|
|
08-09-2008, 11:16 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
Äảng trái tim- “Thống nhấtâ€
Sau khi Vladimir Putin được bổ nhiệm là m Quyá»n Thủ tÆ°á»›ng và sau đó được Duma phê chuẩn là m Thủ tÆ°á»›ng ChÃnh phủ, tôi bắt đầu tìm biện phát giải quyết vấn Ä‘á» chÃnh trị tiếp theo chiến thắng trong các cuá»™c tranh cá».
Äúng, chỉ số tÃn nhiệm của Putin liên tục tăng. NhÆ°ng sau cuá»™c bầu cá» Hạ nghị viện mà các nhà xã há»™i há»c Ä‘á»u dá»± báo chiến thắng sẽ thuá»™c vá» những ngÆ°á»i cá»™ng sản và khối “Tổ quốc - Toà n Nga†của Luzkov và Primakov tình hình có thể sẽ thay đổi.
Không có sá»± háºu thuẫn nà o của đảng trung dung, bảo thủ chân chÃnh gần gÅ©i, Putin thá»±c sá»± đã mạo hiểm chấp các đối thủ của mình nhiá»u bà n trong cuá»™c bầu cá» và o Duma Quốc gia.
Bất kỳ má»™t thà nh tÃch nà o cÅ©ng Ä‘á»u là sá»± tiếp sức, tăng lá»±c cho ngÆ°á»i tham gia cuá»™c chạy Ä‘ua váºn Ä‘á»™ng tranh cá» chức Tổng thống, hÆ¡n nữa lại là má»™t thà nh tÃch lá»›n lao nhÆ° cuá»™c tranh cá» và o Duma. NhÆ°ng giả dụ, cứ cho rằng cuá»™c bầu cá» Duma không ảnh hưởng gì nhiá»u đến tiến trình bầu cá» thì sao? Liệu Tổng thống má»›i có thể là m việc bình thÆ°á»ng vá»›i Duma, có thể xây dá»±ng được chÃnh sách kinh tế bình thÆ°á»ng nếu nhÆ° Duma hiếu chiến vẫn cứ Ä‘iên cuồng chống đối ông ta nhÆ° cÅ©? Nếu xét tin tức của chiến dịch thông tin Ä‘iên cồng mấy tháng nay mà phe đối láºp tham gia đã sá» dụng đến cả những biện pháp bị cấm kỵ thì đúng là sẽ nhÆ° váºy.
Không, không được. Cuối cùng thì tại Duma Quốc gia vị Tổng thống tÆ°Æ¡ng lai sẽ phải có má»™t sá»± háºu thuẫn chân chÃnh, thá»±c sá»±. Nếu không, Putin sẽ phải khổ suốt những năm dà i giống nhÆ° tôi. Thiếu những luáºt lệ bình thÆ°á»ng đừng mong gì xây dá»±ng má»™t đất nÆ°á»›c bình thÆ°á»ng.
NghÄ©a là cần có má»™t chÃnh đảng.
NhÆ° các báo ủng há»™ Luzkov và Primakov thÆ°á»ng viết “Äảng của chÃnh quyá»n†tiếp theoâ€. Äúng, cần có má»™t đảng của chÃnh quyá»n tiếp theo.
Trong cuá»™c bầu cá» Duma Quốc gia đầu tiên năm 1993, đảng “Sá»± lá»±a chá»n của nÆ°á»›c Nga†đại diện cho quyá»n lợi của Tổng thống. Äảng nà y được Egor Gaidar và các đồng chà của anh ta là những nhà dân chủ “khoá I†láºp ra. Äiá»u nà y tá» ra hoà n toà n lô gÃch trong bối cảnh diá»…n ra các sá»± kiện tháng 10 năm 1993, tâm lý chống cá»™ng quyết liệt do vụ chÃnh biến bất thà nh. NhÆ°ng vá»›i tÆ° cách là hệ tÆ° tưởng của má»™t chÃnh quyá»n, chủ nghÄ©a chống cá»™ng đã không còn sức sống. NgÆ°á»i ta Ä‘ang cần má»™t cái gì đó tÃch cá»±c hÆ¡n, má»™t niá»m hy vá»ng chẳng hạn. Than ôi, các cải cách của Egor Gaidar hoà n toà n khác thÆ°á»ng, nhÆ°ng Ä‘iá»u cÆ¡ bản là Egor Timurovich không giống má»™t thủ lÄ©nh có uy lá»±c lôi cuốn được quần chúng. Äiá»u đó thì ai cÅ©ng rõ. Váºy mà lúc đó chúng ta lại không có má»™t đảng nà o khác là m cho Tổng thống có thể trông cáºy được.
Năm 1995 có má»™t “Äảng của chÃnh quyá»n†má»›i láºp do Victor ChernomÆ°rdin lãnh đạo. Cái má»›i của Äảng chÃnh là ở chá»— nó dá»±a và o chủ nghÄ©a trung dung, và o tÆ° tưởng tá»± do ôn hoà , và o các quyá»n Æ°u tiên của Nhà nÆ°á»›c. Äảng “Nhà nÆ°á»›câ€, “Ngôi nhà của chúng ta - NÆ°á»›c Ngaâ€, tất nhiên, dá»±a và o những ngÆ°á»i của Nhà nÆ°á»›c: các nhà sản xuất, quản lý kinh tế lá»›n, các tỉnh trưởng, thống đốc và các quan chức Nhà nÆ°á»›c. Äó cÅ©ng là má»™t lá»— hổng lá»›n. Má»™t công cụ chÃnh trị nhạy cảm nhÆ° má»™t đảng có sứ mệnh phản ánh lợi Ãch của các nhóm lá»›n trong xã há»™i không thể chá»…m trệ xây dá»±ng chỉ trên hệ thống dá»c của chÃnh quyá»n. Äảng của Thủ tÆ°á»›ng ChernomÆ°rdin năm 1995 cÅ©ng nhÆ° đảng của Gaidar 1993 chỉ chiếm được thiểu số trong Duma Quốc gia. Äiá»u nà y tháºt tai hại cho uy tÃn của chÃnh quyá»n, cho ná»n kinh tế và cho toà n bá»™ hệ thống xã há»™i công dân. Thay vì đối thoại chÃnh trị suốt trong những năm qua, chúng ta chỉ thấy má»™t cuá»™c đấu đá kịch liệt giữa má»™t Duma Ä‘á» vá»›i Tổng thống.
Nhìn lại thá»i gian trôi qua, tôi nghÄ©, trong những thất bại đó sai lầm không phải là các nhà lãnh đạo cụ thể hay do hoà n cảnh cụ thể nà o, cÅ©ng không phải bối cảnh chÃnh trị lúc bấy giá».
Äúng hÆ¡n là không chỉ có thế. Mà ... cả tôi, tại tôi và quan hệ của tôi vá»›i Duma Quốc gia. Vá» lý thuyết, tôi hiểu rằng Quốc há»™i là công cụ quan trá»ng nhất của ná»n dân chủ. NhÆ°ng thá»±c tế thì suốt từ Äại há»™i đại biểu nhân dân của Gorbachov năm 1989, trên tất cả các há»™i nghị triá»n miên đó tôi thấy quanh mình rặt những ngÆ°á»i cá»™ng sản, thấy tất thảy vẫn chỉ những khuôn mặt quen thuá»™c đến Ä‘au lòng, thấy sá»± oán giáºn đến trắng trợn chẳng cần giấu giếm gì hết (dầu là má»™t chút lịch sá»±) đối vá»›i cải cách và thay đổi. Má»™t thái Ä‘á»™ không thân thiện đối vá»›i Quốc há»™i của ta không khác gì nghị viện cá»™ng sản cứ nhÆ° thể tiá»n định không lúc nà o buông tha tôi.
Tôi cho rằng bằng ý chà chÃnh trị có thể thúc đẩy cải cách tiến lên. NhÆ°ng năm nà y qua năm khác, tôi đã nháºn ra rằng cái Duma chỉ có thể gây được trong xã há»™i tiếng cÆ°á»i xen lẫn buồn rầu nà y đã khéo tìm cách tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c đến tình hình đất nÆ°á»›c. Các bá»™ luáºt cá»±c kỳ quan trá»ng đối vá»›i đất nÆ°á»›c, có ý nghÄ©a đặt ná»n tảng cho sá»± phát triển kinh tế đã không được thông qua nên cản trở má»i quyết định tối quan trá»ng của ChÃnh phủ. Ngân sách phi thá»±c tế do các đại biểu Duma láºp ra má»—i năm lại là má»™t gánh nặng cho ná»n kinh tế.
Tóm lại, tôi buá»™c lòng phải sá»a chữa sai lầm nà y, dẫu là và o táºn Ä‘oạn chót của nhiệm kỳ thứ hai.
Äể bắt đầu là m việc nà y, tôi yêu cầu các phụ tá đặt hà ng má»™t cuá»™c thăm dò xã há»™i há»c: ngÆ°á»i dân trong má»—i địa phÆ°Æ¡ng tin ai trong khu vá»±c của mình? Ai là thủ lÄ©nh, những chÃnh khách và nhà hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i nà o có uy tÃn đạo đức cao trong tỉnh, vùng và nÆ°á»›c cá»™ng hoà của mình? Nói trắng ra, ai được yêu mến và đơn giản, ai được coi là ngÆ°á»i tốt và đứng đắn? Không phải những ngÆ°á»i do MatxcÆ¡va phái vá» hoặc cắt cá» mà là ngÆ°á»i bản xứ, ngÆ°á»i địa phÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i của há».
Các nhà xã há»™i há»c cho biết cuá»™c thăm dò kiểu nà y không tiến hà nh được vì không thể lấy số liệu mà đo tình cảm và mức Ä‘á»™ đúng đắn, nhÆ°ng các thủ lÄ©nh của lòng tin thì há» cố gắng xác định. Kết quả tháºt thú vị: ở nhiá»u địa phÆ°Æ¡ng thá»±c sá»± từng có và hiện có những ngÆ°á»i anh hùng, những ngÆ°á»i rất được yêu mến và cÅ©ng khá nổi tiếng trong cả nÆ°á»›c. NhÆ°ng Ä‘iá»u chủ yếu nhất là những con ngÆ°á»i nà y hoà n toà n “trong sạch†vá» chÃnh trị.
Và dụ ở Kalmukia ngÆ°á»i đó là má»™t ngÆ°á»i phụ nữ dịuh hiá»n và dá»… mến, ngÆ°á»i dẫn chÆ°Æ¡ng trình thá»i sá»± trên kênh má»™t vô tuyến truyá»n hình Alexandra Burataeva. Còn ở Novosibirsk, đó là váºn Ä‘á»™ng viên huyá»n thoại nhiá»u lần vô địch thế giá»›i và Olympic quốc tế, đô váºt Alexandr Karelin.
Tôi ngẫm nghÄ©: quả là má»i ngÆ°á»i đã thá»±c sá»± má»i mệt bởi các khuôn mặt quen thuá»™c của các nhà chÃnh trị chuyên nghiệp. Những ngÆ°á»i chiếm được uy tÃn lá»›n xã há»™i lá»›n không phải bằng chÃnh trị khi tham gia chÃnh trÆ°á»ng để bảo vệ quyá»n lợi cho những ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng của mình thì há» sẽ có nhiá»u cÆ¡ há»™i. Äây giống nhÆ° má»™t giai tầng bảo vệ, má»™t niá»m hy vá»ng ẩn sâu trong tâm hồn nÆ°á»›c Nga váºy.
