21-10-2008, 09:38 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 25
Nhà báo ChÆ°Æ¡ng lên trang Web Ä‘iện tá» của Uá»· ban Nhân dân Thanh Hoa xem hệ thống chợ của thà nh phố thế nà o. ChÆ°Æ¡ng mua bản đồ hà nh chÃnh của từng quáºn vá», tỉ mẩn đánh dấu vị trà của chợ trên những bản đồ ấy. Có rồi thì thôi, không thì thêm và o. Từ những chợ lá»›n nhÆ° cầu Äông, chợ Hôm, chợ Mai đến mấy siêu thị má»›i xây dá»±ng, đến cả chợ cóc, chợ tạm cÅ©ng đánh dấu và o hết.
Äại má»i ông Hoè, và gá»i ChÆ°Æ¡ng, CÆ°á»ng đến xem mấy tấm "bán đồ chợ" các quáºn ná»™i thà nh, rồi tất cả lên xe Ä‘i khảo sát má»™t vòng.
Dân số Thanh Hoa, so vá»›i ngà y ông Hoè vá» tiếp quản tăng lên gấp mấy lần. Nhà cháºt cứng lại. Hồi ấy, ngoà i để là chá»— ở của dân lao Ä‘á»™ng. Toà n nhà má»™t tầng lợp tôn, tÆ°á»ng gạch con kiến, bổ trụ nóc, do Mỹ viện trợ Pháp. Lác đác nhà gạch cấp bốn. Äể giải quyết nhà cho cán bá»™, công nhân viên chức, hà ng loạt nhà gá»— hai tầng, lợp lá cá» dá»±ng lên ở ngoà i đê.
Hoè ở trong doanh trại, vốn là má»™t trại lÃnh Pháp, đóng ngay trên má»™t Ä‘Æ°á»ng lá»›n, ngà y ấy còn gá»i là đại lá»™. Khẩu phần ăn của quân nhân cùng chả đói mà phải ăn quà . Dù không ngon, cÅ©ng đủ no. Vả lại cÅ©ng chả dÆ° dáºt mà có tiá»n ăn quà . Bây giỠđâu đâu cÅ©ng có quán ăn. Chá»— nà o cÅ©ng thấy quán bia. Bia chảy nhÆ° nÆ°á»›c lã. Bia Ä‘en bia và ng, bia chai bia há»™p, bia tÆ°Æ¡i "bia khô", bia hÆ¡i bia nÆ°á»›c…
Ngà y ấy, cả thà nh phố nà y chỉ có má»™t nhà máy bia cho cả khu vá»±c mÆ°á»i mấy tỉnh xung quanh. Hoè chả biết mùi vị nó ra sao. CÅ©ng chả biết các món quà thế nà o. Trừ má»™t lần, đến chÆ¡i nhà Phụng và o chủ nháºt. Cô ra cá»a mua quà sáng.
Không biết món gì, gói bằng mảnh lá sen lá»™ mặt âm ra ngoà i. Bà hà ng xôi rút sợi rÆ¡m nếp và ng định buá»™c xoắn lại. Phụng bảo không cần, chị đặt cả gói và o bát, mang chiếc thìa nhá» ra, má»i Hoè. Há»i món gì thì bảo: xôi lúa. Bụng bảo dạ, hạt lúa, hạt thóc thì phải xay già má»›i đồ xôi được chứ. Äến lúc cầm bát lên ăn má»›i biết là xôi ngô.
Cái vị dẻo thÆ¡m của xôi nếp, của ngô nếp, cái vị bùi béo của Ä‘á»— xanh đãi hết vá» thổi chÃn, giã nhá», nắm thà nh nắm theo nhát thái tÆ¡i ra, phủ lên trên. Nhát thái bên trên vẫn còn nguyên hình lát má»ng. Trên cùng là hà nh củ phi ròn, nhếnh nháng mỡ nÆ°á»›c. Mãi sau nà y ông Hoè vẫn nhá»›, vị xôi xéo vÆ°Æ¡ng mùi lá sen thuở ấy. Cho đến táºn bây giá», cÅ©ng không ai giải thÃch được cho ông thắc mắc lúc cầm bát xôi ngà y ấy lên ăn, sao xôi ngô, ngÆ°á»i Thanh Hoa lại gá»i là xôi lúa? Còn bây giá» các nhà báo, nhà đà i chỉ biết gá»i hạt lúa, mà không biết gá»i là hạt thóc, mặc dù nó đã gặt vá», phÆ¡i khô quạt sạch?
Trong ký ức Hoè vẫn còn những tiếng rao đêm, ngà y ấy. Tiếng rao lánh lót, non ná»›t của tre con: "Ai lúa rang, lạc rang, hạt dẻ ra!". "lúa rang" tức là "ngô rang" đấy. Tiếng rao của Ä‘Ã n ông: "chế… mà … phù!" Tiếng gô: "xá»±c tắc!" Tiếng rao: "Lục… tà o… xá!". Tiếng rao của con gái: "Bánh khúc nóng… nà o!"… Lại còn tiếng gá»i tẩm quất rong, mà tiếng "tẩm" thì nhá» chìm, tiếng "quất" cao vống lên, đến tiếng "đây" lại hẫng Ä‘i nhÆ° hụt hÆ¡i…
Những tiếng rao đêm của má»™t thá»i khốn khó ấy, má»—i thứ rao má»™t kiểu. Không tiếng nà o giống tiếng nà o. NhÆ°ng Ä‘á»u giống nhau ở cái tha thiết, chèo kéo, má»i má»c. Bây giá», mức sống cao hÆ¡n nhiá»u. NhÆ°ng ở những là ng, xã má»›i lên phố phÆ°á»ng, những tiếng rao đêm, rao ngà y vẫn còn, thêm nhiá»u thứ khác nữa. Bây giá» vẫn có những ngÆ°á»i nghèo, bên những ngÆ°á»i rất già u. Khác chăng là nhiá»u tiếng rao được kÃch to bằng loa Ä‘iện, hoặc ghi âm sẵn.
Ông Hoè, cả Ä‘á»i chÆ°a bao giá» Ä‘i chợ. Thá»i trẻ, trong quân ngÅ© đã có tiếp phẩm. Lấy cô thôn nữ Máºn, má»—i lần tạt vá» vợ bắt con gà là m cÆ¡m là quá đủ cho má»™t bữa cÆ¡m sang đón chồng. Äến lúc chuyển ngà nh, lấy bà Phụng, cÅ©ng chỉ biết Ä‘i phổ biến nghị quyết, phó mặc má»™t tay vợ trông nom nhà cá»a, con cái. Äến bây giá» cuối Ä‘á»i, cố vấn cho Äại, má»›i lần đầu Ä‘i xem chợ.
Thanh Hoa đã có hai siêu thị lá»›n, rá»™ng bằng cả sân đá bóng, vá»›i trăm ngà n vạn ức hà ng hoá, bà y biện đẹp nhÆ° triển lãm. Mùa hè chen chúc nhau vẫn mát rÆ°á»i rượi, mà hoà n toà n không có mùi… chợ. NhÆ°ng thà nh phố vẫn còn những cái chợ, vừa bÆ°á»›c và o mùi chợ đã xá»™c lên táºn óc, nhất là khu hà ng tÆ°Æ¡i sống. Ghê cả ngÆ°á»i. Vẫn còn cảnh buôn gánh bán bÆ°ng, buôn thúng bán mẹt, cháºt kÃn vỉa hè, táºn xuống lòng Ä‘Æ°á»ng. NgÆ°á»i Ä‘i là m vá», ngồi trên xe máy, vẫn mua được má»› rau, con cá, má»› ốc vặn, vừa cà o dÆ°á»›i hồ lên, đến cả mở đòng đòng cân cấn, của cô gái đánh dáºm ngoại thà nh cho con mèo ở nhà đợi chủ.
Thanh Hoa cÅ©ng giống Hà ná»™i, giống các đô thị cả nÆ°á»›c, ngÆ°á»i ta vẫn bám và o mặt Ä‘Æ°á»ng, mặt phố để sống. Nhà mặt phố, bố là m to; nhà mặt tiá»n, ra tiá»n mặt. Bốn ngÆ°á»i Ä‘i thà nh hà ng dá»c trên vỉa hè cháºt chá»™i. Bởi hà ng hoá bây từ trong nhà ra đến táºn báºu cá»a, và thế nà o cÅ©ng chá»m ra hè. Phố nà o nghiêm còn đỡ. Không thì vỉa hè thà nh sở hữu tÆ° nhân. NgÆ°á»i Ä‘i bá»™ phải Ä‘i quà nh xuống lòng Ä‘Æ°á»ng.
Nhà nà o chả có xe máy, nhiá»u nhà má»—i ngÆ°á»i má»™t cái. Con phố nhóm ông Hoè Ä‘ang Ä‘i được gá»i là phố cổ đấy. Tuy chỉ còn mấy cái nhà cổ. Bằng cách nà y hay cách khác, thà nh phố đã xin được công nháºn là khu phố cổ. So vá»›i phố cố Há»™i An thì xấu hồ vô cùng. Äược công nháºn là phố cổ, ngÆ°á»i ta có sáng kiến chá»n phố nà y và mấy phố lân cáºn là m phố Ä‘i bá»™ và o hai ngà y nghỉ cuối tuần. Còn hằng ngà y, ngÆ°á»i Ä‘i bá»™ đông, ngÆ°á»i ta lại có sáng kiến Ä‘Æ°a ra má»™t quy định tuyệt chiêu: lòng Ä‘Æ°á»ng biến thà nh nÆ¡i dá»±ng má»™t hà ng xe máy, lấy vỉa hè cho ngÆ°á»i Ä‘i bá»™.
Chợt, ông Hoè dừng lại trÆ°á»›c má»™t quầy hà ng. Bố con Äại và ChÆ°Æ¡ng dừng theo. CÅ©ng nhÆ° các phố buôn bán khác, nhà phố nà y là nhà ống. Nhiá»u nhà , mặt tiá»n chỉ được hai nháng chân trẻ con. Nhà trong cùng, phải Ä‘i qua và i ba nhà má»›i ra tá»›i mặt phố. Lối Ä‘i chung hẹp đến ná»—i, không thể dắt xe đạp, xe máy được. Phải ngồi trên xe dùng chân đẩy. NgÆ°á»i ra phải đợi cho ngÆ°á»i và o, nhấc xe và o nhà mình má»›i ra được. Váºy mà , ngay trÆ°á»›c lối Ä‘i bằng lá»— mÅ©i ấy, lại có má»™t tú hà ng nho nhá» chặn đứng thì Ä‘i lại thế nà o? Mấy ngÆ°á»i giả vá» xem hà ng để quan sát. Có ngÆ°á»i trong ngõ Ä‘i ra. Láºp tức cái tủ hà ng tránh ra, lấy lối cho ngÆ°á»i ra. Thì ra, ngÆ°á»i ta chôn hai chiếc bản lá» goòng và o góc tÆ°á»ng. Chiếc tủ được lắp và o bán lỠấy. Há»… có ngÆ°á»i ra và o, chủ nhân chỉ việc đẩy nhẹ, chiếc tủ, giồng nhÆ° cánh cổng sẽ mở ra phÃa ngoà i, xong lại Ä‘Æ°a vá» vị trà cÅ©. Phải chịu cái sáng kiến có má»™t không hai nà y.
Lúc đã ngồi trên xe, Äại nói vá»›i bố:
- Äi lên công nghiệp, tiên tiến, hiện đại thì không thể tồn tại cái lối lấy hè Ä‘Æ°á»ng là m thị trÆ°á»ng thế nà y phải không bố. Theo tiêu chuẩn quốc tế, tỉ lệ diện tÃch giao thông Ä‘á»™ng so vá»›i diện tÃch đất ở phải là 20%, cho giao thông tình phải từ 4-6%. Thế mà ở Thanh Hoa Ä‘Æ°á»ng sá chÆ°a được 10%, còn bến Ä‘á»— thì má»›i được già 0,5% thôi bố ạ.
Ông Hoè góp ý kiến:
- Anh cần nắm được quy hoạch chợ của thà nh phố. Chắc chắn phải có quy hoạch và kế hoạch cải tạo chợ cũ, xây dựng chợ mới rồi.
- Con Ä‘oán chắc, việc quy hoạch chợ sẽ gặp nhiá»u khó khăn. Ngoà i việc xây má»›i trên diện tÃch cÅ© ra, ná»™i thà nh không còn quỹ đất xây chợ. Äến trÆ°á»ng há»c còn không Ä‘Ã o đâu ra đất nữa là chợ. Ven ná»™i thì còn đất đấy. Nếu phải giải phóng mặt bằng cÅ©ng đỡ phức tạp hÆ¡n. NhÆ°ng mấy cái chợ đầu mối ở ngoại thà nh, xây xong chả ma nà o và o, chỉ để buá»™c trâu bò. Mấy cái siêu thị lá»›n má»›i xây ở các khu dân cÆ° má»›i, vá»›i Ä‘a dạng hà ng hoá, phong cách phục vụ chuyên nghiệp, có nguồn tà i chÃnh lá»›n, có kinh nghiệm quản lý, hệ thống kÄ© thuáºt tiên tiá»…n, hiện đại, chÆ°Æ¡ng trình khuyến mãi hấp dẫn, đáp ứng được nhu cầu mua của má»™t tầng lá»›p dân cÆ° khá đông đấy, nhÆ°ng giá lại đắt. Há» phải chi phà quá nhiá»u cho Ä‘á»™i ngÅ© nhân viên, Ä‘iện chiếu sáng, Ä‘iện cho máy Ä‘iá»u hoà trung tâm, nên chủ yếu phục vụ lá»›p trung lÆ°u. Vì thế, con tÃnh nên xây dá»±ng các siêu thị vừa và nhá».
Tối vá», trong bữa cÆ¡m, Äại há»i vợ:
- Hằng ngà y em đi chợ nà o?
- Ở ngõ ngang nối ra phố Huỳnh Văn Nghệ ấy.
- Äấy cÅ©ng có chợ à ?
- Anh Ä‘i ô tô, không qua Ä‘oạn ấy. Dân cÆ° khu nà y Ä‘á»u Ä‘i chợ ấy. CÅ©ng đủ thịt thà , tôm cả, rau dÆ°a, lòng lợn, thịt chó, thịt quay…
- Thế em không đi siêu thị à ?
- á»i giá»i, nhiêu khê, cách rách lắm. Các chị ở công ty bảo, đông chết Ä‘i được. Chỉ được cái yên tâm vá» vệ sinh thôi. Mà đắt ra phết chứ chả rẻ đâu. Sao tá»± nhiên hôm nay anh lại há»i chuyện Ä‘i chợ?
Äại áºm ừ không trả lá»i. Chả lẽ lại kể, hôm nay Ä‘i khảo sát chợ vá»›i những ai.
- Không lẽ, anh định kinh doanh chợ à ?
Äại ngạc nhiên nhìn vợ âu yếm:
- Em nhạy cảm tháºt đấy. Tối nay thưởng em má»™t tráºn đã Ä‘á»i nhé.
Linh cÆ°á»i, liếc chéo chồng má»™t cái:
- Thế không đoán ra thì tuần nà y quỵt à ?
- Ai quỵt mà đã kêu…
Linh không vừa:
- Thế không thưởng thì phải là m nghĩa vụ hay sao?
- Không phải nghĩa vụ, nhưng thưởng vẫn khoái hơn.
Chuyện đùa cợt như thế, trước kia chưa từng có giữa hai vợ chồng! Linh nói suy nghĩ chợt đến:
- Nếu có những gian hà ng, nhà cá»a rá»™ng rãi má»™t chút, ở trong các khu dân cÆ°, bán các loại thá»±c phẩm, rau quả thì phụ nữ rất hoan nghênh, mà thà nh phố cÅ©ng văn minh hẳn lên. Hiện nay cÅ©ng có, nhÆ°ng há» toà n bán hà ng thá»±c phẩm công nghệ thôi.
Äại khoái quá reo lên:
- à tưởng tháºt hay. Äến phải thưởng nữa thôi?
Linh cÆ°á»i khoái ra mặt:
- Tức là đêm nay hai lần thưởng chứ gì? Anh nói tháºt đấy chứ?
- Hoà n toà n nghiêm túc, đồng chà vợ ạ!
Äại nhá»› đến cái chợ ven Ä‘Æ°á»ng mua cá hôm trÆ°á»›c. Các chợ loại nà y Ä‘á»u hình thà nh tá»± phát. Khu dân cÆ° nà o chả có chợ. Nó thÆ°á»ng ở nhÆ°ng ngõ ngách Ãt xe ô tô qua lại. Còn xe máy thì lách qua hay Ä‘Ã nh xuống dắt. Äấy là miếng cÆ¡m manh áo của má»™t bá»™ pháºn nông dân, khi đất nông nghiệp của há» bị dùng và o các mục Ä‘Ãch khác của quá trình đô thị hoá. Hoặc những ngÆ°á»i nông dân các tỉnh lân cáºn, chỉ biết trồng lúa, không tìm ra má»™t nghá» phụ gì, không biết chá»n cây gì con gì, có năng suất cao hÆ¡n cái cÅ©, Ä‘Ã nh sáng sáng đèo hà ng trên chiếc xe máy cà tà ng từ các vùng rau, bá» mối cho các bà ven ná»™i, toả vá» các chợ nà y bán.
Ông Hoè cÅ©ng há»i vợ má»™t câu nhÆ° Äại há»i Linh.
Bà Phụng há»i lại:
- Xa thế, ai đèo tôi Ä‘i? Ông đèo chắc? Mà và o siêu thị cÅ©ng phải ăn mặc tÆ°Æ¡m tất. Bá»n tôi quần áo thể dục sáng, quần áo mặc nhà cÅ©ng Ä‘i chợ được. Ä‚n bao nhiêu mà phải khuân hà ng siêu thị chất và o tủ lạnh. Hay gì cái thứ của Æ°á»›p lạnh ấy. Ở cá»a hà ng, hỠđã Æ°á»›p lạnh cả tháng chứ Ãt gì. Äây chỉ mấy bÆ°á»›c chân, rau tÆ°Æ¡i, cá Ä‘ang giãy Ä‘Ã nh đạch, tá»™i gì!
Ông Hoè nghÄ©, loại chợ thuần tuý Việt Nam vẫn là nÆ¡i là m ăn của ngÆ°á»i buôn bán nhá». Trừ mấy cá»a hà ng công nghiệp vốn liếng khá. Mà việc sắp xếp loại nà y cÅ©ng dá»…. Cái anh buôn bán nhá», phục vụ ăn uống, sinh hoạt hằng ngà y má»›i khó. Lại cÅ©ng phải nghÄ© đến khÃa cạnh nhân sinh của vấn đỠđâu cứ dùng công an quản lý thị trÆ°á»ng, dân phòng mà giải quyết được. Äuổi chá»— nà y, chạy chá»— khác thôi.
Hôm sau Äại gá»i Ä‘iện cho em gái, cÅ©ng để há»i ý kiến vá» chợ. Thảo Tần nói:
- Mai thứ bảy rồi, vợ chồng em má»i ông bà , anh chị và cháu đến ăn cÆ¡m. Em muốn thÆ°a chuyện cháu Thuỳ DÆ°Æ¡ng. Nhân thể sẽ trả lá»i câu há»i của anh. Äể em còn chuẩn bị ý kiến chứ. Em gá»i cháu CÆ°á»ng không được. Anh gá»i cháu há»™ em.
Äại bảo:
- Cô kệ nó. Nó không tham gia những cuộc như thế nà y đâu. Hôm qua ông, tôi và nó vừa là m một cuộc khảo sát vỠchợ nên muốn tranh thủ ý kiến nhà giáo đấy.
Nói công việc thì hà o hứng đấy. NhÆ°ng má»™t ná»—i buồn sâu xa chợt đến vá»›i Äại. Không nhẽ, không bao giá» CÆ°á»ng có mặt trong những cuá»™c gặp mặt đông đủ cả nhà ?
Má»—i lần há»p mặt đại gia đình, cu Thà nh láºp tức trở thà nh trung tâm chú ý của cả nhà . Äại đã thuyết phục được vợ mÆ°á»›n chị Hảo ở quê lên giúp việc. CÅ©ng là chá»— dây mÆ¡ rá»… má vá»›i mẹ Linh, chỉ hÆ¡n cô bốn năm tuổi. Chồng Hảo chỉ váºt vá» ra và o. Nông dân chả ra nông dân, thợ xây chả ra thợ xây. Chỉ giá»i cá» bạc. Äược chỉ và i chục, mà mất thì cả trăm. Äược hai đứa con trai bảy và chÃn tuổi lại tòi ra má»™t đứa nữa. Lừa lúc vợ Ä‘i chợ, anh chồng bế đứa bé má»›i sáu tháng tuổi Ä‘em bán cho má»™t gia đình hiếm muá»™n lấy mấy triệu bạc. Hằng ngà y Hảo trông thằng Thà nh, cÆ¡m nÆ°á»›c, dá»n dẹp lau nhà cá»a. Linh má»›i há»c thêm má»™t lá»›p tiếng Pháp nên tối vá» phải há»c nhiá»u. Cô vẫn há»c tiếng Anh Ä‘á»u. Äã từ lâu, cả nghe, nói, viết Ä‘á»u hÆ¡n hẳn Äại.
Những hôm nhà có công việc thế nà y má»›i thấy Hảo được việc. Chị em Linh, Tần chỉ phải đóng vai chỉ đạo kỹ thuáºt. Hôm nay, chị em Tần là m món phở cuốn. Quyết định thà nh công món nà y là thịt bò bắp thái má»ng, giần bằng sống dao, Æ°á»›p tá»i, tiêu, mì chÃnh, nÆ°á»›c mắm xà o chÃn tá»›i. Mấy miếng thịt bò kẹp vá»›i má»™t lá sà lách, rau mùi, rau thÆ¡m, giá trần. Má»™t lá bánh phở cuốn bên ngoà i, chấm vá»›i chÃnh nÆ°á»›c xà o thịt bò, pha thêm giấm, nÆ°á»›c mắm, hạt tiêu. Cá nhà đá»u khen lạ miệng, ăn không chán. Tần vá»™i lên tiếng nhắc má»i ngÆ°á»i, dà nh bụng ăn phở sốt vang. Äại bảo vợ:
- Nghỉ giải lao đã, ăn phở sau.
Anh tranh thủ há»i vợ chồng Kiên, Tần chuyện chợ búa.
Kiên bảo:
- Bác Ä‘iểm đúng huyệt đấy. Chợ bao giá» cÅ©ng là thÆ°á»›c Ä‘o sức khoẻ ná»n kinh tế, thể hiện trung thá»±c sức mua bán của dân, mức sống xã há»™i. Nó cÅ©ng là bá»™ mặt xã há»™i. Äảo qua chợ Thanh Hoa, thấy nhếch nhác lôi thôi, mất vệ sinh quá. Không ai dám chắc an toà n vệ sinh thá»±c phẩm không có vấn Ä‘á» gì. Riêng quáºn em, má»›i thà nh láºp từ má»™t phần quáºn ná»™i thà nh, má»™t phần huyện ngoại thà nh, tình trạng ná»a tỉnh, ná»a quê cà ng lôi thôi, nhếch nhác.
- Thế… nếu tôi đầu tư xây mới chợ cũ thì sao?
- Em hoan nghênh quá Ä‘i chứ, - anh vá»™i nói ngay, - NhÆ°ng phải là m đúng luáºt.
- Äấu thầu chứ gì? DÄ© nhiên rồi.
- Sẽ kéo theo một loạt vấn đỠđấy bác ạ.
- Tôi hình dung mấy việc nà y nhé: Kiếm mặt bằng dựng chợ tạm nà y. Phá dỡ chợ cũ, xây chợ mới nà y. Huy động vốn đóng góp của các chủ kinh doanh cũ nà y. Sắp xếp lại nơi bán hà ng ở chợ mới nà y…
- Bác nói thỠtức là xây chợ mới, nhưng phương thức kinh doanh vẫn theo lối cũ chứ gì?
- Tôi tÃnh không biết liệu có thể bổ dá»c, tốt nhất là bổ ngang để thà nh hai chợ riêng biệt, má»™t đằng vẫn buôn bán theo lối cÅ©, má»™t đằng chÆ¡i hẳn kiểu má»›i, trung tâm thÆ°Æ¡ng mại hay siêu thị hẳn hoi. Ngẫu nhiên hình thà nh má»™t đối chứng
Ông Hoè lại thủng thẳng:
- à tưởng hay đấy. NhÆ°ng phải có Ãt nhất hai phÆ°Æ¡ng án thiết kế. Tổ chức triển lãm lấy ý kiến nhân dân.
Kiên chợt giáºt mình.
Anh cÅ©ng đã nghÄ© đến việc lấy ý kiến nhân dân lâu nay hoà n toà n là chuyện bánh vẽ. Bởi dân cÅ©ng chả biết đóng góp ý kiến thế nà o. CÅ©ng có ngÆ°á»i phát biểu trên báo hẳn hoi. NhÆ°ng, những ai có ý kiến trên mặt báo? Liệu đấy có đại diện cho tất cả má»i ngÆ°á»i? Cuối cùng cÅ©ng lại do mình quyết. Thế nên sau đó, vẫn có ý kiến phản đối. Mà phản đối là đúng chứ. Chắc gì ý kiến của mình đã đúng. Äến ngay cả thiết kế nữa. Lắm khi, ý kiến của há»™i đồng chuyên môn cÅ©ng bị gạt Ä‘i. Cứ quyết định theo quan Ä‘iểm chÃnh trị của ta. Mà chÃnh trị thì, lắm việc chỉ mang tÃnh thá»i sá»±, nhất thá»i.
Kiên muốn Ä‘i xa hÆ¡n, để ngÆ°á»i dân tháºt sá»± có quyá»n là m chủ.
- Con tÃnh thế nà y, ông và bác Äại xem thế nà o. Phần đầu thì đúng nhÆ° ông nói. NhÆ°ng không phải là lấy ý kiến nhân dân mà là trÆ°ng cầu ý dân.
Ông Hoè sÆ°á»›ng quá, tôi lông mà y vểnh ngược chá»›p liá»n mấy cái:
- Thế thì nhất rồi. NghÄ©a là ý kiến Ä‘a số sẽ là ý kiến quyết định. ChÃnh Ä‘a số quyết định chứ không phải chỉ để tham khảo nhÆ° lâu nay ta vẫn là m.
Äại chêm và o:
- Là m được như thế thì khi thực hiện, không còn ai có ý kiến ra và o được nữa.
Kiên trầm ngâm. Sẽ vất vả vá»›i vụ nà y đây. Lạ quá mà , má»›i quá mà . Anh biết việc nà y rất dá»… bị ngáng chân. Rất có thể bị cản phá. Không phải chỉ phá việc nà y mà còn phá cả mình. Linh cảm chÃnh trị mách bảo, chẳng có bÆ°á»›c Ä‘i khác. Anh gá»i Ä‘iện ngay cho Bà thÆ° Thà nh uá»·. Nói qua công việc và ý đồ của mình. Má»›i được mấy câu, ông Trân đã gạt Ä‘i:
- Thôi, thôi ông đừng nói nữa…
Kiên hÆ¡i hoảng. Há»ng mất rồi. NhÆ°ng giá»ng ông Trân không có vẻ gì là pháºt ý. Nói đến đây, ông ngừng lại má»™t tà nhÆ° cân nhắc, rồi tiếp:
- Hôm nay là ngà y nghỉ. Ông đến tôi chÆ¡i được không? Vừa thăm nhà tôi, vừa trò chuyện công việc. Chả hiểu vì lẽ gì nhà tôi rất muốn gặp ông… Há»i ý kiến chị ấy Ä‘i rồi trả lá»i tôi.
Kiên bịt ống nói, kể vá»›i cả nhà lá»i má»i của ông Tần rồi há»i:
- Anh cho giỠcụ thể ạ!
