xe các thầy “đáng thương” thật!
Vương Tiếu Thiên vừa mua một chiếc xe leo núi. Hôm nay đi lần đầu nên muốn trổ tài lái. Cậu ta cố tình phóng thật nhanh khiến cho Lưu Hạ ngồi phía sau sợ chết khiếp phải kêu lên: “Chậm thôi! Chậm thôi!” Lưu Hạ càng gào, Vương Tiếu Thiên càng khoái chí phóng nhanh hơn. Gió thốc vào chiếc áo bò của cậu khiến nó phồng lên như quả bóng, chốc chốc lại ve vuốt mặt Lưu Hạ.
Đột nhiên, xe của cậu ta xì hơi, bánh sau xẹp lép. Vương Tiếu Thiên cố hết sức để đạp nhưng xe chỉ lạng quạng, ngược hẳn lại với lúc ban đầu “Tiến lên phía trước”.
Vương Tiếu Thiên chửi thầm trong bụng, “Đồ hủi, mày hỏng không đúng lúc chút nào cả”.
- Ha ha, các cậu đừng làm hỏng thêm cái xe nữa, săm thủng rồi mà cố đèo người! – Dư Phát tinh mắt.
- Thật không? – Lưu Hạ nhảy xuống.
- Nào lên đây tớ đèo cậu.
Lưu Hạ chẳng do dự nhảy ngay lên xe của Dư Phát. Vương Tiếu Thiên tức quá trừng mắt nhìn Dư Phát. Dư Phát cười láu lỉnh:
- Lưu Hạ, cậu yên tâm đi. Chiếc xe đua này của tớ là đồ nhập khẩu đấy, không bị thủng săm giữa đường đâu. Dư Phát quay lại nhấm nháy Vương Tiếu Thiên, huýt sáo ra vẻ đắc ý lắm.
Vương Tiếu Thiên buồn bã đẩy xe.
Tiêu Dao thấy Dư Phát đèo Lưu Hạ bèn trêu chọc:
- Dư Phát à, cậu phải chi cho Vương Tiếu Thiên bao nhiêu thì cậu ta mới để cho cậu đèo Lưu Hạ vậy?
Tiêu Dao quay mặt lại đã thấy bọn lớp khối Mười đuổi kịp. Cậu ta thoáng thấy một cô mặc áo đen bèn mỉm cười, cô bé ấy cũng cười đáp lại.
Hân Nhiên đang nghe ống nghe say sưa, Lâm Hiểu Húc tiến đến bên:
- Học sinh tiểu học, học sinh trung học, học sinh đại học đi đường không giống nhau. Tiểu học đi thành từng đoàn, trung học đi từng nhóm.
- Thế đại học thì sao?
- Đương nhiên từng đôi chứ còn gì nữa!
- Ha ha ha!
Và thế là suốt một dọc đường cười, suốt một dọc đường vui, tất cả đã đến mục tiêu đầu tiên – Nhà máy giày da Thâm Quyến.
KHÔNG NGĂN ĐƯỢC XU THẾ PHÁT TRIỂN
Tất cả đến nhà máy vào đúng lúc bắt đầu giờ làm việc, chừng hai ngàn nữ công nhân mặc đồng phục gọn gàng đang vào nhà máy. Phần nhiều họ đi làm bằng xe đạp. Nhà để xe đạp rộng bằng cái sàn đấu bóng rổ. Những người đi xe đạp rất tự giác xếp xe thành hàng lối. Cái nọ sát cái kia từ trong ra ngoài.
Khoảng cách giữa xe với xe, hàng với hàng theo một quy định chặt chẽ. Đứng xem họ xếp xe cứ như là xem họ biểu diễn ấy. Sau chừng nửa tiếng, hàng ngàn chiếc xe đạp đã được sắp gọn gàng đâu vào đấy.
Có được kỷ luật tổ chức như vậy, chắc chắn việc quản lý của họ phải là số một.
Đón tiếp đoàn thực tập là phó Giám đốc nhà máy, trông anh rất trẻ, rất phong độ. Anh bắt tay các thầy giáo, chào hỏi đôi ba câu rồi đưa học sinh vào tham quan trong xưởng. Anh giới thiệu:
- Nhà máy này được thành lập năm 1980, khi ấy mới chỉ có một dãy nhà bằng sắt cũ kỹ. Do nhà máy sử dụng phương thức mượn vốn cho tư nhân Hồng Kông thuê, 5 năm sau mới thu hồi nên thương khách Hồng Kông đã biến nhà máy thành một cái cây hái ra tiền để thiết lập cơ sở phát triển sau này, họ không để cho Thâm Quyến học được quy trình sản xuất. Họ không muốn cho nhà máy tự độc lập đứng lên, họ không muốn tạo lập một đối thủ cạnh tranh với mình.
Thế là thương nhân Hồng Kông không chuyển đặt toàn bộ công đoạn sản xuất ở Thâm Quyến. Khi Hồng Kông nhận được đơn đặt hàng, bên ấy chỉ giao cho Thâm Quyến để sản xuất phần thân giày, còn phần đế lại giao cho một nhà máy khác làm. Khâu lắp ráp tiến hành bên Hồng Kông, dán nhãn hiệu Made in HongKong. Và hàng mang sang bán tại Âu Mỹ.
Sau 5 năm, thương nhân Hồng Kông ra đi, chỉ để lại kỹ thuật làm thân giầy và một đống máy cũ nát. Chúng tôi phải không ngừng học hỏi, mô phỏng, cách tân, cuối cùng mới tạo ra được sản phẩm hàng đầu của chính mình.
Bí quyết thành công của Hồng Kông là: sự cần cù của người Trung Quốc, cung cách quản lý chặt chẽ của người Anh và thêm vào là chính sách nhất quán của Trung Quốc đối với Hồng Kông. Bí quyết thành công của Thâm Quyến là: mượn được vốn và học hỏi kỹ thuật bên ngoài, cộng thêm sự hiếu học của người Thâm Quyến và chính sách của đặc khu.
Có lần, ông chủ Hương Cảng trước kia quay lại thăm Thâm Quyến, nhìn thấy nhà máy này phải xuýt xoa: “Khi người ta đã có số phát tài thì chẳng có gì ngăn cản được, khi Thâm Quyến đã phát triển cũng chẳng có gì ngăn cản nổi”.
Vị đó không thể ngờ được bây giờ nhà máy lại được như thế này. Hàng hóa trước mắt ông ta đều in chữ “Made in Chine”. Nhà máy của người Hồng Kông đã biến thành của người Thâm Quyến.
Phó giám đốc nói tới đây, tất cả mọi người đều đồng loạt vỗ tay vang. Ai ai cũng thấy phấn chấn. Thật là một bài giảng sinh động về kinh tế và tư tưởng.
Biết bao nhiêu nhà máy “cấp O” ở Thâm Quyến từ hoan nghênh bóc lột này đã thành “tự chủ vận hành” đang dần dần phát triển từng bước. Rất nhiều người nhận ra rằng, đặc khu giống như một tòa núi quí, vàng bạc châu báu rải khắp núi đồi, chỉ cúi xuống là nhặt được. Rất nhiều người cho rằng, Đặc khu là một thành phố không đêm, lúc nào cũng đèn sáng rượu nồng, trời thì hoa, đất thì rượu. Đó là cách nhìn nhận sai về Đặc khu là núi quý không sai, là thành phố không đêm cũng chẳng sai nốt, nhưng bao nỗi đắng cay, uẩn khúc trong đó, chẳng thế một câu đơn giản mà khái quát hết được.
Thông qua sự phát triển của nhà máy giày da, học sinh mới hiểu được rõ ràng sự trưởng thành của Thâm Quyến.
Buổi trưa, học sinh ăn cơm hộp tại nhà máy. Tranh thủ lúc rỗi rãi, nhiều bạn đem vở ra ghi chép. Một phần là để nộp bài, một phần cũng vì cảm hứng mà viết.
Vừa ăn xong, Vương Tiếu Thiên chợt nhớ tới chiếc xe tội nghiệp của mình. Chiều còn phải chở Lưu Hạ về nhà nữa chứ. Vương Tiếu Thiên vội lôi Tiêu Dao cùng đi tìm nơi sửa xe để vá săm. Vá xong họ trở về đi qua rạp chiếu bóng. Trước cửa rạp có một tấm quảng cáo lớn “Yêu không cần thỏa thuận”. Ngay phía dưới có mấy chữ thật bắt mắt “Cấm trẻ em”.
- Mấy chữ này chính là quảng cáo dụ người xem tốt nhất.
Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao cùng cười. Khi ấy, Lưu Hạ, Hân Nhiên, Hiểu Húc cùng đi tới:
- Tớ… Thì cái phim này cũng giống tên phim trên truyền hình. Tên kêu lắm, chính cái bộ phim ấy đấy!
- Bộ nào nào, cuối cùng thì là bộ nào? – Lâm Hiểu Húc hỏi.
- Có phải bộ phim Ngô Anh đóng vai chính không? – Lưu Hạ đột nhiên nhớ ra – “Yêu không cần thỏa thuận”.
- Chuyện này thì chúng ta lại phải thương lượng đấy – Vương Tiếu Thiên cười. Cả bọn cũng cười phá ra. Mọi người vừa đi vừa nói chuyện. Một chiếc xe con đột nhiên ào sát qua, từ cửa xe ló ra một cái đầu.
- Cháu Vương à? Đúng là Tiếu Thiên rồi - Người ấy lập tức nhảy ra khỏi xe.
Vương Tiếu Thiên cũng nhận ra đó là giám đốc Trương, cha bạn đã từng giúp đỡ chú ấy.
- Lên xe mau đi cháu, Vương! Về đâu đây? Để chú đưa cháu đi.
- Cháu về nhà, nhưng không cần đâu. Chúng cháu tự đi được.
- Thôi thôi đừng khách sáo nữa, lên đi! - người đàn ông nói, tay kéo Vương Tiếu Thiên lên xe – Chú đưa cháu về.
- Cháu… cháu còn các bạn nữa!
- Được rồi, được rồi, lên cả đi!
Vương Tiếu Thiên gọi:
- Tiêu Dao, Lưu Hạ, Tạ Hân Nhiên, các bạn lên đi, ngồi chật một tí là đủ đấy!
Tiêu Dao và Hân Nhiên không nói gì chỉ xua tay rồi đi luôn. Lưu Hạ tính tình nóng nảy bĩu môi lườm.
- Lưu Hạ, bạn có đi không? – Vương Tiếu Thiên hỏi.
- Dân đen chúng tôi thế này có biết mở cửa xe con ra làm sao đâu mà dám đi! – Lưu Hạ lạnh lùng nói rồi đuổi theo bọn Tiêu Dao.
Vương Tiếu Thiên ngẩn ngơ đứng tại chỗ.
Ông giám đốc vẫn cố nói: “Lên xe, lên xe” rồi kéo Tiếu Thiên lên. Bỗng như chợt nhớ ra điều gì, Tiếu Thiên mở cửa xe, miệng bảo:
- Cháu cảm ơn chú Trương, cháu không đi xe nữa đâu ạ - Nói xong cậu ta nhảy lên xe le núi đuổi theo Lưu Hạ.
- Lưu Hạ, mình đi vá xe để chở bạn đây mà!
NGHÈO NHẤT VÀ GIÀU NHẤT
Trong những ngày thực tập tiếp theo, việc đầu tiên là đến thăm một vùng núi nghèo. Vùng này cách Quảng Châu hơn sáu chục dặm, nơi vẫn chưa giải quyết được cơm no áo ấm. Bà con vùng này nhìn đám thiếu niên ở đặc khu kéo đến bằng ánh mắt vừa kinh ngạc, vừa vui, vừa hâm mộ, khi họ ngắm nghía quần áo loại sang, lắng nghe tiếng nói cười thì trong lòng Tiêu Dao cảm thấy ngượng ngùng vì vẻ sang trọng của mình bày ra trước mắt bà con. Người phụ trách giới thiệu rằng Quảng Đông phát triển không đều. Ở Châu Giang, tam giác Châu Giang thì giàu nứt vách, còn nơi núi non điều kiện khí hậu khắc nghiệt thì nhân dân thậm chí còn chưa đủ cơm ăn áo mặc. Ở Quảng Châu có 60% miền núi và có 40% số dân còn rất nghèo.
Người cán bộ xã dẫn đoàn học sinh đi thăm một số gia đình. Nông dân ở đây sống trong những ngôi nhà vách đất, trong nhà tối om. Ở bên ngoài đi vào phải mất một lúc mắt mới nhìn được. Nhìn những vật dụng đơn giản, những đồ gia dụng thô lậu, Tiêu Dao chợt nhớ tới bộ bàn ghế tinh xảo bằng gỗ đỏ, lò vi sóng tiện lợi nhanh chóng của nhà mình, trong lòng thấy có gì đó áy náy. Những người nông dân chịu mưa chịu nắng vất vả cần mẫn quanh năm thì phải sống trong điều kiện tồi tàn, còn mình chẳng là nông dân cũng chẳng phải công nhân lại được hưởng thụ một cuộc sống quá hiện đại.
Sau khi thăm quan nhà ở nông dân là đi thăm trường học. Những cảnh ở trường tiểu học này, họ không thể tưởng tượng ra được. Trường thì thấp bé, lớp học thì sơ sài, chưa ai thấy thế bao giờ. Mọi người chú ý đến những hộp bút đặt trên bàn, hầu hết là vỏ đựng thuốc tiêm mà thôi, học sinh dùng các loại bút chì và bút bi thông thường nhất. Còn học sinh ở Thâm Quyến thì có máy vi tính gia đình, bút máy Paker hết cái này mua cái khác. Những chiết bút giá vài nghìn như Walkman không thành vấn đề. Hôm nay, lần đầu tiên họ mới thấy mình dùng toàn đồ xa xỉ. Ngay tại chỗ họ tự động quyên góp để ủng hộ “Công trình hy vọng”. Các bạn bảo chỉ cần bớt mua đi một cái áo, bớt một lần đi chơi, bớt tiêu tiền vặt thì chúng ta đã có thể giúp các bạn ở đây đi học được rồi. Hãy để các anh chị đặc khu chúng mình giúp các em trai em gái ở nơi núi rừng này một chút quà nhỏ. Mấy năm nay người ta tiến hành nhiều cuộc điều tra xã hội, thế nhưng tổ chức cho học sinh đi thực tế như thế này thì mới là lần đầu. Lúc đầu, ban lãnh đạo trường còn lo học sinh sẽ coi thường nông dân, ghét sợ miền sơn cước, sau thấy các em tranh nhau quyên góp cho “Công trình hy vọng”, các thầy khi ấy mới thở phào nhẹ nhõm.
Trưa đến, học sinh đem thức ăn đã chuẩn bị sẵn ra bởi thầy giáo có dặn trước là không nên phiền đến bà con. Khi ăn các thức ăn như bánh Hăm- buốc, đồ uống cao cấp, các bạn mới nhận thấy nông dân ở đây toàn ăn cháo. Hỏi sao bữa trưa lại ăn cháo, họ trả lời rằng cả ba bữa đều ăn như vậy. Cán bộ địa phương nói họ không đủ lương thực nên mới phải ăn cháo. Vì quá ít cháo nên ăn xong khỏi phải rửa bát, tráng qua tí nước là sạch bóng.
Học sinh sững cả người. Thực sự họ không thể nghĩ tới chuyện người nông dân ở ngay quanh đặc khu lại nghèo khổ nghèo sở đến mức ấy, Báo Thâm Quyến đã từng đăng, lợn ở đặc khu ngày nào cũng được ăn tết; các khách sạn nhà hàng mỗi ngày đổ đi không biết bao nhiêu là thịt, cá, vịt, gà, cơm trắng phau… Những người nuôi lợn dựa vào các thùng nước gạo này đều cảm thấy sung sướng hả hê! Khi tận mắt thấy cuộc sống của người dân vùng núi này, ai ai cũng cảm thấy nặng trĩu trong lòng. Sống trong Đặc khu, mọi người luôn cảm thấy cuộc sống giàu có sung túc quanh mình, đâu biết rằng còn có những nơi nghèo khổ như vậy. Họ cảm thấy xa lạ với sự nghèo khổ ấy, họ biết rất ít về những người nông dân thật thà nơi vùng núi lạc hậu ấy. Lần đầu tiên họ cảm nhận một cách thiết thực rằng lãng phí lương thực là có tội. Chẳng có ai không thuộc câu “Đổ mồ hôi, sôi nước mắt, hạt gạo hạt vàng”. Thế nhưng để hiểu cho sâu sắc cặn kẽ sự vất vả cùng khổ của người nông dân thì có mấy ai? Nếu không tận mắt nhìn thấy bữa ăn của người nông dân thì làm gì họ có được cảm nhận sâu sắc ấy!
Các bạn học sinh đem chia bớt thức ăn của mình cho các em nhỏ trường làng. Các em sung sướng cầm thức ăn mang về khoe cha mẹ, cảnh tượng ấy khiến người ta thấy cay cay nơi sống mũi.
Sự thể hiện ấy của học sinh chính là điều mong đợi nơi thầy cô giáo.