Cái ý tưởng “Thống nhất†nảy sinh tất nhiên không phải má»™t chốc, má»™t nhát. Äể hình thà nh được nó phải huy Ä‘á»™ng nhiá»u ngÆ°á»i tham gia. Cả Ä‘á»™i hình váºn Ä‘á»™ng tranh cá» năm 1996 của tôi, cả các nhà phân tÃch từ Ä‘á»™i hình của Putin.
Äến giai Ä‘oạn hiện thá»±c hoá ý tưởng nà y thì ngÆ°á»i đầu tiên tham gia là : Sergei Soigu. Vấn Ä‘á» phức tạp nhất là tìm ngÆ°á»i là m thủ lÄ©nh có khả năng lãnh đạo phong trà o. Là bá»™ trưởng tình trạng khẩn cấp, tham gia cứu ngÆ°á»i bị tai nạn, bị lÅ© lụt, Ä‘á»™ng đất. Sergei Kozugetovich là má»™t ngôi sao, ngÆ°á»i nổi tiếng nhất trong danh sách “những niá»m hy vá»ng Nga†của chúng ta. NhÆ°ng chúng tôi đắn Ä‘o mãi chÆ°a muốn đặt vấn Ä‘á» vá»›i Soigu: Anh ta lãnh đạo má»™t bá»™ quan trá»ng, công việc nhiá»u và bản thân anh ta rất say mê công việc, hoà n toà n không muốn là m chÃnh trị.
NhÆ°ng tinh thần đồng Ä‘á»™i, lối chÆ¡i táºp thể có sức mạnh của nó. Khi Sergei Soigu quyết định tham gia và chỉ đạo phong trà o thì anh ta lao và o vòng xoáy chÃnh trị vá»›i tất cả sá»± say mê của mình, chân thà nh, táºn tuỵ. Soigu tá»± nung nấu má»™t ý tưởng: xây dá»±ng má»™t đảng trung tâm, không phải “đảng của chÃnh quyá»n†theo cách hiểu trÆ°á»›c đây, nghÄ©a là cái đảng của các nhà lãnh đạo, các vị chỉ huy, mà là đảng của những ngÆ°á»i “phi chÃnh trịâ€, tức là vẫn Ä‘i sâu và o chÃnh trÆ°á»ng để Ä‘Æ°a chÃnh trị lại gần quyá»n lợi của những con ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng là m cho chÃnh trÆ°á»ng sạch sẽ hÆ¡n, trong sáng hÆ¡n và dá»… hiểu hÆ¡n vá» mạt tinh thần, đạo lý.
Nhân váºt số hai của “Thống nhất†là Karelin. NgÆ°á»i thứ ba, cá»±u Ä‘iá»u tra viên, tÆ°á»›ng cảnh sát Alexandr Gurov, ngÆ°á»i đầu tiên và o những năm 80 đã lên tiếng tố cáo tá»™i phạm có tổ chức ở Nga, vá» cuá»™c tấn công của mafia và o đất nÆ°á»›c chúng ta.
Soigu dÅ©ng cảm, ngÆ°á»i cứu há»™, má»™t hình tượng tháºt sá»± lãng mạn hà m chứa toà n bá»™ lý tưởng của thế hệ má»›i. Soigu cần thu hút cho được thanh niên và phụ nữ. Karelin thì nhằm và o toà n bá»™ số cá» tri nam giá»›i. Gurov lại nói được thứ ngôn ngữ gần gÅ©i và dá»… hiểu đối vá»›i tầng lá»›p trung niên và lá»›n tuổi.
Tôi cho rằng đây thá»±c sá»± là má»™t bá»™ ba tuyệt diệu. NhÆ°ng tôi cảm thấy cốt lõi của há»c thuyết “Thống nhất†là tinh thần của tÃnh bảo thủ hiện đại, dá»±a và o xã há»™i chứ không dá»±a và o giá»›i thượng lÆ°u chÃnh trị. Kỹ nghệ chÃnh trị Ä‘á»™c đáo có vai trò quan trá»ng của nó. Các đảng khác láºp danh sách ứng cá» viên Liên bang của mình gồm những ngÆ°á»i ở MatxcÆ¡va, các công chức chÃnh trị... giao cho các chi nhánh của mình tổ chức việc tiếp xúc cừ tri theo danh sách khu vá»±c bá» phiếu. Äảng “Thống nhất†láºp danh sách của mình gồm những ngÆ°á»i có uy tÃn, được tÃn nhiệm nhất ở các địa phÆ°Æ¡ng. Äây quả thá»±c là má»™t việc là m hay.
NhÆ°ng tôi đã sá»›m chấm dứt má»i quan hệ đối vá»›i công việc nà y. Ngay từ đầu tôi đã hiểu rằng cái đảng “lạc quan xã há»™i†nà y không cần lồng vá»›i tên tuổi của tôi cÅ©ng nhÆ° tên tuổi của bất kỳ má»™t nhà chÃnh trị nổi tiếng nà o thuá»™c thế hệ trÆ°á»›c. Äặc tÃnh của phong trà o má»›i nà y, nhÆ° tôi đã nói, chÃnh trị là sá»± má»›i mẻ và hoà n toà n phi chÃnh trị của các thà nh viên.
Tôi không để tâm việc phong trà o “Thống nhất†giữ khoảng cách vá»›i tôi, phê phán thá»i đại trÆ°á»›c đây, tháºm chà phê phán Ä‘Æ°á»ng lối cụ thể hay những quyết định của tôi. Äối vá»›i tôi, Ä‘iá»u quan trá»ng hÆ¡n là những Æ°u tiên của nó: bảo vệ lợi Ãch của Nhà nÆ°á»›c, bảo vệ sá»± nghiệp kinh doanh là m già u và các quyá»n tá»± do rá»™ng rãi. bảo vệ quyá»n công dân.
Putin phải đối mặt vá»›i nhiá»u khó khăn hÆ¡n.
Trong bá»™ tham mÆ°u của anh ta xảy ra chia rẽ thá»±c sá»±. “Các cá»±u binh†từng Ä‘iá»u khiển chiến dịch váºn Ä‘á»™ng tranh cá» 1996 nhÆ° nhà xã há»™i há»c Alexandr Oslon, giám đốc “Quỹ má»™t ná»n chÃnh trị có hiệu quả†Gleb Pavlovski và những “đại gia†khác của các cuá»™c váºn Ä‘á»™ng tranh cá» trÆ°á»›c kiên trì quan Ä‘iểm rằng Putin phải bá»™c lá»™ quan Ä‘iểm chÃnh trị của mình, đã công khai ủng há»™ Äảng “Thống nhấtâ€. Những ngÆ°á»i phản đối quan Ä‘iểm trên trong bá»™ tham mÆ°u của Putin thì khẳng định Ä‘iá»u ngược lại: “Putin không cần phung phà tiá»m năng chÃnh trị của mình ra để ủng há»™ má»™t tổ chức chÃnh trị lạ hoắc vừa má»›i xuất hiện. Putin cần đứng ngoà i cuá»™c đấu tranh nà y, vì ông ta là Tổng thống tÆ°Æ¡ng lai của má»i công dân, chứ không phải là má»™t bá»™ pháºn riêng rẽ của há». Nếu ông ta là m việc đó chỉ số tÃn nhiệm của ông ta tháng ba sẽ không còn 50% nhÆ° hiện nay mà chỉ là 5%â€.
NhÆ°ng tá»± Putin đã quyết định theo cách khác. Trong má»™t lần trả lá»i phá»ng vấn truyá»n hình, anh ta đã trả lá»i rất ngắn khi má»™t nhà báo há»i anh ta sẽ bá» phiếu cho đảng nà o trong cuá»™c bầu cá» Duma sắp tá»›i: “Chỉ có má»™t đảng ủng há»™ má»™t cách rõ rà ng và nhất quán Ä‘Æ°á»ng lối của chúng tôi. Äó là Äảng “Thống nhất†- Thủ tÆ°á»›ng Putin trả lá»i. Ba mÆ°Æ¡i giây cho mấy từ đó của Putin đã đủ để khối tranh cá» vừa má»›i thà nh láºp già nh được thắng lợi vang dá»™i: 28%. Tháºt không má»™t ai ngỠđược kết quả đó.
Äúng váºy. Những ngÆ°á»i cá»™ng sản chỉ hÆ¡n Äảng “Thống nhất†má»™t chút, má»™t phần trăm. Chỉ có má»›i và i tháng tuổi, đảng má»›i, đảng của “những niá»m hy vá»ng†đã tá»± khẳng định mình tại các địa phÆ°Æ¡ng, trở thà nh má»™t phong trà o chÃnh trị chủ chốt. MatxcÆ¡va rá»™ng lá»›n có má»™t vai trò riêng do “cách bá» phiếu đặc biệtâ€. Thủ đô của chúng ta chỉ bầu cho Äảng “Thống nhất†có gần 10% trong khi đó ở các khu vá»±c khác Äảng “Thống nhất†nháºn được từ 20% đến 30% số phiếu bầu.
Kết quả trúng cá» còn có má»™t số khá đông các đại biểu ứng cá» Ä‘á»™c láºp, khoảng từ 7 đến 8% số phiếu bầu cho các lá»±c lượng hữu cÅ©ng nhÆ° khối Primakov - Luzkov, kém hÆ¡n má»™t chút là Äảng Dân chủ tá»± do và Äảng Yabloko. Bức tranh đã hoà n toà n khác: Cánh tả không còn chiếm Ä‘a số trong nghị viện. Äó thá»±c sá»± là má»™t tháng lợi.
Váºy bây giá» Ä‘iá»u gì sẽ xảy ra vá»›i chế Ä‘á»™ đại nghị Nga? Váºn mệnh nà o Ä‘ang chỠđón nÆ°á»›c Nga?
Tôi nghÄ© rằng đó là má»™t váºn mệnh bình thÆ°á»ng, năng Ä‘á»™ng. Nếu các nhà lãnh đạo phong trà o “Thống nhất†đừng quá say sÆ°a chiến thắng, an pháºn vá»›i vòng nguyệt quế, đừng lao và o trò lăng xăng nghị viện mà tiếp tục xây dá»±ng phong trà o toà n Nga thì đảng của há» sẽ trở thà nh má»™t đảng bảo thủ của trung tâm giống nhÆ° ở nhiá»u nÆ°á»›c phát triển nhÆ°: Äảng Bảo thủ ở Anh, đảng Cá»™ng hoà ở Mỹ, đảng Xã há»™i Thiên chúa giáo ở Äức, đảng Dân chủ tá»± do ở Nháºt. Ở má»™t mức Ä‘á»™ nà o đó nó sẽ trở thà nh “Äảng của chÃnh quyá»n†nhÆ°ng không cố già nh địa vị đặc biệt trong xã há»™i hay Ä‘á»™c quyá»n chÃnh trị.