Äặt ống nghe xuống, Kiên giục vợ cho mình bát phở.
Linh cắt quả chanh là m tư, đưa cho Kiên một miếng. Tần vội ngăn lại:
- Nhà em thÃch ăn giấm cÆ¡. Bây giá» có giấm Pháp rất ngon. Em ngâm tá»i. Bản thân giấm cÅ©ng là vị thuốc. Tá»i thì rõ là kháng sinh Ä‘Æ°á»ng ruá»™t rồi.
Kiên nói với bố:
- Nhà con sẽ thÆ°a chuyện vá»›i ông và bác Äại vá» chuyện cháu Thuỳ DÆ°Æ¡ng. Con ăn trÆ°á»›c rồi Ä‘i bây giá».
Anh định gá»i Ä‘iện cho lái xe. Äã nhấc máy, nghÄ© thế nà o lại đặt xuống. Cả nhà đang nhìn anh, nên Ä‘á»u trông thấy Ä‘á»™ng tác vừa rồi. Tần há»i:
- Anh định đi xe máy à ?
Kiên nhìn vợ. Äấy là ngÆ°á»i hiểu anh nhất. Hiểu cả những ý nghÄ© trong đầu anh. Hiểu thói quen, hiểu từng cá» chỉ của anh. Má»™t ngÆ°á»i vợ dịu hiá»n và không kém phần sắc sảo, thông minh thế nà y, nếu anh phụ lòng thì tháºt vô đạo…
- Äể chú ấy có má»™t ngà y nghỉ trá»n vẹn vá»›i vợ con. Äến đấy cÅ©ng không xa mà .
Kiên đi rồi, ông Hoè nói thay cả nhà :
- Nó là niá»m tá»± hà o của cả nhà ta đấy. - ông nhìn con gái. - Con phải là háºu phÆ°Æ¡ng yên ổn, vững chắc của nó. Phải là ngÆ°á»i bạn, ngÆ°á»i đồng chà tin cáºy, để nó tá»±a và o những lúc khó khăn.
Kiên xÆ°ng tên vá»›i ngÆ°á»i vệ binh trẻ trong trạm gác. Anh nà y lá»… phép:
- Chú đợi cho một tà ạ!
Anh ta nhấc máy gá»i và o trong nhà . ThÆ° ký bà thÆ° ra cổng má»i Kiên theo mình, rồi đón xe máy anh dắt và o. Anh Ä‘i qua má»™t mảnh sân có mấy cháºu hoa sứ, má»™t cây lá»™c vừng có cái thế rất lạ. Không phải thế hoà nh. Cả cái thân cổ thụ nằm sóng xoà i trong cái cháºu giả đá hình chữ nháºt. Vừa rá»i mắt khá»i nó, đã thấy ông Trân hiện ra trÆ°á»›c sảnh. Mái tóc trắng phau cắt cao. Äôi mắt tÆ°Æ¡i cÆ°á»i sau cặp kÃnh thÆ°á»ng trá»±c. GÆ°Æ¡ng mặt vẻ trà tuệ và thân tình. Nếu mái tóc kia nhuá»™m Ä‘en nhánh, không biết Kiên có kém phần kÃnh nể? Ông Trân Ä‘Æ°a tay ra bắt rồi kéo Kiên lại, ôm lấy anh. Lần đầu tiên ông là m thế vá»›i Kiên.
Hẳn đấy là kết quả má»™t thá»i gian công tác vá»›i nhau, tuy ngắn nhÆ°ng tốt đẹp. Äấy không phải là cứ chỉ xã giao. Không phải vá»›i ai dÆ°á»›i quyá»n, ông cÅ©ng là m thế. Vừa cầm tay dắt Kiên và o phòng khách, ông vừa gá»i và o phòng trong:
- Chi ơi, khách quý của em đây!
Trong bá»™ váy liá»n áo xanh lá cây, tay lá»ng, vá»›i hà ng khuy dầy, chạy suốt từ ngá»±c xuống đầu gối, có dải thắt sau lÆ°ng, trông bà Chi tháºt ná»n nã. Cái ná»n nã không chỉ ở sá»± ăn mặc giản dị, nhÆ°ng không cổ, cổ Ä‘iển thì đúng hÆ¡n. Ná»n nã ở mái tóc uốn thả xuống vá»›i vá»›i dải ruy băng và khuôn mặt bầu bầu đôn háºu, không phấn son tháºt dá»… mến.
- Chà o anh Kiên. Nghe tiếng anh lâu rồi, hôm nay mới gặp.
Bà Chi má»i khách uống nÆ°á»›c, má»™t cốc khác đặt trÆ°á»›c mặt chồng. Bà rất quý những ngÆ°á»i thẳng thắn nhÆ° Kiên. Äến cái vụ liên quan vá»›i Bà thÆ° Thà nh uá»· cÅ© thì cà ng nể hÆ¡n.
- Anh uống nÆ°á»›c. - Không cÆ°á»i, nhÆ°ng mặt bà tÆ°Æ¡i tỉnh, tá» ra rất vui vì cuá»™c gặp gỡ. - Anh cùng nghá», cùng nghiệp vá»›i nhà tôi. Còn tôi thì lại cùng nghá», cùng nghiệp vá»›i vợ anh!
- Thế ạ? Chị dạy môn gì ạ? Chắc chị nghỉ rồi?
- Vâng, tôi má»›i nghỉ. Tôi dạy văn, cùng há»c tổng hợp vá»›i nhà tôi, sau hai lá»›p. Há»c tổng hợp nhÆ°ng lại Ä‘i dạy há»c. Chị Thảo Tần, treo ấn từ quan là chuyện lạ đấy. Cả ngà nh giáo dục Thanh Hoa bà n vá» chuyện ấy, nhất là cuá»™c đối thoại giữa chị ấy vá»›i giám đốc má»›i hay chứ.
- Thưa chị, nhà tôi được cái thẳng thắn.
Bà Chi biết có việc gì đó cần trao đổi giữa hai ngÆ°á»i, nên dừng chuyện lại bằng má»™t lá»i dặn khéo:
- Anh xÆ¡i nÆ°á»›c Ä‘i. Lần sau Ä‘Æ°a chị ấy Ä‘i cùng nhá»›. Äể chị em tôi trò chuyện cho vui.
Kiên cầm cốc nước lên:
- Vâng ạ, má»i anh chị xÆ¡i nÆ°á»›c.
Bà Chi nhìn Kiên uống nước, cáo lui:
- Thôi, để hai anh nói chuyện công việc…
Bà vừa đứng dáºy thì Kiên kêu lên ngạc nhiên:
- ThÆ°a chị, nÆ°á»›c gì mà ngon thế ạ. Vừa ngá»t, vừa chua, lại hÆ¡i mằn mặn. Cái vị rất quen mà chÆ°a gá»i tên ra được.
Bà Chi cÆ°á»i mãn nguyện:
- NÆ°á»›c sấu ngâm đấy. Nhiá»u vị khách khen món nÆ°á»›c quả nà y. Tôi sẽ phổ biến cách là m món nà y cho Thảo Tần. Thanh Hoa mình có món canh sấu thịt, sấu dầm, sấu ngâm và chè sấu. Äá»™c đáo đấy anh ạ.
- Cảm ơn chị!
Bà Chi và o nhà trong, ông Trân má»›i há»i:
- Vấn Ä‘á» tổ chức nhân sá»± Lâm Du thế nà o? Chị Diệu xin sang Thà nh há»™i Phụ nữ thì bổ sung ai? - giá»ng ông có cái gì nhÆ° tiếc nuối. - NgÆ°á»i nhÆ° thế mà có anh chồng tệ quá nhỉ?
Trong suy nghÄ© của ông, Diệu xin chuyện công tác là vì chuyện VÅ© Sán. Ông không há» biết lý do thá»±c của việc Diệu thay đổi môi trÆ°á»ng là m việc. Nếu vì chuyện chồng thì phải chuyển vùng, và o hẳn đâu có má»™t tỉnh phÃa Nam má»›i bá»›t được dÆ° luáºn. Äằng nà y vẫn ở thà nh phố nà y. Kiên cÅ©ng chạnh lòng. Nếu không có chuyện vá»›i mình, Diệu không Ä‘i đâu. Hai ngÆ°á»i cứ chông chênh nhÆ° Ä‘i trên dây thép. Nếu chị không Ä‘i, không sá»›m thì muá»™n, thế nà o hai Ä‘Æ°á»ng tiệm cáºn cÅ©ng có ngà y tiếp cáºn. Hai con ngÆ°á»i chứ đâu phải hai đồ thị toán há»c. Kiên thầm cảm Æ¡n sá»± hy sinh của Diệu để tạo ra má»™t khoáng cách.
- Thôi hãy gác chuyện nhân sự lại. Cho tôi nghe ý tưởng của ông vỠchuyện chợ búa xem nà o?
Nghe xong, ông Trân gáºt liá»n mấy cái:
- Nếu giải quyết được việc nà y, ông sẽ mở ra má»™t hÆ°á»›ng giải quyết cho thà nh phố theo cách xã há»™i hoá. Chỉ có Ä‘iá»u… tâm lý bà con tiểu thÆ°Æ¡ng phức tạp đấy. Dá»… thất thÆ°á»ng nhÆ° giá cả thị trÆ°á»ng váºy. Vì thế má»i Ä‘á»™ng tác, bÆ°á»›c Ä‘i phải tÃnh toán cẩn tháºn, đặc biệt chú ý đến khÃa cạnh pháp lý.
- Thưa anh, tôi định tổ chức trưng cầu dân ý, chứ không phải là m phiếu thăm dò để tham khảo đâu ạ!
Ông Trân ngẫm nghĩ mừng ra mặt:
- Một cách là m táo bạo. Thế mới là là m chủ thực sự. Cứ mạnh dạn là m.
- Thưa anh, có sợ bị thổi còi, cho là chơi trội? Tôi đã bị tiếng oan thế rồi.
- Quả tháºt, nếu thà nh công thì đây là cuá»™c trÆ°ng cầu dân ý đầu tiên ở nÆ°á»›c ta đấy. Tôi nghÄ©, cÅ©ng không ngại. Bởi đây chỉ là má»™t việc cụ thể, gắn vá»›i quyá»n lợi sát sÆ°á»n của má»™t nhóm dân cÆ° cụ thể. Chứ không phải vá» má»™t vấn Ä‘á» chÃnh trị rá»™ng lá»›n, trong phạm vi cả nÆ°á»›c.
Kiên ngần ngừ rồi nói:
- Còn má»™t việc nữa, đã nảy ra trong đầu lâu lâu rồi, hôm nay trình bà y vá»›i anh luôn thể. Äá» xuất nà y, nếu thá»±c hiện thì rất hay mà lại không tốn ngân sách thà nh phố.
Ông Trân vui lắm. Ông gá»i vá»›i và o nhà trong, nói bà Chi pha thêm nÆ°á»›c.
- Rất hay mà lại không tốn ngân sách thì hoan nghênh quá rồi. Nà o, uống nÆ°á»›c Ä‘i, rồi vắn tắt cho tôi nghe tinh thần vấn Ä‘á».
- Äã từ lâu tôi thấy công tác xét xá» của toà án có cái gì có không ổn. Vì sao nhiá»u án quyết của toà án cấp dÆ°á»›i lại hay bị toà án cấp trên buá»™c Ä‘iá»u tra lại, xá» lại, hoặc bị bác? Có thể, do luáºt quy định khung pháp lý có biên Ä‘á»™ rá»™ng, nên há» váºn dụng theo quan niệm của há». CÅ©ng không loại trừ há» váºn dụng theo ý đồ riêng, mục Ä‘Ãch riêng. NhÆ°ng rất có thể còn có lý do trình Ä‘á»™ của thẩm phán hạn chế.
Chăm chú nghe Kiên nói, ông Trân phải công nháºn tay nà y có nhiá»u ý tưởng hay tháºt. Hình nhÆ°, há»… để mắt và o chuyện gì, y nhÆ° rằng anh ta phát hiện được ra Ä‘iá»u gì đó bất hợp lý và lại chỉ ra ngay giải pháp má»›i hay. Tò mò, ông há»i Kiên, từ đâu mà có Ä‘á» xuất nà y. Kiên kể lại chuyện lén dá»± má»™t phiên toà ở quáºn mình. Thấy bá»™c lá»™ nhiá»u hạn chế quá.
"Hôm ấy mà ghi âm được để anh nghe lại thì buồn cÆ°á»i lắm"
Ông Trân ngẫm nghÄ© má»™t tÃ, đôi mắt thông minh sau cặp kÃnh trắng quả quyết:
- Äá» xuất của ông có ý nghÄ©a xã há»™i và chÃnh trị lá»›n lắm. Ông là m ngay tá» trình Ä‘i. Hay tháºt đấy!
- Báo cáo, cuối tuần sau anh nháºn được thôi ạ.
Kiên uống nốt cốc nÆ°á»›c lạ miệng, xin phép vá». Ông Trân vừa tiá»…n ra cá»a vừa dặn thêm:
- Äiá»u ta vừa thống nhất vá»›i nhau là cái định là m. Sá»± đúng đắn của nó, má»›i đảm bảo thà nh công má»™t ná»a. Ná»a còn lại, phụ thuá»™c và o cái sẽ là m. Chá»— nà y ông phải hết sức chi tiết, cụ thể. Cái phiếu trÆ°ng cầu dân ý ấy, nếu tiện, cho tôi xem qua trÆ°á»›c.
- Vâng, thế nà o cÅ©ng phải xin ý kiến anh, - Kiên Ä‘Æ°a mắt và o nhà trong - Anh cho tôi chà o chị. Nếu được má»i, thế nà o tôi cÅ©ng Ä‘Æ°a nhà tôi đến thăm anh chị.
Mấy ngà y sau, khi Lâm Du gá»i tá» trình Ä‘i, Văn phòng Uá»· ban Nhân dân Thanh Hoa nháºn được tá» trình ấy vá»›i bút phê của Bà thÆ° Thà nh uá»·: "Äồng ý vá» nguyên tắc. Äá» nghị Uá»· ban Nhân dân Thà nh phố chỉ đạo Sở TÆ° pháp chủ trì phối hợp vá»›i Toà án Nhân dân, Viện Kiểm sát Nhân dân, Công an Thà nh phố, Äà i Truyá»n hình, Äà i Phát thanh và quáºn Lâm Du tổ chức triển khai thà điểm, từng bÆ°á»›c tổng kết rút kinh nghiệm".
Tà i sản của ngudoc
21-10-2008, 09:44 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 26
Sau má»™t ngà y là m việc, dẫu không phải ngà y nà o cÅ©ng cân Ä‘ong Ä‘o đếm được kết quả, Äại vẫn thấy hà i lòng.
Anh gá»i lên phòng bố để chuẩn bị cùng vá». Từ tầng ba Ä‘i xuống, qua tầng hai, vợ anh đã chuẩn bị sẵn má»i thứ đồ dùng cá nhân. Chỉ còn má»™t tà i liệu là m dở, hoặc má»™t cuốn sách Ä‘ang Ä‘á»c trên bà n. Há»… chồng xuống là Linh gáºp lại, bá» và o xắc, theo chồng xuống nhà , ra xe. Äại vẫn tá»± lái lấy để chủ Ä‘á»™ng và tiết kiệm, tuy văn phòng vẫn có lái xe riêng cho anh.
Dù cùng là m việc trong khối văn phòng, nhÆ°ng cả ngà y vợ chồng chả gặp nhau. Ngay cả ăn trÆ°a, cÅ©ng má»—i ngÆ°á»i ngồi má»™t khu vá»±c. Linh ngồi vá»›i đám phụ nữ. Äại ngồi vá»›i nhóm trung niên.
Xe vừa chuyển bánh Linh đã há»i chồng vá» dá»± án chợ. Äại áºm ừ bảo, Ä‘ang triển khai. Äầu óc anh vẫn lÆ°á»›ng vÆ°á»›ng chuyện bị từ chối hợp đồng thuê đất ở trong Sà i Gòn. Có tiếng chuông đố. Äại bấm công tắc tai nghe. Chiếc loa gắn bên tai vang lên tiếng ngÆ°á»i quen:
- Chà o ông! Khanh đây.
Äại cố kiá»m chế, giá»ng mát mẻ:
- Ông còn dám gá»i tôi cÆ¡ à , hả ông bạn tá» tế nhất trần Ä‘á»i? Äang ở đâu đấy?
- Không phải tá»™i tôi. Äừng có mắng oan ngÆ°á»i ta. Vừa má»›i bay ra. ChÆ°a vá» nhà , chÆ°a gặp bất cứ ai, phải gặp ông trÆ°á»›c đã, không thì ông chá»i ủng mả. Ná»a giá» nữa gặp nhau được không? Trong khi chỠông, tôi là m bát phở đã. Thèm phở Thanh Hoa quá. Có má»™t ông nhà văn bảo, ra khá»i Thanh Hoa, ăn gì thì ăn, chở có ăn phở. Äúng tháºt.
Anh giải thÃch vá»›i bố ná»™i dung câu chuyện vá»›i Khanh rồi Ä‘Æ°a ông vá» trÆ°á»›c, đến cổng nhà , Äại thả vợ xuống rồi đến chá»— hẹn.
Vừa ngồi và o ghế, mặt khó đăm đăm, anh đã ném và o mặt bạn một câu rất tinh tướng:
- Nói nghe xem nà o!
Vẫn biết đấy là ngÆ°á»i bạn thân thiết, tá» tế, chứ không phải loại phản bạn lừa thầy. Vẫn biết không bao giá» hắn chÆ¡i xá» mình. NhÆ°ng chuyện phá bá» hợp đồng vẫn là m anh sốc. Nó liên quan đến cả dá»± án, vá»›i bao công sức chuẩn bị của Sao Việt Chắc phải có sá»± cố gì bất khả kháng, má»›i ra cÆ¡ sá»± nà y.
Khanh không đả Ä‘á»™ng gì đến chuyện hợp đồng. Anh há»i bạn:
- Ở địa vị ông, khi vẫn còn Ä‘eo sao vạch, khi chÃnh cấp trên, ngÆ°á»i đã ký duyệt cho ông là m, bây giá» lại chÃnh ngÆ°á»i ấy không cho ông là m nữa. Liệu ông có nghe không?
Äại im lặng. Ngừng má»™t lúc cho câu há»i ngấm, Khanh há»i tiếp:
- Nghe chứ gì! Nếu không nghe, láºp tức ông rụng sao, rÆ¡i vạch ngay, tháºm chà vá» Ä‘uổi gà cho vợ tắp lá»±.
Là m một hớp bia Hà Nội, Khanh nói như cởi lòng:
- Hồi trÆ°á»›c đánh nhau ngoà i mặt tráºn, tôi thừa can đảm. Còn bây giá»â€¦ ông thông cảm. Tôi cÅ©ng có hÆ¡i hèn Ä‘i tháºt. Biết là m sao khi ngÆ°á»i ta xá» lý công việc không theo luáºt mà theo quan hệ. Mà quan hệ lại nằm trong cả hệ thống cÆ¡ chế.
Ngừng một chút như tự thương mình, Khanh kể tiếp:
- Cấp trên tôi, cÅ©ng là chá»— thân tình, đã há»i tôi, đúng nhÆ° tôi vừa há»i ông, khi tôi trình bà y rằng, là m thế nà y là khó cho cấp dÆ°á»›i, là mất uy tÃn, danh dá»±. Ông ta bảo, tao trên Ä‘e nhÆ°ng lại dÆ°á»›i búa, chứ có phải dá»c ngang nà o biết trên đầu có ai nhÆ° Từ Hải đâu. Ông bảo chẳng chịu thì là m thế nà o? Còn cái ông, cấp trên của cấp trên tôi, tháºt ra đã không còn là cấp trên từ Ä‘á»i tám hoánh rồi… NhÆ°ng…
Äại nhẫn nhịn, nghe bạn nói. Äến đấy, cáu tiết vặc luôn:
- Äã nghỉ từ Ä‘á»i tám hoánh nà o rồi, thì sợ đếch gì!
- Ấy chết, xin bố nói bé thôi. Mải là m ăn, chắc bố không biết, trong giá»›i quan chức cÆ¡ quan, Ä‘Æ¡n vị, ai cÅ©ng biết ảnh hưởng ghê gá»›m của nhiá»u quan chức đã nghỉ hÆ°u.
Khanh nhìn Äại đắc thắng:
- Äấy, chÆ°a nghe thì xin bố giá»ng tai ra mà nghe. Bố sản xuất kinh doanh theo quy luáºt kinh tế thị trÆ°á»ng. Còn chúng tôi ná»a dÆ¡i ná»a chuá»™t, ná»a kinh tế thị trÆ°á»ng, ná»a ngân sách cấp và vá» tổ chức nhân sá»± thì… bố giá»i cÅ©ng chả biết thế nà o mà lần. Sau vụ vá»›i ông, tôi má»›i rõ má»i chuyện, khi má»™t thằng cha đến đặt vấn Ä‘á» thuê lại chÃnh cái mặt bằng tôi Ä‘a cho ông thuê. Có lẽ để má»i chuyện chóng vánh, nó cố ý lá»™ ra rằng, nó là cháu gá»i ông già KhôttabÃt kia bằng bác. Thấy tôi có vẻ nghi ngá», nó má»›i lấy ra má»™t tá» giấy phô tô, chÃnh là bán sao thÆ° tay bác nó gá»i cho cấp trên tôi. Nó bảo: "Anh cứ cầm lấy. Tôi vẫn còn má»™t bản. Tôi Ä‘Æ°a xem, để anh đừng oán trách cấp trên anh là m gì, cÅ©ng là để anh vui lòng giúp tôi việc nà y. Không Ä‘i đâu mà thiệt. Cá nhân anh không thiệt, chứ không phải Ä‘Æ¡n vị. Chuyện Ä‘Æ¡n vị, hÆ¡i đâu mà lo. Trong quy hoạch cán bá»™, anh không lên tÆ°á»›ng được. Lo cho mình dần Ä‘i là vừa…
Khanh gáºt đầu mấy cái liá»n, ra cái Ä‘iá»u đã vỡ lòng cho bạn má»™t bà i há»c đắt giá. Anh ta hất hà m:
- Thế nà o? Tội tôi hay tội cơ chế?
Äại biết vá»›i tình thế ấy, đến mình cÅ©ng phải chà o thua nhÆ° nó thôi. Anh ngán ngấm cho cái cung cách là m ăn nà y quá!
- Thôi được! Mình đã xoay sang đỠán chợ rồi cơ mà .
Kiếm được khu đất rá»™ng sẽ trở lại chuyện nà y. Anh buông hai tiếng "Cho qua!" nhÆ° tha tá»™i cho bạn, rồi má»›i há»i:
- Thế lần nà y ra là m gì?
- Trước hết, là nói để ông hiểu chuyện ấy đã, rồi vỠquê xây lại mồ mả cho các cụ.
Thanh Diệu chuyển công tác là m Kiên vừa mừng vừa lo. Chị đã tránh cho cả hai ngÆ°á»i nguy cÆ¡ sa và o vòng tá»™i lá»—i. Thảng khi nhá»› đến chị, anh vẫn nao nao. Mặc dù không ai liên lạc vá»›i ai, cÅ©ng chÆ°a lần nà o gặp lại, dù chỉ nhìn thấy nhau trong cuá»™c há»p, nhÆ°ng Kiên vẫn thấy chị rất gần. Äôi mắt đẹp vẫn dõi theo công việc của mình, dõi theo từng bÆ°á»›c anh Ä‘i, thầm mong anh không gặp kẻ thù nà o. Còn công việc, chị tin rằng, anh sẽ thá»±c hiện được ý nguyện mình.
Diệu Ä‘i, là m Kiên phải ứng phó vá»›i tình trạng thiếu cán bá»™. Trên Ä‘Æ°á»ng vá» nhà , anh gá»i Ä‘iện cho Hùng. May, "hắn" cÅ©ng đã vá». Hùng đón anh bằng má»™t câu há»i của ngÆ°á»i có giác quan thứ sáu:
- Trá»i sắp mÆ°a hay sao mà anh đến nhà em. Chắc hẳn lại chuyện nhân sá»± chứ gì?
- Cáºu cứ nhÆ° Khổng Minh ấy. Tôi sắp là m khổ cáºu đây.
- Em biết thế nà o anh cũng gạt em sang đấy mà !
- Sao lại là gạt? Mà gạt sang đâu chứ?
- Gá»›m, ú tim vá»›i em là m gì. Sang thay chân chị Diệu phải không? Thế chả là gạt thì là đỠbạt chắc? Ngồi chÆ°a ấm chá»— đã Ä‘iá»u Ä‘i.
Miệng trách móc, nhưng trong thái độ lại chẳng có vẻ gì khó chịu. Hùng biết sự thể sẽ như thế. Biết mình được cấp trên tin dùng, nên việc Kiên sắp nói ra chỉ là hình thức. Hùng còn đi guốc và o bụng Kiên, khi nói:
- Anh định đưa nhạc sĩ Vĩnh Bảo thế chỗ em phải không?
- Chịu cáºu!
Hùng gáºt gù:
- NÆ°á»›c cá» nà y phải thế má»›i chuẩn. Em chỉ Ä‘á» nghị anh, giá»›i thiệu ba cán bá»™ cho má»i ngÆ°á»i bá» phiếu tÃn nhiệm, Ä‘Æ°a lên mạng cho bà n dân thiên hạ tham khảo. Sau cùng lại để cho ba ngÆ°á»i bầu nhau. Em sÆ°á»›ng nhất cái Ä‘á» xuất nà y đấy.
- Äược rồi. Phải nói cách của cáºu Ä‘á»™c đáo đấy. Có khi được phổ biến cả nÆ°á»›c chÆ°a chừng.
- Khó lắm. Vì phải có ba ứng viên. Mà cái nà y thì các bố tổ chức không khoái đâu. Anh ở lại ăn cÆ¡m vá»›i em. Hai anh em thôi, vừa ăn vừa trò chuyện. Nhà em ở ngoà i cá»a hà ng, cháu Ä‘i há»c chÆ°a vá».
- Thôi, tôi vá», kẻo chị ấy phải ăn má»™t mình.
Công việc Æ°u tiên của Phó chủ tịch Phụ trách xây dá»±ng và Quản lý đô thị Äoà n Hùng là phải kiêm Trưởng ban Quản lý dá»± án chợ.
Số sạp hà ng, ki ốt chợ cÅ© chỉ dùng má»™t tầng là đủ. Äể tiết kiệm diện tÃch, phải xây Ãt nhất hai tầng, nhiá»u thì ba tầng. Hai tầng kia sẽ dùng là m siêu thị hay trung tâm thÆ°Æ¡ng mại cÅ©ng được. Ban Quản lý Dá»± án má»i các chủ hà ng há»p, để nghe ý kiến. Má»›i chỉ há»p vá»›i các bà trưởng dãy, trưởng ngà nh hà ng ở ngay ban Quản lý Chợ thôi, mà đã nhÆ° cái… chợ con.
- Buôn bán mãi thế nà y quen rồi. Chả việc gì phải xây má»›i. Ä‚n hết nhiá»u chứ ở hết bao nhiêu.
- Äà o đâu ra tiá»n góp vốn xây chợ?
- Thế lúc xây thì nghỉ bán hà ng à . Cả nhà trông và o tiá»n chợ. Không nhẽ treo niêu cả nhà lên, hay Uá»· ban nuôi chúng tôi?
Có mấy chục ngÆ°á»i thôi mà nhÆ° chợ vỡ. Cứ nhao nhao tranh nhau nói, nhÆ° sợ mất phần. Toà n những lý sá»± cùn. Toà n lối nghÄ© mÅ©i nhòm mồm. Toà n lối nói trống không. Toà n những giá»ng chá»ng lá»n, chanh chua.