Ăn xong cơm đám học sinh lại tiếp tục lên xe đến một địa điểm khác. Xe lao nhanh trên đường quốc lộ Quảng Châu – Thâm Thâm. Dọc đường đi người ta cảm thấy được khung cảnh đổi thay đi lên của cơn gió cách mạng. Cuộc cải cách đem lại cho vùng này một cơ hội phát triển mới.
Điểm tiếp theo là thôn Thương Tân nơi biên giới, nơi được mệnh danh là “Thôn giàu có nhất”. Thôn Thương Tân chính là “Đặc khu trong đặc khu”. Người trong đặc khu mà vào khu này còn bị cảnh sát có vũ trang xét hỏi giấy tờ bởi thôn chỉ cách Hồng Kông có một con sông, đã có nhiều người từ đấy trốn sang bên ấy.
Đón tiếp đoàn là trưởng thôn, một triệu phú. Về điểm này ông không hề giấu giếm, trông người đúng là nông dân thứ thiệt. Ông đi chiếc xe Lawrence.
Đám học sinh hỏi ông:
- Lawrence là loại xe sang trọng nhất thế giới, ngay cả Hồng Kông cũng đâu có nhiều, vậy mà ông có cả một chiếc để dùng, sang thế?
Ông khua tay:
- Làm được thì phải chịu chơi, cái việc của tôi là phải dùng xe này. Khi bàn chuyện làm ăn với người nước ngoài, chiếc xe này chính là thể hiện thực lực kinh tế của chúng tôi. Tôi không thể cưỡi xe đạp đi bàn chuyện làm ăn với người ta được, nếu làm vậy thì sợ họ chạy hết.
Ông rất tự hào. Sau đó ông nhiệt tình giới thiệu lịch sử của thôn Thương Tân:
- Trước giải phóng ở đây có nhiều người chết đói. Giải phóng xong, có một loạt các cuộc vận động, người Thương Tân đều chạy sang Hồng Kông. Những năm 60, 70 chúng tôi suốt ngày hô khẩu hiệu, đi vận động thì người ta bắt đầu phát triển kinh tế. Thôn có một địa thế đặc biệt, nhưng sau giải phóng lại không có chính sách đặc biệt tương ứng cho khu này. Bên Hồng Kông thấy hô hào rồi làm hết cuộc vận động này đến vận động khác họ chỉ buông có một câu: “ngốc nghếch”, muốn thay đổi được chỉ có mỗi cách là hãy bắt đầu từ sự thay đổi chính sách. Và chúng tôi bán đất đi, đó chính là cách làm đầu tiên, giờ thì chúng tôi không bán nữa, còn tìm cách mua lại số đất ấy. Chủ yếu bây giờ chúng tôi mở xưởng sản xuất, mở xí nghiệp, vì thế giàu lên. Những người trước kia bỏ di nay đang muốn trở lại.
Vừa đi, học sinh vừa hỏi tiếp:
- Thu nhập mỗi năm của các bác là bao nhiêu ạ?
- Không nói rõ được.
- Tại sao vậy?
- Có thu nhập lao động, có thu nhập lợi nhuận cổ phần, có thu nhập nghề phụ v.v…
- Ồ, làng bác đã tiến bộ quá rồi, vậy còn vấn đề gì nữa không?
- Không những còn, mà lại khá nhiều nữa, đó là vấn đề trở về của những người trước kia đã ra đi. Hiện giờ ở nội địa đang tiến hành việc “chuyển khỏi nông thôn”, còn ở đây chúng tôi lại yêu cầu chuyển về nông thôn. Những người trước kia tìm mọi cách để vào nội địa hay sang Hồng Kông thì giờ đang hy vọng được trở về nhà cũ, mà vấn đề này thật khó giải quyết.
Ở thôn Thương Tân toàn bộ đều là biệt thự lầu tây. Không nói Hồng Kông mà ngay cả ở Nhật Bản, Mỹ cũng chẳng có một cái thôn làng nào mà người ta ở toàn là biệt thự như thế. Nhìn cảnh ấy lại nhớ khu sơn cước nghèo khó sáng nay mới thấy cách xa một trời một vực. Ở thôn còn có chính sách riêng, phàm là đàn ông đủ 18 tuổi là được phân đất làm nhà. Ông cười khà khà bảo:
- Giờ thì đừng có bảo là tôi đi Hồng Kông, có cho tôi sang Mỹ ở tôi cũng chẳng thiết.
- Nông thôn Trung Quốc mà giàu thế này sao? – Cô giáo người ngoại quốc Elizabeth vô cùng ngạc nhiên – Trong con mắt cô thì nông thôn Trung Quốc toàn là nhà lá và bò già.
- Cảnh buổi sáng nay mình nhìn thấy là không bình thường, cần phải thay đổi. Cuộc sống ở đây mới là đúng. Nông thôn cần phải như thế này. – Tiêu Dao nói.
Đến tối ông trưởng thôn hiếu khách nhất định mời bằng được các thầy trò ăn bữa tối, thịnh tình ấy thật khó từ chối, “cung kính chẳng bằng phụng mệnh” mà! Ông trưởng thôn đặt hai chục bàn tiệc t rong khách sạn của thôn, toàn là hải sản. Dư Phát cảm thấy rằng sự giàu có của làng Cổ Thủy của mình so với thôn này thì đúng là “Thầy bói gặp đại sư phụ”. Hai cái làng tuy ở hai nơi khác nhau, giàu nghèo cũng khác nhau, có so sánh mới thấy. Mọi người đều ý thức được rằng, thiên thời địa lợi nhân hòa, đó chính là những điều kiện đảm bảo nhất cho việc làm ăn xây dựng, Quảng Đông cần phải đuổi kịp bốn con rồng, nhiệm vụ ấy thật vinh quang mà cũng thật gian khó biết bao.
Trước kia trong những phim truyền hình, khi nhắc đến những người ăn nên làm ra đi đó đi đây, người ta hay nhắc đến cụm từ “Đi Thâm Quyến một chuyến”, “Làm ăn đến tận Thâm Quyến” v.v… để chứng tỏ thực lực của mình. Một hai năm nay không thấy nhắc đến những câu này nữa. Thâm Quyến giờ không còn là sự lựa chọn duy nhất trong con mắt mọi người nữa. Các thành phố xung quanh như Đông Hoan, Huệ Châu, tốc độ phát triển ở đó khiến người ta chóng mặt. Thâm Quyến lọt vào giữa các đối thủ cạnh tranh đầy sức lực. Nếu không nhận thức rõ ràng được điều đó mà quá tự tin vào sự huy hoàng vốn có thì quả thực là cách nhìn nông cạn. Làm cho học sinh hiểu được sự cần thiết phát triển của Thâm Quyến, sự cần thiết phải có lớp người kế tiếp luôn phấn đấu và nỗ lực vì sự nghiệp đó, điều đó chẳng phải là mục đích đầu tiên của đợt thực tập này sao!
Sau một tuần thực tập, học sinh đều cảm thấy mình lớn lên khá nhiều. Vương Tiếu Thiên nói:
- Không thể nghĩ rằng chỉ có một tuần mà đã thấy mình thành người lớn rồi, chỉ ngứa ngáy muốn trổ tài ở Thâm Quyến.
Trong đợt thực tập này, Trần Minh lần đầu tiên cảm thấy nguy cơ của mình, đó là nguy cơ hiểu biết về xã hội. Đối với Thâm Quyến, đối với xã hội cậu ta hiểu biết rất nông cạn. Bản báo cáo thực tập của cậu ta là do Hân Nhiên giúp mà thành, trong đợt thực tập này sự từng trải của Tiêu Dao trực tiếp hóa thành vốn liếng. Cứ mỗi khi đọc sách hay đi thực tế ngoài xã hội, bạn ấy lại nỗ lực tranh thủ lấy một phần đầu tư của xã hội, bổ sung và phủ định bản thân nên tư tưởng bạn ấy cũng ngày càng chín chắn hơn.
Kết thúc một ngày tham quan, trên đường trở về nhà vừa hay đi qua xưởng Bích Kỳ, Hân Nhiên chợt cảm thấy thật xúc động. Bạn đã học được ở đây rất nhiều điều.
- Hân Nhiên à, có phải em đã làm việc ở đây hồi nghỉ đông phải không? – Khi ấy thầy Giang hỏi.
- Vâng ạ! – Hân Nhiên đáp to.
- Vậy em dẫn mọi người vào tham quan đi!
Hân Nhiên biết nguyên tắc của nhà máy Nhật Bản này rất nghiêm khắc, cô ngần ngừ một chút rồi nói: “Để em đi hỏi đã”. Hân Nhiên đi hỏi người đốc công. Ông ta nể mặt phá lệ, đồng ý cho học sinh vào thăm xưởng. Hân Nhiên thật tiếc bởi ông Xuyên Điền không có ở đó nên các bạn không được biết thủ đoạn thương mại của ông ta – đó là cung kính đứng cúi chào công nhân trước cổng nhà máy.
Khi Hân Nhiên cùng các bạn vào trong nhà xưởng, các bạn công nhân trước kia do Hân Nhiên làm tổ trưởng đều reo lên chào: “Chào cô tổ trưởng”.
Các bạn Hân Nhiên rất ngạc nhiên hỏi:
- Cậu là tổ trưởng à?
- Ừ - Hân Nhiên tự hào đáp. Các bạn ai cũng khâm phục nhìn Hân Nhiên. Đến Trần Minh cũng thay đổi hẳn thái độ kiêu ngạo mọi khi:
- Tạ Hân Nhiên, tớ thật không thể tưởng tượng được đấy!
Khi ấy Hân Nhiên mới ngày càng cảm nhận được giá trị của lao động. Điều mà Bích Kỳ mang đến cho bạn không chỉ đơn giản như lúc bạn nghĩ, cũng chẳng phải ánh mắt khâm phục của các bạn khái quát được, mà những gì trải qua đã thầm lặng chuyển hóa vào tư duy của bạn. Hân Nhiên không thấy A Xuân, Yến Muội trên dây chuyền ở đó, trong lòng cảm thấy lo lo, liền hỏi một bạn công nhân:
- A Xuân, Yến Muội đâu?
- Yến Muội về nhà còn A Xuân đã chết rồi!
- Chết ư?
- Chết rồi, nhảy lầu chết. Cô ấy xấu hổ quá nên nhảy từ lầu bảy xuống.
- Thế còn Hách Quân nữa?
- Thằng cha ấy cũng không ở nổi Bích Kỳ nữa nên phải cuốn gói cho nhanh rồi.
- Trời ơi, thế còn Lý Nghệ?
- Cô ấy đi làm quản đốc ở nhà máy khác rồi.
Từ nhà máy Bích Kỳ trở về, Hân Nhiên cảm thấy nặng trĩu trong lòng. Mấy người bạn quen trong hai mươi mấy ngày, người thì mất, người thì ra đi, người thì trốn. Nhất là A Xuân, như thế mà chết, chết mất rồi!
Kết cục lại thế này sao? Hân Nhiên không biết, hay có thể nói là Hân Nhiên không muốn nghĩ tiếp nữa, không muốn đưa thêm một đoạn kết rõ ràng vào câu chuyện không được rõ ràng ấy.
HẬN KHÔNG THỂ NGAY LẬP TỨC TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Khi Vương Tiếu Thiên về tới nhà thì trời đã rất tối. Cha bạn đang nằm nhắm mắt nghỉ ngơi trên xô pha bảo ngay:
- Tiếu Thiên, mau rửa tay đi ăn cơm.
Vương Tiếu Thiên cũng đói ngấu rồi, cậu ta chén như hổ đói, cha ngồi đối diện vừa gắp thức ăn cho bạn vừa nói: “Tiếu Thiên ăn đi, ăn nữa đi”. Cha bây giờ “đàn bà” như vậy đấy, khiến cho Vương Tiếu Thiên thấy bồi hồi trong lòng: Ba khác quá nhiều! Từ một con trâu khai hoang dùng không hết sức, ông đã biến thành con trâu già tình cảm liếm cho nghé con.
Con người là một dạng động vật kỳ lạ. Trước kia Tiếu Thiên thường trách cha không quan tâm đến gia đình, không có tình thân. Nhưng giờ khi đứng trước sự săn sóc nhiệt tình của cha, bạn lại cảm thấy trong lòng bối rối. Xem ra bạn quen với việc cha mình thường xuyên như vua Vũ khi xưa, ba lần qua cửa nhà mà không vào, cha thường nghiêm nét mặt lên giọng chỉnh người khác.
- Ba à, ba cũng nên lấy lại tinh thần đi – ý Tiếu Thiên chỉ muốn ngăn cha khỏi gắp thức ăn cho mình nữa, chẳng ngờ lại buột ra câu nói đó. Cha sững lại, thức ăn đang gắp tuột xuống mặt bàn, cha tròn mắt nhìn cậu con trai, không nói được gì.
- Ba à, có nhiều chuyện con định nói với ba từ lâu rồi - Tiếu Thiên như nhẩm sẵn trong bụng.
- Nói đi, ba cũng đang muốn nghe đây! – Cha ưỡn thẳng người, dựa lưng vào thành ghế.
- Trước kia ba hay nói: vì sao Trung Quốc lại phát triển nhanh như vậy trong khoảng mươi năm nay, làm nên trang thần thoại phương Đông? Thứ nhất là vì có cải cách đổi mới, thứ hai là Đảng đã bồi dưỡng nên lớp người có khả năng như thế hệ ba…
Đúng thế, cục trưởng Vương cũng đã từng nói về vấn đề này ở rất nhiều nơi. Ông nói cho con trai nghe là nhằm giáo dục lớp trẻ: Hơn mười năm nay, với tốc độ phát triển kinh tế là mười mấy phần trăm, Trung Quốc thực sự tạo nên kỳ tích trên thế giới. Ai làm ra điều đó? Chủ yếu là do thế hệ cha bây giờ. Sáng nghiệp khó mà giữ nghiệp càng khó. Thật lo lắng bởi lứa các con được nuôi dưỡng trong sự đầy đủ thế này, sao giữ nổi nghiệp nhà?...
Thấy cha trầm ngâm không nói, Vương Tiếu Thiên mạnh bạo nói tiếp:
- Ba còn nói rằng: Trung Quốc quá lớn, quá nghèo, quá đông người, nếu với tốc độ phát triển hiện nay thì phải xây dựng 50 năm nữa mới đuổi kịp các nước phát triển. Trong quãng thời gian đó không thể bỏ lỡ phút nào, vì thế nên ba ghét nhất có người làm quậy phá, sợ họ phá hoại công cuộc xây dựng của chúng ta…
Cục trưởng Vương gật gật đầu, bụng nghĩ: Cái thằng bé này sao bỗng dưng lại chín chắn hẳn lên thế nhỉ. Trước kia không ít lần nó từng cãi ngang, mình cứ tưởng nó nghe tai này lại ra tai kia, có ai ngờ nó nhớ cả, hôm nay đem ra “kính” ta đây!
- Ba ạ, nói thật là không phải dễ dàng gì mà ba làm được một người đồng chí tốt, một cán bộ tốt đâu.
- Đồng chí tốt, cán bộ tốt?
- Vâng, con không tâng bốc đâu. Ba không tham, không đánh chịu bạc, cũng không có bồ, mà là…
- Là làm sao?
- Là hơi có một chút nhụt chí cách mạng. Khi mới đến Thâm Quyến, ba còn rất hăng hái năng nổ, khí thế hừng hực tưởng như sẻ núi lấp bể. Thế mà bây giờ thì lại trầm xuống. Nghèo thì nghĩ tới thay đổi, điều ấy ai cũng hiểu. Nhưng giàu thì rồi sao đây, có phải có địa vị, có nhà, có tiền, có xe thì không còn nghĩ đến tiến thủ nữa sao?
- Tiếu Thiên, chẳng phải là ba bệnh sao, ba bị bệnh ứ máu não, con hiểu không? - Người cha biện minh cho mình.
Vương Tiếu Thiên cũng không hiểu sao mình lại lên lớp tràng giang đại hải như thế với ba. Mồm thì nói đấy nhưng trong bụng cứ áy náy. Nghe ba giãi bày, bạn chợt nhớ tới cảnh tượng đáng sợ khi ba trúng gió ngất xỉu. Bất giác trái tim bất an của bạn chợt run rẩy. Bạn đến trước mặt ba:
- Ba, có phải con… quá tả không?
- Không đâu con, - ba vòng tay ôm chặt con vào lòng, đôi mắt loáng nước - Tiếu Thiên, con đã lớn khôn rồi. Con nói xem, đợt thực tập này kết quả ra sao?
- Đi thực tập một tuần hơn đọc sách ba năm!
- Đừng có nói quá!
- Thật mà ba, sau khi đồng chí Tiểu Bình đi thăm miền Nam mùa xuân năm nay, các tỉnh trong cả nước sôi động hẳn lên. Nơi mà chúng con đến trong đợt thực tập này, không nơi nào không ngùn ngụt khí thế. Nhưng nơi sôi động nhất, mãnh liệt nhất vẫn là Thâm Quyến!
