Ngồi trong phòng làm việc, thầy Giang lại châm thêm điếu thuốc nữa. Chiếc gạt tàn thuốc lá trên bày đầy ắp những đầu thuốc hút dở chưa tắt hết lửa.
- Thưa thầy – Khi ấy có người gõ cửa.
- Tiêu Dao đấy à, có chuyện gì? Thầy Giang vội giụi điếu thuốc.
- Thầy Giang! – Tiêu Dao bước vào nhìn thấy chiếc gạt tàn đầy mẩu thuốc – Thưa thầy, chắc thầy đau đầu về chuyện của Dư Phát?
- Quả thực là Dư Phát xé chuyện bé thành chuyện to rồi. - Thầy Giang cười đau khổ.
- Thưa thầy, lẽ nào thầy cũng cho rằng Dư Phát vẽ tờ tranh ấy sao?
Thầy Giang sững người.
- Thầy không hiểu bọn em rồi. Dư Phát tuy nghịch ngợm nhưng cậu ta không vẽ nổi… Nói thực, bức vẽ ấy nhất định phải do một người có trình độ vẽ nên, Dư Phát không vẽ nổi đâu…
Thầy Giang cau mày.
- Vì sao thầy Quảng cứ khẳng định rằng việc ấy là do Dư Phát? Chắc chắn không chỉ bức vẽ ấy do Dư Phát ném, mà nét chữ lại là của bạn ấy. Nhưng nguyên nhân chủ yếu hơn cả là một loạt những biểu hiện lâu nay của cậu ta và ấn tượng của các thầy giáo. Điều đó có công bằng không?
Đôi mày thầy Giang cau lại căng thẳng.
- Em có biết ai vẽ không?
- Thưa thầy có ạ. – Tiêu Dao nói – Nhưng em không thể nói ra được, em hy vọng bạn ấy sẽ tự mình nói. Em tin bạn ấy sẽ tự đứng ra.
Bất giác thầy Giang ngắm nghía Tiêu Dao từ trên xuống dưới, cứ như lần đầu nhìn thấy bạn vậy. Khuôn mặt vuông vức, mày rậm mắt to, không thể nói là rất đẹp trai, nhưng phong độ toát ra từ con người này thực sự rất đàng hoàng.
- Bạn ấy là học sinh chiếu cố. Chiếu cố mới được vào trường. Mà trường thì có quy định, nếu bạn ấy phạm lỗi, bị phạt, trường sẽ đuổi. Khi mới vào học, trường tính toán đến lợi ích của trường nên ra giá rất cao. Đã thế thì Dư Phát là học sinh trường trung học Số Chín rồi, nên đối đãi như mọi học sinh khác, sao lại coi như vất bỏ gánh nặng mà gạt bạn đi đươc? Làm thế với Dư Phát là không công bằng, hơn nữa Dư Phát lại bị oan. Nếu không, theo tính cách của bạn ấy không thể có chuyện phá phách bàn ghế buổi tối được… Thưa thầy, đấy là những điều mà em muốn nói.
- Tiêu Dao, em nói phải đấy, cám ơn em. Thôi mau đi tìm Dư Phát đi. - Thầy Giang gật đầu.
Tiêu Dao vâng lời, vội quay đi tìm bạn.
Nhìn theo bóng sau lưng Tiêu Dao, thầy Giang gật gật đầu như có suy nghĩ gì đó.
Ra khỏi khu phòng học, đi qua sân thể thao, Tiêu Dao nhìn thấy Vương Tiếu Thiên. Đằng sau cậu ta là cái bóng kéo dài, trên sân trường hoang vắng trông thật cô đơn.
Không gọi Vương Tiếu Thiên, Tiêu Dao đi thẳng ra ngoài cổng trường.
Lại thêm một hôm nữa Dư Phát không đi học. Vương Tiếu Thiên càng lo lắng. Lưu Hạ không thèm để ý đến bạn nữa, không để ý thực sự. Cậu ta biết rằng lần này không thể mua một vài món quà hoặc rủ đi ăn món ăn sẵn ở nhà hàng Mắc Đônan là dỗ được Lưu Hạ.
Vương Tiếu Thiên quyết định phải nói ra sự thực. Ý nghĩ ấy từng hiện lên nhiều lần trong óc cậu ta, nhưng cuối cùng đều bị khỏa lấp đi bởi hoàn cảnh bên ngoài làm cho cậu ta muốn nói mà không nói được. Giờ thì không thể do dự được nữa rồi, cần phải nói rõ mọi chuyện! “Điều đó có gì mà không được” – Vương Tiếu Thiên nghĩ. Suy nghĩ ấy làm tăng dũng khí cho cậu ta rất nhiều đồng thời cũng khiến lòng nhẹ nhõm hơn.
Lúc sắp tới phòng giám hiệu, bất chợt Vương Tiếu Thiên gặp Trần Minh từ trong đó đi ra. Hai người nhìn nhau không nói gì. Lạ thật, Trần Minh đến văn phòng làm gì, từ trước tới giờ cậu ta hầu như không tới văn phòng. Thôi đừng nghĩ nhiều nữa, giờ hãy cứ vào văn phòng trước đã. Vương Tiếu Thiên sợ rằng trên đường đến lại thêm một chút do dự, thêm một chút chần chừ thì sẽ dễ chùn bước, sẽ mất đi cái dũng khí mà bản thân khó khăn mới tích lũy được.
- Thưa thầy Quảng, bức tranh biếm họa ấy do em vẽ đấy ạ! – Vương Tiếu Thiên nói thẳng vào đề.
- Hử? - Thầy Quảng ngẩn cả người, sau đó thầy cười to:
- Học sinh bây giờ trọng nghĩa khí anh em ghê thật! Cả một học sinh như Trần Minh cũng đến đây, giờ lại đến em tới nhận nữa.
Vương Tiếu Thiên chợt nhớ vừa gặp Trần Minh ở cầu thang, chắc cậu ta cũng đến vì chuyện này.
- Thưa thầy, không phải Dư Phát vẽ đâu, em vẽ đấy ạ.
- Vương Tiếu Thiên này, em…
- Thưa thầy, bức tranh ấy em vẽ, em không có ác ý gì, chỉ có điều…, khi ấy em hy vọng thầy không tin, nhưng bây giờ…. Thưa thầy khi ấy em định ném tờ tranh cho Dư Phát, nhưng chẳng may lại ném trúng Trần Minh, Trần Minh đưa cho Dư Phát, Dư Phát chỉ viết thêm vào đó có mấy chữ…
Vừa lúc ấy chuông báo lên lớp vang lên. Thầy Quảng ngả người vào lưng ghế, thở một hơi thật sâu, sau đó vẻ mệt mỏi không còn sức nói:
- Về lên lớp đi.
Ra khỏi phòng các thầy, Vương Tiếu Thiên duỗi đôi tay, cười. Cậu thấy Trần Minh đang nhìn mình qua ô cửa kính màu nước trà góc cuối hành lang. Vương Tiếu Thiên không hề nao núng, mồm huýt sáo và đi thẳng.
Vài phút trước khi Vương Tiếu Thiên đến phòng các thầy, Trần Minh cũng đến đó. Trần Minh rất ít khi đến đó mặc dù cậu ta là cán sự học tập. Lần này không nghi ngờ gì nữa, ấy là do Dư Phát. Mặc dù cậu ta coi thường cái kiểu dựa vào tiền để được vào học của Dư Phát nhưng cậu ta vẫn tìm đến thầy Quảng để nói:
- Có thể không phải Dư Phát vẽ thật bởi cậu ấy có thể đưa trực tiếp cho em. Viên giấy ấy là từ phía sau ném lên.
Sự thật đã rõ ràng. Thầy Quảng thầm tự trách: “Chính mình quá chủ quan, suýt nữa hại Dư Phát không được học nữa”. Thầy Giang cũng ân hận vì công việc chủ nhiệm lớp chưa làm đến nơi đến chốn. Còn đám học sinh nam, sau khi sự việc đã rõ ngọn ngành, nút thắt đã được tháo bỏ, thì mọi chuyện lại như mưa qua nắng tới, tất cả đều vui vẻ như trước.
Dư Phát không giận thầy Quảng, cũng không bực Vương Tiếu Thiên. Ngược lại, qua chuyện này cậu ta cũng thấy mình từ trước tới giờ quả thực cũng “nọ kia” quá.
Còn đối với Trần Minh, Dư Phát cũng bắt đầu có cảm tình và tự nhận ra thiếu sót. Trần Minh thì vẫn như trước, bất luận Dư Phát chủ động tỏ ý cảm ơn ra sao, Trần Minh vẫn chỉ cười thôi. Chỉ mỗi một lần, khi mọi người lại sôi nổi nói về tờ tranh biếm họa ấy, Hiểu Húc nói với Trần Minh một câu: “Cảm ơn bạn, Trần Minh”, thì Trần Minh cảm động mãi, lẽ nào chỉ bởi vì chuyện của Dư Phát thôi sao? Bất luận thế nào thì cậu cũng có được những ánh mắt thân thiện và hữu hảo, những ánh mắt thật trong vắt khiến cậu nhớ tới biển. Trần Minh cảm thấy rất vui, một niềm vui chưa từng bao giờ có.
CÁC BẠN LỚP MÌNH ĐỀU RẤT ĐÁNG YÊU
- Sự việc hôm ấy các thầy cũng có cái sai, đấy là khi chưa tìm hiểu cho rõ ràng đã có cái nhìn thiên lệch với học sinh. Quả thực hôm ấy tôi quá nóng nên mất bình tĩnh; vừa thấy bức tranh, tôi đã nóng mặt không nhịn nổi. Có tuổi rồi nên lòng tự tôn càng mạnh. Nhưng có một điều mà hôm nay tôi muốn nói, Vương Tiếu Thiên à, nếu em là thầy giáo mà bị học sinh bôi xấu trước mặt mọi người thì em nghĩ sao?
Thầy Quảng tháo cặp kính lão xuống, dùng vạt áo lau kĩ rồi lại đeo lên mắt:
- Nhiều lúc nên tự lấy lòng mình mà suy ra lòng người.
Những lời nói tưởng như rất bình thường của thầy giáo lại khiến cho Vương Tiếu Thiên và các bạn càng thấy chua xót.
Mấy cậu con trai khi nghe thầy gọi lên phòng giáo vụ cứ nghĩ sẽ bị nghe mắng, nhưng thầy Quảng chỉ tự kiểm điểm bản thân, điều đó khiến chúng càng thấy khó xử.
Thầy lại nói tiếp:
- Vương Tiếu Thiên vẽ bức tranh ấy thật cay quá. Tôi xấu đến như thế ư? Ha ha, nói thật, nếu hồi trẻ mà tôi nhìn thấy bức tranh ấy thì đã tức đến ngất xỉu. Khi tôi bằng các em bây giờ, tôi kị nhất bị người khác chê là mũi củ tỏi lắm đấy! – Nói rồi thầy cười rất to.
Trước kia các bạn đều nói là thầy Quảng tính tình kỳ quặc. Ngày Nhà giáo, học sinh có chuẩn bị quà tặng, nhưng giờ lịch sử hôm ấy lớp thật ồn, thầy không nhận quà mà còn cáu kỉnh nói:
- Quà kiếc cái gì, các em cứ chịu nghe giảng đã là món quà tốt nhất rồi!
Từ đó trở đi bọn học sinh cứ gọi thầy là “Ông già kì quặc”.
- Sau này, khi tôi đã hiểu được hàm nghĩa của cái đẹp bên trong và cái đẹp bên ngoài thì tôi không còn buồn nữa. Hồi đó tôi nghĩ ba bốn chục năm sau mình dùng gì để tái hiện vẻ đẹp của tuổi trẻ? Chỉ có kiến thức, mà cũng chỉ vẻ đẹp về sau mới có được ấy mới là vĩnh cửu.
Vương Tiếu Thiên chân thành nói:
- Thưa thầy, việc ấy là lỗi của em.
Thầy Quảng chuyển sang chuyện khác:
- Thầy cũng có tuổi rồi, nhiều khi trong dạy học cũng cảm thấy lực bất tòng tâm. Nhưng thầy cứ nghĩ đến câu tục ngữ “Quăng ngói đi dẫn ngọc về” thì lại vững tâm bước lên bục giảng.
Dư Phát hỏi:
- Thưa thầy, cái vết sẹo trên mặt thầy là do bị đấu tố hồi cách mạng văn hóa phải không ạ?
Vừa cất tiếng hỏi thì bị Trần Minh giúi cho một cái, Dư Phát cảm thấy lỡ lời nhưng không kịp nữa.
Thầy Quảng lại cười nhẹ nhàng:
- Đúng đấy.
Mười năm náo loạn ấy đã đem lại cho người dân Trung Quốc bao nhiêu tai họa, đặc biệt là đối với trí thức, không cách nào trốn thoát cơn tai họa ấy, nhưng ánh mắt thầy vẫn luôn hướng về phía trước, thầy chưa bao giờ nhắc đến những nỗi oan khuất và khổ đau trước mặt người khác, kể cả con cái và học sinh của mình. Thầy Quảng khoan dung chấp thuận tất cả.
- Thưa thầy, thầy có hận không? – Dư Phát lại hỏi. Lần này Trần Minh không giúi bạn nữa.
Thầy Quảng cười nhẹ nhàng:
- Mẹ nào chả thương con. Đôi lúc có đánh lầm hay mắng sai con, sau rồi mẹ lại nhận lỗi với con thì con nào nỡ giận mẹ? Con nào dám chửi mẹ, không nhận mẹ?
Thầy Quảng nói thật bình tĩnh, nhưng những lời nói ấy không hề bình thản chút nào trong lòng của Tiêu Dao và các bạn. Thanh niên thời này không chịu nổi một chút oan nào. Hơi khổ một chút, hơi oan một chút là đã cho rằng mình là người bất hạnh nhất thế gian này. Ngược lại, họ thiếu hẳn sự khoan dung và nhân ái của cha ông tổ tiên, đặc biệt là lớp người từ những năm sáu, bảy mươi. Chỉ riêng điểm này thôi thì thanh niên bây giờ đã đáng phải học tập lớp người trước rồi. Trong thư của ba Tiêu Dao gửi về có viết: “Ba cứ nghĩ chẳng may nhỡ có một tai họa nào đó ập đến, chẳng hạn như nạn đói thì đại đa số những người không sống nổi sẽ là lớp trẻ các con, bởi cuộc sống hiện tại của các con quá no đủ. Và ngược lại, những người đã từng chịu qua cái đói khổ như ba thì lại sống được”.
Thầy Giang thì nói:
- Việc này đối với tôi cũng là một lần dạy bảo. Lúc đầu tôi cũng không được bình tĩnh cho lắm. Rất may là có Tiêu Dao đã nhắc nhở tôi. Qua việc này tôi thấy các em lớp chúng ta đều rất đáng yêu. Sự khoan dung của Tiêu Dao, sự trung thực của Tiếu Thiên, sự dứt khoát của Dư Phát, lại còn sự hữu hảo của Trần Minh nữa, tất cả đều thật quý. Thầy hy vọng các em sẽ ngày càng chín chắn hơn. Và hãy giữ vững lòng tin của mình trong cuộc sống, phải chân thành và rộng lượng với cuộc sống.
Lời nói của các thầy làm cho tất cả các bạn học sinh ngồi đó đều thấy cảm động.
THÂM QUYẾN DỰA VÀO CÁC EM MAI SAU
- Báo cáo! – Có tiếng gõ cửa phòng giám hiệu.
Thầy Giang quay đầu lại nhìn. Đó là Vương Tiếu Thiên, Dư Phát, Tiêu Dao, lại còn có cả người khác hội, là Trần Minh.
- Chuyện gì vậy? Sao ai nấy nghiêm mặt thế?
Mấy cậu học sinh đùn đẩy nhau: “Cậu nói đi!”, “Cậu nói đi!”
Cuối cùng vẫn là lớp trưởng nói:
- Thưa thầy, chúng em muốn mời thầy và thầy Quảng ăn cơm ạ.
Mời thầy giáo ăn cơm ư? Chuyện lạ!
- Sao lại mời chúng tôi?
- Chúng em muốn kết bạn bè với các thầy! – Dư Phát cười. – Các thầy đáng làm bạn lắm!
Vương Tiếu Thiên giải thích thêm:
- Thầy cứ yên tâm, đây là tiền do chúng em tiết kiệm. Em và Tiêu Dao làm việc trong kì nghỉ đông, Trần Minh có tiền thưởng, còn Dư Phát là do bán cổ phiếu ạ.
Thầy Giang nghĩ một lát rồi đến bên thầy Quảng nói nhỏ. Thầy Quảng cau cau mày nói gì đó với thầy Giang. Thầy Giang quay lại bảo đám học trò:
- Được, tôi đi, thầy Quảng bận việc nên không đi được.
Ra khỏi trường, thầy Giang hỏi:
- Vì sao thầy Quảng không đi được, các em có biết không?
Các cậu nam sinh nhìn nhau, lắc đầu:
- Cha của thầy mới mất.
- Ồ, ra là thế. Sao thầy vẫn lên lớp nhỉ, mà lại không đeo băng tang?
- Thầy Quảng sợ mọi người phân tâm. Thầy bảo: Học sinh bị áp lực rất nặng nề trong học tập, chúng ta không nên làm cho các em bị kìm nén hơn về mặt tình cảm.
Mấy cậu học sinh im lặng.
Khi ấy thầy Giang chỉ ra ngoài trường, nơi có rừng cây nhỏ:
- Các em có nhìn thấy dãy vải kia không? Đấy là thầy Quảng trồng đấy. Từ khi tham gia công tác đến nay, mỗi năm thầy trồng một cây, mỗi năm thầy dạy một lớp học sinh. Các em là lớp học sinh cuối cùng mà thầy dạy dỗ. Thầy sắp nghỉ hưu rồi. Sang năm các em có thay thầy trồng cây được không?
Tất cả đều gật đầu. Giờ đây mọi người mới hiểu rằng vì sao ngày Lễ các nhà giáo, thầy Quảng không vui vẻ nhận quà như các thầy giáo khác. Trong một lớp học mà trật tự luôn là vấn đề thì thầy giáo có tâm trạng ra sao trước một món quà được gói bọc thật màu mè? Chả trách thầy nói: “Các em yên lặng nghe tôi giảng bài là món quà quý nhất rồi”.
Học sinh thường giận rằng thầy giáo không hiểu mình, nhưng liệu học sinh có hiểu được lòng thầy chăng? Thầy giáo phải chịu đựng biết bao khó khăn nhưng có bao giờ kêu ca với học sinh đâu? Đối với nỗi khổ của riêng mình, các thầy chỉ biết nín lặng chứ có nói ra ngoài đâu? Nếu như học sinh còn không thể hiểu được tâm tư của các thầy cô giáo đã tận tâm tận lực dạy dỗ mình, thì làm sao mà hiểu được nhân dân và đất nước mình đây?
- Ngày 12 tháng Ba sang năm là tết trồng cây, chúng ta sẽ trồng tiếp vải thay cho thầy Quảng, sau này mỗi năm đều có người trồng tiếp.
Thầy Giang cùng học sinh vào một nhà hàng. Ăn xong, thầy Giang ra trước trả tiền, thầy nói:
- Chờ sau này các em trưởng thành đi làm rồi sẽ tha hồ mời thầy.
- Thưa thầy, ba em nói là trong thời kỳ đi học mà gặp được vài thầy giáo tốt thì coi như có ích cho người đó cả đời vậy. – Tiêu Dao nói.
- Dù sao thì chúng ta cũng học được ở nhau khá nhiều điều. Các em rất có đầu óc, có kiến giải, lại có cả tài hoa nữa. Về nhiều phương diện, tôi không bằng các em đâu. Vương Tiếu Thiên biết vẽ tranh biếm họa, em rất có óc quan sát đấy, tôi rất phục, nét vẽ khá lắm.
- Thưa thầy, xin đừng nhắc đến chuyện vẽ tranh nữa. Em thật rất hối hận, em thật có lỗi với thầy Quảng.
- Sau này trên lớp thì chịu khó mà nghe giảng, đừng có đem thầy giáo ra làm người mẫu nữa. Nếu quả thật em thích vẽ thì nên đi học thêm vẽ. Thầy Quảng lớn tuổi rồi, không chỉ riêng học trò các em, mà ngay đến chúng tôi cũng tôn trọng thầy. Còn Dư Phát, đừng có ngủ gật nữa, hãy chịu khó học hành đi. “Sách đến lúc dùng hiềm quá ít”. Học nhiều một chút cũng không phải hại đâu. Tiền cũng quan trọng, nhưng đối với con người nó không phải là quan trọng nhất. - Thầy Giang nói rất chân thành – Các em sống trong thời đại này, lại được sống ở Đặc khu, đó là một điều rất may mắn. Nếu như bản thân các em không cảm thấy được điều đó thì cần phải biết rằng ở Trung Quốc còn biết bao nhiêu trẻ em không được đi học, còn biết bao người có cuộc sống khó khăn. Về vật chất, các em hoàn toàn được thỏa mãn. Còn về tinh thần thì sao? Thâm Quyến ngày hôm nay là do cha mẹ các em làm nên, tuổi thanh xuân của họ lấp lánh nơi mảnh đất Thâm Quyến. Còn ngày mai thì sao? Ngày mai của Thâm Quyến trong chờ vào các em, không phải đó là hô khẩu hiệu đâu, mà nhất định là phải có những hành động thiết thực. Khi mới đến Thâm Quyến, tôi nghĩ cuộc sống ở đây thật sung túc, không hiểu những đứa trẻ được sống trong bầu mật ngọt này có chí hướng ra sao? Giờ thì tôi nhận thấy rằng, học sinh ở đây mang nhiều hoài bão, có chí hướng, ai cũng muốn mình sẽ làm giám đốc, làm ông chủ, đều muốn làm nên sự nghiệp lớn, điều đó rất tốt. Nhưng cũng tồn tại một vấn đề, là không muốn làm việc nhỏ, không muốn bắt đầu từ những việc nhỏ. Các em thấy có đúng không?
Mọi người đều cười.
- Hôm nay trên báo chí không hẹn mà nên đều có chung một vấn đề, đó là bàn chuyện phát tài. Nói về cách kinh doanh, đó không chỉ là điều may rủi, mà là một nhu cầu tâm lý của nhân dân. Mọi người đều muốn làm ông chủ, làm phú ông, muốn làm cho người khác phải kính nể. Mỗi người đều có quyền tự chọn con đường đi cho mình, theo đuổi hạnh phúc mà mình mong muốn. Có điều muốn làm ông chủ của người khác, đầu tiên phải làm ông chủ tốt của chính mình. Tôi muốn trở thành thầy giáo và người bạn của các em.
Có mỗi Trần Minh đi bên thầy giáo, còn tất cả chậm rãi bước dưới đường. Màn đêm đang buông xuống, ánh đèn tuýp đã sáng lên, những ngọn đèn đường bắt đầu tỏa ánh sáng lung linh. Thật đúng là một thế giới muôn màu sắc. Những người bán hàng rong chuyên họp chợ đêm bắt đầu tỏa ra khắp đường, bày sạp hàng. “Mua tất tơ đi, tất tơ bán rẻ đây, 15 đồng một đôi đây” – Có người đang rao hàng.
Trần Minh nhìn thấy tất cả điều đó, bạn không hiểu sao người ta lại sống một cuộc sống tầm thường đến thế.
Những cảnh bình thường nơi đầu phố ấy khiến cho thầy Giang cảm thấy một tình cảm trào dâng đối với sức sống mãnh liệt của xã hội.
- Thưa thầy, chuyện thầy vừa nói về thầy Quảng thật cảm động, nhưng cũng thật chưa thỏa đáng lắm. Lẽ nào có mây chục cây vải ấy mà tiêu biểu cho cuộc đời một con người? Hơn nữa những cái cây kia, cây nọ thấp hơn cây kia, như một con đường trượt dốc, lẽ nào điều đó thể hiện ý nghĩa cuộc sống của con người sao? - Lần đầu tiên Trần Minh chủ động – Các thầy dạy trung học không ít người có tài, nhưng chỉ đem kiến thức của người này truyền cho người kia thì cũng chỉ đến thế mà thôi. Nếu như những người này là nhà khoa học, là kiến trúc sư thì cống hiến của họ đối với xã hội chẳng phải là rất lớn sao?
Mỗi một học sinh đều có những đặc điểm riêng của mình. Làm người thầy giáo tuyệt đối không thể dùng thước đo chung để đánh giá học trò mình, bởi như thế thì kết quả cũng giống như một thầy thuốc tầm thường kê một cái đơn thuốc giống nhau cho các con bệnh.
Thầy Giang nói:
- Tuy em nhìn vấn đề còn lệch lạc, nhưng cách kiến giải rất độc đáo. Phải, trong các thầy dạy trung học có rất nhiều người giỏi. Nếu như được đổi sang vị trí khác thì chắc chắn tài năng của họ được phát huy triệt để, nhưng xã hội lại không thể thỏa mãn được mọi ý thích cá nhân. Vì thế nên mới “Làm một việc, yêu một việc”.
- Em không tán đồng quan điểm này. Người có khả năng làm khoa học lại đi bán khoai lang, thầy không thấy tiếc sao?
- Hiện tượng không thể dùng hết tài năng của con người là điều trước kia có tồn tại. Sau khi cải cách mở cửa, đã có nhiều thay đổi. Hiện giờ trong nội địa, việc chọn nghề đã có một chế độ tương đối tự do, ở Đặc khu này thì càng không phải nói nữa. Có điều những công việc bình thường cũng cần có người làm. Xã hội cần có hoa hồng nhưng cũng cần có lá xanh…
- Vâng, câu nói đó rất phổ biến. Nhưng giá trị của lá xanh cũng bởi có hoa hồng. Nếu như chỉ có lá xanh thì giá trị của nó ở đâu?
- Sao em biết không có hoa hồng xuất hiện trong số học sinh của tôi?
Trần Minh không nói gì, cậu ta muốn làm hoa hồng.
Mười sáu, mười bảy đang là lứa tuổi có nhiều suy tư. Học sinh lứa tuổi này cần được thường xuyên giao tiếp trao đổi với những người lớn tuổi, chín chắn, sâu sắc hơn họ biết bao.
Tới bến xe buýt, Trần Minh và thầy Giang cùng nhìn nhau, cả hai không nói gì mà chỉ cười. Thầy vỗ vai trò, khoác tay trò đi tiếp về trạm xe phía trước. Thầy cảm thấy trò cũng muốn đi thêm một đoạn nữa để trò chuyện thêm.
- Thầy Giang, chắc chắn thầy rất nhớ nhà, nhớ cô và con có phải không?
Câu nói ấy của Trần Minh khiến thầy hết sức kinh ngạc và rất cảm động. Thầy giáo quan tâm đến học trò, bao gồm cả đời sống cá nhân thì điều đó cũng dễ hiểu thôi, nhưng học sinh mà quan tâm đến đời sống cá nhân của thầy thì khiến thầy vô cùng ngạc nhiên và cảm động.
Lại tới một trạm xe buýt nữa, phía xa xa kia đã có xe đang tới. Trần Minh nói với thầy:
- Ba của Tiêu Dao nói đúng. Nếu như trong khi đi học mà có được một thầy giáo tốt thì ảnh hưởng tới suốt đời người học trò ấy.
Với thầy Giang, Trần Minh rất tôn kính. Thầy không hề quan tâm đặc biệt gì với cậu, nhưng Trần Minh lại có cảm tình đặc biệt đối với thầy. Trước kia cô giáo chủ nhiệm Lan ở lớp Chín đặc biệt quan tâm và yêu quý Trần Minh, nhưng Trần Minh không tự hiểu nổi mình có cảm tình gì với cô không. Còn thầy Giang, chỉ tiếp xúc qua một học kì, cậu ta tự thấy lần đầu tiên có cảm tình đặc biệt đối với thầy giáo.
Muộn rồi, Trần Minh nói với thầy:
- Thưa thầy, hôm nào rỗi mời thầy đến nhà em chơi. Nhà em có rất nhiều cây vải, giờ đã có cây chín rồi. Mời thầy đến nếm thử quả đầu mùa.
Có thể coi như đây là lần đầu tiên Trần Minh mời khách đến nhà chơi.
Làm thầy giáo, điều hài lòng nhất là có được sự tin tưởng và tôn trọng của học sinh, và tâm nguyện lớn nhất là đào tạo cho xã hội một lớp người tài năng xuất sắc. Giờ đây, những điều ấy càng khó có và quan trọng. Ngày nay, khi cải cách mở cửa không ngừng đi sâu, khi Trung Quốc và thế giới ngày một giảm dần khoảng cách, thì ở Đặc khu, trên mặt trận giáo dục mới mẻ, cần biết bao nhiêu hàng loạt người trồng vườn chân chính đó!
THIẾU NỮ THẦM YÊU TRỘM NHỚ
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Trời không còn sáng nữa, đèn trong phòng làm việc đã tắt. Mình biết thầy Giang sắp ra. Không cần nhìn mình cũng cảm thấy được. Ra vẻ không nhìn thấy, mình cầm quyển Anh văn đi đi lại lại trên hành lang và đọc, nhưng tim thì đập thình thịch. Thầy cách mình ngày một gần, thầy sắp nói chuyện với mình rồi. Quả nhiên thầy Giang bảo: “Lâm Hiểu Húc, chăm chỉ thế”. Mình giả vờ như chợt nhớ: “Ồ, em cũng phải về nhà”. Và thế là cả hai cùng xuống cầu thang (phải chăng mình rất khôn khéo).
Xuống dưới nhà, thầy Giang bảo đi dắt xe, lúc ấy mình mới nhận ra chiếc cúc áo thứ hai của thầy bị đứt. Mình rất muốn nói: “Thưa thầy, cúc áo thầy bị đứt, để em đơm lại cho thầy”.