Hùng nhắc mình phải bình tÄ©nh. Bà con quen ăn nói chá»— đông ngÆ°á»i, nên nói rất to. Nhiá»u ngÆ°á»i quen lối mắng mấy cô gái chÆ°a quen Ä‘i chợ: Mà y không mua bà có ngÆ°á»i khác mua, bà đ…con cái mặt mà y. Con ** thối l…! Vừa sáng ra đã chê á»ng chê eo. Không mua thì biến, nên chả coi ai ra gì.
Anh ôn tồn:
- Ta má»›i lên quáºn, cÅ©ng phải xây cái chợ cho Ä‘Ã ng hoà ng nhÆ° chợ trong ná»™i thà nh cÅ©, bà con ạ. Thì cÅ©ng nhÆ° nhà mình, xÆ°a, nhà tranh vách đất, rồi lên nhà cấp bốn, giá» nhiá»u bà con ta đã có nhà tầng, mái bằng, mái ngói, mái tôn. Ai lại để chợ sáºp sệ mãi thế nà y. Có phải không bà con? Lấy đâu tiá»n ra xây chợ phải không ạ? Thì cÅ©ng nhÆ° Ä‘Æ°á»ng sá là ng ta trÆ°á»›c đây. Cha mẹ nghèo thì các con xúm và o, má»—i ngÆ°á»i má»™t chân má»™t tay. Nhà nÆ°á»›c và nhân dân cùng là m mà ! Vâng còn xây chợ má»›i thì bà con vẫn phải buôn bán chứ ạ. Quáºn đã cắm đất là m chợ tạm rồi. Äâu chả thế. Là m nhà má»›i trên ná»n nhà cÅ© cÅ©ng phải dá»±ng lá»u lán ở tạm và i tháng chứ ạ!
Bà hà ng cả. Tuổi sồn sồn. Mặt son sồn. Giá»ng sồn sồn:
- Ông nói nghe thì hay đấy. DÆ°ng mà … còn cái Ä‘oạn siêu thị siêu thá»t, sao nó lại dÃnh và o đây là nghÄ©a là m sao?
Bà hà ng thịt, áo cánh hoa, cái mặt Ä‘anh đá rắn câng. Láºp tức lên mặt dạy Ä‘á»i:
- ChÆ°a chi đã sồn sồn nhÆ° l… chấm muối ấy. Nói, phải có lý, có lẽ Ä‘Ã ng hoà ng. Äể tôi há»i đây nà y. Cái siêu thị nhà các ông mà ở chung vá»›i chợ chúng tôi, thì nó há»›t hết khách chúng tôi còn gì. Cầu Äông Ä‘i bằng cầu Äông, cầu Tây Ä‘i bằng cầu Tây. Không dÃnh gì vá»›i nhau.
Cái Ä‘anh đá bà hà ng thịt, không đỠđược vá»›i cái đá Ä‘anh bà hà ng cá. Cái mặt phèn phẹt láºp tức xồ ra má»™t mở toà n những "đặc sán" chợ búa:
- Bà rõ là cái loại l… sà nh ghe đá, l…vá sắt tây, … xây xi măng, l… chăng dây thép. Tôi há»i thế là muốn nói nhÆ° bà đấy! Chợ là chợ mà thị là thị. Tôi là tôi cứ dà và o cái siêu thị nhà các ngÆ°á»i.
Chị hà ng đồ Ä‘iện, kém hẳn hai bà kia má»™t con giáp. NhÆ°ng Ä‘anh đá và o cỡ quốc tế, đứng phắt dáºy, chồm chồm nhÆ° con choi choi. Dáng chừng tán thà nh cả chợ lẫn siêu thị, chị nà y tung đòn hiểm ra:
- Nà y, nhà chị dà cái gì đấy. Cho chị lên mà dà và o hà ng tôi. Toà n đồ Ä‘iện đấy. Tôi chỉ báºt tách má»™t cái là nó giáºt tung "cái ấy" Ä‘i cho xong Ä‘á»i nhà chị.
Äối thủ nà o có phải tay vừa:
- à à ! Mà y rủa tao chết mấy hả con kia? Cáºy vốn to buôn to chứ gì? Tao là tao đ… có sợ nhé.
- Thì cáºy đấy. Äây nói cho mà nghe nhé, tiá»n vải váy chị, không bằng tiá»n chỉ váy tôi đâu. Äừng có mÆ¡!
Bà Bông, Trưởng ban Quản lý chợ quát lên:
- Các chị có thôi Ä‘i không? Muốn cãi nhau thì ra ngoà i Ä‘Æ°á»ng mà cãi. Äể mang tiếng hà ng tôm hà ng cả suốt Ä‘á»i à ? Kẻ nói phải có ngÆ°á»i nghe chứ. CÅ©ng phải nể mặt ông Phó chủ tịch, ông Trưởng ban Tuyên giáo, ông Văn phòng quáºn ngồi đây chứ?
Hùng ngồi chịu tráºn. Vợ anh cÅ©ng bán hà ng. NhÆ°ng là hà ng mỹ phẩm, cá»a hà ng mặt phố, Ãt va chạm hÆ¡n, tuy chuyện cãi chá»i nhau giữa các hà ng cÅ©ng có, tất nhiên không phải vợ anh nên cảnh nà y anh không lạ lắm. Bụng bảo dạ, chợ vốn là thế giá»›i Ä‘Ã n bà . NgÆ°á»i mua kẻ bán là đà n bà . Việc các bà nà y mang "của quý" ra, hoặc mang "việc là m" giữa hai "của quý" của Ä‘Ã n ông, Ä‘Ã n bà là sá»± thÆ°á»ng. Chả có ai coi có là tục là báºy. Không có từ "đ…" kèm và o, câu nói trở nên ngượng nghịu, không thuáºn tai nữa kia. Nó thế đấy.
Ngồi nghe từ nãy tá»›i giá», ông Bân, Trưởng ban Tuyên giáo quáºn thấy mình hoà n toà n bất lá»±c. Không thể giở những bà i từng giảng ở các cÆ¡ quan, toà n thể, phÆ°á»ng phố ra được, cÅ©ng chả phải việc của mình. Dại gì dÃnh và o mấy con mẹ mÆ°á»›p. Nếu không khà thuáºn lợi vui vẻ thì ta Ä‘á»™ng viên, khen ngợi mấy câu. Không thì nắm tình hình thôi.
Bà trưởng ngà nh hà ng khô, từ nà y vẫn ngồi im nghe ngóng, giơ tay.
Lần đầu tiên có ngÆ°á»i giÆ¡ tay xin phép phát biểu. Bà Bông mừng rÆ¡n:
- Má»i chị Trinh!
- Tôi xin phát biểu ý kiến. Tôi há»i khà không phải, thế nếu Ä‘a số bà con chúng tôi đồng ý vá»›i ông quáºn, cÅ©ng xây ba tầng, nhÆ°ng chúng tôi muốn ở tầng dÆ°á»›i, có được không?
Hùng há»i:
- Xin phép được há»i, vì sao bác biết Ä‘a số bà con muốn ở tầng dÆ°á»›i ạ?
- Lòng vả cÅ©ng nhÆ° lòng sung. Ngần nà y tuổi đầu rồi, chuyện hay dở, phải tôi, biết chứ. Ông trả lá»i tôi Ä‘i, nếu Ä‘a số chúng tôi bằng lòng nhÆ° thế, các ông có nghe không. Hay các ông cứ là m theo ý mình?
- Nghe chứ ạ. Nói phải củ cải cũng nghe mà bác!
- Các ông có giấy tỠgì không, hay chỉ nói mồm?
- Có giấy tá» hẳn hoi. Trên giấy tỠấy có nhiá»u câu há»i, các bác chỉ việc đánh dấu và o câu há»i nà o mình đồng ý thôi.
Phòng há»p trở nên tráºt tá»± khác thÆ°á»ng. Má»i ngÆ°á»i chăm chú nghe. Bởi nó dÃnh dáng đến miếng cÆ¡m manh áo của há».
Cả mấy bà tuổi sồn sồn, hay chÆ°a sồn sồn, hoặc quá sồn sồn Ä‘á»u yên lặng. Những cuá»™c há»p kiểu nà y, ai hiểu biết hÆ¡n, đứng đắn hÆ¡n, Ä‘Ã ng hoà ng hÆ¡n, mặc nhiên sẽ được má»i ngÆ°á»i vì nể. Bà Trinh nghiá»…m nhiên trở thà nh ngÆ°á»i ai diện cho cả chợ. Há» vểnh ai nghe hai bên đối đáp.
BÃ Trinh:
- Thế cái giấy chúng tôi trả lá»i ông, có phải ký tá gì không? Có phải đóng triện gì không?
Vẫn Hùng. Mà chả Hùng thì ai trả lá»i được. Ông Bân chắc?
- Ký và đóng dấu của ban Quản lý chợ thì có phiá»n các bác má»™t chút đấy. NhÆ°ng có thể má»›i đảm bảo, đấy chÃnh là ý kiến thá»±c của các bác, không phải của ngÆ°á»i khác. Vá»›i lại, cÅ©ng để bảo đảm, các bác sẽ cam kết thá»±c hiện những Ä‘iá»u mình đã đồng ý.
- Nhưng mà … nhưng mà … Ai biết các ông sẽ là m gì với những cái giấy của chúng tôi? Ngộ nhỡ… Nói mấy ông với bà trưởng chợ bỠquá cho, ngộ nhỡ đa số chúng tôi đồng ý thế nà y, các ông lại bảo đấy là thiểu số thì… chúng tôi biết thế nà o mà lần. Ấy là tôi nói ngộ nhỡ thôi.
Hùng chÆ°a là m má»™t việc tÆ°Æ¡ng tá»± thế nà y. Kiên má»›i phổ biến cho anh tinh thần của cách là m. Còn cụ thể ra sao, chÆ°a hình dung ra. Anh nghÄ©, nếu đúng là trÆ°ng cầu ý dân thì… dân phải được giám sát chứ. Nhiá»u cuá»™c bầu cá» hoặc trÆ°ng cầu ý dân ở các nÆ°á»›c, các tổ chức quốc tế còn phải giám sát kia mà . Việc của dân chợ nà y, dân chợ nà y giám sát là đúng thôi Không thể hoãn binh để há»i ý kiến bà thÆ°. Anh tin và o suy nghÄ© của mình, nên trả lá»i:
- Thế thì tốt nhất là các bác cá» má»™t số ngÆ°á»i, - anh quay sang bà Bông, - có thể cả chị nữa, cùng chúng tôi kiểm phiếu. Cứ Ä‘a số đồng ý thế nà o, chúng tôi là m nhÆ° thế.
Chợ Cầu Äông rá»™ng mênh mông, khung sắt, lợp tôn kẽm, có từ thá»i Pháp. Dù mấy lá»›p tôn gần nóc chợ được lợp trên má»™t khung sắt cao hÆ¡n, để hở ra má»™t quãng cho thoáng khÃ, không khà vẫn nóng hầm háºp. Mấy trăm chiếc quạt. Má»—i ngÆ°á»i bán hà ng má»™t cái, cùng chỉ khuấy Ä‘á»™ng không khà tại chá»— má»™t tÃ.
Không khà trong chợ vẫn là thứ không khà lÆ°u cữu, giam hãm, tù túng hết ngay nà y sang ngà y khác, mùa nà y sang mùa khác. Nhất là mùa hè thế nà y, cứ hầm háºp. Cứ nồng nặc mùi chợ. Äây là mùi mồ hôi ngÆ°á»i, mùi bốc lên từ những khe hở cống rà nh lát bê tông tấm, mùi tanh tưởi của khu hà ng cả, mùi phân gà , vịt, ngan, ngồng, chim. Khu hà ng mắm muối cÅ©ng rất nặng mùi. Mùi ủng rữa từ khu hà ng rau quả chÆ°a dá»n kịp, mùi khai thối từ những khu nhà vệ sinh… Tất cả hoà trá»™n, quanh quất dÆ°á»›i mái chợ. Không quạt thông gió. Không quạt hút gió… Và cái thứ tiếng chợ cứ ồn ồn, à o à o, ầm ấm… Không ầm Ä©, không chát chúa, không Ä‘inh tai nhức óc mà vẫn tra tấn lá»— tai má»›i lạ!
Gần má»™t giá» chịu tráºn, Hùng thấy ghê quá. Trả lá»i ý kiến, không mệt bằng nghe những ý kiến ấy. CÅ©ng tưởng hết ý kiến rồi. Äã định bụng chốt lại mấy Ä‘iểm, ai dè, bây giá» bà Trinh má»›i Ä‘i và o việc chÃnh, mà vì nó bà ngồi đây.
- Lúc nãy ông có giải thÃch là , Nhà nÆ°á»›c và nhân dân cùng là m. Tức là chúng tôi phải đóng góp tiá»n và o xây chợ phải không? Chợ là chợ của quáºn. Quáºn đã thu thuế chúng tôi rồi còn gì? Sao chúng tôi phải đóng góp?
Hùng bình tĩnh lắm. Anh thong thả:
- Thưa bà con. Nếu bà con không đồng ý đóng góp cũng được. Nhưng…
- NhÆ°ng là m sao? - Nhiá»u tiếng nhao nhao. Bà Trình quay lại các bạn hà ng - Các bà tráºt tá»± để ông Hùng giải thÃch. Ông ấy là đại diện Quáºn, chứ không phải là ngÆ°á»i ngoà i Ä‘Æ°á»ng, để các bà đối đáp tay đôi đâu nhá»›.
- Thế nà y bà con ạ. Bà con buôn bán thì phải đóng thuế môn bà i, thuế doanh thu phải không ạ? Nếu bà con bán tại nhà mình, thì chỉ thế là xong. NhÆ°ng đằng nà y, bà con ngồi bán hà ng trong chợ, chợ được xây cất trên đất nhà nÆ°á»›c, xây bằng tiá»n nhà nÆ°á»›c, phải không ạ?
- Äúng rồi!
- Äúng quá rồi. Việc gì phải há»i.
- Thế thì muốn sá» dụng gian hà ng nà y, kiốt kia; muốn có chá»— ngồi Ä‘Ã ng hoà ng, mÆ°a không đến mặt, nắng không đến đầu. Hà ng khô, hà ng công nghệ phẩm, hà ng Ä‘iện máy v.v… bán câu dầm phải khoá cá»a để đấy, mai đến bán tiếp. Phải có ban quản lý chợ Ä‘iá»u hà nh công việc, phải có bảo vệ, phải lo vệ sinh, phải lo cứu hoả v.v… Nhiá»u việc lắm bà con ạ. Äược nhÆ° thế, bà con phải trả nhà nÆ°á»›c tiá»n thuê chá»— ngồi chứ ạ?
- Ờ phải!
- Tất nhiên rồi!
Kèm theo là những cái gáºt gáºt.
- Vâng. Tiá»n thuê cá»a hà ng, tháng nà o trả tháng ấy. Mà cÅ©ng có thể trả sau, trả trÆ°á»›c, tháºm chà trả trÆ°á»›c cả năm. Có thế không ạ? Chẳng qua là thoả thuáºn giữa hai bên thôi.
- Bây giá»â€¦ Do quáºn ta cần má»™t số tiá»n lá»›n xây chợ, nên xin bà con trả trÆ°á»›c má»™t, hai, hoặc ba năm cà ng tốt. Äể sá»›m khởi công, sá»›m Ä‘Æ°a công trình và o sá» dụng, sá»›m chấm dứt ngồi chợ tạm. Chúng tôi coi thế là má»™t cách bà con đóng góp vá»›i Nhà nÆ°á»›c đấy.
Các bà thấy ông quáºn nà y nói lá»t tai nên im lặng, nghÄ© thêm xem có chá»— nà o há»› không. Hùng thấy không khà có vẻ đồng thuáºn, liá»n giải thÃch thêm:
- Cụ thể thế nà o, lại phải bà n thảo thêm. Sẽ có nhiá»u mức khác nhau. Äể bà con trao đổi bình xét. Mức thấp nhất cÅ©ng phải ná»™p trÆ°á»›c má»™t năm, không giá»›i hạn mức cao nhất. Chúng tôi còn tÃnh đến khả năng huy Ä‘á»™ng bà con và các tổ chức cá nhân khác, mua cổ phiếu để có vốn, tháºm chà thừa vốn xây dá»±ng thì cà ng tốt. Các bác cứ yên tâm. Quáºn muốn bà con già u lên, là m ăn phát đạt, đóng thuế nhiá»u cho Nhà nÆ°á»›c thì quáºn má»›i giầu lên được. Ãch nÆ°á»›c lợi nhà , dân già u nÆ°á»›c mạnh mà bà con.
Còn cái chuyện siêu thị ấy mà . chúng tôi thưa thế nà y.
Äất ngà y cà ng cháºt. NgÆ°á»i đẻ chứ đất có đẻ đâu. Bây giá» có nhà nà o ở thà nh phố xây nhà má»™t tầng đâu. NgÆ°á»i ta xây và i chục tầng ấy chứ. Các nÆ°á»›c còn xây cả trăm tầng kia bà con ạ. Xây ba tầng là bởi ta Ãt vốn. ChÆ°a đủ lá»±c. Chúng tôi sẽ thiết kế móng cho hẳn năm, sáu tầng. Sau nà y có vốn lại chồng tiếp lên. Bà con buôn bán ở chợ cÅ©, quen ở tầng má»™t thì cứ ở tầng má»™t. DÆ°á»›i tầng má»™t còn tầng hầm, chỉ để xe máy, ô tô.
Từ tầng hai má»›i là m siêu thị, có cầu thang riêng. Cầu thang cuốn hẳn hoi. Cứ nhÆ° má»™t chị vừa nói thì chắc các mặt hà ng công nghệ phẩm cÅ©ng muốn lên siêu thị. Buôn có bạn, bán có phÆ°á»ng phải không ạ? Các bác cứ vá» bà n vá»›i chồng con cho hết nhẽ, rồi hãy trả lá»i các câu há»i.
Bà Trinh gáºt đầu mấy cái:
- Tôi biết quáºn nhà mình, có cái ông gì vừa là m Bà thÆ°, vừa là m Chủ tịch. Phải là ngÆ°á»i tà i đức thế nà o má»›i được giao trá»ng trách thế chứ. Chắc chắn, ngÆ°á»i nhÆ° thế không thể là m mất lòng dân được.
Tà i sản của ngudoc
21-10-2008, 09:53 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 27
Trong cuá»™c há»p giữa các bên do sở mình chủ trì, ông Vinh Giám đốc Sở TÆ° pháp láºt lại vấn Ä‘á»:
- Thì truyá»n hình Trung Æ°Æ¡ng vẫn tÆ°á»ng thuáºt trá»±c tiếp má»™t số buổi xỠán ấy chứ đồng chà Trần Kiên?
Không nhẽ, ông tư pháp nà y lại suy nghĩ giản đơn thế.
Kiên không tin. Tháºt ra ông ta đặt câu há»i ấy, chỉ là gián tiếp nói rằng, đỠán của đồng chà rất vá»› vẩn, chả có mảy may ý nghÄ©a gì. Anh cảm thấy nhÆ° mình bị khiêu khÃch hay coi thÆ°á»ng. Không nhẽ, ông ta không Ä‘á»c đỠán. Mà cÅ©ng có thể lắm. Không chịu Ä‘á»c văn bản, phó mặc ngÆ°á»i giúp việc Ä‘á»c là má»™t trong những thói thÆ°á»ng của quan chức. Tình thế buá»™c anh phải nói:
- ThÆ°a đồng chà giám đốc, ai cÅ©ng biết là , các buổi tÆ°á»ng thuáºt phiên toà của ta, nếu có, bao giá» cÅ©ng chỉ thá»±c hiện ở buổi khai mạc hoặc buổi kết thúc, hoặc cả hai buổi. Có lý do kÄ© thuáºt, có lý do kinh phÃ. NhÆ° thế, há»i có bao nhiêu tác dụng xã há»™i?
Kiên má»›i nói đến đấy, rõ rà ng là chÆ°a hết ý kiến, tuy chừng ấy thôi đã đủ trả lá»i thẳng ý kiến ông ta rồi. Không biết có phải cáºy mình là ngÆ°á»i chủ trì cuá»™c há»p không, ông Vinh, mái tóc, ruồi cÅ©ng phải trượt chân khi nhỡ Ä‘áºu và o, cắt ngang lá»i Kiên:
- Äồng chà nói thế, chả hoá ra Ä‘Ã i Quốc gia là m má»™t việc vô Ãch à ?
Rõ là khiêu khÃch.
Lắm khi đồng ý hay phản đối má»™t ý kiến, không phải vì bản thân ý kiến ấy, con ngÆ°á»i ấy, mà bởi vì những gì ngầm đằng sau ý kiến ấy, con ngÆ°á»i ấy. Kiên là ngÆ°á»i từ cÆ¡ sở lên.
Anh chÆ°a phải là loại già dặn chốn quan trÆ°á»ng Thanh Hoa, nên không biết rằng, Vinh vốn là ngÆ°á»i thân tÃn của Bà thÆ° cÅ©. Bà thÆ° không còn nhÆ°ng ngÆ°á»i của Bà thÆ° còn đấy, thừa sức cho ngÆ°á»i của kÃp lãnh đạo má»›i biết thế nà o là lá»… Ä‘á»™. Äừng có tưởng được Tổng Bà thÆ° gặp mà vênh mặt nhé. Có và o Trung Æ°Æ¡ng, đây má»›i quan tâm nhé.
Kiên vốn ngây thÆ¡ chÃnh trị, là m công tác chÃnh trị nhÆ° là m công tác khoa há»c - khoa há»c quản lý, không há» biết đến thủ Ä‘oạn, nên Kiên cứ thà nh tháºt đối đáp:
- ThÆ°a đồng chÃ, lâu nay ta chỉ tÆ°á»ng thuáºt trá»±c tiếp phiên khai mạc và phiên kết thúc thôi, nên nó chỉ có ý nghÄ©a chÃnh trị, không có bao nhiêu ý nghÄ©a xã há»™i. Bởi, tháºt ra, Ä‘iá»u quyết định là m nên tÃnh công bằng, tÃnh khách quan dân chủ, tÃnh minh bạch, công khai của má»™t phiên toà là ở khâu tranh tụng. Ở khâu nà y, lâu nay vẫn có tình trạng toà chỉ sá» dụng kết quả Ä‘iá»u tra của bên công an, buá»™c ngÆ°á»i ta phải nháºn tá»™i…
Má»™t lần nữa, ông tiến sÄ© Vinh lại thô bạo cắt ngang lá»i Kiên, tuy có lịch sá»± hÆ¡n, bằng lá»i nói lấy lệ:
- Tôi xin lá»—i cắt ngang ý kiến đồng chÃ! Toà xét xá» không căn cứ và o kết quả Ä‘iá»u tra của công an thì căn cứ và o đâu?
Kiên nóng mặt. Không biết trong cuá»™c há»p nà y còn ai phản đối đỠán của mình. Äến lúc nà y, rõ rà ng ông ta, chi má»™t ông ta chÆ¡i lại mình. Anh không nắm chắc luáºt bằng ông tiến sÄ© nà y. NhÆ°ng, lẽ nà o toà xá» chỉ căn cứ và o kết quả Ä‘iá»u tra của công an? Nếu thế, vì sao toà phải há»i tỉ mỉ lại má»i chuyện diá»…n ra trên hiện trÆ°á»ng? Nếu thế, vì sao nhiá»u trÆ°á»ng hợp viện kiểm sát trả lại hồ sÆ¡, yêu cầu bên công an Ä‘iá»u tra lại, là m rõ tình tiết nà y, tình tiết kia, Ä‘á»™ng cÆ¡ phạm tá»™i. Tỉ lệ vụ án oan, án sai, án bị huá»· có Ãt đâu. Những câu há»i ấy lÆ°á»›t rất nhanh trong cái đầu đã nóng lên của Kiên. Anh thấy cần là m rõ ý kiến mình và … phải tá» thái Ä‘á»™ má»›i được.
- TrÆ°á»›c khi phát biểu tiếp, tôi Ä‘á» nghị không ai cắt ngang lá»i tôi kế cả đồng chà Vinh - ngÆ°á»i chủ trì cuá»™c há»p. Trong thà nh phần cuá»™c há»p nà y còn có đại diện Thà nh uá»·, Uá»· ban và các đồng chà khác, chứ không phải chỉ có tôi vá»›i đồng chÃ. Äây không phải là má»™t cuá»™c tranh luáºn tay đôi, - ngừng má»™t tÃ, anh dấn thêm, - nếu còn bị cắt ngang, tôi xin phép há»™i nghị được ra vá». Äồng chà sẽ phải chịu trách nhiệm trÆ°á»›c Thà nh uá»· và Uá»· ban vá» sá»± bất thà nh của há»™i nghị.
Phòng há»p căng lên trong im lặng tuyệt đối. Hôm nay, ông Vinh má»›i bị ăn đòn phản pháo. Không thể ngá» Kiên cứng cá»±a thế, Ä‘Ã nh ngồi im. GÆ°Æ¡ng mặt Ä‘Ã n ông đẹp, cÆ°Æ¡ng nghị của anh đã giãn ra. Anh tiếp:
- Nếu tôi hiểu đúng thì, Ä‘iá»u tra của cÆ¡ quan công an chỉ là thủ tục ban đầu để có cÆ¡ sở pháp lý Ä‘á» nghị Viện Kiểm sát phê chuẩn lệnh khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Còn Ä‘iá»u tra công khai, giữa thanh thiên bạch nháºt của toà án má»›i là điá»u tra chÃnh thức. Thế má»›i có chuyện trong thá»i gian Ä‘iá»u tra xét há»i, nhiá»u bị can bị má»›m cÅ©ng, bức cung, ép cung, tháºm chà còn bị đánh Ä‘áºp. Ra toà há» má»›i tố cáo há» phản cung… Những chuyện nhÆ° thế, không nhẽ chỉ mình tôi biết? Còn phần tranh tụng của luáºt sÆ° hai bên nữa chứ, giữa Kiểm sát viên và các luáºt sÆ° nữa chứ. Cái lối cứ bằng bản cáo trạng đã được định sẵn, viết sẵn, bất chấp những tình tiết má»›i nảy sinh, bất chấp nhân chứng Ä‘Æ°a ra những lá»i khai má»›i, luáºt sÆ° Ä‘Æ°a ra bằng chứng má»›i, bất chấp luáºt sÆ° bà o chữa đúng đến đâu, là chuyện không hiếm ở ta. Các đồng chà cÅ©ng nhÆ° tôi, không há» biết, bởi chúng ta không bị rÆ¡i và o vòng lao lý ấy.
Sở dÄ© nảy ra Ä‘á» xuất nà y, chÃnh là vừa rồi, tôi có dá»± má»™t phiên toà dân sá»± ở quáºn tôi, mà đã thấy bức bối lắm. Mong các đồng chà chia sẻ tâm trạng của tôi. Äã là tâm trạng thì chắc cÅ©ng có phần chủ quan, cảm tÃnh, thái quá. Mong được các đồng chà cảm thông, ủng há»™.