- Đúng vậy, không có đồng chí Tiểu Bình thì không có Đặc khu, không có Thâm Quyến.
- Ba ạ, nhìn thấy khí thế bừng bừng của Thâm Quyến, con hận là không lập tức tốt nghiệp đại học.
- Con còn hai năm nữa mới hết trung học cơ, thôi mau đi làm bài đi.
Bị ba kéo trở lại với thực tại, Vương Tiếu Thiên đi vào phòng để viết bài thu hoạch.
Ông bố bị con phê cho một trận lại cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng, đấy đúng là một buổi tối vui vẻ hiếm có.
CẢM THẤY BẢN THÂN ĐANG TĂNG TỐC TRƯỞNG THÀNH
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Một tuần thực tập đã kết thúc. Nhớ lại từng chi tiết của đợt thực tập với biết bao là cảm xúc. Điều quan trọng nhất là mình đã nhận thức được thế giới bên ngoài, cảm thấy bản thân mình đang tăng tốc trưởng thành.
Thấy nhiều cô thôn nữ vùng quê. Da dẻ họ đỏ đắn, giọng nói rất vang. Quần áo họ giản dị đến mức không cần dùng đến chữ “kiểu”. Nói chung trông họ già hơn tuổi thực rất nhiều. Bọn mình đến nhà một bạn cùng tuổi thoạt trông thấy mẹ bạn ấy mình cứ tưởng là bà ngoại của bạn. Cũng phải thôi, họ làm việc đồng áng như nam giới. Có nhà chồng đi nơi khác làm thuê, công việc đồng áng do họ gánh vác cả. Họ rất vất vả, làm xong công việc ngoài đồng lại bắt tay ngay vào việc nhà, luôn tay như người máy vậy. Điều đáng thương hơn nữa là vị trí của họ rất thấp. Ăn cơm không được ngồi cùng bàn, chỉ dám bê bát nhỏ ngồi xổm cạnh đó mà ăn, bọn trẻ con còn được ngồi ăn ở bàn, họ còn không được bằng bọn nhỏ. Kỳ thật đấy, ở một thời đại đang đi lên như thế, ở một Quảng Đông tiên tiến như thế mà còn tồn tại một sự bất công đến thế.
Đối với họ, mình không chỉ thông cảm mà còn rất kính trọng. Giờ đây cái gọi là người phụ nữ mạnh, người phụ nữ thời đại, cuối cùng đã có mấy người thực sự có được tinh thần dâng hiến ấy? Hãy xem họ đây, so với những người phụ nữ lao động cần cù ấy lẽ nào chúng ta không tự đỏ mặt vì mình?
Trong đợt thực tập này, các bạn học sinh đều tìm được những điều quan trọng cho bản thân mình. Nhiều bạn viết rất hay. Thầy Giang đã khen ngợi Tiêu Dao, Tạ Hân Nhiên, Vương Tiếu Thiên… duy chỉ mình là không được. Tất cả các bài viết xuất sắc ấy, thầy Giang đem đăng báo.
Từ xưa tới giờ mình rất tự hào về môn văn này, Lưu Hạ đã nói rằng bạn ấy hâm mộ tài văn của mình, lối văn mang chấn buồn nhàn nhạt. Mình đã từng sướng cả nửa ngày, giờ mới biết sự hay dở của ngòi bút, giọng văn không chỉ ở kết cấu, ở câu từ mà ở độ sâu của tư tưởng, cái mình thiếu chính là sự nhận thức lý tính đối với xã hội.
Đợt thực tập này đem lại cho học sinh sự thể nghiệm sâu sắc, các bài thu hoạch viết cũng khá. Tạ Hân Nhiên là một trong số đó. Bài viết của bạn được chọn đăng trên báo của Đặc khu.
Bài được đăng là một sự kiện thật vinh dự, nhưng Tạ Hân Nhiên lại không phấn khởi lắm bởi gần đây có một điều cứ vấn vương mà không nói ra cho rõ được.
Tạ Hân Nhiên đi bộ dọc theo đường mà không đi xe. Hai tay bạn đút túi quần như con trai, vừa đi vừa đá mấy viên sỏi. Qua một tiệm cắt tóc, trên cửa dán một bức ảnh Lâm Thanh Hà cỡ lớn với một mái tóc ngắn phớt đời, nghe nói Lâm Thanh Hà cắt tóc vì tình. Hân Nhiên vuốt vuốt mái tóc rồi bước vào.
- Định cắt kiểu gì đây?
- Cắt như kiểu Lâm Thanh Hà.
- Đó là kiểu tóc trước đây mấy năm rồi, giờ tóc cô ấy lại dài rồi! - Người thợ giảng giải - kiểu này giờ không thịnh nữa rồi!
- Tôi biết.
- Có gội không?
- Cắt luôn đi!
Người thợ múa tay kéo trên đầu Hân Nhiên. Đột nhiên Hân Nhiên cảm thấy như hành động này của mình mang một ý nghĩa nào đó, giã biệt một điều gì đó.
Xoẹt xoẹt, mái tóc nuôi mấy năm đã biến mất, Hân Nhiên nhắm mắt mặc cho người thợ cắt tóc.
Trong đợt thực tập vừa rồi, quan hệ cực kỳ kín đáo của Tiêu Dao và cô gái áo đen có thể khiến người ngoài không nhận thấy nhưng không lọt qua được cặp mắt của Tạ Hân Nhiên.
Thỉnh thoảng Tiêu Dao lại đưa mắt truyền tin cho cô ấy, cậu ta còn là người đầu tiên nhận thấy lốp xe của cô ta bị xì hơi, có người bạn trai đã ở lại cùng giúp cô tìm ra hiệu vá xe…
Cắt xong tóc, Hân Nhiên nhìn lại đám tóc dài ngắn không đều, đen nhánh ngổn ngang dưới đất mà cảm thấy chua xót.
Ra khỏi hiệu, Hân Nhiên hất mái tóc ngắn tuy đã xịt gôm nhưng vẫn bị gió thổi tung, lòng cảm thấy nhẹ nhõm đi nhiều.
Hân Nhiên cứ bước mà chẳng biết định đi đâu. Từng đôi tình nhân khoác tay nhau đi qua bên cạnh bạn. Tới gần biển bạn mới nhận ra đây là chốn của những cặp tình nhân. Từng đôi từng đôi kề sát bên nhau như chung quanh không có người. Một với một mà không phải bằng hai, mà là cả thế giới, là tất cả. Ở nơi này có bao nhiêu tình yêu, có bao nhiêu thế giới? Trước kia Hân Nhiên cứ nghĩ tình yêu chân chính là rất hiếm. Bỗng tận mắt nhìn thấy bao nhiêu là tình yêu, bạn đâm hoài nghi: liệu đây có phải là tình yêu không?
Tác phẩm Tây Tây công chúa có một câu thế này: “Khi bạn buồn phiền hay đau đớn hãy đến với thiên nhiên, bạn sẽ được an ủi và tăng thêm sức lực”.
Hân Nhiên rất thích câu nói đó. Bạn ngồi xuống bãi biển mặc cho thủy triều dâng làm ướt cả giày và váy để tận hưởng cái cảm giác hòa mình với thiên nhiên.
Hân Nhiên để cho gió biển vuốt ve như một đứa trẻ bị tổn thương nhận sự âu yếm của cha mẹ. Sự trìu mến của gió biển làm Hân Nhiên nhẹ nhõm đi nhiều. Bạn giơ tay xem đồng hồ, đã hơn 5 giờ. Bạn ném một viên giấy xuống biển, chuẩn bị về. Bạn cần phải về nhà trước 5 giờ 30 nếu không mẹ sẽ lại ca cẩm.
Viên giấy bị ngấm nước biển, gió thổi mở ra và sóng biển tấp vào bờ. Chữ trên giấy đã bị nhòe đi, chỉ còn mờ mờ, dưới ánh chiều tà vẫn nhận được mờ mờ.
Tiêu Dao… Tiêu Dao… Tiêu Dao…
Hân Nhiên đã về đến khu nhà mình. Ngẩng lên nhìn tòa nhà 25 tầng thấy như nó đang đung đưa cùng mây gió, bạn cảm thấy chóng mặt. Một vài con bồ câu xấu xí nhà nào đó nuôi đang bay loạn xạ trên trời. “Sao chim lại biết bay”. Bọn trẻ con có câu ca dao:
Ai biết bay?
Chim biết bay
Chim ơi chim làm sao bay?
Bay thế này
Giang đôi cánh đầy trời bay
Cuối cùng thì Hân Nhiên cũng về được nhà đúng thời gian quy định, trong bụng thở phào.
Mẹ cứ nhìn mãi mái tóc bạn.
- Có gì không ổn ạ? – Hân Nhiên vuốt vuốt tóc.
- Thanh niên bây giờ thật lạ. Con gái thì ra sức cắt ngắn còn con trai thì để tóc rõ dài.
- Con tiết kiệm nước gội đầu đấy chứ!
Người cha đã về. Cũng như mọi khi, ba chẳng chú ý gì đến bộ dạng, đầu tóc con gái nên không hề biết là Hân Nhiên đã cắt tóc.
- Hôm nay con có gì khác nào? – Hân Nhiên nhắc nhở ba, lúc ấy ba mới nhận ra, cười hì hì bảo:
- Cái tóc của Hân Nhiên giờ còn ngắn hơn tóc ba nữa kìa. Tóc ngắn hay đấy! Tóc ngắn đi nhưng kiến thức dài ra.
- Thời bây giờ bỗng dưng mà cắt tóc là đa phần thất tình. Thất tình nên quyết định giã biệt với tình cũ, dựng nên một hình tượng mới. Lâm Thanh Hà là thế đó. Phan Hồng cũng vậy, Hân Nhiên, cậu…
- Nói như thế thì những người tóc dài nhất định đang yêu đây.
Lưu Hạ bị bất ngờ nên kêu lên, tỏ ý thua.
Hân Nhiên hất mái tóc ngắn ra vẻ bất cần, ngồi vào ghế bạn thấy Lâm Hiểu Húc đang nhìn mình.
- Nói thật xem, trông như thế nào?
Lâm Hiểu Húc làm vẻ không thèm để ý.
- Nói thật nhé, chẳng ra sao cả! Sau này tớ không dám đi với cậu nữa!
- Hử!
- Mẹ tớ mà nhìn thấy thì phiền to: Sao Hiểu Húc lại thân với bạn trai thế nhỉ, còn ra gì nữa!
Hân Nhiên bị Hiểu Húc trêu, bạn cười cười đưa tay lên vuốt tóc. Khi ấy Tiêu Dao vừa đi vào cửa, nhìn thấy Hân Nhiên bạn liền cười coi như chào hỏi. Nhớ tới mớ tóc ngổn ngang trên mặt đất, Hân Nhiên không cười đáp lại.
GIẤU KÍN BÍ MẬT TRONG LÒNG
Vừa bước chân và cửa, Hân Nhiên nhận ra ngay toàn mùi dầu rán. Mẹ đang xào rau.
- Về rồi hả con, một tí nữa là xong cơm thôi. Con đi rửa mặt đi.
- Vâng.
- Mẹ đang bận, con cất nấm khô mẹ phơi ngoài cửa sổ vào đi. Nhanh lên chút, trời tối đến nơi rồi.
Miệng thì vâng đấy nhưng Hân Nhiên chẳng động đậy. Dạo này thỉnh thoảng bạn cứ hay ngồi ngẩn ra thế. Đầu óc thì cứ rối tinh như ống kính vạn hoa hiện lên bao nhiêu sự việc đủ màu. Cứ mải nghĩ mãi nhưng chả nghĩ ra chuyện gì.
- Sao con cứ ngồi đơ ra như người gỗ thế? - Mẹ từ bếp đi ra - Mẹ đoán ngay là con chẳng chịu làm gì cả. Nhà này một ông chủ rồi lại thêm một tiểu thư nữa. Tôi chỉ là u già cho các người thôi.
Mẹ chẳng biết, tiếng Quảng Đông gọi u già chính là “mẹ”.
Nói rồi mẹ ra ngoài hiên để thu nấm, tiếng cửa đóng mở kêu kèn kẹt. Mồm thì làu bà làu bàu, cứ như là có làm thế mới thấy là mẹ khổ.
- Tối đến nơi rồi cũng không biết đường mà thu nấm, mẹ ôm một đống nấm đi vào phòng khách, tiện tay mẹ đặt luôn lên bàn nước – Hân Nhiên, con gái lớn thế này rồi mà không biết dọn dẹp nhà cửa gì cả, phòng khách bừa bãi thế này mà cũng để yên được à?
Nấm mà bày hết lên trên bàn trà, thế mà không bừa bãi mới lạ.
- Nếu con không chịu làm việc thì năm ngón tay sẽ liền lại như chân vịt hết đấy.
Hân Nhiên đang định dọn dẹp phòng khách thì lại nghe mẹ nói:
- Mau đi làm bài đi, sao lại cứ như đứa trẻ ấy, việc gì cũng phải để người lớn phải nhắc.
Mẹ rất hay cáu giận, lại còn nói nhiều, giống như các cô con gái khác, Hân Nhiên rất sợ nghe mẹ kêu ca.
Hân Nhiên vào phòng mở cặp sách. Bài vở hôm nay quá nhiều ngoại ngữ, hình học, vật lý v.v… Các thầy giáo cứ như thi đua ấy, chẳng ai chịu giảm bớt bài tập. Cầm cuốn Anh văn lên, nhưng Hân Nhiên không thể đọc nổi. Bên ngoài văng vẳng lời bài hát Hãy cho em một lần yêu đủ. Cái thằng cha mặt đầy mụn ấy đang đứng ở ban công đối diện mà hát, à không phải, mà là gào: “A… hãy cho tôi yêu đủ một lần, hãy cho tôi yêu đủ một lần”. Hắn gân cổ lên, gào hết sức như lên cơn, lại còn hướng đôi mắt say đắm lên trời khiến người ta nghe mà nổi da gà.
Hân Nhiên đọc to: Professor, professor, professor… (Giáo sư).
- Hân Nhiên, sao cứ đọc mãi câu ấy thế - Mẹ hỏi – hình như hôm nay con có chuyện gì phải không?
- Chuyện gì ạ? – Hân Nhiên cố ý hỏi. Mẹ có đôi mắt tinh lắm chẳng có gì qua được mắt mẹ.
- Chuyện gì thì mẹ hỏi con đấy. Mọi ngày sao lắm lời thế, cứ như con chim sẻ ấy. Hôm nay hỏi gì cũng vâng hoặc dạ, chả có gì nữa.
- Lần sau con vâng ạ là được chứ gì?
- Nói chuyện đứng đắn với con mà con đã dài mồm ra.
- Nói cũng không được, không nói cũng không được, làm con gái mẹ khó quá.
- Làm mẹ của con cũng rất khó - Mẹ thở dài, đúng là con gái lớn mười tám lần đổi tính đổi nết!
- Không đổi thì để làm trẻ con suốt đời sao?
- Nhưng mà thay đổi cũng phải xem thay đổi như thế nào. Lên tới phổ thông trung học rồi mà phân tâm thì làm sao theo kịp bài vở chứ. Hôm nay con sao vậy?
- Con bị nhức đầu, mệt quá. Thi với cử - Hân Nhiên dùng hai ngón tay trỏ day day thái dương, đứng lên đi ra đóng cửa, mồm lại đọc: “Professor”.
Lũ chim bồ câu bay về chuồng đã nằm yên. Thi thoảng gù gù đôi tiếng. Đàn bồ câu này là của anh trai cho Hân Nhiên khi anh ấy đến Thâm Quyến. Khi đến đây chúng mới là lũ chim non bé xíu chứ nếu không chúng dễ bay về nhà cũ mất. Anh bảo, bồ câu rất hiểu tính người. Lũ chim hiểu tính người kia, bọn bay có biết Hân Nhiên buồn thế nào không?
“Vì sao chim biết bay?” Hân Nhiên lại nghĩ, gần đây bạn cứ bồn chồn bất an, đôi khi vô cớ cáu kỉnh với ba mẹ.
Hân Nhiên khóa chặt cửa phòng ngủ, sau đó rút trong ngăn kéo cũng khóa ra một quyển sổ rất đẹp.
Em đã từng yêu anh, tình yêu, có lẽ
Trong trái tim em không thể phôi pha
Nhưng nó sẽ không làm phiền anh nữa
Em cũng chẳng muốn anh buồn bã bi thương.
Em đã từng lặng lẽ yêu anh không mong ước
Chịu đựng nỗi tủi hờn, nén sâu sự dày vò đố kị
Đã từng chân thành, dịu dàng yêu anh thế
Và cầu trời ban cho anh, một người khác cũng yêu anh như em.
Hân Nhiên chép hết cả bài thơ nổi tiếng “Em đã từng yêu anh” của Puskin. Rất nhiều người nói rằng ở thời đại này thơ ông không còn nhiều độc giả nữa, nhưng Hân Nhiên vẫn thích bài thơ này, bạn đã rơi bao nhiêu nước mắt vì bài thơ tình mà đến nay vẫn chưa tra cứu được là Puskin viết cho ai. Bạn cảm động vì mối tình đầy thương cảm, không hy vọng gì chiếm hữu được song lại vẫn mong mỏi, bạn cũng cảm thấy niềm an ủi lớn lao cho đối tượng của bài thơ. Khi một người để lại ấn tượng tốt đẹp trong ký ức của người khác thì đó là một việc rất đáng được an ủi rồi.