Hầu nhÆ° ở tất cả các nÆ°á»›c nà y, những ngÆ°á»i bảo thủ Ä‘á»u có đối thủ chÃnh trị theo kiểu xu hÆ°á»›ng xã há»™i dân chủ. Rồi ở ta số nà y sẽ xuất hiện. Äể đạt tá»›i Ä‘iá»u nà y các nhà chÃnh trị khôn ngoan trong hà ng ngÅ© Äảng cá»™ng sản cuối cùng phải từ bá» lối sống bằng khẩu hiệu của ngà y hôm qua, nghiêm khắc hÆ¡n trong lá»±a chá»n đồng minh. Nếu há» không có đủ dÅ©ng khà để là m má»™t bÆ°á»›c Ä‘oạn tuyệt vá»›i những phần tá» cá»±c Ä‘oan tả khuynh Ä‘iên khùng thì có thể kẻ khác sẽ chiếm chá»— của há», và dụ phong trà o “Tổ quốc - Toà n Ngaâ€.
Äấy chỉ là những dá»± báo. Mà dá»± báo vu vÆ¡ thì tôi không thÃch. Äó là nghá» nghiệp của những ngÆ°á»i khác. Tôi không phải là má»™t nhà xã há»™i há»c. Tôi là má»™t nhà chÃnh trị.
Tôi chỉ có thể đưa ra một dự báo chắc chắn: nước Nga sau mỗi năm, với những cuộc bầu cỠmới, sẽ ngà y cà ng tiến tới một nghị viện hoạt động hiệu quả, hiện đại và xứng đáng.
Và xu hÆ°á»›ng nà y đã bắt đầu chÃnh và o cái năm 1999 đầy khó khăn vá»›i chúng ta và cÅ©ng đầy kịch tÃnh nà y.
Ngà y 19 tháng 12, tôi sống trong khắc khoải, bồn chồn. Mặc dù cuối ngà y chúng tôi đã uống sâm-panh mừng thắng lợi của Äảng “Thống nhấtâ€, nhÆ°ng tôi đã mệt nhoà i vì lo lắng suốt cả ngà y. Những số liệu báo kết quả kiểm phiếu cứ loang loáng thay đổi trên mà n hình. Ban đầu, gần nhÆ° đã thiếp Ä‘i, tôi vẫn tiếp tục suy nghÄ©, so sánh, phân tÃch: đã xảy ra Ä‘iá»u gì váºy? Sáng hôm sau tôi thức dáºy vá»›i má»™t ý nghÄ©: đã xảy ra má»™t Ä‘iá»u gì đó rất quan trá»ng. Kết quả bầu cỠđã khẳng định Ä‘iá»u quan trá»ng nhất mà tôi liên tục suy nghÄ© suốt trong mấy tuần lá»… nà y: Vladimir Putin đã có vốn dá»± trữ vô cùng to lá»›n, đó là lòng tin.
Xét vá» bản chất của vấn Ä‘á», ngay trong tháng 12 má»i ngÆ°á»i đã biểu quyết bầu Tổng thống má»›i bằng cách ủng há»™ khối “của anh taâ€, mặc dù anh ta không phải là thủ lÄ©nh mà chỉ là chìa tay vá»›i phong trà o má»›i nà y.
NghÄ©a là má»i việc Ä‘á»u diá»…n ra chÃnh xác.
|
08-09-2008, 11:18 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
Những đảm bảo của Tổng thống
Äã đến lúc quyết định vấn Ä‘á» cuối cùng, có thể là vấn Ä‘á» chủ yếu nhất. Và i ngà y trÆ°á»›c bầu cá», đón trÆ°á»›c diá»…n biến sá»± kiện, tôi cho má»i Putin đến gặp. Cuá»™c trao đổi của chúng tôi đã củng cố quyết định dứt khoát của tôi: thá»i Ä‘iểm đã đến!
Tôi cần rút lui, cần phải từ chức. Không nên tiếp tục cản trở Putin. Cần né sang bên. Giải phóng Ä‘Æ°á»ng Ä‘i.
Tổng thống từ chức. Ra Ä‘i trÆ°á»›c thá»i hạn.
CÅ©ng không phải lần đầu. Tổng thống đầu tiên và cuối cùng của Liên Xô Mikhail Gorbachov cÅ©ng rá»i chức vụ và o tháng 12, đúng tháng 12 năm 1991.
Số pháºn của Gorbachov, số pháºn các quan hệ của tôi vá»›i ông ta, số pháºn của nÆ°á»›c Nga trong bÆ°á»›c ngoặt ghê gá»›m và hiểm nguy cuối tháºp ká»· 80 đầu những năm 90... không phải má»™t hay hai lần tôi đã nhìn lại và suy ngâm vá» những ngà y nÆ°á»›c Nga thay đổi chÃnh trị. Thay cho Liên bang Xô-viết là má»™t đất nÆ°á»›c má»›i vá»›i Ä‘Æ°á»ng biên giá»›i khác, những Æ°u tiên khác trong chÃnh sách đối ná»™i và đối ngoại, vá»›i những cÆ¡ cấu chÃnh trị khác và má»™t hệ thống chÃnh quyá»n khác. Tôi hiểu rằng quá trình nà y khó khăn và đau Ä‘á»›n nhÆ° thế nà o.
Gorbachov cÅ©ng hiểu Ä‘iá»u đó.
Trong những lần gặp cuối cùng ở Kremli mùa thu năm 1991, khi chúng tôi thảo luáºn vá» nhân sá»± của Há»™i đồng Bá»™ trưởng má»›i được bổ nhiệm ngay sau cuá»™c chÃnh biến tháng Tám - những ứng cá» viên nà y do tôi Ä‘Æ°a ra dÆ°á»›i hình thức gây áp lá»±c nhÆ°ng cÅ©ng có cân nhắc ý kiến của Gorbachov, đó là vấn Ä‘á» phá bá» chế Ä‘á»™ cÅ© vẫn chÆ°a thoả thuáºn được.
Liệu có thể phá tan ngay má»™t cách không thÆ°Æ¡ng xót cái cÆ¡ nghiệp đã được xây dá»±ng vá»›i bao khó nhá»c trong suốt bấy nhiêu tháºp ká»·? Nét mặt của Gorbachov toát lên rất rõ: không thể được.
TrÆ°á»›c mắt tôi là những bức tranh của cuá»™c chÃnh biến: những chiếc xe tăng và thiết giáp Ä‘áºu trên Ä‘Æ°á»ng phố, những ngÆ°á»i đồng chÃ, cá»™ng sá»± của Gorbachov Ä‘ang cố tình vi phạm pháp luáºt của đất nÆ°á»›c, các luáºt lệ nhân văn và pháp lý.
Tôi nghÄ©, các tÆ°á»›ng lÄ©nh của Gorbachov, những kẻ thá»±c hiện mẫn cán của cái hệ thống nà y, những Yazov, Kryuchkov (Quốc phòng, KGB, Ná»™i vụ) theo bổn pháºn phải bảo vệ Nhà nÆ°á»›c tránh má»i đảo lá»™n và há»—n loạn lại quyết định là m đảo chÃnh, quyết định chống lại Tổng thống, nghÄ©a là cái hệ thống nà y đã không còn chá»— đứng. Tôi không có quyá»n để cho các tÆ°á»›ng lÄ©nh lãnh đạo má»™t đất nÆ°á»›c có vÅ© khà hạt nhân, không có quyá»n cho phép há» là m đảo chÃnh má»™t lần nữa. Äúng, chÃnh quyá»n Xô-viết đã tÆ°Æ¡ng đối an bà i và Gorbachov rất sợ phá vỡ nó, sợ má»™t cách hoảng loạn. NhÆ°ng nếu má»™t lần chÃnh quyá»n Xô-viết đã để bị láºt đổ thảm hại, thì theo các quy luáºt ná»™i tại trong cÆ¡ cấu chức năng tá»± thân chÃnh quyá»n nà y đã hết thá»i. Bảo vệ cho nó khá»i bị tá»± sụp đổ hoà n toà n là điá»u không thể được, còn tiếp tục tin tưởng và o nó thì thá»±c là nguy hiểm chết ngÆ°á»i.
Äể các ông tÆ°á»›ng Xô-viết không kịp là m vụ tắm máu đối vá»›i chúng ta, không gây ra bạo loạn tiếp theo, cần có những cải cách chÃnh trị tức thì và căn bản.
Cần đánh giá Gorbachov má»™t cách công bằng: Dù trong tất cả các bất đồng không khoan nhượng giữa chúng tôi, trong các quan hệ cá nhân phức tạp của chúng tôi ông ta vẫn nháºn thức rất rõ cái lô gÃch ấy của tiến trình chÃnh trị và không định là m phức tạp thêm tình hình. Ông ta không cố gắng chiến đấu bảo vệ quyá»n lá»±c cá nhân vì hiểu quá rõ sau cuá»™c chÃnh biến, cái quyá»n lá»±c ấy của ông ta đã không còn trở lại nữa. Trong những ngà y nóng bá»ng tháng 11, tháng 12 năm 1991 đó, cả tôi và Gorbachov Ä‘á»u lo lắng má»™t vấn Ä‘á»: Là m sao để chuyển đổi tình hình được êm thấm nhất. Là m thế nà o để đảm bảo má»™t tiến trình quá Ä‘á»™ đúng đắn và có tráºt tá»± từ má»™t không gian chÃnh trị nà y sang má»™t không gian chÃnh trị khác, từ má»™t hệ thống chÃnh quyá»n cÅ© sang má»™t hệ thống má»›i, từ ná»n “dân chủ†Xô-viết quan liêu má»™t ná»n dân chủ thá»±c sá»±, được củng cố bởi các giá trị tá»± do thá»±c sá»±?
Hiệp Æ°á»›c do lãnh đạo ba nÆ°á»›c Nga, Ucraina và Belorusia ký kết ở khu rừng thông Belovez trong tình thế nà y là má»™t bÆ°á»›c Ä‘i chÃnh trị duy nhất có thể. Những ngÆ°á»i cá»™ng sản không thể ngỠđến má»™t sá»± phát triển chóng mặt đến nhÆ° thế của các sá»± kiện. Vị thế chÃnh trị má»›i của má»™t liên minh do các nÆ°á»›c cá»™ng hoà cÅ© tạo láºp đã tÆ°á»›c từ tay những ngÆ°á»i cá»™ng sản thứ vÅ© khà của hỠđó là hệ thống hà nh chÃnh cÅ©. Há» bị đặt ngay và o má»™t lịch sá» má»›i, má»™t thá»±c tế má»›i để táºp hợp lá»±c lượng và tổ chức lại từ đầu (không có sá»± trợ giúp của bá»™ máy Nhà nÆ°á»›c khổng lồ) cần có khá nhiá»u thá»i gian. Vá» những Ä‘iá»u kiện ký kết Hiệp Æ°á»›c Belovez thà nh láºp Cá»™ng đồng các quốc gia Ä‘á»™c láºp SNG tôi đã kể lại chi tiết trong má»™t cuốn sách trÆ°á»›c đây. Ở đây tôi không muốn Ä‘á» cáºp đến nữa.
Xuất phát từ tất cả các hoà n cảnh kể trên tôi đã xem xét vấn đỠđảm bảo cá nhân dà nh cho vị Tổng thống Liên Xô đầu tiên Gorbachov và gia đình ông ta.