Äến lúc nà y, Chánh văn phòng Thà nh uá»· (má»›i được bổ nhiệm thay Kim sau má»™t thá»i gian ông Trân vá») thấy cần thiết phải có lá»i cảnh báo. Ông đứng dáºy hÆ°á»›ng cái nhìn vá» phÃa ông Vinh:
- Tôi xin lÆ°u ý các đồng chÃ. - Dù là "lÆ°u ý các đồng chÃ" thì câu nà y hẳn là dà nh cho ông Vinh đây - Chúng ta chỉ có bà n và o, chứ không bà n ra. Bà n việc thá»±c hiện ý kiến mà đồng chà Bà thÆ° Thà nh uá»· đã bút phê trong văn bản hiện có trong tay các đồng chÃ. Không phải chỉ vì, đấy là ý kiến của ngÆ°á»i lãnh đạo cao nhất Thà nh phố, mà chÃnh vì đây là đòi há»i bức xúc của công luáºn, của nhân dân. Mục tiêu đầu tiên của xã há»™i chúng ta là công bằng, rồi đến dân chủ, sau đó má»›i là văn minh. HÆ¡n bất cứ chá»— nà o, ChÃnh toà án là nÆ¡i phải đạt bằng được sá»± công bằng. Cán cân công lý chỉ được nằm ngang. Nếu nó từng dao Ä‘á»™ng, bấp bênh, báºp bá»nh thì nay phải thăng bằng trở lại. Không thể nghiêng vá» bên nà o có Ä‘Æ°á»ng dây chạy án khá»e. Chạy từ khâu Ä‘iá»u tra, khâu kiểm sát, khâu xỠán đến cả khâu thi hà nh án nữa.
à kiến nà y là một đòn, giáng không chỉ và o ông Vinh, mà còn giáng và o những ai còn mơ hồ tình thế.
Sau phát biểu ấy, thấy mình bị chiếu tÆ°á»›ng, ông Vinh má»›i thôi công kÃch. Ba cÆ¡ quan Công an, Toà án, Viện kiểm sát xin có cuá»™c há»p riêng bà n thảo việc chá»n má»™t vụ án Ä‘iểm nà o đó không quá Ä‘Æ¡n giản, cÅ©ng không quá phức tạp để truyá»n hình trá»±c tiếp. CÅ©ng xin Thà nh phố không cho thà điểm ở toà án quáºn nhÆ° Lâm Du Ä‘á» nghị, mà là xỠở toà hình sá»± thà nh phố. Bên toà án và viện kiểm sát sẽ chá»n những cán bá»™ vững nhất vá» nghiệp vụ để "ra quân". Quan trên trông xuống, bà n dân thiên hạ trông và o, nên xin có thá»i gian chuẩn bị rồi sẽ báo cáo sau. Äà i Truyá»n hình cam kết sẽ Ä‘Æ°a xe truyá»n hình đến triển khai, đảm bảo kỹ thuáºt truyá»n dẫn, phát sóng tốt. Thà nh phố sẽ há»p báo để giải thÃch vá» việc nà y, Ä‘á» nghị các báo Ä‘Æ°a tin viết bà i.
Äấy là kết quả cuối cùng của cuá»™c há»p.
Thình lình, hÆ¡n chục tá» báo ra hằng ngà y có mặt trên địa bà n Thanh Hoa đồng loạt Ä‘Æ°a tin: Giám đốc công ty Thiên Thai bÆ°á»›c đầu khai nháºn đã dùng bao nhiêu tiá»n "bôi trÆ¡n" bá»™ máy công quyá»n tá» phÆ°á»ng lên quáºn, thà nh phố, các cÆ¡ quan hữu quan trung Æ°Æ¡ng để có được giấy phép sá» dụng đất, giấy phép xây dá»±ng thuá»· cung Thần Tiên. Và khi vụ việc bị báo chà phanh phui thì đã dùng bao nhiêu tiá»n nhá» chạy án.
Vụ án đất Ä‘ai vá»›i cái Ä‘uôi là thuá»· cung Thần Tiên hÆ¡n ná»a năm trÆ°á»›c đã khép lại. HÆ¡n chục cán bá»™ đã bị xá» lý. Má»™t Phó Chánh văn phòng Uá»· ban Nhân dân Thà nh phố bị buá»™c thôi việc, má»™t bị cách chức. Má»™t Phó chủ tịch thà nh phố bị chuyến là m việc khác. Phó chủ tịch thÆ°á»ng trá»±c cho vá» hÆ°u trÆ°á»›c tuổi. Mấy cán bá»™ trưởng phó phòng của mấy sở: Kế hoạch đầu tÆ°, Tà i chÃnh Váºt giá bị cánh cáo v.v…
Vụ án đã khép lại, bởi chÆ°a gây háºu quả nghiêm trá»ng. Äất chÆ°a mất và o tay tên lÆ°u manh khoác áo nhà đầu tÆ°.
"Nhà đầu tÆ°" và o trại giam bóc lịch. Bây giá» vá»›i diá»…n biến má»›i, cÆ¡ quan cảnh sát Ä‘iá»u tra lại triệu các vị lên lấy lá»i khai.
Các vị tưởng đã nấp kỹ trong đống rơm. Ai ngỠlại bị lôi ra!
Äá»c mẩu tin, nhá»› nhÆ° in hôm theo Tổng Bà thÆ° vá» là m việc vá»›i Thanh Hoa, ông Tiến báo cáo:
- Báo cáo anh, bên công an đã khôi phục Ä‘iá»u tra vụ thuá»· cung Thần Tiên đấy ạ!
- Thế à ? Äồng chà theo dõi sát sao vụ nà y giúp tôi. Thế cái đồng chà Chủ tịch Uá»· ban Nhân dân có mấy sợi tóc chải ngang bây giá» là m gì?
- Báo cáo anh, tôi không chắc chắn lắm, hình nhÆ° đồng chà Huỳnh Ä‘i phụ trách ban quản lý dá»± án khu công nghiệp thì phải. Äể tôi kiểm tra lại rồi báo cáo anh sau ạ.
- Công tác tổ chức của mình cÅ©ng lạ nhỉ? Thế từ ngà y anh Trân vá», tình hình thế nà o? Có khá hÆ¡n không?
Báo cáo anh, biến chuyển tốt ạ.
- Thế cái đồng chà gì, Bà thư mà ta để kiêm Chủ tịch ấy, tình hình thế nà o rồi?
- Äồng chà Kiên là m nhiá»u cái hay là m ạ. Tôi có nghe báo cáo hằng tháng của nhóm chuyên viên biệt phải xuống đấy.
- Ba tháng phải há»p lại, sáu tháng phải có nháºn định đánh giá kết quả thà điểm xem, dÆ°á»›i ấy gặp khó khăn trở ngại gì phải giúp há» tháo gỡ kịp thá»i. Tôi đồ rằng cách là m má»›i đã khó, cái khó hÆ¡n chÃnh là anh em mình đấy. Hay có lối kỳ Ä‘Ã cản mÅ©i lắm. Không biết…
Nói đến ấy, Tổng Bà thÆ° ngừng lại. Ông biết ngÆ°á»i Ä‘i rồi, thÆ°á»ng vẫn lÆ°u luyến chiếc ghế cÅ©. Có ngÆ°á»i còn dùng ảnh hưởng của mình tác Ä‘á»™ng và o nÆ¡i cÅ©, để bảo vệ những ngÆ°á»i do mình dá»±ng lên… để bảo vệ lợi Ãch của mình sau bao năm gây dá»±ng? Có khi cÅ©ng chỉ để chứng minh rằng, ngÆ°á»i má»›i không hÆ¡n gì mình, không bằng mình. Không biết tình hình ở đấy có thế không?
Lần nói chuyện vá»›i "Cụ" là m ông phải suy nghÄ©. Anh Trân cÅ©ng đã nhắc rồi. Biết váºy thôi, chứ cÅ©ng chÆ°a biết nên thế nà o. Thà nh thứ cứ canh cánh không yên. Quen vá»›i lối nghÄ© việc nà o ra việc ấy, cÆ°a đứt đục suốt, mà việc nà y, biết là phải là m rõ, mà lại không thể là m rõ ngay được, nên mấy Ä‘Æ°á»ng nhăn nhÆ° dòng kẻ nhạc trên trán ông cà ng hằn sâu
Ông bảo ông Tiến má»i ông Trân lên là m việc vá»›i mình.
Cứ ngá» Tổng Bà thÆ° yêu cầu báo cáo tình hình nhân sá»± - chuẩn bị đại há»™i Äảng bá»™ Thà nh phố, nhÆ°ng ông lại há»i tình hình chung, có gì má»›i không. Ông Trân hà o hứng báo cáo ý định truyá»n hình trá»±c tiếp má»™t phiên toà . Lạ quá, Tổng Bà thÆ° há»i ngay:
- Ai Ä‘á» xuất việc nà y? Mục Ä‘Ãch? Äồng chà hình dung được kết quả mong đợi của việc nà y nhÆ° thế nà o? Hiệu ứng phụ, phản ứng từ nhiá»u phÃa nhÆ° anh lÆ°u ý tôi nữa chứ.
- Báo cáo anh, đây là đỠxuất của đồng chà Trần Kiên, Bà thư kiêm Chủ tịch Lâm Du.
- Tôi nghe nói đồng chà ấy có nhiá»u suy nghÄ© rất sáng tạo, Ä‘á»™c đáo phải không?
- Báo cáo anh. Äồng chà ấy còn má»™t số Ä‘á» xuất khác, để tôi báo cáo sau. Äồng chà cho phép tôi táºp trung và o việc nà y đã đồng chà ấy trình bà y rằng, công bằng là đòi há»i cao nhất, cấp thiết nhất của má»i ngÆ°á»i. Lâu nay toà án ta xá» - theo thống kê của chÃnh ngà nh bảo vệ pháp luáºt - thì những vụ án oan sai, những vụ án xá» sót ngÆ°á»i, sót tá»™i chiếm má»™t tỉ lệ không nhá»
- Theo đồng chÃ, vì những nguyên nhân gì?
- Báo cáo anh, có nguyên nhân vá» luáºt pháp của ta còn nhiá»u bất cáºp, nhÆ°ng chắc chắn có má»™t nguyên nhân vá» năng lá»±c, vá» phẩm chất đạo đức cán bá»™ mấy ngà nh nà y. Äồng chà ấy cho rằng, nếu truyá»n hình trá»±c tiếp thì có nghÄ©a là , song song vá»›i việc xét xá» của toà án, sẽ là việc xét xá» của toà án công luáºn. Toà án công luáºn giám sát cả việc Ä‘iá»u tra lại tại toà , giám sát cả việc tranh tụng trÆ°á»›c toà , khâu bất cáºp nhất mà Bá»™ ChÃnh trị đã có chỉ thị và cuối cùng là giám sát việc xét xá», xem nhÆ° thế có công bằng không? Tôi nghÄ©, đến cả thái Ä‘á»™ tác phong, ngôn ngữ của cán bá»™ bảo vệ pháp luáºt cÅ©ng bị công luáºn nháºn xét:
- Rõ rồi! - Äá»™t nhiên Tổng Bà thÆ° đứng dáºy, Ä‘i Ä‘i lại lại.
Hai tay chắp sau lÆ°ng, đầu cúi thấp, vẻ trầm ngâm. Ông gáºt đầu liá»n mấy cái. - Rất hay đấy. Cách là m nà y tạo Ä‘iá»u kiện tốt cho chúng ta thá»±c hiện má»™t số chủ trÆ°Æ¡ng của Bá»™ ChÃnh trị Chủ trÆ°Æ¡ng đúng mà không có giải pháp hay thì việc thá»±c hiện cÅ©ng không được bao nhiêu. Thế hiệu ứng phụ? Chắc là vá» phÃa mấy đồng chà công an, toà án, viện kiểm sát?
- Thưa, đúng thỠạ!
- Äã chá»n vụ án nà o chÆ°a?
- ThÆ°a anh, tôi chÆ°a bà n vá»›i anh em. NhÆ°ng ý tôi là chá»n chÃnh vụ thuá»· cung Thần Tiên mà khi vá» là m việc vá»›i Thanh Hoa, anh đã chất vấn. Vụ ấy Ä‘ang khôi phục Ä‘iá»u tra.
- Tôi nghÄ© sẽ là má»™t vụ án để ta thà điểm, sẽ vỡ ra nhiá»u Ä‘iá»u…
Trong trà nhá»› ông Trân, vẫn còn nguyên lá»i Tổng Bà thÆ° dặn trÆ°á»›c khi vá» Thanh Hoa: "Qua vụ đất Ä‘ai và vụ thuá»· cung Thần tiên, tôi thấy Ä‘á»™i ngÅ© lãnh đạo Thanh Hoa có không Ãt vấn Ä‘á». Nó bá»™c lá»™ Ä‘iểm yếu nhất trong hệ thống chÃnh quyá»n nÆ°á»›c ta. Ấy là sá»± không khoa há»c trong thể chế và cÆ¡ chế váºn hà nh, nhất là cÆ¡ chế tổ chức và giám sát, dẫn đến háºu quả tất yếu là sá»± kém hiệu lá»±c của hệ thống chÃnh quyá»n. Má»™t cái chết nữa là phẩm chất đạo đức Ä‘á»™i ngÅ© cán bộ… Äồng chà hãy kiên quyết tháo khá»›p những đốt nà o loại tá». Nếu được thì lá»c máu. Cần nữa thì thay máu".
- Tôi đồng ý. Äồng chà bà n kỹ vá»›i anh em là m tốt công tác chuẩn bị. Tôi sẽ bà n vá»›i Ban Ná»™i chÃnh, các đồng chà bên công an, tÆ° pháp, toà án, và kiểm sát.
Tiá»…n ông Trân vá» rồi, Tổng Bà thÆ° ngồi và o bà n là m việc thoải mái trong chiếc ghế cứng quen thuá»™c. Ông không thÃch ngồi ghế xoay. Không phải vì loại ghế ấy đã má»™t lần thụt xuống vô lối. Ông thÃch sá»± ổn định, vững chãi.
Trong đầu ông, bá»—ng vẳng lên câu hát của ngÆ°á»i lÃnh năm nà o: "Thanh niên quê tôi là m chiếc gáºy hà nh quân. Äặt cho tên gá»i là chiếc gáºy TrÆ°á»ng SÆ¡n… Luyện cho tinh thần là chỉ tiến không lui… "
Tổng Bà thÆ° thấy vui vui. CÅ©ng đã lâu ông má»›i có lúc vui thế nà y. Ngẫm ra, những niá»m vui ấy thÆ°á»ng do cuá»™c sống dÆ°á»›i cÆ¡ sÆ¡ mang lại. Sá»± sáng tạo thÆ°á»ng nảy ra từ thá»±c tiá»…n. Äồ SÆ¡n khoán chui. Anh Kim Ngá»c cÅ©ng khoán chui mà bị ká»· luáºt. Mình vừa gánh trá»ng trách nà y. Còn Ä‘ang thá»i kỳ là m quen vá»›i qui mô công việc má»›i. Hãy há»c anh Kim Ngá»c. Nếu chÆ°a nghÄ© được Ä‘iá»u gì má»›i, thì hãy ủng há»™ những việc là m má»›i, những nhân tố má»›i của quần chúng, rồi nhân rá»™ng nó lên. Äây là má»™t việc rất bay. Nó giải quyết cùng lúc các tÃnh: dân chủ, công khai, minh bạch và khách quan của mấy ngà nh gây bức xúc nhiá»u nhất trong Ä‘á»i sống xã há»™i. Khi kiện, khiếu kiện kéo dà i, khiếu kiện táºp thể, khiếu kiện vượt cấp là vì các cÆ¡ quan bảo vệ pháp luáºt chÆ°a là m tròn chức trách của mình. Mấy Ä‘iểm nóng các tỉnh là nguyên nhân từ đây chứ đâu.
Ông má»i Trưởng ban Ná»™i chÃnh Trung Æ°Æ¡ng sang trao đổi. Ông nà y nghe xong nói:
- Báo cáo anh, tôi chÆ°a suy nghÄ© kỹ. NhÆ°ng thấy không có gì trái vá»›i má»i quy định hiện hà nh. Chắc chắn nhân dân rất hoan nghênh. Chỉ có các anh bên công an, toà án, kiểm sát thì chắc có phần lúng túng, vì chÆ°a quen, mà tháºt ra thì cÅ©ng chÆ°a đáp ứng được đòi há»i của thá»±c tiá»…n, nhất là bên toà án.
Tổng Bà thư bảo:
- Tôi hoà n toà n nhất trà vá»›i anh. NhÆ°ng phải mạnh dạn là m. Vừa là m vừa rút kinh nghiệm. Anh là m việc vá»›i các anh bên ChÃnh phủ để có sá»± phối hợp đồng bá»™ nhé!
Tổng Bà thÆ° không ngá», cuá»™c là m việc vá»›i lãnh đạo các ban ngà nh liên quan lại diá»…n ra nhÆ° thế.
Không ai hà o hứng hưởng ứng. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u dè dặt.
Lừng chừng và lừng khừng.
Vẫn vá»›i ai Ä‘á»™ quen thuá»™c của ngÆ°á»i Æ°a nói thẳng, ông há»i:
- Tôi phải hiểu sá»± im lặng của các đồng chà thế nà o đây? Äồng ý hay phản đối?
Không ai trả lá»i. Ông Thụ, Trưởng ban TÆ° tưởng Văn hoá Trung Æ°Æ¡ng muốn nói lắm, nhÆ°ng không thể nói trÆ°á»›c mặc dù ông rất muốn trình bà y suy nghÄ© đã nung nấu khá kỹ của mình.
"Äây là công tác chuyên môn thì bên chuyên môn phải có ý kiến trÆ°á»›c. Mình là cái anh tÆ° tưởng văn hoá, chỉ giải quyết vấn Ä‘á» tÆ° tưởng thôi. Mà chuyện tÆ° tưởng thì vô cùng. Äến chuyện sá» sá» trÆ°á»›c mắt, ai cÅ©ng nhìn thấy, cÅ©ng nghe thấy, nhìn táºn mặt, bắt táºn tay, cân Ä‘o đồng đếm được, mà còn má»—i ngÆ°á»i má»™t ý, nữa là chuyện tÆ° tưởng. TÆ° tưởng các vị kia… có vấn Ä‘á» là cái chắc. Có giải quyết được vấn Ä‘á» tÆ° tưởng, để bắt tay và o là m, tôi má»›i huy Ä‘á»™ng Ä‘á»™i quân báo chÃ, rồi đến văn hoá nghệ thuáºt và o cuá»™c được chứ!" - ông nghÄ© bụng.
Tổng Bà thÆ° nhắc lại lần thứ hai, vẫn không ai nói. Æ hay, việc của mình, việc đến tay mình lại ngồi nhÆ° phá»—ng thế kia là nghÄ©a là m sao. Lạ tháºt đấy. Thái Ä‘á»™ nà y buá»™c phải dùng biện pháp "quân sá»±", nghÄ©a là chỉ định. Ông Bá»™ trưởng bá»™ TÆ° pháp rụt rè:
- Báo cáo Tổng Bà thÆ°, lâu nay ta cÅ©ng có là m truyá»n hình trá»±c tiếp đấy ạ!
Ngạc nhiên nhìn ông nà y, Tổng Bà thÆ° há»i:
- Chết chá»a. Chẳng lẽ đồng chà không biết, đấy chỉ là hình thức mang tÃnh tuyên truyá»n thôi à ? Mà cÅ©ng chỉ là m má»™t số vụ án chỉ đạo Ä‘iểm thôi chứ. Trong ná»™i bá»™ ta cứ nói thẳng ra nhÆ° thế phải không đồng chà Thụ? Còn hà ng trăm vụ án diá»…n ra hằng ngà y, ta đã bao giá» là m đâu. Còn nhÆ° cách ta định là m sắp tá»›i thì mục Ä‘Ãch yêu cầu rất khác.
Ông há»i từng ngÆ°á»i, buá»™c há» phải thể hiện chÃnh kiến.
NgÆ°á»i thứ hai ông há»i là Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao.
Ông nà y cÅ©ng buá»™c lòng phải thừa nháºn nên là m. Có lẽ vì việc nà y liên quan, trÆ°á»›c hết, trá»±c tiếp và nhiá»u nhất đến ngà nh mình nên ông nà y tá» ra lo ngại. Là do lo ngại chắc hẳn không nằm trong câu trả lá»i sau đây:
- Báo cáo Tổng Bà thÆ°, đúng là nhÆ° váºy ạ. NhÆ°ng việc má»›i quá, chÆ°a ai quen ạ. Vá lại,… nếu truyá»n hình cả quá trình diá»…n ra má»™t phiên toà thì dà i lắm ạ. Có những phiên toà kéo dà i nhiá»u ngà y ạ. Tốn kém lắm ạ…
Nghe cái giá»ng kêu ca toà n những khó khăn trở ngại, Tổng Bà thÆ° ngán ngẩm kêu lên:
- Trá»i Æ¡i, là m cách mạng mà chỉ hà nh Ä‘á»™ng theo Ä‘Æ°á»ng mòn, lối cÅ©, theo thói quen thì… đồng chà định Ä‘i tá»›i đâu? Sá»± nghiệp của chúng ta bây giá», có phải là công cuá»™c đổi má»›i do Tổng Bà thÆ° Nguyá»…n Văn Linh khởi xÆ°á»›ng không? Hay là đồng chà định là m theo lối cÅ©? - ông lắc đầu. - Còn khó khăn đồng chà nêu ra là đúng, nhÆ°ng đó là chuyện kỹ thuáºt, chuyên môn. Các đồng chà bên truyá»n hình sẽ có cách giải quyết phù hợp. Là m sao để ngÆ°á»i xem truyá»n hình có thể nắm được diá»…n biến của vụ án. Có thế má»›i theo dõi được. Theo dõi được má»›i có cÆ¡ sở nháºn xét… Theo đồng chÃ, trong công tác xét xá», đâu là khâu yếu nhất?
- Báo cáo Tổng Bà thư, đấy là khâu tranh tụng trước toà ạ!
- Äồng chà nói cụ thể xem yếu là yếu thế nà o? Yếu cái gì?
- ThÆ°a Tổng Bà thư… yếu vá» nhiá»u mặt ạ!
- Váºy là vì yếu vá» nhiá»u mặt nên ta giấu nhẹm Ä‘i, theo cách ứng xá» các cụ ta là đẹp đẽ phô ra, xấu xa Ä‘áºy lại chứ gì? Câu ấy các cụ chỉ dùng và o việc tiếp khách thôi, khách Ä‘i rồi thì phải mở ra mà là m lại, mà dạy bảo nhau chứ. Äóng cá»a má»™t chốc má»™t lát chứ đóng cá»a cả năm, cả Ä‘á»i được à ?
Ông thấy vấn Ä‘á» tháºt sá»± nghiêm trá»ng. Mà không phải chỉ ngà nh toà án, chỉ ngÆ°á»i đứng đầu nó suy nghÄ© nhÆ° thế. Có lẽ các ngà nh khác, các đồng chà ngồi đây, Ãt nhiá»u, Ä‘á»u có tÆ° tưởng nà y. Äồng chà Thụ Æ¡i, đây là phần việc của đồng chà đấy. Äây má»›i là trở ngại lá»›n nhất khiến bá»™ máy các cấp của chúng a trì trệ đấy. Äồng chà cho biết cụ thể xem, vá» năng lá»±c chẳng hạn?
- Báo cáo Tổng Bà thÆ°, chÆ°a nói vá» chất lượng, chỉ nói vá» số lượng thôi, chúng tôi đã phải vÆ¡ vét, nhặt nhạnh tất cả những ngÆ°á»i có máu mặt trong ngà nh, má»›i tạm đủ, để bổ nhiệm cho đủ số lượng thẩm phán các cấp, theo quy định hiện hà nh ạ.
- Thế nghÄ©a là công tác quy hoạch phát triển ngà nh là m không tốt, quy hoạch cán bá»™ ngà nh là m không tốt. - nghÄ© má»™t tÃ, ông chợt há»i - Thế bao nhiêu sinh viên luáºt má»›i ra trÆ°á»ng đâu, sao không nháºn há», không bồi dưỡng, để há» chạy và o các tổ chức nÆ°á»›c ngoà i, các văn phòng luáºt sÆ°, các công ty luáºt. Tôi thấy có công ty còn được tổ chức quốc tế công nháºn và xếp và o loại mấy công ty luáºt uy tÃn trong khu vá»±c có đúng thế không?
- ThÆ°a Tổng Bà thÆ°, ngân sách ngà nh có hạn, không có khả năng thu hút những ngÆ°á»i giá»i nhÆ° thế ạ.
- NhÆ°ng những ngÆ°á»i năng lá»±c yếu thì thừa chứ gì?
Im lặng.
- Thế còn chất lượng?
- Báo cáo Tổng Bà thÆ°, chúng tôi chÆ°a có số liệu cụ thể xem bao nhiêu phần trăm có trình Ä‘á»™ trên đại há»c, đại há»c hoặc chÆ°a có trình Ä‘á»™ đại há»c, nhÆ°ng công tác lâu năm trong ngà nh, có nhiá»u kinh nghiệm xét xá», cÅ©ng được bổ nhiệm.
- Äồng chà phải cụ thể ra, ngay cả trình Ä‘á»™ đại há»c cÅ©ng phải xem, bao nhiêu đại há»c nÆ°á»›c ngoà i, bao nhiêu trong nÆ°á»›c, bao nhiêu há»c tại chức, bao nhiêu Ä‘Ã o tạo từ xa? Ấy là đơn thuần bằng cấp, còn thá»±c lá»±c nữa chứ. Lại còn chuyện há»c giả bằng tháºt nữa chứ. Lại còn chuyện bằng giả nữa chứ.
Hiếu ra lý do im lặng của các vị nà y, ông phân tÃch:
- Các đồng chà ạ. ChÃnh vì đây là khâu yếu nhất nên chúng ta mở Ä‘á»™t phá khẩu, tấn công và o. ChÃnh ở khâu nà y, cả ba ngà nh má»›i bá»™c lá»™ mặt được, mặt chÆ°a được của mình. Nếu không dám nhìn thẳng và o sá»± tháºt thì bao giá» chúng ta má»›i xây dá»±ng được má»™t nhà nÆ°á»›c pháp quyá»n xã há»™i chủ nghÄ©a, má»™t ná»n tÆ° pháp nghiêm minh, minh bạch, thá»±c sá»± tôn trá»ng quyá»n là m chủ của nhân dân, quyá»n sống của con ngÆ°á»i. Phải dÅ©ng cảm nhìn thẳng và o sá»± tháºt. Không cách gì che Ä‘áºy sá»± yếu kém của má»™t hệ thống chÃnh quyá»n đâu. NgÆ°á»i dân yêu mến chÃnh quyá»n nà y, không phải vì Ä‘á»c các bà i xã luáºn rất kêu đâu đồng chà Thụ ạ, mà chÃnh là há» nhìn và o các cÆ¡ quan công quyá»n của ta, trÆ°á»›c hết là các cÆ¡ quan bảo vệ pháp luáºt. ÄÆ°Æ¡ng nhiên há» còn phải nhìn và o hiệu quả kinh tế, Ä‘á»i sống xã há»™i, quản lý xã há»™i của chÃnh quyá»n v.v…
Ông ngừng lại, nhấp ngụm nÆ°á»›c, nhìn và o mắt từng ngÆ°á»i rồi tiếp tục dòng suy tÆ° của mình:
- Không biết có ai định chụp cho tôi cái mÅ© ca ngợi pháp quyá»n tÆ° sản không, khi tôi nói, đất nÆ°á»›c ta phải cảm Æ¡n luáºt sÆ° Loseby, ngÆ°á»i đã cãi thà nh công để Bác Hồ chúng ta không bị toà án Hồng Công kết tá»™i, và cÅ©ng chÃnh nhá» vị ân nhân nà y tổ chức cho Bác trốn, nên máºt thám Pháp má»›i không bắt được Bác Ä‘Æ°a vá» Việt Nam xét xá». Nếu toà án Hồng Công không chịu lý lẽ của ông Loseby thì không biết tình hình sẽ nhÆ° thế nà o? Thế nghÄ©a là việc tranh tụng trÆ°á»›c toà là cá»±c kỳ quan trá»ng có ý nghÄ©a quyết định đến việc toà án ra án quyết đúng hay sai phải không các đồng chÃ? Các đồng chà có hiểu vì sao Bá»™ ChÃnh trị phải có chỉ đạo vá» cải cách tÆ° pháp trong đó có việc nà y không? Theo thông tin trên báo, nhiá»u vụ chúng ta không xá» theo pháp luáºt mà theo ý muốn chủ quan của ta. Có đúng thế không?