Nhưng mình không nói, có lẽ cũng là vì nỗi e thẹn của con gái. Nhiều khi mình chỉ muốn biến thành con trai. Nghe Vương Tiếu Thiên nói bọn cậu ấy cùng thầy đi ăn với nhau, mình phục quá; hay như Lưu Hạ hoặc Hân Nhiên ấy, có thể cùng chuyện trò hàn huyên với thầy. Thầy Giang, thầy có biết không? Em có rất nhiều điều muốn nói với thầy. Em rất muốn hỏi thầy, cuộc sống thầy có tốt không? Có hạnh phúc không?
Chiếc xe của thầy vừa lướt qua người mình: “Lâm Hiểu Húc à, đi đường cẩn thận nhé”. Câu nói ấy như của người cha nói với con, thật là thân thiết và âu yếm. Thầy Giang vừa ngoái đầu lại liếc nhìn mình. Thực sự đôi mắt ấy hồi nhỏ mình đã nhìn thấy rồi.
Nhìn theo bóng thầy Giang biến dần trong biển người mênh mông, mãi mình mới thôi ngóng theo. Chợt nhớ tới chiếc cúc áo của thầy, mình hét to trong lòng: “Thưa thầy, hãy để em khâu áo cho thầy!”
Việc đầu tiên khi trở về nhà là tìm chiếc áo sơ mi trắng của mình cắt lấy chiếc cúc, bởi nó giống những chiếc cúc áo của thầy. Mai mình sẽ lặng lẽ đặt nó lên trên bàn giáo viên.
Ngày… tháng…
Những chiếc cúc áo của thầy đã được đơm, mình rất mừng. Phải biết rằng những chiếc cúc ấy là của mình. Nhưng khi đến gần thầy mới thấy đó là không phải là cúc áo của mình, chúng trông không hợp lắm với những chiếc khuy khác.
Mình muốn khóc. Vậy còn chiếc cúc của mình thì sao?
Lúc đang giờ học, mình lên nộp bài và tìm thấy chiếc cúc ấy ngay ở góc bàn của thầy. Mình nắm chặt nó, trong lòng buồn bã. Nó chẳng có ý nghĩa gì hết, đặt ngay ở trên bàn mà người ta không để ý. Mình nắm chặt chiếc cúc không bắt mắt ấy, đứng hồi lâu không động đậy.
Cũng như mọi khi, Tiêu Dao phóng chiếc xe đua qua bến xe buýt trên đường 13 là lại gặp cô bé cũng họ Tiêu mặc bộ váy áo màu đen ấy, trong lòng bạn cảm thấy rất vui. Tiêu Dao cười với cô và phóng vượt qua. Cô bé thì thẹn thùng mủm mỉm cười.
Tiêu Dao định bụng gặp lần sau nhất định phải chào hỏi và nói chuyện với cô. Nhưng cứ mỗi lần gặp, thì không hiểu sao bạn không mở được miệng mà chỉ cười thôi. Và lại quyết định: “Lần sau gặp cô ấy nhất định phải chào hỏi mới được”.
Có một lần tan học, ngay từ xa, Tiêu Dao đã nhìn thấy người đứng trên bến xe đường 13 rất đông. Chắc là tắc xe rồi. Mãi không thấy xe đến, cô bé sốt ruột nhìn đồng hồ. Tiêu Dao nghe các bạn ở lớp 3 khối Mười nói nhà cô bé ở khu La Hồ, cách trường rất xa. Nhìn thấy cô bé sốt ruột, Tiêu Dao cũng lo thay. Cậu ta đi chậm hẳn lại “Việc gì phải nghĩ, sao không đưa cô ta về nhà cơ chứ!”. Nhưng vừa tới bến, không hiểu sao chân lại đạp mạnh đi một cái. Cậu ta dừng lại trước một cửa hàng, lặng lẽ cùng đợi xe với cô bé. Cuối cùng, xe tuyến đường 13 cũng tới, cô bé lên xe. Xe chạy, lúc ấy Tiêu Dao mới thở phào.
Lớp 3 đi thực hành phải qua cửa phòng học lớp 4. Lúc ấy, bọn con gái đều nhìn cả ra ngoài. Vương Tiếu Thiên vừa nhìn đã kêu ầm lên “Tiêu Dao, em gái cậu tới kìa!”. Làm cho Tiêu Dao ngượng ngùng không biết nên làm thế nào. Trong mắt của Vương Tiếu Thiên thì cô bé đó như là em gái của Tiêu Dao bởi bố mẹ cô ta đang ở nước ngoài mà cô ta có cùng họ với Tiêu Dao. Lâu dần Tiêu Dao cũng cảm thấy cô bé và mình như có quan hệ thân thích nào đó. Lớp 4 có giờ ngữ âm cũng phải đi qua lớp 3, Tiêu Dao cũng bất giác dừng lại ở lớp 3 một lát. Có một lần, cô bé đi qua lớp 4, Vương Tiếu Thiên reo: “Tiêu Dao, em gái cậu đến kìa”. Tiêu Dao cười cười. Vương Tiếu Thiên hát: “Em ơi – Hãy dũng cảm tiến lên phía trước đừng có quay đầu”. Tiêu Dao tức quá muốn đánh Vương Tiếu Thiên. Lúc ấy cô bé quay đầu lại, không nhìn người hát mà nhìn Tiêu Dao một cách thân thiện. “Nếu quả thực cô ấy là em gái thì lần sau gặp nhau thế nào cũng phải chào hỏi” – Tiêu Dao nghĩ.
Từ khu phòng học lầu năm đến sân vận động cũng mất một quãng. Mỗi khi tập thể dục giữa giờ, học sinh cả khối lại xếp hàng rồng rắn trên sân. Trên đường ra sân, trong lúc chuyện gẫu với các bạn, Tiêu Dao cũng biết thêm một số điều về cô bé. “Cô ấy rất trầm tính”, “chưa bao giờ lắm mồm lắm miệng”. Nghe các bạn nói vậy về cô bé, Tiêu Dao rất vui, cậu ta không thích các cô gái lèo nhèo suốt ngày.
Tập thể dục được sắp xếp nối đuôi nhau từng lớp một. Lớp 3 và lớp 4 xếp gần nhau. Tiêu Dao có thể tìm ngay thấy cô bé trong đám đông. Bất kể nhìn thấy cô bé lúc nào và ở đâu, Tiêu Dao đều rất vui.
Hết giờ tập hôm nay, đám học sinh ào ào trở lên gác. Tiêu Dao thấy cô bé không động đậy, cậu ta bất giác cũng đứng yên.
Bọn con gái đang đứng giữa đám cỏ. Có cỏ Đài Loan non xanh làm nền đám con gái cũng trở nên tươi mát lạ thường. Cô bé cứ đứng yên trân trân nhìn Tiêu Dao.
Tiêu Dao cũng lần đầu tiên dám mạnh dạn ngắm cô, ánh mắt cô như định nói điều gì.
Trời tháng tư giống khuôn mặt của trẻ con, nói thay đổi là thay đổi ngay. Lúc ấy mưa đã “lách tách, lách tách” rơi xuống.
- Mưa rồi, đi mau lên! – Tiêu Dao nói.
Bốn con mắt cùng nhìn nhau, sau đó ai nấy đi theo hành lang về phía lớp mình.
Ngồi trên lớp nhưng Tiêu Dao bị phân tán tư tưởng: “Cô ấy định nói gì nhỉ?”, bởi đôi mắt ấy rõ ràng định nói với Tiêu Dao điều gì đó. Tiêu Dao định khi tan học đi qua bến xe mà gặp, nhất định phải hỏi cho ra.
Mưa ngày càng lớn, chỗ nào cũng ào ạt ào ạt. Lúc sắp vào tiết bốn, Lưu Hạ cầm một chiếc ô hoa nhỏ đến: “Tiêu Dao này, em gái cậu đưa cho đấy”. – Lưu Hạ bắt chước kiểu bẻm mép của Vương Tiếu Thiên.
Tiêu Dao đón lấy cái ô vẻ ngạc nhiên:
- Chuyện gì thế nhỉ?
Lưu Hạ nhún vai:
- Không hiểu, cô ấy bảo tớ đưa ô cho cậu, không nói gì cả.
Tiêu Dao định chạy đi hỏi xem ra sao, nhưng trống báo giờ lại vang lên.
Trống tan, Tiêu Dao vội vã chạy sang lớp bên cạnh, cô ấy không có ở đó. Tiêu Dao vội chạy ra bến xe, đợi mãi nhưng cũng không thấy. Buổi chiều, trời tạnh ráo, Tiêu Dao vẫn cầm theo chiếc ô, định bụng để cám ơn cô bé và trả cô chiếc ô. Nhưng cả buổi chiều cũng không thấy cô ấy đâu. Mấy ngày tiếp theo cũng vẫn không thấy. Ngày nào Tiêu Dao cũng mang theo chiếc ô hoa đi học, bọn bạn trong lớp đều trêu là “đồ con gái”.
Có lẽ cô bé ốm rồi, bởi hôm ấy trời mưa. Chờ cô ấy đến, nhất định phải chào hỏi và cảm ơn cô, nhất định!
Nhưng cô bé không đến. Lần nào Tiêu Dao cũng mong chờ, nhưng lần nào cũng thất vọng. Cô bé làm sao rồi?
CÔ BÉ ĐỘT NHIÊN ĐI PHÁP
Tiêu Dao ra bưu điện gửi thư. Thư này viết cho ba mẹ. Trong thư bạn viết rất rõ về nhận thức với việc ra nước ngoài. Cậu tin rằng ba mẹ sẽ hiểu. Ba mẹ sẽ tôn trọng sự lựa chọn của cậu.
Ở bưu điện, Tiêu Dao lại nhớ đến lần gặp cô bé, bạn hy vọng có phép lạ, lại nhìn thấy cô bé cầm gói quà từ Pháp gửi về và đi lướt qua cậu. Đã mấy ngày không nhìn thấy cô bé rồi, Tiêu Dao lo lắng phập phồng trong bụng.
Tan học đi qua bến xe, Tiêu Dao theo thói quen lại nhìn vào, nhưng vẫn không thấy bóng dáng cô bé đâu cả. Khi ấy có một bạn học sinh lớp 3 đi qua, Tiêu Dao không nén được nữa:
- Bạn gái họ Tiêu ở lớp cậu đâu rồi?
- Ồ, cô ấy á? Cô ấy đi Pháp rồi, chẳng nhẽ cậu không biết sao?
- Thật không, đi khi nào vậy? – Tiêu Dao quá ngạc nhiên.
- Đương nhiên là thật rồi. Đi từ mấy hôm trước. Nghe nói mẹ bạn ấy làm việc ở Pháp, có mua được tòa biệt thự của một nhà quý tộc nên đã đón con sang bên ấy rồi.
Tiêu Dao nghe như trái tim mình rơi đánh “bộp” một cái. Bạn vừa gửi thư đi nói rằng: “Tạm thời chưa đi”. Còn cô bé thì đi rồi, mà đi rất xa. Có lẽ kiếp này họ không có cơ hội để gặp nhau nữa rồi.
Điều quan trọng là cậu vẫn chưa chào hỏi cô ấy. Vẫn chưa nói “Chào bạn” thì làm sao lại có thể nói “Tạm biệt”? Tiêu Dao vô cùng hối hận, vì sao vẫn chưa chào hỏi cô ấy kia chứ? Nếu thế, nhất định cô ấy sẽ phải nói điều gì đó, chứ không phải cứ lẳng lặng mà ra đi.
Tiêu Dao chợt nhớ đến hôm ở sân tập, nhớ đến cái nhìn cuối cùng lúc chia tay. Có thể mọi điều sẽ qua đi, nhưng cái ánh mắt ấy thì mãi mãi còn đọng lại trong trái tim của Tiêu Dao.
Sớm hôm sau, Tiêu Dao lại đạp xe qua bến, trời còn sớm nên phơ phất sương mù lãng đãng. Người và cây cối lúc ẩn lúc hiện. Tiêu Dao dừng xe lại, mờ mờ như bóng cô bé mặc chiếc váy đen, tay cầm quyển vở bất chợt quay đầu lại để lộ một nụ cười hiền hậu.
Mặc dù họ chưa hề chơi riêng với nhau, thậm chí còn chưa nói chuyện, nhưng Tiêu Dao không thể quên được cái vẻ thẹn thùng, ngượng ngập mà thân thiết của cô bé.
Giờ cô bé đã đi xa rồi, giống như là sương mù đã tiêu tan.
Trên lan can của tòa biệt thự cổ bên Pháp kia, nhất định thoảng lại xuất hiện một cô bé Trung Quốc ra ngóng cảnh vật xung quanh.
Trời lồ lộ sáng dần, sương mù cũng bắt đầu tan. Mọi vật đã nhìn rõ. Những điều bâng khuâng kỳ diệu đẹp đẽ cũng lắng sâu trong lòng.
CÒN MÃI ÁNH MẮT CUỐI CÙNG
Bà nội vốn định gọi điện thoại cho ba mẹ Tiêu Dao, nhưng lại sợ họ quá lo lắng. Bà chợt nhớ Tiêu Dao thường hay nhắc đến thầy giáo chủ nhiệm lớp, nên bà quyết định đi tìm thầy nói chuyện. Đầu tiên bà gọi điện cho thầy, hẹn gặp, sau mới đến trường.
Thầy Giang chờ đón bà nội Tiêu Dao ở phòng khách.
Bà thuộc lớp phụ nữ con nhà danh giá thời cũ. Mấy chục năm qua đi nhưng bà vẫn giữ được dáng dấp quyền quý, tóc chải mượt bóng, sắc mặc rất đẹp.
- Xin mời bà ngồi. Tiết này tôi không phải lên lớp, chúng ta có thể nói chuyện được. Theo tôi đoán thì bà tìm gặp tôi chắc là có chuyện riêng cần nói.
- Dạ vâng. À… à… - Bà có vẻ căng thẳng. Vừa gọi điện cho thầy Giang xong bà lập tức cảm thấy hối hận. Bà trách mình làm thế này giống “cảnh” trong phim ảnh quá, mà như thế thì rất dở. Nhưng ngoài thầy giáo ra bà không biết nhờ ai giúp bây giờ.
- Thưa thầy Giang, những điều tôi nói với thầy xin thầy đừng nói cho ai biết.
Thầy Giang gật đầu.
Được thầy đồng ý rồi bà mới bắt đầu nói:
- Là thế này ạ, ba mẹ cháu Tiêu Dao hy vọng cháu sẽ ra nước ngoài bởi bây giờ cháu còn nhỏ dễ thích ứng với hoàn cảnh bên ngoài, nhưng chính nó lại cho rằng trước mắt không nên đi. Tôi nghe cháu nói, cháu đã trao đổi với thầy về chuyện này rồi, mong thầy cho ý kiến.
Thầy Giang gật đầu.
- Tôi và ông nội cháu đi Pháp từ xưa, sau giải phóng, chúng tôi lại trở về nước. Tiêu Dao quyết định như thế, chúng tôi cũng rất hiểu và thông cảm.
Nói thế, chắc thầy cũng thấy là tôi nên “thay đổi” thôi có phải không? - Cả bà cùng thầy giáo bất giác đều cười. Bà lại nói tiếp - Đối với thằng Tiêu Dao, tôi và ba mẹ nó cũng tương đối yên tâm. Nó rất chân thực và chịu khó. Nhưng gần đây trông nó có vẻ khang khác, mấy lần tôi có hỏi nó, nhưng nó đều không nói. Có một lần bỗng nhiên nó hỏi tôi: “Bà ơi, hồi trẻ bà có đi Pháp, thế nước Pháp như thế nào?”. Ngay lúc ấy tôi đâu có để ý, nhưng sau tôi thấy trên bàn của nó có một bức tranh. À, bức này đây, lúc đấy tôi biết chuyện không phải nhỏ đâu.
Thầy Giang đón lấy bức tranh: trên thảm cỏ có một cô bé gái, đứng xa xa là một cậu bé. Chỉ vẻn vẹn có thế. Ở góc bức tranh có dòng chữ: “Ánh mắt cuối cùng – Tiêu Trúc”. Nét vẽ còn xấu, nhưng thoáng nhìn người ta có cảm nhận ngay bức vẽ rất tâm huyết. Thầy Giang dạy Ngữ văn cho cả lớp 3 và 4 nên biết ngay người mà Tiêu dao vẽ là ai. Có điều họ tên của cô bé ấy là Tiểu Nguyệt Tiêu.
- Trời đất, thầy giáo ạ, thằng Tiêu Dao nó…
Thầy Giang lại nghĩ đến vấn đề khác:
- Xin hỏi làm sao bà lại nhìn thấy bức vẽ này?
- Hôm qua tôi dọn phòng nên thấy nó ở trong phòng của Tiêu Dao. Bà nói và nhận thấy nét mặt của thầy giáo hơi sa sầm nên ngừng lại.
- Điều đầu tiên tôi muốn nói là không nên xem trộm thư từ của con trẻ, làm thế khiến chúng thấy tủi, bị coi thường. Có những thứ chỉ riêng mình chúng xem mà thôi.
- Nhưng không làm thế thì tôi không biết chuyện của nó, đặc biệt là những chuyện về lĩnh vực này. Ba mẹ cháu đều công tác ở nước ngoài, tôi phải có nhiệm vụ chăm nom cháu, phải chịu trách nhiệm về cháu. Thưa thầy, tôi không đồng ý với quan điểm của thầy.
Thầy Giang gật đầu thông cảm.
- Là thầy giáo thì ai cũng mong học sinh mình thành tài, còn là phụ huynh chúng tôi thì ai mà chẳng mong con cháu mình sẽ hạnh phúc.
- Về phương diện tình cảm, học sinh nam lứa tuổi này rất phức tạp, các em dễ rung động lại thường để trong lòng. Các em nữ thường hay kể với các bạn cùng trang lứa, còn các em trai thì giấu kín tình cảm vào trong lòng - Thầy Giang nói - Học xong trung học, các em thay đổi nhiều, cả về sinh lý lẫn tâm lý đều biến đổi lớn, phát sinh những tình cảm khác giới là điều hoàn toàn bình thường, có thể thông cảm được.
- Thầy Giang ạ, cứ như ý kiến của thầy thì chúng yêu đương nhau lại là đúng sao?
- Mặc dù trong con mắt các nhà văn thì mối tình đầu thật tuyệt vời nhưng nếu nó xảy ra khi các em ở lứa tuổi trung học thì cũng không lãng mạn lắm. Tôi không đồng ý học sinh trung học yêu đương bao gồm tình yêu sơ khai như hiểu nhau, hợp tính nhau… Tình yêu nhất thiết phải lấy hôn nhân làm phương hướng phát triển. Nếu không lấy hôn nhân làm mục đích thì tình yêu là vô trách nhiệm, mà hôn nhân đối với các em thì quả là xa vời, tuổi tác còn non thì làm sao gánh vác được trách nhiệm nặng nề ấy của xã hội.
- Tôi rất đồng ý với quan điểm ấy, tôi còn muốn tìm cô bé kia để nói chuyện.
- Tiểu Trúc đã đi Pháp rồi, tôi nghĩ bà đã quá coi trọng chuyện này. Hơn nữa việc can thiệp của các thầy giáo vào lĩnh vực tình cảm này rất dễ sinh chuyện nặng nề, khiến học sinh có tâm lý chống lại. Nhưng đến khi tôi phát hiện thấy sự việc đã cần cảnh báo, thì nhất định tôi sẽ phải có cách để can thiệp. Trước mắt, tôi chỉ có thể đứng bên để quan sát. Bà cũng không nên kiểm soát thư từ của Tiêu Dao nữa, đừng đối xử thế với cháu, khiến cậu ấy cảm thấy tủi.
Tiễn bà cụ rồi, thầy Giang trở về phòng làm việc, nghe cô giáo phòng bên cũng đang vô tình nói về tình yêu tuổi học trò:
- Học sinh thời nay trưởng thành quá sớm, việc gì cũng đều hiểu, mà bọn trẻ ở Đặc khu lại càng cởi mở. Chuyện này chỉ cần không lộ liễu, thành tích học tập không sa sút thì thôi đành nhắm một mắt mở một mắt vậy. Huống hồ chuyện này cũng khó quản lí.
Thực ra sự việc không phải đơn giản như vậy, đúng như Macarenco nói: “Xã hội hiện đại tạo nên một lớp trẻ con lớn. Về mặt sinh lý phát dục thì gần như là người lớn, nhưng chúng không biết tự kiềm chế bản thân bằng quan niệm đạo đức đúng đắn”. Họ vẫn cần phải “quản”, cần sự giúp đỡ của người lớn, chỉ có điều là với phương pháp và hình thức khác nhau mà thôi. Họ cần sự giúp đỡ, thiện ý và thật lòng, nhưng không nên để cho họ nhận thấy. Sự giúp đỡ ấy đưa họ ra khỏi thời kì khó khăn. Những người thầy phải có trách nhiệm làm chiếc cầu giúp họ qua thời kì quá độ này, giúp cho học sinh qua sông thật vững vàng, an toàn và tỉnh táo. Đối với tình cảm của thanh thiếu niên thời kì này phải làm sao để nó thật trong trắng, cao thượng, đẹp đẽ. Mà điều này thì chúng ta có thể làm được.
HỘI THẢO VỀ TÌNH YÊU
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Hôm nay là ngày cuối tuần, ngủ dậy, mình mang chiếc áo váy màu trắng ra giặt. Mình không nỡ lòng nào để nó bị chiếc máy giặt dày vò, cũng chẳng nhẫn tâm để nó phải giặt chung với quần áo khác. Tốt nhất cứ lấy tay mà vò từ từ, rồi nhè nhẹ rũ nước. Loại váy trắng này năm nay rất thịnh hành. Lưu Hạ cũng có một chiếc, trông còn sang hơn cả mình, nhưng không chắc đã đẹp hơn chiếc của mình.
Đem váy ra ban công để phơi, mồm huýt sáo một bài hát. Thực ra thì không bằng giọng cả của Lưu Hạ, nhưng ai mà chẳng có thể hát bài hát của mình, chỉ cần bạn cảm thấy cao hứng mà thôi.
Có một bài hát tiếng Anh rất tuyệt, mình không biết là nó hay ở chỗ nào, chỉ có điều mình thuộc lời rất nhanh:
“Khi tôi còn là cô bé con, tôi hỏi mẹ ngày mai sẽ ra sao? Tôi liệu có xinh tươi, tôi liệu có giàu có. Mẹ nói rằng tôi sẽ xinh tươi, tôi sẽ giàu có. Chẳng ai mô tả được tương lai”.
Phải, tương lai sẽ ra sao? Cuộc sống sẽ ra sao? Từ một ánh mắt, từ một câu nói, từ cái nhướn mày ở người khác. Tóm lại, cảm thụ đời sống từ nhiều phía.
Nhưng cái phần ấy của cuộc đời mà mình muốn biết lại bị mẹ gạt đi bằng câu: “Sau này tự con sẽ biết”.
Mình cứ muốn tìm hiểu về khía cạnh ấy của cuộc sống bởi vì chỉ có nó mới giải thích được những hiếu kì, xấu hổ, kinh ngạc của tâm lí. Chợt nhớ đến câu hát rất trẻ con và ngây thơ thuần khiết: “Chẳng mô tả được tương lai”.
Ngày… tháng…
Hôm nay lớp mình có cuộc hội thảo, có thể nói đó thực là cuộc hội thảo sôi động nhất từ trước tới giờ. Thầy Giang bảo nếu thời học sinh của thầy mà có cuộc hội thảo như thế thì nhất định sẽ trầm lắng lắm, nhưng đương nhiên hồi ấy cũng không thể tổ chức được hội thảo kiểu này.
Gần như tất cả mọi người đều nói: “Học sinh trung học trước kia rất đơn thuần, còn học sinh bây giờ thì…” và thôi không nói tiếp nữa. Họ để mấy cái dấu chấm lửng khiến người ta thật hoang mang, nói cho cùng thì chẳng phải trong từ điển cuộc đời của chúng ta bây giờ đã có thêm một chữ “Yêu” hay sao? Điều đó thì có gì mà không được? Chẳng hiểu vì sao người lớn lại lo lắng quá đến như vậy.
Nữ sinh bây giờ ngầm bàn về bạn trai, còn bọn con trai thì nghe nói cũng bàn luận không ít về con gái. Nhưng cùng ngồi bàn luận về tình yêu như hôm nay thì cũng mới là lần đầu.
Mình nghĩ học sinh Thâm Quyến được giáo dục khá toàn diện ở lứa tuổi thanh xuân này. Hồi còn ở phổ thông cơ sở chúng mình đã từng dự những buổi giảng về kiến thức vệ sinh ở tuổi thanh xuân. Đôi khi đọc trên báo thấy tin có học sinh nội địa tự sát, phá thai, thầy giáo tự ý bóc thư của học sinh… Thực sự mình cảm thấy chúng mình may mắn hơn nhiều.
Lúc bắt đầu, các bạn hãy còn ngài ngại, nhưng dần dần mọi người hăng hái lên. Vương Tiếu Thiên bắn phát đạn đầu:
- Mấy hôm trước đài truyền hình quốc tế có phát đi phim Bạn thời để chỏm, tôi nghĩ là mọi người đều xem. Em bé gái hỏi em bé trai: “Bạn có yêu mình suốt đời không?", cậu bé trả lời: “Đương nhiên rồi, mình đã yêu bạn cả một tuần cơ mà!”. Xem xong cuốn phim này, người ta phải suy nghĩ rất nhiều, không hề giống một chút nào với suy nghĩ “tình cảm không trong sạch” của thầy cô và cha mẹ. Trung Quốc không thể nào làm và cũng không thể làm được những bộ phim như thế. Kì thực vấn đề giới tính chỉ là một hiện tượng bình thường còn nếu không có hiện tượng như thế mới là không bình thường.
Ngay lúc ấy có bạn bịt miệng cười:
- Kinh nghiệm gớm!
Dư Phát ghé sát Lưu Hạ:
- Có phải chuyện ấy đã xảy ra giữa bạn với Vương Tiếu Thiên không?
Vương Tiếu Thiên tiếp tục:
- Ai mà chẳng tự thừa nhận rằng trong lòng đã từng quý mến một người nào đó, hay có cảm tình với bạn khác giới? Chỉ là vì không muốn nói ra mà thôi.
Người vừa bịt miệng cười Vương lúc nãy, giờ thấy im lặng. Câu nói vừa rồi giống như một nhát dao khía vào lòng mọi người. Mình phải thừa nhận rằng cậu ta nói đúng.
Lưu Hạ nói:
- Bây giờ những thuật ngữ mà học sinh trung học sử dụng để hình dung chuyện yêu đương là quá nhiều, nào là “không nên ăn trái cấm”, “phạm một lỗi đẹp”, “sai lầm không nên đi vào”, “táo xanh nuốt không trôi”. Tất cả đều bao hàm hai nghĩa, thứ nhất là sự đẹp đẽ và sức quyến rũ, hai là sự quá sớm của việc đó.
Vương Tiếu Thiên và Lưu Hạ khi nói chuyện bao giờ cũng người hô kẻ ứng rất ăn ý. Dù hai người cãi nhau vì chuyện tờ tranh, nhưng khi nói chuyện vẫn luôn “Anh hát ả khen hay”. Chả trách bạn bè cứ trêu họ là “một cặp trời sinh”. Có đùa gì thì đùa chứ mình vẫn thật sự khâm phục đôi “Kim đồng Ngọc nữ”, họ rất trong sáng về mặt tình cảm. Mấy hôm trước dì họ mình ở Hồ Nam có nhờ mẹ mình giới thiệu đối tượng. Bản thân dì không có điều kiện hấp dẫn gì lắm nhưng lại yêu cầu rất cao. Một là phải có hộ khẩu ở Thâm Quyến, hai là phải có cơ sở kinh tế, ba là phải có bằng đại học trở lên, bốn là phải cao một mét bảy lăm trở lên, năm phải… Học sinh trung học thì không thế, họ “tìm hiểu” nhau không tầm thường và tính toán như người lớn. Họ trọng tình cảm.
Lúc ấy Liễu Thanh nói:
- Tôi cũng không biết nói gì. Tôi đã từng đọc một quyển sách nói về tình yêu sớm của đôi thiếu niên, nhưng xem xong cũng thấy nó chẳng ra sao cả. Quyển sách đó kể về sự “tìm hiểu” của hai bạn học sinh, sau có bạn mách đến trường. Đối với chuyện này hai người thầy có thái độ khác hẳn nhau: thầy bí thư đoàn thì kiên quyết “giáo dục”, bắt học sinh phải viết bản kiểm điểm, nộp nhật kí, làm cho học sinh rất bất bình. Ngược lại cô chủ nhiệm có thái độ khác hẳn với việc này, cô giáo dục học trò bằng cách kể lại chuyện của chính mình: hồi trước bản thân cô cũng đã từng lầm lẫn ra sao, sau này thế nào, rồi cô còn họp lớp, cô còn viết những lời dự đoán tương lai sau từng bức ảnh của các em học sinh như: “Kiến trúc sư tương lai”, “Nhà khoa học tương lai”. Cô dạy học sinh: “Chủ nghĩa cộng sản đang vẫy gọi các bạn, các bạn hãy học tập cho tốt để tiến lên”. Cuối cùng các bạn học sinh đã nhận ra sai lầm của mình. Bạn trai đã phát biểu trên lớp: “Em xin cảm ơn sự giúp đỡ của cô giáo. Vâng, em đã phạm một số sai lầm, đã mất hướng, hiện giờ em cần phải ghìm cương trên bờ vực. Chủ nghĩa cộng sản đang vẫy gọi em…” Xem xong mình rất bực, cảm thấy buồn thay cho bạn gái kia. Làm sao một tình cảm chân thành như thế lại bị coi là “lầm đường” kia chứ? Sau đó xem sang trang đề bản quyền mới thấy cuốn sách đó xuất bản năm 1982, lúc ấy mới thở phào một hơi thảo não. Cái thứ của hơn chục năm trước mới “quê” làm sao!