Có vẻ nhÆ° vấn Ä‘á» hoà n toà n riêng tÆ°, cá nhân. NhÆ°ng đối vá»›i đất nÆ°á»›c chúng ta, lịch sá» của chúng ta thì vấn Ä‘á» vượt khá xa ra ngoà i các nhu cầu cuá»™c sống, sinh hoạt của vị Tổng thống nà y và khá»i cả phạm vi vấn Ä‘á» số pháºn tiếp theo của ông ta. Äối vá»›i nÆ°á»›c Nga đây là vấn Ä‘á» thá»±c sá»± có ý nghÄ©a lịch sá» toà n thế giá»›i.
Lịch sá» nÆ°á»›c Nga cho thấy: ông chủ của đất nÆ°á»›c không bao giá» tá»± nguyện chuyển giao quyá»n lá»±c. Luôn luôn hoặc là má»™t cái chết tá»± nhiên, hoặc là má»™t vụ mÆ°u phản tiếm quyá»n, má»™t cuá»™c cách mạng.
Chế Ä‘á»™ cá»™ng sản đã thừa hưởng má»™t sá»± cá»± tuyệt cuá»™c chuyển giao êm thấm chÃnh quyá»n sang những bà n tay má»›i. Nga hoà ng chỉ rá»i ngai và ng hoặc sau khi chết hoặc bị đảo chÃnh. Tổng Bà thÆ° Äảng cá»™ng sản Liên Xô cÅ©ng thế. Cái việc mà năm 1964 cuá»™c đảo chÃnh diá»…n ra má»™t cách hoà bình và Khrusov còn sống không là m thay đổi bản chất của vấn Ä‘á». Khrusov bị cưỡng bức từ bá» khá»i vÅ© Ä‘Ã i chÃnh trị và bị quản thúc tại gia. Äối vá»›i nhân dân Liên Xô vÄ© đại, vị lãnh tụ hôm qua của há», má»™t con ngÆ°á»i Ä‘ang sống và đang biết suy nghÄ©, trong má»™t ngà y đẹp trá»i bá»—ng dÆ°ng biến mất. Ông ta không thể tham gia và o Ä‘á»i sống của đất nÆ°á»›c, không được Ä‘i đâu nếu nhÆ° chÆ°a được phép. Vá» cái chết của ông ta chỉ có và i dòng nhá» xÃu trên má»™t tá» báo.
Trong trÆ°á»ng hợp cuá»™c chÃnh biến già nh thắng lợi, trong trÆ°á»ng hợp “táºp Ä‘oà n†các tÆ°á»›ng lÄ©nh Xô-viết nắm chÃnh quyá»n thì số pháºn Gorbachov cÅ©ng gần giống nhÆ° váºy (mặc dù có thể các sá»± kiện xảy ra theo má»™t kịch bản bi thảm hÆ¡n - còn do chÃnh cái lô gÃch của cuá»™c đảo chÃnh Ä‘Æ°a dẩy). Bây giá» thì tôi và Gorbachov buá»™c phải giải quyết má»™t vấn Ä‘á» không Ä‘Æ¡n giản: số pháºn của cá»±u Tổng thống Liên Xô ở nÆ°á»›c Nga má»›i sẽ ra sao? Cần xây dá»±ng má»™t tiá»n lệ vá» thái Ä‘á»™ kÃnh trá»ng xứng đáng đối vá»›i má»™t nhân váºt lá»›n rá»i vÅ© Ä‘Ã i chÃnh trị. Tôi đã cố gắng là m tất cả những gì có thể theo hÆ°á»›ng nà y, không phải riêng cho cá nhân má»™t ai mà là cho đất nÆ°á»›c.
Gorbachov được quyá»n sá» dụng má»™t trong những dinh thá»± của Nhà nÆ°á»›c (nhà nghỉ “Sông MatxcÆ¡va - 5â€, chÃnh cái nhà mà ông ta rất thÃch thú và đã cố nà i nỉ). Má»™t nhóm bảo vệ, xe công vụ dà nh riêng cho ông ta và gia đình. Dịch vụ y tế, lÆ°Æ¡ng hÆ°u.
Sắc lệnh vá» các đảm bảo cho Gorbachov năm 1991 còn má»™t số Ä‘iểm quan trá»ng nữa.
TrÆ°á»›c tiên nó cho phép Mikhail Sergeevich có Ä‘iá»u kiện hoạt Ä‘á»™ng chÃnh trị xã há»™i trong giai Ä‘oạn má»›i. Quỹ “Gorbachov†được sá» dụng má»™t khu nhà ở trung tâm Thủ đô MatxcÆ¡va.
Ãt lâu sau trên báo chà có không Ãt lá»i Ä‘á»™c địa rằng hình nhÆ° tôi tÆ°á»›c Ä‘i nhóm bảo vệ, xe ô tô, nhà nghỉ của Gorbachov do sá»± ti tiện của ông ta.
Äó là điá»u không đúng sá»± tháºt.
Má»™t phần diện tÃch nhà ở và là m việc bị “Quỹ Gorbachov†đem cho thuê, quả tháºt chúng tôi đã lấy lại, chuyển cho má»™t cÆ¡ quan khác, má»™t cÆ¡ sở hoạt Ä‘á»™ng nhân đạo chứ không phải vì lý do chÃnh trị. Các nhân viên của “Quỹ†nói rằng cần cho thuê để lấy tiá»n choâ€Quỹ†nà y hoạt Ä‘á»™ng. NhÆ°ng việc sá» dụng và o mục Ä‘Ãch thÆ°Æ¡ng mại các diện tÃch của “Quỹ Gorbachov†là trái vá»›i thá»±c chất của sắc lệnh.
Tôi cÅ©ng biết rằng chÃn năm qua từ sau khi từ chức Mikhail Sergeevich đã củng cố được tiếng tăm của mình trong dÆ° luáºn xã há»™i vá»›i tÆ° cách má»™t nhà chÃnh trị thông thái, củng cố sá»± nổi tiếng của mình vá»›i tÆ° cách má»™t con ngÆ°á»i đã xé toang “bức mà n sắtâ€.
Không phải má»™t hay hai lần trên bà n là m việc của tôi có những báo cáo: Nà o là Gorbachov ra nÆ°á»›c ngoà i đã phê phán tuốt tuá»™t, trong các chuyến Ä‘i và trong các cuốn sách Gorbachov nặng lá»i phê phán chÃnh sách của nÆ°á»›c Nga má»›i, muốn thông qua việc phê phán, đả kÃch Yeltsin để tÃch luỹ Ä‘iểm cho mình. CÅ©ng có nhiá»u ngÆ°á»i xúi bẩy, thúc đẩy tôi “trả Ä‘Å©a†Gorbachov. NhÆ°ng tôi thÆ°á»ng dứt khoát bá» ngoà i tai những câu chuyện loại nà y.
Mặc dù mấy năm đầu sau ngà y từ chức nói tháºt tôi phải khó khăn lắm má»›i kiá»m chế được. Trong lòng cứ sôi lên má»—i khi nghe thấy Gorbachov ở nÆ°á»›c ngoà i nói vá» tôi, vá» những công việc ná»™i bá»™ của nÆ°á»›c Nga chúng ta.
Nghịch lý của hoà n cảnh là ở chá»— đảm bảo duy nhất cho quyá»n bất khả xâm phạm cho Gorbachov chỉ có tôi. Biến Mikhail Sergeevich để trong con mắt xã há»™i thà nh má»™t con lừa giống “tên tá»™i phạm chÃnh trị số má»™t†lúc bấy giá» là điá»u dá»… nhất. Nhiá»u nhà dân chủ “là n sóng thứ nhất†không thể tha thứ cho Gorbachov vì sá»± nghiêng ngả, chao đảo của ông ta từ bên nà y sang bên kia. Hình nhÆ°, đối vá»›i nhân dân, Gorbachov là đại diện cái ác của đảng trong đó ngÆ°á»i ta thấy má»i bất hạnh và khủng hoảng của chúng ta. Cuối cùng, cái lô gÃch bình thÆ°á»ng của bá»™ máy buá»™c ngÆ°á»i ta đổ lên đầu ngÆ°á»i tiá»n nhiệm má»i Ä‘iá»u xấu xa tá»™i lá»—i của quá khứ. Tóm lại, ở trong nÆ°á»›c, ông ta là má»™t trong những nhân váºt Ãt được kÃnh trá»ng nhất.
Dẫu sao má»—i má»™t lần cảm xúc áºp đến tôi lại phải dùng ná»— lá»±c của ý chà chế ngá»± để quên Ä‘i những gì trong mối quan hệ cá nhân giữa tôi và Gorbachov. (Tôi không muốn Ä‘á» cáºp đến Ä‘á» tà i nà y ở đây bởi trong các cuốn sách trÆ°á»›c tôi đã thuáºt lại khá chi tiết vá» việc Gorbachov đã truy bức, trả thù tôi nhÆ° thế nà o sau khi tôi bị phê phán công khai, sau đó đã ra sức ngăn cản tôi ra sao trên từng bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng chÃnh trị).
Tôi hiểu sâu sắc răng mặc dù chúng tôi có những bá»±c bá»™i vá»›i nhau, khả năng để Gorbachov được sống má»™t cuá»™c sống bình thÆ°á»ng, nói những gì ông ta thÃch, tham gia và o tranh cá» Tổng thống năm 1996... đối vá»›i toà n nÆ°á»›c Nga, đối vá»›i ná»n dân chủ má»›i quan trá»ng không kém gì đối vá»›i chÃnh bản thân Mikhail Sergeevich.
Sau năm 1996 có lần các phụ tá của tôi mang đến xin chữ ký và o giấy má»i Mikhail Sergeevich đến dá»± má»™t buổi lá»… long trá»ng ở Äiện Kremli, tôi bá»—ng dÆ°ng cảm thấy sá»± chống đối thÆ°á»ng tình trong tôi biến mất. Ngược lại, tôi thấy nhẹ nhõm.
Tôi nghĩ rằng chúng tôi cũng có chuyện để trao đổi.
Gần đến cuối nhiệm kỳ Tổng thống lần thứ hai tôi má»›i thá»±c sá»± nháºn thấy mình đã đúng khi biết kìm nén ná»—i bá»±c mình, không để bị tình cảm chi phối, lấn át. Bá»±c tức và xúc Ä‘á»™ng đã Ä‘i qua, mục Ä‘Ãch đã đạt được. Chúng tôi muốn xây dá»±ng má»™t tiá»n lệ cho má»™t cuá»™c sống cởi mở, không bị bó buá»™c, bình yên của cá»±u nguyên thủ quốc gia, - và chúng tôi đã xây dá»±ng được. Lần đầu tiên trong lịch sá» nÆ°á»›c Nga. Xây dá»±ng được và bất chấp tất cả. NhÆ°ng Mikhail Sergeevich không má»™t lần (trÆ°á»›c lá»… đăng quang nháºm chức của Putin) đáp lại lá»i má»i của tôi. Váºy mà đã gần tám năm qua chúng tôi chÆ°a gặp lại nhau. Tám năm trá»i!