- ThÆ°a, có không Ãt đâu ạ! - ông Thụ trả lá»i.
Tổng Bà thÆ° tiếp tục truy kÃch những ý nghÄ© luẩn quẩn Ä‘ang chạy trốn trong đầu má»i ngÆ°á»i. Ông quyết dồn há» và o quỹ đạo của mình:
- Chỉ nói đến trình Ä‘á»™ thôi, đến cách xét xá» thôi, chúng ta đã xá» nhiá»u vụ không theo pháp luáºt. Chúng ta phải trả giá cho những sai phạm và sá»± kém cá»i của mình. Ta má»›i có quy định phải bồi thÆ°á»ng cho nạn nhân những vụ án ấy, phải công khai xin lá»—i ngÆ°á»i ta, rồi đến lúc phải xem trách nhiệm của những ngÆ°á»i cầm cân nẩy má»±c những vụ ấy đến đâu mà xá» lý cá nhân. Là m tốt việc ấy sẽ lấy lại má»™t phần niá»m tin của nhân dân và o công lý.
Nói đến đấy ông dừng lại há»i:
- Nếu ý kiến tôi sai chá»— nà o, các đồng chà nói ngay cho. Không có gì phải ngần ngại. Chỉ có mấy ngÆ°á»i thôi. Các đồng chà là những ngÆ°á»i có trách nhiệm cao nhất vá» Äảng và chÃnh quyá»n ngà nh mình mà còn không thống nhất được vá»›i tôi thì nói gì đến hà ng triệu ngÆ°á»i khác.
Má»™t lần nữa, ông lại phải chỉ định từng ngÆ°á»i. Ông biết thế nà y có phần thô bạo đây, nhÆ°ng ông còn biết má»™t Ä‘iá»u sâu xa hÆ¡n. Nó Ä‘ang ẩn sâu ở góc khuất nà o đó trong má»—i ngÆ°á»i. Nó là cái không thiện bên cái thiện trong má»—i con ngÆ°á»i, mà vì không thắng nổi nhau trong cuá»™c váºt lá»™n giữa cái cÅ© và cái má»›i nên cái không thiện vẫn kéo há» xuống, khiến há» không dám bứt lên. Trông những nét mặt khó đăm đăm của há», ông biết há» chÆ°a vượt được chÃnh mình.
Há» Ä‘ang nghÄ© đến những khó khăn khi thá»±c hiện. Khi phá bá» những cách nghÄ©, cách là m đã ăn và o máu thịt má»—i ngÆ°á»i. Há» biết rõ quân cán mình cÅ©ng không Ãt chuyện mỠám đâu.
Truyá»n hình trá»±c tiếp là công khai giữa bà n dân thiên hạ công việc của mình. Ai diá»…n, biết ngay. Ai cố tình bao che cho bị cáo, ai cố tình xá» nhẹ đến mức khó hiểu biết ngay.
Ông công an lo không Ãt. Chuyện vi phạm luáºt tố tụng hình sá»±, tố tụng dân sá»±, chuyện không bảo vệ hiện trÆ°á»ng, cố tình không lấy lá»i khai nhân chứng, chuyện là m sai lệch hồ sÆ¡ vụ án… v.v… và v.v… ông kiểm sát ngồi kia, cố tình trả lại hồ sÆ¡, yêu cầu Ä‘iá»u tra lại, cố tình không ra cáo trạng, ông không đủ chứng cá»› kết tá»™i v.v… và v.v… ông nà o cÅ©ng lo. Chỉ những lo là lo.
Tổng Bà thư là m thế nà y thì chết cả lũ.
Mà xem ra ông còn tấn tiếp. Äã thấy kết luáºn gì đâu. Y nhÆ° rằng, Tổng Bà thÆ° lại tiếp tục mổ xẻ:
- Nảy, đồng chà Chánh án má»›i nói đến sá»± thiếu hụt vá» mặt số lượng. Thế còn vá» chất lượng chuyên môn và vá» phẩm chất đạo đức của Ä‘á»™i ngÅ©? Äồng chà không cần phát biểu. Äây là vấn Ä‘á» chung của Ä‘á»™i ngÅ© công chức chúng ta. Thế nên má»›i phải cắn răng Ä‘Æ°a ra khẩu hiệu Là m trong sạch và vững mạnh Ä‘á»™i ngÅ© . Bao nhiêu Ä‘Æ¡n vị đã già nh được danh hiệu Ä‘Æ¡n vị trong sạch và vững mạnh mà có ngÆ°á»i, nhiá»u trÆ°á»ng hợp là ngÆ°á»i đứng đầu cÆ¡ quan vẫn ra toà ? Äến cấp Trung Æ°Æ¡ng quản lý mà còn có hà ng chục ngÆ°á»i mắc tá»™i thì đủ biết vấn Ä‘á» trầm trá»ng đến mức nà o.
Äiá»u tôi lÆ°u ý các đồng chà là , khi ngÆ°á»i cán bá»™ ngà nh bảo vệ pháp luáºt sai phạm, thì tác hại gấp nhiá»u lần sai phạm của cán bá»™ ngà nh khác. Vì nó tác Ä‘á»™ng đến sinh mạng chÃnh trị, đến vị thế xã há»™i, tức là danh dá»±, uy tÃn của ngÆ°á»i ta, chứ không phải chỉ đến lợi Ãch váºt chất đâu. Và không phải chỉ mình ngÆ°á»i ta chịu, mà thân nhân há», con cháu há» cÅ©ng bị tai tiếng theo. Nhiá»u gia đình tan cá»a nát nhà vì có ngÆ°á»i Ä‘i tù, các đồng đủ có biết không? Những ngÆ°á»i ấy, và cả dÆ° luáºn xã há»™i sẽ oán chúng ta. Niá»m tin của há» và o lẽ công bằng của chế Ä‘á»™ sẽ bị thÆ°Æ¡ng tổn ghê gá»›m. Các đồng chà là m tốt hay không tốt sẽ góp phần quan trá»ng và o sá»± hÆ°ng vong của Nhà nÆ°á»›c đấy.
Äấy, tôi trao đổi thẳng thắn vá»›i các đồng chà rồi. Các đồng chà bà n bạc trong lãnh đạo ngà nh mình, trÆ°á»›c mắt để giúp Thanh Hoa triển khai thà điểm. Nếu là m tốt - mà tại sao không tốt nhỉ, sẽ nhân rá»™ng ra các địa phÆ°Æ¡ng khác. Vừa là m vừa rút kinh nghiệm. Tất nhiên không phải vụ án nà o cÅ©ng truyá»n hình trá»±c tiếp. NhÆ°ng là m vụ nà o phải có tác dụng tốt vụ ấy. Chắc chắn các đồng chà sẽ bị phê phán đấy. NhÆ°ng nhân dân phê phán đúng và o chá»— yếu kém của ta thì tốt chứ sao.
Tôi không Ä‘á»™ng viên các đồng chÃ. Tôi chỉ ra cái tất yếu của công việc nà y. Nói nhÆ° đồng chà Nguyá»…n Văn Linh, đây chÃnh là việc cần là m ngay để chúng ta xốc lại Ä‘á»™i nghÄ© ngà nh mình. Cả ba ngà nh chứ không phải chỉ bên toà án đâu. Các đồng chà phải xem lại, phải bổ sung, phải Ä‘iá»u chỉnh quy hoạch ngà nh, quy hoạch cán bá»™. Phải có kế hoạch Ä‘Ã o tạo Ä‘Ã o tạo trong nÆ°á»›c, Ä‘Ã o tạo ở nÆ°á»›c ngoà i, tạo đổi kinh nghiệm vá»›i các nÆ°á»›c phát triển xem há» là m thế nà o.
Phải Ä‘Ã o tạo lại, Ä‘Ã o tạo tại chá»— nữa. Và tôi đặc biệt lÆ°u ý các đồng chà đến việc Ä‘Ã o thái. Äấy là quy luáºt. Kiên quyết Ä‘Æ°a ra khá»i ngà nh, nếu cần phải truy tố nhÅ©ng ngÆ°á»i không đủ phẩm chất hoặc mắc sai phạm nặng là m ảnh hưởng đến uy tÃn ngà nh.
Äêm ấy ông ghi và o số công tác mấy cái gạch đầu dòng:
- Xốc lại đội ngũ.
- Chỉnh đốn Äảng.
- Việc bồi thÆ°á»ng các vụ án oan sai cần phải luáºt hoá.
Tà i sản của ngudoc
21-10-2008, 10:01 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 28
Vừa ra khá»i chợ, Hùng hÃt má»™t hÆ¡i tháºt sâu. Nhẹ hẳn ngÆ°á»i.
Bá»—ng hai ngÆ°á»i hai bên, cùng Ä‘i vượt lên, cùng gá»i giáºt giá»ng:
- Äồng chà Phó chủ tịch! Äồng chà Phó chủ tịch!
Hùng nhìn ngÆ°á»i nà y lại nhìn ngÆ°á»i kia. NgÆ°á»i thanh niên còn trẻ. NgÆ°á»i phụ nữ đã cứng tuổi. Máy ghi âm nhá» xÃu trong tay. Miệng nói, tay giÆ¡ máy lên:
- Tôi là Thu Phong, phóng viên tá» ChÃnh luáºn .
- Em là Vạn, phóng viên tá» Thá»i luáºn . Thẻ nhà báo của em đây. - Chị kia cÅ©ng chìa thẻ của mình ra. - Xin đồng chà cho biết…
Hùng giáºt mình, phản ứng bằng má»™t câu há»i:
- Phá»ng vấn gì má»›i được chứ?
Vạn:
- Thì cái vụ xây chợ mới ấy.
- Sao các anh chị biết?
Thu Phong:
- Thì bá»n em nghe hết cuá»™c đối thoại rồi mà ! Tuyệt tháºt đấy! Quá hay anh ạ. Nếu các anh là m được việc nà y thì đúng là má»™t cú Ä‘á»™t phá cho cả nÆ°á»›c đấy.
Hùng ngạc nhiên:
- Cái gì? Cái gì Ä‘á»™t phá? Äá»™t phá cái gì má»›i được chứ?
Phong hà o hứng:
- Không phải Ä‘á»™t phá trong việc xây chợ, mà là đột phá trong cách là m việc vá»›i nhân dân, trong mối quan hệ giữa Äảng, chÃnh quyá»n vá»›i nhân dân.
- Thế ra các bạn đã nghe… tất cả? Tức là … nghe… trá»™m? Khách không má»i mà đến chứ gì?
Hai ngÆ°á»i cÆ°á»i. Vạn:
- Chúng em nghe Ä‘Ã ng hoà ng đấy chứ. Tại anh mải giải thÃch vá»›i các bà ấy nên không để ý. Bá»n em ngồi dÆ°á»›i cùng.
- Thế sao biết tin mà đến?
Phong:
- Cái nà y thuộc vỠnghiệp vụ báo chà ạ. Cho chúng em mươi phút thôi, được không anh?
Vạn cÆ°á»i khoái lắm:
- Nghe các bà ấy cãi nhau thú quá. ChÆ°a bao giá» em được nghe những câu nhÆ° thế. Tất nhiên không thÃch bằng nghe anh trả lá»i há».
Phong đi guốc và o bụng bạn đồng nghiệp:
- Anh ạ, vỠcơ quan, thế nà o thằng nà y cũng tái bản mấy câu của các bà ấy cho mà xem. Không có em cứ đi đầu xuống đất!
Hùng cÆ°á»i, biết hai ngÆ°á»i nà y muốn nhắc đến mấy câu băm bổ, bá»— bà , báºy bạ của các bà . Anh xem đồng hồ:
- Thế nà y nhé. Dứt khoát tôi vá»›i hai bạn sẽ trò chuyện. Còn phá»ng vấn, các bạn nên là m vá»›i anh Kiên. Vấn Ä‘á» nhÆ° thế phải tầm cỡ anh ấy trả lá»i má»›i đã.
Thu Phong:
- NhÆ°ng, anh là ngÆ°á»i là m cụ thể, cùng sẽ rất hay.
- Là m cụ thể thì chỉ biết những cái cụ thể thôi. Tôi kể vá» công việc thì được. Còn tại sao là m thế, thì phải ở đẳng cấp nà o má»›i giải thÃch được. Tôi dặn đây nà y. Chỉ đăng báo khi công việc bắt đầu triển khai thôi. Bây giá» má»›i là những việc chuẩn bị đầu tiên. Liên hệ lại nhé. Tôi phải vá» báo cáo đã.
Hùng Ä‘Æ°a cho má»—i ngÆ°á»i má»™t tấm danh thiếp, rồi Ä‘Æ°a tay ra bắt.
Vừa cho con bú, Thu Phong vừa nhớ lại buổi "nghe trộm" sáng nay. NghỠlà m báo có những chuyện thế đấy.
Trong má»™t đám há»—n Ä‘á»™n, giữa má»™t má»› ngôn từ tục tÄ©u, xuất hiện má»™t tÃnh cách thẳng thắn, Ä‘Ã ng hoà ng, Ä‘Ä©nh đạc và rất ngÆ°á»i . Thằng Vạn chắc cÅ©ng nháºn ra cái khác lạ trong cách là m nà y. NhÆ°ng khai thác thế nà o, bình luáºn thế nà o, nâng lên tầm nà o là năng lá»±c má»—i ngÆ°á»i. Thế nà o mình cÅ©ng phải là m má»™t cuá»™c, không, Ãt nhất là hai cuá»™c phá»ng vấn. Ông Kiên nà y. Ông Bà thÆ° Thà nh uá»· nà y.
Phải chuẩn bị câu há»i ngay từ bây giá»â€¦
Chị bế bé Thu Hà lên, xoay lại cho nó bú nốt vú bên kia.
Cảm giác lúc cho con bú tháºt lạ. HÆ¡i buồn buồn, hÆ¡i tê mê.
Tất nhiên không giống lúc Triển vục miệng và o bên nà y, bên kia, rồi cÆ°á»i "để đảm bảo công bằng".
Con là m em nhá»› anh quá chừng. Giống nhau quá. Chỉ có Ä‘iá»u, khi anh là m thế thì cả ngÆ°á»i em cứ nhÅ©n ra. Anh Ä‘ang là m gì đấy hả anh yêu? Äang duyệt bà i, phải không?Công việc của em không báºn bịu bằng anh, nhÆ°ng Thu Hà là m em báºn bịu hÆ¡n Tổng biên táºp đấy. Có nó, em không Ä‘i công tác xa được, chỉ quanh quẩn trong thà nh phố nà y thôi. Äược gần con, và được gần anh, em hạnh phúc lắm. NhÆ°ng em phải cứng rắn vá»›i mình. Em không có quyá»n tÆ°á»›c Ä‘oạt của ngÆ°á»i khác. Em chỉ là kẻ nhặt nhạnh chút hạnh phúc thừa thãi mà ngÆ°á»i ta vứt bá» không thÆ°Æ¡ng tiếc thôi.
Triển cứ chen và o suy nghÄ© của Phong nhÆ° thế. Nhất là lúc hai mẹ con quấn lấy nhau trên giÆ°á»ng, trÆ°á»›c khi chìm và o giấc ngủ.
Ai cÅ©ng thấy chị đẹp hẳn ra. Da thịt cứ mẩy mang, mỡ mà ng, mÆ°á»›t mát. Äôi mắt tròn to lúc nà o cÅ©ng long lanh, lấp lánh niá»m vui. Chiếc váy bó lá»ng dÆ°á»›i gối, cà ng tôn thêm vẻ đẹp đôi chân dà i, khiến bá»n con gái trong cÆ¡ quan cÅ©ng phải ghen. Nhâm bảo: "Em không cần viết nhiá»u nhÆ° trÆ°á»›c đâu. NhÆ°ng, viết bà i nà o ra bà i ấy nhÆ° chùm phóng sá»± Ä‘iá»u tra VÅ© Sán là tuyệt lắm. Dà nh thá»i gian chăm sóc cô phóng viên tÆ°Æ¡ng lai cho chị. Hôm ná» gặp anh Triển. Anh ấy gặng hồi mãi vá» em. Chị bảo: "Nó sống nguyên tắc lắm đấy".
Phong nháp trong óc những câu há»i sẽ phá»ng vấn. Là m sao để các nhóm câu há»i nà y không trùng nhau. Vá»›i cấp Ä‘á»™ cao dần theo cÆ°Æ¡ng vị của má»—i ngÆ°á»i. Có thể sẽ mở rá»™ng đối tượng phá»ng vấn. Xem nhân dân, bạn Ä‘á»c suy nghÄ© thế nà o, đánh giá việc nà y thế nà o.
Chẳng bao lâu, trÆ°á»›c cá»a chợ, má»™t tấm pano lá»›n dá»±ng lên. Bức cảnh đồ chợ Cầu Äông tháºt đồ sá»™. Các kiến trúc sÆ° vẫn giữ mặt tiá»n chợ cÅ© nhÆ° má»™t mảng di tÃch kiến trúc, lịch sá». NgÆ°á»i đứng xúm xÃt ngắm ngôi chợ má»›i, nhÆ°ng vẫn mang dáng vẻ ngôi chợ truyá»n thống. PhÃa sau, khối kiến trúc ba tầng cao vượt hẳn lên.
Chợ tạm, được dá»±ng giữa lòng Ä‘Æ°á»ng hai dãy phố gần đấy. Hai dãy kiôt quay lÆ°ng và o nhau là m thà nh hai dẫy hà ng. Dù khách chÆ°a quen cÅ©ng bắt đầu nhá»™n nhịp. Bà con buôn bán trong chợ được phát má»—i ngÆ°á»i má»™t phiếu trÆ°ng cầu ý kiến. Ban Quản lý chợ hẹn ba ngà y sau thu lại. Nếu chủ kinh doanh nà o không ná»™p, coi nhÆ° không đăng ký thuê chợ nữa. Váºy mà mất cả tuần má»›i thu xong.
Việc phá dỡ chợ cÅ©, hoá ra lại tốn nhiá»u thá»i gian và công sức hÆ¡n dá»± kiến. Các tấm tôn, dù đã thay mấy lần, lần gần nhất cÅ©ng đã gần hai chục năm nên gỉ cả. Các tay đòn, vì kèo sắt, không thể tháo từng chiếc bu lông mà phải dùng đèn xì cắt từng phần, ròng dây thả xuống. Sau hÆ¡n mÆ°á»i ngà y phá dỡ phần sắt thép, đến lượt mấy chiếc máy xúc hùng hục xông và o. Nó buá»™c cáp và o những chá»— buá»™c được, gầm gừ giáºt cho đố, húc cho sáºp. Buổi tối, xe tải ghé Ä‘Ãt và o oằn lÆ°ng hứng từng gầu gạch vữa, cùng vá»›i hà ng tan bụi bặm trăm năm tÃch lại chở Ä‘i.
Nhiá»u báo Ä‘Æ°a tin Thanh Hoa xây má»›i chợ Cầu Äông.
Tá» Thá»i luáºn giáºt tÃt: "Chợ - má»™t khâu yếu trong quản lý đô thị Lâm Du đã bị Ä‘á»™t phá" . Phóng viên Äức Vạn Ä‘á» cáºp đến cái phức tạp của chợ, cà ng phức tạp hÆ¡n là những ngÆ°á»i bán buôn, bán lẻ trong những chợ ấy. Anh miêu tả tÃnh phức tạp ấy, lúc nghe bà con nói suy nghÄ© của mình, khi Ban quản lý dá»± án đặt ra những vấn Ä‘á» phải giải quyết để xây dá»±ng chợ má»›i trên ná»n chợ cÅ©, trong thá»i kỳ há»™i nháºp kinh tế ( Kèm theo là ảnh cảnh đồ ngôi chợ má»›i ).
Tá» ChÃnh luáºn chạy hà ng tÃt lá»›n giữa trang nhất: Lâm Du giải quyết bà i toán chợ trÆ°á»›c thá»m W TO của nhà báo Thu Phong.
Kỳ 1. Bà già đi chợ Cầu Äông.
Dẫn bà i ca dao trà o lá»™ng ngà y xÆ°a, tác giả nêu vấn Ä‘á»: Äã đến lúc chợ Cầu Äông không còn những thứ "hà ng" nhÆ° thầy bói, ngÆ°á»i tẩm quất thuở nà o. Chợ truyá»n thống sẽ thu hẹp dần, nhÆ°á»ng chá»— cho siêu thị to, nhá», tháºm chà cá»±c nhá» (lẫn trong các khu dân cÆ°). Phần còn lại, bà i báo tÆ°á»ng thuáºt những công việc Ä‘ang là m và kế hoạch phá chợ cÅ©, xây chợ má»›i, thiết kế, bố trà các gian hà ng. Việc chá»n chá»— sẽ tổ chức đấu thầu. (Kèm theo bà i là ảnh chợ Cầu Äông há»p trà n ra lòng Ä‘Æ°á»ng.)
Kỳ 2. Một cách là m thực sự dân chủ
Bà i báo Ä‘Æ°a ra số liệu: tổng vốn đầu tÆ° phá chợ cÅ©, xây chợ má»›i là bao nhiêu. Vốn vay ngân hà ng bao nhiêu? Vốn cổ đông, kế cả vốn góp của má»™t số há»™ kinh doanh cũ… bao nhiêu? Huy Ä‘á»™ng của dân, bằng tiá»n đóng thuế trÆ°á»›c bao nhiêu? Tất cả Ä‘á»u tÃnh ra tỉ lệ phần trăm. Từ đó rút ra kết luáºn: Nhà nÆ°á»›c (UBND quáºn) chỉ còn là m chức năng quản lý chợ bằng pháp luáºt, không kinh doanh chợ.
Bà i báo đặt câu há»i: Bằng cách nà o Lâm Du là m được nhÆ° thế? Tác giả miêu tả cuá»™c đối thoại bá»— bã nhÆ°ng thẳng thắn giữa bà con buôn bán vá»›i ông Phó chủ tịch Uá»· ban Nhân dân Quáºn. Qua đó rút ra cách là m: giải thÃch má»i nhẽ -> tuyên truyá»n váºn Ä‘á»™ng -> đặt bà con trÆ°á»›c má»™t sá»± lá»±a chá»n và tôn trá»ng sá»± lá»±a chá»n ấy. (Bức ảnh kèm theo chú thÃch: Các bà trưởng ngà nh hà ng sôi nổi thảo luáºn.)
Kỳ 3: Có hai bà i nhỠđặt song song, đối xứng. (Kèm theo ảnh ngÆ°á»i được phá»ng vấn) Bà i 1: à Äảng lòng dân. Bà thÆ° kiêm chủ tịch quáºn Trần Kiên: NgÆ°á»i dân phải thá»±c sá»± là m chủ.
Phóng viên nêu câu há»i: Có lẽ ai cÅ©ng thấy vai trò của nhân dân trong sá»± nghiệp bảo vệ và xây dá»±ng đất nÆ°á»›c. Từ xa xÆ°a các cụ đã chỉ ra: phải lấy dân là m gốc. Rằng "Chở thuyá»n là dân, là m láºt thuyá»n cÅ©ng là dân. Thế má»›i biết sức dân mạnh nhÆ° nÆ°á»›c" . Äã má»™t thá»i chúng ta nêu khẩu hiệu: là m chủ táºp thế. Gần đây không nói đến nữa, mà đưa ra khẩu hiệu thiết thá»±c hÆ¡n: Dân biết, dân bà n, dân là m, dân kiểm tra. Xin ông cho biết cách là m của Lâm Du trong dá»± án chợ có Ä‘iểm gì má»›i?
Ông Trần Kiên: Nhà báo tóm tắt rất đúng lịch sá» vấn Ä‘á». Chúng tôi vẫn tiếp tục tinh thần dân chủ ấy. NhÆ°ng có đẩy lên má»™t bÆ°á»›c má»›i. Tôi nghÄ© có bÆ°á»›c Ä‘i nà y ngÆ°á»i dân má»›i thá»±c sá»± là m chủ. Nhà báo biết tình hình rồi đấy. Bà con buôn bán, chứ không phải ta buôn bán. Bà con ngồi chợ mÆ°á»i mấy tiếng má»™t ngà y. Buôn bán có những thói quen, có những quy định bất thà nh văn, từ lâu Ä‘á»i, không phải ngà y má»™t ngà y hai thay đổi được, dù nhiá»u cái không phù hợp vá»›i cuá»™c sống công nghiệp hiện đại. Vì thế, phải để bà con lá»±a chá»n. Chúng ta tôn trá»ng sá»± lá»±a chá»n ấy, tức là , ý kiến Ä‘a số bà con sẽ trở thà nh ý kiến quyết định. Lâu nay chúng ta vẫn hay quyết định thay bà con. Và nhiá»u khi quyết định sai ý nguyện của bà con. Vì thế chúng tôi chỉ chèn thêm má»™t nhóm từ nữa và o khẩu hiệu cÅ©. Dân biết, dân bà n, dân quyết định, dân là m, dân kiểm tra.
- Thế có nghĩa là tiến hà nh trưng cầu ý dân?
- Nhà báo nói thế, e to tát quá. NhÆ°ng đúng thế tháºt.
- Thế nếu ý kiến Ä‘a số không phù hợp vá»›i ý đồ chỉ đạo của Quáºn?
- Thì chịu váºy. Có lẽ, chỉ chuối tiêu dấm hÆ°Æ¡ng là thÆ¡m ngon hÆ¡n chuối chÃn cây thôi. Còn má»i thứ quá chÃn ép chẳng ngon bằng chÃn tá»± nhiên dÆ°á»›i nắng mặt trá»i. Không nên áp đặt ý mình cho bà con nhà báo ạ.
Bà i 2: Phấn khởi nhất là bà con chợ Cầu Äông được há»i ý kiến, và Quáºn là m theo ý kiến bà con.
Phóng viên phá»ng vấn má»™t số bà con chợ cầu Äông vá» cách là m của quáºn Lâm Du và việc xây chợ Cầu Äông má»›i.
(Phá»ng vấn ai, có kèm ảnh nhá» ngÆ°á»i ấy)
Bà VÅ© Thị Trinh, 57 tuổi, bán hà ng khô: "ChÆ°a bao giá» tôi nói chuyện vá»›i má»™t ông Phó chủ tịch quân. Ông ấy biết má»i Ä‘iá»u hÆ¡n lẽ phải. Tôi tin ông ấy nói thế nà o là là m thế ấy.
Bà Phạm Thị Huyá»n, 48 tuổi, bán hà ng thuá»· sản: " Nói phải củ cải cÅ©ng nghe, nữa là các ông có văn hoá cao".
Bà Nguyá»…n Thị Mùi, 45 tuổi, bán hà ng thịt: " Bà con chúng tôi khoái nhất là được các ông quáºn bói ý kiến, mà các ông quáºn lại là m theo ý kiến bà con. Tôi xung phong đóng thuế trÆ°á»›c hai năm để quáºn có tiá»n xây chợ. Tôi cÅ©ng mua mấy chục cổ phiếu nữa. Ãch nÆ°á»›c lợi nhà thì ai chả thÃch".
Bà Trần Thanh Mơ, 33 tuổi, bán đồ điện gia dụng: "Việc xây chợ mới là đúng rồi. Việc trên là m siêu thị, dưới là m chợ cũng đúng rồi. Tôi cùng muốn tham gia và o cái siêu thị ấy. Cũng mua cổ phiếu nữa. Nhếch nhác mãi, ai mà chịu được".
Kỳ 4: Ông Trịnh Trân Bà thư Thà nh uỷ Thanh Hoa: Lấy ý kiến của đa số dân là ý cuối cùng, cách nên là m, phải là m. (Kèm ảnh Bà thư Thà nh uỷ)
Phóng viên: Ông có biết quáºn Lâm Du tiến hà nh trÆ°ng cầu ý dân trong việc xây má»›i chợ Cầu Äông?