Chẳng biết tự bao giờ Hân Nhiên nhận thấy mình luôn để ý đến bạn ấy. Mà sự để ý này đã kéo dài ra cả một thời gian dài. Bạn luôn nghĩ đến bạn ấy. Mỗi sáng khi bóng của bạn ấy xuất hiện trước cửa phòng học, bạn lại thấy xúc động. Bạn muốn được nghe tiếng nói của bạn ấy. Khi bạn ấy nói chuyện với mọi người, bạn chỉ chú ý đến câu chuyện của bạn ấy, bạn ước ao…
Khi thấy người mà mình thích lại không thích mình thì quả là đau khổ nhất đối với một cô gái. Nhớ đến nhận định khái quát về bài ca thịnh hành mà mình đã nói trong ngày hội Trùng Dương, khi ấy bạn có cảm giác người viết lời ca thật hoang đường. Nhưng, bạn đâu nghĩ rằng chúng lại gần gũi với cuộc sống đến thế, chả trách biết bao nhiêu cô gái chàng trai hận tình đã ca mùi mẫn đến thế.
Hân Nhiên là một cô gái đoan trang, phóng khoáng. Nhất là đôi mắt, sáng long lanh như mặt nước hồ xanh trong vắt, là một cô gái rất cởi mở nhưng về tình cảm bạn lại không hề bộc lộ ra bên ngoài. Bạn giấu kín bí mật ấy trong lòng mình.
“Cạch cạch cạch”, có người gõ cửa. Hân Nhiên vội vàng trở lại bình thường và sắp xếp đồ đạc như đang ngồi học.
Cửa mở, là ba.
- Ba nên cám ơn con.
- Chuyện gì ạ?
Từ trước tới giờ, trong nghiên cứu khoa học, ba rất cẩn thận lại nhạy bén. Ba thường dùng giấy PH để thử nghiệm quan sát. Nhưng trong cuộc sống ba lại thiếu đi loại giấy PH mẫn cảm. Ba rất tồ và chậm. Sau cái lần đi biếu xén ấy, cô con gái thường hay cãi lại ba và hay vô cớ cáu kỉnh. Ngay một lúc ông cũng không giải quyết được vấn đề này. Lần này ông nhận được thư của con trai gửi ra. Thư viết: Nhận được hai trăm đồng của mẹ kế gởi, ông bà ngoại đều khóc, nói rằng mẹ kế thật rộng lượng. Anh con hối hận vì đã từng xử sự thô bạo với mẹ kế v.v… Thư viết rất chân thành.
Nhận được thư, đầu tiên ba rất hồ nghi, sau mới nhớ ra Hân Nhiên có nói tiền công của đợt làm thêm ấy có tác dụng lớn lắm, ba mới hiểu ra việc đó do Hân Nhiên làm. Ông vừa kinh ngạc vừa cảm động, việc mình khó giải quyết thì con gái lại xử lý rất thông minh.
Con cái dù có lớn đến mấy thì trong mắt cha mẹ vẫn luôn là đứa trẻ. Nhờ có việc này ba mới nhận ra rằng Hân Nhiên không còn ấu trĩ và cố chấp như ba nghĩ. Về mặt làm người và xử thế, Hân Nhiên dần dần hình thành cách riêng của mình. Người làm cha mẹ cũng nên có trách nhiệm và bình đẳng trong quan hệ với con cái.
- Hân Nhiên, con đã lấy danh nghĩa mẹ để gởi tiền về cho ông bà ở quê, ba rất cảm ơn con. Rõ ràng con đã làm ba xúc động ghê gớm. Ba nhận ra rằng đôi lúc ba cũng không bằng con gái. Ba ở trong trạng thái rất mâu thuẫn không biết mình nên ngả hướng nào, còn con gái thì giải quyết đâu ra đấy.
Ba đưa cho Hân Nhiên bức thư của anh.
- Đây là thư của anh con. Nó nói rằng đã tìm được việc ở huyện nên không muốn ra đây nữa. Anh con còn hỏi thăm lũ bồ câu đã lớn, đã biết bay chưa?
- Con sẽ viết thư cho anh báo lũ chim không còn “tí teo” như trước nữa. Chúng đã lớn cả rồi.
Ánh mắt của ba tràn đầy sự tin yêu và khuyến khích, ánh mắt của con gái thì tràn đầy niềm hy vọng và thông cảm. Sự căng thẳng và bóng đen giữa hai người đã tiêu tan. Ba nói về cuộc sống trước kia của mình, hồi ở nông thôn và hồi còn học trung học…
Hân Nhiên chợt phát hiện ra trước kia mình cứ trách ba không hiểu con cái, thực ra chính bản thân mình cũng không hiểu ba. Sau khi nói chuyện với ba Hân Nhiên thấy quan hệ của hai cha con đã xích lại gần gũi hơn. Có nhiều việc xem ra rất phức tạp, nhưng đôi khi do con người làm phức tạp hóa ra, rất nhiều việc nên tự đặt mình vào hoàn cảnh ấy, tự suy lòng mình ra mà cư xử, Hân Nhiên quyết tâm nói cho ba biết điều bí mật trong lòng mình.
BA À, BA TUYỆT LẮM
Hân Nhiên cùng ba đạp xe ra biển hóng gió, tối đầu hè có chút trăng mông mênh, chim lãng đãng thật hợp cho giãi bày tâm sự.
- Hân Nhiên à, ở tuổi các con bây giờ không nên quá coi trọng về mặt tình cảm. Nhất là con gái đừng nên dễ dàng sa vào chuyện đó, nên học hỏi sự cởi mở của các bạn trai…
- Con thấy khó lắm – Hân Nhiên nói thẳng thắn.
- Con ạ, một trong những tiêu chí về người trưởng thành là phải xem người đó có kiểm soát được tình cảm của bản thân không. Thời gian này có thể con rất buồn, nhưng hãy nghĩ rộng ra một chút, qua được giai đoạn này rồi mọi việc sẽ tốt cả thôi. Hãy cố gắng sống chín chắn hơn và giữ được một tâm hồn yêu đời và trong sáng. Con hãy còn trẻ thế này rất khó biết được tương lai sẽ ra sao, sớm đi vào chuyện tình cảm thì sẽ chỉ toàn điều hại mà không chút ích lợi đâu. Ba nói như với một người bạn – Tình yêu đích thực cần phải có điều kiện chín muồi, nó cũng giống như sự trưởng thành của một cái cây, cần phải chăm bón tưới cây, bón phân, xén lá tỉa cành bắt sâu. Tất cả những cái đó đều cần thời gian và công sức. Cả hai trái tim trẻ tuổi nhiệt tình nhưng không bình tĩnh thì sẽ không thể chịu đựng nhiều như thế ngay một lúc được. Do đó mà ảnh hưởng đến học tập, cuối cùng thì chấm hết vì thất bại về học hành, cái giá phải trả ấy có quá đắt không?
Hân Nhiên không hoàn toàn hiểu ý ba, nhưng cô thích kiểu nói chuyện thế này với ba, Hân Nhiên gật đầu, ra ý mời ba nói tiếp.
Ba kể tiếp một câu chuyện và kể về những suy nghĩ của mình.
- Một cậu bé trai sáu tuổi ngắt được một bông hoa Khiên ngưu đầu tiên của mùa hè. Cậu mài nó ra làm mầu, lấy chiếc bút vẽ mới ra vẽ một bức tranh, trong đó là hình ảnh cô bé gái hàng xóm. Bên cạnh bức tranh có viết: “Tặng em Huệ Tử mà anh rất yêu quý”. Cậu ký tên rồi gửi vào hòm thư nhà Huệ Tử. Cô bé Huệ Tử mới năm tuổi đem cất kỹ, viết lên đó dòng chữ: “Vật quý giá nhất”.
Hai mươi năm trôi qua, cậu bé trai chọn một người không phải là Huệ Tử làm bạn đời, còn Huệ Tử cũng sắp lấy một người đàn ông khác.
Khi sắp làm đám cưới, Huệ Tử dọn dẹp đồ đạc mới tìm thấy tờ giấy ấy, cô cứ bần thần mãi bởi trên phong bì có ghi dòng chữ “Vật quý giá nhất” nhưng bên trong chỉ là một tờ giấy trắng.
Giấy trắng vốn là bức tranh vẽ chân dung Huệ Tử lúc năm tuổi nhưng thời gian quá lâu khiến cho màu vẽ bằng nước hoa Khiên ngưu và tình yêu của cậu trai thuở thiếu thời đã tiêu tan mất.
Té ra ba là một người rất giàu ý thơ, rất có duyên nói, Hân Nhiên say mê lắng nghe.
Phía trước là một con đường nhỏ khúc khuỷu, đèn đường có chỗ bị hỏng nên rất mù mờ. Hân Nhiên ưa mạo hiểm nên lao xe về phía trước. Ba đi phía sau nhắc luôn mồm:
- Cẩn thận đấy phía trước có vũng nước… Đi thẳng… dừng lại… có hố đấy… tốt rồi… chậm thôi… có mô đất đấy!
Thấy vũng nước, Hân Nhiên tránh, thấy mô đất, Hân Nhiên lao qua. Hai cha con đã vượt qua con đường nhỏ ngoằn ngoèo tối om om, phía trước kia là khoảng viên xanh của vườn hoa rồi.
- Ba ơi, hồi còn học sinh ba có viết thư cho bạn gái hay nhận được thư của bạn gái viết cho không? Hân Nhiên hỏi rất nhanh, liền một hơi không có phảy chấm gì hết.
Câu hỏi rất thẳng thắn, rất bạn bè, sự thẳng thắn, chân thành và cởi mở của lớp trẻ khiến cho lớp bề trên không biết phải xử trí ra sao. Ba sững lại một lát. Ông nghĩ ngợi rồi trả lời nghiêm trang:
- Người thời nay kết bạn đều phải xem vóc dáng có cao không, có biết chơi không, có kiếm được tiền không, chứ lớp người những năm 60, 70 chỉ chú trọng đến phẩm chất đạo đức, thành phần gia đình, khác xa với tiêu chuẩn bây giờ.
- Ba à, thế ba và mẹ có tình yêu không? – Hân Nhiên dừng bước, nhìn ba thẳng thắn hỏi.
Ba giật mình, cũng dừng bước, hỏi lại:
- Con nói gì?
- Hình như không có, ba và mẹ không yêu nhau như những tình yêu trên phim ảnh, đúng không nào?
- Ôi, cái con quỷ con này! – Ba cười - người tuổi tác và có kinh nghiệm như ba mẹ sao có thể suốt ngày cứ “Anh yêu em”, “Em yêu anh” được. Ba mẹ không cần và cũng không tin vào sự thể hiện đầu lưỡi nữa, chỉ tin vào đôi mắt và trái tim mình mà không cần “nói ra”.
- Tình yêu là cái gì hở ba, - Hân Nhiên lại hỏi.
Bản chất chân thực của tình yêu không phải ở chỗ lý giải được mà là ở sự khoang dung tuyệt đối và sự nhẫn nại kiên trì – Ba không chỉ trích con gái mà còn nói chuyện một cách thẳng thắn về hai đề tài vĩnh hằng là tình yêu và cuộc sống.
Lúc ấy, Hân Nhiên vừa nhìn thấy một đôi vợ chồng già. Cả hai một trước một sau đang đi dạo bên bờ biển, ông già mặc chiếc áo lót cổ tròn, còn bà vợ mặc bộ đồ hoa nhỏ màu xanh thẫm, tay cầm chiếc quạt, không biết họ vừa nói gì mà ông già cười thoải mái còn bà vợ lắc đầu cố ý giận dữ và cũng cười. Họ vừa nói chuyện gì vậy? Nhớ lại cảnh yêu thương hồi trẻ ư? Ông kể cho bà nghe những chuyện tiếu lâm mà bà chưa từng nghe bao giờ chăng? Dù chẳng biết, nhưng Hân Nhiên vẫn đoán rằng đó phải là một chuyện rất đẹp.
Không biết có điều gì hấp dẫn mà khi họ vượt qua bên người Hân Nhiên, bất giác Hân Nhiên quay lại gật đầu chào họ vẻ thân mật cứ như là người quen vậy. Họ cũng gật đầu cười chào lại Hân Nhiên. Đi qua rồi Hân Nhiên không kìm được quay đầu lại để nhìn, vừa đúng lúc hai vợ chồng họ cũng ngoái lại, nhìn Hân Nhiên cười cười. Ông già trông thật hiền hòa, thân thiết. Những nếp nhăn trên mặt ông như nói rằng đó không phải là một ông già đau khổ mà nó thể hiện những kinh nghiệm sự trưởng thành của ông. Bà vợ thì đầu bạc phơ, ánh mắt trông hiền từ. Nụ cười của họ thật tươi tắn. Kiểu cười ấy chỉ có ở những người đã vượt qua được những khó khăn vất vả của năm tháng, chỉ ở những người biết khoan dung, độ lượng với tất thảy mới có được. Họ thuộc những người càng già càng tốt bụng, càng già càng giản dị.
Hân Nhiên cứ chăm chú ngoái nhìn mãi theo họ. Ông già đi trước, bà vợ theo sau. Bà cứ liên tục quạt vào khoảng không giữa hai người. Cái quạt ấy mà quạt như vậy thì chẳng có ai mát cả, nhưng cái động tác ấy khiến cho lòng người cảm thấy mát mẻ dễ chịu.
Sóng lặng, ánh chiều tà le lói, chân trời mang một màu son đỏ thắm. Hai người già đứng bên biển như hòa với biển trời làm một, trông họ thật là đẹp thật ấm áp, thật là một bức tranh nghệ thuật tuyệt diệu, như một câu chuyện tình đẹp đẽ.
- Đẹp tuyệt! – Hân Nhiên kêu lên. Bạn cũng không hiểu mình khen bức tranh phong cảnh kỳ diệu hay khen tình yêu ấy nữa.
Trên bờ biển đâu đâu cũng thấy từng đôi nam nữ ôm nhau. Hân Nhiên cũng chẳng chú ý, có nhìn cũng chỉ nhìn một mắt. Thế mà đôi vợ chồng già ấy chẳng cần làm động tác gì cả, đến đi cũng cách nhau một khoảng nhất định, người trước người sau, ấy thế mà Hân Nhiên cứ nhìn mãi.
Tiểu thuyết của Quỳnh Dao thoạt xem rất hấp dẫn, nào thề non thề biển, một lòng không thay đổi, nhưng cứ thử đọc kỹ thì thấy chỗ không làm cảm động được người đọc bởi về căn bản cuộc sống chẳng phải như trong truyện. Sự quan tâm tuyệt đối của hai vợ chồng già này khiến người ta phải ca ngợi. Có người bảo tình yêu chỉ có ở những người trẻ tuổi, còn ở những người già chỉ là sự nương tựa vào nhau mà thôi. Nhưng Hân Nhiên tin rằng hai vợ chồng ông bà này có một tình yêu tuyệt đẹp. Không nhớ có một danh nhân nào đó dạo chơi với một bạn thân khi trông thấy một đôi thanh niên đang trong thời yêu nhau nồng nàn, người bạn nói: “Đây là mối tình đẹp nhất thế gian”. Vị danh nhân thì chỉ vào một cặp vợ chồng già bảo: “Đây là mối tình vĩ đại nhất, hạnh phúc nhất”.
Đúng vậy, sau cả nửa thế kỷ với những tháng năm gian truân, với cuộc sống đầy bão táp, tình yêu và con người mới thực sự trải qua những thử thách khó khăn nhất. Tình yêu và cuộc sống mới theo con người trở thành mối xúc động cảm hóa. Đôi vợ chồng này chắc đã về hưu từ lâu, cuộc sống có lẽ cũng rất bình thường. Nhưng có giản dị bình thường , ấy mới thật. Một bài hát ý nghĩa Chân thực của tình yêu có lời rằng: “Yêu là sự chịu đựng vĩnh hằng, có cả ơn và nhân ái. Yêu là không đố kị, không khoe khoang, không điên cuồng, không làm nên chuyện xấu hổ, không cầu lợi ích cho riêng mình, không dễ cáu giận, không chấp cái xấu xa của người khác, không thích điều bất nghĩa, chỉ yêu chân lý. Xảy việc thì bao dung, tin tưởng, nhẫn nại, chờ mong. Yêu là mãi mãi không ngưng nghỉ”.
Chân lý của tình yêu là thế đó!
- Ba à, ba có tin vào tình yêu không?
- Tin – Ba nghĩ một lát rồi khẳng định chắc chắn.
- Con cũng tin!
Trên đường trở về Hân Nhiên nói với ba:
- Ba à, ba tuyệt thật đấy, con rất muốn cùng đi dạo với ba, nói chuyện với ba như hôm nay… Hôm nay con rất vui.