Lần quan hệ gần dây nhất của gia đình tôi và gia đình Gorbachov xảy ra trong hoà n cảnh Ä‘au buồn nhÆ° má»i ngÆ°á»i đã biết. Phu nhân của Gorbachov, bà Raisa Maximovna qua Ä‘á»i.
Tôi không biết, tôi có nên Ä‘i Ä‘Æ°a tang không. Tôi rất muốn đến chia buồn, trong khi đó lại biết rằng sá»± có mặt của tôi có thể gây ra xúc Ä‘á»™ng thừa, là m tăng thêm Ä‘au buồn cho gia đình Gorbachov. Vợ tôi, bà Naina đã đến viếng và đưa tang. Bà ấy đã Ä‘i cùng Gorbachov gần má»™t tiếng đồng hồ. Cuá»™c gặp lại sau má»™t thá»i gian gián Ä‘oạn đã thá»±c sá»± chân thà nh và đầy tình ngÆ°á»i.
Hôm nay dÆ° luáºn xã há»™i đối vá»›i Gorbachov đã thay đổi. NgÆ°á»i ta tha thứ nhiá»u cho Mikhail Sergeevich. Nhất là sau khi vợ ông ta qua Ä‘á»i, những ngÆ°á»i dân thÆ°á»ng lần đầu tiên sau nhiá»u năm đã dà nh cho cá»±u Tổng thống những tình cảm bình thÆ°á»ng, ấm áp đó là sá»± cảm thông chia sẻ.
Má»™t Ä‘iá»u rất tá»± nhiên, khi dá»± định từ chức, tôi cố Ä‘oán xem: Ä‘iá»u gì sẽ xảy ra sau khi ta rút lui? Má»i ngÆ°á»i sẽ đối xá» ra sao?
Không má»™t chút ảo tưởng nà o, sẽ không thể có sá»± vồ váºp, yêu mến. NhÆ°ng có cả những băn khoăn, khi ta Ä‘i ra ngoà i, đến nhà hát liệu có bị la ó, huýt sáo phản đối không?
Má»™t Ä‘iá»u rõ rằng là qua má»™t thá»i gian nà o đó, nhiá»u Ä‘iá»u tôi đã là m sẽ được má»i ngÆ°á»i cảm thông. NhÆ°ng, ngay sau khi từ chức, khi mà theo truyá»n thống cÅ© của nÆ°á»›c Nga thÆ°á»ng là ngÆ°á»i ta trút lên đầu ngÆ°á»i vừa má»›i ra Ä‘i tất cả má»i lá»—i lầm và bất hạnh thì mình sẽ chịu Ä‘á»±ng nhÆ° thế nà o, sẽ sống ra sao?
Những ngá» vá»±c, suy ngẫm, Æ°u tÆ° lắm khi dằn vặt của tôi trong những ngà y tháng chạp năm 1999 đã kết thúc bằng cái gì, nhÆ° thế nà o, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u đã biết.
Trong những tuần đầu, những thảng đầu Putin nắm quyá»n, theo quan Ä‘iểm của tôi, có má»™t quyết định gây nên nhiá»u tranh cãi. Nó liên quan đến những suy nghÄ© của tôi vá» việc từ chức. Äây là tôi nói vá» những đảm bảo mà Putin già nh cho tôi.
Tôi không bao giá» cầu xin bất cứ ai vá» vấn Ä‘á» nà y. Tôi luôn luôn từ chối thẳng thừng khi có ngÆ°á»i bà n vấn Ä‘á» nà y.
Không dÆ°á»›i má»™t lần các nhà thÆ°Æ¡ng thuyết từ Duma Quốc gia khoá trÆ°á»›c đến Ä‘á» nghị tôi trao đổi, tham gia vá» cái dá»± luáºt “những đảm bảo cho Tổng thống không còn giữ chức vụâ€, trong số nà y có các vị đại diện của Äảng cá»™ng sản. NhÆ°ng tôi không trả lá»i: “Nếu muốn các vị cứ thông qua. Tôi không liên quan gìâ€.
Dá»± luáºt váºy là vẫn chÆ°a được thông qua.
Sau nà y Volosin giải thÃch cho tôi rằng các luáºt gia ở Văn phòng Tổng thống khăng khăng yêu cầu phải có má»™t sắc lệnh khẩn cấp. Há» cho rằng, không thể chỠđợi Duma thông qua dá»± luáºt nhÆ° váºy, vì trong lÄ©nh vá»±c pháp lý sẽ tạo ra má»™t khe hở, mà cái khái niệm vá» tÆ° cách pháp lý của vị Tổng thống đã rá»i cÆ°Æ¡ng vị thì không chấp nháºn những khe hở tạm thá»i. NhÆ° quy định trong Hiến pháp, trong trÆ°á»ng hợp thiếu má»™t đạo luáºt nà o đó Tổng thống có trách nhiệm lấp lá»— trống luáºt pháp đó bằng má»™t sắc lệnh của mình. Ngà y 31 tháng 12 năm 1999, Tổng thống từ chức, luáºt chÆ°a có. NhÆ°ng tháºm chà có nhân danh những mục Ä‘Ãch luáºt pháp cao cả thì cÅ©ng không cần vá»™i vã. Dầu rằng, vá» mặt con ngÆ°á»i tôi có thể hiểu Putin.
Có Ä‘iá»u ở nÆ°á»›c ta cÅ©ng nhÆ° trên thế giá»›i có nhiá»u những tin đồn nhảm nhà và những lá»i bình giải báºy bạ vá» ná»™i dung sắc lệnh của Putin: nà o là tất cả các thà nh viên gia đình tôi Ä‘á»u được miá»…n má»i trách nhiệm pháp lý trÆ°á»›c luáºt pháp. Nà o là sắc lệnh vá» các đảm bảo dà nh cho Yeltsin những đặc quyá»n không thể tưởng tượng được... nhÆ°ng cái Ä‘iá»u xằng báºy nhất là có vẻ nhÆ° sắc lệnh nà y là hợp đồng giữa Yeltsin và Putin. Putin đã dà nh cho tôi quyá»n bất khả xâm phạm, còn tôi, đổi lại tôi nhÆ°á»ng lại vị trà cho anh ta ở Kremli trÆ°á»›c thá»i hạn.
Tôi sẽ không bình luáºn Ä‘iểm cuối cùng vá» sắc lệnh. Vì sá»± phi lý hoà n toà n của nó. Không má»™t sắc lệnh nà o có thể đảm bảo được quyá»n bất khả xâm phạm. Chỉ có những ngÆ°á»i quá ấu trÄ© không hiểu biết gì vá» chÃnh trị má»›i có thể tin rằng các sắc lệnh hoặc đạo luáºt có thể đảm bảo được cái gì đó cho cá»±u nguyên thủ quốc gia.
Má»™t khi xã há»™i đã trở nên ốm yếu bệnh hoạn và độc ác, nó nhất định tìm được kẻ có lá»—i trong các bất hạnh của mình và khi đó Yeltsin sẽ bị buá»™c tá»™i vá» tất cả các lá»—i lầm chết ngÆ°á»i. Äến lúc đó thì đừng nói đến má»™t sắc lệnh, mà chẳng có má»™t đạo luáºt nà o cứu nổi.
Còn nếu nhÆ° xã há»™i phát triển má»™t cách dân chủ, văn minh, mà tôi tin là sẽ nhÆ° thế, thì tá»± cái xã há»™i là nh mạnh sẽ đảm bảo cho chÃnh sá»± bất khả xâm phạm của má»™t Tổng thống đã thoái vị.
Bây giá» tôi nói vá» chÃnh cái sắc lệnh. Äây là những gì viết trong Ä‘iểm nói vá» quyá»n bất khả xâm phạm: “Tổng thống Liên bang Nga, khi chấm dứt việc thá»±c thi các quyá»n hạn của mình, có quyá»n bất khả xâm phạm... Không thể bị truy cứu trách nhiệm hình sá»± và hà nh chÃnh, bị giam giữ, bị lục soát, thẩm vẩn hoặc khám xét cá nhân...â€.
Các thà nh viên gia đình tôi không hỠđược hưởng quyá»n miá»…n trừ. Chẳng có trở ngại luáºt pháp, pháp lý nà o đối vá»›i việc Ä‘iá»u tra bất kỳ má»™t vụ án, má»™t sá»± việc nà o liên quan đến những ngÆ°á»i xung quanh Tổng thống. Äây quả chỉ là má»™t câu chuyện hoang Ä‘Æ°á»ng do báo chà dá»±ng lên.
Trong sắc lệnh có nói vá» má»™t số đảm bảo bình thÆ°á»ng tôi có thể nói nhÆ° váºy, vá» phục vụ, dịch vụ mà Nhà nÆ°á»›c già nh cho má»™t Tổng thống.
Äó là quyá»n sá» dụng xe ô tô và quyá»n có má»™t nhóm cảnh vệ, quyá»n sá» dụng các phòng đặc biệt dà nh cho các chÃnh khách và các Ä‘oà n đại biểu cấp cao ở các nhà ga, sân bay, quyá»n sá» dụng các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin liên lạc của ChÃnh phủ. Trong sắc lệnh cÅ©ng có khoản vá» nhà nghỉ cấp cho Tổng thống là m nhà ở. Có má»™t khoản vá» dịch vụ y tế. Nói tóm lại chẳng có gì đặc biệt và giáºt gân cả.
HÆ¡n nữa, lúc đó, và o cuối tháng 12 năm 1999, tôi chẳng biết tà gì vá» cái sắc lệnh nà y và tôi hoà n toà n suy nghÄ© vá» vấn Ä‘á» khác. Nếu nói ngắn gá»n, tôi đã suy nghà những cái gì Ä‘ang đợi tôi và tất cả chúng ta sau ngà y đó - 31 tháng 12. Cuá»™c sống Ä‘ang đợi chúng ta sao.
Một cuộc sống khác
Một tâm trạng kỷ lạ bao trùm lên tôi và o những ngà y đầu tiên của tháng giêng năm 2000.
DÆ°á»ng nhÆ° tôi đã chuyển sang và o má»™t cuá»™c sống khác.
Tôi gần nhÆ° cảm nháºn có sá»± thay đổi rõ nét vá» mặt thể lá»±c: gánh nặng đến ghê sợ của tất cả những năm, những tháng, những ngà y gần đây đã trút khá»i vai. Không thể diá»…n tả hết bằng lá»i những cảm giác ấy. Tôi không còn nhá»› đến bất kỳ sá»± trầm uất, sá»± trống rá»—ng nà o mà tôi từng sợ hãi và từng dần dần cố gắng chuẩn bị tâm lý để phải đón nháºn chúng. Ngược lại, đó hoà n toà n là những cảm xúc dá»… chịu, tâm trạng nhẹ nhà ng, thoải mái.
Ngà y 1 tháng Giêng, Vladimir Putin cùng vợ là Liudmila đến chơi nhà tôi.
Trong suốt những ngà y sau khi từ chức tôi được nghe biết bao những lá»i nói dá»… chịu. Tháºm chà là quá nhiá»u. Nhiá»u đến ná»—i chÆ°a bao giá» ngÆ°á»i ta nói vá»›i tôi nhÆ° thế. Và tất nhiên tôi vẫn còn nhá»› cốc rượu chúc năm má»›i của Vladimir Vladimirovich.