Bà thÆ° Thà nh uá»·: Dá»± án chợ Cầu Äông không phải là công trình của Thà nh phố. Công trình nà y do quáºn Lâm Du chủ trÆ°Æ¡ng. Tôi có được báo cáo vế cách triển khai thá»±c hiện.
Việc Lâm Du thá»±c hiện trÆ°ng cầu ý dân, tôi nghÄ© là việc là m sáng tạo và táo bạo nữa. Gá»i là trÆ°ng cầu ý dân cÅ©ng được, vì đúng là ý kiến Ä‘a số nhân dân trở thà nh ý kiến quyết định. Thông thÆ°á»ng, việc trÆ°ng cầu ý dân chỉ thá»±c hiện và o những việc lá»›n. Dùng ở đây có lẽ không tráºt phù hợp. Còn nói vá» phÆ°Æ¡ng pháp công tác thì đấy là cách nên là m, phải là m .
Phóng viên: Trong má»i việc, ở má»i lÄ©nh vá»±c, thÆ°a ông?
Bà thÆ° Thà nh uá»·: Tất nhiên không thể là m, mà cÅ©ng không nên là m trong má»i việc ở má»i lÄ©nh vá»±c. Không phải chỉ vì tổ chức thá»±c hiện mất nhiá»u thá»i gian và tiá»n của đâu. Còn phải dà nh việc cho các nhà lãnh đạo, nhà quán lý quyết định trong giá»›i hạn quyá»n lá»±c và trách nhiệm của mình chứ .
Phóng viên: NhÆ°ng nhiá»u ngÆ°á»i có những quyết định sai đấy ạ, đó là những ngÆ°á»i năng lá»±c không Ä‘i đôi vá»›i quyá»n lá»±c đấy ạ?
Bà thÆ° Thà nh uá»·: Äấy là khuyết Ä‘iểm tháºm chỉ là sai lầm của công tác tổ chức cán bá»™.
Phóng viên: Khuyết Ä‘iểm sai lầm cÅ©ng là chuyện thÆ°á»ng tình trong công việc. Có Ä‘iá»u, ở thà nh phố ta gần đây có má»™t và i vụ nổi cá»™m. Và nhÆ° vụ Phó giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc. Xin trở lại chuyện trÆ°ng cầu ý dân. Ông vừa nói đấy là việc nên là m, phải là m. Váºy trong tÆ°Æ¡ng lai có thể thá»±c hiện việc nà y trong những trÆ°á»ng hợp nà o? ThÆ°a ông?
Bà thÆ° Thà nh uá»·: Tôi nghÄ©, đến má»™t thá»i Ä‘iểm phù hợp Hiến pháp sẽ có quy định cụ thế. Ở các nÆ°á»›c ngÆ°á»i ta là m lâu rồi. Tất nhiên chỉ thá»±c hiện vá»›i những việc gì hệ trong, có liên quan đến thế chế. Và dụ ở châu Âu, chÃnh phủ há»i dân có gia nháºp Liên minh châu Âu không. Äã có nÆ°á»›c, Ä‘a số dân không đồng ý là chịu đấy. Không có chuyện chÃnh phủ cứ là m theo ý mình đâu. NhÆ°ng có những việc hệ trá»ng, tháºm chà liên quan đến đến sá»± sống còn của quốc gia, vì nhiá»u lý do, không thể là m, nên không bao giá» trÆ°ng cầu dân ý, nhÆ° phát Ä‘á»™ng chiến tranh, tuyên bố chiến tranh hoặc tuyên bố tình trạng khẩn cấp chẳng hạn .
Phóng viên: Thế là , không phải việc gì cÅ©ng trÆ°ng cầu ý dân. NhÆ°ng Ä‘iá»u quan trá»ng nhất là hà nh Ä‘á»™ng của chÃnh quyá»n có đại diện cho ý nguyện của dân không, có vì dân không, phải không thÆ°a ông?
Bà thÆ° Thà nh uá»·: Tôi hoà n toà n tán thà nh ý kiến nhà báo. Việc quáºn Lâm Du tiến hà nh trÆ°ng cầu ý dân, nhÆ° cách gá»i của nhà báo, là rất có ý nghÄ©a. Cả ý nghÄ©a chÃnh trị và ý nghÄ©a thá»±c tiá»…n. Nó chứng tá» ngÆ°á»i dân đã được tôn trá»ng thá»±c sá»±, chứ không còn là má»™t câu cá»a miệng nói cho vui để tuyên truyá»n .
Ngay khi Ban quản lý dá»± án chợ quáºn Lâm Du thà nh láºp, má»™t cuá»™c thi thiết kế chợ Cầu Äông đã được tiến hà nh. Ba đồ án thiết kế được trÆ°ng bà y. Há»™i đồng chuyên môn gồm các nhà kiến trúc nổi tiếng của Trung Æ°Æ¡ng và Thà nh phố, má»™t số nhà quản lý quáºn, đại diện ban quản lý chợ và các trưởng ngà nh hà ng chợ được má»i đến.
Vừa bước và o phòng trưng bà y, mấy bà trưởng ngà nh hà ng đã xúm và o xem ba mô hình chợ. Các bà nói, như nói giữa… chợ:
- á»i giá»i, cái chợ Cầu Äông nhà mình sẽ thế nà y á? Ghê quá nhỉ. Ra dáng lắm. Thế má»›i ra chợ chứ. Trông sÆ°á»›ng cả mắt.
- Nà y các ông quáºn Æ¡i. Ba cái chợ nà y, cái nà o cÅ©ng đẹp. Má»—i cái má»—i vẻ. Chúng tôi thÃch cả ba cái. Các ông muốn xây cái nà o thì xây. Chúng tôi không ý kiến ý cá»t gì hết.
- Việc hôm trÆ°á»›c các ông há»i ý kiến chúng tôi là đúng rồi Còn việc nà y, biết đâu mà nói. Chúng tôi vá» bán hà ng thôi. Chà o các ông.
Nói xong, các bà kéo vỠluôn.
Ba kiến trúc sÆ°, thay mặt ba nhóm tác giả lần lượt trình bà y ý tưởng thiết kế của mình. Các thà nh viên há»™i đồng phân tÃch má»™t hồi. Các ý kiến chụm và o mấy nháºn xét: Äồ án số hai không bị chê, nhÆ°ng không được nhắc đến. NgÆ°á»i ta khen giải pháp kiến trúc mặt tiá»n của đồ án số má»™t. Nó hay, vì vẫn giữ được nguyên dáng vẻ kiến trúc cÅ©. GiỠđây, nó nhÆ° má»™t mảng trang trà cho ngôi chợ má»›i, vừa có tÃnh lịch sá», vừa mang tÃnh thấm mỹ. Khu vá»±c chuyến tiếp giữa mảng nà y và chợ má»›i tạo không gian kiến trúc, là m tôn vẻ hiện đại của khu chợ má»›i. Khối kiến trúc chợ má»›i của đồ án nà y cÅ©ng đẹp nhÆ°ng không đẹp bằng khối kiến trúc chợ má»›i của đồ án thiết ká» số ba.
Hùng tóm tắt ý kiến má»i ngÆ°á»i nhÆ° thế và đỠnghị hai nhóm tác giả thÆ°Æ¡ng lượng, thoả thuáºn vá»›i nhau để có má»™t đồ án thiết kế hoà n chỉnh theo nháºn xét chung của Há»™i đồng. Äể cho hợp pháp, anh vẫn Ä‘á» nghị các thà nh viên cho Ä‘iểm bằng cách bá» phiếu kÃn.
Sau khi thÆ°Æ¡ng thảo, hai nhóm thiết kế má»™t và ba đồng ý hợp tác để Æ°u Ä‘iểm của cả hai bên Ä‘á»u Äại há»c sá» dụng nhÆ° ý kiến Quáºn. Äó chÃnh là đo án phóng to trên panô trÆ°á»›c chợ.
Sao Việt không tham gia gói thầu phá dỡ chợ cũ.
Äã có ý tưởng vá» chợ má»›i nên Äại chỉ tham gia đầu thầu xây dá»±ng. Có đồ án thiết kế rồi, anh huy Ä‘á»™ng quân mình và thuê má»™t số chuyên gia xây dá»±ng và o cuá»™c.
Ngà y Há»™i đồng xét thầu thông báo kết quả trúng thầu, Kiên nghÄ©, Sao Việt trúng thầu là hoà n toà n xứng đáng. NhÆ°ng anh cứ băn khoăn. Có cái gì đó không ổn nhỉ. Thì má»i chuyện công khai cả. Thà nh phần há»™i đồng xét thầu, các bÆ°á»›c tiến hà nh Ä‘á»u minh bạch…
Äá»™t nhiên, Sao Việt có văn bản gá»i Ban quản lý dá»± án chợ xin thoái thầu. Äại gá»i Ä‘iện cho Kiên giải thÃch:
- à ông đấy. Tôi tỉnh ra ngay. Chú chả dÃnh gì đến việc nà y. Mà tôi cÅ©ng chả lợi dụng gì chú. NhÆ°ng vẫn mang tiếng. Rồi lá»i ra tiếng và o. Báo chà moi ra, rách việc. Mặc dù có các và ng cÅ©ng không moi ra được chuyện gì khuất tất.
Kiên bảo:
- Em cảm ơn ông và bác đã giữ tiếng cho em.
Kiên nghÄ©: "Ông cụ sáng suốt lắm. Từ má»™t ông nghị quyết duy ý chà nhÆ° thế, trở thà nh má»™t ngÆ°á»i thá»±c tế, bắt kịp nhịp sống hiện đại thế nà y, có dá»… đâu. Ä‚n nhau là ở phÆ°Æ¡ng pháp tÆ° tưởng đấy".
Tháºt ra, ông Hoè đã chịu tác Ä‘á»™ng tÆ° tưởng rất nhiá»u của Äại. Cả Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng anh Ä‘ang Ä‘i, từ khi xin ra khá»i quân ngu, xin ra khá»i Äảng, rồi lại xin sinh hoạt Äảng trở lại, cho đến bây giá». đâu có lúc ông Hoè nhẩm tÃnh lại Ä‘á»i mình. Äó là má»™t lần Ä‘i mát-xa…
Sau cái đêm khốn nạn, nhưng không thể nà o quên ở Hải An, ông bị dằn vặt rất lâu. Ông thỠvới mình, không bao giỠlặp lại việc ấy.
Nhiá»u tháng sau, chợt nhá»› ra, Äại bảo bố:
- Ông không muốn lặp lại chuyện ở Hái An cùng bác Vinh cÅ©ng được. Con tôn trá»ng suy nghÄ© ấy. NhÆ°ng thỉnh thoảng ông có thể Ä‘i tấm quất nam. Há» là m theo lối cổ truyá»n của những tay tẩm quất đêm vẫn rao ngà y trÆ°á»›c, nhÆ°ng có thêm bà i Ä‘iểm huyệt rất hay. Há» day huyệt bằng hai ngón tay cái, bằng khuá»·u tay. Ông biết rồi đấy, hai hệ thần kinh và lạc kinh cùng song song tồn tại, chỉ huy má»i hoạt Ä‘á»™ng cÆ¡ thể. Há» day và o huyệt lạc kinh đấy ông ạ.
Ông Tà i Thu châm cứu, chÃnh là tác Ä‘á»™ng và o các huyệt lạc kinh. Rau ngải cứu có tên thế, chÃnh là vì ngà y xÆ°a các cụ ta a biết lấy lá ngải phÆ¡i khô, viên lại thà nh nùi nhá», đặt lên huyệt đạo, châm hÆ°Æ¡ng cho cháy dần. Sức nóng toả ra từ nùi ngải kÃch thÃch huyệt đạo, tác Ä‘á»™ng đến những vùng mà nó "phụ trách". Hai bà n chân là nÆ¡i táºp trung mấy chục huyệt đạo. NgÆ°á»i Trung Quốc gá»i bà n chân là trái tim ngoà i cÆ¡ thể. Các huyệt đạo dÆ°á»›i gan bà n chân tác Ä‘á»™ng đến tất cả các cÆ¡ quan ná»™i tạng. Lần con Ä‘i Äà i Bắc, thấy nhiá»u công viên có con Ä‘Æ°á»ng gắn sá»i, gá»i là đưá»ng Sức khoẻ , dà i và i chục mét. Äầu Ä‘Æ°á»ng Sức khoẻ là má»™t bệ xi măng cao ngang gối, trên đắp nổi hình hai gan bà n chân, vẽ sÆ¡ đồ mấy chục huyệt đạo, đánh số hẳn hoi. Má»—i huyệt đạo là đầu mối chỉ đạo má»™t bá»™ pháºn trong cÆ¡ thể, kể cả cÆ¡ quan sinh dục. Con tháo giấy, cởi tất Ä‘i thá». Những viên sá»i ấn và o gan bà n chân Ä‘au nhói. Phải Ä‘i gượng nhẹ, nhÆ°ng cÅ©ng chỉ được và i bÆ°á»›c. Trong khi các ông già bà già đã nghỉ hÆ°u Ä‘i quen, cứ từng bÆ°á»›c chững chạc, thẳng thá»›m, Ä‘Ã ng hoà ng nhÆ° bố con mình nện gót khi hà nh tiá»…n trong hà ng quân ấy.
NgÆ°á»i Thái Lan có bà i mát xa chân là vì thế. Äó là má»™t cách, há» táºp thể dục há»™ mình. Tác Ä‘á»™ng rất tốt cho sức khoẻ. Quên đấy, con sẽ mua cho ông hai cái bà n lăn chân, má»™t để ở công ty, má»™t để ở nhà , ông vừa ngồi là m việc, vừa táºp thể dục chân.
Ông Hoè nghe con giải thÃch, cÅ©ng lấy là m lạ. Chả biết nó Ä‘á»c nó há»c những chuyện nà y ở đâu mà cặn kẽ, rà nh rẽ đến thế. Äã nhiá»u lần ông phải thừa nháºn: "Nó hiểu biết hÆ¡n mình, thá»±c tế hÆ¡n mình, đúng hÆ¡n mình. Sống tháºt hÆ¡n mình".
Thấy bố im lặng nghe, không cáºt vấn gì, tức là bố nghe ra. Mà là m sao lại không nghe ra nhỉ? Ngay buổi chiá»u, Äại đánh xe Ä‘Æ°a bố đến má»™t cÆ¡ sở treo biển "Tẩm quất cổ truyá»n" . Anh dẫn ông cụ lên phòng, gá»i đúng nhân viên tên là Phi, Ä‘ang há»c đại há»c Y há»c Cổ truyá»n năm thứ tÆ°, mà anh rất tÃn nhiệm, "đấm" cho ông cụ. Äại dặn Phi:
- "Äấm" cẩn tháºn đấy, cụ chÆ°a quen. Vừa là m vừa há»i xem cụ chịu Ä‘au đến đâu thì là m đến đấy. Yên chÃ, có thưởng. Má»™t tiếng rưỡi nhé.
Lúc đến đón, thấy bố tÆ°Æ¡i tỉnh, vẻ thoả mãn, ngÆ°á»i hoạt bát hẳn ra, Äại há»i:
- Con nói có đúng không ông?
Ông bố gáºt gù:
- Công nháºn là hay. Mà cÅ©ng rẻ.
Từ đó, trÆ°á»›c ngà y phải Ä‘i má»™t chặng Ä‘Æ°á»ng dà i má»™t hai trăm cây, hai bố con lại đến đấy. Lúc vá», cÅ©ng và o đấy. Khi má»™t tiếng, có khi chỉ bốn nhăm phút. Sức khoẻ hồi phục ngay. Còn bình thÆ°á»ng mÆ°Æ¡i, mÆ°Æ¡i lăm hôm Äại lại Ä‘Æ°a bố đến. Nếu anh báºn thì ông Hoè Ä‘i "xe ôm" đến má»™t mình.
Thế còn "chuyện kia"? Äại biết bố cÅ©ng vẫn còn nhu cầu. Tuy và o tuổi ông cụ, phải lâu lắm má»›i cần. NhÆ°ng ông cụ đã nói thế thì tuỳ. Má»™t lần, hai bố con Ä‘i tỉnh N cách nhà chỉ hÆ¡n trăm cây số. Do yêu cầu công việc phải ngủ lại để mai là m việc tiếp (ChÃnh là chuyện dá»± án xe Ä‘iện sau khi đã thá»±c hiện thà nh công ở Thanh Hoa). Ä‚n tối xong, Äại chạy xe chầm cháºm. Ông Hoè há»i: "Anh tìm gì? "Con xem có chá»— nà o tẩm quất không". Chỉ thấy xông hÆ¡i, mát xa, mát xa chân kiểu Thái.
Äại tạt xe và o má»™t tiệm, đối diện vá»›i Công an phÆ°á»ng. Anh mua hai vé. "Tiá»n thưởng ngoà i chứ gì?". Nhân viên lá»… tân lá»… phép vâng dạ. Äại dặn nhá» bố: "Thưởng bao nhiêu ông ghi và o vé, ra đợi con thanh toán. Bình thÆ°á»ng thì chỉ và i ba chục thôi".
Má»™t tiếng sau, Äại ra, ngồi ở quầy lá»… tân uống nÆ°á»›c đợi. Mãi má»›i thấy bố ra. Cô gái Ä‘Æ°a vé ra quầy. Äại thanh toán, thấy vé của bố ghi thưởng những năm chục. Anh biết, thế tức là đã có má»™t tiết mục mát xa đặc biệt rồi. Không thấy ông cụ trò chuyện. Vẻ hÆ¡i ngượng. Äại bảo bố: Lâu lâu ông cÅ©ng nên Ä‘i mát xa nữ thế nà y, nếu có nhu cầu. Äâu có lần con nói vá»›i ông rồi. Trong cÆ¡ thể ta, các cÆ¡ quan Ä‘oà n thể Ä‘á»u phải hoạt Ä‘á»™ng Ä‘iá»u Ä‘á»™. Äể lâu quá nó sẽ liệt, ảnh hưởng đến sức khoẻ".
Äại còn lạ gì cái trò moi tiá»n của các cô. Thế nên, má»›i và o anh đã Ä‘e: "Äấm cẩn tháºn thì má»›i có thưởng. Anh công tác bên bảo tà ng nên quán triệt khẩu hiệu "Cầm sá» và o hiện váºt, đấy!" Chặn trÆ°á»›c thế thì không sao. Còn không ấy à . Các cô chỉ mát xa qua loa chiếu lệ, vô bồm bá»™p rất kêu, chả day huyệt theo bà i há»c. Vừa há»i han tán tỉnh, những ngón tay nhá» nhắn nhÆ° con rắn cứ bò dẫn, bò dẫn, rồi tá»± Ä‘á»™ng mát xa chá»— chả cần mát xa tà nà o. Nếu bị phản ứng thì thôi. Không thì cứ thế là m tá»›i bến. Không tốn sức lá»±c, chỉ nhỠđôi bà n tay và ng mà được tiá»n boa hÆ¡n hẳn. Chắc nó đã là m thế vá»›i ông cụ. Không thì sao thưởng nhiá»u thế. Dặn rồi cÆ¡ mà .
"Có lẽ đối vá»›i ông cụ, cách ấy đỡ bị dằn vặt hÆ¡n. Thế cÅ©ng được. Chắc ông cụ Ä‘oán ra mình biết rồi. CÅ©ng là má»™t giải pháp ông cụ chấp nháºn được". Äại nghÄ© thế, rồi lái xe đến nghỉ ở khách sạn giữa Thà nh phố, ngà y xÆ°a gá»i là khách sạn Giao tế thuá»™c Uá»· ban Nhân dân Tỉnh, má»›i cổ phần hoá năm ngoái, sau khi thị xã được nâng cấp lên Thà nh phố.
Việc triển khai dá»± án thu gom rác thải ở quê ông Hoè cÅ©ng không đến ná»—i nà o. Bà con thấy cống rãnh (toà n rãnh nổi), Ä‘Æ°á»ng là ng ngô xóm ngáºp ngụa nÆ°á»›c thái lÆ°u cữu từ bao giá». Nhà nà o nhà ấy, tối tối má»›i mang ra đổ quanh quéo xuống ao là ng, vệ Ä‘Æ°á»ng trong là ng. Khá lắm má»›i mang đổ bên vệ Ä‘Æ°á»ng, ở đầu là ng. Thế nên, há»p bà n là đồng ý ngay.
Má»i ngÆ°á»i thống nhất láºp má»™t Ä‘á»™i thu gom rác.
"Thu bằng cái gì? Khiêng, gánh à ? "Bằng xe hẳn hoi, xe đẩy thôi". "Äà o đâu ra xe?" "Cái đó bà con không phải lo. Khắc có xe cho bà con xem". "Ai là m không công bây giá»?" "Thì thế. Phải góp tiá»n và o chứ? "Góp bao nhiêu? "TÃnh cả rồi. Không theo há»™ được. Phải theo nhân khẩu. Má»—i khẩu má»™t ngà n/tháng". "CÅ©ng được, bá»›t mồm bá»›t miệng cho Ä‘Æ°á»ng là ng ngõ xóm sạch sẽ má»™t tÃ. Gá»›m khách con cháu vá», trông cái mÅ©i nó nhăn nhăn đến ngượng". "Thế nhà là m hà ng cÅ©ng thế à ?" "Thế là thế nà o? Nhà hà ng thì gấp đôi, nhà sản xuất thì gấp ba. Rác thải của các nhà xưởng thì tÃnh riêng theo khối lượng, hợp đồng vá»›i Ä‘á»™i thu gom rác. Chúng tôi tÃnh ang áng thế nà y bà con ạ. Má»—i xóm hai xe, má»—i xe hai ngÆ°á»i, là ng ta vị chi 12 xe, 24 ngÆ°á»i, thêm 3 ngÆ°á»i chuyên gạt đất chôn lấp rác. TÃnh ra, nếu chi hết thì má»—i ngÆ°á»i được hÆ¡n 800 ngà n tháng". "Thế thì lÆ°Æ¡ng thu gom nÆ°á»›c cao quá!" "Biết rồi, tôi đã nói hết đâu. Lấy mức thu nháºp bình quân của những há»™ thu nháºp thấp nhất là ng ta thì bốn trăm rưởi là vừa, còn lại phải dà nh tÃch luỹ. Còn bao nhiêu việc phải là m nữa chứ chỉ có má»—i việc thu gom thế nà y đâu". "NhÆ°ng mà là m cái việc hôi thối nà y là phải có bồi dưỡng Ä‘á»™c hại đấy nhá»›. Hai là những đống rác lÆ°u cữu khắp là ng, nhất là ven ao là ng là không có tÃnh và o việc thu gom rác hằng ngà y đâu đấy". "Äược rồi, được rồi, tôi cÅ©ng đã Ä‘i ngó quanh là ng má»™t lượt. Số rác lÆ°u cữu không Ãt đâu bà con ạ. Nhất là rệ ao là ng. Không thể yêu cầu Ä‘á»™i thu gom rác được. Tôi tÃnh thế nà y. Äoà n thanh niên hãy xung kÃch trong chuyện nà y có được không? Rồi há»™i phụ nữ nữa. CÅ©ng là để má»i ngÆ°á»i có ý thức vệ sinh môi trÆ°á»ng. Có thể má»›i thông cảm vá»›i Ä‘á»™i thu gom rác. Còn chuyện bồi dưỡng Ä‘á»™c hại thì… Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên rồi, xã đã bà n rồi, năm mÆ°Æ¡i ngà n má»—i tháng là vừa. Vị chi là thu nháºp 500 ngà n tháng. Còn là m thêm cho các xưởng sản xuất thì không kế…" "Phải đấy! ông xã nói phải đấy".
Tháºt ra, "ông xã" đã có nhiá»u cuá»™c là m việc vá»›i Äại, nhiá»u nhất là qua Ä‘iện thoại. Äại khuyên nên là m thà điểm má»™t là ng (thôn) trÆ°á»›c - ChÃnh là là ng Nà nh của Äại. Anh nháºn tặng xe cho toà n xã, chứ không phải chỉ cho là ng anh. Má»™t ý nữa Äại nói cÅ©ng được xã đồng ý, ấy là phải xây dá»±ng quy chế vệ sinh môi trÆ°á»ng. à nà y, đúng ra là ông Hoè nói vá»›i anh. Hiện cùng được "ông văn hoá xã" dá»± thảo rồi Ä‘Æ°a ra bà n bạc táºp thể. Cuối cùng các há»™ Ä‘á»u phải kà và o, nhÆ° má»™t bản qui Æ°á»›c.
Nặng nhất là chuyện bể rác thì xã phải đứng ra thôi. "Ông xã" tÃnh và o bể chung cho toà n xã. Äại thá»±c tế hÆ¡n, tÆ° vấn nên là m má»—i là ng má»™t cái. Bể nhá» dá»… cắt đất, má»—i cái trên dÆ°á»›i 2 mẫu, Ä‘Ã o sâu 2m là đủ dùng dăm năm. Lại tránh cho há»™i thu gom phải Ä‘i xa. Hai ngÆ°á»i má»™t xe, be ba bá» bốn bên thà nh ngá»n ngất ngÆ° mà phải gần hai cây số quanh là ng má»›i ra được bãi đổ thì chết.
Công việc cÅ©ng không nhiá»u nhặn gì. CÅ©ng chẳng Ä‘á»™ng đến kÄ© thuáºt, mỹ thuáºt gì mà cÅ©ng phải hÆ¡n hai tháng má»›i xong phần chuẩn bị.
Ngà y ra quân. Khẩu hiệu lá»›n vải xanh chữ trắng: "Mát nhà , sạch ngõ, đẹp là ng" chăng dÆ°á»›i gốc Ä‘a là ng. Äá»™i thu gom rác, quần áo đồng phục, mÅ© vải xanh trứng sáo, đứng thẳng hà ng trÆ°á»›c những chiếc xe ba bánh má»›i xuất xưởng từ chÃnh mấy doanh nghiệp tÆ° nhân ở xã (được bảo hà nh má»™t năm). Äây cÅ©ng là ngà y cả là ng là m tổng vệ sinh. Chi Ä‘oà n thanh niên vá»›i lá cá» Ä‘oà n (lâu lắm má»›i có dịp mở ra) xếp thà nh hà ng đối diện. Các quan chức huyện, xã, thôn và bố con Äại nối hai hà ng ấy lại thà nh hình chữ U. Má»™t nhóm phóng viên Äà i phát thanh và truyá»n hình tỉnh cÅ©ng vá» Ä‘Æ°a tin. Chỉ thêm cái máy quay phim chÄ©a và o chá»— ná», lia qua chá»— kia mà kỳ cuá»™c nà y oai hẳn lên.
Bố con Äại vá» sá»›m, ra má»™ thắp hÆ°Æ¡ng những ngÆ°á»i ruá»™t thịt. Không biết trÆ°á»›c má»™ bố mẹ, má»™ bà Máºn, ngÆ°á»i vợ trÆ°á»›c và ngÆ°á»i con trai lá»›n, ông Hoè nghÄ© gì? Hình nhÆ° bá»™ mặt ấy không thể nà o xoá Ä‘i hết nét ân háºn. Hai ngÆ°á»i ra Uá»· ban chà o há»i xã giao, cÅ©ng là để xem, má»™t ý kiến của mình, cuối cùng có được thá»±c hiện không. Lệ là ng ở đây là , há»… có công việc gì là phải có ăn má»›i nghe. Äại đã phải nói xẵng: "Nếu các đồng chà cứ là m thì bố con tôi xin không ngồi lại đâu đấy, Anh nói thêm: "Bắt đầu chuyện rác rưởi thì ăn cÅ©ng mất ngon". "NgÆ°á»i ta khởi xÆ°á»›ng, ngÆ°á»i ta Ä‘á» xuất mà vá» thì mình mặt mÅ©i nà o ngồi ăn". ông Chủ tịch xã nói thế, má»i ngÆ°á»i má»›i nghe.