Lại một lần nữa Hân Nhiên thấy hình ảnh của ba trong lòng mình. Có điều lần này không phải sự sùng bái mà là sự mẫu mực. Nghe con gái nói “Hôm nay con rất vui” người cha cũng cảm thấy sung sướng trong lòng.
Tửu lâu nhà Dư Phát lại tiến hành một đợt tu bổ mới, trông thật lộng lẫy sang trọng. Từ một người buôn nhỏ, nay trở thành một ông chủ khách sạn lớn đâu có dễ dàng gì. Ba cũng rất tỉnh, ông thường nhấn mạnh rằng đó là thời thế tạo anh hùng.
Ngày khai trương làm tiệc lớn mời khách. Ba bảo Dư Phát đi mời các thầy cô giáo. Dư Phát thấy thầy Giang rất hay. Tuy thầy có những lời nói và cử chỉ thể hiện rất quê, nhưng bạn rất tán đồng tư tưởng của thầy. Dư Phát nghĩ mãi, cuối cùng bạn chỉ mời một mình thầy Giang.
Thầy Giang đến, ba của Dư Phát rất nhiệt tình đón thầy. Ông gọi rất nhiều đồ uống, trái cây và tự tay mới chào thầy, sau đó mới bận rộn với công việc của mình, chỉ để Dư Phát tiếp thầy.
Ba tầng lầu đầy ắp những khách. Ba không đón chào được hết, chỉ sợ mải chào người này lại quên không hỏi han người khác. Khách sạn có mở điều hòa nên rất mát, thế mà ông ướt đẫm mồ hôi đầy đầu. Dư Phát và thầy Giang chọn một chiếc bàn gần tường để ngồi.
- Thưa thầy, mời thầy xơi ạ!
- Được, được. Dư Phát à, em cứ được như ba em là tốt rồi. Em cũng là người rất có khả năng đấy!
- Ba lớn, còn em hãy còn là trẻ con.
- Thế khi lớn như ba rồi em có giống như ba không?
- Khó nói lắm ạ!
Dư Phát nói câu ấy không phải là tùy tiện. Ba có cả công ty và khách sạn. Nếu sau này không có cách làm ăn nào khác, thì đi học một lớp giám đốc về làm ông chủ nhỏ.
- Thưa thầy, em muốn hỏi thầy một câu.
- Được.
- Thưa thầy, thu nhập một tháng của thầy là bao nhiêu?
- Khoảng một ngàn đồng.
- Vậy thầy làm sao sống được? – Dư Phát ngạc nhiên.
Thầy cũng ngạc nhiên:
- Khi mới vào công tác, mỗi tháng thầy được có bốn mươi sáu đồng, cứ thế mà sống thôi.
Dư Phát cứ lắc đầu mãi, tỏ ý không thể hiểu nổi. Tiền tiêu vặt của bạn mỗi tháng có khi còn hơn cả số đó. Dư Phát bỗng cảm thấy thầy giáo quá nghèo còn ba mình lại quá giàu.
- Thưa thầy, thầy có cổ phiếu không ạ?
- Không có.
- Thưa thầy, có phải thầy mới từ nội địa đến nên chưa dám tiếp thu cuộc sống mới?
Thầy Giang thừa nhận có như vậy. Trước đây khi ở nội địa, thầy không biết chút gì về cổ phiếu. Sau này khi đến Đặc khu, nghe người ta suốt ngày nói chuyện về cổ phiếu mới hiểu ra chút ít.
- Nói thật với thầy là hồi mùa hè em có mua cổ phiếu, giờ mới qua một tháng mà đã tăng được một ngàn rồi. Liệu có công việc nào sánh được bằng cổ phiếu?
- Thế sau này thì sao? Chắc chắn là không thể lấy buôn bán cổ phiếu làm nghề được rồi.
- Ôi, sau này á? Sau hãy tính.
Thầy Giang cảm thấy buồn, chẳng biết nói gì bây giờ. Lần đầu thầy đến nhà Dư Phát, thấy Dư Phát đang chơi mạt chược. Lần thứ hai đến thì Dư Phát nói về cổ phiếu. Vậy bao giờ Dư Phát sẽ nói về tương lai đây.
- Thưa thầy, nếu cho thầy 200 ngàn nhân dân tệ thì thầy có thể tiêu hết trong một ngày được không?
Thầy giáo nghĩ một lúc rồi trả lời:
- Tôi nghĩ là không thể.
- Em thì có thể. – Dư Phát lộ vẻ tự hào.
Món ăn bắt đầu được dọn lên. Dư Phát liên tục tiếp thức ăn và giới thiệu tên các món ăn cho thầy. Bữa tiệc thật to. Thầy giáo ăn mà chẳng cảm thấy mùi vị gì.
Tiệc tan, ba Dư Phát lại mời thầy lên nhà ngồi. Thôn Cổ Thủy này, thầy Giang đã đến một lần. Hôm ấy trời tối nên thầy không nhìn thấy kiến trúc của làng. Lần này thầy Giang hết sức lưu tâm.
Nếu dùng câu “Cựu mạo hoán tân nhan” (diện mạo cũ đổi mới) thì không đủ để biểu đạt, còn dùng câu “Canh tân đổi đời” thì cũng không xác đáng. Có thể nói một câu đúng mốt là kiến trúc của thôn Cổ Thủy này thực sự được cải cách. Trước kia ở đây chỉ rặt một màu tường xám mái đen. Tất cả đều nhà mái bằng, rất hiếm thấy nhà hai tầng. Nhà bếp không xây ống khói, các mặt tường trong nhà đều bị ám khói đen sì. Họ còn có thói quen là nuôi lợn ngay trong nhà. Bọn trẻ con chơi trong nhà, lũ lợn cũng chạy rông quanh nhà. Bây giờ thì cảnh ấy coi như mất tích, mẫu chung ở đây bây giờ là các tòa nhà tây bốn năm tầng. Sở dĩ nói cơ bản chứ chưa phải hoàn toàn bởi vì ở góc phía bắc của làng còn giữ lại dăm ngôi nhà cũ. Đó là chủ ý của ông trưởng thôn già, muốn để lại cho hậu thế trong no đủ còn nhớ những đắng cay đã qua. Ở những ngôi nhà kiến trúc mới nay có bề ngoài gạch men hoa, cửa sổ làm bằng hợp kim nhôm màu trà, bên trong trang trí theo kiểu mới nhất của cả trong và ngoài nước. Phòng khách phòng ăn đều treo đèn. Các kiểu đèn to nhỏ với đủ hình dạng được treo khắp mọi nơi mọi góc trong nhà. Tường bên trong ốp gỗ cao chừng hơn một mét. Nền nhà nếu chẳng phải lát gạch men ngoại thì cũng sàn bằng gỗ du của Thái. Khí thế ấy không giống nhà ở mà giống khách sạn.
Trước kia có nhiều người bỏ sang Hồng Kông, nay có mời cũng chẳng ai đi. Người đi Hồng Kông cũng chỉ cá biệt mới phất lên được. Đa số họ đi hàng mấy chục năm vẫn không có lấy một gian nhà của riêng mình. Vì thế cho nên số người ấy đã lục tục kéo về. Người ta bảo “Đất lành chim đậu”, đó cũng là một quy luật.
Vừa về tới nhà là Dư Phát bật ti vi, điều chỉnh sang đài Thâm Quyến. Từ xưa tới giờ bạn chẳng bao giờ xem đài trong nước, chỉ xem đài Hồng Kông vì thấy đài Hồng Kông vui hơn, thường xuyên có diễn viên được sùng bái biểu diễn tự nhiên, sinh động, không giống như đài truyền hình đại lục khô không khốc. Người dẫn chương trình cứ ngồi ngay đơ trước bàn, trên bàn có đặt lọ hoa trông quê chết đi được. Điều chủ yếu hơn nữa là đài Hồng Kông suốt 24 tiếng đều có tiết mục, lựa chọn thoải mái. Trong giờ này Dư Phát xem đài Thâm Quyến, xem “Bản tin Thâm Quyến”. Thực ra bạn đâu có quan tâm về tin tức, chủ yếu là xem 15 phút mục “Tình hình thị trường cổ phiếu” sau bản tin.
Sau bản tin là cả một chương trình quảng cáo dài. Hết quảng cáo xuất hiện một dòng chữ: “Nhà nước khuyến cáo dân thành phố: Đầu tư cổ phiếu phải tự gánh lấy nguy hiểm, vào thị trường phải thận trọng” lựa chọn. Ngay đến quảng cáo thuốc lá, đài Hồng Kông cũng có kiểu tương tự: “Nhà nước khuyến cáo nhân dân: Hút thuốc có hại cho sức khỏe”. Thế nhưng việc buôn bán thuốc lá ở Hồng Kông vẫn phát triển mạnh như trước; thị trường mua bán cổ phiếu ở Thâm Quyến vẫn nhộn nhịp như trước.
Cuối cùng ti vi vang lên giọng nam trung quen thuộc:
- Phát triển… Vạn Khoa… Kim Điền… Bảo An…
- Chết, mất một đồng rồi.
Đôi mắt Dư Phát dán chặt vào màn hình ti vi. Thầy Giang có vẻ như xem ti vi nhưng thực ra thầy đang theo dõi Dư Phát đóng vai chính trong “cơn điên cổ phiếu”.
- Hỏng rồi, mai mình phải bán đi mới được – Dư Phát nói.
Ba Dư Phát đi từ nhà sau ra, tay cầm một đĩa hoa quả:
- Thưa thầy, con tôi cũng không hiểu biết lắm, khiến thầy phải bận lòng! - Giọng nói tiếng phổ thông không rõ.
- Sau này bác định cho cháu Dư Phát làm gì ạ? - Thầy hỏi.
- Nó thì làm được cái gì, thì lại theo cha làm nghề buôn bán thôi.
- Xem ra bác cũng không muốn cho Dư Phát theo nghề mình. Buôn bán không tốt sao?
- Cũng khó nói.
Quả thực đó là điều rất khó nói của người cha. Đối với một chuyên gia chuyên nghiệp nghiên cứu xã hội học, nghiên cứu kinh tế học thì đồng thời với nghiên cứu cũng phải xuống biển buôn bán một phen mới biết tài bơi của mình, huống hồ cha Dư Phát chỉ học phổ thông cơ sở “dởm”, thì làm sao mà trả lời được.
- Thưa thầy, các thầy làm nghề giáo không nhiều tiền, có bao giờ các thầy thấy bận lòng không? Ai ai cũng phất lên cả, chỉ có các thầy là nghèo thôi.
- Cũng đôi khi băn khoăn chứ. Đó cũng là bình thường thôi. Nhưng tôi chẳng bao giờ thấy mình nghèo.
Cha Dư Phát tỏ vẻ không hiểu.
- Tôi nghèo ở đây! - Thầy giáo chỉ vào túi áo – Nhưng giàu ở đây! - Thầy chỉ lên đầu. Tôi có công việc của tôi, có học trò nên rất đầy đủ.
Nghe thầy giáo nói, Dư Phát chợt cảm thấy thầy giáo thật giàu có còn ba mình thì quá nghèo nàn.
Những năm gần đây, có không ít thầy giáo “xuống biển”. Ở các thầy giáo trẻ thì hiện tượng này càng phổ biến. Đương nhiên cũng không ít thầy giáo cam chịu nghèo khổ. Đối với những thầy giáo xuống biển, thầy Giang biểu lộ sự thông cảm. Đối với những người không xuống biển, thầy biểu lộ sự kính trọng. Bản thân thầy cũng đi dạy thêm buổi tối ở ngoài, nhưng không bao giờ thầy chiếm dụng thời gian thuộc bổn phận. Nói thực, nắm vững được cái mức độ ấy cũng là một điều thật khó khăn bởi vì ngoài trách nhiệm cao ra còn phải có một sức lực kiên cường và một tâm hồn vững vàng nữa.
Trách nhiệm của thầy giáo cũng cần có sự hỗ trợ của vật chất. Trong xã hội thương mại này, các hộ cá thể phất lên, gian lận cũng phất, chỉ có thầy giáo là đứng ngoài cuộc, tâm lý không cân bằng là điều khó tránh. Người trí thức nên đối mặt thế nào trước tình hình này?
Cuối cùng, ba Dư Phát nói:
- Ôi, nếu mà Dư Phát cũng học giỏi như Trần Minh thì mới thực là phất đấy.
Câu nói ấy đã nhắc nhở thầy Giang. Trên đường về nhà, thầy đi qua nhà Trần Minh. Đèn trong nhà vẫn sáng tỏ, rõ ràng là cậu ta đang ngồi học bài.
THI ĐỖ ĐẠI HỌC THƯỞNG NĂM MƯƠI NGÀN
Trần Minh đang ngồi học rất chăm chú. Lớp thanh thiếu niên phấn đấu cho mục đích của mình thì thật đáng quý.
Trong làng có một nhà máy. Người ta mời một thanh niên có bằng đại học ở Hồ Bắc đến làm giám đốc. Khi mới đến, người thanh niên này nói năng nghe rất có lý, nào là tôi sẽ thế này thế kia, tranh thủ thế này thế kia. Nói ra nghe thật ghê. Người trong làng cũng hồ nghi, để mặc anh ta làm. Nào ngờ thằng cha ấy là tay lừa gạt trên giang hồ. Chưa nói đến chuyện làm cho xưởng sản xuất nát be bét mà hắn còn cuỗm gọn một triệu đồng rồi bỏ trốn. Dân làng vừa hận đồng thời cũng tỉnh ngộ ra: Làng ta cũng phải có sinh viên đại học của chính mình. Chúng ta phải có kỹ thuật viên, kỹ sư của chính mình, và phải có cả thạc sĩ, tiến sĩ nữa. Chúng ta bị lừa gạt là bởi chúng ta không có kiến thức, thế là chính quyền thôn lập tức quyết định: “Nếu đỗ phổ thông trung học thưởng mười ngàn đồng, được nhận các loại giấy khen của nhà trường thưởng hai ngàn còn nếu thi đỗ vào đại học thì được thưởng năm mươi ngàn đồng”.
Khi quyết định được công bố, ai cũng hướng ánh mắt về phía Trần Minh, dường như các loại giải thưởng này là được đặt ra để dành riêng cho Trần Minh, dường như những giải quyết ấy chuyên đặt cho cậu ta, chỉ chờ cậu ta đến lĩnh chứ phi cậu ta ra thì không thể thuộc về ai. Trần Minh cũng rất vui vì những ánh mắt ấy. Lòng hư vinh được thỏa mãn, nhưng đồng thời cậu ta cũng ghét những ánh mắt ấy bởi dường như họ coi cậu ta chăm chỉ học chỉ vì tiền.
Ba bê món ba ba đến bảo:
- Minh con, ăn đi đã rồi lại học.
Trần Minh không nhúc nhắc.
- Minh học cho tốt vào, con có thể giành được mọi khoản tiền thưởng, làm cho ba thêm oai lên. Chỉ cần con đỗ đại học là được thưởng năm mươi ngàn đồng rồi. Con đỗ trường Thâm Quyến cũng được năm mươi ngàn, đỗ trường Thanh Hoa cũng năm chục ngàn, thế thì tính toán xem vào đại học Thâm Quyến là hay hơn cả.
Tính toán ư? Có thể đem ra tính toán so đo sao? Ba mua thịt giữa chợ sao? Trần Minh nhìn ba vẻ không hài lòng.
- Con cứ nghe lời ba là không có sai đâu. Tất cả là vì con mà thôi. Nếu con không nghe ba thì cũng nên nghe lời chú con. Chú bảo thi vào đại học Thâm Quyến tốt. Bao nhiêu người muốn vào Thâm Quyến mà không vào được đấy. Nếu như con muốn đi khỏi thì cả đời cũng không quay trở lại được đâu. Nghe nói mùa đông ở phương bắc lạnh lắm, có khi lạnh nứt da ra đấy. Nghe nói người phương bắc rất không biết giữ vệ sinh, một tuần mới tắm một lần, có khi cả tháng mới tắm một lần… Chà chà. Chú con là người đi nhiều chắc chắn biết hơn con rất nhiều.
Trần Minh không muốn nghe thêm hai chữ “chú con” nữa. Cậu đã từng coi chú là người tri âm, đã từng sùng bái chú, đã từng vô cùng vui sướng chờ đón chú về. Cuối cùng chú đã về thật. Bao nhiêu mộng tưởng trong lòng Trần Minh đã tiêu tan cả. Chú thay đổi hẳn, không còn là người chú trong con mắt của mình nữa. Mỗi câu nói của chú là: “Muối chú ăn còn nhiều hơn mì cháu ăn, cầu chú qua còn nhiều hơn đường cháu đi”. Lẽ nào thấy nhiều biết nhiều thì nhất định phải trở thành tầm thường đến thế sao? Trần Minh cảm thấy thật buồn. Buồn cho chú, buồn cho người mẫu của mình đã tiêu tan.
Thấy Trần Minh không nói năng gì, ba tưởng đã thuyết phục được con trai: “Thi học trường ngoài, sau muốn trở về thì khó khăn, con không nên hối tiếc”.