Tôi và anh vui vẻ cụng ly sâm-panh. Không chỉ vì mỗi lý do là năm mới đến.
Từ ngà y hôm nay Putin được tá»± do hà nh Ä‘á»™ng tuyệt đối: trong việc lá»±a chá»n những Æ°u tiên, quan Ä‘iểm kinh tế và cuối cùng là việc lá»±a chá»n ngÆ°á»i cho Ä‘á»™i hình má»›i của mình. Cả tôi, cả anh Ä‘á»u hiểu rất rõ: má»™t cuá»™c Ä‘á»i hoà n toà n má»›i đã bắt đầu nÆ¡i anh.
Thế rồi sau đó là má»™t tuần lá»… có thể nói diá»…n ra nhÆ° câu chuyện cổ tÃch.
Sau ngà y lá»… năm má»›i tôi cùng Naina và các con gái bay Ä‘i Israel, tá»›i Wifleem, dá»± lá»… ká»· niệm 2000 năm ngà y Chúa Jesus ra Ä‘á»i. Chúng tôi bay trong tiết trá»i rất xấu: lúc thì mÆ°a, lúc lại tuyết rồi gió, rồi bão dông...
Tại sân bay tôi há»i má»™t ngÆ°á»i ra đón: cái gì kia váºy, có phải có ngôi sao Ä‘ang má»c trên ná»n trá»i Thà nh phố Wifleem không? NgÆ°á»i nà y cau mà y rồi trả lá»i là anh ta chẳng nhìn thấy gì cả vì trá»i mÆ°a. Còn tôi có cảm tưởng tôi nhất định phải nhìn thấy bằng được ngôi sao trên Thà nh phố Wifleem. Cuối cùng, việc khởi đầu má»™t thiên niên ká»· má»›i kể từ ngà y Äức chúa sinh ra cÅ©ng là lần ra dá»i thứ hai của tôi.
Việc chủ yếu trong chÆ°Æ¡ng trình của chúng tôi là là m lá»… ká»· niệm ngà y Chúa giáng sinh tại thánh Ä‘Æ°á»ng. NhÆ°ng trÆ°á»›c tiên chúng tôi Ä‘i thăm Jerusalem.
Israel là m ta kinh ngạc bởi cảm giác của má»™t Ä‘iá»u thần kỳ thÆ°á»ng ngà y nà o đó, mà lại má»™c mạc, Ä‘Æ¡n sÆ¡.
Bầu không khà xanh dịu của vùng Äịa Trung Hải nhÆ° được hoá thân và o các câu chuyện huyá»n thoại, những Ä‘iá»u bà ẩn và sá»± cổ kÃnh. Äiá»u nà y được cảm nháºn láºp tức, ngay khi đặt bÆ°á»›c chân đầu tiên lên mảnh đất Israel.
Tôi gặp Tổng thống Veisman, thảo luáºn các vấn Ä‘á» quan hệ song phÆ°Æ¡ng. Cuá»™c viếng thăm đã được chuẩn bị sá»›m, ngay từ trÆ°á»›c khi tôi từ chức, và các tà i liệu cần thiết tôi cÅ©ng đã nghiên cứu trÆ°á»›c đó rồi. Bá»—ng chốc tôi nháºn ra là mình thay vì thÆ°á»ng hay nói “tốt, đồng ýâ€, tôi bắt mình (tất nhiên là hÆ¡i cố, thói quen vẫn là thói quen mà ) phải nói “Nhất định tôi sẽ chuyển lá»i thăm há»i của Ngà i tá»›i Vladimir Vladimirovichâ€.
Chiếc xe của chúng tôi bá»—ng dừng lại Ä‘á»™t ngá»™t trên Ä‘Æ°á»ng tá»›i dinh thá»± của Yaser Arafat. Ngay trên Ä‘Æ°á»ng cao tốc. Có Ä‘iá»u gì khó hiểu xảy ra trong suốt mÆ°á»i bốn phút. Tôi không lo nhÆ°ng Anatoli Kuznetsov, Cục trưởng Cảnh vệ, dù sao cÅ©ng bị căng thẳng bởi lẽ các hà nh Ä‘á»™ng khủng bố ở Israel không phải là hiếm. Rồi bá»—ng nhiên được biết là trong khi chúng tôi Ä‘ang dừng lại trên Ä‘Æ°á»ng thi những chiếc ô tô chở đầy chiến binh Palestin cÅ©ng vá»™i phóng nhÆ° bay vá» khu dinh thá»±: vị lãnh tụ khu vá»±c tá»± trị nà y quyết định dà nh những sá»± kÃnh trá»ng đặc biệt đón tiếp tôi.
Tất nhiên tôi rất cảm kÃch trÆ°á»›c sá»± nhiệt thà nh nhÆ° thế. Tiện thể tôi cÅ©ng muốn nói Anatoli Kuznetsov là má»™t trong số những ngÆ°á»i trong suốt thá»i gian tôi là m Tổng thống hầu nhÆ° không bao giá» rá»i tôi lấy ná»a bÆ°á»›c. Anh là ngÆ°á»i tÃnh tình vui vẻ, nhân háºu và rất thông minh. Không hiểu anh ta có cảm giác thế nà o khi bảo vệ cho má»™t ngÆ°á»i không còn là Tổng thống thá»±c quyá»n nữa nhỉ? Vẻ ngoà i của anh hoà n toà n không có biểu hiện gì. Vẫn là má»™t thân hình lá»±c lưỡng của má»™t vệ sÄ© Ä‘i bên cạnh tôi. Song tôi cho rằng cả trong ná»™i tâm anh cÅ©ng không há» có chút gì thay đổi. Tolia là má»™t ngÆ°á»i cá»±c kỳ trung thà nh, đáng tin cáºy.
Tại Israel diá»…n ra má»™t cuá»™c gặp rất quan trá»ng đối vá»›i tôi - đó là cuá»™c gặp vá»›i bạn bè cùng lá»›p của tôi hồi còn ở Sverdlovsk: Arnold Lavochkin và Anhia Lvova, những ngÆ°á»i mà có Chúa má»›i biết được đã bao năm rồi tôi không gặp mặt. Cách đây và i năm, há» tá»›i sống ở mảnh đất Israel nà y. Naina chủ Ä‘á»™ng gá»i Ä‘iện thoại cho há» và giỠđây chúng tôi đã ngồi bên nhau trong căn phòng khách sạn. Nolic (tên gá»i thân máºt của Arnlod - N.D.) vá»— và o đùi tôi rồi thốt lên: “Ôi Borka (tên gá»i thân máºt của Boris - N.D.)? Ai mà lại nghÄ© được là gặp nhau ở đây?†Anhia thì từ tốn kể tỉ mỉ cho chúng tôi nghe vá» cuá»™c sống sinh hoạt tại đây. Có lẽ cuá»™c sống của những ngÆ°á»i nghỉ hÆ°u ở đây không đến ná»—i tồi: bãi biển, cây trái, mặt trá»i, bảo đảm xã há»™i tuyệt vá»i.
NhÆ°ng nếu là tôi thì tất nhiên không thể. Thứ nhất, cái nóng đến nung ngÆ°á»i và o mùa hè. Thứ hai... ở nhà mình dù sao cÅ©ng vẫn tốt hÆ¡n. Tuy nhiên Nolic lại không buồn, kiếm thêm chút Ãt ở má»™t và i chá»— là m khác nhau. Tháºm chà có khi là m lao công. Tôi nháºn thấy lao công ở đây, tại Jerusalem nà y, cÅ©ng tÆ°Æ¡ng đối nhiá»u việc. Nolic không than phiá»n. “NÆ¡i đây tất cả Ä‘á»u theo kiểu khác, Borka ạ! Má»™t cuá»™c Ä‘á»i khác!†- Nolic tâm sá»±.
Và còn má»™t ấn tượng nữa: ở Jerusalem lúc nà o cÅ©ng thấy những ngÆ°á»i là ngÆ°á»i. Má»—i phố, má»—i ngã tÆ° ngÆ°á»i đến là đông. Tôi đặc biệt cảm nháºn thấy Ä‘iá»u nà y khi tá»›i thăm thánh Ä‘Æ°á»ng Jerusalem. CÆ¡ quan an ninh hầu nhÆ° hoà n toà n chỉ dùng sức lá»±c cÆ¡ thể nhÆ° thân ngÆ°á»i hay cùi tay để ngăn chặn đám đông.
Tại đây, trong toà thánh nà y, các Tổng thống thuá»™c các nÆ°á»›c theo ChÃnh thống giáo được trao tặng Huân chÆ°Æ¡ng Thánh Grob. Bên cạnh tôi là Kuchma, Lucashenko, Sevardnadze, Luchinski - những đồng nghiệp trÆ°á»›c kia của tôi. Tôi nhìn há», nháºn thấy tất cả có vẻ hÆ¡i bối rối trong khung cảnh lạ lẫm nà y. Gian phòng ồn à o, đầy các nhà báo, chÃnh trị gia, cha cố. Toà thánh Jerusalem vốn im ắng ngà y hôm nay cháºt nÃch toà n khách.
Cuối cùng đến lượt tôi phát biểu. Tôi phải bá» bà i phát biểu chuẩn bị trÆ°á»›c, bởi lẽ bối cảnh nhá»™n nhạo đến mức không thể cầm giấy mà đá»c được. Tôi nói là rồi đến má»™t lúc nà o đó trong thà nh phố nà y sẽ diá»…n ra việc ký kết má»™t văn kiện quốc tế chung vá» hoà bình. Má»™t hiến chÆ°Æ¡ng hoà bình má»›i. Rồi tôi nghe thấy rõ rà ng trong phòng lặng Ä‘i đôi chút và ai đó khẽ buông câu nói bằng tiếng Nga: “tuyệt quá!â€
Sang ngà y hôm sau, sau các chuyến thăm chÃnh thức, chúng tôi tá»›i Toà thánh Wifleem. Lối Ä‘i tháºt hẹp nằm giữa những ngôi nhà . Có những cảm xúc rá»n rợn nà o đó bừng lên trong khung cảnh toà n những tảng đá lá»›n đứng im lìm. Lối và o thì thấp lè tè, chỉ đến thắt lÆ°ng tôi thôi...
Toà thánh Ä‘Æ°á»ng cổ kÃnh xám xịt, cứ nhÆ° từ trong Kinh Thánh váºy. Tranh tối tranh sáng. Tiếng nến nổ lép bép. Ngá»™t ngạt kinh khủng.
Trong thánh Ä‘Æ°á»ng ngÆ°á»i đứng cháºt nÃch, trÆ°á»›c khu vá»±c bà n thá» má»i ngÆ°á»i Ä‘ang hát bằng tất cả các thứ tiếng dân tá»™c theo ChÃnh thống giáo bà i hát ca ngợi vinh quang của Äấng cứu thế, còn ở dÆ°á»›i khu bà n thá», phÃa trong hang, nÆ¡i Iosif và bà vợ Maria của ông đứng, má»i ngÆ°á»i Ä‘ang lặng lẽ cầu kinh. Ngay trên mặt đất là những kẻ hà nh hÆ°Æ¡ng Ä‘ang ngủ thiếp Ä‘i, rõ rà ng là quá mệt má»i sau chuyến Ä‘i Ä‘Æ°á»ng dà i. Tôi cảm thấy hồi há»™p.