Hôm sau, Äà i phát thanh và truyá»n hình tỉnh chiếu má»™t cuốn phim ngắn, chừng hÆ¡n chục phút: "BÆ°á»›c Ä‘á»™t phá vệ sinh môi trÆ°á»ng ở là ng Nà ng" . DÄ© nhiên mở đầu phải là tầm quan trá»ng của vệ sinh môi trÆ°á»ng trong Ä‘á»i sống cá»™ng đồng. Hoan nghênh là ng Nà nh, nổi tiếng vá» nhiá»u vấn Ä‘á» mất vệ sinh, nay lại Ä‘i đầu toà n tỉnh trong khu vá»±c nông thôn vá» vệ sinh môi trÆ°á»ng. CÅ©ng có nhắc đến Lê Äại, ngÆ°á»i con quê hÆ°Æ¡ng, cá»±u sÄ© quan quân Ä‘á»™i, nay là má»™t doanh nhân thà nh đạt đã là m má»™t việc nhiá»u ý nghÄ©a cho quê hÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng bà i báo hình nà y cÅ©ng không quên nhắc dân là ng Nà nh rằng, đây má»›i là bÆ°á»›c đầu, còn nhiá»u con tÃnh trong bà i toán vệ sinh môi trÆ°á»ng phải là m tiếp nhÆ° nÆ°á»›c sạch, nÆ°á»›c thải sinh hoạt, và nhất là việc là m hố tiêu tá»± hoại. Mong rằng, nó sẽ được giải quyết trong thá»i gian sá»›m nhất. Việc nà y Äại cÅ©ng đã bà n vá»›i xã. Phải xây dá»±ng hệ thống cống ngầm thu nÆ°á»›c tất cả cống rãnh và o má»™t hồ chứa để xá» lý bằng phÆ°Æ¡ng pháp vi sinh, trÆ°á»›c khi đổ ra sông. Có hệ thống cống ngầm má»›i giải quyết triệt để nÆ°á»›c thải sinh hoạt trÆ°á»›c nay vẫn đổ và o hai cái ao là ng. Má»—i khi mÆ°a to, nhiá»u ngõ xóm nÆ°á»›c không tiêu kịp ngáºp mấy ngà y liá»n. NÆ°á»›c thải từ cái bể phốt ba ngăn của hố xà tá»± hoại sẽ váºn Ä‘á»™ng bà con xây dá»±ng nay mai cÅ©ng có chá»— thoát. Tuần sau Äại sẽ vá» tiến hà nh xây hai buồng vệ sinh tá»± hoại cho ông bác và Uá»· ban. Từng bÆ°á»›c thế thôi, cháºm nhÆ°ng việc nà o xong việc ấy.
Ra khá»i là ng má»™t quãng, ông Hoè bảo đại tạt và o má»™t quán ăn bên Ä‘Æ°á»ng. Tấm biển viết phấn treo lủng lẳng trên cây hoè trÆ°á»›c quán là m ông chạnh lòng: "Bánh Ä‘a rau ngót cả rô đồng ". Có khi Äại cÅ©ng không biết đây là cây hoè. Mấy chiếc xe đạp, xe máy dá»±ng ngổn ngang xung quanh, chứng tá» quán nà y đông khách. Bà chủ quản đứng tuổi, quần Ä‘en áo cánh phin gụ. Sao bây giá» còn có ngÆ°á»i mặc kiểu nà y nhỉ? Nếu chÃt thêm chiếc khăn má» quạ thì đúng là Máºn rồi. Äi nhiá»u nÆ¡i, không biết Äại thấy bát canh đạm bạc nà y thế nà o?
Ông Hoè ăn có vẻ ngon là nh lắm. Việc hôm nay, là m cho cả hai cha con thấy thanh thản. Cái sá»± thanh thản giữa thá»i buổi nà y không dá»… tìm được, nhất là vá»›i Äại, sau câu chuyện vá»›i Khanh. Anh giải thÃch được luáºt chÆ¡i bây giá» có những cái ngoắt ngoéo thế, nên cÅ©ng chẳng lấy đó là m cay cú.
Việc hôm nay, ngẫu nhiên gợi ý Äại xoay sang chuyện nÆ°á»›c thải ở Thanh Hoa. Bể rác thà nh phố sắp đầy. Việc xá» lý rác thải sẽ thà nh chuyện cấp thiết. Vấn Ä‘á» là phải phân loại được từ đầu nguồn, Ãt nhất cÅ©ng thà nh hai loại rác vô cÆ¡ và rác hữu cÆ¡. Do thói quen sinh hoạt thôi. Nếu được huấn luyện thói quen ấy sẽ hình thà nh. Phải tÃnh nÆ°á»›c đón đầu.
Má»›i chỉ là ý tưởng thôi cÅ©ng đã là m anh vui vui. Cà ng ngà y Äại cÅ©ng thấy suy nghÄ© của bố mình là rất phải. Là m giầu không phải là mục Ä‘Ãch. Niá»m vui công việc, ý nghÄ©a công việc má»›i Ä‘iá»u quan trá»ng nhất trong cuá»™c sống má»—i ngÆ°á»i.
Tà i sản của ngudoc
21-10-2008, 10:24 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 29
ChÆ°a bao giá» Thanh Hoa có má»™t phiên toà đông ngÆ°á»i dá»± đến thế. TrÆ°á»›c kia, tiếng là xá» công khai nhÆ°ng không phải ai muốn và o dá»± cÅ©ng được. Phải có giấy má»i. Lần nà y, ai muốn dá»± thì và o. Äến sá»›m thì có ghế. Không thì đứng hoặc ngồi dÆ°á»›i tán những cả long não cổ thụ trong khuôn viên rá»™ng, vốn là toà án thá»i thuá»™c Pháp. Thấy có xe truyá»n hình Ä‘á»— ngoà i sân, các quay phim, kÄ© thuáºt viên, phóng viên tất báºt đèn đóm, dây dợ lăng nhằng nên ngÆ°á»i tò mò cà ng đông.
Máy quay cố định có giá đỡ và má»™t máy lÆ°u Ä‘á»™ng. Ba mà n hình lá»›n đặt ở ba khu vá»±c phÃa ngoà i phòng xỠán cho những ngÆ°á»i đứng ngoà i theo dõi. Ngoà i Ä‘Æ°á»ng, Cảnh sát giao thông rải ra, hÆ°á»›ng dẫn xe qua lại, đảm bảo không ùn tắc.
Cảnh sát tráºt tá»±, môi ngÆ°á»i má»™t vị trà trấn giữ. Xe bảo vệ, cái trÆ°á»›c cái sau dẫn hai xe chở các bị cáo và o. Äám ngÆ°á»i nhà bị can sấn lên, chen lấn, cố đến tháºt gần, những mong nắm được tay, chạm được và o ngÆ°á»i nhà mình. Các bị cáo bắt được mắt ngÆ°á»i thân, mừng tủi, buồn vui lẫn lá»™n. Không biết há» nói gì, trên những đôi môi mấp máy kia?
Ai vị trà nà o, đã yên vị ở đấy. Quản giáo ngồi kèm các bị cáo ngay sau và nh móng ngá»±a. ThÆ° ký toà má»i má»i ngÆ°á»i đứng dáºy. Các quan toà và o vị trÃ. Không khà trang nghiêm, căng thẳng.
Vị chủ toạ đứng dáºy dõng dạc:
- Nhân danh Toà án nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam…
Ở dÆ°á»›i thiên hạ tha ho bà n tán, nháºn xét.
- Cái con bé thÆ° ký xinh quá nhỉ? Cứ nhÆ° ngÆ°á»i mẫu ấy. Äược cặp chân dà i nữa thì nhất.
- Ngà y xÆ°a cứ bảo quan toà mặt sắt Ä‘en sì. Bây giá», cha nà o cÅ©ng máºp mạp, mÅ©m mÄ©m, mỡ mà ng.
- Ăn của đút mới được thế chứ.
- ÄÆ°Æ¡ng nhiên! Thế má»›i có Ä‘Æ°á»ng dây chạy án chứ. Chạy cả công an, cả kiểm sát, chạy cả toà án. Và o tù thì chạy cả quản giáo, nên ở tù mà vẫn chá»a được má»›i tà i chứ.
- Thá» xem vụ nà y, các bố xá» thế nà o. Toà n công chức nhé. Chuyện, có chức có quyá»n má»›i có ngÆ°á»i hối lá»™ chứ. Tao trông cái mặt lão Äịnh má»›i ghét chứ. Mặt đầy mặt thịt, tròn xoe nhÆ° Ä‘Ä©a sắt tây. Äầu nhÆ° quá bà ngô ủng ấy. Ở mà sao toà n Ä‘Ã n ông nhỉ? Chả nhẽ Ä‘Ã n bà không ai dÃnh và o à ?
- Tao chỉ muốn nhìn cái thằng Trưởng phòng sở Kế hoạch Äầu tÆ°, xem cái mặt nó khi tao lên ná»™p hồ sÆ¡ đăng kà kinh doanh vá»›i mặt nó hôm nay khác nhau thế nà o… A, nó kia. Trông má»›i thiểu não chứ. Ngẩng lên để tao nhìn rõ cái mặt ăn tiá»n của mà y má»™t tÃ. Tao quên không mang cái ống nhòm Ä‘i, để nhìn cáºn cánh cái bản mặt mà y. Con ông cốp Thà nh uá»· viên, có ngỠđâu lại đến nông ná»—i nà y? Không muốn ai nhìn mặt mình, mà lại không thể lấy rổ mà che, lấy nong mà đè, lấy ra mà úp má»›i nhục chứ. Không muốn nhìn ai mà lại không thể nhắm tịt mắt lại má»›i nhục chứ. Äà nh cứ gằm mặt xuống thế kia. Ở kìa, nó ngẩng mặt lên, dá»›n dác nhìn vá» phÃa đám đông. Chắc nghe tiếng gá»i? Vợ? Con? Hay bồ?… Vẫn dá»›n dác tìm. Chắc không thấy. Kể cÅ©ng tá»™i nghiệp. Thế lúc cầm phong bì của tao, mà y có tá»™i nghiệp không? Có phải ai sản xuất kinh doanh cÅ©ng xúc được tiá»n đâu mà bất kể ai, mà y cÅ©ng mÆ¡i, cÅ©ng moi, cÅ©ng dá»n dứ để phải Ä‘Æ°a phong bì ra má»›i giải quyết…
Nhà nà o cÅ©ng báºt ti vi. Cả thà nh phố bà n tán vá» phiên toà xét xá» dà n quan chức Thanh Hoa nháºn hối lá»™. Dân sản xuất, kinh doanh muốn xem mặt những kẻ đã hà nh mình, lúc ra toà thế nà o. Ngay những ngÆ°á»i vốn là đồng nghiệp trong cÆ¡ quan cùng tò mò muốn nhìn há». "Ä‚n cho lắm và o… tham thì thâm". Chẳng biết, nếu ngÆ°á»i nói mà ngồi và o ghế ấy, liệu có thoát khá»i vòng tá»™i lá»—i nà y không? Tại lòng tham không đáy, hay tại cÆ¡ há»™i đến tay, tá»™i gì không ăn. Chắc nhiá»u quan chức giáºt mình sá» gáy.
Sau nà y, khi công bố thăm dò dÆ° luáºn theo chỉ thị của Tổng Bà thÆ°, quả tháºt mấy ngà nh kế hoạch đầu tÆ°, tà i chÃnh váºt giá, cảnh sát giao thông… được dÆ° luáºn "bầu" và o loại "top ten" tham nhÅ©ng.
Äà i Truyá»n hình Thanh Hoa chá»n cách là m khôn ngoan: những buổi toà lấy lá»i khai bị cáo, công tố viên Ä‘á»c cáo trạng thì chỉ thu hình má»™t Ä‘oạn rồi biên táºp lại. Buổi tối, sau chÆ°Æ¡ng trình thá»i sá»± của Ä‘Ã i Trung Æ°Æ¡ng, má»›i phát lại để bạn Ä‘á»c theo dõi diá»…n biến vụ án, đảm bảo tÃnh liên tục, hệ thống. Äến khâu tranh tụng má»›i lại truyá»n hình trá»±c tiếp.
Phạm Tấn, Giám đốc công ty trách nhiệm hữu hạn Thiên Thai trông khá bảnh bao. Hắn là má»™t ngÆ°á»i nhanh nhẹn, hoạt bát, khôn ngoan và xảo quyệt và o loại đẳng cấp quốc gia.
Không có chà là m quan, nhÆ°ng gan là m giầu thì có hạng. Khi phát hiện ra khâu vé máy bay từ Nga vá» nÆ°á»›c có thể ăn được, Tấn quyết định bá» há»c đại há»c. Thì cÅ©ng thế thôi. Há»c xong vá» nÆ°á»›c đã chắc gì có việc. Có việc chắc gì đã đủ ăn tiêu? Công chức tÃnh thu nháºp hằng tháng, không, tá»› tÃnh thu nháºp hằng năm kia. Mua hà ng bên nà y, đóng côngtenÆ¡ gá»i vá» mà không hay à ? Mấy năm tÃch lại, Tấn được má»™t món kha khá.
Vá» Thanh Hoa, đúng và o thá»i kỳ mở cá»a. Kiếm mấy mảnh đất cho chắc ăn. Äùng má»™t cái, cả Thà nh phố lên cÆ¡n sốt đất, Tấn bán Ä‘i, quyết định đầu tÆ° và o má»™t công trình lá»›n, má»›i chỉ có ở thà nh phố Hồ Chà Minh - công viên nÆ°á»›c.
NhÆ°ng hắn sáng tạo thêm: kết hợp vá»›i thuá»· cung. Tấn tÃnh chán rồi. Ngần ấy vốn liếng chỉ đủ rắc trên Ä‘Æ°á»ng từ nÆ¡i thuê đất lên đến… trá»i. Khi đã có trong tay hai giấy phép sá» dụng mấy ngà n mét vuông đất và giấy phép xây dá»±ng, chỉ cần cắt ra và i chục lô đất bán Ä‘i và gá»i thiên hạ góp cổ phần là đủ chi phà xây dá»±ng và mua sắm trang thiết bị.
Nói gá»i thiên hạ mua cổ phần, không phải dÆ°á»›i gầm trá»i nà y, há»… ai có tiá»n xỉa ra là mua được. Tao chỉ bán cho những vị tai to mặt lá»›n, để há» còn che chắn, phòng khi sá»± cố xảy ra. Trong lá»… cắt băng khánh thà nh chỉ riêng sá»± có mặt của những vị ấy cÅ©ng đã là m vẻ vang cho tao rồi.
Gần hai năm trá»i chạy chứ Ãt gì. Má»i chuyện Ä‘á»u trót lá»t, nhá» là m tốt việc "đầu tiên". Từ phÆ°á»ng lên quáºn, tá»›i thà nh phố, đến táºn các bá»™ liên quan. Xong hết. Tao không lót tay thì có đến tết chúng mà y má»›i giở hồ sÆ¡ ra. Mà đâu chỉ lót tay. Phải lót cả chân, cả ngÆ°á»i chúng mà y ấy chứ. Ngần ấy tiá»n của tao đủ bá»c kÃn ngÆ°á»i ngợm chúng mà y, thà nh cái quan tà i tiá»n đấy.
Thế mà má»™t thằng nhà báo chó chết nà o đó lại moi ra. Chết cái, đó là báo Thá»i luáºn. Thế là các báo nhâu nhâu và o đánh há»™i đồng. bung bét, tứ tung cả.
Miếng ăn đã và o mồm. Mới trệu trạo nhai đã phải nhè ra. Rồi và o đây bóc lịch. Mất cả chì lẫn chà i. Thân bại danh liệt. Chúng mà y thì vẫn ung dung phè phỡn ăn chơi. Vẫn được tiếng là trong sạch. Thằng nặng nhất mới bị buộc thôi việc vì đã quá sốt sắng là m hộ cả công văn giấy tỠcho tao.
Ông là ông đ… có chịu đâu nhé. Mẹ kiếp, không ăn thì ông đạp cho đổ ká»nh đổ cà ng hết. Bá»n mà y phải nôn ra và cÅ©ng phải và o đây bóc lịch vá»›i bố mà y .
Trái vá»›i các quan chức cúi gằm nhìn đất, hắn nhìn quanh khắp lượt. Nhìn xoáy và o hà ng ghế những ngÆ°á»i hắn đã từng cầu thân, chạy vạy, nhá» vả. Äiá»u cốt tá» là phải chứng minh được rằng, chúng nó đã nháºn tiá»n của mình. Bấy lâu ở trong tù Tấn đã nghiá»n ngẫm chuyện nà y. Hắn nhá»› lại má»i chi tiết những lần tiếp xúc, đã ghi nhá»› cẩn tháºn. Vốn là tay buôn bán lá»c lõi, hắn cÅ©ng lÆ°á»ng trÆ°á»›c tình huống xấu nhất. Không bao giá» chịu nắm đằng lưỡi, nên chÆ°a bao giá» bị há»›. Váºy mà lần nà y mất hết. Bao nhiêu vốn liếng Ä‘i Ä‘á»i nhà ma.
Tất cả các báo in Ä‘á»u có bà i vừa tÆ°á»ng thuáºt, vừa bình luáºn sá»± kiện nà y. Vụ án thuá»· cung Thần Tiên trÆ°á»›c đây, xá» lý qua loa chiếu lệ, gây không khà bất bình trong dÆ° luáºn Thanh Hoa và cả nÆ°á»›c. Nay toà án mang ra xá» công khai, là m má»i ngÆ°á»i háo hức chỠđợi. Thá» xem kết cục thế nà o?
Sáng nay bắt đầu cuộc tranh tụng giữa hai bên.
Toà há»i bị cáo Trần Thanh Äịnh:
- Khi còn Ä‘Æ°Æ¡ng nhiệm Phó chủ tịch thÆ°á»ng trá»±c Uá»· ban Nhân dân thà nh phố Thanh Hoa, bị cáo có ký công văn trả lá»i công ty trách nhiệm hữu hạn Thiên Thai, đồng ý cho công ty nà y sá» dụng đất ở bán đảo Kim NgÆ°u, trong vòng năm mÆ°Æ¡i năm là m công viên nÆ°á»›c và thuá»· cung không?
- Thưa toà có ạ!
- Sau đó, bị cáo đã ký thay Chủ tịch Uá»· ban Nhân dân thà nh phố Thanh Hoa, kÃnh Ä‘á» nghị các cÆ¡ quan hữu quan Trung Æ°Æ¡ng xem xét quyết định, có đúng không?
- Thưa toà đúng ạ.
- Äể được tá» trình ấy, bị cáo Phạm Tấn có Ä‘Æ°a, tặng, hay biếu bị cáo tiá»n, ngân phiếu hay đồ váºt gì không?
- Thưa toà , hoà n toà n không ạ.
Äịnh rất vững tâm. Chẳng để lại dấu vết gì, chẳng ký tá gì, chẳng nhân chứng, váºt chứng gì. Thằng chó chết kia đừng hòng là m gì được tao.
- Má»™t công trình lá»›n nhÆ° thế, Ä‘i lại gần hai năm trá»i, trÆ°á»›c lạ sau quen, có thể trở nên thân thiết chÆ°a chừng. Chả nhẽ lại không háºu tạ cái gì à ?
- ThÆ°a toà , hồ sÆ¡ của há» há»™i đủ Ä‘iá»u kiện theo luáºt định. Sở Kế hoạch Äầu tÆ° và sở Tà i chÃnh Váºt giá, sở Tà i nguyên Môi trÆ°á»ng, Nhà đất đã xem xét, có tá» trình Uá»· ban, lại có ký nháy của Phó chánh văn phòng, bị cáo chỉ việc ký thôi ạ.
- Trong hÆ¡n hai năm Ä‘i lại, hai bên có lần nà o ngồi vá»›i nhau, có kéo nhau Ä‘i đâu, có má»i nhau ăn uống gì không.
- Thưa toà , việc ấy thì có ạ.
- Bị cáo hãy khai cụ thể.
- ThÆ°a toà , sau khi nháºn được tá» trình do bị cáo ký, ông Tấn có má»i bị cáo và má»™t số ngÆ°á»i nữa Ä‘i chiêu đãi ạ.
- Ăn ở đâu? Uống rượu gì? Có những món gì, có nhớ không?
- ThÆ°a toà , ăn ở nhà hà ng Toà Sen ạ! ThÆ°a, khai vị là món súp vây cả máºp ạ, có món tiết canh cá sấu ạ, thịt Ä‘Ã Ä‘iểu ạ, cuối cùng có món yến hấp Ä‘Æ°á»ng phèn tráng miệng ạ. Còn nhiá»u món khác nữa, bị cáo chỉ nhá»› mấy món lạ miệng ấy thôi ạ.
Má»™t gã ngồi dÆ°á»›i bình luáºn: "Chà chà ! Toà n những món giá» má»›i được nghe. Tao chÆ°a được nếm bao giá» nên không tiết nÆ°á»›c bá»t. Chúng mà y không là m món ngấu pÃn chim sẻ à ?"
Toà vẫn tiếp tục há»i:
- Thế còn rượu?
- Thưa toà , là rượu XO ạ.
- Ăn xong có được chiêu đãi gì không?
- Thưa toà , không ạ!
- Có phong bì lót tay không?
- Thưa toà , không ạ!.
- Toà há»i xong, luáºt sÆ° bà o chữa cho bị cáo Phạm Tấn có ý kiến gì?
Ở dÆ°á»›i, bà n dân thiên hạ có ý kiến ngay: "… Không thể nà o ngá»i được. Thá»i buổi xin - cho, mà lại không có phong bì phong bao thì… chó cÅ©ng không nghe được". "No cÆ¡m, ấm cáºt rượu ngà ngà , chân tay dáºm dáºt ngay ấy mà . Mấy em váy ngắn, chỉ dà i hÆ¡n váy vÅ© nữ ba lê tà tẹo, áo thì phÃa dÆ°á»›i hở bụng, phÃa trên há»› ná»a vú. Chỉ má»›i trông, các bố đã "Ä‘iên" lắm rồi. Bét nhất thì cÅ©ng sang phòng bên, hát Karaoke bằng… tay. Khoái em nà o thì dìu ngay sang phòng nghỉ gần đấy "là m việc". "Nó còn kéo nhau Ä‘i đánh bạc nữa cÆ¡. CÅ©ng các em áo váy kiểu ấy, má»—i thằng má»™t em. Thắng thì nhét tiá»n thưởng và o giữa hai bầu vú nung núc trắng ngần, thua thì kéo luôn và o phòng gần đây… giải Ä‘en. Mà thắng thua thì các em cÅ©ng sẵn sà ng là m dịch vụ sinh lý cả. Lo gì? Trông các vị cặp Ä‘en xách tay, từ ô tô bÆ°á»›c xuống thì oai phong lẫm liệt thế thôi, chứ thả ra ấy à , ăn chÆ¡i tà n bạo!…"
Äến lượt Phạm Tấn bị toà thấm vấn:
- Toà há»i bị cáo Phạm Tấn: Dá»± toán toà n bá»™ khu công viên nÆ°á»›c, thuá»· cung Thần Tiên, kể cả tiá»n thuê khu đất là bao nhiêu?
- Thưa toà là x tỉ ạ.
- Thế vốn liếng của bị cáo là bao nhiêu?
- Thưa toà … bị cáo chỉ có y tỉ thôi ạ.
- Nếu chỉ có ngần ấy tiá»n thì là m sao bị cáo lại được các cÆ¡ quan chức năng của thà nh phố Thanh Hoa duyệt dá»± án để trình lên cấp trên.
- Thưa toà … thì bị cáo hứa sẽ chạy đủ vốn sau khi dự án được phê duyệt.
- Bị cáo định chạy vốn bằng cách nà o?
- Thưa toà , bị cáo sẽ dùng cách mà các doanh nghiệp chưa đủ vốn vẫn dùng là … "lấy mỡ nó rán nó ạ".
- Yêu cầu bị cáo nói cụ thể.
- Thưa toà , bị cáo sẽ phát hà nh cổ phiếu ạ.
- Äã tiến hà nh chÆ°a? Bán được bao nhiêu cố phiếu rồi? Sao không ai biết việc ấy?
- Thưa toà , bị cáo có thông báo đấy ạ.
- NhÆ°ng khi thông báo Ä‘Æ°a ra thì đã ban hết rồi phải không? Bị cáo trả lá»i, có đúng thế không?
- Dạ thưa toà đúng ạ.
- Ngoà i biện pháp ấy ra, bị cáo còn dùng biện pháp nà o không?
- Thưa toà không ạ.
- Thế sao lại có danh sách những ngÆ°á»i mua đất trong đám hồ sÆ¡ của bị cáo. Và diện tÃch đất trong bản thiết kế so vá»›i diện tÃch đất được phép sá» dụng lại chênh lệch nhau nhiá»u đến thế? Bị cáo trả lá»i toà , diện tÃch đất để lại bị cáo sẽ dùng và o việc gì?
- Dạ thÆ°a quý toà … đế… để bị cáo bán cho các đối tác đã giúp đỡ bị cáo và những ngÆ°á»i thân quen ạ.
- Giá bán thế nà o?
- ThÆ°a toà , theo giá thị trÆ°á»ng ạ.
- Bán được bao nhiêu lô rồi?
- ThÆ°a toà , cÅ©ng được và i chục lô rồi ạ, nhÆ°ng khi sá»± việc vỡ lở, bị cáo đã trả lại tiá»n há» rồi ạ.
- Bị cáo là m thế nà o mà lại được chứng nháºn vốn pháp định gặp nhiá»u lần số tiá»n thá»±c có trong tà i khoản nhÆ° thế?
- ThÆ°a toà , tháºt sá»± việc ấy là rất bình thÆ°á»ng ạ. Ai ở và o hoà n cảnh nhÆ° bị cáo chả là m thế ạ.
- Cụ thể là là m thế nà o? Bị cáo khai rõ ra
- Thưa toà , bị cáo nói thế là rõ rồi chứ ạ.
Thẩm phán có vẻ cáu. Ông gay gắt:
- Äã nói gì đâu mà bảo rõ. Bị cáo có thà nh khẩn khai báo trÆ°á»›c toà hay là để bị ghép thêm tá»™i quanh co chối tá»™i?
- ThÆ°a toà , tất nhiên là phải biếu tiá»n những ngÆ°á»i là m việc nà y.
- Việc biếu tiá»n ấy theo nguyên tắc nà o, hay tuỳ theo khả năng của bị cáo?
- ThÆ°a toà , không phải theo khả năng đâu ạ. Nó có luáºt bất thà nh văn đấy ạ.
- Cụ thể là thế nà o? Bị cáo nói rõ ra, đừng là m mất thì giỠmà tội cà ng nặng thêm đấy.
- ThÆ°a toà , bị cáo hiểu rồi ạ. ThÆ°a toà , cứ xác nháºn khống ngần nà y thì phải biếu ngần nà y ạ.
- "Ngần nà y" là bao nhiêu? Nói cụ thể ra.
- ThÆ°a toà , "ngần nà y" là má»™t Ä‘Æ¡n vị tiá»n mặt được quy Æ°á»›c là mÆ°á»i triệu ạ. Vâng, cứ ngần ấy thì phải biếu má»™t trăm. Bị cáo thấy thế là rẻ ạ. NgÆ°á»i ta giúp mình giải quyết được má»™t trở ngại rất lá»›n ạ.
- Thá» khi nháºn tiá»n, có ký nháºn gì không?