Đây là lần đầu tiên Liễu Thanh nói chuyện trước mặt bao nhiêu người, nhưng mà nói thật là hay.
Các bạn đều lên nói rất hay, còn mình, mình biết nói gì đây? Mình không thể nói ra được rõ ràng sự cảm nhận của chính bản thân.
- Có những khi, những khi tôi thấy tình yêu thật cụ thể, thật rõ ràng. Có những khi lại thấy tình yêu thật xa vời, thật mông lung. Có người bảo: “Con gái mười sáu mười bảy tuổi có những tình cảm đẹp đẽ nhất, qua đi là già rồi. Trước tuổi hai mươi mà chưa có mối tình đầu thì cuộc đời sẽ không hoàn chỉnh”. Nhưng cũng có người nói: “Chén rượu ấy rất thơm ngon đậm đà, nhưng hiện giờ chưa phải lúc thưởng thức”. Tất cả người lớn đều nói không nên yêu sớm, yêu sớm không tốt. Thực ra đây cũng không phải là chuyện có cần phải nghĩ ngợi hay không, mà là… tôi, tôi không biết nói thế nào cho rõ…
Phát biểu xong mình mới suy nghĩ lại về những điều vừa nói và cả về cảm giác muốn nói mà không nói ra được. Mình nhớ lại những tình cảm trong giai đoạn vừa qua của mình. Tiếp theo là các bạn khác phát biểu, mình chẳng còn tâm trí nào nghe nữa.
Thầy Giang cũng phát biểu. Thầy kể một câu chuyện:
- Không biết tự khi nào có một cậu con trai cứ nghĩ đến cô ấy. Ngày nào không thấy cô, cậu bé cảm thấy trống rỗng trong lòng, nhưng gặp mặt cô lại không nói bao giờ. Cậu ta làm cho cô chú ý, cứ hễ khi nào có cô, cậu ta lại hết sức hoạt bát. Cho đến hôm tốt nghiệp, cả hai vẫn chẳng nói gì với nhau. Sau này khi mỗi người đều có gia đình, có bạn đời và con cái, tất cả mọi điều hồi trung học đều trở thành những kí ức tuyệt đẹp và vĩnh cửu. Thật đáng mừng cho người bạn trai ấy bởi cách giải quyết là im lặng ấy thật tuyệt diệu. Có thể các em sẽ nói rằng cậu ta nên nói ra những tình cảm của mình thì mới xứng đáng là con trai. Thích ai thì nên dũng cảm nói ra và theo đuổi nhưng điều đó chỉ nên dành cho những người đã trưởng thành và có sự hiểu biết về xã hội. Hai học sinh trung học đều đang ở giai đoạn trưởng thành có nhiều thay đổi mà lại phải cùng duy trì một tình cảm vĩnh hằng không thay đổi, mặc dù tâm có thừa, nhưng sức thì không đủ!
- Đúng là khẩu khí nhà trường – Dư Phát nói.
- Thế còn cậu thì nghĩ sao?
- Mình ấy à? Chả nghĩ sao cả. Trong làng mình có rất nhiều cô lấy chồng rồi thì nghỉ làm. Chồng mở công ty hoặc làm ở nhà máy kiếm tiền còn vợ thì ở nhà nội trợ. Hiện giờ có nhiều bạn gái ở nội địa như Hồ Nam, Tứ Xuyên được những người có tiền ở đây cưới về làm vợ, đương nhiên họ là những cô gái đẹp rồi. Suốt ngày họ chỉ ăn diện son phấn lòe loẹt, dắt chó cảnh lượn trên phố. Có rất nhiều người phản cảm với bọn họ, mình cũng thấy không thuận mắt – Dư Phát vừa nói vừa bắt chước quý bà đi lại trên đường phố làm cho tất cả phì cười, cậu ta cũng vui, đưa tay lên gãy gáy – Hà, chúng ta hãy nghe xem cách nhìn của Trần Minh nào!
Trần Minh bị các bạn vừa thúc vừa giục. Mình thấy cậu ta cứ kì kì thế nào ấy. Quả là “cool”, “cool” đến mức không chịu nổi. Nhưng mình cũng muốn nghe kiểu người ấy bàn về tình yêu.
Mãi Trần Minh mới đứng lên được, cậu ta nói:
- Tôi nghĩ trước khi tôi có một cơ sở chắc chắn trong sự nghiệp, trước ba mươi tuổi, tôi không thể nghĩ đến chuyện ấy được. Tôi tin vào câu nói này: “Khi sự nghiệp thành công thì hạnh phúc cũng đến theo!”.
Nói xong không hiểu sao Trần Minh lại liếc nhìn mình một cái. Với ánh mắt và câu nói của cậu ấy, mình tin rằng cậu ấy sẽ thành công.
Nói xong, Trần Minh ngồi ngay xuống. Chỉ nghe thấy tiếng một bạn gái: “Trời!”. Mình nghĩ là tiếng của Liễu Thanh.
- Có một số bạn căn bản không hiểu tình yêu là gì, nên cũng bắt chước tìm hiểu. Không có ai tìm hiểu hoặc không tìm hiểu được ai thì cho là mất thể diện, không cùng thời đại.
Thực ra có người kết bạn là theo phong trào, tìm sự kích thích. Có người do người khác nói vun mãi mà thành. Người khác cứ nói mãi họ tốt đôi thế là dần dần hai người cũng cảm thấy tốt đôi. Lại còn có kiểu kết bạn để động viên nhau cùng tiến bộ.
- Tình cảm của cha mẹ tôi rất tốt. Tôi hy vọng sau này tôi cũng được như cha mẹ.
- Thưa thầy Giang, yêu đương và học tập có mâu thuẫn nhau không ạ?
Thầy Giang gật đầu khẳng định:
- Có chứ, điều đó không còn nghi ngờ gì nữa.
- Thưa thầy, tuổi nào tìm hiểu là thích hợp nhất ạ?
- Điều ấy hoàn toàn không thể căn cứ theo tuổi tác. Khi nào chín muồi thì là lúc thích hợp. Chưa chín hoặc chín quá đều không tốt. Người Quảng Đông gọi yêu đương là “buộc kéo”, các em có biết vì sao không? Vừa nghe thấy mấy từ ấy tôi cảm thấy không hiểu mà cũng không thể chấp nhận được, sau này biết được nguyên nhân của nó thì mới hiểu được. Hóa ra trước kia ở Châu Giang bởi thuyền gỗ không chạy được nên phải buộc vào thuyền máy để thuyền máy kéo đi. Tới bến thuyền máy không vào được nữa thì lại có thuyền gỗ cập mạn cho người và hàng lên bờ rồi lại lên thuyền, cuối cùng thì cặp ghép để cùng vào bờ. Vì thế đối với tình yêu, người ta dùng từ “buộc kéo” thì thật đúng. Có điều đối với lứa tuổi các em thì quả thực còn quá sớm và đó chính là lí do vì sao nhà trường và gia đình phản đối các em yêu. Các em cứ trách mọi người rằng không hiểu tình cảm của các em, hay can thiệp vào. Thực ra đó là kiểu thương yêu của người lớn mà không biết cách thể hiện cho tốt. Nếu như ngay đến điểm ấy các em cũng không hiểu thì sao có thể hiểu được những tình cảm khác?
Nghe tới đó, không ít bạn đã gật đầu tán thành.
Lúc ấy mình nhận ra Hân Nhiên không nói câu nào, chỉ cắn chặt môi. Sao bạn ấy không phát biểu nhỉ? Chắc chắn bạn ấy phải có suy nghĩ riêng chứ? Cách nhìn của bạn ấy thường chín chắn hơn người khác mà!
Rồi cũng có người nhắc đến tên:
- Chúng tôi hoan nghênh Tạ Hân Nhiên phát biểu, cách kiến giải của bạn chắc phải cao hơn người khác một bậc.
Hân Nhiên cười cười:
- Quả thực tôi cũng có một đôi điều suy nghĩ, nhưng giờ thì không nói ra được. Tôi chỉ có một câu thôi: tôi tin vào tình yêu, và tôi cũng tin vào cuộc sống, tin vào mặt trời của ngày mai. Chỉ cần chúng ta yêu cuộc sống thì cuộc sống sẽ không tệ bạc với chúng ta.
Tuy Hân Nhiên nói rất ít nhưng những lời nói tự trong lòng ấy thật chân thành. Mình cầu phúc cho bạn vì chúng ta là bạn thân mà!
Hân Nhiên nói xong rồi, nhưng còn Tiêu Dao? Bạn ấy có cao kiến gì không? Mình chờ đợi. Mình cứ tưởng mình đã chín chắn, hôm nay nghe các bạn phát biểu mới tỉnh ngộ ra là mình rất ấu trĩ. Hầu như bạn nào cũng có nhận thức riêng của mình, kể cả Dư Phát nữa. Bạn ấy cũng có cách nhìn riêng. Mọi người đều nói lên quan điểm của mình, thế giới dường như sáng rõ ra rất nhiều. Thầy Giang hầu như chỉ là một thành viên thường trong cuộc thảo luận của học trò. Thầy không gán ghép quan điểm của mình cho ai cả song chúng mình đều hiểu rất rõ dụng tâm của thầy, dù rằng vị tất chúng mình đã thừa nhận toàn bộ quan điểm của thầy. Lần thảo luận này giúp chúng mình phân tích sự vật một cách khách quan, bình tĩnh, trong đó có tình yêu. Có lẽ đó là ý nghĩa của cuộc thảo luận này.
Điều đáng tiếc duy nhất là từ đầu đến cuối Tiêu Dao không phát biểu. Phải chăng bạn là “người thật sự tài không lộ mặt?”.
Ôi, đã viết đến sáu bảy trang, tay đã mỏi rời song mình vẫn chưa ghi lại được hoàn chỉnh. Lúc ấy mà mang cái máy ghi âm thì đỡ biết bao!
Cuối cùng mình mượn lời thầy Giang để kết thúc những trang nhật ký này:
“Nếu vội vã bước chân xuống dòng sông yêu đương thì chi bằng lặng lẽ đợi ngày trưởng thành. Làm điều gì khởi điểm cũng cần phải cao thì tình yêu cũng cần có khởi điểm tương đối cao như thế”.
Hôm nay mình hơi xúc động, dường như đang sắp xếp lại những mối suy tư chồng chất của mình, dường như hiểu rõ được một điều mà mình luôn muốn hiểu rõ song lại chưa hiểu rõ được. Cuối cùng có người đã giải đáp được vấn đề mà mẹ từng dùng “sau này tự nhiên con sẽ hiểu” để khỏa lấp.
Bất chợt mình đã hiểu được những câu thơ bao hàm ý hướng tới và theo đuổi một tình yêu cao cả, đẹp đẽ của Hoắc Khứ Bệnh như “Gia đình để làm chi”, của Lý Thanh Chiếu như “Chở đâu nổi bấy nhiêu sầu”, của Gớt như “Thiếu nữ nào chẳng yêu đương”.
Sau này sẽ có một ngày mình sẽ có nhận thức mới khi mình đọc lại những trang nhật ký này để rồi đính chính lại cách nhìn của ngày hôm nay. Có lẽ mình sẽ thấy buồn cười về những ý kiến thảo luận tình yêu khi mình mới mười sáu, mười bảy tuổi hôm nay. Lúc ấy khẩu khí của mình chắc cũng lại giống như của các thầy và phụ huynh hôm nay. Nhưng hôm nay thì chưa đâu! Mình chỉ nghiêm chỉnh nhớ lại và ghi chép tỉ mỉ cách nhìn của lũ mười sáu mười bảy tuổi chúng mình về tình yêu và gia đình mà thôi.
Học kỳ thứ hai năm lớp Mười, giờ học nói tiếng Anh do người nước ngoài lên lớp. Học kỳ này người được mời là cô Elizabeth, người nước ngoài. Cô Elizabeth rất chan hòa với học sinh, ai cũng thích cô. Cô trẻ đẹp, hoạt bát, hóm hỉnh, nhiều bạn gái trong lớp đều ngầm bắt chước cử chỉ của cô. Cô còn biết nói mấy câu tiếng địa phương của Bắc Kinh, còn tiếng phổ thông của cô đúng tiêu chuẩn hơn cả khối người Quảng Đông. Cô uốn nắn được cả tiếng phổ thông cho học sinh Quảng Đông:
- Hình dung về người dùng “béo”, hình dung về động vật mới dùng “mỡ”. Người Quảng Đông gọi người béo là “mỡ”, nghiêm khắc mà nói là dùng từ không xác đáng!
Cô nói mới đắc ý làm sao! Cô còn bảo cô thích tiểu thuyết của Lỗ Tấn, còn tạp văn của Lỗ Tấn thì cô lại không thấy hay.
Cách dạy của cô khác hẳn nhiều thầy cô khác. Giờ học của cô rất nhẹ nhàng, rất sôi động song đến lúc kiểm tra thì rất nhiều bạn lại không đủ điểm trung bình, nguyên nhân là vì “cô giáo người nước ngoài” không lĩnh hội được kỹ đại cương giảng dạy của Trung Quốc. Nghe nói giáo viên các nước Âu Mỹ có quyền quyết định dùng tài liệu giảng dạy nào và phương thức dạy học như thế nào. Cô Elizabeth cho rằng mấu chốt là cố gắng cho học sinh học được nhiều.
Một lần giờ học là đối thoại. Các bạn hỏi cô một lô câu hỏi:
- Tại sao cô học đại học Trung văn?
- Học sinh trung học các nước phương Tây sống như thế nào?
- Cơm Tây ngon hay cơm Trung Quốc ngon ạ?
Cô Elizabeth nghiêm túc trả lời từng câu hỏi một, không hàm hồ chút nào, hơn nữa thường là một loạt câu trả lời rất hay.
Dư Phát hỏi cô Elizabeth:
- Cô đúng ra là người nước nào?
Dư Phát hỏi như thế vì có bạn bảo cô là người Anh, có bạn lại bảo cô là người Mỹ. Sau đó thì chẳng ai biết cô rốt cuộc là người nước nào.
- Mẹ cô là người Đức, đồng thời bà lại mang huyết thống Do Thái. Cha cô là người Airolen. Cô học ở Mỹ, sau khi tốt nghiệp đại học, cô sang Đài Loan học Trung Văn rồi lại học trường đại học Bắc Kinh.
- Thảo nào, tiếng Trung của cô mới chuẩn đến thế.
- Đâu có, nói không được chuẩn lắm đâu! “Nam xoang Bắc điệu” ấy mà!
- A, cô biết dùng cả “Nam xoang Bắc điệu” cơ đấy! - Liễu Thanh nói.
- Cô còn biết “tán gẫu” nữa kia! – Elizabeth tỏ ra “kiêu ngạo”.
Dư Phát vẫn hỏi đến cùng:
- Thế vậy cô là người nước nào?
Elizabeth cố làm ra vẻ trầm tư, nhíu mày, lát sau mới cười:
- Cô là người thế giới!
- Người thế giới?
- Cô mang huyết thống của nhiều dân tộc đến thế, nếu cô lại lấy người Trung Quốc thì chẳng phải cô là người thế giới là gì?
Người thế giới là câu nói phổ biến đời nay. Cô Elizabeth giỏi thật! Người thế giới giỏi thật!
Hân Nhiên rất khâm phục sự từng trải của Elizabeth. Cô còn rất trẻ mà hầu như đi khắp thế giới.
- Trong con mắt cô, trái đất nhỏ thật, còn với chúng em thì nó lại quá lớn!
- Thế cho nên bây giờ mới có nhiều lưu học sinh Trung Quốc sang học ở các nước phát triển, thành tài rồi thì trở về tổ quốc để đền đáp. Sau này sẽ tới ngày Trung Quốc phát triển, lúc đó người nước ngoài có lẽ sẽ đều tới Trung Quốc du học như người Trung Quốc du học ở nước ngoài hiện nay. Tới lúc đó, nhờ các em quan tâm chiếu cố đấy nhé! – Cô Elizabeth cúi gập người xuống như kiểu người Nhật Bản. Cô tốt thật!
Cô Elizabeth là người theo đạo Cơ Đốc. Như tất cả tín đồ khác, cô rất thành kính, rất cởi mở. Điều đó gợi trí tò mò của nhiều bạn.
Đối với Dư Phát, đó là một câu đố: “Con người do vượn biến thành, đó là điều thường thức, ai cũng biết. Làm sao con người lại có thể do Chúa trời sinh ra được?”
- Em do vượn biến ra phải không nào? – Elizabeth mỉm cười hỏi.
Cả lớp cười vỡ ra, Dư Phát đỏ mặt lên:
- Em…, đương nhiên em không phải do vượn biến thành!
- Thế gà và trứng, cái nào có trước? – Cô Elizabeth hỏi.
- Không biết ạ! – Các bạn đã từng tranh cãi rất lâu về vấn đề này song không đi tới đâu. Hoặc có thể nói, càng tranh cãi đáp án càng xa lắc.
- Đối với chúng tôi, vấn đề này rất đơn giản: do thần sáng tạo ra cả.
Đúng là mỗi người có nhân sinh quan riêng. Cô giáo cười, các bạn cũng cười!
Không có chuyện gì mà cô Elizabeth không nói cho học trò biết. Cô kể cô có “mối tình búp bê” Puppy Love. Hồi đó cô lên năm, cô chơi rất thân với một bạn trai hàng xóm lên bảy. Sau nhà hàng xóm phải chuyển đi nơi khác. Mẹ cô giúp cô ngay tối hôm ấy làm một cái bánh ga tô hình trái tim đưa sang tặng cậu bạn hàng xóm. Cậu bạn cũng tặng cô một bó hoa. Sáng hôm sau họ chuyển đi, cô khóc rất thương tâm. Cha mẹ bèn cho cô lên xe, đi mấy giờ mới tới sân bay để đôi “người yêu tí hon” gặp mặt nhau lần cuối. Bây giờ nhớ lại, cô vẫn còn cảm động, không chỉ cảm động với Puppy Love hồi ấy mà còn cảm động vì tình cảm cha mẹ đối với cô.
Các bạn bàn tán ầm lên:
- Các bậc cha mẹ Trung Quốc không bao giờ chịu làm như thế!
Tiêu Dao cười nói:
- Sự khác biệt giữa văn hóa Đông Tây dám chắc biểu hiện ở điểm ấy đấy!
Vương Tiếu Thiên tuy hơi ngượng nhưng hỏi rất to:
- Miss Elizabeth, Do you have a boyfriend?
Lập tức, cả lớp lại cười vỡ ra, cười đến nỗi Tiếu Thiên cũng đỏ mặt.
Miss Elizabeth mỉm cười thừa nhận. Các bạn lại tò mò hỏi:
- Người bạn trai ấy là ai ạ?
Cô Elizabeth không giận mà còn kể chuyện về người ấy: Bạn trai của cô là người Trung Quốc, hai người quen nhau hồi học ở Đại học Bắc Kinh rồi từ quen nhau mà yêu nhau. Họ đang chuẩn bị làm lễ cưới.
Câu chuyện yêu đương giữa đôi tình nhân khác quốc tịch này nghe ra rất bình thường song các bạn đều biết thực ra những cuộc hôn nhân với người nước ngoài này rất khác thường.
- Sau khi kết hôn, cô và thầy đều về Đức cả sao?
- Không, chúng tôi ở lại Trung Quốc.
- Hoan nghênh cô là nàng dâu Trung Quốc ạ!
Ngày nay khi Trung Quốc đang bùng nổ hôn nhân với người nước ngoài và cơn sốt đi nước ngoài, một cô gái châu Âu lại tình nguyện kết duyên với một chàng trai Trung Quốc và ở lại trên đất Trung Quốc, điều đó khiến các bạn rất cảm động. Đặc biệt là Liễu Thanh, bạn đang nghĩ đến Liễu Mi và anh chàng râu quai nón, nghĩ đến lớp người xin vào diện được ra nước ngoài…
- Chẳng cần lớn tiếng khen ngợi việc ra nước ngoài, lấy người nước ngoài mà cũng chẳng cần vì việc đó mà lo lắng! - Liễu Thanh nghĩ.
Trong phòng ngữ âm, cô Elizabeth không như các thầy cô giáo khác bắt học sinh nghe đi nghe lại đến phát ớn một đoạn băng luyện tai nghe mà cô cho nghe một đoạn băng âm nhạc.
- Các em nghe thật chăm chú vào rồi cho biết cảm tưởng của các em.
Cô Elizabeth thường xuyên gọi học sinh liên tục phát biểu để khắc phục những trở ngại về giao tiếp do ngượng ngùng, e lệ. Cô luôn động viên học trò biểu đạt bằng lời vì theo cô biểu đạt được bằng lời là công phu cơ bản mà cũng là một môn nghệ thuật.
Đấy là phương pháp giảng dạy độc đáo của cô giáo dạy ngoại ngữ là người nước ngoài. Xem ra rất nhẹ nhàng song vô hình trung cô đang bồi dưỡng năng lực về nhiều mặt như thưởng thức, trí nhớ, dùng từ, đặt câu, diễn giảng… Lưu học sinh Trung Quốc quen với lối “Follow me, again” của các thầy, thường có lúc rất khó thích ứng với phương thức giảng dạy này của các nước phương Tây. Nhưng điệu nhạc du dương, uyển chuyển, mượt mà dễ nghe ấy đã rất nhanh chóng thu hút những học sinh trung học.
- Có hiểu không?
- Hiểu được ạ.
- Vậy tiếp sau đây tôi mời các em lên nói trên bục giảng, nói những gì các em vừa nghe cùng những cảm thụ của các em. Cần phát âm chuẩn xác chứ không cần nói nhanh. Ai là người đầu tiên đây?
Các bạn nam kêu ầm lên:
- Lady first, Lady first!
Các nữ sinh nhạo lại:
- Đúng là những Gentlemen của Trung Quốc!
Các bạn nam bị nói khích, hăng lên. Tiêu Dao nổ phát đầu tiên:
- Em nghe trong bài hát có tiếng vỗ tay, tiếng vỗ tay như sấm. Hồi học tiểu học, em lên sân khấu biểu diễn song ca. Em không hiểu tại sao mình lại được chọn. Khi tập, em hát rất hăng, rất say sưa. Thầy giáo dạy nhạc của em ngồi dưới sân khấu, vỗ tay rất to: “Bạn ấy hát có hay không?”. Các bạn của em đáp: “Hay ạ!”. “Có muốn hát lại không?”. “Có ạ!”. Thế là em hát thêm lần nữa, hát hăng hơn, say sưa hơn. Hát xong, thầy giáo lại vỗ tay: “Bạn ấy hát có hay không?”. “Hay ạ!”. “Có muốn hát thêm lần nữa không?”. “Có ạ!”. Cứ như thế, em hát đến sáu lần. Hát xong lần thứ sáu, em mệt đứt hơi. Thầy giáo lại vỗ tay: “Bạn hát có hay không?”. Em vội vàng đáp: “Không hay!”. Thầy giáo lại hỏi: “Hát thêm lần nữa nhé!”. Em đáp thật to: “Không ạ!”. Thầy giáo bèn nói: “Thế là em hiểu ra rồi!”. Lúc ấy em rất ngượng, thì ra thầy giáo bắt em hát thật chuẩn rồi mới cho em nghỉ. Chuyện đến đây vẫn chưa hết. Hôm biểu diễn chính thức, em hát mãi hát mãi, bỗng nổ ra một tràng vỗ tay nhiệt liệt. Em nghĩ hẳn không phải họ vỗ tay vì có dụng ý khác như thầy giáo dạy nhạc của em, vả chăng em hát cũng khá đấy chứ? Để cảm tạ thính giả em hát thật hăng say, còn cô bạn hát song ca với em thì không hát nữa, cứ nhìn em chằm chằm, dường như cô bối rối lắm. Tiếng vỗ tay vẫn cứ ran lên, bấy giờ thầy giáo mới tới bảo: “Tiêu Dao, đừng hát nữa, micro của em mất tiếng rồi!”. Bây giờ em mới hiểu ra. Không biết micro hỏng từ lúc nào. Cho nên em muốn nói, có lúc vỗ tay cũng không phải điều hay!
Các bạn nghe kể vui hẳn lên, cô giáo người nước ngoài cười rũ ra, vừa cười vừa kêu lên:
- Ôi cậu bé đáng yêu, cậu bé đáng yêu quá!
Dư Phát vừa bước lên bục giảng đã gãi gáy:
- Em nghe tiếng lá reo trong gió, nhà em ở bên bờ biển… nói thế nào nhỉ?
Em không biết diễn tả bằng tiếng Anh.
- Try your best – Cô giáo động viên.
- OK. Thôn em có một bãi… vải là gì nhỉ? … Có một vườn trồng vải. Hồi nhỏ chúng em thường hái trộm vải. Một lần, người canh vườn bắt được, ông không đánh chúng em mà phạt mỗi đứa chúng em phải ăn hết mười cân vải. Lúc đầu em mừng rơn, nhưng sau đó thì chịu. Mười cân, quá nhiều! Ăn đến phát sợ khủng khiếp. Ăn đến quả cuối cùng thì em chỉ chực nôn. Từ đó về sau, không khi nào em muốn ăn vải nữa. Ăn vải là chuyện ghê sợ đối với em.
Dư Phát vừa nói xong, các bạn đến từ nội địa hầu như đồng thanh lên tiếng:
- Dư Phát, để chúng mình giúp đỡ cậu nhé!
Dư Phát ngẩn người không hiểu.
- Bọn mình thích ăn vải lắm.
- Cậu không ăn thì lần sau cứ đem đến nhà tớ, càng nhiều càng tốt.
Đến lượt các bạn gái lên nói, Lưu Hạ kể một “love story”. Không biết vì phải chọn từ hay là không tiện nói ra mà mắt cứ ngước lên trần.
- Theo tôi, Lưu Hạ mà làm bộ trưởng bộ y tế thì thích hợp nhất. Ngay lúc này đây mà mắt bạn ấy vẫn ngước lên trần kiểm tra xem trên đó có mạng nhện hay không đấy!
Cô Elizabeth nói thế khiến cả lớp cười ha hả. Lưu Hạ vội vàng điều chỉnh ánh mắt, nhìn xuống mọi người, song cả lớp vẫn cười, cười rất thoải mái. Cô giáo ra dấu tay bảo ngừng, bấy giờ mọi người mới chịu thôi.
Lưu Hạ liền kể với bộ điệu sinh động “câu chuyện tình lãng mạn quanh co”. Có bạn cười “hắc hắc” hỏi:
- Nhân vật nam là ai đấy?
- Lại còn phải hỏi à? - Một bạn khác chọc.
Thế là lại được một mẻ cười vỡ lớp. Sau khi các bạn kể xong, thì đợi cô giáo cho điểm. Cô Elizabeth nói:
- Trong tất cả các môn nghệ thuật, âm nhạc đối xử với người trung hậu nhất. Bất kể màu da gì, bất kể trình độ văn hóa đến đâu, bất kể tuổi tác bao nhiêu, đều có thể nói mình đã nghe hiểu. Chỉ cần lắng tai nghe, để tâm cảm nhận là nghe hiểu thôi mà!
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Mấy hôm nay, mọi người toàn nói đến chuyện chia Văn và Vật lý ra thành hai lớp. Dường như ai học giỏi thì thi vào khoa Lý. Ai kém thông minh, chỉ giỏi học thuộc lòng thì thi vào khoa Văn. Tiêu Dao, Trần Minh đều vào khoa Lý, còn loại người như mình thì thi vào khoa Văn.
Mình thi vào khoa Văn là lẽ đương nhiên, cho nên không lúng túng như các bạn khác. Thoát được môn Lý, Hóa đáng ghét, thấy nhẹ hẳn trong lòng. Mình sợ học lắm rồi. Dù mình không muốn thừa nhận nhưng lại không thể không thừa nhận: mình có vấn đề về mặt sức lý giải môn Lý, còn ghi nhớ và học thuộc lòng thì được. Mình là đứa quen học gạo, học lấy được. Nửa học kỳ sau sẽ học Văn, chuyên tâm học Văn thì mình có thể tin tưởng vào việc thi đại học.
Liễu Thanh sắp thôi học rồi. Mẹ bạn ấy muốn con nghỉ học để ở nhà chuyên học Anh văn, chuẩn bị ra nước ngoài. Liễu Thanh sắp thôi học thật sao?
Hân Nhiên có lẽ phải trở về Thượng Hải. Bạn không có hộ khẩu ở Thâm Quyến, nếu bạn có hộ khẩu ở đây thì hay quá, bạn hẳn sung sướng lắm. Bạn có nhập được hộ khẩu không?
Lại còn Lưu Hạ nữa, nghe nói bạn cũng gặp phiền phức về việc chọn thi Văn hay thi Lý. Ai mà biết được?
Tiêu Dao và Trần Minh đang ganh đua nhau để được chọn là học sinh ưu tú đặc biệt. Không biết ai sẽ được chọn đây?
Ôi, ai cũng có con đường của người ấy. Nghĩ đến lớp mình sắp phải phân tán, mình rất buồn. Mình rất yêu lớp mình, lớp có biết bao bạn học, có thầy giáo rất tốt.
Bối Bối kéo đàn đã tiến bộ hơn chút ít rồi. Mẹ em hôm nay hớn hở đưa em đến ăn ở cửa hàng Mắc Đônan. Nhìn Bối Bối mới vui làm sao!