Thá»i thÆ¡ ấu tôi cÅ©ng rá»a tá»™i, nhÆ°ng cÅ©ng giống nhÆ° Ä‘a số ngÆ°á»i dân Xô-viết, tôi không quan sát nghi lá»…, táºp tục vì lẽ chẳng có ai dạy cả. Không được rá»a tá»™i, không được Ä‘i lá»… nhà thá», không được cầu nguyện. Tôi có cảm giác là chỉ những năm gần dây dân ta má»›i quay lại vá»›i Chúa.
Tôi bÆ°á»›c ra khá»i thánh Ä‘Æ°á»ng thì có rất nhiá»u ngÆ°á»i hà nh hÆ°Æ¡ng chà o tôi bằng tiếng Nga: “Xin chà o Ngà i Boris Nicolaevich! Ngà i có khoẻ không? Chúng tôi bên cạnh Ngà i, chúng tôi lo lắng cho Ngà i! Chúc mừng Chúa giáng sinh!â€. Không ngá» tại đây, ở má»™t nÆ¡i rất xa nhà , tôi lại nghe thấy nhiá»u tiếng nói thân yêu đến thế, lại nhìn thấy biết bao khuôn mặt thân thÆ°Æ¡ng.
Trên Ä‘Æ°á»ng trở vá» nhà lòng tôi trà n đầy cảm xúc. ChÃnh vì đây là chuyến thăm đầu tiên của tôi kể từ sau khi từ chức.
Ngà y 7 tháng Giêng, tôi cùng Naina và Tania tá»›i Nhà hát lá»›n tham dá»± lá»… trao tặng giải thưởng “Chiến thắng†hà ng năm. Nói thá»±c, lúc đầu tôi muốn kiếu vì lý do sức khoẻ không Ä‘i. Tôi hồi há»™p. Äây là cuá»™c sát hạch tiếp theo của tôi vá»›i tÆ° cách má»›i. Lần xuất hiện đầu tiên trÆ°á»›c công chúng, nhÆ°ng giỠđây là trÆ°á»›c công chúng Nga.
Tania chá»c đùa tôi: “Ba Æ¡i, ba sợ gì váºy? Con bảo đảm là ba chỉ bị phiá»n toái đôi chút mà thôiâ€.
Quảng trÆ°á»ng nổi tiếng trÆ°á»›c Nhà hát lá»›n bừng lên trong ánh sáng của bao ngá»n đèn. của những tấm biển quảng cáo. Má»™t MatxcÆ¡va của năm má»›i, của tuyết trắng tinh khôi, không khà lạnh đến tê ngÆ°á»i. Má»i ngÆ°á»i Ä‘ang đợi tôi ở lối và o. Tôi bÆ°á»›c và o trong Nhà hát, ngồi ở trong khu lô. Lúc đầu tôi bất giác nheo mắt lại.
Thế rồi bá»—ng nhiên tất cả nhà hát đứng dáºy, vá»— tay liên hồi. Nói thá»±c tôi bị bất ngá». Tôi bất ngá» bởi lẽ sau suốt tám năm đấu tranh chÃnh trị gay go - nhất là năm cuối là năm bị chỉ trÃch nhiá»u nhất, váºy mà thái Ä‘á»™ của dân chúng lại chÃnh là thế nà y đây. Má»™t thái Ä‘á»™ chân thà nh đáng kinh ngạc.
Trao huân chÆ°Æ¡ng “Chiến thắng†- đó là má»™t sá»± kiện văn hoá rõ nét ở nÆ°á»›c Nga. Ngoà i ra, đó còn là má»™t ngà y há»™i mừng lá»… Giáng sinh tuyệt vá»i tại Nhà hát lá»›n. TrÆ°á»›c mắt tôi có biết bao khuôn mặt những con ngÆ°á»i yêu dấu của đất nÆ°á»›c - các nhà thÆ¡ Bella Akhmadulin và Andrei Voznesenski, nhà phê bình Mikhail Zvanetski và Vicheslav Polunm, nhà viết kịch Alexandr Volodin và rất nhiá»u, rất nhiá»u những ngÆ°á»i khác nữa. Rồi há» bÆ°á»›c lại chá»— tôi, chúc mừng ngà y lá»…, nói những lá»i gì đó giản dị nhÆ°ng quan trá»ng. Äây chÃnh là niá»m vinh dá»± dà nh cho tôi và nếu muốn thì đó là má»™t cá» chỉ tâm lý quan trá»ng nhất.
Tôi có cảm giác là phẩm chất của dân tá»™c Ä‘ang được biểu hiện rõ ở đây, ở sá»± ủng há»™ sâu sắc đối vá»›i má»™t Tổng thống đã từ chức. ChÃnh trong buổi tối ấy, lần đầu tiên tôi cảm nháºn thá»±c sá»± là tôi đã hoà n thà nh được công việc - trở thà nh “Tổng thống đầu tiên của nÆ°á»›c Ngaâ€, nhÆ° má»i ngÆ°á»i giỠđây gá»i tôi. Tôi cảm nháºn được tình cảm nồng ấm của nhân dân.
Äã trôi qua má»™t hay hai ngà y gì đó. Tôi nghỉ ngÆ¡i, trấn tÄ©nh. Rồi Ä‘á»™t nhiên tôi lại cảm nháºn thấy má»™t trạng thái trống rá»—ng mà tôi đã dá»± Ä‘oán trÆ°á»›c nhÆ°ng không muốn tin rằng rồi sẽ phải đối mặt vá»›i nó.
Buổi sáng ngà y 10 tháng Giêng, tôi tỉnh dáºy sá»›m và bÆ°á»›c và o phòng là m việc nhÆ° thÆ°á»ng lệ.
Thông thÆ°á»ng tại đây có má»™t đống lá»›n tà i liệu chá» tôi. Suốt nhiá»u năm hết ngà y nà y sang tháng khác chồng giấy tá» chi chÃt chữ nà y đã tạo nên cuá»™c sống của tôi, chiếm lÄ©nh tâm trà tôi. Tôi Ä‘á»c những câu chữ khô khan mà đằng sau chúng là các vấn dá», các mối quan hệ phức tạp, là toà n cảnh Ä‘á»i sống của má»™t quốc gia.
Chồng tà i liệu nà y đã từng được coi như khẩu phần ăn quen thuộc đã từng ngấm và o máu.
Váºy mà giỠđây chiếc bà n trống trÆ¡n.
Tôi bÆ°á»›c lại bà n và nhấc ống nghe chiếc Ä‘iện thoại dà nh cho liên lạc đạc biệt. Không có tÃn hiệu. Äiện thoại không là m việc Tôi chẳng còn việc gì để là m trong căn phòng nà y nữa. Tôi ngồi lại trong chiếc ghế bà nh đôi chút rồi ra khá»i phòng.
Suốt ngà y hôm đó tôi ở trong cảm giác của sự trống rỗng nà y.
Có cả cảm giác cô Ä‘Æ¡n, tháºm chà cả ná»—i buồn man mác. Tôi hoà n toà n không muốn để cảm giác nà y lan sang những ngÆ°á»i thân xung quanh mình. NhÆ°ng việc tôi thu mình hÆ¡n so vá»›i những ngà y gần đây hình nhÆ° má»i ngÆ°á»i dù sao cÅ©ng nháºn thấy. Lena, Tania và Naina quan tâm để ý tôi. Tôi dạo chÆ¡i, ăn trÆ°a rồi chợp mắt đôi chút. Cuối ngà y tôi quyết định phải là m rõ xem vì sao Ä‘iện thoại bị cắt. NgÆ°á»i ta trả lá»i rằng Ä‘ang sá»a Ä‘Æ°á»ng dây và ngà y mai má»i việc sẽ ổn nhÆ° cÅ©. Äây hoà n toà n là lá»—i kỹ thuáºt. Thế mà đơn giản là tôi chẳng hiểu gì cả.
Lẽ nà o má»—i chuyện cá»n con nhÆ° thế đã là m tôi mất bình tÄ©nh thế sao? Sống thế nà o đây? Là m sao quen được? Những câu há»i tháºt khó trả lá»i, tháºt nặng ná». Tôi nhìn ra cá»a sổ, trầm ngâm suy nghÄ©. NhÆ°ng sau nà y, tất nhiên không phải ngay láºp tức mà dần dà tôi cÅ©ng biết cách tháo gỡ vấn Ä‘á», tìm giải đáp.
Äiá»u đầu tiên nảy sinh trong đầu là tôi thá»±c sá»± phải có nghÄ©a vụ trả lại cho mình tất cả những gì đã đánh mất trong những năm gần đây: sá»± tinh nhanh, tÆ° duy, sá»± tÄ©nh lặng, niá»m vui của má»—i phút giây, niá»m vui trÆ°á»›c sá»± hà i lòng giản dị rất con ngÆ°á»i, niá»m vui từ âm nhạc, nhà hát, Ä‘á»c sách.
Ngoà i ra, tôi có trách nhiệm vá»›i tất cả những ai tôi nuôi nấng, những ai tôi cùng là m việc, nhÆ° trÆ°á»›c kia tôi có trách nhiệm trÆ°á»›c tất cả những gì sẽ xảy ra. Vâng, tất nhiên không phải vá»›i tÆ° cách má»™t Tổng thống, mà là tÆ° cách của má»™t ngÆ°á»i có trách nhiệm trÆ°á»›c tiến trình chÃnh trị, trÆ°á»›c con Ä‘Æ°á»ng mà nÆ°á»›c Nga đã Ä‘i qua. Má»—i ngÆ°á»i, kể cả Tổng thống má»›i, ngà y hôm nay Ä‘á»u có thể đến vá»›i tôi, tham khảo ý kiến tôi, đặt ra cho tôi những câu há»i mình nung nấu. Còn tôi sẽ có nghÄ©a vụ phải trả lá»i, song nói chung không có tham vá»ng sẽ là cấp cuối cùng quyết định chân lý!
Phải. Äây chÃnh là điá»u quan trá»ng. Tôi cần phải thoả hiệp vá»›i bản thân trÆ°á»›c ảnh hưởng nhiá»u năm của cÆ°Æ¡ng vị ngÆ°á»i lãnh đạo và cần phải trở thà nh thuần tuý má»™t ngÆ°á»i bạn đối vá»›i má»i ngÆ°á»i - má»™t ngÆ°á»i bạn quan trá»ng, đáng giá vá»›i ý kiến được má»i ngÆ°á»i trân trá»ng. ÄÆ¡n giản là má»™t ngÆ°á»i bạn! Và đây chÃnh là má»™t sứ mệnh to lá»›n và nghiêm túc.
Còn đây là vấn đỠthứ ba.
Những dòng nháºt ký viết lúc ná»a đêm của tôi, những suy tÆ° của tôi, những nháºn xét Ä‘a dạng của tôi, những ấn tượng, cảm xúc, ghi chép. GiỠđây tôi có quyá»n muốn dà nh cho sách vở bao nhiêu thá»i gian cÅ©ng được. Có lẽ bạn Ä‘á»c sẽ thÃch, còn nếu tháºm chà không thÃch thì đối vá»›i tôi cuốn sách nà y vẫn sẽ là má»™t trong số “tà i liệu†quan trá»ng nhất mà tôi đã viết ra.