- Ba à, ba ra ngoài đi cho con ôn bài.
- Được, được, ôn cho kỹ càng vào. – Ba ra ngoài cửa còn quay vào chêm một câu – Thi đỗ đại học là được năm mươi ngàn đồng đấy!
Trần Minh nẫu cả người, tức mình khóa trái cửa lại. Trần Minh ngồi vào ghế, cầm lấy sách, thấy trên bìa in tờ giấy bạc một trăm đồng của Ngân hàng nhân dân Trung Quốc. Các giải thưởng mà làng đặt ra, Trần Minh lấy dễ dàng, nhưng bạn bực vì mọi người cứ gắn việc cậu học với tiền vào với nhau. Trần Minh cho rằng đây chính là sự hiểu lầm lớn nhất đối với bạn. Chẳng có ai hiểu được bạn.
Trần Minh không thể nào học tiếp được. “Không học, không học nữa!”. Bạn mở cửa sổ bực bội ném một lô sách xuống dưới, trút hết nỗi giận dữ lên sách vở. Các tờ bìa dính đầy bụi bẩn, bạn xót ruột lắm.
Trần Minh lại ngồi xuống bàn, bạn đã bình tĩnh lại bởi bạn hiểu hơn ai hết mục đích học tập của mình. Trong thực tế xã hội, Trần Minh hiểu rõ nguy cơ về kiến thức của mình. Bạn nhận thấy có một số mặt bạn còn thua cả Dư Phát. Tính cách mạnh mẽ, Trần Minh không cho phép mình thua kém bất kỳ ai, bất kỳ phương diện nào cũng không chấp nhận, không thể. Nhưng khi cậu định học hỏi thêm đôi điều thực tế thì lại thấy không phải việc chính, hơn nữa còn sợ kẻ khác lên mặt dạy mình. Đừng quên cô chính trị từng giễu bạn là: “Con lạc đà giữa bầy dê”. Thế là sách ngoại khóa phải nhường đường cho sách chính khóa.
Trần Minh hiểu rõ mình chính là trung tâm của cả làng, là con cưng của trường. Những người mẹ trẻ trong làng thường bảo con mình rằng: “Cưng phải khôn ngoan như anh Trần Minh ấy, học hành cũng phải được như anh ấy”. Những câu nói của các thầy cô như: “Hãy học tập Trần Minh”, “Hãy xem Trần Minh học ra sao” cứ vang lên không ngớt. Sự quan tâm chú ý của mọi người vừa là những lời động viên vừa là áp lực đối với bạn. Vì thế Trần Minh không nghĩ đến điều gì khác chỉ ôm chặt quyển sách không rời.
Ngẩng đầu nhìn tranh vẽ Lôi Chấn Tử, bạn như tìm được tri kỉ. Lặng lẽ ngắm nhìn ba con mắt của thần sét, Trần Minh nghĩ: “Mắt thần” mới nhìn thấu mọi việc, xem ra chỉ có Lôi Chấn Tử mới hiểu được lòng mình thôi.
PHONG CẢNH PHÍA TRƯỚC MỚI CÀNG HẤP DẪN
Khi Trần Minh từ trong phòng giáo vụ đi ra thì trời đã xế chiều. Nền trời phía tây như được dán một lớp mây màu đỏ sậm. Trong màu đỏ có ánh đen, trong màu đen có sắc đỏ, rõ là khí thế bàng bạc, bát ngát.
Thầy Cổ tìm Trần Minh là vì việc đoạt giải cuộc thi Toán. Thầy nhiệt liệt chúc mừng bạn. Cuối cùng, thầy trịnh trọng vỗ vai Trần Minh, dặn dò:
- Hãy vững bước tiến thẳng lên phía trước theo con đường mình đã chọn, ắt sẽ có tiền đồ lớn. Hãy nhớ kỹ, đừng mê mẩn với cảnh sắc bên đường. Phong cảnh phía trước mới càng hấp dẫn.
Trở về lớp, Trần Minh chỉ thấy có mỗi mình Hiểu Húc. Bạn đang chăm chú làm bài. Trong ấn tượng của Trần Minh, Lâm Hiểu Húc là một cô gái đáng thương, có một chút gì đó như Lâm Đại Ngọc. Dáng vẻ cô hôm nay càng giống Lâm muội muội hơn nữa. Trần Minh lặng lẽ ngắm bạn một lúc.
Trần Minh chú ý đến Lâm Hiểu Húc từ cái hôm thi Toán vòng đầu. Các bạn nào là bàn tán ầm ĩ về đề thi, nào là nhảy ra khỏi lớp. Vỏ bút chì, giấy nháp lung tung trên bàn, dưới đất. Lâm Hiểu Húc lặng lẽ cầm cái sọt rác giúp các bạn nhặt giấy vụn từ đầu bàn một cho đến cuối bàn dưới cùng. Trần Minh lặng lẽ nhìn bạn, cảm thấy Hiểu Húc khác hẳn các bạn gái khác, khiến người ta nghĩ đến câu “thương hương tiếc ngọc”.
- Lâm Hiểu Húc ơi, chưa về nhà à? - Trần Minh đến bên bạn hỏi nhẹ nhàng, khác hẳn vẻ lãnh đạm thường ngày.
Lúc ấy Lâm Hiểu Húc mới nhận ra bạn, cô quay lại, mỉm cười:
- Trần Minh đấy à, sắp thi rồi nên mình làm xong bài mới về.
Hiểu Húc cúi đầu tiếp tục làm bài. Mái tóc ngắn đến tai của cô xõa xuống che cả mắt. Trần Minh chợt thấy xúc động, bất giác giơ tay toan giúp Hiểu Húc vén mái tóc ra sau tai. Lúc ấy Hiểu Húc cũng ngẩng lên nhìn Trần Minh đồng thời vuốt tóc lên.
Hiểu Húc lại như lúc nãy cắm cúi làm bài. Trần Minh thấy buồn, nếu người đứng trước mặt là Tiêu Dao hay bạn khác chắc cô không như thế.
Trần Minh nhắc nhắc cặp sách định đi. Khi ấy Hiểu Húc nói:
- Trần Minh à, lần này thi Toán, bạn lại đứng thứ nhất, giỏi thật đấy.
Trần Minh chẳng thấy phấn khởi mà càng thấy buồn hơn. Dường như ngoài chuyện học, ngoài chuyện đứng thứ nhất ra, chẳng có thể nói được chuyện gì khác nữa.
- Bạn đâu có như mình, hễ nhìn thấy toán là đã đau cả đầu! - Hiểu Húc chỉ vở bài tập toán, cau mày.
Trần Minh buột miệng:
- Mình đến giúp bạn… - Câu tiếp theo lẽ ra là: “Ôn tập toán”. Bạn rất muốn giúp đỡ người bạn gái yếu đuối dễ thương này, bạn sẽ cảm thấy hài lòng, nhưng lại không dám nói ra. Từ trước tới giờ bạn không quen nói những lời dịu dàng như thế, sẽ cảm thấy khó chịu về sự ân cần quá đáng của mình, hơn nữa lại sợ Hiểu Húc sẽ ngại ngùng vì câu nói khác thường của mình. Vì thế bạn ấp úng:
- Mình đến giúp bạn điều chỉnh đèn cho sáng hơn.
Nói xong cậu bước đến điều chỉnh cho số watt cao hơn. Phòng học sáng hẳn lên.
- Cám ơn bạn - Hiểu Húc cười.
Câu cám ơn chứng tỏ giữa hai người rất xa lạ. Trần Minh thấy xót xa vì câu nói ấy.
Đứng nhìn Hiểu Húc thêm một lúc nữa, Trần Minh đành cúi đầu ra về.
Trần Minh không đạp xe về nhà ngay. Cậu cảm thấy lòng nặng trĩu, đầy mâu thuẫn. Trần Minh không hề nghĩ rằng chuyện ấy lại xảy đến với mình. Mỗi lần nghe các bạn bàn tán ai với ai “kết” nhau, cậu đều cảm thấy họ vừa nực cười vừa ấu trĩ. Vậy mà hôm nay sao mình lại… Cậu thấy “hận” Hiểu Húc và trách cô. Nhưng Trần Minh không nỡ chỉ trách bạn ấy. Một Trần Minh nói: “Có lẽ mình đã thích cô ấy rồi”. Một Trần Minh khác lại nói: “Đừng nghĩ lung tung, mình không thể đi sai một bước!”. Trần Minh hiểu rằng điều này sẽ làm đảo lộn cuộc sống, sẽ ảnh hưởng đến học tập của mình. Không thể tiếp tục, không thể đi sâu hơn nữa. Mặc dù mọi chuyện chưa bắt đầu, nhưng nó nên kết thúc ngay.
Ở dưới cầu vượt có một bà lão xem số. Đầu bà quấn cái khăn tơ tằm, đó là kiểu làm dáng của người phương Bắc. Bà ngồi dưới đất, vẫy gọi mọi người: “Trời có số trời, người có số người, mời đến xem quẻ”.
Trần Minh từ bé vốn không tin cái món này. Nhưng cha cậu lại tin đến sái cổ. Mẹ kể khi sinh được ba cô con gái, nhà rất thành tâm đi lễ bà thánh cho con, xin cho bà sinh được cậu con trai để có người nối giõi dòng họ Trần, không để cho mẹ chồng ghét bỏ. Quả nhiên Tống Tử Nương Nương cảm động cho đứa con trai, lại thông minh hơn người. Ba mẹ vô cùng cảm động, năm nào cũng lễ tạ đại ân đại đức của Tống Tử Nương Nương, còn bắt Trần Minh quỳ lạy. Nào dỗ nào khuyên bạn đều không chịu. Dáng vẻ của bạn giống như liệt sĩ tựu nghĩa, thà chết không chịu khuất phục. Nhưng bây giờ, thì bạn hơi chịu “khuất phục” rồi. Bạn xuống xe, đến bên bà xem số.
- Xem cho cháu một quẻ.
Bà lão ngắm bạn một lát rồi mở cái miệng đầy những răng vàng ra nói chậm rãi từng câu một: “Nạn theo phúc tới, khí theo hòa tới, khó tự thân tới”. Bà lấy cái ống đựng thẻ tre, bảo Trần Minh rút một thẻ. Trần Minh nhìn khắp cái ống, bụng nghĩ: “Hãy rút ra mấy cái đi. Nếu là số lẻ thì mình sẽ nói với Hiểu Húc mặc kệ cô ấy có đồng ý hay không. Nếu là số chẵn, trong lòng sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn. Số chẵn thì coi như không có chuyện gì xảy ra cả”.
Trần Minh đón lấy cái ống, nhắm mắt lại, rào rào xóc cho tung thẻ ra. Cậu ta từ từ mở mắt. Vừa nhìn thấy hai thẻ, trong lòng chợt nặng trĩu. Bỗng lại thấy bên chân bà lão còn một thẻ nữa, mọi chuyện đã đổi ngược. Trần Minh mừng rỡ: “Mình có thể đến nói với cô ấy”. Cũng đúng lúc ấy, trong lòng cậu chợt kích động: “Không, mình không thể làm thế, không thể”. Bạn không nhặt quẻ ấy lên nữa mà đứng lên đi ngay.
Bà lão gọi với đằng sau:
- Này cậu ơi, còn chưa đoán thẻ mà!
Nhưng Trần Minh đã tự đoán “xong” cho mình, cậu ta nhảy lên xe phóng nhanh.
Tối hôm ấy, Trần Minh cứ nghĩ mình sẽ buồn đến mất ngủ. Nhưng không, ngược hẳn lại, bạn thấy lòng mình bình thản, không mất ngủ cũng không mơ mộng gì.
Sớm hôm sau tỉnh dậy, Trần Minh nhìn thấy Lôi Chấn Tử, bạn đã hiểu ra: bạn cũng phải cưỡi mây về gió thôi.
PHONG TRÀO XUẤT NGOẠI VÀ CƠN SỐT TRỞ VỀ
Tiêu Dao gấp thư cho vào phong bì rồi nhét túi quần.
Bạn đi thẳng tới phòng làm việc của giáo viên chủ nhiệm.
Thư bố mẹ lần này chủ yếu nói về chuyện ra nước ngoài. Đã đến lúc bạn phải quyết định rồi. Bạn định đến thầy Giang và quyết định nghe ý kiến của thầy.
Thầy Giang nghiêm nghị nghĩ một lúc lâu rồi nói:
- Trước hết phải biết ý của em thế nào đã.
- Khi chưa làm thủ tục thì em rất muốn đi, cho tới khi thủ tục sắp xong thì em lại không muốn đi lắm. Em vừa muốn ở cùng bố mẹ lại vừa muốn ở lại để học xong trung học. Trung học của nước ta tốt hơn trung học ở Anh. Em không muốn học dở chừng phải bỏ.
- Em có nhớ ba mẹ không?
Tiêu Dao nói ngay:
- Nhớ. Trước khi đi ba mẹ em còn hỏi là ba mẹ đi rồi liệu em có khóc không, em bảo là không. Lúc ấy nghĩ là có cái gì đáng khóc đâu, ba mẹ đi rồi mình càng thoải mái. Nhưng đến khi ba mẹ lên máy bay rồi em lại không nhịn được bật khóc. Mấy hôm trước có người ở chỗ ba em về, mang theo băng ghi hình. Trong băng em thấy ba mẹ già đi nhiều. Chắc là mấy năm vừa rồi vất vả. Xem băng xong em lại khóc. Người ta thường bảo con trai mà khóc thì chẳng ra sao cả. Nhưng em lại cứ muốn khóc. Thầy ơi, có phải em yếu đuối quá không?
- Không đâu Tiêu Dao. Thầy cho thế là bình thường thôi. Nếu mà không nhớ, không khóc thì mới là bất thường.
- Ba mẹ chỉ có mỗi đứa con trai là em. Em cũng rất muốn cùng sống với ba mẹ. Nhưng em không muốn tranh thủ cơ hội ba mẹ đang ở nước ngoài mà ra đi. Ra nước ngoài trừ khi dựa vào chính bản thân mình đó là điều duy nhất.
- Nói về phong trào xuất ngoại thì báo chí đã bàn luận rất nhiều. Thầy nghĩ em cũng đã biết. Từ trước đến giờ thầy vẫn cho rằng Trung Quốc từ chỗ đóng chặt cửa cho đến giờ mở rộng cửa là một hiện tượng tốt. Mặc dù cũng còn nhiều điểm khiến người ta phải lo lắng. Tiêu Dao ạ, thầy hy vọng là em sẽ đi, ra bên ngoài để mà hiểu biết học tập. Nhưng thầy mong rằng em ra nước ngoài nghiên cứu học tập với một tư thế đàng hoàng, chứ không phải ở dạng làm thuê để đi học. Em có hiểu ý của thầy không?
- Vâng. Em nghĩ là sẽ có một ngày em ra đi. Nhưng không phải bây giờ, cũng không phải bằng kiểu này.
Ở trong nước đang có “cơn sốt xuất ngoại”. Còn ở Thâm Quyến lại có cơn sốt hồi hương. Rất nhiều lưu học sinh viết thư hỏi thăm, nhờ người hỏi đường, đến cửa xin việc. Khi phỏng vấn họ vì sao, họ đáp: “Cạnh tranh, cơ hội gặp vận, hiện đại văn minh… tất cả những cái mà châu Âu có thì Thâm Quyến cũng bắt đầu có. Mà lòng mong muốn trở về cội của người Trung Quốc thì ở nước ngoài không thể thỏa mãn được.”
Lúc ấy Tiêu Dao hoàn toàn hiểu rõ ý đồ của thầy với mục tiêu của chính mình. Lúc sắp đi thầy Giang còn dặn:
- Em cũng nên tôn trọng ý kiến của ba mẹ em.
- Thưa thầy, thầy cứ yên tâm. Ba mẹ em rất tôn trọng ý kiến em. Em tin là em sẽ thuyết phục được ông bà. A, đúng rồi thầy ạ, ba mẹ em sẽ về nước tháng Bảy này, các cụ rất muốn được gặp thầy.
Ra tới hành lang, Tiêu Dao mới chợt nhận ra rằng, những lá rụng hàng ngày kia chẳng ai để ý lại nặng tình với gốc mình như vậy. Đó chính là lá rụng về cội mà lại.
Không biết vì sao các bạn đều biết chuyện của Tiêu Dao. Ai ai cũng cảm thấy không sao hiểu được. Thời buổi bây giờ, không nói đến chuyện có quan hệ với nước ngoài, mà nếu như không có thì cũng phải cố mà ngoắc cho được mấy người. Ai mà chẳng muốn ra nước ngoài? Nhất là Liễu Thanh, cô không hiểu được Tiêu Dao:
- Cậu có uống nhầm thuốc không đấy?
Vương Tiếu Thiên cũng bảo Tiêu Dao ngốc nghếch, còn có ý chụp mũ cho Tiêu Dao:
- Cậu ta đang phát huy tinh thần yêu nước đấy!
Chỉ có Trần Minh có chút thông cảm:
- Mỗi người đều có cách riêng của mình, có khi làm thế lại hay.