Tấn hÆ¡i cÆ°á»i cÆ°á»i. Từ khi bắt đầu cuá»™c thẩm vấn, ống kÃnh máy quay Ä‘á»u chÄ©a và o hắn. Vì thế, bà n dân thiên hạ Ä‘á»u thấy rõ hắn cÆ°á»i. Chỉ không nghe thấy tiếng cÆ°á»i thôi, còn bá»™ mặt, nhất là cái mồm nhe hẳn răng ra thì rô mÆ°á»i mÆ°Æ¡i là cÆ°á»i rồi còn gì? Hắn cÆ°á»i gì má»›i được chứ? Ra toà , chết đến Ä‘Ãt rồi còn cÆ°á»i. Trên Ä‘á»i chÆ°a thấy ai láo nhÆ° hắn. NhÆ°ng ngẫm ra hắn cÆ°á»i cùng có lý. Bởi vì không chỉ hắn cÆ°á»i. Những ai nghe thấy câu há»i ấy của thẩm phán Ä‘á»u cÆ°á»i. Hãy nhìn má»i ngÆ°á»i theo dôi phiên toà xem. Bao nhiêu ngÆ°á»i cÆ°á»i. NgÆ°á»i ta cÆ°á»i vì câu há»i quá ngu ngÆ¡, ngủ ngá»›, nghÄ© ngá». "Nó có ngu ngÆ¡ khối ra tay. Nó thừa biết là không bao giá» có chuyện kẻ nháºn hối lá»™ lại ký khi nháºn hối lá»™. Thế nghÄ©a là mà y không có chứng cá»› gì hết. Mà đã thế thì tất cả những lá»i khai của mà y không mảy may có giá trị pháp lý, hiểu chÆ°a?
Thẩm phán trông thấy rõ rà ng Tấn cÆ°á»i. Biết rất rõ hắn cÆ°á»i mình. NhÆ°ng Ä‘Ã nh là m ngÆ¡. Thằng nà o ngu lại chấn chỉnh: "Bị cáo dám cÆ°á»i quan toà à ? Thì chắc chắn sẽ nháºn được câu trả lá»i: "ThÆ°a toà , bị cáo xin lá»—i đã cÆ°á»i. Là do cÆ°á»i, ai cÅ©ng hiểu, chỉ có toà không hiểu".
NhÆ°ng vị thẩm phán trên kia đủ khôn để lá» lá»› lÆ¡ Ä‘i cái cÆ°á»i đểu ấy. "Hãy cứ để mà y đấy đã". Ông ta há»i tiếp để cuối cùng má»›i trói hắn lại:
- Ngoà i vụ biếu tiá»n để được xác nháºn khống vốn pháp định, bị cáo còn phải biếu tiá»n những ai?
- ThÆ°a toà chỉ có nhân viên bảo vệ ở cổng ra và o là không phải biếu thôi ạ. Còn đến cÆ¡ quan nà o, phòng nà o, liên quan đến ai Ä‘á»u phải biếu, tuỳ theo ngÆ°á»i ta tham gia giải quyết việc của mình đến đâu.
- Bị cáo có chứng cớ gì không?
Bây giá» Tấn không cÆ°á»i được nữa. Hắn biết câu há»i ấy Ä‘ang trói hắn lại - Toà án không bao giá» chấp nháºn lá»i khai ấy hắn Ä‘Ã nh trả lá»i:
- Thưa toà nói chung là không ạ.
CÅ©ng là ngÆ°á»i có phản xạ ngôn ngữ, thẩm phán vặn ngay:
- Bị cáo trả lá»i toà há»i, sao lại có chuyện nói chung, nói riêng là thế nà o?
Äến đây, luáºt sÆ° của Tấn má»›i đứng dáºy xin phép toà được nói:
- ThÆ°a toà , thân chủ tôi thì trả lá»i toà rằng, ai cÅ©ng phải biếu, trừ ngÆ°á»i gác cổng. Còn ông Äịnh thì lúc nãy trả lá»i toà là không nháºn bất kỳ quà biếu xén gì. ThÆ°a toà , nếu váºy thì ná»n hà nh chÃnh nÆ°á»›c ta đã không bị Tổ chức minh bạch thế giá»›i xếp và o loại bét ạ!
Luáºt sÆ° phÃa bị cáo Äịnh báºt dáºy:
- Phản đối! ThÆ°a toà , không được có lối nói mỉa mai châm biếm ở đây. Nhất là ông nà y lại mang cả ná»n hà nh chÃnh nÆ°á»›c ta ra giá»…u cợt.
Toà chấp nháºn phản đối!
Luáºt sÆ° của bị cáo Tấn thừa biết việc mình cố tình chá»c tức toà sẽ bị phản đối, nhÆ°ng ông ta cÅ©ng biết trong tay mình có má»™t cái mà nhá» nó, tình thế sẽ bị đảo ngược.
- Tôi xin rút lui lá»i nói vừa rồi! Xin phép toà cho tôi há»i bị cáo Trần Thanh Äịnh:
- Gia đình ông có mấy nhân khẩu?
Phản đối, câu há»i không liên quan gì đến vụ án.
- Có đấy ông luáºt sÆ° ạ ông chịu khó nghe thêm chút nữa sẽ thay câu chuyện nà y dẫn đến đâu.
Quan toà :
- Phản đối không được chấp nháºn!
- Xin ông Äịnh vui lòng trả lá»i cho.
- Gia đình tôi có sáu nhân khẩu.
- Là những ai, thưa ông?
Lại có tiếng ai đó bình luáºn không chÃnh thức: "… Uất tháºt! ÄÆ°á»ng Ä‘Æ°á»ng má»™t vị phó chủ tịch mà phải chịu để nó lục vấn nhÆ° há»i cung ấy. Mà đúng là há»i cung rồi còn gì. Luáºt tố tụng cho phép kia mà ". "Äúng là trót Ä‘Ã tay đã nhúng chà m. D ại rồi còn biết khôn là m sao đây . Äịnh Æ¡i là Äịnh Æ¡i!…"
Trần Thanh Äịnh buá»™c phải trả lá»i:
- Mẹ tôi, tôi, vợ tôi, hai con đẻ và một con dâu.
- Cụ chắc không Ä‘i xe máy. Ông đã từ lâu chắc cÅ©ng không dùng xe máy. Váºy là nhà có bốn chiếc xe máy cho bà nhà và ba cháu dùng?
Nghe thiên hạ nháºn xét là má»™t thứ khoái đặc biệt:
- Quái quá»·, cái tay luáºt sÆ° nà y há»i vá»› vẩn gì thế nhỉ?
- Nà y, đừng có bảo ngÆ°á»i ta vá»› vẫn nhé. Nó chăng bẫy đấy. Äến uỳnh má»™t cái, nó má»›i giáºt, ngá»a bổ chá»ng cho mà xem…
Luáºt sÆ° của Tần tiếp tục:
- Chắc ông biết, trong bốn chiếc xe tay ga ấy, có má»™t chiếc đắt tiá»n nhất phải không?
- Có thể thế, tôi không dùng nên không quan tâm đến đắt rẻ, tốt xấu.
- Chiếc xe ấy mang biển kiểm soát số hiệu thế nà o, chắc ông cũng không biết?
- Tôi không biết.
- The mà thân chủ tôi biết.
- Cái đó không khó. Ai nhìn thấy con tôi Ä‘i xe lại chả Ä‘á»c được biến số.
- Vâng, cái đó không khó. NhÆ°ng thân chủ tôi lại biết cả số máy, số khung xe con ông thì pháºt lạ. Thế ông mua cho cháu hay cháu tá»± mua?
Bị cáo ngần ngừ má»™t tà rồi trả lá»i:
- Cháu tự sắm lấy.
- Cháu mua ở cá»a hà ng nà o, chắc cháu vẫn nhá»›?
- Cái đó thì tôi không biết.
- Chắc cháu cùng tự đi đăng ký lấy?
- T…ấ…t nh…i…ê…là … là như thế.
Äịnh đã không còn là m chủ được giá»ng mình.
- Thế cháu còn giữ hoá đơn không ông?
Ông há»i lạ, là m sao tôi biết được chuyện của nó. Sau khi đăng ký xong, ngÆ°á»i ta chỉ giữ cái giấy đăng ký thôi. Giữ hoá Ä‘Æ¡n là m gì?
- Vâng, đúng là không giữ hoá Ä‘Æ¡n ấy là m gì, vì… có đâu mà giữ. ThÆ°a toà , cái hoá Ä‘Æ¡n ấy đây. - ông ta cầm tá» giấy Ä‘Æ°a đến cho vị chủ toạ. - Äúng hÆ¡n là bản phôtô cái hoá Ä‘Æ¡n ấy đây! Trong hoá Ä‘Æ¡n ấy, tên ngÆ°á»i mua là thân chủ tôi. Trong đó có ghi rõ tên xe, kiểu xe, dung tÃch xilanh, số máy, số khung đầy đủ. NhÆ°ng khi đăng ký lại đứng tên con ông Äịnh, vá»›i tất cả các thông số kỹ thuáºt khá»›p hoà n toà n vá»›i những thông số kỹ thuáºt ghi trong hoá Ä‘Æ¡n nà y, - ông ta cao giá»ng: - Thế nghÄ©a là chiếc xe ấy chÃnh là quà biếu của thân chủ tôi cho ông Trần Thanh Äịnh, sau khi dân chủ tôi nháºn được tá» trình của Uá»· ban Nhân dân thà nh phố Thanh Hoa do ông Trần Thanh Äịnh ký, gá»i các cÆ¡ quan hÆ°u quan Trung Æ°Æ¡ng.
"Ãi chà , thằng cha khiếp quá. Nó Ä‘á» phòng có lúc phải dùng đến cái hoá Ä‘Æ¡n ấy nên cất tháºt kỹ, thấy chÆ°a, đã bảo mà ". - Gã ban nãy vừa phì phèo thuốc lá vừa quay sang bạn hất hà m. "Cha Äịnh tắc kỳ ngôn lá»™ rồi… Sức mấy mà chối được…" - Bạn gã hưởng ứng.
Luáºt sÆ° của Tấn tiếp tục:
- Hôm ấy thân chủ tôi đến nhà ông Äịnh chÆ¡i, đúng lúc ra cá»a thì con ông Äịnh Ä‘i đâu vá». Thấy nó Ä‘i chiếc Dream đã cÅ©, thân chủ tôi bảo: "Con đồng chà Phó chủ tịch thÆ°á»ng trá»±c Thà nh phố mà đi xe cà tà ng thế nà y à ? Ông Äịnh nói lấy lệ: "Kệ cháu, bao giỠđủ sức thì nó thay xe má»›i". Và thế là , thân chủ tôi thá»±c hiện ý đồ háºu tạ của mình. Ông Äịnh Ä‘Æ°a há»™ khẩu, chứng minh thÆ° con ông ta cho thân chủ tôi Ä‘i đăng ký xe. ThÆ°a toà , tôi còn mang theo băng ghi âm cuá»™c trò chuyện giữa thân chủ tôi và ông Äịnh. Nếu toà cho phép, tôi xin mở đế toà , ông Äịnh và má»i ngÆ°á»i cùng nghe.
Quan toà :
- Có lẽ không cần, bị cáo Trần Thanh Äịnh trả lá»i cáo buá»™c của luáºt sÆ° bị cáo Phạm Tấn.
- Thưa toà , tôi không có gì để nói cả.
- NghÄ©a là bị cáo Trần Thanh Äịnh nháºn rằng, mình đã nháºn hối lá»™ chiếc xe tay ga biển số…
- Thưa vâng ạ!
Luáºt sÆ° của bị cáo Trần Thanh Äịnh có ý kiến gì không?
- ThÆ°a toà , thế là thân chủ tôi đã thà nh khẩn nháºn tá»™i. Äá» nghị toà xem xét nhÆ° má»™t tình tiết giảm nhẹ.
Toà nghỉ để hội đồng xét xỠnghị án.
Buổi chiá»u, sau khi nghị án, vị chủ toạ phiên toà dõng dạc:
- Bị cáo Trần Thanh Äịnh nghe toà tuyên án:
Bị cáo Trần Thanh Äịnh, 57 tuổi, nguyên Phó chủ tịch thÆ°á»ng trá»±c Uá»· ban Nhân dân thà nh phố Thanh Hoa, đã không xem xét, kiểm tra cẩn tháºn hồ sÆ¡ xin được cấp phép quyá»n sá» dụng đất của bị cáo Phạm Tấn, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Thiên Thai để là m công viên nÆ°á»›c và thuá»· cung Thần Tiên, đã thay mặt Chủ tịch Uá»· ban Nhân dân thà nh phố Thanh Hoa ký và o tá» trình, đồng ý vá»›i Ä‘á» nghị của bị cáo Phạm Tấn, gá»i lên các cÆ¡ quan hữu quan Trung Æ°Æ¡ng xem xét quyết định. Cho đến lúc bị báo chà lên tiếng, chỉ ra sá»± bất hợp lý trong việc sá» dụng khu đất được coi là địa linh, nằm ở vị trà và o loại đẹp nhất Thà nh phố, thì công việc má»›i bị dừng lại. Trong khi tiến hà nh thủ tục xin là m chủ đầu tÆ° và xây dá»±ng trên khu đất nà y, bị cáo Phạm Tấn đã có nhiá»u việc là m khuất tất nhÆ° khai khống để che Ä‘áºy năng lá»±c tà i chÃnh nghèo nà n của mình. Lại có hà nh vi hối lá»™ những ngÆ°á»i có trách nhiệm nên đã bị truy tố.
Bị cáo Trần Thanh Äịnh đã nháºn hối lá»™ của bị cáo Phạm Tấn má»™t chiếc xe máy Honda SH. TrÆ°á»›c toà , bị cáo Trần Thanh Äịnh đã thừa nháºn việc nà y. (đằng hắng lấy giá»ng)
Xét thấy bị cáo Trần Thanh Äịnh xuất thân trong má»™t gia đình có truyá»n thống cách mạng, trong quá trình công tác đã có nhiá»u cống hiến cho sá»± nghiệp chung, nhất là sá»± nghiệp đổi má»›i thà nh phố Thanh Hoa, đã từng được thưởng Huân chÆ°Æ¡ng chống Mỹ cứu nÆ°á»›c và Huân chÆ°Æ¡ng Lao Ä‘á»™ng, trong lý lịch tÆ° pháp, chÆ°a há» có má»™t sai phạm nà o. Äây là sai phạm đầu tiên.
Trong quá trình Ä‘iá»u tra, bị cáo Trần Thanh Äịnh tá» ra thà nh khẩn, không quanh co chối tá»™i.
Tá»™i trạng của bị cáo Trần Thanh Äịnh là thiếu tinh thần trách nhiệm và nháºn hối lá»™.
NhÆ°ng nhá» các cÆ¡ quan báo chà lên tiếng kịp thá»i, nên chÆ°a xảy ra háºu quả đáng tiếc. Khu địa linh đã thu hồi. Vá»›i tá»™i nháºn hối lá»™, bị cáo Trần Thanh Äịnh đã thừa nháºn và đã ná»™p lại chiếc xe máy Honda SH để hoá giá sung công quỹ.
Vì những lẽ đó, toà tuyên phạt bị cáo Trần Thanh Äịnh mức án…
Cả án trÆ°á»ng à o lên tiếng la ó phần ná»™. Những ngÆ°á»i theo dõi qua truyá»n hình ở gia đình cùng lên tiếng phê phán.
á»ng kÃnh camera hÆ°á»›ng ngÆ°á»i xem truyá»n hình và o cánh lá»™n xá»™n. NgÆ°á»i ta đứng dáºy, tay vung lên. Những gÆ°Æ¡ng mặt méo Ä‘i vì giáºn giữ, miệng thia lia nhÆ° súng liên thanh.
á»ng kÃnh dừng lại ở má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông có tuổi:
- Tôi là má»™t cán bá»™ quân Ä‘á»™i nghỉ hÆ°u. Xá» nhÆ° thế thì còn ai tin và o pháp luáºt nữa. Nếu báo chà không phát hiện ra thì sao? TrÆ°á»›c hết, phải thưởng huân chÆ°Æ¡ng cho ai viết bà i báo đầu tiên trên báo Thá»i luáºn Ä‘Æ°a vụ đạt thuá»· cung Thần Tiên ra ánh sáng. Thứ hai là , chỉ má»™t vụ nà y, ông ta đã nháºn hối lá»™ má»™t chiếc xe máy bằng cả má»™t gia tà i lá»›n, có bằng chứng hẳn hoi, chứ nháºn phong bì thì ai ký tá gì, thế là trắng tá»™i. Thá» há»i trong bao nhiêu năm là m Giám đốc sở Tà i chÃnh Váºt giá, rồi là m Phó chủ tịch thÆ°á»ng trá»±c, ông ta đã ký bao nhiêu văn bản nhÆ° thế. Bao nhiêu giấy phép cấp đất nữa. Chữ ký nà o chả ra tiá»n… Phải xá» lại để là m gÆ°Æ¡ng cho kẻ khác.
Một phụ nữ trung niên:
- Tôi là má»™t ngÆ°á»i cán bá»™ bình thÆ°á»ng. Nghe toà tuyên án, tôi thấy hình nhÆ° phần kể thà nh tÃch của bị cáo còn dà i hÆ¡n cả phần luáºn tá»™i. Luáºt chống tham nhÅ©ng có rồi, mức xá» phạt thế nà o có rồi. Sao lại xá» thế được. Äấy, nhà đà i nhìn xung quanh xem, thái Ä‘á»™ nhân dân thế nà o thì biết ngay.
Má»™t thanh niên đầu trá»c lốc, vừa nói, tay vừa nắm lại vung lên:
- Äảng phải xem lại mấy cái ông toà án nà y Ä‘i. Có vấn đỠđấy! Không phải ngẫu nhiên mà các ông ấy bà n nhau chỉ xá» thế nà y đâu. Lẽ công bằng ở đâu? Nhà toà n xe tay ga thôi. Sâu má»t là đây, chứ đâu nữa?
Một cô thanh nữ, dáng chừng buôn bán:
- Dân kinh doanh chúng tôi khổ sở vá»›i các loại ngÆ°á»i nà y lâu rồi. Bây giá» má»›i lôi được mấy ông ra thôi. Quan bé ăn bé, quan to ăn to. Xá» thế nà y chỉ là gãi ghẻ. Quá bằng nống bá»n tham nhÅ©ng lên.
Mấy ngà y nay, tất cả báo phát hà nh trên địa bà n Ä‘á»u có bà i phản ánh sá»± kiện nà y. Äá»u là những bà i tóm tắt, phản ánh, tÆ°á»ng thuáºt vụ án. Khi toà tuyên phạt mức án các bị cáo thì các bà i chuyển hÆ°á»›ng sang nháºn xét, bình luáºn sá»± kiện, các báo táºp trung khẳng định, đây là má»™t cách là m tưởng nhÆ° cÅ© nhÆ°ng má»›i tháºt sá»±.
Tá» ChÃnh luáºn giáºt tÃt: TÆ°á»ng thuáºt trá»±c tiếp xỠán - BÆ°á»›c Ä‘á»™t phá trong thế chế dân chủ . (Kèm ảnh toà n cảnh phiên toà đông đảo ngÆ°á»i dá»±).
Tá» Thá»i luáºn : TÆ°á»ng thuáºt trá»±c tiếp xỠán – Hình thức toà n dân giám sát các cÆ¡ quan báo cáo pháp luáºt . (Kèm ảnh chụp từ trên cao mà cáºn cảnh là chiếc máy và ngÆ°á»i quay phim, viá»…n cảnh là đông đảo ngÆ°á»i dá»±. )
Cả hai báo trên Ä‘á»u đặt câu há»i: vì sao mức xá» phạt thấp nhÆ° váºy?
Báo Pháp luáºt vá»›i thá»i đại giáºt tÃt bằng má»™t câu há»i: Toà án xá» theo luáºt pháp hay theo chỉ đạo của…? Kết thúc bà i viết, tác giả kiến nghị: Các cÆ¡ quan chức năng cấp trên cần là m sáng to khuất tất bên trong vụ xét xá» nà y.
Kiên theo dõi tất cả các buổi tÆ°á»ng thuáºt cả trá»±c tiếp và gián tiếp. Có chuẩn bị kỹ cÅ©ng có khác, các thẩm phán, kiểm sát viên Ä‘á»u tá» ra chững chạc, có nghá». NhÆ° má»™t cuá»™c thao diá»…n nghiệp vụ! Cho đến phút chót má»›i lá»™ ra vấn Ä‘á». Kiên biết mấy bị cáo quan chức. Có ngÆ°á»i nhÆ° ông Äịnh, còn biết khá rõ. Là biết qua công việc thôi. Còn những chuyện sau công việc, ngoà i công việc thì chịu.
Äã có lần Kiên nói chuyện vá»›i Hùng - nhá»› ra rồi, hôm hai anh em Ä‘i tắm bùn, Hùng có nói rằng, nếu anh là m Chủ tịch, nhất là phó chủ tịch phụ trách các sở: Quy hoạch Kiến trúc, tay dá»±ng, Tà i nguyên Môi trÆ°á»ng Nhà đất, Giao thông Công chÃnh… thì Tết nhất, thiên hạ cứ phải xếp hà ng gặp anh đấy.
Còn bao nhiêu loại giấy phép gì gì ấy… ChÃnh là chuyện nà y đây? Âu cÅ©ng là cái giá phải trả cho sá»± tham lam. Không biết, nếu mình ngồi và o ghế ấy thì có mắc không? Các cụ ngà y xÆ°a dạy rồi: hám quyá»n, chết vì quyá»n; hám danh, chết vì danh; hám lợi, chết vì lợi, hám sắc chết vì sắc. Là m công dân bình thÆ°á»ng, là m chuyên môn thuần tuý mà muốn đứng ngoà i bốn cái cám dá»— ấy còn khó, nữa là là m anh có chức, có quyá»n.
Ông Trân cho rằng, nhất định tay thẩm phán nà y phải chịu sức ép nà o đấy? Ai nhỉ? Trong hay ngoà i thà nh phố nà y? Ông gá»i Ä‘iện cho anh ta, má»i lên trao đổi công việc. Không giải thÃch, không Ä‘á»™ng viên, không rà o đón, Bà thÆ° Thà nh uá»· đặt anh ta trÆ°á»›c má»™t sá»± lá»±a chá»n:
- Tôi không tin là đồng chà không biết phải xỠông Äịnh mức án nà o cho đúng vá»›i tá»™i danh. Nếu đồng chà không biết tháºt thì đồng chà sẽ phải nháºn má»™t hình thức ká»· luáºt vì năng lá»±c yếu kém, là m mất niá»m tin của nhân dân và o sá»± công bằng của toà án chúng ta. Äây lại là phiên toà thà điểm hình thức dân chủ, xã há»™i ở Thanh Hoa. Còn nếu đồng chà biết phải xá» thế nà o cho đúng vá»›i tá»™i danh, nhÆ°ng vì má»™t lẽ nà o đấy, má»™t áp lá»±c nà o đấy mà phải xá» nhÆ° đã xá» thì chúng tôi buá»™c phải xem xét.
- Báo cáo Bà thÆ°, tôi biết rõ tầm quan trá»ng của phiên toà nà y. Äồng chà Chánh án cÅ©ng đã trao đổi kỹ. Chúng tôi cÅ©ng đã trao đổi vá»›i các đồng chà bên Công an, Viện Kiểm sát Thà nh phố, để tạo má»™t sá»± đồng thuáºn. Không phải chỉ Thà nh phố mà cả nÆ°á»›c sẽ biết tÆ°á»ng táºn, cặn kẽ phiên toà nà y. Thế nhÆ°ng…
Ông Trân nhìn thẳng và o mắt anh ta. Äôi mắt sau cặp kÃnh trắng nghiêm nghị, đặt anh ta trÆ°á»›c má»™t sá»± lá»±a chá»n nữa:
- Nói hay không là quyá»n của đồng chÃ. Theo tôi, tình hình không đến mức là m đồng chà phải lo sợ, chắc không phải dùng biện pháp bảo vệ nhân chứng đâu mà lo.
Thẩm phán ngÆ°á»›c nhìn ông Trân nhÆ° muốn há»i Ä‘iá»u gì.
Ông giải thÃch:
- ÄÆ¡n giản, vì chúng tôi không là m cái việc nhÆ° cảnh sát.
Chúng tôi cần biết nguồn phát ra thông tin đến đồng chÃ, để hiểu được tÃnh phức tạp của vấn Ä‘á», để có biện pháp gỡ rối. Không ai là m chuyện đôi co ba mặt má»™t lá»i.
Một lần nữa, thẩm phán lại ngước nhìn ông ngần ngại
Ông Trân Ä‘á»c được suy nghÄ© của anh ta, nên giải thÃch:
- Chắc đồng chà muốn biết chúng tôi sẽ xá» lý khuyết Ä‘iểm của đồng chà nhÆ° thế nà o chứ gì? Tôi nói ngay đây. Tất nhiên, trong suy nghÄ© của tôi và nhiá»u ngÆ°á»i khác, đồng chà chÆ°a phải là ngÆ°á»i có bản lÄ©nh chÃnh trị, bản lÄ©nh nghá» nghiệp. Tôi thông cảm cái khó của đồng chÃ.
Thẩm phán, tay nà y bóp tay kia. Bóp rồi lại bỠra, bỠra rồi lại bóp tiếp. Cứ như không biết là m gì ngoà i việc bóp tay như thế.
Anh ta lại nhìn ông Trân, lần nà y ra chiá»u bạo hÆ¡n:
- Báo cáo Bà thÆ°, đồng chà hiểu thế thì phúc cho tôi quá. ThÆ°a đồng chÃ, anh Äịnh là ngÆ°á»i tâm phúc của đồng chà ấy. Äồng chà ấy bồi dưỡng cất nhắc lên, để kế cáºn Chủ tịch. Mối quan hệ nà y quá nhiá»u ngÆ°á»i biết. Dù bây giá» không ở thà nh phố nhÆ°ng… Äồng chà ấy gá»i Ä‘iện cho tôi… ngay trÆ°á»›c khi nghị án.
Má»i việc đã rõ, ông Trân kết thúc câu chuyện:
- Äồng chuyên tâm. Thế nà o ngà nh dá»c của đồng chà cÅ©ng chỉ đạo xá» lại đấy. Coi nhÆ° sức ép dÆ° luáºn thôi! Không phải lo lắng gì nhiá»u.
NgÆ°á»i lÆ¡ lá»› cÅ©ng theo dõi phiên toà qua truyá»n hình. Ông ta thầm chê tay Äịnh dại dá»™t. Chê gã Tấn ngu xuẩn. Cứ nhÆ° tao đây, cÅ©ng tốn kém đấy, nhÆ°ng tao là m qua tay thằng khác, kÃn đáo, tá»± nhiên, hối lá»™ mà cứ nhÆ° không. MÆ°a phùn thấm lâu. Ngay cả khi tay Sán chết tiệt, ngu nhÆ° chó, bị bắt, ta vẫn bình chân nhÆ° vại. Chả thằng nà o Ä‘á»™ng đến lông chân ta được. Nó và o tù, Ä‘Æ°á»ng dây vẫn an toà n. Bây giá» toà xá» thằng Äịnh và đồng bá»n thế nà y, việc lo lót của ta cÅ©ng sẽ nhẹ Ä‘i. Chắc chắn khu công nghiệp thứ hai cÅ©ng sẽ xong mà xem.
Khi nghe toà tuyên án, NgÆ°á»i lÆ¡ lá»› vá»— đùi, cÆ°á»i lá»›n: "Bà n tay NgÆ°á»i ngoà i hà nh tinh đây. Chỉ ông ta má»›i là m được thế. Cho dù không còn đứng đầu Thà nh phố nà y, nhÆ°ng ảnh hưởng của ông ta, đệ tá» của ông ta còn lá»›n lắm. Ngay cả sau Äại há»™i nà y, nghỉ hÆ°u hẳn, cái đầu ấy vẫn còn được việc cho ta".
Tà i sản của ngudoc