TƯƠNG LAI CỦA MÌNH KHÔNG PHẢI GIẤC MƠ
Quả thật Hân Nhiên sắp phải về Thượng Hải rồi. Mấy hôm nay gia đình bạn đều chỉ bàn về chuyện ấy, cha mẹ bạn đều muốn bạn thi đại học. Chuyện của Đường Diễm Diễm là một đòn giáng mạnh vào Hân Nhiên song không làm bạn thay đổi ý định ban đầu, chẳng khác nào một người mải miết tiến tới mục tiêu, tuy gặp con sông chắn ngang đường, bạn có thể nảy ý nghĩ phải dừng lại nhưng không hề nghĩ tới quay về.
Hân Nhiên khát khao được trở thành sinh viên đại học, ngay từ nhỏ đã muốn như vậy. Bạn khao khát một ngày kia mình được đeo huy hiệu của một trường đại học nổi tiếng để cha mẹ được thơm lây và cũng để thỏa mãn ý nguyện của mình. Mặc dù nữ sinh đại học gặp rất nhiều khó khăn về việc phân phối công tác sau khi tốt nghiệp, mặc dù hiện thực ở Trung Quốc là lao động chân tay được coi trọng hơn lao động trí óc, mặc dù Hân Nhiên biết trở về Thượng Hải học đại học thì không thể chuyển hộ khẩu tới Thâm Quyến, bạn vẫn cứ thi đại học; dù người ta có nhìn nhận sinh viên đại học như thế nào, Hân Nhiên vẫn khát khao được vào đại học. Bốn năm học đại học sẽ làm đầy đặn toàn diện một con người. Hân Nhiên khao khát sự đầy đặn đó, bạn phải vào được đại học.
- Hân Nhiên, con đã quyết định thì phải kiên quyết mới được, không nên như Đường Diễm Diễm, giữa đường mà còn do dự. Nếu con đi học mà lại có tâm trạng như thế thì chắc chắn là không chuyên tâm được. Chỉ một ý nghĩ “mình nhất định phải học đại học” thì mới dốc sức hết mình được – Ba Hân Nhiên nói.
- Ba mẹ chuẩn bị cho con một sợi dây, một cây dùi, khi về Thượng Hải, con treo tóc lên xà nhà, đâm dùi vào đùi để học khỏi buồn ngủ nhé!
- Xem kìa, có bao giờ nghiêm chỉnh đâu! - Mẹ Hân Nhiên mắng yêu - Nghỉ hè thì về Thượng Hải, như thế có đủ thời gian cho con kịp thích ứng và cũng để chọn một trường tốt. Đừng như một số học sinh đến năm học lớp Mười hai mới vội vã trở về nội địa, ảnh hưởng nhiều đến tinh thần và tình cảm. Về Thượng Hải học cũng tốt. Ở Thượng Hải, trình độ giảng dạy cao mà thầy cũng rất nghiêm.
- Hân Nhiên, con còn nhớ tiếng Thượng Hải không? Trở về đừng để người ta cho con là người nơi khác đấy nhé!
Ở nhà, Hân Nhiên rất ít khi nói chuyện với cha mẹ bằng tiếng Thượng Hải. Bạn bèn nói mấy câu Thượng Hải chính cống khiến cha mẹ đều bật cười.
- Về Thượng Hải thì con ở đâu? – Hân Nhiên nghĩ đến một vấn đề rất quan trọng.
- Ở nhà cậu Hai. Mẹ đã nói với cậu mợ rồi, cậu mợ cũng đồng ý. Chị họ của con học đại học ở luôn trong trường. Hai bác một phòng, con và thằng em họ một phòng…
- Mẹ ơi, mẹ định cho con ở chung với con trai à? – Hân Nhiên xịu mặt – Không được, con không chịu đâu.
- Nó mới mười hai tuổi, ngố lắm, chẳng hiểu biết gì đâu.
- Cũng không được. Em trai của Lâm Hiểu Húc cũng mới mười hai tuổi, song hai chị em mỗi người một phòng.
- Xem chừng con ở lại Thâm Quyến ba năm thoải mái quen rồi. Cũng chỉ Thâm Quyến nhà ở mới rộng rãi. Con về nội địa mà xem, khối người tam đại chung phòng đấy. Con cũng chẳng phải chưa ở Thượng Hải bao giờ, nhà ở của Thượng Hải căng thẳng lắm. Cậu Hai nhận cho con ở, cho con một cái giường đã là tốt lắm rồi.
- Dù sao con cũng không ở chung với thằng em họ, trông kỳ lắm!
- Ở Thâm Quyến con chẳng học được cái gì hay, chỉ thấy cái dở là nhiều. Đấy là biện pháp khi không có biện pháp nào hơn. Cũng chỉ cậu Hai có nhà, các cậu các dì khác càng khó khăn hơn về nhà ở. Con đừng oán trách nữa, về Thượng Hải đừng có mà để lộ cái mặt ấy nhé, mợ Hai trông thấy hẳn không vui đâu. Chị họ con trước kia đều ở chung phòng với thằng em đấy.
- Mẹ, tính của mợ Hai có phải mẹ không biết đâu. Con ở nhà mợ một vài ngày còn được, chứ ở lâu hẳn mợ ấy sẽ chảy dài mặt ra, con không thể sống chiều theo vẻ mặt của mợ ấy được.
- Có cách nào hơn đâu. Con ngủ ngoài đường thế nào được? Nhiều nhất thì ba mẹ năng gửi tiền về cho con mà thôi.
Hân Nhiên sầm mặt xuống, không nói gì. Bạn gọi điện thoại cho Đường Diễm Diễm. Lâu rồi Hân Nhiên không gặp Diễm Diễm, không hiểu tình hình gần đây của bạn ấy ra sao. Đường dây điện thoại được nối song tiếc là Diễm Diễm không có nhà. Bà ngoại Diễm Diễm nói:
- Diễm Diễm đi làm rồi. Đợi nó về, bà bảo nó gọi cho cháu.
Khi Đường Diễm Diễm xuất hiện trước mặt Hân Nhiên, mắt bạn sáng hẳn lên, tí nữa thì không nhận ra. Cả người Diễm Diễm ăn vận theo lối người đi làm, chín chắn hơn nhiều và cũng xinh đẹp hẳn ra.
- Ôi, xinh quá! – Hân Nhiên nói.
- Thế ra trước đây mình xấu lắm à? - Diễm Diễm cười, hỏi.
- Xinh hơn thôi. Bây giờ bạn làm ở đâu?
- Ở nhà hàng Nam Hải.
- Làm ở miệng rắng à? Có dễ chịu không?
- Tàm tạm. Bất chợt nghĩ đến chỉ còn hai tháng nữa là thi đại học, ruột cứ rối lên. Không biết ván bạc này sẽ đi tới đâu - Diễm Diễm nói.
Cuộc đời học sinh phổ thông trung học nhằm mục đích là thi đại học đã kết thúc, có đi học cũng chẳng ra sao, bèn đi làm, nhưng đi làm rồi thì Diễm Diễm lại cảm thấy trống vắng.
- À đúng rồi, nói cho cậu biết nhé. Mình mua được hộ khẩu Quảng Đông rồi, mất bảy ngàn, hộ khẩu ở Đông Hoàn. Có hộ khẩu Quảng Đông là dễ được nhận vào làm việc. Không có thẻ xanh ở Thâm Quyến thì đừng hòng tìm được việc làm. Lần nào mình đi tìm việc cũng vấp, đều bị người ta xoay xở một hồi, hầu như tất cả những nơi tìm người làm đều một giuộc cả.
Hân Nhiên im lặng một lát rồi nghiêm trang nói:
- Diễm Diễm, hôm nay mình muốn báo cho bạn một việc: mình phải về Thượng Hải học.
- Quyết định rồi à?
- Quyết định rồi.
Diễm Diễm gật gù như có gì đó phải suy nghĩ.
- Theo mình, huy hiệu trường đại học có sức hấp dẫn hơn thẻ xanh ở Thâm Quyến đấy.
- Chúc cậu thi đỗ đại học - Diễm Diễm nói.
Hân Nhiên cười:
- Thế còn bạn? Sau này…
- Đi bước nào biết bước ấy đã.
- Thế còn các bạn khác?
- Đều đang xoay quanh cái gậy chỉ huy là thi đại học.
Lúc này Đường Diễm Diễm chợt nhìn đồng hồ:
- Gay rồi, mình phải đi làm đây!
Trước khi ra cửa, Diễm Diễm giơ tay xoa đầu Hân Nhiên, môi mím mím, ra vẻ người lớn:
- Cố lên nhé!
- Cố cái gì?
- Cố lên trong cuộc sống ấy. Mình tin bạn sống xuất sắc hơn mình.
Câu nói ấy làm Hân Nhiên cảm động song cũng có chút thê lương khiến bạn thấy mủi lòng. Hân Nhiên cố ý hát với vẻ thoải mái:
- Tương lai của mình không phải giấc mơ!
Diễm Diễm cũng hát:
- Tương lai của mình không phải giấc mơ!
THỰC LÒNG KHÔNG NỠ THÔI HỌC
Lại đến thứ bảy. Ngày thứ sáu, các bạn ở kí túc xá đã thu dọn sẵn đồ đạc để đến chiều thứ bảy là túi to túi nhỏ về nhà.
Liễu Thanh xách một chiếc túi lớn đi về nhà, trong túi đều là quần áo bẩn với mấy đôi tất hôi. Liễu Thanh không giặt quần áo ở trường vì vòi nước máy trong nhà ở ít mà người lại đông, xếp hàng thì không xếp được, mà cũng chẳng có ai xếp chỗ hộ cho. Thế là Liễu Thanh xách luôn về nhà để giặt, thứ hai lại xách về trường.
Khó khăn lắm mới chen lên được xe chạy đường số Mười. Đây là tuyến xe đầu tiên ở Thâm Quyến không cần người bán vé. Không có người bán vé trên xe buýt là học hỏi từ Hồng Kông. Liễu Thanh lên xe, bỏ tiền vào thùng đựng tiền. Xe chật chội, Liễu Thanh phải ôm chặt lấy cái túi to như ôm một túi tiền lớn.
Trên xe không ít người đang nói chuyện về cổ phiếu. Một tuần nay giá cổ phiếu hạ từng ngày một, người mua vào với giá cao cuống cả lên như kiến bò chảo nóng. Dư Phát cũng là một trong số đó. Khi cổ phiếu tăng vọt, ai cũng nghĩ tới quy luật “vật cực tất phản” (tới cùng cực ắt sẽ quay ngược) dự đoán cổ phiếu rồi sẽ hạ, song vẫn le lói tia hy vọng là cổ phiếu hãy còn cao, có lẽ sẽ kiếm được món bẫm. Kết quả là xôi hỏng bỏng không. Tham lam không chán là tính chung của mọi người, Dư Phát cũng không thoát khỏi.
Cổ phiếu đột ngột sụt giá mạnh khiến Dư Phát chẳng còn lòng dạ nào đi học. Ngày xưa Quan Công thân tại nước Tào lòng gửi đất Hán, còn Dư Phát thân trong lớp học hồn ngoài thị trường cổ phiếu, trong lớp thỉnh thoảng lại nhìn máy BP. Thầy Giang biết chuyện liền gọi Dư Phát lên, phê bình cho một trận rồi trò chuyện rất lâu, khiến Dư Phát cũng bình tĩnh trở lại, đầu óc thoáng đãng hơn. Thôi thì cũng đành, bây giờ chẳng phải đúng như một câu nói rất hợp thời là “Chơi cho tim nhảy” hay sao?
Dư Phát còn đỡ hơn mẹ Liễu Thanh vì bạn ấy còn có thầy Giang gợi mở, còn mẹ Liễu Thanh, chẳng những không có ai san sẻ mà ba Liễu Thanh còn ra sức trách móc là tham lam. Một tờ lãi năm tệ mà còn không chịu tung ra bán. Thực ra lúc ấy không tung ra, một phần trách nhiệm không nhỏ là do ba, ba cứ bảo cổ phiếu mua cao bán hạ, đang lúc lên nhanh thế này, hãy đợi xem sao.
Liễu Thanh xuống xe, xách cái túi to tướng, lệch cả vai mới xách được tới nhà. Trời bắt đầu tối, thỉnh thoảng có máy bay bay qua, Liễu Thanh ngơ ngẩn nhìn lên trời. Chán thật, về nhà cũng chán, lại phải nghe những câu mắng chửi tàn tệ của mẹ và nhìn bộ mặt dài thượt ra của ba. Huống hồ mấy ngày nay cổ phiếu đang sụt giá, thị trường đang ở mức độ trì trệ. Thái độ của mẹ đối với bạn nhất định cũng theo đó mà xấu đi. Người ta bảo cổ phiếu là phong vũ biểu của kinh tế chính trị, Liễu Thanh thì bảo cổ phiếu là phong vũ biểu đo thái độ của mẹ đối với bạn. Hiện giờ cổ phiếu đang sụt, sắc mặt của mẹ hẳn khó coi đấy.
Hồi Liễu Mi à Râu Quai Nón lấy nhau, Râu Quai Nón đưa năm ngàn tờ cổ phiếu “Phát triển” cho ba mẹ coi như sính lễ. Sau đó “Phát triển” tăng tới 40, mẹ tung ra bán, được lời hai mươi vạn. Ít lâu sau “Phát triển” tăng tới 80, mẹ tiếc rẻ là đã bán ra quá sớm, nếu không được tới bốn mươi vạn thì cuộc đời này chẳng còn phải lo gì nữa.
Mẹ quyết tâm vớt vát lại số tiền đã mất, dùng hai mươi vạn kia buôn cổ phiếu, thế là thành tay buôn cổ phiếu chuyên nghiệp. Bây giờ các bà nội trợ trở thành quân chủ lực của Sở giao dịch cổ phiếu. Sở chứng khoán là nơi hàng ngày mẹ phải có mặt để thu thập tin tình báo về cổ phiếu, “dựng kho”, “xuất kho” trở thành bài học hàng ngày của bà. Công việc này có lời, có lỗ. Khi nào vận đỏ, chỉ sau giấc ngủ đã có hàng ngàn hàng vạn, mẹ vui vẻ, tươi roi rói; khi lỗ vốn, mẹ nhìn cái gì cũng thấy gai mắt, gặp ai là mắng chửi người ấy.
Quả nhiên, Liễu Thanh vừa bước vào cửa là mẹ đã giội một câu:
- Chết ở đâu mới mò về thế?
Liễu Thanh mím môi, không nói gì. Cổ phiếu “Bảo an”, nhà mua vào 25 tệ, bây giờ giá chỉ còn 15 tệ. Ngày nào mẹ cũng như người nuốt thuốc súng nên rất sẵn lửa. Liễu Thanh vào toa lét lâu một chút là bị mắng; ba húp canh hơi to tiếng một tí cũng bị mẹ la.
Liễu Thanh đang xem phim hài Giàu sang lại ập đến của Hồng Kông do Phì Phì đóng vai chính, mẹ bỗng kêu thất thanh:
- Điều khiển đâu, điều khiển đâu!
Mẹ chộp lấy điều khiển chuyển kênh sang đài Thâm Quyến.
“Dự báo thời tiết” đã báo xong, lẽ ra đến “tình hình cổ phiếu”, nhưng mãi đến khi “Báo giá ngoại hối” xong vẫn không có “Tình hình cổ phiếu”. Chương trình tiếp theo lại là phim nhiều tập Khát vọng.
- Dớ dẩn! - Mẹ tức điên lên với ti vi.
Sao hôm nay lại không có mục “Tình hình cổ phiếu” nhỉ? Ô, Liễu Thanh nhớ ra rồi. Hôm nay là thứ Bảy, thị trường cổ phiếu nghỉ kinh doanh, bạn liền nhắc:
- Hôm nay là thứ Bảy ạ!
- Ừ, phải rồi! - Mẹ cũng chợt nhớ ra – Tao bảo nhé, chỉ vì mày mà tao đâm lú lẫn!
Liễu Thanh thầm nghĩ: “Lại tại mình rồi!”
Ti vi đang chiếu lại phim Khát vọng. Người Quảng Đông nghe không hiểu tiếng Bắc Kinh cứ uốn cong lưỡi ở âm cuối cùng song lại rất thích theo dõi câu chuyện cảm động này.
Ba cứ một mực trách mẹ:
- Bà cũng tham lắm kia! Mấy hôm trước lên đến 30 mà bà còn không chịu tung ra. Bây giờ thì hay rồi, còn có 15, trong chốc lát lỗ đứt hai vạn.
Mẹ ngồi thừ người trên xô pha, không còn hơi sức đâu cãi nhau với ba nữa:
- Tôi cứ nghĩ sẽ tăng lên đến 40 kia. Lần sau, lên đến 30 là tôi nhất định tung ra ngay.
- Bà thì lòng tham không đáy!
- Thế tôi kiếm nhiều tiền để làm gì hả? Chẳng phải vì cái nhà này sao? Vì ông, vì Liễu Thanh sao?
Thường là thế, ba mẹ nói nhau một hồi là thế nào cũng chuyển đầu đề sang Liễu Thanh. Mặc dù bạn một tuần mới về nhà một lần, song vẫn không cách gì thoát khỏi cái “nạn” này. Cả nhà chỉ mình Liễu Thanh phải tiêu tiền, chỉ Liễu Thanh là ngồi không ăn bám. Hễ tức giận điều gì là ba mẹ đều trút cho Liễu Thanh, dường như đó là nghĩa vụ của bạn.
- Liễu Thanh này, hãy nhìn mày đi! Chỉ biết tiêu tiền thôi. Nếu Liễu Diệp, Liễu Mi ở nhà thì đã chẳng như vậy.
Suốt ngày mẹ nói đi nói lại “học không giỏi không hề gì, riêng tiếng Anh phải học giỏi, nhà chồng phải là nhà có tiền, có thế lực”. Người trong nhà đều cho Liễu Thanh là loại tốn cơm gạo, đều bảo Liễu Thanh học trung học phổ thông là thừa, học trường trung cấp chuyên nghiệp sau này chức cao lại giàu thực tế. Bị cha mẹ mắng, không bao giờ Liễu Thanh cãi lại. Nếu cãi lại thì bị chửi mắng nhiều hơn nữa. Liễu Thanh cũng có cái “mộc” để chống đỡ những “mũi giáo” điếc tai, đó là nghĩ phắt sang việc khác, nghĩ tới những chuyện vui hoặc mơ mộng về những điều đẹp đẽ. Liễu Thanh có thể nghĩ ra vô vàn chuyện thú vị để quên hết hiện thực đi và để hoàn toàn buông mình vào trong giấc mộng đó.
- Thế nào, mày đã quyết định được chưa?
- Con, con không muốn ra nước ngoài sớm thế đâu, càng không muốn thôi học đâu. Ở tuổi con mà không đi học thì người ta sẽ cảm thấy có gì đó không ổn.
- Tao có bảo mày ở nhà làm cô tiểu thư đâu mà là để học Anh văn. Bây giờ nhiều môn học quá lắm, nào là địa lý, lịch sử, vô ích hết. Mày ở nhà chuyên chú học Anh văn cho tao.
- Bây giờ có thầy dạy còn học chẳng ra gì, một mình con… Thôi, có nói mẹ cũng chẳng hiểu, mẹ đã học đại học bao giờ đâu!
- Chỉ nói bậy! Nếu không có “đại cách mạng văn hóa” thì tao cũng vào Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa chứ kém gì!
Mẹ bắt Liễu Thanh phải nghỉ học, ở nhà học Anh văn, một vài năm sau ra nước ngoài. Liễu Thanh do dự. Thực tình Liễu Thanh không nỡ như thế này mà phải giã từ thời phổ thông trung học.
- Còn không mau mà đi học tiếng Anh à? - Mẹ tách một cái tắt ti vi. Mẹ không xem, cũng không muốn cho người khác xem. Thật đúng là! Phim Khát vọng đang chiếu tới chỗ Lưu Tuệ Phương vất vả khổ sở để nuôi Tiểu Phương. “Không phải con đẻ mà yêu quý đến thế, còn mình thì sao?”. Liễu Thanh nảy ý nghi ngờ mình không phải là con đẻ của mẹ!
Đoàn văn nghệ của trường được thành lập. Lưu Hạ là cây violong bậc nhất của đội nhạc, bạn tham gia với tư cách là một “nguyên lão”. Buổi lễ thành lập Đoàn văn nghệ nhà trường có mời rất nhiều nhân vật nổi tiếng và mời một số nghệ sĩ, múa, hát chỉ huy dàn nhạc số một của quốc gia làm cố vấn cho đoàn. Trong lời chúc mừng, không hẹn mà nên các vị cố vấn này đều nhắc đến một điều: “Có người nói Thâm Quyến là sa mạc về văn hóa, song các bạn không được như các thành phố nội địa. Đoàn văn nghệ của các bạn được thành lập chẳng khác một ốc đảo xanh trong sa mạc…!”
Có nhiều điều Lưu Hạ không hiểu lắm. Bạn thường nghe người ta nói Thâm Quyến là “sa mạc văn hóa” nhưng cơ cấu nhân tài tri thức ở Thâm Quyến chỉ kém so với Bắc Kinh. Thâm Quyến thu hút được một phần ba số tiến sĩ đã bảo vệ xong và hiện còn rất nhiều người đang làm luận án tiến sĩ gõ cửa Thâm Quyến; rồi bao nhiêu là nhân tài phiên dịch rất hiếm có ở trong nước thì nếu Thâm Quyến quảng cáo mời gọi là vơ được cả nắm. Thế mà tại sao vẫn có người bảo Thâm Quyến là sa mạc về văn hóa?
Là một thành viên đội nhạc, Lưu Hạ cũng biết rằng số các trường học, có một đoàn nghệ thuật gồm đủ cả đội nhạc, đội hợp xướng, đội múa như Trường Số Chín chỉ thưa thớt như sao buổi sớm, có thể đếm trên đầu ngón tay. Cũng chỉ có một vài trường trung học nổi tiếng ở Bắc Kinh hoặc Thượng Hải là có mà thôi. Vậy thì tại sao có người nói Thâm Quyến là sa mạc văn hóa?
Lưu Hạ không thích nghe người ta bảo Thâm Quyến là sa mạc văn hóa. Đối với việc chia lớp thành hai khoa: Văn và Lý, Lưu Hạ cũng có chủ định riêng của mình. Bạn hiểu việc chọn môn Văn hay Lý có ảnh hưởng trực tiếp đến chuyên ngành khi xin thi đại học sau này. Lưu Hạ muốn thi vào học viện âm nhạc, nhưng bạn không dám tự quyết định. Từ nhỏ tới lớn, mọi sinh hoạt, học tập của bạn đều do cha mẹ quyết định. Từ lúc bắt đầu đi nhà trẻ, cha mẹ đã sắp xếp tất cả; học violong hay học piano, vào trường tiểu học nào, thi vào trường trung học nào, thi vào trường chuyên nghiệp hay thi đại học thông thường, tất tật đều do cha mẹ sắp xếp. Giờ lại chia lớp thành khoa Văn và Lý đương nhiên bạn phải hỏi họ rồi. Bạn không hiểu liệu cha mẹ còn lo cho bạn đến bao giờ nữa. Làm cha mẹ ở Trung Quốc thật mệt.
Hai người đã ly hôn. Ba đã cưới Nhậm Na, mua một căn hộ mới. Mẹ lâu nay rất hận, cho tới gần đây mới đề bạt làm kế toán trưởng, lúc ấy mới không cảm thấy thua kém cha nữa. Lưu Hạ chẳng có biện pháp thỏa đáng nào để giải quyết là ở với ai. Bạn đành ở nhà mẹ hai tuần, ở nhà cha hai tuần. Lưu Hạ thường tự hỏi bản thân: “Cuối cùng thì nhà mình là ở đâu?”. Cho đến giờ bạn cũng không biết là chọn ai.
Lưu Hạ nói với mẹ về chuyện phân ban. Vừa nói xong mẹ tiếp lời ngay:
- Tài chính mậu dịch đi, sau này vào làm ngân hàng hay công ty mậu dịch nước ngoài đều xài được.
- Nhưng… nhưng con muốn thi vào học viện âm nhạc.
- Thi vào học viện âm nhạc ư? Để làm gì? - Mẹ kêu lên.
- Con muốn trở thành nhà âm nhạc.
- Nhà âm nhạc. - Mẹ cười, cười lăn lộn. - Điểm này đúng là gien di truyền của cha con. Mà có lẽ đó cũng là căn bệnh chung của người làm nghệ thuật. Cái gì cũng có thể gọi ra được thành những từ thật hay. Rõ ràng đi quét đường hẳn hoi mà gọi thành thợ làm đẹp cho thành phố. Nhà âm nhạc? Mẹ xem ra cứ gọi thẳng là tay kéo đàn lại rõ ràng.
Buổi tối, Lưu Hạ đến nhà ba. Căn nhà ba và dì mới mua rất đẹp. Có một phòng cho Lưu Hạ. Ba trông trẻ ra rất nhiều. Lưu Hạ muốn xin ý kiến ba. Bạn nghĩ ba sẽ thông cảm và động viên mình.
- Lưu Hạ à, con tham gia đội nhạc, vào đoàn nghệ thuật của trường, ba rất đồng ý, nhưng con muốn suốt đời theo nghề nghệ thuật thì ba không đồng ý.
- Vì sao ạ? – Lưu Hạ kinh ngạc. Chính ba lại là người theo ngành này.
- Lưu Hạ à, ba vốn cũng hy vọng sau này con sẽ theo con đường nghệ thuật. Nhưng hiện giờ… - Ba nở nụ cười đau khổ - Người làm nghệ thuật ở nước ta rất khó thành công. Làm nghệ thuật khó lắm, khó lắm! Nhất là lại ở Thâm Quyến, ở thời đại kinh tế thương phẩm như thế này. Hiện nay có rất nhiều người làm nghệ thuật đua nhau “xuống biển”. Người thì kinh doanh, người thì buôn cổ phiếu. Tất nhiên thứ nghệ thuật mà ba nói là nghệ thuật thuần khiết, thứ nghệ thuật nghiêm túc cao nhã chứ không phải thứ được gọi là các ngôi sao âm nhạc nổi tiếng thường xuyên gào thét hay ngoáy mông trên sân khấu đâu. Bát cơm nghệ thuật khó ăn lắm, con ạ. Phải chịu đựng gian khổ, cô đơn, thầm lặng và nghèo khó. Nếu như đến miếng ăn còn phải lo thì liệu có tâm tư nào làm nghệ thuật nữa không?
Lưu Hạ cúi đầu không nói gì.
- Ba đã từng trải. Quá nửa cuộc đời ba làm nghệ thuật, bây giờ chỉ có năm chữ thôi: “Làm người phải thực tế”. Giữa lý tưởng và hiện thực còn có khoảng cách. Đương nhiên vậy là đau khổ rồi!
Đêm ngủ Lưu Hạ mơ thấy cô bé đi đôi giày nhảy của phù thủy trong chuyện cổ tích. Cô nhảy múa xoay tròn rất nhiệt tình, nhưng không thể dừng lại được.
Sáng hôm sau, câu đầu tiên ba nói là:
- Người ta thường nói có trồng trọt thì có thu hoạch. Nhưng con đường nghệ thuật thì không hẳn thế. Ba có thể khẳng định rằng, có thu hoạch thì tất phải có gieo trồng, nhưng không có nghĩa là có gieo trồng thì ắt có thu hoạch!
Nhìn đôi mắt mệt mỏi của ba, Lưu Hạ biết đêm qua ba mất ngủ. Bạn hiểu rằng những câu nói ấy chính là kinh nghiệm của cả một đời người. Đó là trao đổi kinh nghiệm mà cũng là “lời tâm huyết”. Cha không thể nói dối con.
Ba còn tài hoa hơn mình nhiều mà cũng còn thế nữa là mình. Nhưng cô bé nhảy múa với đôi giày phù phép trong mơ thì làm sao đây?
Lưu Hạ không dừng lại được, mà cũng không có cách nào dừng. Nếu nói bạn chọn nghệ thuật thì chẳng bằng nói nghệ thuật chọn bạn. Không có tiếng vỗ tay và hoa tươi nhưng bạn vui lòng đi theo con đường ấy.
“Ban kịch cần một số học sinh trung học từ 15 đến 17 tuổi, ai muốn tham gia xin mời ngày 1-6 đến phòng B303 tầng ba nhà lớn của đài truyền hình để gặp mặt”. Khi “Truyền thuyết” đồn đại từ một tháng nay cuối cùng đã được chứng thực trên tờ yết thị, có rất nhiều học sinh mê mẩn với lời đề nghị này. Ban kịch vở Xin chào tuổi xuân đang quay bộ phim phản ánh về lứa học sinh trung học đương đại nên cần tuyển lựa diễn viên trong học sinh trung học.
Không biết tự khi nào “minh tinh” đã trở thành giấc mộng của không ít nam nữ thiếu niên. Cùng với những cơn sốt sùng bái minh tinh của đám người theo đuổi minh tinh, đồng thời nhiều thanh thiếu niên cũng mong muốn mình trở thành một “ngôi sao”. Tin này được công bố, đã gây nên một cảnh tượng thật sôi động vô cùng.
Thầy dạy văn nghệ thông báo cho Lưu Hạ điều này và mong bạn đi thử.
“Chỉ có ai thích danh hão mới đi làm cái việc ấy”. Thực ra có không ít người muốn đi, nhưng lại không có tự tin và dũng khí nên làm ra cái vẻ coi thường, nói như trên.