- Tiêu Dao ơi, thầy Cổ cần gặp. - Một bạn vào gọi.
Vừa tới phòng làm việc của thầy Cổ, câu đầu tiên của thầy là:
- Này Tiêu Dao, gần đây em tỏ ra rất tốt.
Tiêu Dao ngạc nhiên. Bạn không hiểu tại sao thầy lại nhận xét như vậy.
Thấy trò ngẩn ra, thầy Cổ bảo:
- Sắp kết thúc học kỳ rồi. Lớp trưởng các lớp đều phải viết một bản tổng kết bao gồm cả tư tưởng của mình và hoạt động của lớp. Tiêu Dao ạ, thầy thấy em nên viết nhận thức đối với việc ra nước ngoài của em.
Lúc ấy Tiêu Dao mới hiểu thầy Cổ chỉ việc xuất ngoại của mình. Lạ nhỉ, sao thầy Cổ lại biết được. À, chắc thầy “thâm nhập quần chúng” nên có được tin tình báo này. Thầy Cổ cũng có khó khăn, học trò không thích thầy, dù thầy cũng muốn hòa nhập với học sinh, nhân đấy giáo dục tư tưởng cho học sinh.
Viết tổng kết ư? Viết thế nào đây? Tiêu Dao dám chắc những gì mình viết quyết không phải là bản tổng kết mà thầy mong đợi.
- Chúng tôi cho rằng thanh niên bây giờ nên nâng cao nền cơ bản lên - Thầy Cổ vung tay nói. Thầy rất thích từ “Chúng tôi cho rằng”, tựa như một mình thầy đại diện cho rất nhiều người - Phải có tinh thần hiến thân cho tổ quốc. Hy vọng của đất nước nằm ở chính thế hệ các bạn. Các bạn là rường cột của đất nước.
Câu nói đó nghe thật kêu nhưng Tiêu Dao lại không thích lắm. Đó chính là sự xa cách giữa thầy Cổ và học sinh. Đó cũng là sự khác biệt giữa thầy Cổ và thầy Giang. Thầy Cổ thích dùng những câu khẩu hiệu hoặc câu răn đe để động viên học sinh mà học sinh thì rất phản ứng với điều đó. Họ thích những gì chân thực. Tại sao việc gì cũng phải dính vào những câu khẩu hiệu? Có lẽ những năm trước kia khẩu hiệu quá nhiều vì thế bây giờ cứ động đến khẩu hiệu là người ta phản ứng. Thực ra thầy Cổ cũng thật có lý, có điều…
- Thưa thầy, em không phải như thầy nói đâu ạ! – Tiêu Dao dở khóc dở cười.
- Đừng có vội vàng kết luận. Em hãy về suy nghĩ kỹ đi rồi viết tổng kết nộp cho thầy.
Lại thế nữa, thầy Cổ chẳng khi nào quên làm công tác tư tưởng. Ôi thầy Cổ ơi, nói thế nào với thầy bây giờ.
Tiêu Dao buồn bã đứng dậy. Lê bước ra đến cửa còn quay đầu lại:
Giờ ôn tập buổi sớm, thầy Quảng bước vào lớp học, thấy cả lớp đang ngồi chăm chú ôn tập trông rất nghiêm túc, thầy gật đầu hài lòng.
- Các bài tập đã làm hết chưa?
- Thưa thầy, đầu bài khó quá ạ.
- Quá là rắc rối ạ.
Thầy Quảng nói:
- Những đề bài ấy mà không làm được thì hồi trước làm sao các em thi vào trường trung học Số Chín được. Tuần sau đã thi rồi, các em phải cố gắng thôi.
Đám học sinh vừa ồn ào lao xao tự dưng im hẳn, ai cũng chăm chỉ ngồi vào chỗ của mình vùi đầu vào học.
- Hãy nghĩ cho kĩ, giờ đầu tiên thầy sẽ hỏi đấy. - Thầy quay ra đến cửa, như chợt nhớ ra điều gì, dừng lại hỏi – Dư Phát đã đến chưa?
- Chưa ạ. – Tiêu Dao trả lời.
- Lại đến muộn. Hôm qua kiểm tra đã bị nêu tên trên bảng rồi. - Thầy nói như ra lệnh – Tiêu Dao, bạn ấy đến thì bảo lên gặp thầy.
Lúc ấy Dư Phát còn đang đứng trong vườn vải ngoài cổng trường. Cậu ta không thể vào trường lúc này. Phải chờ cho hết giờ tự ôn mới vào được cổng.
Trường trung học Số Chín có quy định, những ai đến muộn đều phải ghi tên họ, lớp, vi phạm quá ba lần sẽ bị thông báo toàn trường. Thầy hiệu trưởng cùng các thầy cô chủ nhiệm vào giờ tự ôn thường đứng trước cổng trường để “đón tiếp” các trò đến muộn. Dư Phát là “khách quen”, cứ nhìn thấy cậu ta là thầy chủ nhiệm lại nói:
- Lại đến muộn rồi!
Về sau Dư Phát rút ra được kinh nghiệm: đến chậm một lát còn dở hơn cả đến muộn hẳn hoặc hoặc thậm chí vắng mặt. Nếu qua giờ tự ôn tập, các thầy Hiệu trưởng và chủ nhiệm đều đã trở về phòng làm việc, chẳng còn có ai chờ đợi bạn nữa, bạn cứ việc lẳng lặng mà lẻn vào.
Bây giờ Dư Phát còn phải trốn trong vườn vải chờ cho hết giờ tự ôn đã. Nhưng dù đã làm hay chưa làm bài thì khi vào lớp thầy Quảng cũng chẳng tha cho bạn. “Vì sao không làm bài tập?” Thầy Quảng nhất định sẽ hỏi thế rồi lại “Vì sao?”. Dư Phát vắt óc nghĩ ra “Bởi vì… cho nên…”, nhưng mãi cũng đã dùng hết. Không bao giờ được trả lời là: “Em không biết làm”. Nếu mà trả lời thế thì nhất định sẽ phải ở lại để phụ đạo. Dư Phát nghĩ bụng: “Thầy Quảng ơi! Thầy yêu nghề quá đi mất”.
Sau tiếng chuông báo vào học, Dư Phát vào lớp. Tiêu Dao bảo bạn lên gặp thầy Quảng. Dư Phát kêu lên ngạc nhiên, chạy vội lên phòng thầy, nhưng lại gặp thầy trên đường. Đối với Dư Phát, vẻ mặt thầy Quảng được thể hiện bằng loại cổ văn viết liền, không có chấm câu, rất khó hiểu.
- Dư Phát, đợt kiểm tra này em có chuyện gì thế? Gần như là nộp giấy trắng.
Không chờ cho Dư Phát tìm lời biện hộ, thầy Tôn đã bước tới:
- Thầy Quảng à, thầy Cổ mời thầy.
- Vâng, tôi đến ngay đây. - Thầy Quảng đáp xong vỗ vỗ vào vai Dư Phát – Về lớp trước đi.
Dư Phát thở phào, mái tóc trước trán rung rung. Cậu ta vô cùng biết ơn thầy Tôn.
Thầy Quảng dạy lịch sử, trong bụng thầy đầy ắp những niên hiệu triều đại, cách mạng khởi nghĩa, còn đầu thì đầy ắp những câu hỏi thi đại học. Hễ cứ lên lớp là thầy lại: “Năm xxx đề thi đại học có giải thích danh từ…”. Nếu không tin bạn cứ đi kiểm tra đề thi năm ấy chắc chắn sẽ thấy đúng như thầy nói. Có một học sinh cố tình nói lung tung:
- Thưa thầy em đã kiểm tra, đề thi đại học năm 90 không có như thế ạ.
Thầy Quảng chậm rãi đáp:
- Hãy về xem lại cho kỹ, là câu hỏi nhỏ thứ bảy đề thi số một.
- Không có ạ, em đã xem kỹ rồi mà.
Thầy Quảng không nói nữa mà rút từ trong cặp ra một quyển sách vừa to vừa dày mở ra tra ngay trước mặt cậu học sinh đó, và ngay lập tức “trị” được cậu ta. Hóa ra thầy Quảng đã chép lại rất cẩn thận và đầy đủ tất cả các đề thi đại học của từng năm vào một quyển sổ.
Trong mười mấy năm khôi phục lại chế độ thi đại học, gần như năm nào thầy cũng đứng trên bục giảng cho lớp mười hai, gần như năm nào thầy cũng cùng với học trò vượt qua “tháng bảy đen tối” nên thầy luôn được lãnh đạo đánh giá cao và nhận được sự tôn trọng của đồng nghiệp.
Nghe một tiết giảng về lịch sử của thầy từ Vương An Thạch biến pháp cho đến cách phạt roi của Trương Cự Chính thì như thể ào ào hàng mấy trăm năm trôi qua, giống như theo mạch ngầm xuyên suốt thời gian. Chỉ có điều nghe bài giảng của thầy phải chú tâm thực sự mới có thể hiểu thấu hết ý nghĩa hay của nó. Khi giảng bài, thầy chẳng như các thầy khác vung tay nhướn mày để lôi cuốn người nghe. Những cái khác chưa nói, chỉ riêng giọng Quảng Đông nói tiếng phổ thông của thầy đã khiến cho nhiều học sinh miền Bắc phản ứng, vì thế giờ giảng của thầy trên lớp bao giờ cũng có học sinh thì thầm chuyện riêng, hoặc nghịch ngợm gì đó.
Đang trong giờ học, bỗng có một viên giấy rơi ngay chân Trần Minh. Viên đạn giấy bỗng dưng bay vèo đến khiến cho con người chuyên tâm vào việc nghe giảng giật cả mình. Cậu ta nhặt lên xem. Đó là một bức tranh hài hước vẽ thầy Quảng. Bức vẽ thật bôi bác: đôi mắt hình tam giác, cái mũi thì đúng là một củ tỏi, đặc biệt là một cái sẹo to chừng ba tấc lù lù ngay giữa mặt, trông vừa thô vừa xấu, một cái ngoặc chữ thập được dán bằng vải nhựa. Trần Minh cầm tờ giấy mà cứ băn khoăn không hiểu ai vẽ đây? Bạn thấy kỳ lạ thật. Nghĩ mãi chắc là Dư Phát ở phía sau ném lên, cậu ta quay lại định đưa trả Dư Phát, chẳng ngờ Dư Phát đang ngủ gật. Đang lơ mơ bị Trần Minh đập một cái, tay cậu ta luýnh quýnh quơ đúng vào cái hộp cơm để trong ngăn bàn làm nó rơi cộp xuống đất. Cậu ta cuống lên cúi xuống nhặt. Cả lớp cười ồ. Các bạn đều biết Dư Phát là tay đại nghịch ở lớp. Cậu ta có cái lệ, hễ đến tiết thứ tư mà thầy giáo kéo dài bài giảng là thế nào cái hộp cơm của cậu ta cũng lăn xuống đất, nhắc thầy giáo rằng: “Giờ ăn cơm đã đến rồi, thầy cho lớp nghỉ thôi”. Nhưng hôm nay mới vào giờ thứ nhất, tại sao hộp cơm của Dư Phát đã rơi xuống đất? Các thầy đang lên lớp bực nhất là bị người phá quấy. Thầy nói giọng không vui:
- Có học hay không nào?
Cả lớp lập tức im lặng. Thầy Quảng giảng tiếp:
- Ừ, cái này… - Vừa rồi bị cắt ngang, thầy không nhớ đã giảng đến đâu nữa nên nói lại một lượt bài vừa giảng.
Có bạn nhắc thầy:
- Đã giảng rồi ạ.
Thầy bị nhắc nên có vẻ không hài lòng, nhưng miệng vẫn bảo:
- Các em nghe thêm một lượt nữa cũng không thừa đâu.
Bạn đó lè lưỡi không dám nói gì nữa.
Nói đến Dư Phát, khi giở tờ giấy ra xem, thấy vẽ thật tuyệt, bụng nghĩ: “Trần Minh vẽ giỏi thật, vẽ rất ấn tượng”. Bình thường có nói gì thì nói, nhưng hôm nay Trần Minh lại đưa cho bạn bức vẽ này thì Dư Phát hơi bị ngạc nhiên, thế là tiện tay viết lên dòng chữ “Chân dung Quảng Bỉnh Văn” rồi ném trả cho Trần Minh. Nhưng vừa ném, chẳng may nói vọt qua đầu rơi ngay trước bục giảng của thầy.
Thầy Quảng bước xuống, vừa rồi thầy đang bực mình về chuyện Dư Phát quấy đảo. Nhặt tờ giấy lên xem, sắc mặt đột biến, thầy vung tờ giấy đó lên, miệng hét:
- Em giỏi thật đấy.
Dư Phát thấy thế, cầm vội sách lịch sử lên, đầu cúi gầm.
- Em đứng lên!
Dư Phát nghiêm chỉnh đứng lên, miệng lẩm bẩm:
- Không phải em vẽ.
- Vậy ai vẽ?
Dư Phát nhìn đi nhìn lại Trần Minh, chờ bạn đứng lên. Cuối cùng cậu ta đành chịu, nhưng cậu ta vẫn cố nói hai chữ: “Trần Minh”.
- Không phải em vẽ ư? Vậy chữ của ai đây?
Dư Phát mấp máy miệng nhưng cuối cùng không nói gì, mãi cuối cùng mới nói:
- Là người khác đưa cho em.
Lúc ấy Trần Minh đứng lên nói:
- Cậu tung cho tớ.
Dư Phát đứng ngẩn ra, miệng há to.
Thầy Quảng nói:
- Nói không phải Trần Minh vẽ, tôi tin. Em ấy tuyệt đối không bao giờ làm những việc lếu láo như vậy. Nói không phải là em, tôi… - Thầy giáo tỏ thái độ biện hộ cho người học trò giỏi.
Dư Phát nhìn Trần Minh rồi lại nhìn thầy Quảng, đôi mày cau lại ánh mắt tỏ vẻ phẫn nộ. Bạn quăng mạnh cuốn lịch sử, văng một tiếng “Dở hơi!” rồi ngồi xuống.
Hành động ấy lại một lần nữa làm thầy giáo nổi giận:
- Em… em! - Giận quá, thầy không nói được ra tiếng - Được rồi, tôi cũng chẳng cần nói thêm nữa, em mang sách vở lên phòng giáo viên.
Không hiểu sao hôm nay thầy Quảng lại làm điều ấy. Thầy lôi Dư Phát lên phòng giáo viên, ném bức tranh biếm họa ấy lên bàn làm việc rồi tức giận nói:
- Thế này còn là học sinh được không?
Thầy Quảng kể lại đầu đuôi, các thầy giáo đều thông cảm than thở:
- Học sinh bây giờ thật khó dạy.
Cũng có thầy giáo đi đến bên khuyên:
- Đừng có quá giận thế, bác Quảng! (Thầy Cổ gọi thế là để thể hiện sự kính trọng nên một số thầy cũng gọi theo).
Dư Phát thì nghênh nghênh đứng trước mặt các thầy giáo, chân nó đánh nhịp, đầu ngẩng cao, mắt nhìn trần nhà, ra cái vẻ chẳng thèm để ý gì cả. Thái độ ấy càng làm thầy giáo nổi giận:
- Đứng cho tử tế. Tôi bảo đứng cho ngay ngắn!
Mệnh lệnh ấy chẳng có chút hiệu lực nào. Dư Phát vẫn cứ nghênh nghênh như thế, nheo mắt lại nhìn thầy giáo với vẻ coi thường không cần giấu giếm. Dư Phát không cho mình để lộ vẻ sợ sệt.
Thế là các thầy lại ra sức dạy bảo cậu ta. Thầy Tôn dạy Toán thì thở dài rằng bài làm của Dư Phát qua quýt, mà những chỗ sai của nó đều giống của các bạn ngồi xung quanh. Thầy chính trị thì kể lể Dư Phát lên lớp không chịu chú ý nghe giảng, ảnh hưởng đến người khác như thế nào, không tôn trọng người khác ra sao, lấy thầy làm mẫu vẽ như thế nào.
- Thầy Giang đâu? – Các thầy bắt đầu tìm thầy chủ nhiệm của Dư Phát.
- Tiết này thầy ấy lên lớp.
- Chờ thầy chủ nhiệm của cậu về rồi nói chuyện.
Dư Phát vẫn cứ nghênh ngáo, dường như cậu ta là người xem chuyện ầm ĩ giữa đường.
Khi ấy thầy chính trị hỏi một câu khiến mọi người đều chú ý:
- Cuối cùng thì Dư Phát vẽ bao nhiêu tranh châm biếm các thầy giáo? Đã bôi xấu bao nhiêu thầy giáo?
Dư Phát đột nhiên nổi quạu:
- Em nói lại một lần nữa, không phải em vẽ! Không phải em vẽ!
Nói xong cậu ta xách cặp chạy thẳng ra ngoài, dập mạnh cửa. Cánh cửa sắt “sầm” một tiếng đóng lại.
MẤY KHI BA QUAN TÂM ĐẾN CON?