Liễu Thanh cũng thế. Bạn rất muốn đi và thường tưởng tượng một ngày nào đó khi đi trên đường sẽ có một đạo diễn phát hiện ra và chọn mình. Ông ta sẽ tiến đến và rút danh thiếp ra nói: “Tôi là… ở xưởng phim…” vậy mà đã bao năm qua rồi, ngày nào bạn cũng đi trên đường nhưng chẳng có đạo diễn nào xuất hiện. Lần tuyển diễn viên này là một cơ hội, nhưng bạn nghĩ mình vừa béo vừa xấu có đi cũng không trúng tuyển; có được tuyển thì cũng phải đóng những vai “quả cười” giống như cô gái béo ị trong phim Tuổi thanh xuân muôn năm, thì chẳng thà không diễn còn hơn. Mà bạn thì muốn được đóng vai chính. Bạn cho rằng mình thuộc “trường phái diễn kỹ thuật” phải gặp được Bá Nhạc (Một người có biệt tài xem tướng ngựa đời xưa) mới xong. Chứ cái kiểu mời gọi công khai này thì có đi cũng chẳng ăn thua gì.
Ngược lại, Lưu Hạ kiên quyết hơn nhiều. Trước kia bạn không hề có ý nghĩ làm diễn viên – làm “ngôi sao”. Nhưng khi thầy giáo văn nghệ nhắc nhở thì bạn lại xiêu lòng. Có thể đây lại chính là con đường nghệ thuật của mình. Lưu Hạ quyết định giành lấy. Bạn đi tìm mẹ. Mẹ bảo đừng làm những việc lung tung. Từ sau khi ly hôn với ba, mẹ coi diễn viên, chỉ huy dàn nhạc, đạo diễn… đều là những thứ việc bát nháo. Lưu Hạ đến tìm ba, ba nghĩ một lát rồi nói:
- Được đấy, thanh niên cũng nên thử mình một cái cho cuộc sống thêm phong phú. Có thể cánh cửa vận may lại mở ra với con.
Lưu Hạ quyết định đi nộp đơn. Bạn cũng đã nghĩ đến thất bại. Nhưng nếu thử mà không dám đi thì có phải là còn tồi tệ hơn là thất bại không.
Lưu Hạ rất tự tin. Bạn mặc cái váy màu trắng mẹ tặng hôm sinh nhật và thấy mình rất đẹp. Bạn ngắm nghía mình trong tấm gương tủ áo, chăm chú ngắm từ đầu chân, nghiêng phải, soi trái, ngắm trước, nhìn sau. Lúc bạn mỉm cười, lúc buồn bã, khi trầm tư, tự nghiên cứu các tư thế và biểu cảm. Bạn cứ loay hoay mãi như thế cho đến khi mệt lử mới thôi.
MỘNG LÀM DIỄN VIÊN CỦA NỮ SINH TRUNG HỌC
Lưu Hạ đi qua Hoa Liên đại sảnh. Trên nóc tòa kiến trúc ba mươi tầng đó có một chiếc đồng hồ lớn. Cả nửa thành phố Thâm Quyến có thể nghe tiếng chuông báo giờ trầm trầm vang vọng.
Lưu Hạ xem đồng hồ, chỉnh lại giờ. Cuộc gặp mặt hôm nay sẽ bắt đầu vào lúc 2 giờ 30 phút.
Các tòa cao ốc của Thâm Quyến nhiều không thể đếm hết, nhưng tuyệt nhiên không hề giống nhau. Ngay từ xa Lưu Hạ đã nhìn thấy cấu trúc đặc sắc của tòa nhà đài truyền hình. Bước chân vào cửa, Lưu Hạ hít thật sâu mấy hơi, dùng khăn tay giấy phe phẩy quạt rồi bước vào cửa chính.
Gian phòng lớn ở giữa tầng một thật vuông vức. Trên tường có treo chiếc gương lớn chạm sàn chấm mái. Lưu Hạ đến gần, thử ngắm mình với ánh mắt của người khác, cảm thấy hoàn toàn có thể “Pass” được. Tòa lầu lớn này có một chiếc thang hình xoắn ốc nối từ tầng một lên tận đỉnh. Lặng lẽ ngắm nhìn chiếc thang ấy, Lưu Hạ nghĩ bụng: “Liệu nó có thể đưa mình đến cung điện nghệ thuật không?”
Bạn lên tầng ba. Căn phòng lớn ở tầng ba đã đầy ắp người. Học sinh bây giờ đều thích nắm đúng thời cơ, dành lấy cơ hội. Họ đã đến từ sớm đợi ở cửa chờ đón vận may. Bọn con gái đến dự tuyển đông hơn con trai. Cô nào cô nấy trang điểm trông thật đẹp. Nhìn sự chải chuốt kỹ lưỡng, quần áo đẹp đẽ, giày dép kiểu cách của họ thì như là họ đi dự biểu diễn thời trang.
Nhận bản kê khai, Lưu Hạ lặng lẽ ngồi xuống. Chẳng ai chú ý nhiều đến bạn. Mọi người ở đây ai cũng đẹp, ai cũng xuất chúng. Phần lớn họ không quen biết nhau nhưng đều có khả năng xã giao rất tốt. Họ cười cười nói nói với nhau. Lưu Hạ hơi lo lo. Bạn lẩm bẩm số của mình: một linh bảy, một linh bảy…
Lưu Hạ tự so sánh mình với mấy bạn gái cùng ngồi trên ghế dài. Xem kìa, cô bạn ngồi ở giữa ghế đang soi gương tự làm điệu với mình. Còn cô bạn bên cạnh đang học thuộc lòng những câu: “Thưa đạo diễn, em sẽ đem lại cho điện ảnh thêm sắc màu rực rỡ. Chỉ vài năm sau thôi, điện ảnh Trung Quốc sẽ có thêm một ngôi sao sáng…”
Mọi người ai ai cũng hết sức tự tin, cứ như không phải họ đến để thi mà chờ đợi họ là một buổi nói chuyện nhẹ nhàng. Lưu Hạ cảm thấy mình đang ở thế kém hơn họ lại càng căng thẳng.
- Số 91 - Cửa mở, có tiếng gọi vọng ra, đồng thời một cậu con trai mang găng tay thở dài bước ra. Chẳng cần hỏi xem thi cử ra sao, cứ nhìn bước chân nặng nề rất không tương xứng với vẻ mặt phớt đời là biết ngay kết quả.
Bạn gái có số “91” bước vào.
Lưu Hạ dựa tấm thân mềm nhũn vào tường: “Không được căng thẳng, phải tự tin, phải tự tin”. – Lưu Hạ ra sức động viên mình. Khi ấy bạn nghe tiếng đạo diễn hỏi:
- Vì sao em muốn làm diễn viên?
“Bởi vì trong cái thế giới đầy tình cảm và linh cảm này, diễn viên có thể thả mình hết mức để hiểu biết cuộc đời của đủ hạng người. Có như thế diễn viên mới tự làm phong phú thêm cuộc sống của bản thân”. Lưu Hạ đã chuẩn bị sẵn đáp án, song cũng không hiểu câu nói ấy từ đâu mà ra. Bạn thấy câu này rất tuyệt nên chép vào vở, hôm nay đem nó ra để dùng.
- Số 107. – Cánh cửa lại kẹt một tiếng.
Lưu Hạ thót cả người, lúc ấy nhận ra trước mắt chẳng có đạo diễn nào cả và cũng chẳng có ai hỏi: “Vì sao em muốn làm diễn viên?” Hóa ra vừa rồi là giấc mơ giữa ban ngày. Lưu Hạ chợt nhận ra cô bạn soi gương và cô bạn học thuộc lòng ngồi trên ghế dài không còn đó nữa mà thay vào toàn là người mới. Lưu Hạ không nghĩ mau đến lượt như thế. Chẳng chuẩn bị được gì cả, thôi đành vào vậy.
- Thưa đạo diễn, cháu mười sáu tuổi thật mà, chú tin cháu đi, quả thực là cháu mười sáu tuổi. Chỉ có điều trông cháu… - Một bạn trai đang nài nỉ.
- Thôi được rồi, không cần nói nữa.
- Thưa đạo diễn, cho cháu thử thêm lần nữa đi.
- Người sau đi, mau! - Đạo diễn không kiên nhẫn được nữa, xua xua tay.
Lưu Hạ rón rén bước vào. Bạn trai kia trông ít nhất cũng phải mười chín đôi mươi rồi, chả giống học sinh một chút nào mà giống một tay chơi ngoài xã hội. Anh ta mà cũng đến, Lưu Hạ cười thầm.
Nơi kiểm tra này mới được sắp xếp. Trước mặt bạn là ba vị giám khảo trông rất nghiêm túc. Trước mặt mỗi người có đặt một tấm biển nhỏ hình ba cạnh ghi họ tên chức vụ của từng người. Ngồi giữa là đạo diễn Thi Quân Kiện, bên phải là trợ lý đạo diễn, bên trái là phó đạo diễn. Ngồi hàng sau là bốn thầy giáo giám khảo, trông họ hiền hòa hơn nhiều.
Lưu Hạ cúi nửa người.
- Xin chào các thầy, em là số 107 ạ.
- Chào em, ngồi xuống đi.
Lưu Hạ ngồi xuống, mười bốn con mắt chăm chú nhìn bạn khiến bạn mất tự nhiên, đỏ mặt lên, ngồi ngay ngắn hai chân để ngang nhau, hay tay đặt lên đùi.
- Em tên gì?
- Lưu Hạ ạ.
- Ồ cái tên đặc biệt nhỉ, năm nay bao nhiêu tuổi, học lớp mấy?
- Em mười sáu tuổi, học lớp mười trường trung học Số Chín ạ. – Lưu Hạ vẫn đỏ mặt ngồi ngay ngắn. Mấy thầy giám khảo nhìn nhau.
- Em có biết diễn kịch không?
- Dạ cũng gọi là biết ạ. Đôi khi em ở nhà tự biên tự diễn, cảm thấy cũng được ạ - Lưu Hạ trả lời vẻ thật thà vẻ hơi ngốc nghếch.
Mấy người tỏ ra thích Lưu Hạ. Họ nhìn nhau, trông mặt dịu hơn trước nhiều:
- Em điền vào phiếu này đi.
Lưu Hạ tiến đến nhận lấy phiếu, nghĩ thầm sao lại đơn giản so với sự tưởng tượng của mình về cuộc thi đến thế! Không phải diễn tiểu phẩm, cũng không bị hỏi: “Vì sao em muốn làm diễn viên”.
Với câu hỏi: “Vì sao em muốn làm diễn viên” Lưu Hạ chuẩn bị rất kỹ lưỡng rồi, rất đắc ý rồi, thế mà đạo diễn chẳng hỏi, tiếc quá! Cầm tờ phiếu rồi nhưng Lưu Hạ cứ đứng đấy.
Bạn không bị căng thẳng như lúc nãy nữa, nên hỏi:
- Thưa, tại sao các thầy không hỏi em câu: “Vì sao muốn làm diễn viên?” ạ?
Các thầy giám khảo cười:
- Vì sao lại phải hỏi chứ?
- Bởi vì em đã chuẩn bị tốt đáp án rồi. Các thầy hỏi em vấn đề ấy đi?
- Ồ, thế đáp án của em là thế nào?
- Trong cái thế giới đầy tình cảm và linh cảm này, diễn viên có thể thả mình hết sức để hiểu biết về cuộc đời của đủ loại người. Có như thế diễn viên mới làm phong phú thêm cuộc sống của bản thân. – Lưu Hạ ngẩng cao đầu, vô cùng đắc ý đáp.
Câu nói văn vẻ ấy của Lưu Hạ khiến cho các thầy đều cười:
- Ha ha, thật là có ý nghĩa. Ha ha, cô bé này hay thật!
- Thưa đạo diễn, thưa đạo diễn! - Cửa bật mở, người gác cửa bất lực nhún vai. Lúc ấy một người đàn bà chạy xộc tới trước mặt đạo diễn:
- Tôi đến xin dự tuyển ạ - Người đàn bà chỉ vào đứa bé bên mình – Đây là con trai tôi.
- Đồng chí, tôi không hiểu! - Đạo diễn bị bất ngờ, không hiểu đầu cua tai nheo ra sao.
- Thưa đạo diễn, chuyện là thế này. Tôi ấy ạ, tôi muốn diễn vai phụ huynh học sinh trung học, còn con tôi thì diễn vai em trai của nhân vật học sinh trung học ạ.
Tất cả những người có mặt đều buồn cười.
Nhưng người đàn bà vẫn nghiêm trang nói:
- Tuy bây giờ phần lớn học sinh trung học là con một, song cũng có cá biệt.
Đạo diễn càng cười to:
- Ha ha! Ha ha!
Lưu Hạ bị bỏ quên, biết làm gì bây giờ?
- Thưa đạo diễn, thế còn em ạ? – Lưu Hạ hỏi.
- A, Lưu Hạ hả. Cứ về nhà chờ thông báo nhá!
Lưu Hạ bước ra ngoài. Bên ngoài vẫn có một hàng dài người ngồi chờ, thấy Lưu Hạ bước ra, họ vây cả lại hỏi thăm:
- Đạo diễn hỏi bạn cái gì?
- Bạn có trúng tuyển không?
Lưu Hạ cứ một mực lắc đầu. Bạn không còn tâm trí nào trả lời họ.
CHƯA BẤM MÁY QUAY ĐÃ VÀO VAI
Đường phố vào giờ tan học buổi chiều, hàng đoàn học sinh mặc đồng phục nhập vào đội ngũ đông đảo của những người tan sở, tan ca. Vì có số học sinh, nhờ có lớp người niên thiếu mà đường phố cũng trẻ hẳn ra. Một đám học sinh nói cười sôi nổi đi vượt qua bên cạnh bạn, một đôi bạn nhỏ cả nam và nữ lúc gần lúc xa chạm qua vai bạn, cảnh tượng đường phố tràn ngập không khí thanh xuân.
Phim Xin chào tuổi xuân mà đạo diễn là Thi Quân Kiện đang có điều khó xử. Sự bạo dạn và tài năng của các em học sinh đến dự tuyển không thể đánh giá thấp, nhưng một vài cách thức của các em thì đạo diễn và nhóm biên kịch không thể nào tiếp thu được. Không ít các em viết thư đến nói rõ: “Nếu đạo diễn không chọn cháu thì chú sẽ phải hối tiếc suốt đời, hối tiếc vì làm nền điện ảnh Trung Quốc thiếu đi một ngôi sao điện ảnh rực rỡ”. Có em còn gọi điện thoại đến: “ Thưa đạo diễn, nếu cháu không thấy giấy thông báo trúng tuyển thì chú hãy đến biển Nam Hải mà tìm cháu”. Đối với những bức thư và cú điện thoại như thế này, đạo diễn rất lo ngại. Một mặt ông tích cực viết thư, khuyên các em hãy chuyên tâm vào học tập, một mặt ông liên hệ với cha mẹ và nhà trường của các em.
Trong số học sinh trung học đến dự tuyển, đạo diễn đã chọn được một phần diễn viên, chỉ có mỗi vai nữ chính là Thông Linh thì chưa ai thích hợp. Người đến dự tuyển có tới hàng ngàn, nhưng hết tốp này đến tốp khác đều bị loại. Do vậy việc tiến hành quay không thể không đẩy lui lại. Đạo diễn phải chạy khắp nơi, đến tận các ban văn nghệ của trường để nhờ thầy giáo giới thiệu.
Một tuần lễ trôi qua. Lưu Hạ vẫn chưa nhận được giấy thông báo. Ngày nào bạn cũng tràn trề hy vọng đi mở hộp thư, nhưng lần nào cũng thất vọng quay vào.
- Không có thư à? – Dì Nhậm Na hỏi.
- Không có ạ.
- Thôi đừng lo, hãy chờ thêm đã. Nhỡ may ngày mai có thư thì sao! – Dì gọt táo cực giỏi, cái vỏ dài mãi không đứt – như thế là việc tốt lành lắm trắc trở đấy.
- Thế thì chắc họ gửi rồi. Người được chọn chắc cũng sớm quyết định rồi! – Lưu Hạ uể oải dựa vào lưng ghế xôpha. – Hôm ấy cháu thi không tốt, đạo diễn Thi cứ cười mãi, chắc họ coi cháu là con ngốc.
- Đạo diễn Thi ư? Thi gì? – Dì đưa cho Lưu Hạ miếng táo.
- Thi Quân Kiện ạ - Lưu Hạ cắn mạnh miếng táo.
- Đúng là ông ấy rồi. Thế thì may quá. Con có biết không ông ấy vốn là viện phó học viện múa của dì, sau này chuyển ngành. Dì và ông ấy có quan hệ với nhau rất tốt. Lúc đầu phân công tác dì cũng phải nhờ vả ông ấy nhiều. Nếu mà như thế thì phải đi tìm ông ấy mới được.
- Thật ư? – Lưu Hạ tươi tỉnh hẳn lên - Chắc ông ấy sẽ giúp chứ?
- Chắc chứ, dì với ông ấy rất thân thiết, chắc chắn ông ấy phải giúp chứ.
- Thế thì… làm khó cho dì quá.
- Vì Lưu Hạ của nhà ta thì dì phải “liều mình theo phò quân tử” thôi!
Từ trước tới giờ Nhậm Na không để cho Lưu Hạ gọi mình là mẹ. Lưu Hạ không gọi ra lời được mà dì cũng không thuận. Họ đều là những người thời hiện đại. Lưu Hạ có thể coi Nhậm Na là một bà dì tốt, chung sống hòa thuận là đã rất tốt rồi, vậy còn muốn gì nữa đây? Gọi lên tiếng “mẹ” da diết như trong phim thì có vẻ như không thể được.
- Hãy để cháu nghĩ tí đã – Lưu Hạ lại cảm thấy làm như thế không ổn nên sau đó nói – Thôi dì ạ. Cháu không trúng tuyển thì đi làm gì? Hơn nữa nếu cho cháu đi đóng phim thì các chú ấy vẫn ngầm coi thường cháu.
- Khá đấy! Thế mới đúng là con gái của Lưu Tông Diệu này! - Chẳng biết ba đã đứng ngay trước mặt từ bao giờ. - Nghệ thuật không được đầu cơ trục lợi.
Do chuyện đi thi tuyển diễn viên nên Lưu Hạ có phần nào xao lãng việc học tập. Sắp tới kỳ thi cuối học kỳ rồi. Lưu Hạ cảm thấy phải dốc sức vào học cho nên cũng nhạt dần chuyện kia đi. Một hôm thầy giáo văn nghệ bảo Lưu Hạ tổ kịch muốn đến quay ngoại cảnh ở trường trung học Số Chín:
- Lưu Hạ phải chăng em… - Thầy lấp lửng.
Gợi ý tuyệt vời. Lưu Hạ quyết tâm tranh thủ cơ hội. Bây giờ người ta chú ý nhiều đến việc làm sao nắm lấy được thời cơ. Nhiều minh tinh đã từng nói rằng con đường xuất đầu lộ diện của mình hoặc là được người đi tìm minh tinh phát hiện khi đi trên đường, hoặc là theo bạn bè đi dự tuyển thì mình lại trúng. “Vô tâm cắm liễu liễu xanh um”. Đó là câu chuyện cũ, Lưu Hạ không tin. Bạn cho rằng phàm đã làm việc gì thì cũng phải tranh thủ thời cơ.
Hôm tổ kịch đến trường trung học Số Chín, Lưu Hạ đã sớm “Cung nghênh” ngay trước đầu cầu thang.
Ngay từ xa, họ đã nhìn thấy một thiếu nữ áo trắng, mái tóc đen lánh vắt gọn trước ngực. . Ánh chiều tà rực rỡ làm nổi bật lên dáng người đẹp và khuôn mặt khả ái của cô. Cô có vẻ hơi ngượng ngập xấu hổ. Cũng chính cái vẻ ngượng ngập xấu hổ ấy làm cho cô càng trở nên xinh đẹp dễ thương, xúc động lòng người. Đạo diễn và mọi người trong đoàn kịch chợt thấy lóe sáng trong đầu. Họ thầm reo: “Thật là “đi mòn dép sắt không đâu thấy, bất chợt tìm ra chẳng tốn công”.
Người diễn viên không chỉ có khuôn mặt đẹp mà cần phải có kỹ năng diễn xuất và tài hoa. Đạo diễn quyết định để cho Lưu Hạ quay thử, mặc dù hôm nay ông có mang theo một cô bé dáng vẻ rất tây đến thử trước ống kính. Nghe nói cô ta mới thực sự lọt vào theo cửa sau.
Đạo diễn muốn thử diễn xuất của cả hai để xem tố chất bên trong của hai cô, xem ai là người tiếp cận và thể hiện trúng nhân vật nữ chính trong phim là Thiên Linh.
Đạo diễn kể lại nội dung của kịch bản. Sau khi cha mẹ Thiên Linh ly hôn, người cha lấy vợ kế. Người mẹ kế này rất ghét cô con chồng. Một hôm cha, mẹ kế và em trai ra ngoài để lại một đống quần áo cho Thiên Linh giặt. Tháng chạp đông hàn, Thiên Linh vất vả giặt đống quần áo…
Lưu Hạ diễn trước, ông chưa hô bắt đầu, Lưu Hạ đã nhập vai. Cô diễn xuất rất tinh tế, đặc biệt là phần sau. Những giọt nước mắt chạy vòng quanh mắt Lưu Hạ. Lối khóc lặng lẽ ấy vô cùng cảm động bởi nó có thể hiện chính xác hoàn cảnh bị rẻ rúng của một cô gái bị mất mẹ trong cái gia đình ấy.
Đạo diễn hỏi:
- Làm sao em hiểu được tâm lý nhân vật?
- Bởi hoàn cảnh tương tự, nhưng kết cục thì khác. Cháu may mắn hơn Thiên Linh nhiều - Quả thực Lưu Hạ may mắn hơn Thiên Linh. Lưu Hạ đã đưa những tình cảm trong cuộc sống đói với cha mẹ vào diễn xuất.
Có lẽ Lưu Hạ diễn xuất quá tuyệt vời khiến cho cô bạn kia bị một áp lực thật nặng nề. Cô không thể nào vào vai được. Càng cuống thì càng tồi tệ hơn. Cô không làm sao khóc được, cuối cùng cuống quá nên phát khóc.
Cuối cùng Lưu Hạ được chọn, cô được nhận vai nữ chính trong phim Xin chào tuổi xuân.
CÁNH BUỒM ĐỎ MAY MẮN
Mang tình yêu nghệ thuật và giấc mơ trở thành minh tinh, Lưu Hạ lên đường đi Bắc Kinh, Thượng Hải để quay ngoại cảnh. Tất cả mọi người đều mừng cho bạn. Lúc đầu tuy mẹ không đồng ý cho Lưu Hạ đi thi diễn viên nhưng thấy bạn thi trượt mẹ cũng không vui. Giờ Lưu Hạ trúng tuyển rồi, mẹ lại cười vì dù sao đó cũng là một thành công.
Chiều nay, Lưu Hạ cùng đoàn làm phim lên tàu đi Thượng Hải. Các bạn cùng lớp đến tiễn.
Lưu Hạ uốn tóc cao, thắt thêm dải lụa màu da cam, mặc chiếc váy ngắn trên đầu gối màu da cam, chân mang đôi dép da đế bằng màu da cam, tất trắng ngắn trông thật thanh thoát dễ thương.
- Lưu Hạ ơi, đến Bắc Kinh nhớ viết thư cho bọn tớ nhé! – Hân Nhiên nói - Đại lục bây giờ không có hình tượng tuổi trẻ, đáng mến mộ của mình, cậu đến để làm hình tượng đó nhé. À không, cậu còn phải làm cả hình tượng đáng mến mộ lại thêm có thực lực đấy!
- Trở thành đại minh tinh rồi bọn mình không dám nhận bạn nữa đâu! – Dư Phát nói.
- Không sao. Tớ sẽ “hạ mình trước kẻ sĩ” mà. – Lưu Hạ đùa theo.
Lúc ấy Lâm Hiểu Húc hơi sụt sịt. Mặc dù bình thường Lâm Hiểu Húc và Lưu Hạ rất hay tranh luận với nhau, nhưng tới khi tạm chia tay thì bạn lại không nén được tình cảm.
Lưu Hạ đến gần khoác tay bạn, đúng là một đôi bạn thân.
- Hiểu Húc à, tớ đi đây. Chẳng còn ai để tranh cãi với cậu nữa.
- Tớ sẽ viết thư cãi nhau với cậu – Hiểu Húc vừa nói vừa khóc.
- Lưu Hạ à, hãy giữ gìn sức khỏe nhé!
- Good luck!
Lưu Hạ cảm ơn các bạn đã chúc cho mình được may mắn. Khi ấy Liễu Thanh ghé tai Lưu Hạ nói nhỏ:
- Đến đó, nếu thiếu vai thì nhớ bảo tớ nhé!
Lưu Hạ nắm chặt tay Liễu Thanh. Nghe nói Liễu Thanh sắp thôi học, bạn thấy rất tiếc:
- Liễu Thanh à, tớ không thích cậu bỏ học đâu. Cậu hiểu ý tớ chứ?
Liễu Thanh nhìn Lưu Hạ, đôi mắt chợt đỏ lên.
Tiêu Dao nói:
- Lưu Hạ ơi, đến Bắc Kinh rồi cậu nhớ học cung cách ở đó nhé. Thay đổi cái vị Tứ Xuyên của cậu đi.
Lưu Hạ cười:
- Tiêu Dao ơi, sang năm học sau tớ sẽ bỏ cho cậu một phiếu đấy!
Có ai đó nói:
- Sao Vương Tiếu Thiên không đến nhỉ?
- Nhỏ nhen! – Ai đó bĩu môi vẻ bất mãn.
Lưu Hạ thấy tiêng tiếc. Ánh mắt bạn không một giây nào không chăm chắm vào cửa phòng đợi của nhà tàu. Bạn mong điều kỳ lạ xảy ra, hy vọng Vương Tiếu Thiên sẽ chạy đến với mình cùng nụ cười vốn có. Bạn vừa giận, vừa hận, vừa nhớ.
Do sóng gió của bức tranh vẽ, Lưu Hạ và Vương Tiếu Thiên đã cãi nhau, Lưu Hạ đã từng nghĩ sẽ không thèm để ý đến Vương Tiếu Thiên nữa.
Sau này Vương Tiếu Thiên đã chủ động giải thích, xin lỗi, giải quyết “hòa bình” về chuyện bức biếm họa sóng gió ấy. Điều này khiến Lưu Hạ rất cảm động. Biết sai mà sửa, nói thì dễ nhưng người làm được thì không nhiều. Vương Tiếu Thiên chưa đến nỗi tồi, rất đàng hoàng. Có lẽ đấy cũng là nét phát sáng nhất trong tính cách của Vương Tiếu Thiên. Lưu Hạ thủy chung vẫn coi Vương Tiếu Thiên là người bạn thân nhất của mình. Nhưng chẳng ai chịu bắt lời trước, chẳng ai chịu giảng hòa trước.
Giờ đây, Lưu Hạ biết người bạn muốn gặp nhất là Vương Tiếu Thiên. Loa đã gọi:
- Ai lên tàu đi Thượng Hải…
Mọi người đều lưu luyến. Lưu Hạ lại nóng lòng ngóng về khuôn cửa lớn, nhưng vẫn thất vọng. Lưu Hạ quay đi.
- Xem kìa, ai đến đấy? – Có người hô to.
Mọi người đều nhìn theo hướng tay chỉ. Chính là Vương Tiếu Thiên. Ai nấy ùa ra đón:
- Cậu để mọi người chờ mãi rồi mới chịu đến!
- Ồ, ga lăng quá. Cứ như trong phim ấy. Phim cũng như thế đây. Nhân vật nam chính chỉ xuất hiện vào lúc quan trọng nhất!
Câu nói của Dư Phát khiến mọi người đều cười. Lưu Hạ và Vương Tiếu Thiên cũng ngượng nghịu cười theo.
- Lưu Hạ, cánh buồm đỏ này tặng bạn. – Vương Tiếu Thiên cầm chiếc thuyền gỗ làm rất tinh xảo trên tay.
- Đẹp quá, cám ơn bạn.
- Đến Thượng Hải viết thư về nhé.
- Bức đầu tiên mình viết cho bạn.
Hân Nhiên trêu:
- Lưu Hạ trọng tình nhẹ bạn rồi nhé!
Lưu Hạ và Vương Tiếu Thiên cùng nhìn nhau cười.
Lưu Hạ hài lòng vẫy chào mọi người rồi lên tàu.
Đứng trên đầu tàu, Lưu Hạ nhìn về biển Nam, trong lòng thấy xúc động vô cùng. Dưới ánh mặt trời bao trùm, từng cánh buồm màu trắng được nhuộm thành sắc đỏ chẳng khác nào cánh buồm đỏ mà Tiếu Thiên tặng. Trần Hiểu Húc, người được chọn từ người được tuyển đóng vai Lâm Đại Ngọc trong phim Hồng Lâu Mộng, cũng là người được chọn từ rất nhiều người dự tuyển đã nói: “Có một cánh buồm đỏ vẫn lặng lẽ chèo về phía tôi”.
Ồ, cánh buồm đỏ. Cánh buồm may mắn.
Hình như Lưu Hạ cũng đang chờ cánh buồm đỏ ấy. Một cánh buồm đỏ sẽ mang đến thành công và hạnh phúc.
KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ THÀNH CÔNG CUỐI CÙNG
Cha mẹ cùng đồng thời nhận được thư của Lưu Hạ. Nội dung hoàn toàn giống nhau:
Thưa Ba, Mẹ, Dì!
Nhoáng một cái mà đã hai tuần trôi qua. Ba, Mẹ và Dì có khỏe không ạ? Hiện giờ chúng con đang rất bận đóng phim. Tuy vất vả nhưng rất vui. Con đã làm quen được với nhiều bạn. Có rất nhiều chuyện để nói. Các bạn học sinh ở Thượng Hải rất nhiệt tình. Mọi người thường xuyên tụ tập nhau lại để ca hát. Các bạn gái ấy không biết nói tiếng Quảng Đông nhưng hát bằng tiếng Quảng Đông lại rất chuẩn, nghe cực hay. Cả nhà có thấy ngạc nhiên không?
Ông đạo diễn rất tốt với chúng con, coi tụi con như con gái. Để quay bộ phim về tuổi thanh xuân này, ông đã phỏng vẫn rất nhiều các trường học và các bạn học sinh trung học nên đương nhiên ông thành bạn của chúng con. Ông thường cho chúng con biết chuyện những lần đi phỏng vấn. Có rất nhiều chuyện thật kỳ lạ đến nỗi một học sinh trung học như con cũng không thể tin được.
Đóng phim cũng là một việc khổ sai, không giống như tưởng tượng trước kia của con là vinh quang hết mực, được ăn đủ sơn hào hải vị. Đôi khi để đóng được một cảnh, cơm không kịp ăn mà chỉ được gặm màn thầu. Ở Thâm Quyến mấy năm, con đã không còn quen ăn màn thầu nữa, nhưng cũng chẳng còn cách nào đành phải xơi vậy. Có một lần đóng cảnh Thiên Linh cùng bạn bè đi trên tuyết nói chuyện, nhưng lại đang là mùa hạ, mặc áo cộc mà còn nóng vậy mà chúng con phải mặc áo bông, đeo găng tay và diễn dưới màn tuyết nhân tạo. Diễn xong chúng con phải chạy hết tốc lực về nơi ở, trấn ngay cái buồng tắm để xả nhiệt. Tốc độ chạy khi ấy còn nhanh hơn cả khi thi chạy cự ly ngắn ở trường.
Những khi rỗi, con và các bạn diễn viên khác cùng ôn tập bài vở. Mọi người đôn đốc nhau, người lớp trên giúp người lớp dưới, người khá giúp người kém. Không khí học tập rất nghiêm chỉnh, đạo diễn Thi Quân Kiện rất vui. Ai ai cũng nghĩ rằng cố gắng sao cho thầy giáo và cha mẹ không lo khi mình đi ra ngoài. Ba, Mẹ à, chờ con đóng phim xong về Thâm Quyến, nhất định sang năm học sau con lại sẽ thi đỗ vào trường trung học Số Chín, lại cùng học với các bạn lớp con. Chính vì thế nên con phải tranh thủ học. Những ngày này con nhận được rất nhiều thư của các bạn. Con cảm động lắm. Họ đều rất tốt. Con càng thấy tình bạn bè là rất đáng quý.
Trong khi đóng phim có nhiều bạn nói với con rằng hãy diễn cho tốt, “nổ cho ròn”, sau này sẽ làm diễn viên chuyên nghiệp. Tuổi ít, tập tốt, dễ thành danh lắm. Đóng thêm vài bộ phim nữa sau này sẽ được bảo trợ vào học trường điện ảnh. Con lại không nghĩ thế. Ba mẹ chắc sẽ rất ngạc nhiên bởi lúc đầu ba mẹ không cho con theo ngành này mà con lại quá ham thích. Nhưng sao giờ có cơ hội rồi, con lại có vẻ thoái chí như vậy? Bởi vì con biết rằng các diễn viên nước ngoài trình độ cao hơn của Trung Quốc. Trong họ có cả sinh viên, nghiên cứu sinh. Như diễn viên người Mỹ ba lần liền đoạt giải vàng Ôxca chính là một nghiên cứu sinh. Trình độ của diễn viên Trung Quốc tương đối thấp, mà chủ yếu chỉ là có hình thức đẹp còn về học hành thì rất kém. Con muốn đứng vững trên con đường phát triển nào đó. Mọi công việc con đều muốn thử sức. Cũng có thể là sau khi đã qua giai đoạn thử thách rồi, con lại đi đóng phim. Kỹ thuật diễn xuất cũng cần được nâng cao hơn nữa. Con cho rằng sự từng trải và kiến thức của con người rất quan trọng. Ba mẹ à, ba mẹ có đồng ý với cách nhìn của con không?
Trong số hàng ngàn hàng vạn học sinh thi trung học, con đã đỗ vào trường trung học Số Chín. Trong số hàng ngàn người nộp đơn dự tuyển, con đã được chọn để đóng vai nữ chính trong phim Xin chào tuổi xuân. Tất cả những điều đó cố nhiên là thành tích, nhưng không có nghĩa là thành công. Trước kia xem phim, đọc tiểu thuyết, thấy nói đến một người thành công thường là họ được giải thưởng hay là được vỗ tay hoan hô, chẳng hạn như một cô gái khi lên sân khấu trình diễn thời trang trở thành một người mẫu nổi tiếng và được coi như đã thành công. Thành công là phải nắm được một cái gì chắc chắn, trong cả quãng thời gian dài ở tương lai. Ai cũng đều mong mỏi thành công. Thành công trong cuộc sống, thành công trong công việc, điều đó cần phải có tài trời cho và gặp cơ hội, tuy nhiên tuyệt đối không thể tách rời phấn đấu.
Vì thế con nghĩ đến vai nữ chính Thiên Linh, một cô gái độc lập tự cường. Hoàn cảnh của cô rất thảm. Cha mẹ bỏ nhau, trong trái tim thơ dại của cô tràn đầy bóng tối. Cô đau khổ vì thế, xót xa đến thế nhưng cô không buông xuôi mà tích cực tiến thủ, cuối cùng cô đã thành công. Còn một bạn học khác là Đỗ Tây Tây, con cán bộ cao cấp được ăn ngon mặc đẹp ngay từ tấm bé đã được gia đình thương yêu quan tâm, được gọi là “con cưng của trời”, nhưng sau chỉ vì vướng mắc có chút chuyện nhỏ thôi vậy mà tự mình phá hỏng đi tất cả.
Con thấy mình là người may mắn, bất luận ở phương diện nào cũng là người may mắn. Con thích vai Thiên Linh, con và cô ấy có một số điều giống nhau, nhưng con may mắn hơn. Có đem so sánh thì cảm xúc mới càng sâu. Nhất là trong những ngày con xa ba mẹ này. Con rất nhớ ba mẹ, nhớ khủng khiếp.
Đừng bắt con phải lựa chọn! Không bao giờ con có thể chọn được bởi con yêu ba mẹ và cũng muốn ba mẹ yêu con.
Ba ơi, mẹ ơi! Ba mẹ có biết con yêu ba mẹ nhất không. Yêu mẹ yêu ba, yêu cả dì nữa. Muốn con theo mẹ để rời khỏi ba, hay theo ba để rời khỏi mẹ con đều không làm nổi.
Nhưng ba mẹ đã bắt con phải lựa chọn. Giữa ba và mẹ mà con cùng yêu dấu, con biết chọn ai đây? (Càng ngày con càng ghét cái việc này). Câu trả lời của con bây giờ là: “Những gì thuộc về con, con đều cần. Bởi vì trái tim ba cạnh của con chỉ có giữ được thăng bằng thì mới vững bền được”.
Chúc ba mẹ một mùa hè yên vui.
Con gái Lưu Hạ kính thư
Ngày… tháng…
NGÀY MAI LẠI LÀ MỘT NGÀY MỚI
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Cánh buồm đỏ đã mang Lưu Hạ đi. Mình chỉ còn biết chúc bạn ấy thuận buồm xuôi gió. Mỗi người đều có con đường đi của mình, sự lựa chọn của mình. Mình rồi sẽ ra sao?
Trong khi nói chuyện với các bạn, mình được biết thầy Giang sẽ đi theo lớp Lý ở học kỳ sau, thầy không theo lớp Văn. Trong lòng mình chợt cảm thấy buồn.
Hân Nhiên hỏi:
- Cậu nhất định học văn ư?
Mình ngồi im lặng. Một lát sau, chợt nói:
- Không, tớ học lý.
Hân Nhiên nhìn mình ngạc nhiên hồi lâu. Cả sáng nay mình rất buồn. Bất luận lên lớp, tan lớp, đi tập hay nghỉ, tất cả mọi thứ đều chẳng để lại ấn tượng gì cả, giờ ngữ văn mình ngơ ngẩn. Thầy giáo gọi lên phân đoạn, mình cũng chẳng để ý. Thầy Giang xuống chỗ ngồi hỏi khẽ:
- Lâm Hiểu Húc, em mệt phải không?
Mình nhìn thầy không nói gì.
Tan học, các bạn tranh nhau chạy ra trước, chỉ có mỗi mình còn ở lại. Lúc ấy có tiếng gọi giật đằng sau làm mình tỉnh hẳn. Đó là Hân Nhiên. Bạn ấy đưa cho bức thư nói là của mình. Nói xong nhảy lên xe phóng đi.
Trong bức thư có một bài thơ của một tác giả người Mỹ:
…
Tôi bảo bạn ngày mai như cơn gió đã dừng
Như ánh mặt trời đã lặn phía tây
Tôi bảo bạn trên thế giới này không còn gì khác
Chỉ có một đại dương ăm ắp ngày mai
Chúng ta nói khi mặt trời lặn, ngày mai lại sẽ một ngày.
Mình thong thả gấp thư lại. Thơ thật hay, Hân Nhiên thật tốt.
Nhóc Bối Bối hôm nay kéo đàn bài “Cầu chúc cho thiếu nữ” song điệu không biết lạc đi đâu mất rồi. Có điều mình thật sự cảm động.
BA ĐƯỢC BẦU LÀM THANH NIÊN MƯỜI TỐT
Tin vui bay đến nhà Hân Nhiên không ngớt. Đầu tiên là công trình nghiên cứu khoa học của ba ở nước ngoài được trao giải thưởng, tiếp đó ba được bầu là Thanh niên mười tốt Thâm Quyến. Cùng với giải thưởng còn được nhiều điều khác mà một trong những điều quan trọng là vấn đề giải quyết hộ khẩu.
Mọi người trong nhà mừng vui khôn tả. Cả nhà bàn khi chuyển được hộ khẩu đến thì đầu tiên phải mua nhà. Gia đình nào ở Thâm Quyến cũng đều mua nhà. Có lẽ đây cũng là một trong những nét đặc sắc nhất của Thâm Quyến. Nhưng việc cần làm ngày hôm nay là phải kéo nhau ra Bát Tiên Lầu để ăn mừng cái đã.
Ba mặc bộ đồ tây, thắt caravat.
- Ba ơi, con thấy ba ăn diện vào là ra dáng “hữu hình hữu khoản” lắm đấy nhé.
- “Hữu hình hữu khoản” nghĩa là gì? Chắc là tiếng Quảng Đông rồi - Mẹ nói - Người Quảng Đông hay sáng tạo từ mới lắm. Có xem tờ Đại Công báo, Văn Hối báo của Hồng Kông thì mới thấy chỉ có mỗi đoạn tin ngắn mà có đến hơn mười chữ không hiểu, thật không thể tin được! Mẹ nghĩ học bao nhiêu năm trời mà sao khi đến Quảng Châu mình cứ như người mù chữ vậy, có khi phải làm lại học sinh tiểu học mất thôi.
Ba nói:
- Có thế mới gọi là nhập gia tùy tục chứ. Lúc đầu Hân Nhiên gọi ba là “Lão Đậu”, ba cũng khó chịu lắm, nhưng bây giờ thì quen rồi. Quảng Đông gọi cha là Lão Đậu có lẽ bởi người cha hay đùa (đậu), cho con cười nên mới gọi thế chăng?
Hân Nhiên phì cười:
- Đúng rồi, nhập gia tùy tục, vì thế nên câu nói lúc nãy của con có thể nói là: “Lão Đậu, con thấy Lão Đậu diện củ xếch “hữu hình hữu khoản” lắm, điển ghê”. Trên ti vi hôm ấy có hình buổi lễ trao giải, con liếc một cái là nhìn thấy ba ngay.
- Thế đấy! – Cha thao thao - nếu không thế hồi đầu ngày nào mẹ con chả truy bức ba.
Mẹ nói với Hân Nhiên:
- Nhìn ba con kìa, càng già càng không ra sao cả.
- Già ư? Ba chẳng phải là một trong số “Thanh niên mười tốt” hay sao? Nói ra kể cũng kỳ, ba hoàn toàn ở vào lứa tuổi trung niên rồi, làm sao lại được liệt vào hàng “thanh niên” nhỉ?
Cha nở nụ cười buồn:
- Giới hạn tuổi tác của người Trung Quốc không rõ ràng như thế đấy. Thanh niên, trung niên, tráng niên, không có giới hạn cụ thể nào cả. Cái buổi lĩnh thưởng ấy mình đứng bên cạnh một cậu thanh niên kém mình đến hai chục tuổi, thật sự cảm thấy cứ thế nào ấy. Sau đó mới vỡ ra là có lẽ người ta đã trừ cho mình mười năm tổn thất hồi cách mạng văn hóa! – Trong câu nói hài hước của ba bao hàm cả nỗi chua xót.
Mẹ nói:
- Hân Nhiên à, đợt này tốt rồi, khỏi phải trở về Thượng Hải nữa. Giờ mình thành người Thâm Quyến rồi.
Hân Nhiên rất vui, cô cười lộ hai lúm đồng tiền hai bên. Chờ mãi ba năm, cuối cùng hộ khẩu cũng đã có rồi.
- Hân Nhiên à, chuyện này là do sản phẩm độc quyền sáng chế của ba phát huy tác dụng – Ba nói.
Hân Nhiên lườm:
- Ba ơi, ba đừng có kiêu ngạo nữa. Các bức thư pháp của con đang triển lãm ở thư viện thành phố kia kìa, có tiếng vang lắm đấy. Có điều con cũng chưa đi tới đó để thưởng thức.
- Thứ chữ đó của con không phải là thư pháp mà là viết chữ lớn thôi – Ba cười, lấy tay gí mũi Hân Nhiên.
- Còn của ba cũng chẳng phải phát minh, mà chỉ là một chế tác nhỏ.
Hân Nhiên muốn nói chuyện với Đường Diễm Diễm về chuyện hộ khẩu, bạn bấm số điện thoại nhà Đường Diễm Diễm. Chợt Hân Nhiên cảm thấy làm thế không hay, liền vội vàng lấy tay dập máy, đặt lại. Hân Nhiên cảm thấy lo lo và ngần ngại. Nhưng mắc mớ cái gì và ngại cái gì thì bạn không nói ra được. Có thật hộ khẩu đã có chưa?
Hôm sau về nhà, lúc ăn cơm, Hân Nhiên thấy ba và mẹ có vẻ nghiêm nghị thế nào ấy.
- Hân Nhiên à, ba mẹ muốn nói với con một việc.
Hân Nhiên dừng đũa.
- Hộ khẩu của ba mẹ đã có rồi. Còn chuyện sẽ chuyển hộ khẩu cho ai trước thì ba mẹ muốn chuyển cho anh con trước. Con biết là anh con đang có hộ khẩu ở nông thôn mà giờ tuổi đã lớn rồi,càng để lâu thì sẽ càng phiền phức. Vì thế nên ba mẹ định chuyển khẩu cho anh con trước. Con hãy còn nhỏ tuổi lại có thể thi vào đại học. Nhưng anh con thì…
Hân Nhiên là một cô gái hiểu biết. Với anh trai mình, bạn thường cảm thấy thương xót. Những cái anh ấy kém mình có rất nhiều. Nhất là câu nói này lại từ mẹ nói ra, bạn càng cảm thấy mẹ thật tuyệt vời.
- Con biết ạ. – Hân Nhiên nói, nhưng cũng không khỏi hơi miễn cưỡng.
Đến ngày hôm sau, cha mẹ lại tươi tỉnh rạng rỡ nói cho Hân Nhiên biết. Thị ủy chiếu cố thành phần trí thức xuất sắc nên đã giải quyết cho cả gia đình bốn khẩu về đây.
Nhìn cha mẹ mừng vui khôn xiết, nhưng Hân Nhiên lại không vui lên được.
- Thật mà! - Mẹ còn nhấn thêm câu nữa.
Hân Nhiên cười cười.
Hân Nhiên đứng trên ban công nhìn ra thành phố không có ban đêm rực rỡ hào quan ánh sáng, san sát những tòa nhà cao vút, trong lòng thấy hoang mang. Việc chuyển khẩu quá bấp bênh gian khổ khiến cho thần kinh bạn mụ mị đến nỗi giờ chẳng cảm thấy phấn khởi.
- Hân Nhiên à, con có vui không – Ba hỏi.
Hân Nhiên liếc cha, nhìn xuống cả thành phố tuyệt đẹp. Mãi hồi lâu sau bạn mới nói:
- Vui lắm.
Hân Nhiên rất yêu thành phố này, rất mong mỏi về nó. Giờ đây bạn đã được ở hẳn lại rồi, đã là một thành viên chính thức của thành phố Diễm Diễm dân này. Đương nhiên bạn phải vui chứ. Chỉ có điều niềm vui bây giờ không giống với niềm vui trước kia.
- Vui quá. – Cha lặp lại theo bản năng.
- Ít nhất, ít nhất thì cũng không phải quay về Thượng Hải ở chung cùng một phòng với em trai họ nữa.
Khi mà đã cầm được tấm “Thẻ xanh” của Thâm Quyến thì Hân Nhiên lại không muốn gọi điện cho Đường Diễm Diễm một chút nào. Nhưng Đường Diễm Diễm lại tự đến:
- Sao có chuyện vui mà không báo cho tớ biết.
- Làm sao mà cậu biết? – Hân Nhiên rất đỗi ngạc nhiên.
- Tớ rất nhạy tin mà.
- Tai thính thật đấy.
- Chúc mừng cậu!
Hân Nhiên biết Đường Diễm Diễm rất chân thành, nhưng bạn không thể nào cảm động được, chỉ cười.
- Diễm Diễm à, thế còn cậu?
- Tớ?
- Vẫn làm ở khách sạn Nam Hải à?
- Không ở đấy nữa.
- Thế ở đâu?
- Hướng dẫn du lịch ở công ty du lịch. Sau khi tớ có hộ khẩu Quảng Đông rồi thì được phân công công việc. Không có hộ khẩu Thâm Quyến thật rắc rối.
- Có hộ khẩu rồi thì làm sao nào? Thực ra… - Hân Nhiên không muốn nói tiếp bởi bạn trông thấy Diễm Diễm có vẻ khác thường. Ngay tức thời Đường Diễm Diễm không thể hiểu nổi. Lúc đầu Hân Nhiên và Đường Diễm Diễm cùng giống nhau, rất phản cảm khi người ta giảng lý lẽ. Giờ không hiểu sao bạn lại như con vẹt học nói vậy?
Hân Nhiên nói sang chuyện khác:
- Tớ cũng mong cậu sớm có hộ khẩu.
Đường Diễm Diễm cười buồn:
- Cậu biết không, Phố Đông của Thượng Hải giờ đang phát triển, triển vọng rất tốt. Mọi người đều cho rằng Phố Đông sẽ vượt cả Thâm Quyến, bởi đó vốn là thành phố, cuối cùng đó sẽ là một Đại Thượng Hải.
Hân Nhiên ngắm Đường Diễm Diễm, cảm thấy sự hối tiếc và buồn bã. Gần đây trên báo, đài, Hân Nhiên cũng đọc được tin Thượng Hải đang phát triển. Câu nói trước kia: “Không đi được nước ngoài thì đi Hồng Kông, Ma Cao, đi không được Hồng Kông, Ma Cao thì đi Thâm Quyến” nay đổi thành “Thế giới coi trọng Châu Á Thái Bình Dương, Châu Á Thái Bình Dương coi trọng Trung Quốc, Trung Quốc coi trọng Thượng Hải”. Toàn bộ diện mạo của Phố Đông đã đổi mới. Tất cả các xí nghiệp đều đang hoạt động, thêm nữa là thực lực hùng hậu của Thượng Hải cũ nên thành phố ấy đang lên rất mạnh. Đường Diễm Diễm lại chuyển khẩu từ Thượng Hải đến một thành phố nhỏ bé như Quảng Đông, nhất định bạn ấy phải hối hận. Hân Nhiên nhẹ giọng:
- Diễm Diễm…!
Diễm Diễm nhìn đồng hồ cắt ngang câu nói của Hân Nhiên:
- Tớ phải đi thôi.
Trước khi đi, Diễm Diễm còn xoa đầu Hân Nhiên như mọi lần:
- Tớ đã nói rồi, cậu chắc chắn làm tốt hơn tớ mà.
Hân Nhiên cảm thấy ngậm ngùi và buồn buồn hơn lần trước. Số mệnh thật trở trêu. Với Thâm Quyến, Đường Diễm Diễm càng có thực tế hơn cô, càng phải gian nan đối mặt.
- Diễm ơi, nói thật với tớ xem có phải cậu có chút hối hận không, - “Thẻ xanh” ở Thâm Quyến và khả năng đỗ đại học?
Diễm Diễm hất mái tóc:
- Ở nhà ba má tớ cũng hỏi thế, và tớ luôn ngẩng cao đầu trả lời họ rằng: “Không hối hận”. Còn đối với cậu, tớ nói thật. Hân Nhiên ạ, con đường mà tớ đã chọn tớ quyết không quay đầu lại. Ngựa tốt không ăn cỏ thừa. Tớ thừa nhận rằng cũng đôi lúc thấy hối hận, nhưng tớ vẫn phải tiếp tục đi. Cũng giống bọn trẻ con bị ngã ấy, có mẹ đứng bên cạnh thì khóc ầm lên, nhưng mẹ không có ở bên thì lại tự đứng dậy và đi tiếp. Hân Nhiên à, cậu có hiểu ý tớ không?...
Hân Nhiên gật đầu, cảm thấy lòng nhẹ đi:
- Cậu sẽ làm tốt!
Đường Diễm Diễm cười:
- Đương nhiên rồi, bởi tớ rất tin vào chính mình mà.
HY VỌNG TRUNG QUỐC MAU GIÀU LÊN
Lớp học trong giờ có vẻ hơi ồn ào, nhưng Hân Nhiên vẫn chăm chú vào làm bài. Bạn quyết định phải chú ý học tập để thi đỗ vào đại học.
- Hân Nhiên ơi, Tô Lạp tìm cậu. - Liễu Thanh nói - Liễu Thanh và Tô Lạp có quen nhau hồi mùa đông nên Tô Lạp nhờ bạn ấy nhắn gọi.
Hân Nhiên nhìn ra ngoài cửa thấy Tô Lạp đứng đó.
- Tìm mình à? – Hân Nhiên hơi ngạc nhiên.
- Mình đến trả bạn sách. – Tô Lạp đưa mấy quyển sách Anh ngữ phổ thông cơ sở. - Cảm ơn bạn.
Thấy Tô Lạp cám ơn, Hân Nhiên vốn đã gò bó càng cảm thấy gò bó hơn vội nói:
- Không cần vội trả thế đâu, chờ khi nào bạn đỗ vào đại học rồi trả cũng không muộn mà.
- Hân Nhiên ạ, mình đến để tạm biệt bạn, mình không thi đại học đâu.
Hân Nhiên sững người. Hôm lễ giáng sinh, Hân Nhiên có tặng hai bạn ở lớp Mười hai hai tấm bưu ảnh, trên có viết: “Chúc bạn thi đỗ đại học”, nhưng cả hai người, Đường Diễm Diễm và Tô Lạp đều không thi. Hân Nhiên cảm thấy mình đã làm một việc thật kỳ quái.
- Sao thế?
- Hân Nhiên ạ, ở thư viện thành phố có triển lãm tranh và vẽ chữ. Có cả thư pháp của bạn đấy, chúng mình cùng nhau đi xem được không? – Tô Lạp không trả lời thẳng vào câu hỏi của Hân Nhiên mà lái sang chuyện khác.
Hân Nhiên không thể không phục Tô Lạp. Hai năm trước đây Hân Nhiên đã “hại” bạn ấy. Bạn đã nghĩ Tô Lạp phải ghét mình suốt đời, nên cũng không may Tô Lạp sẽ tha thứ cho mình. Sự đại lượng của Tô Lạp hôm nay làm bạn cảm phục quá.
Tô Lạp thấy Hân Nhiên do dự:
- Nếu mẹ bạn không đồng ý thì thôi vậy.
- Không, mình đi được! – Hân Nhiên cuống lên nói. Bạn cũng chưa nhìn thấy tác phẩm của mình được dự triển lãm. Làm sao Tô Lạp lại biết được mình có tác phẩm trưng bày tại đấy nhỉ? Nghĩ đến đấy, bạn nóng bừng cả người lên.
- Thế thì tốt. Tan học mình sẽ đến tìm bạn. – Tô Lạp phấn khởi nói.
Tô Lạp và Hân Nhiên vào thư viện thành phố. Mặt trước kiến trúc của tòa nhà này là cả một mảng thủy tinh màu vàng cực lớn. Qua tấm kính ấy Hân Nhiên nhìn thấy hình mình và Tô Lạp thoáng một cái, bạn thấy Tô Lạp thật giống một người.
- Hân Nhiên ạ, mình đến để nói lời tạm biệt với bạn đấy.
- Vì sao?
- Mình sắp “về đội sản xuất” rồi.
- Về đội sản xuất? – Hân Nhiên không kịp phản ứng.
Tô Lạp giải thích:
- Mình sắp đi Mỹ. Giấy tờ sắp xong rồi.
- Thật không, bạn sẽ đi à?
Tô Lạp gật đầu.
- Bạn chẳng phải được vào thẳng đại học Thâm Quyến sao?
- Trong mắt mình thì bằng đại học ở Mỹ cao hơn bằng của Trung Quốc.
- Thủ tục xong rồi à? – Hân Nhiên biết thủ tục ra nước ngoài rất rắc rối, không thể nói đi là đi được.
- Ừ, bây giờ mình không đi học nữa rồi, không đi thi nữa, có đi học cũng chẳng có ý nghĩa gì. Hiện giờ mình đang học nghề nấu ăn của một sư phụ trong một quán ăn. Khi ra nước ngoài sẽ đi làm cho khách sạn. Có tay nghề nấu món ăn Trung Quốc, chắc ông chủ sẽ thuê, lương lậu chắc cũng cao.
Tô Lạp vung tay làm động tác xào nấu khiến Hân Nhiên phì cười.
- Sao bỗng dưng lại muốn đi nước ngoài?
- Nói thế nào nhỉ? – Tô Lạp nói – Ngay từ nhỏ mình đã phải sống theo kiểu phụ thuộc hoàn toàn. Tiểu học, trung học, đại học đều do cha mẹ quyết định. Các cụ bắt mình phải sống theo ý của các cụ, áp đặt tư duy của các cụ cho mình, nhưng mình lại không muốn theo.
- Bạn định ra nước ngoài để “làm phản” à?
- Đại khái là cũng có ý ấy. Ra nước ngoài rồi sẽ ra sao, mình cũng không lạc quan lắm, nhưng mình quyết định phải đi một phen cho biết. Trình độ hiện đại hóa của Mỹ cao, điều kiện học tập tốt. Thanh niên muốn đi tham quan, học tập, vui chơi đều tốt. Những năm 20, 30 chẳng phải có rất nhiều người Trung Quốc đi nước ngoài đó sao? Lỗ Tấn, Quách Mạt Nhược đều đã xuất ngoại cả. Mình cũng phải đi để mở mắt ra chứ, xem bên ngoài tiến bộ ra làm sao.
Nói xong, Tô Lạp bổ sung tiếp:
- Mình đã mười tám tuổi rồi.
Hân Nhiên cảm động:
- Sau này bạn có về nước nữa không?
- Không biết được, chưa đi thì làm sao biết được sẽ về hay không. Nghe nói trở về thì chỉ có hai loại: Cực xuất sắc và ở lại không nổi. Mình sẽ phải trở về như loại người thứ nhất. Ở nước ngoài thì tất nhiên phải gian truân rồi, có tốt gì đi chăng nữa thì cũng là đi làm thuê cho người ta, là công dân hạng hai rồi. Mấy bữa trước tớ có xem một tài liệu nói Trung Quốc có thực hiện chính sách ưu tiên với lưu học sinh trở về như phân nhà, bình chức danh… Tất cả những cái đó chỉ để thu hút lưu học sinh trở về thôi. Thực ra những hiện tượng ấy đâu có bình thường. Cớ gì mà họ lại được hưởng những ưu đãi ấy? Chẳng lẽ vì họ xuất ngoại ư? Điều ấy chẳng nói lên là người trở về rất ít sao? Mình tin câu nói của Tiền Học Sâm: lúc nào cần trở về, tự nhiên họ sẽ về. Điều đó cũng đúng với mình. Căn bản chẳng cần sự đãi ngộ nào cả.
Ánh mắt không lời đó làm Hân Nhiên thấy Tô Lạp rất giống một người, một người rất thân. Có một lần khi tan học Hân Nhiên nhìn thấy Tô Lạp vừa đi vừa nói chuyện với một cô bé có đôi mắt rất to. Tự nhiên trong lòng thấp thoáng một chút buồn, giống như hồi nhỏ bị bạn khác lấy mất đồ chơi của mình mà chẳng thèm để ý là mình rất thích thứ ấy. “Lẽ nào mình…” Hân Nhiên tự hỏi. Bạn cảm thấy giữa hai người sắp xảy ra một điều gì đó, bèn đi trước một bước:
- Mình sẽ gửi thiếp chúc mừng giáng sinh.
- Lại thông qua Đường Diễm Diễm ư? – Tô Lạp đùa.
- Không, mình sẽ gửi ra nước ngoài.
Hai người xem xong triển lãm, bước ra ngoài thư viện. Qua tấm kính màu vàng, Hân Nhiên lại thấy bóng của mình với Tô Lạp nên bật cười.
- Hân Nhiên này, tuần sau mình đi rồi. Bạn có biết mình hy vọng nhất điều gì không?