Dư Phát đùng đùng lao ra khỏi phòng giáo viên, chẳng biết đi đâu bây giờ. Giờ này không thể về nhà. Nếu bị bố biết thì rắc rối to, lôi thôi có khi còn ăn món “măng xào thịt” nữa ấy chứ. Dư Phát xách cặp lê bước trên phố. Cái cặp nặng trĩu trong tay nhưng bạn chẳng còn sức khoác lên vai nữa. Đi một bước bạn lại đá cái cặp một cái, cái cặp cứ bị lắc đi lắc lại như đánh đu. Trong giờ học mà một học sinh không ở trường lại xách cặp lang thang ngoài phố tất nhiên sẽ nhận được không ít ánh mắt ngạc nhiên của người đi đường.
Dư Phát đành đến cửa hàng của “người anh em”. “Người anh em” mở cửa hàng cắt tóc bị nghi ngờ là “cắt tóc ôm” nên bị đóng cửa đến mấy lượt. Có điều cái tay Hoàng huynh này thần thông quảng đại nên chỉ qua vài ngày là lại được mở. Hôm nay vắng, chỉ có mỗi một cô em gội đầu. Cô ta có khuôn mặt rất xinh, nhưng bôi trát quá nhiều nên trông giống cách hóa trang cho diễn viên Kinh kịch. Cô ta nũng nịu tì vào vai Hoàng huynh: “Anh Hoàng, lát nữa chúng mình đi ăn ở đâu?”. Thấy vẻ âu yếm của hai người, Dư Phát định đi nhưng “anh Hoàng” đã nhìn thấy qua gương. Hất tay cô xuống, anh ta đứng lên:
- Phát ơi, hôm nay không đi học à?
Dư Phát buồn bã kể lại mọi chuyện.
- Có cần anh đi nói chuyện với họ không?
- Anh tuyệt đối không được làm lung tung. Việc của em, em tự giải quyết – Dư Phát vội vã nói.
Sau mười một giờ rưỡi, Dư Phát về nhà. Chẳng biết đứa nào mau miệng đã hót với ba. Đương nhiên bạn bị mắng một trận.
- Không phải con vẽ. Thầy giáo phạt oan con.
- Hừ, tại sao thầy phạt oan mày mà không phạt oan Trần Minh? Bởi vì hàng ngày mày lếu láo quá nhiều rồi, đúng không?
- Ba ơi, ba đừng có nhắc đến Trần Minh trước mặt con nữa, chính nó lần này hại chết con đấy.
- Mày muốn cho tao tin mày thật khó đấy. Thằng Trần Minh con nhà người ta đấy, rõ ràng mọi mặt đều hơn mày. Học hành giỏi giang, lại rất đàng hoàng, ai ai cũng phải khen nó. Cha nó mới sung sướng làm sao. Còn mày, con mới cái chết giẫm…
- Từ nhỏ tới giờ, lúc nào ba cũng Trần Minh thế này, Trần Minh thế kia. Ba chỉ toàn mắng con thôi, đã mấy khi ba quan tâm đến con chưa?
- Tao mà còn không quan tâm đến mày ư? Mày muốn cái gì tao mua cái đó. Đồ ăn mặc đều là thứ tốt nhất.
- Vâng, ba chỉ biết cho con tiền.
- Mày còn muốn gì nữa đây? Chú Trần cũng thế, vậy mà Trần Minh nó học ra sao?
- Nó là nó, còn con là con!
- Tao trông cái bộ mày, ỉa không ra lại oán chuồng xí! Sinh được thằng con trai như Trần Minh thì mười đứa cũng ít, còn như mày thì nửa đứa đã quá nhiều.
- Sao hồi ấy ba không bóp chết con đi? – Dư Phát nhảy lên.
- Đồ chết giẫm. Mày, mày cút đi cho khuất mắt!
Dư Phát lao ra khỏi nhà. Buổi chiều cũng không thèm đi học, ngồi ườn trong cửa hàng của “anh Hoàng” cả nửa ngày.
Mới có hơn sáu giờ, bóng tối đã chầm chậm buông. Vườn trường khi ấy đã vắng lặng chẳng còn ai. Đây chính là “Thời gian yên tĩnh của trường”. Sân trường náo nhiệt như tranh thủ cái giờ phút yên tĩnh này để nghỉ ngơi, xả hơi sau một ngày vất vả. Nó đâu ngờ rằng một cậu học sinh bị tội oan đang đến để trút bao nỗi phẫn nộ và bất mãn lên mình.
Dư Phát làm xáo lộn tanh bành toàn bộ bàn ghế của lớp 4 khối Mười, mồm phẫn nộ chửi bới: “Chết này, chết này”.
Khi ấy ông già coi trường đang đi tuần, chợt thấy lớp 4 khối Mười lộn xộn như thế liền túm ngay lấy Dư Phát:
- Ở lớp nào, tên là gì?
Hẳn là rận nhiều không biết ngứa, Dư Phát trả lời rõ ràng:
- Dư Phát, lớp 4 khối Mười!
Ra khỏi trường, trời đã tối. Không ngờ lại gặp Vương Tiếu Thiên ở cổng trường.
- Sao cậu lại ở đây? – Dư Phát hỏi.
- Tớ tìm cậu.
- Tìm tớ?
- Ừ, tớ, tớ có việc muốn nói với cậu.
- Có phải giờ lên lớp buổi chiều, thằng Trần Minh chết tiệt lại giở trò?
- Chuyện này…
- Lại nghe chuyện Trần Minh nữa thì đầu tớ vỡ tung lên mất. Không thể ngờ là Trần Minh lại thâm độc đến thế. Rõ ràng là cậu ta đưa bức tranh cho tớ, tớ chỉ viết thêm bốn chữ vào đó thôi. Thế mà cậu ta lại đổ diệt là tớ vẽ. Ông Quảng thì không công tâm cứ nhất định tin lời cậu ta. Tớ hận họ chết đi được. – Dư Phát rít mạnh hai hơi thuốc rồi nhả khói.
- Nói đi, cậu tìm tớ có việc gì vậy? – Dư Phát hỏi.
- À, không, không có chuyện gì, chỉ là hỏi xem mai cậu có đi học không?
- Đi cái đồ nhà cậu ấy!
BẠN ẤY BỊ OAN
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Hôm nay Dư Phát lại không đi học. Chúng mình lo cho bạn ấy quá. Bạn ấy vồn là học sinh cá biệt. Lần này lại xảy ra chuyện này, hậu quả thật khó lường. Trong lớp bàn tán khá nhiều, nói về tương lại của cậu ấy, có bạn cho rằng cậu ấy sẽ bị đuổi học, người thì bảo tự cậu ta đã bỏ học rồi thôi.
Mình thật sự bất bình cho Dư Phát. Cậu ấy bị oan.
Chỉ có mỗi mình là biết toàn bộ sự việc. Bức tranh biếm họa ấy là do Vương Tiếu Thiên vẽ. Mà cũng chỉ có Vương Tiếu Thiên mới có thể làm thế. Cậu ta vốn định tung cho Dư Phát để bạn thưởng thức tác phẩm của mình, nhưng lại ném trúng cho Trần Minh, Trần Minh tung lại cho Dư Phát. Rồi sau đó…
Thầy Quảng chắc như đinh đóng cột rằng chính Dư Phát vẽ. Cả Dư Phát lẫn Trần Minh đều nghi ngờ nhau nhưng không ai ngờ rằng đó là do Vương Tiếu Thiên vẽ.
Vương Tiếu Thiên khiến cho người ta thật thất vọng. Việc cậu ta gây ra, người khác lại chịu hậu quả. Bình thường cậu ta và Dư Phát rất “friend” với nhau, gọi nhau anh anh em em, đến khi có sự cố thì lại… Thất vọng quá.
Có một số người thế này: bình thường thì nói năng ra vành ra vẻ, nhưng lúc cần thể hiện mình thì lại co dúm. Thật chẳng ra làm sao cả. Mình vốn có thiện cảm với Vương Tiếu Thiên: nhiệt tình, dũng cảm, hài hước. Lần này mình quá thất vọng. Thật lạ, làm sao Lưu Hạ lại bị cậu ta thu hút thế nhỉ? Kỳ quá!
Viết những dòng này, chợt mình nhận ra rằng, mình không chỉ thất vọng vì Vương Tiếu Thiên mà còn thất vọng với chính bản thân mình. Chẳng phải mình cũng sợ sệt, hèn kém, trốn tránh đó là gì? Mình biết đầu đuôi câu chuyện, thế mà mình không dám nói ra.
Mình không thể tự tin hoàn toàn vào bản thân, cũng không thể hòa hợp được như Hân Nhiên. Vĩnh viễn mình luôn tự mâu thuẫn. Một mặt muốn có chính nghĩa, một mặt lại bo bo muốn giữ bản thân. Mình có tư cách gì mà phê phán Vương Tiếu Thiên đây?
Nực cười!
Không biết Dư Phát ngày mai có đến không? Mình thực sự hy vọng Vương Tiếu Thiên dám đứng ra. Nhất thời xúc động, mình cũng định nói rõ thật hư cho thầy Quảng nhưng lại không dám. Trời, Hiểu Húc ơi Hiểu Húc, cuối cùng thì mình là kẻ như thế nào đây?
Mình cũng chẳng biết. Thật đấy, có lúc mình cảm thấy bản thân thật tồi tệ, nhưng mình quyết không làm một cô gái xấu.
CÔ GÁI ẤY NHÌN THẤU TẤT CẢ
Ngày thứ ba, Tiêu Dao nói với mọi người rằng Dư Phát đã bỏ không về nhà hai đêm nay rồi. Cả lớp xôn xao bàn tán. Với tính cách của Dư Phát thì chuyện gì cậu ấy cũng dám làm. Dứt khoát cậu ấy đã bỏ nhà đi rồi. Khi Tiêu Dao báo cho thầy Giang biết, thầy cuống cả lên. Điều ấy giống như trong phim, nhưng chớ xảy ra chuyện gì đấy. Sau khi biết chuyện căng thẳng ấy, thầy Giang đã gọi điện đến nhà Dư Phát mấy lần nhưng máy đều bận. Khi ấy thầy đang có việc gấp nên tạm gác lại. Hôm nay nghe Tiêu Dao nói thế, thầy thót cả ruột, luôn mồm tự trách mình đã coi thường chuyện này. Dù thường ngày thầy luôn luôn nói trên lớp: “Các em đã là người lớn rồi…”. Nhưng thầy biết, lứa tuổi này đang ở thời kỳ quá độ. Trong con mắt của trẻ bốn tuổi thì chúng là người lớn, nhưng trong con mắt của người bốn mươi tuổi thì chúng chỉ là trẻ con. Những đứa trẻ trong lứa tuổi này cần sự giúp đỡ hơn bất kỳ người ở lứa tuổi nào.
Thầy Giang bảo Tiêu Dao là sau giờ tan lớp bảo các bạn chia nhau đi tìm Dư Phát. Thầy Quảng cũng rất sốt ruột, thầy vừa lo lắng lại vừa oán trách:
- Học sinh bây giờ tính cách quá mạnh, dễ xúc động, chuyện đã như thế không nhận lỗi lại còn làm cho người lớn lo lắng.
Tan học, các bạn chia nhau đi tìm. Thầy Giang cũng cùng đi. Thầy Quảng muốn đi, nhưng thầy Giang bảo:
- Thầy Quảng, sức khỏe thầy không tốt, thầy nên về nhà nghỉ ngơi đi.
Tiêu Dao cũng nói:
- Thưa thầy, chúng em đông lắm rồi ạ, thầy cứ về nhà đi!
Thầy Quảng nghĩ: Thế cũng được, tìm thấy cậu ấy nhất định phải gọi điện cho tôi đấy, có thế tôi mới yên tâm.
Mọi người gấp rút bắt tay vào việc, chỉ có mỗi Vương Tiếu Thiên cứ chậm rãi thu dọn sách vở. Có người giục:
- Tiếu Thiên, cậu nhanh lên chứ.
Tiêu Dao nói:
- Thôi được rồi, chúng mình đi trước đi.
Vương Tiếu Thiên ngẩn ngơ nhìn mọi người đi hết. Khi ấy Lưu Hạ có ý tốt chạy đến:
- Vương Tiếu Thiên, hai chúng mình cùng đi đi, đi tìm Dư Phát.
- Ừ! – Vương Tiếu Thiên ậm ừ đáp, nhưng vẫn chậm rãi thu dọn sách vở.
Lưu Hạ đứng bên cứ luôn mồm nói:
- Chả hiểu Dư Phát đi đâu nhỉ? Không hiểu trường có đuổi học cậu ấy không? Cái cậu Dư Phát này chẳng biết nghĩ gì cả, ai lại làm những chuyện như thế bao giờ? Cậu ấy cũng tội thật đấy, bị người khác đổ lỗi cho, bị người khác chơi cho một vố!
- Bạn làm sao thế, cứ dờ dẫm mãi. Mình có cảm giác như chuyện này không phải do Dư Phát gây ra, dứt khoát bên trong còn có sự tình gì nữa đây. Điều quan trọng nhất của con người là phải có lương tâm, có phải không, Vương Tiếu Thiên?
Vương Tiếu Thiên rất xấu hổ, cậu ta sợ Lưu Hạ biết. Cậu ta tưởng tượng bộ mặt của Lưu Hạ sau khi tường tận mọi chuyện.
- Cậu làm sao thế, hết ậm lại ừ.
Khó khăn lắm Lưu Hạ mới lôi được Vương Tiếu Thiên ra khỏi lớp. Cậu ta lặng lẽ bước. Cứ mấy lần định nói nhưng rồi lại không mở miệng ra được. Lưu Hạ thì cứ như con chim sẻ ríu rít không ngừng.
- Mấy hôm trước mình vừa mua được một chiếc đĩa CD của Hoàng Hựu Thiên. Bạn có muốn mượn nghe không? Mình thực sự khâm phục lòng can đảm của Hoàng Hựu Thiên. Anh ta dám công khai thừa nhận trên tivi là trước kia đã từng vào trại quản giáo thiếu niên, và tỏ ý hối tiếc. Kỳ thực làm như thế hình tượng về anh không hề bị tổn hại một chút nào mà những người hâm mộ càng yêu mến hơn.
Vương Tiếu Thiên vẫn không mở miệng. Lưu Hạ đâm cáu:
- Sao mình nói mãi mà bạn không chịu mở mồm?
Vương Tiếu Thiên buồn bực trong lòng:
- Lưu Hạ, mình…
- Bạn làm sao, cứ nói đi! – Lưu Hạ chờ đợi.
- Mình… rất mệt, muốn về nhà. Bạn đi một mình đi.
Khi ấy, Hân Nhiên và Hiểu Húc đi qua, Lưu Hạ hỏi:
- Đi đâu đấy?
- Đi tìm Dư Phát.
Hiểu Húc bĩu môi.
- Bọn này không giống kẻ máu lạnh đâu!
Nhìn hai người đi qua, Lưu Hạ hỏi Vương Tiếu Thiên:
- Sao các cậu ấy lại nói thế nhỉ?
- Nếu nói với cậu là bức tranh ấy là do tôi vẽ, thì cậu có ngạc nhiên không? Cậu có còn để ý đến tôi nữa không? – Vương Tiếu Thiên không dám nhìn Lưu Hạ, cậu nghĩ chắc lúc này mặt Lưu Hạ đầy sự ngạc nhiên và phẫn nộ.
- Nếu không quan tâm thì trước đây đã không quan tâm rồi. – Lưu Hạ tựa như cười - Thực ra mình biết từ lâu rồi.
Lần này đến lượt Vương Tiếu Thiên thực sự ngạc nhiên và phẫn nộ. Sự lo lắng ngại ngùng vừa rồi biến mất. Cậu ta chợt hiểu ra rằng mọi điều tốt xấu của mình đều bị cô bạn này biết hết.
Quả thực là Lưu Hạ biết mọi chuyện từ lâu. Ý nghĩ đầu tiên của bạn là tìm Vương Tiếu Thiên mắng cho một trận; suy nghĩ rồi lại không làm thế nữa. Bạn nghĩ cách này sẽ cảm hóa được Vương Tiếu Thiên.
- Người chứ có phải thánh đâu, ai mà chẳng có lúc mắc lỗi, chỉ cần biết mà sửa thì chẳng sao. – Lưu Hạ nói mà tự mình cũng cảm động – Con người ta quý ở chỗ biết nhận ra lỗi mà sửa.
Vương Tiếu Thiên không hề cảm động chút nào, cậu ta ghét cái thái độ làm ra vẻ khoan dung của Lưu Hạ, ghét cái bộ dạng làm ra chúa cứu thế của Lưu Hạ. Cậu ta không muốn lằng nhằng mãi với Lưu Hạ.
- Mình đi đây. – Nói xong, cậu ta đi liền.
- Hết ư? Thế là hết ư? – Lưu Hạ gọi.
Vương Tiếu Thiên vẫn cứ đi thẳng.
- Lần này thì mình ngạc nhiên thật đấy. Mình không quan tâm đến cậu nữa.
Vương Tiếu Thiên dừng chân giây lát rồi lại đi tiếp.