- Lên máy bay à? Trở thành Lưu học sinh? Làm…
Tô Lạp đều lắc đầu, cuối cùng mới nói:
- Mình hy vọng rồi sẽ có ngày Trung Quốc cũng giống như Mỹ để cho tất cả các học giả, tiến sĩ, lưu học sinh nước ngoài phải rửa bát đũa trong nhà hàng, cho họ cảm nhận được dư vị ấy, để cho họ phải nghĩ trăm phương ngàn kế sao cho đến được Trung Quốc. Mình mong cho Trung Quốc mau giàu lên.
CÔ BẠN GÁI XIN THI ĐẠI HỌC TÂY TẠNG
Hân Nhiên thấy lạ quá. Hai tấm thiếp cô tặng hai bạn ngày lễ Giáng sinh đều ghi: “Chúc bạn thi đỗ đại học.” thì kết quả là hai người đều bỏ thi. Đường Diễm Diễm thì cho rằng “thẻ xanh của Thâm Quyến chưa phải thực sự có sức thu hút”. Tô Lạp cho rằng bằng đại học nước ngoài cao hơn bằng đại học trong nước. Họ đều theo đuổi mục đích của mình.
Ôi, các bạn lớp Mười hai!
Hôm sau vừa tới trường, Hân Nhiên đã nghe các bạn bàn một chuyện rất lạ.
- Thật không?
- Không thể tưởng tượng nổi!
- Cuối cùng thì cô ta nghĩ gì nhỉ?
- Người kỳ quặc!
Hân Nhiên không hiểu các bạn đang nói gì, chỉ cảm thấy rất lạ. Vừa lúc ấy Tiêu Dao đi tới.
- Tạ Hân Nhiên, lớp Mười hai có một bạn gái xin thi đại học Tây Tạng đấy, bạn có biết không?
Hân Nhiên sững người:
- Thật không?
- Thật, không phải chỉ có khối Mười hai đang bàn tán chuyện này mà khắp cả khối phổ thông trung học cũng đang bàn đến đấy.
Nhìn Tiêu Dao thì biết chuyện này tác động đến cậu ấy ghê lắm.
- Bạn ấy tên là gì?
- Không biết.
- Cuối cùng thì chuyện là thế nào nhỉ?
- Nghe nói cha mẹ bạn ấy đều là những nhà công nghiệp. Bạn ấy học không thật xuất sắc lắm nhưng để thi đỗ vào đại học Thâm Quyến thì không có vấn đề gì. Chưa bao giờ bạn ấy nói sẽ báo thi vào trường đại học Tây Tạng, nhưng khi điền vào nguyện vọng thì lại ghi đại học Tây Tạng. Thầy giáo ngạc nhiên quá hỏi xem có ghi nhầm không thì bạn ấy nói là muốn xin thi vào đại học Tây Tạng. Hiện giờ bạn ấy là một nhân vật được chú ý. Cả gia đình, thầy giáo, bạn bè đều không hiểu bạn ấy – Tiêu Dao dừng một lát rồi tiếp – Lần đầu tiên trong đời mình được biết một cô gái cứng rắn thế đấy. Mình rất phục cô ấy.
- Mình cũng thế.
- Mình biết bạn sẽ phục cô ấy mới bảo cho bạn biết.
Suốt cả buổi sáng, Hân Nhiên cứ nghĩ mãi về chuyện ấy. Bạn không biết cô gái ấy thế nào? Vì sao lại quyết định như thế? Rời bỏ cuộc sống thành đô đầy đủ, dấn thân vào làm bạn với gian khổ nơi Tây Tạng xa lạ.
Trong giờ học, Hân Nhiên chạy lên lớp Mười hai hỏi chuyện này. Đến lúc ấy bạn mới biết đó chính là người cùng lớp với Đường Diễm Diễm, Tô Lạp, tên là Lý Đông Mai. Hân Nhiên lờ mờ nhớ ra tuy không chính xác lắm. Bạn ấy có đôi bím tóc hiếm thấy ở trường này. Khuôn mặt không lấy gì làm sáng sủa, cứ rầu rầu. Nghe bạn bè của Lý Đông Mai nói cô ấy rất dịu dàng ít nói. Thuộc vào hạng trung bình, không có gì nổi bật ở lớp.
- Lần này thì bạn ấy quá nổi rồi. Không hiểu bạn ấy nghĩ thế nào? - Bạn bè Lý Đông Mai nói.
- Bạn ấy ở đâu? – Hân Nhiên hỏi.
- Bị thầy “Đồ Cổ” gọi lên văn phòng rồi.
Hân Nhiên lại càng muốn gặp Lý Đông Mai, muốn nói chuyện với bạn ấy. Hân Nhiên muốn hiểu về tình hình mặt trái của Lý Đông Mai vì cô cảm thấy bạn ấy có vẻ bí mật.
Hân Nhiên đứng chờ trước phòng của thầy cô. Quả nhiên Lý Đông Mai từ trong đó đi ra. Thầy Cổ nắm tay bạn ấy sửa lại “chỉ thị tối cao” chút ít.
- Trung Quốc là của chúng ta cũng là của các em, cuối cùng vẫn là của các em.
Chờ cho thầy Cổ quay vào phòng, Hân Nhiên gọi:
- Lý Đông Mai!
Lý Đông Mai quay đầu lại, cười nhẹ như mọi khi.
Lý Đông Mai rất nhỏ người, khuôn mặt bình thường. Nếu cô đi trên đường, chắc chắn sẽ không có chuyện “quay đầu lại nhìn”.
- Đông Mai ạ, mình…
- Chờ chút. – Đông Mai phản ứng cực nhanh - Nếu cậu hỏi chuyện ấy tớ chỉ có thể dùng lại bốn chữ mà các ngôi sao thường trả lời nhà báo thôi.
- Bốn chữ gì?
- “Không thể cho biết”.
Hân Nhiên bật cười. Bạn thấy Đông Mai không cứng nhắc như trong ấn tượng. Đông Mai cũng rất láu lỉnh như ai.
- Đông Mai à, tớ thực sự muốn biết vì sao vậy. Chúng ta có thể nói chuyện với nhau được không.
Đông Mai nghĩ một lát:
- Tạ Hân Nhiên này, cậu có biết tớ có biệt hiệu là gì không?
- Là gì?
- Có người tặng cho tớ cái biệt hiệu là: “Cộng sản chủ nghĩa”, không phải “Xã hội chủ nghĩa” mà là “Cộng sản chủ nghĩa”. Hiện giờ nhiều người rất tự tư. Sống là chỉ để ăn chơi. Tớ không hiểu họ, họ cũng không hiểu tớ. Rất nhiều người hỏi vì sao tớ đi Tây Tạng, rất nhiều người không hiểu nổi. Đừng có để ý vì sao thầy chủ nhiệm biểu dương trên lớp nhưng rồi lại bảo riêng tớ: “Hãy nghĩ cho kỹ”. Tớ không muốn làm cho ra vẻ này nọ, nhưng thực tế là không có gì để nói. Mỗi người đều có chí riêng của mình. Ở Mỹ có nhà khoa học nữ vào rừng sống làm bạn với tinh tinh, cậu nghĩ thế nào?
Hân Nhiên lại hỏi:
- Vừa rồi thầy chủ nhiệm Cổ tìm cậu nói cái gì?
- À, tất nhiên là khen tớ rồi. Thầy bảo tớ có chí, định đưa lên làm điển hình. Chẳng bao giờ thầy quên công tác tư tưởng của mình. Nhưng tớ hiểu thầy. Thầy là người tốt.
Thầy Cổ rất chú ý đến những nhân vật tiên tiến để xây dựng. Thầy nghĩ là những tấm gương sáng ấy mới có ảnh hưởng khuyến khích mọi người, chứ thầy không biết là ảnh hưởng nhỏ giọt từ những nhân vật bé nhỏ trong cuộc sống cũng có tác dụng.
- Đông Mai này, cám ơn cậu. – Hân Nhiên bỗng cảm thấy rất cảm động.
- Cám ơn á? Cám ơn tớ cái gì? – Đông Mai ngạc nhiên.
- Cám ơn chính bản thân cậu. – Hân Nhiên nói – Chúc cậu thi đỗ đại học.
Lại một lần nữa Hân Nhiên nói câu này với các bạn lớp Mười hai. Hy vọng lần này sẽ thực hiện được.
Hân Nhiên cảm động. Bạn tự hào về một bạn gái cùng trang lứa mà đã vượt hẳn sự tầm thường. Tự so sánh, bạn cảm thấy mình quá nhỏ bé, chỉ vì vấn đề hộ khẩu mà đã canh cánh, buồn bực trong lòng.
Hân Nhiên nói hết suy nghĩ của mình với Hiểu Húc. Trong lời nói tràn đầy lòng khâm phục Đông Mai.
Lâm Hiểu Húc mở to đôi mắt:
- Hân Nhiên này, xem ra cậu có vẻ sùng bái Đông Mai quá đấy. Khéo rồi ngày nào đó cậu cũng đi Tây Tạng mất.
- Không! – Hân Nhiên lắc đầu bình tĩnh – Hâm mộ và sùng bái khác nhau. Tớ không sùng bái người nào, mà cũng không học Đông Mai theo kiểu bắt chước y sì.
Hân Nhiên hỏi gấp:
- Cậu không cảm thấy lời nói và việc làm của tớ là bất nhất ư?
Không cần Hiểu Húc trả lời, Hân Nhiên nói tiếp:
- Thật đấy, tớ rất hâm mộ bạn ấy, nhưng tớ và bạn ấy khác nhau. Làm sao tớ lại bắt chước bạn ấy một cách đơn thuần thế được? Như thế chẳng hóa ra là “Đông Thi bắt chước nhăn mặt” sao? Đông Mai nói đúng. Tuy chúng ta cùng sống dưới một bầu trời, sự trải nghiệm của cuộc đời cũng tương đối giống nhau, nhưng mỗi người đều có suy nghĩ khác nhau, vì thế con đường đi của mỗi người cũng khác nhau.
Trên sân vận động của trường trung học Số Chín có tới gần ngàn học sinh, họ ở đó không phải để tập thể dục thể thao mà là để học nhảy các điệu giao tiếp.
Thầy giáo dạy nhảy hướng dẫn trên bục còn học sinh tập ở dưới. Ai cũng bảo học sinh bây giờ tân tiến, nhưng ban lãnh đạo trường học còn tân tiến hơn. Họ thống nhất sau khi tan học cho học sinh ở lại trường học nhảy những điệu giao tiếp. Thầy giáo còn chêm câu hài hước: “Đây là nhiệm vụ chính trị!”. Đầu tiên đám học trò còn ngượng nghịu, dần dần trong tiếng nhạc vui tươi thúc giục, cả đám học sinh đã bắt đầu nhảy, vui vẻ, cười đùa.
Rất nhiều thầy cô tham gia học nhảy. Cô giáo người nước ngoài, cô Bạch, lại cả cô giáo dạy Chính trị suốt ngày làm mặt nghiêm cũng tham gia. Đám học trò vô cùng ngạc nhiên khi thấy hôm nay cô giáo dạy Chính trị mặc váy. Trước kia không thấy cô mặc váy bao giờ, học trò đều chế cô là “Bà già mồng Tám tháng Ba”. Hôm nay cô mặc chiếc váy hoa nhỏ màu sẫm. Đám học trò vừa nhảy múa vừa quây lấy cô, ngắm nghía hết bên phải lại bên trái.
- Thưa cô, cô nên mặc váy ạ. Chân cô thon dài thế kia, không mặc váy thì phí lắm ạ!
- Thưa cô, hôm nay cô xinh ghê! Sao trước đây cô lại không mặc váy ạ? Chúng em lại cứ tưởng chân cô không được đẹp!
- Thưa cô, hôm nay cô đẹp lắm. Vừa trẻ trung vừa rực rỡ.
Cô giáo được khen nhiều quá đến phát ngượng song khuôn mặt đầy nếp nhăn của cô rạng rỡ như một đóa hoa cúc:
- Có thật không?
- Thật đấy ạ. Cô đẹp không tả được!
- Mọi người hãy nhảy đi, lát nữa còn chấm điểm. Các bạn nam mời các bạn nữ nào! – Tiêu Dao vẫy vẫy Hân Nhiên – Tôi mời bạn nhảy được không? Chúng mình dẫn đầu nhé!
Đang nhảy điệu “Hai mươi bốn bước” với Hiểu Húc, nghe thấy Tiêu Dao mời, Hân Nhiên vui vẻ nhận lời:
- Phải đấy!
Đôi dẫn đầu này đã thu hút được các bạn cả lớp.
Khi ấy cô Bạch đi đến gọi:
- Hân Nhiên, cô có chút việc nhờ em.
Hân Nhiên ngừng nhảy, cô giáo kéo tay bạn vào chỗ bóng cây. Trông họ thân thiết như chị em chứ không phải thầy trò.
- Hân Nhiên à, cô nói cho em chuyện này nhưng em phải hứa trước là không được sụt sịt đấy.
Hân Nhiên thấy lo lo:
- Chuyện gì ạ?
- Cô sắp đi rồi.
- Đi đâu ạ?
- Đi làm ở công ty. Cô chuyển ngành, không làm cô giáo nữa.
- Làm cô giáo không tốt sao? Sao cô lại có thể bỏ đi được ạ?
- Hân Nhiên, nghe cô nói đây. Thực ra làm giáo viên ở Thâm Quyến lương khá hơn nhiều so với ở nội địa, chỉ vì cô…, nói theo cách của các em là thế giới bên ngoài rất sinh động, cô muốn ra ngoài xã hội học hỏi thêm đôi điều.
Hân Nhiên dẩu môi, tỏ ý không vui.
- Hân Nhiên, đừng làm bộ dạng ấy. Cô sắp đi rồi, em cũng chẳng chịu cười lên để cho cô có ấn tượng tốt sao? – Cô Bạch nói như là chị gái.
- Khi nào cô đi ạ?
- Tuần sau. Cô cũng định nói trên lớp cơ. Nhưng sắp thi rồi, sợ ảnh hưởng đến tư tưởng các bạn. Khi nào thi xong nhờ em nói với các bạn cho cô xin lỗi.
- Như vậy có thể gọi là “xuống biển” không ạ?
Cô Bạch ngẫm nghĩ một lúc mới nói:
- Cứ coi như thế đi. Nhưng việc cô “xuống biển” thực ra không có ý nghĩa của việc làm kinh tế như thường nói. Cô nghĩ là mình hãy còn trẻ, cần phải có thêm kinh nghiệm sống. Nếu có sự rèn luyện phong phú một chút thì khi lớn tuổi rồi cái “vốn” của cô mới kha khá. Chẳng phải bây giờ người ta hát “bình bình thường thường mới là thật” sao? Thực ra đấy là công việc của những người có tuổi, còn theo cô nghĩ con người ta phải sống một cuộc sống cho ra sống, sống oanh liệt. Những điều bình thường đơn giản không xứng đáng với cả một quãng đời đẹp như vậy. Ít nhiều gì thì cũng nên thể hiện được giá trị của một con người!
Hân Nhiên gật đầu:
- Cô ơi, cô phải viết thư cho em đấy!
- Ở cuối thư cô sẽ viết: “Cô giáo và bạn thân của em”.
Thật khó có được tình nghĩa thầy trò như thế.
- Hân Nhiên à, cô có một bài văn rất hay. Có thể nói khi cô quyết định rời xa thành phố lớn để tới thị trấn nơi biên thùy là nhờ bài văn này khích lệ cô. Trong những lúc gian khổ, khó khăn cô thường đem nó ra xem. Giờ cô ra đi cô tặng lại em. Hy vọng nó sẽ giúp đỡ em.
Cô Bạch nói xong liền rút từ trong túi đeo vai ra một quyển sổ bìa đỏ rất quê, sản xuất từ mấy năm trước, trong đó có kẹp một tờ giấy. Cô đưa tờ giấy cho Hân Nhiên:
- Bây giờ đừng xem vội, đi ra nhảy đi đã, nếu không nhỡ nhà trường kiểm tra lớp, em lại bị trừ điểm đấy.
- Cô ơi, cô còn nợ em một cái bánh gato nữa đấy! - Định nói câu này cho không khí dịu nhẹ đi một chút, nào ngờ nói xong lòng càng nặng trĩu.
- Nhớ chứ, lại là Socola nữa chứ!
Các bạn đang nhảy hết sức cao hứng, vui ghê. Chẳng có ai biết cô Bạch sắp ra đi. Mọi người nhảy hết mình, múa hết mình.
Hôm nay Trần Minh cũng phá lệ khiến cho mọi người vô cùng ngạc nhiên. Cậu ta ăn mặc rất diện, hợp thời trang. Nhưng trong ý thức chung cậu ta khác hẳn mọi người. Cậu ta mà chịu học nhảy thì đúng là “Mặt trời mọc hướng tây”.
- Nhảy đi nào, nhảy đi nào. - Lớp trưởng lại hô hào.
Từng đôi từng đôi bạn lại bắt đầu nhảy. Lâm Hiểu Húc đứng ngay trên đầu đội hình với dáng ngượng ngùng dịu dàng.
Trần Minh vượt qua mọi người lách lên trên đầu:
- Lâm Hiểu Húc, tôi mời bạn nhảy được không?
Câu mời đột ngột của Trần Minh khiến Hiểu Húc giật nảy người. Bạn không ngờ Trần Minh lại mời mình.
- Tôi… tôi nhảy không thạo lắm - Hiểu Húc đáp.
- Tôi cũng có biết nhảy đâu.
Trong tiếng nhạc du dương dìu dặt, Trần Minh bỗng chú ý đến người bạn nhảy: Nước da trắng muốt, đôi mắt nhỏ dài, đôi môi sắc nét mang một vẻ đẹp thật cổ điển. Nhưng Trần Minh không bị xúc động lắm. Cậu ta biết kìm chế từng lời nói và hành động của mình.
Trần Minh vừa cần sự thân ái vừa cần thông cảm. Bất kể một người nào dù tự giác hay không tự giác cô lập mình, kiềm chế mình, bất kể một người nào dáng vẻ cô độc lãnh đạm thì trong lòng người ấy bao giờ cũng cần sự quan tâm và săn sóc.
Lần đầu tiên Trần Minh tự cởi bỏ “vỏ bọc”, xuất hiện trước tất cả mọi người với vẻ chân thực của chính mình. Thật là thoải mái.
Ngược lại Lâm Hiểu Húc lại cúi gằm mặt xuống, cẩn thận đi từng bước sợ giẫm phải chân Trần Minh. Bất ngờ, ngẩng mặt lên Hiểu Húc bắt gặp đôi mắt trai trẻ rừng rực của Trần Minh giống như mắt của một con tuấn mã sung sức. Đó làm một đôi mắt hoàn toàn khác với mắt thầy Giang. Bạn cảm thấy bối rối hoảng sợ.
Hai người hết sức cẩn thận chăm chú với đôi chân mình.
Trần Minh hôm nay rất chủ động, cậu ta hỏi:
- Lâm Hiểu Húc à, bạn chọn khoa văn hay khoa lý?
- Mình… mình vẫn chưa quyết định - Rồi hỏi lại - Thế còn bạn?
- Khoa lý.
- Nói chung ai học giỏi đều chọn khoa lý cả.
Trần Minh cười. Trông cậu ta cười thật hiền.
- Bạn thi vào Thanh Hoa à?
- Ừ! - Trần Minh gật đầu.
- Trường ấy tốt lắm. Ba mình tốt nghiệp Thanh Hoa đấy. Tiếc là mình học lý không được giỏi lắm nên không thi vào Thanh Hoa được.
Nghe câu nói đó Trần Minh vui lắm.
- Chẳng phải bạn rất thích khoa văn sao? Sao lại không thi ngành văn.
- Mình… - Hiểu Húc ngập ngừng không biết trả lời sao – Mình…
- Con người ta ai cũng phải có lý tưởng và mục tiêu. Vào trường Thanh Hoa là mục tiêu của mình. Nếu như khi còn trẻ mà không thực hiện được điều đó, thì lúc nào mới thực hiện được đây?
Lâm Hiểu Húc sững sờ, thong thả ngước mắt nhìn bạn: “Đúng là một con Thiên lý mã sắp bay cao đây!”
- Bạn học văn thì rất hợp! - Trần Minh nói.
Hiểu Húc gật đầu, rất ngạc nhiên vì sao Trần Minh lại biết được niềm say mê của mình.
- Nào cùng nhảy 24 bước nhé! – Tiêu Dao phát huy tài tổ chức xuất sắc của mình - Nhảy cho đều bước, cùng hô nhé!
Một hai ba bốn, hai hai ba bốn…
Trong tiếng nhạc thúc giục, tiếng hô đánh nhịp sôi nổi, các bạn học sinh bước đều tăm tắp, vỗ tay nhịp nhàng, dốc hết nhiệt tình cao độ. Đối với thanh niên thì đây đúng là một dịp hưởng thụ tuổi xanh xuân của mình.
Ngẩng nhìn bầu trời cao trong sáng, mây trắng trôi trên nền trời xanh mênh mông, thoáng đãng thật trữ tình biết bao. Hân Nhiên nhớ tới bài thơ của Tịch Mộ Dung:
Trời xanh như thế!
Cây biết như thế!
Cuộc sống vốn có thể
Tươi đẹp như thế.
NHẤT ĐỊNH PHẢI ĐỖ ĐẠI HỌC
Đã hai tuần nay Liễu Thanh không về nhà. Liễu Thanh không thích về. Thực ra nhà cũng không xa trường là mấy nhưng Liễu Thanh muốn ở lại trường và nói là để “tiết kiệm thời gian, dành sức cho việc học”. Trong lòng Liễu Thanh cũng hiểu rõ rằng có ở trường cũng không tiết kiệm được thời gian. Ra nhà ăn để ăn cơm cũng phải xếp hàng, thay ra một đống quần áo cũng phải tự tay giặt. Nhưng bạn thích thế bởi ở lại thì đỡ phải nghe bố mẹ cãi nhau.
Hôm nay lại một ngày chủ nhật nữa. Học sinh nội trú hầu hết về nhà. Giờ này khu nhà tập thể trống vắng hẳn, khác hẳn cảnh người đông lao xao vào giờ này thường ngày. Liễu Thanh nằm giường trên. Cô tựa người vào gối, tay cầm cuốn sách tiếng Anh. Cái quạt máy kêu vù vù bên cạnh.
“Tri tri… tri tri… tri tri…”
Ngoài cửa sổ chỗ cây ngô đồng vang lên tiếng hát rất tự tin của chú dế mèn. Đám học sinh ngồi dưới gốc cây đang vùi đầu đọc sách. Cho dù ai đó xuất sắc nhất, giỏi giang nhất thì trong thời khắc mấu chốt sắp tới kỳ thi này cũng chẳng dám thốt lên hai chữ: “tri tri” (biết rồi)
Liễu Thanh càng không dễ dàng gì. Trong gia đình, bạn là người có trình độ văn hóa cao nhất. Sinh viên tương lại còn gì! Vào được trường trung học Số Chín đã coi như bước một chân vào cổng trường đại học rồi, bởi không phải dễ mà thi đậu vào trường này. Bạn không thể so sánh được với Trần Minh. Tuy nhà Trần Minh cũng không phải có trình độ văn hóa gì cao lắm, nhưng ở nhà cậu ta được coi như “con giời”. Cha, mẹ, chị đều sợ cậu ấy. Cậu ấy có hoàn cảnh học tập cực kỳ yên tĩnh. Liễu Thanh chẳng những không được sống trong không khí trí thức mà còn chẳng có chỗ dành cho việc học tập. Ở lớp Chín, để thi vào lớp trọng điểm của trường trung học này bạn phải học trong hoàn cảnh lúc nào trong nhà cũng ầm ĩ, liệu có dễ dàng không? Suốt ngày ba mẹ bàn luận nào là cổ phiếu, nào là tiền, đâu có để ý gì đến bạn! Chẳng những không quan tâm đến con gái, bố mẹ còn phản đối Liễu Thanh thi vào trung học phổ thông, bảo là: “Ăn no sinh lắm chuyện!”. Đi học cả ngày, về nhà Liễu Thanh còn phải nấu cơm để đón tiếp bậc “công thần” là mẹ trở về tự một Sở giao dịch cổ phiếu nào đó. Có lẽ bởi Liễu Thanh không được xinh đẹp như hai chị gái cho nên bạn chăm chỉ hơn các bà chị. Vừa rời chân khỏi một trường bình thường nọ là bước ngay sang một trường trọng điểm của thành phố…
Có lẽ là trường trọng điểm mà bản thân dốc sức liều chết thi vào được, bây giờ buộc phải thôi học nên bạn vô cùng đau lòng. Nghĩ tới những điều đó, Liễu Thanh cảm thấy thật chua xót. Đối với việc xuất ngoại, Liễu Thanh cũng có nhận thức riêng. Bạn không được tự tin như Tiêu Dao, không có can đảm như Tô Lạp, không có sắc đẹp như chị gái nên ý nghĩ đầu tiên của bạn khi nghĩ đến việc ra nước ngoài là “Sợ”. Xuống máy bay rồi đi thế nào đây? Mình nói tiếng Anh người ta có hiểu không? Làm thế nào để sinh sống? Gặp người xấu thì giải quyết thế nào?... Người đẹp như Liễu Mi còn sống không ra gì nữa là người không được đẹp như mình? Từ khi Liễu Mi về nước lần thứ hai, Liễu Thanh luôn cảm thấy sợ hãi. Nhưng hễ cứ thấy người ta ra đi là bạn lại ngứa ngáy. Việc Tiêu Dao không xuất ngoại, Liễu Thanh đã biết, cô rất cảm động. Ở trên lớp, Tiêu Dao đã từng nói về những suy nghĩ của mình. Câu cuối cùng của bạn ấy gây ấn tượng thật sâu sắc với Liễu Thanh. Tiêu Dao bảo: “Nếu một người trong các bạn đang phải chuẩn bị lao vào trận lốc của những người xuất ngoại thì nhớ phải lượng sức mà làm. Hãy nghĩ xem bản thân mình liệu có đủ tài lực, tinh lực, trí lực hay không!”. Liễu Thanh cảm thấy câu nói đó là dành cho mình. Bạn không thể không cân nhắc sức lực của mình. Bạn nghĩ ít ra cũng phải thi tốt nghiệp trung học phổ thông đã rồi mới tính.
Tiếng gõ cửa dồn dập, liên tiếp không ngớt. Liễu Thanh không vui hỏi:
- Ai đấy?
- Liễu Thanh, mẹ đây!
Sao mẹ lại đến tìm nhỉ? Có chuyện gì chăng? Liễu Thanh vội nhổm dậy tụt xuống đất. Vừa trả lời mẹ vừa vội vàng dọn dẹp căn phòng rồi mới ra cửa đón mẹ.
Mẹ đứng sững trước cửa như một cây cột, tay cầm cái túi nilong lớn, mặt bực dọc:
- Làm cái gì mà lâu thế?
Nói rồi mẹ bước vào phòng, ngắm nghía xung quanh. Một căn phòng kí túc sáng sủa nhưng bừa bộn. Trên bàn còn bừa bãi vỏ dưa ăn tối qua, những chiếc bát vương mì ăn thừa, góc bàn là một đống sách tham khảo.
- Có giỏi thì cả đời đừng về nhà nữa nhé!
- Con sắp thi học kỳ!
- Mày thôi học rồi còn gì nữa!
Liễu Thanh giảu môi, ngồi trong góc giường tầng dưới, không nói gì. Mẹ mở túi ni lông vừa mang tới, dịu giọng lại:
- Đây là quần áo sạch.
Liễu Thanh có vẻ ngượng:
- Cái này cho con đây! - Mẹ đưa túi hoa quả.
Liễu Thanh lại càng ngượng. Do dự mãi bạn mới cầm một quả vải bóc vỏ, cảm thấy cổ họng nghèn nghẹn. Đã quen với cảnh “bị bỏ quên” nay bỗng dưng nhận được “ơn huệ” Liễu Thanh lại cảm thấy thiếu tự nhiên.
Người xưa nói: nước chảy xuôi chứ nước có chảy ngược bao giờ! Quả đúng thật.
Liễu Thanh chợt cảm thấy mắt mờ đi, bạn bỏ miếng vải vào mồm không thấy ngọt như trước mà sao cứ đăng đắng! Mẹ đang thu dọn quần áo bẩn của Liễu Thanh cuộn thành một cục nhét vào túi. Được chiều mà bạn lại thấy khó xử. Mẹ là người như thế đó. Đứa con nào ở liền bên thì mắng đứa ấy, đứa con nào đi xa lại thương nhớ đứa ấy.
- Mẹ ơi, con tự giặt được mà!
Mẹ không nghe cứ nhặt nhạnh quần áo:
- Thế cuối cùng con đã nghĩ kỹ chưa hở Liễu Thanh?
Liễu Thanh không nói gì, cũng không động đậy.
- Sao con cứ như người gỗ thế. Mẹ cho con biết… đừng có hối hận đấy. Con xem hai chị con giỏi giang bao nhiêu. Còn con? Thi đại học, liệu có đỗ không? Hơn nữa, đại học là cái gì? Ra nước ngoài mới oách chứ! Đồ ngốc ạ, sao lại chậm hiểu thế. Sao không biết kiếp trước tôi mắc tội nợ gì mà kiếp này lại có đứa con dại khờ thế!
Mẹ lại mắng mỏ rồi. Liễu Thanh không giận mẹ nhưng bao nhiêu cảm giác có lỗi lúc nãy giờ đã bay biến cả. Bị mắng thế nhưng Liễu Thanh lại cảm thấy bình tĩnh hơn, dễ chịu hơn. Chẳng ai nợ nần ai cả.
- Con nghĩ lại đi, mẹ về đây!
Còn nghĩ gì nữa. Từ trước tới giờ mẹ toàn thiên lệch, thấy các chị mình cái gì cũng tốt, còn mình cái gì cũng dở. Liễu Thanh quyết làm được cái gì đó cho mọi người thấy. Mẹ quá thiên lệch. Mẹ bảo khi sinh chị Liễu Diệp mẹ mơ thấy hoa hồng, sinh chị Liễu Mi mơ thấy hoa phượng hoàng, còn sinh mình thì thấy cỏ đuôi chó. Thế mà gọi là mộng à? Liễu Thanh không phục.
- Con học tiếng Anh cho tốt nhé, mẹ đi đây!
Liễu Thanh tiễn mẹ xuống nhà. Trên hành lang lung tung hàng đống rác, nhà vệ sinh bốc mùi hôi nhức mũi. Chị lao công dọn nhà vệ sinh chê tiền lương ít nên đã bỏ việc đi buôn bán rồi.
- Chúng mày ở bẩn kinh! Nếu không hẹn với Trương Thái đi xem đồ trong nhà thì tao cũng chẳng tiện đường mà thăm mày đâu con ạ!
Hóa ra là thế! Hôm nay đến trường thăm mình chẳng qua là mẹ “tiện đường” mà thôi!
- Cổ phiếu lại lên rồi, hơn 270 điểm - Mẹ vô cùng sung sướng nói.
Liễu Thanh nhìn mẹ ra về, lòng xót xa. Sự lên xuống của cổ phiếu tác động trực tiếp đến thái độ của mẹ đến thế!
“Nhất định mình sẽ thi đỗ đại học bằng chính sức lực của mình!” - Liễu Thanh tâm niệm.
NGƯỜI XA NHÀ CÓ TIỀN ĐỒ NHẤT. CHÚC BẠN THÀNH CÔNG
Ở nước Anh người ta từng thống kê, những người giàu ý thức sáng tạo và tinh thần sáng tạo phần lớn là những người sinh trưởng ở nơi khác tới. Người Mỹ nổi tiếng có tinh thần “sáng tạo” thì rất khó kiếm được một nơi sống cố định suốt đời, vì thế người ta gọi dân tộc American là dân tộc “mất gốc”.
Sau cải cách ở nông thôn Trung Quốc, trong số nhiều nông dân giàu phất lên có không ít người hay đi đây đó và cả những quân nhân phục viên. Họ có tầm nhìn rộng, có phản ứng nhạy bén với các chính sách của Đảng, lĩnh hội mọi việc rất nhanh. Có thể thấy những nhân tài sáng tạo chỉ có thể xuất hiện trong một xã hội lưu động. Người hiện đại chỉ có thể hình thành trong sự lưu động ấy. Đó không phải chỉ là suy luận logic mà chính là sự thực lịch sử.
Một người được coi là sáng tạo nhất thiết phải có được ba tố chất căn bản thức, đảm, tài.
“Thức” chỉ nhãn lực, có khả năng quan sát sự vật và có tính nhạy bén. “Đảm” chỉ lòng dũng cảm, dám có tinh thần mạo hiểm. “Tài” chỉ trí tuệ, có trình độ văn hóa, có tay nghề, có phương pháp, cả ba yếu tố đó phải dựa vào nhau không thể thiếu bất cứ điều nào. Sự hình thành cả ba tố chất ấy thường quyết định ở mức độ rất lớn nơi lượng tin của người ấy, mà lượng thông tin nhiều hay ít lại có quan hệ chặt với tính lưu động, điều kiện nơi ở và hoàn cảnh công tác của người đó.
Nếu như ai đó sống mãi một thời gian dài, trở đi trở lại với hoàn cảnh gần như không đổi, không có lượng thông tin kích thích anh ta suy ngẫm, so sánh thì rất dễ bị xơ cứng về mặt tư tưởng, lại càng khó có năng lực dự đoán tương lại. Ngược lại một người khác thường sống trong một môi trường khoáng đạt luôn thay đổi, một không gian mênh mông, tiếp xúc nhiều thông tin mới thì phương pháp “ma sát sinh ra nhiệt” chắc chắn sẽ phát huy tác dụng tốt. Lối suy nghĩ của anh ta sẽ được mở rộng, tất cả những điều quan sát được trong những hoàn cảnh khác nhau ấy sẽ được so sánh, tìm ra qui luật và từ đó dự đoán được tương lai, tìm ra được “xu thế lớn” của xã hội. Bởi xã hội luôn nằm trong sự vận động cân bằng, nên ngày hôm nay ở nơi này rất có thể sẽ là ngày mai ở nơi khác.
Một con người cứ sống dựa mãi vào bố mẹ, nói câu nào là phải nhìn ánh mắt người xung quanh, nhất là phản ứng của cha mẹ đối với mình thì điều đó khiến anh ta gặp việc gì cũng thận trọng do dự, làm việc gì cũng phải theo đúng qui củ.
Ngược lại, nếu sống trong một thế giới luôn rộng mở, anh ta sẽ dám nghĩ dám làm, sẽ dám khiêu chiến với những quan niệm truyền thống, dám mạo hiểm, dám sáng tạo.
Một người đi khắp bốn phương sẽ gặp nhiều vấn đề mới cần phải giải quyết, cần phải thích ứng với hoàn cảnh mới, điều đó sẽ kích thích lòng ham hiểu biết của anh ta. Học, học nữa, học mãi sẽ trở thành một thiên chức. Cùng làm việc với những người có kiến thức phong phú, có thể anh ta sẽ được rèn luyện khả năng cạnh tranh, chí tiến thủ, lòng hiếu thắng, sẽ liên tục theo đuổi không mệt mỏi, sẽ có được năng lực vượt qua người khác. Đi sâu hiểu biết tri thức mới không chỉ làm tăng vốn kinh nghiệm của anh ta mà còn làm cho những kiến thức vốn có của anh ta sinh ra “phản ứng hóa học”, làm tri thức anh ta ngày càng mở rộng. Việc giao tiếp rộng ngoài xã hội làm cho tư duy anh ta mở mang hơn, luôn muốn tiếp thu cái mới. Sự thay đổi của công việc, nghề nghiệp và nơi ở sẽ làm tăng tính thích ứng với hoàn cảnh của anh ta có lợi cho khả năng phản ứng đối với một xã hội luôn biến đổi. Xa bố mẹ, anh ta sẽ mất đi chỗ dựa dẫm, tạo lập cuộc sống độc lập, có lợi với việc rèn luyện năng lực giải quyết công việc và tính quyết đoán, sự tự do lựa chọn công việc được tăng lên có lợi cho một sở trường nào đó, phát huy những ưu thế của bản thân mình.
Trong xã hội hiện đại, đánh giá một người có tài không chỉ nhìn vào lượng tiềm tàng tri thức của anh ta mà điều quan trọng ấy là sức sáng tạo của người đó. Nếu như một người không đem kiến thức đã nắm được của mình ra làm nguồn sáng tạo thì đối với xã hội anh ta chỉ là một tài năng bỏ đi.
Trong tương lai, chúng ta không thể sống mãi dưới sự bảo trợ của cha mẹ. Cái nhau thai nối quan hệ huyết thống không đem đến cho chúng ta những chất liệu nuôi dưỡng cuộc sống, địa vị gia đình không quyết định được địa vị của bản thân chúng ta, phao cứu sinh không phải là mạng lưới quan hệ. Không nên tự giam cầm trong bầu không khí ấm áp của gia đình, không nên kiêu ngạo hay tự ti vì xuất thân của mình. Thế hệ chúng ta nên chuyển trọng tâm tình yêu từ gia đình ra ngoài xã hội.
Hãy đột phá mọi trói buộc của những quan niệm hẹp hòi, hãy đến những nơi tổ quốc cần để lập sự nghiệp!
Chúc các bạn thành công!
Bài văn này là món quà cô Bạch tặng cho học sinh. Đọc xong Tạ Hân Nhiên thấy đó đúng là một sự giúp đỡ động viên lớn đối với tuổi học trò. Suốt đêm đó bạn đã dùng bút lông chép lại trên một tờ giấy lớn, sáng hôm sau đem dán lên báo tường. Không hẹn mà nên một lát sau, các bạn đã kéo đến xem, người đứng kín trước tờ báo tường. Nhìn những mái đầu đen nhánh của các bạn, Hân Nhiên cảm thấy mình đã làm tròn trách nhiệm với cô giáo Bạch.
BÌNH CHỌN HỌC SINH ƯU TÚ ĐẶC BIỆT
Trong giờ học, Trần Minh vẫn ngồi trên ghế. Cậu ta lại trở nên trầm mặc lãnh đạm như trước. Có khi nào đó một bạn nhắc đến chuyện tập nhảy hôm nọ, cậu ta chỉ cười, cứ như là chưa hề có chuyện gì xảy ra. Các bạn đều khen ngợi tố chất tâm lý của Trần Minh, không phải ai cũng có được ý chí chuyên chú như vậy.
Những khi ấy Trần Minh chỉ chăm chăm nhìn lên bảng, giống như không làm gì, không nghĩ gì chỉ dưỡng thần mà thôi.
- Trần Minh, cậu làm gì thế? Luyện khí công à? – Dư Phát đùa.
Trần Minh cười. Cậu ta hiểu mình không luyện khí công, cũng không dưỡng thần mà đang học. Đề toán trên bảng chưa xóa, cậu ta luyện cách giải bằng tính nhẩm. Trần Minh luôn tận dụng từng giây từng phút thời gian, thậm chí tận dụng không gián cách phút nào.
Đám học sinh ra sức học thuộc lòng, ra sức viết bởi sắp thi cuối kỳ rồi. Sự nỗ lực ấy đều dành cho cuộc thi học kỳ, cao nhất là giữ được đến lúc thi đại học. Còn Trần Minh bước đầu tiên là thi đại học. Trong xã hội hàng hóa này, trong thời đại biết bao người thờ phụng “bốn đời nguyên lão” (Tờ giấy 100 nhân dân tệ) này, một thanh niên con nhà chài lưới lại cho rằng: “chỉ có đọc sách là cao” và vui vẻ tự tin bơi lội trong cái biển mà các học sinh khác cho là biển khổ thì quả thực là điều mới mẻ. Có rất nhiều người cảm thấy không thể hiểu được điều đó, Trần Minh cũng không cần có người hiểu mình, thậm chí cậu ta còn nghĩ rằng người khác không lý giải được thì điều đó càng làm cho mình khác biệt với mọi người. Nếu mà mọi người đều hiểu cả thì cậu ta lại thấy mình bình thường quá.
- Trần Minh, Tiêu Dao, thầy giáo gọi các cậu lên văn phòng!
Trong văn phòng, Thầy Giang nói với họ:
- Người đạt học sinh ưu tú đặc biệt năm nay sẽ được chọn là một trong hai em – Ý ngầm của thầy là “Hai em hãy thi đấu với nhau”.
Trần Minh và Tiêu Dao cùng nhìn nhau. Chọn học sinh ưu tú đặc biệt là điều rất khó. Nếu chỉ có tài năng thôi hoàn toàn không dễ đạt được điều ấy. Phải qua nhiều lần sàng lọc mới lọt lại hai người, mà lại cùng trong một lớp nữa. Cả hai cậu học trò này đều là học sinh ưu tú.
Cả hai bạn đều không nói, song đều hiểu.
Đặc biệt, ra khỏi văn phòng, Trần Minh không nhắc đến chuyện học sinh ưu tú nữa mà lại nói đến một chuyện thoạt nghe tưởng như chẳng liên quan gì đến chuyện ấy. Trần Minh hỏi:
- Có phải cậu cũng định thi vào Thanh Hoa không? – Có lẽ cậu ta nghe các bạn nói chuyện.
- Chắc thế!
Trần Minh gật đầu cảm thấy hơi buồn. Thế đấy, lại thêm một đối thủ cạnh tranh thi vào đại học. Nhưng nghĩ thêm chút nữa, cậu ta lại nghĩ thoáng hơn. Là một thằng con trai, ai lại nhỏ nhen như con gái thế. Ừ, Tiêu Dao cùng học lý, cũng thi vào Thanh Hoa, điều đó ít nhiều cũng là áp lực, là cạnh tranh đối với Trần Minh. Có áp lực, có cạnh tranh, mới có phấn đấu tiến lên. Trần Minh xưa nay vô địch, giờ còn Tiêu Dao, Trần Minh còn phải phân cao thấp với cậu ta. Thật hay đấy.
- Tớ cũng thi Thanh Hoa!
- Ừ, cùng phấn đấu nhé! - Cả hai trái tim cùng ngầm hiểu nhau và bắt đầu tiến gần đến với nhau.
Ai mà chẳng muốn sẽ xuất sắc hơn người? Ai chẳng muốn sẽ vượt lên mọi người?
Hân Nhiên cho rằng thực lực của Tiêu Dao mạnh hơn Trần Minh.Trần Minh có cơ sở bền vững. Tiêu Dao thì có sức dẻo dai hơn. Tính về mọi mặt thì người đi sau lại đến trước. Chắc là Tiêu Dao sẽ trở thành học sinh ưu tú đặc biệt năm nay, sẽ được hưởng bao nhiêu là sự ưu đãi của nhà trường: miễn học phí, được thưởng tiền, ưu tiên sử dụng các thiết bị dạy học của trường…
Một dịp ngẫu nhiên, Hân Nhiên lên văn phòng chợt nghe thầy Giang nói Tiêu Dao đã xin không dự thi giành danh hiệu học sinh ưu tú đặc biệt nên lẽ đương nhiên Trần Minh sẽ trở thành học sinh ưu tú đặc biệt của năm học này.
Hân Nhiên sững người. Bạn vô cùng ngạc nhiên và lấy làm tiếc. Vì sao Tiêu Dao lại làm thế? Nhất định là sợ thua rồi. Học kỳ trước đã thất bại trong cuộc thi kiến thức nên cậu ta không còn dũng khí mà tiếp tục cạnh tranh với người khác nữa rồi! Thật vô dụng! Tiêu Dao, bạn không thể như thế được!
Bạn ấy đã từng làm Hân Nhiên khâm phục và mê mẩn biết bao! Vậy mà giờ sao bạn lại như vậy?
Không biết động cơ nào thúc đẩy, Hân Nhiên quyết định gặp Tiêu Dao nói chuyện, bạn cần phải nói chuyện với bạn ấy. Nhưng mấy ngày liền đều chẳng có cơ hội nào thích hợp.
Hôm nay, Tiêu Dao dắt chiếc xe đua ra khỏi nhà để xe.
Hân Nhiên đứng ở cửa, thấy Tiêu Dao, cô chào đón trước.
- Tiêu Dao, bạn bỏ không dự tuyển nữa à?
Hân Nhiên nói rõ ràng. Bạn tự ngạc nhiên vì sao trước kia khi nói chuyện với bạn ấy mình lại cứ xấu hổ thế.
- Sao bạn biết?
- Xem ra đúng là vậy rồi! Bởi vì học kỳ trước bạn thất bại trong cuộc thi kiến thức nên bạn… - Hân Nhiên vẻ bực tức – Mình biết bạn không ham số tiền ấy.
Tiêu Dao đánh trống lảng:
- Mình sẽ tham gia thi kiến thức trong học kỳ tới.
- Có thế thôi à? – Hân Nhiên vẫn chưa hài lòng.
- Sau này bạn sẽ biết! – Tiêu Dao không giải thích nhiều, nhảy lên xe – Bai bai!
Hân Nhiên đứng một mình trước cửa, chẳng hiểu ra làm sao. Sau đó bạn đi hỏi Vương Tiếu Thiên. Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao rất “Friend”, chắc cậu ấy phải biết. Vương Tiếu Thiên ậm à đến nửa ngày mới nói:
- Hân Nhiên ạ, tớ cũng phải hỏi mãi Tiêu Dao mới chịu nói cho tớ biết. Cậu ấy bảo tớ đừng nói với người khác. Nhưng mà cậu hỏi, tớ không thể không nói được, nhưng tớ nói với cậu, cậu đừng nói cho ai nữa nhé.
Sao Vương Tiếu Thiên lắm điều như bà già thế. Nếu không vì nhẫn nại mà moi được tin tức từ miệng của cậu ta thì Hân Nhiên đã nổi cáu từ lâu rồi:
- Được rồi, cậu nói đi!
- Trần Minh rất coi trọng vinh dự này. Cậu ta định thi vào Thanh Hoa nhưng nhà cậu ấy không bằng lòng. Nếu như Trần Minh đạt được danh hiệu học sinh ưu tú đặc biệt nhà trường sẽ viết giấy báo gia đình, bố mẹ cậu ấy có thể sẽ đồng ý. Vì thế nên Tiêu Dao mới bỏ không dự thi. Cậu ấy muốn giúp Trần Minh. Chuyện này chỉ có ba người chúng ta biết. Cậu không được nói cho người khác. Nếu như Trần Minh biết cậu ấy sẽ giận đấy. Lòng tự trọng của cậu ấy cao lắm.
Hân Nhiên gật đầu, cô cảm thấy nặng nề.
Vương Tiếu Thiên còn dặn với thêm câu nữa rồi mới đi:
- Nhớ đừng cho ai biết đấy!
Hân Nhiên đứng nguyên một chỗ. Ý nghĩ đầu tiên là Tiêu Dao tốt quá. Ý nghĩ thứ hai là mình đã trách nhầm cậu ấy cần phải nói lại với cậu ấy.
Tiêu Dao bỏ thi chọn học sinh ưu tú đặc biệt không phải vì sợ. Để quyết định điều đó, cậu ta đã phải trằn trọc suy nghĩ mãi. Bố mẹ cậu tuy đánh giá cao thành tích và vinh dự mà cậu đạt được nhưng còn coi trọng hơn thực lực của chính cậu.
Và thế là mọi việc lại bình thường. Đi học, đánh bóng, tan học thì giúp thầy giáo làm một số công việc của lớp, cùng chơi đùa với bạn bè, xem ra Tiêu Dao vô ưu vô lo chẳng có gì thay đổi hết. Nhưng ở lứa tuổi này nói rằng không thay đổi thực ra là có. Chính bản thân cũng ngày một chín chắn hơn.
Tiêu Dao đẩy xe ra khỏi nhà để xe, lại thấy Hân Nhiên. Vẫn cùng một thời gian, một địa điểm như hôm trước. Hoa phượng nhuộm đỏ bầu trời mùa hạ.
- Hân Nhiên, cậu chưa về à?
- Mình đến để xin lỗi bạn, hôm ấy mình quá lời.
Tiêu Dao nhớ đến chuyện Hân Nhiên nói lần trước, bèn cố ý gạt đi:
- Thôi được rồi, con trai không chấp với con gái!
Hân Nhiên cười khanh khách.
- Khéo tránh thế, Tiêu Dao!
- Bạn không về Thượng Hải à?
- Không.
- Tuyệt đấy, chúng mình lại có thể cùng học một trường – Tiêu Dao nói làm Hân Nhiên thấy ấm lòng.
- Này Hân Nhiên, học kỳ sau vẫn có thi kiến thức đấy. Bạn làm cổ động viên nhé!
- Vẫn chọn đề nhóm A chứ!
- Ừ, chọn chứ! – Tiêu Dao giữ xe bằng một tay trông vẻ thật phóng khoáng.
Đột nhiên Hân Nhiên thấy rằng trước sau vẫn thế, bạn vẫn dành toàn bộ tình cảm cho Tiêu Dao. Nếu nói bạn có cảm tình và có biểu hiện một chút gì đó thật ân cần với Tô Lạp thì đó chính là vì cậu ấy và Tiêu Dao cùng có gì đó giống nhau và Hân Nhiên coi cậu ấy như là ảnh ảo của Tiêu Dao.
- Được, mình sẽ là bạn thi đấu của bạn! – Hân Nhiên đồng ý – Tiêu Dao vui vẻ nhìn Hân Nhiên. Ánh mắt ấy khiến Hân Nhiên tin rằng mình không phải là cô bé lọ lem trong chuyện cổ tích.
Ở lứa tuổi mười sáu này, hiện thực và mơ ước tựa như không có giới hạn..
- Hân Nhiên à, đợt thi kiến thức tới, chúng mình không chỉ chọn đề nhóm A mà nhất định phải dành quán quân.
- Đúng!
Hân Nhiên biết Tiêu Dao có tính cách hấp dẫn. Nói thực bạn rất thích tính cách ấy. Bạn đã từng muốn được kể cho Tiêu Dao nghe câu chuyện về cô bé lọ lem. Vậy mà giờ đây, cũng vẫn là mùa hạ vải đỏ thơm hương, cũng vẫn là thảm cỏ xanh non mềm mại, cũng vẫn là một con người ấy, Hân Nhiên lại không muốn bày tỏ gì nữa. Bạn cảm thấy mình thực sự trưởng thành. Năm học đầu tiên của bậc phổ thông trung học, Hân Nhiên thấy mình đã hiểu biết được nhiều điều.
Trong lần họp lớp thảo luận về tình yêu ấy, Tiêu Dao không nói câu nào. Cũng như các bạn khác, Hân Nhiên rất muốn biết tâm tư của Tiêu Dao. Thực ra cuộc họp lớp đã gợi mở cho Tiêu Dao nhiều điều. Như tất cả bạn học, tuổi mười sáu trôi qua với bao điều đáng nghĩ, Tiêu Dao cảm thấy mình đã lớn. Dường như mỗi sớm tỉnh dậy, Tiêu Dao lại thấy các đốt xương kêu răng rắc, dài ra, suy nghĩ cũng ngày sâu rộng hơn. Có bạn cùng tuổi đã nói về tình yêu như thế này: “Có rất nhiều việc quan trọng hơn việc một cô gái tuổi chanh cốm bước vào cõi mộng”, “một chàng trai đa tình, hồn gửi mộng mơ” ở trước mặt ta. Đó là biết tự yêu, tự nâng cao và tự mình lớn mạnh. – Tôi không muốn làm người bình thường, không muốn làm một nhà quản lý bình thường, một nhà công nghiệp bình thường. Tôi muốn được như Môda nói với Bethoven “Làm kinh thiên động địa sẽ là anh”. Tiêu Dao tán đồng quan điểm ấy.
- Cố lên nhá! – Tiêu Dao nói, không biết là bảo mình hay bảo Hân Nhiên.
- Ừ.
“Trái tim em, con chim hoang dại, tìm thấy bầu trời trong đôi mắt anh”. Hân Nhiên chợt nhớ tới một câu thơ nổi tiếng của Tagor.
Trên lớp các bạn bàn về Tiêu Dao. Mọi người đều không rõ do nguyên nhân nào, ai cũng ngạc nhiên: “Sao Tiêu Dao lại làm thế?” còn Tiêu Dao cũng thật điềm tĩnh tỏ ra như không có chuyện gì hết.
Lâm Hiểu Húc nói với Hân Nhiên:
- Cậu biết chuyện Tiêu Dao bỏ cuộc chưa?
Hân Nhiên gật đầu.
- Tiêu Dao kỳ thật, cậu ta không nên làm vậy chứ!
Hân Nhiên rất muốn nói cho Hiểu Húc, cho các bạn biết chuyện, nhưng bạn nhớ lời Vương Tiếu Thiên dặn dò, lời đã ra tới miệng rồi nhưng rồi kịp dừng lại.
Hân Nhiên và Hiểu Húc đứng ở hành lang, bạn thấy Tiêu Dao dắt xe đua ra. Nhìn theo bóng Tiêu Dao, Hân Nhiên gật gật đầu, cảm thấy như có sức mạnh nào đó cổ vũ mình.
Có lẽ ánh mắt của Hân Nhiên buông thả quá nên Hiểu Húc nhận ra điều gì đó, bèn cười:
- Hân Nhiên, tớ biết bí mật của cậu rồi!
Hân Nhiên chợt đỏ mặt. Như tự nhủ với mình lại như nói với Hiểu Húc:
- Có lẽ đó là kết cục hay nhất.
Hình như Hiểu Húc chợt bừng hiểu. Nhấm nháp mãi câu nói của bạn rồi cô gật đầu.
NGÀY MAI SẼ ĐẸP HƠN
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Chính bản thân mình cũng hết sức kinh ngạc bởi mình đã điền vào giấy hai chữ “khoa văn” nhanh chóng và kiên quyết đến vậy, dù trong lòng vẫn do dự và băn khoăn. Nhưng mình tự hiểu rõ rằng mình rất bình tĩnh và khách quan vì đã suy nghĩ kỹ càng. Mỗi người đều có mơ ước của riêng mình. Mơ ước ấy có thực hiện được không, chẳng ai dám chắc. Nhưng bản thân người đó không bao giờ tự đi phá hỏng mơ ước của mình.
Sau này chắc không thể thường xuyên gặp thầy Giang nữa. Nhưng dứt khoác mình sẽ gửi thiếp chúc mừng giáng sinh hàng năm cho thầy mà còn lồng trong túi ni lông màu đỏ đầy tình cảm nữa. Tình yêu trên thế gian này có vô vàn cách, chỉ cần bộc lộ chân tình thì mới thật đáng quí.
Hơi vô ý, làm tấm ảnh học kỳ trước mình chụp chung với thầy ở núi Ngô Đồng, cùng chiếc lá ngô đồng rớt xuống đất mình đã nhặt lên. Trong lòng chợt trào lên cảm giác chia ly. Chiếc lá ngô đồng non mướt đáng yêu ngày ấy giờ đã vàng khô, trở thành tiêu bản. Mình chưa bao giờ quên điều gì. Mình nhớ câu này: “Cố tình quên đi để chứng tỏ bạn đang nghĩ tới”. Mình vẫn kẹp tấm ảnh và chiếc lá vào quyển nhật ký.
Đây là trang cuối cùng, mình phải thay cuốn mới thôi. Cũng như trước mình sẽ đóng bìa, gói lại và đem cất kỹ, để sau này sẽ giở ra xem. Bây giờ là lúc mình kết thúc nó rồi.
Viết hết cuốn nhật ký này - cuốn sổ ghi lại những dấu tích trưởng thành cả một quãng dài thời gian của mình. Tiện tay giở vài trang ra xem, bất giác tự hỏi: “Đây là mình sao? Mình như thế này sao?” Có những khi mình cũng chẳng hiểu chính bản thân mình.
Một quyển nhật ký đã ghi hết, chợt nhận ra mình đã trưởng thành và cũng tỉnh táo ra nhiều. Nhận thức về nhiều vấn đề cũng chín chắn hơn. Những nỗi thương cảm, sự bất lực cùng xúc cảm trước đây chỉ mới là bột phát chưa được chín chắn, lành mạnh lắm.
Nhớ rõ một câu trong bài thơ Hân Nhiên tặng: “Mai lại là một ngày”.
Dường như tất cả đều cũ. Nhưng mình biết: Mai lại là một ngày. Ngày mai sẽ đẹp hơn.
Tạm biệt những ngày đã qua. Mình tự cầu phúc cho mình.
Tạm biệt, lớp Mười của tôi.
Tạm biệt, Nhật ký của tôi.
Thi cuối kỳ vừa kết thúc, đám học sinh kéo nhau đến bãi Tiểu Mai. Đây là khu phong cảnh nổi tiếng của Thâm Quyến.
Thầy Giang cùng học trò kéo nhau ra đây ngắm biển. Tiếng cười nói vui vẻ của lớp trẻ phá tan sự tĩnh lặng của biển. Sóng tung lên ướt đẫm quần áo đẹp của họ. Bãi cát lưu lại những dấu chân nông sâu của họ. Tất cả thật kỳ diệu. Đó thực là một bức tranh tuyệt đẹp.
Ngắm biển rộng mênh mông, những ánh mắt chợt trở nên sâu lắng. Những trái tim trẻ trung bắt đầu giương buồm ra khơi.
Đứng trên bãi Tiểu Mai quay đầu nhìn lại Thâm Quyến vướng núi Ngô Đồng nên không thấy gì. Nhưng không rõ vì sao trong lòng dội lên nỗi xúc động, tự hào: “Thâm Quyến của chúng ta”.
Bạn nào đó bỗng cất lên tiếng hát: “Ngày mai lại sẽ đẹp hơn!” Hân Nhiên vui quá, bật cười thành tiếng quay mặt ra biển đón luồng gió mới và gào to:
“Ngày mai sẽ đẹp hơn!”
“Ngày mai sẽ càng đẹp hơn”. Hân Nhiên nhấm nháp câu nói ấy.
Đừng cho rằng bọn họ điên. Dù sao đó cũng chỉ là những đứa trẻ mười sáu mười bảy tuổi chưa biết trời cao đấy dày là gì. Mà có thể họ mới xứng với lứa tuổi thanh xuân của mình.
Mặt trời đỏ như lửa đang rực cháy trên bãi biển. Đó là lời kêu gọi của biển đối với họ, đó cũng là lời gợi ý của mặt trời đối với họ.
Hân Nhiên chợt nhớ đến chuyện Khoa Phụ đuổi mặt trời. Câu chuyện thần thoại ấy khắc sâu trong trí nhớ của cô từ thuở ấu thơ. Trái tim non trẻ khát vọng thật nhiều, mơ ước thật nhiều. Ở tuổi đầy tình yêu và hy vọng này mọi người tin chắc ngày mai nhất định sẽ càng đẹp hơn.
Với tình cảm trong sáng đẹp đẽ, tay trong tay, họ cùng quay ra biển lớn và cất tiếng hát: “Hát lên nhiệt tình của bạn, chìa ra đôi tay của bạn, hãy để chúng tôi ôm giấc mơ của bạn. Hãy cho tôi có được khuôn mặt chân thành của bạn. Hãy để nụ cười của chúng tôi đầy ắp niềm tự hào thanh xuân. Chúng ta dâng cho ngày mai lời cầu mong chân thành”.