Tôi cho rằng việc tôi không cho ai biết Ä‘iá»u gì và đã sống má»™t mình ngà y hôm qua là tháºt hay. Tôi còn nghÄ© là cái ngà y nhÆ° thế nhất định phải tồn tại trong cuá»™c sống của bất cứ má»™t ngÆ°á»i nà o suốt Ä‘á»i cống hiến. Rồi sau đó bá»—ng dÆ°ng vá» hÆ°u. Tôi thiếp Ä‘i cùng vá»›i những ý nghÄ© nà y. Khi tỉnh giấc tôi lại thấy mình thanh thản, trà n đầy sinh lá»±c.
Từ buổi sáng nà y trong “cuá»™c Ä‘á»i khác†của tôi đã hình thà nh nên má»™t nếp sinh hoạt má»›i, tÆ°Æ¡ng đối Ä‘á»u đặn nà o đó. Tôi dáºy sá»›m nhÆ° trÆ°á»›c, và o khoảng sáu giá». CÆ¡ thể không cho phép thay đổi khác được. Tôi uống trà , rồi và o phòng là m việc. Hôm nay tôi cÅ©ng có thứ gì đó để Ä‘á»c đấy - Văn phòng Tổng thống vẫn chuẩn bị và gá»i tá»›i đây, khu Gorki-9, tin tức vá» kết quả các cuá»™c thăm dò dÆ° luáºn xã há»™i, phân tÃch tình hình, Ä‘iểm báo. Tôi Ä‘á»c các tà i liệu phân tÃch, nhÆ°ng ngà y cà ng ngồi Ä‘á»c trÆ°á»›c máy thu nhiá»u hÆ¡n (mà giỠđây đã là bản thảo cuốn sách nà y). Nếu nhÆ° tôi thấy chán Ä‘á»c trong phòng thì tôi ra vÆ°á»n, dạo chân trên những lối nhá», rồi lại trở và o phòng Ä‘á»c tiếp Máy ghi âm tôi được tặng nhân ngà y sinh nháºt. Má»™t chiếc máy tốt, dá»… dà ng đặt vừa lòng bà n tay. Chỉ có Ä‘iá»u lúc đầu nghe giá»ng mình chÆ°a quen thì thấy là lạ - dÆ°á»ng nhÆ° đó không phải giá»ng của tôi.
Äôi khi và o sáng sá»›m hoặc ban ngà y tôi tá»›i thăm những chú ngá»±a của chúng tôi trong khu biệt thá»±. Ở đây có chi tiết tháºt thú vị: hình nhÆ° tất cả mÆ°á»i con ngá»±a ngÆ°á»i ta tặng tôi trong các cuá»™c viếng thăm chÃnh thức tôi Ä‘á»u chuyển lại cho xưởng chăn nuôi ngá»±a. NhÆ°ng có má»™t chú ngá»±a non vùng Akhaltekin Nursultan Nazarbaev tặng thì đẹp tuyệt vá»i và trông hay đến mức tôi muốn giữ lại. Thế rồi để chú ngá»±a khá»i buồn, ngÆ°á»i ta để cùng vá»›i má»™t đôi ngá»±a dá»… bảo khác và tôi quyết định: Hãy cứ để các con gái và các cháu há»c cưỡi ngá»±a, còn tôi thì đã tÆ°Æ¡ng đối muá»™n rồi. Theo dá»± án nà y chÆ°a có việc gì được thá»±c hiện cả. Ai ai cÅ©ng Ä‘á»u quá báºn rá»™n. Tania giúp việc cho tôi. Lena luôn báºn bịu vá»›i nghÄ©a vụ má»›i của mình trong vai má»™t bà ngoại trẻ. Kachia đã là bà mẹ trẻ rồi. Masa đã tốt nghiệp phổ thông, và o há»c tại TrÆ°á»ng Äại há»c Tổng hợp Quốc gia quan hệ quốc tế. Borka lẽ ra nhất định sẽ há»c cưỡi ngá»±a, nhÆ°ng cháu lại ở xa quá vì Ä‘ang du há»c nÆ°á»›c ngoà i.
Còn lũ ngựa vẫn ở lại nhà .
Tôi bÆ°á»›c tá»›i chá»— chú ngá»±a non, vuốt ve chiếc mõm ấm áp của nó, ngắm nhìn đôi mắt thông minh của nó. Tôi cho nó ăn trên tay mình. Xin chà o chú mà y! Và thế là tâm trạng bá»—ng chốc trở nên thÆ° thái, ấm áp nhÆ° “tăng thêm và i Ä‘á»™â€.
Nhiá»u khi cháu trai Gleb bốn tuổi và Vanca hai tuổi kéo tôi xuống bể bÆ¡i. Chúng thÃch mê ngÆ°á»i khi được đùa dỡn, nghịch ngợm, dÆ°á»›i nÆ°á»›c, tắm táp vá»›i ông. Thá»±c lòng, những chuyện nà y mang tá»›i cho tôi nhiá»u niá»m vui lá»›n.
Tôi trở lại phòng là m việc.
ChÃnh ở đây cần phải chiến thắng bản thân mình. Trong từng Ä‘Æ°á»ng gân thá»› thịt là sá»± phản xạ rõ nét bÆ°á»›c khởi đầu của má»™t ngà y là m việc. Nói chung phản xạ nà y vá»›i tôi Ä‘a phần cÅ©ng đã mang tÃnh là m việc rồi. Thể nà o cÅ©ng có tiếng chuông Ä‘iện thoại gá»i cho tôi, hoặc tôi gá»i Ä‘i đâu đó. Máy Ä‘iện thoại “Tuyệt máºt†vẫn được dà nh cho tôi để liên lạc vá»›i má»™t và i nhân váºt quan trá»ng.
MÆ°á»i hai giá» trÆ°a là thá»i Ä‘iểm dà nh cho các cuá»™c thăm há»i theo kế hoạch.
Những tháng đầu tiên sau khi từ chức tôi có gặp gỡ và i lần vá»›i Vladimir Putin. Chúng tôi thảo luáºn vá» cuá»™c bầu cá» và đặc biệt thÆ°á»ng xuyên bà n vá» vấn Ä‘á» Chesnia.
Tôi và i lần gặp Bá»™ trưởng Quốc phòng, Nguyên soái Igor Sergeev, Tổng Tham mÆ°u trưởng Anatoli Kvasnin, Bá»™ trưởng Ná»™i vụ Rusailo cÅ©ng để thảo luáºn vá» vấn Ä‘á» Chesnia và quân Ä‘á»™i vá»›i tôi, đây là đỠtà i Ä‘au đầu. Tôi hết sức tin tưởng chỉ trong năm nay hoà bình sẽ được thiết láºp ở Chesnia.
CÅ©ng có và i cuá»™c gặp vá»›i Thủ tÆ°á»›ng má»›i Mikhail Kasianov. Tôi thÃch anh ta. Má»™t ngÆ°á»i Ä‘iá»m tÄ©nh, tá»± tin, có uy tÃn. Nói chung hiện nay trong ChÃnh phủ có má»™t Ä‘á»™i ngÅ© mạnh, Ä‘iá»u nà y chấp nháºn được.
Tôi cÅ©ng gặp những nhân váºt thuá»™c cÆ¡ quan sức mạnh nhÆ° Bá»™ trưởng Tình trạng khẩn cấp Sergei Soigu, Giám đốc CÆ¡ quan Biên phòng Liên bang Konstatin Totski, Giám đốc CÆ¡ quan thông tin liên lạc ChÃnh phủ Vladimir Machiukhin. Và i lần trao đổi vá»›i Giám đốc CÆ¡ quan cảnh vệ Liên bang Yuri Krapivin. Tiếc là chỉ và i tháng sau khi tôi từ chức thì Yuri Vasilievich cÅ©ng nháºn quyết định ra Ä‘i. Tôi lúc nà o cÅ©ng thÃch phong cách là m việc của anh ta: lặng lẽ, cẩn tháºn, nhÆ°ng tuyệt đối chắc chắn mà ngÆ°á»i lãnh đạo má»™t cÆ¡ quan đặc biệt nhÆ° thế cần phải có. Giữa tôi và anh ta có mối quan hệ cá nhân rất tốt.
Và giỠđây chúng tôi gặp nhau vá»›i tÆ° cách khác. Chúng tôi có những Ä‘iá»u để nhá»› tá»›i, để nói tá»›i... Tôi cho là không nhất thiết phải nêu ra đầy đủ danh sách các cuá»™c gặp gỡ của tôi là m gì. Phạm vi tiếp xúc cá nhân của tôi trong thá»i gian qua mở rá»™ng đáng kể. Tôi má»i khách đến chÆ¡i nhà thÆ°á»ng xuyên hÆ¡n.
GiỠđây có Ä‘iá»u kiện là m việc nà y, chứ trÆ°á»›c kia thì khó. Tôi buá»™c phải trả giá đắt cho Ä‘Æ°á»ng công danh chÃnh trị của mình: mất sức khoẻ, mất bạn bè thá»i thanh thiếu niên. Tất cả bá»n há» hầu hết Ä‘á»u ở lại Sverdlovsk. Mà ngay cả vá»›i những ngÆ°á»i sống ở MatxcÆ¡va chúng tôi cÅ©ng hiếm khi gặp nhau: luôn luôn không đủ thá»i gian và sức lá»±c. Còn giỠđây má»i ý nghÄ© của tôi vẫn táºp trung và o Ä‘á»i sống chÃnh trị, đấu tranh, khát vá»ng.
Lúc một giỠtôi ăn trưa.
Thòi gian gần đây tôi vẫn duy trì ý thÃch ăn những món ăn Ä‘Æ¡n giản, không cầu kỳ. Tôi không có “phát kiến†gì đặc biệt vá» chuyện ăn uống trong các chuyến công tác chÃnh thức. Luôn luôn chỉ có má»™t thá»±c Ä‘Æ¡n “Tổng thống†của mình từ rau quả được CÆ¡ quan Kiểm dịch Liên bang kiểm tra. Trong các bữa tiệc chiêu đãi ngoại giao tôi hầu nhÆ° không thÃch ăn. Mà còn ai nghÄ© tá»›i chuyện ăn uống ở đó. Những cuá»™c Ä‘Ã m phán, những chuyện căng thẳng.
Hình nhÆ° ở Bắc Kinh có xảy ra má»™t chuyện thế nà y. Tania và Naina dù sao cÅ©ng quyết định muốn thá» món vịt quay Bắc Kinh nổi tiếng nên đã đặt mang tá»›i phòng khách sạn và o đêm khuya để không còn bị ai ngăn cấm ăn đồ ăn “chÆ°a được kiểm traâ€. Tôi chợt tỉnh giấc, vẫn mặc đồ ngủ bÆ°á»›c ra phòng khách. “Ồ mẹ con ăn gì vá»›i nhau ở đây thế? Ba cÅ©ng muốn thá» má»™t chút nà o!â€.
NhÆ°ng đó chỉ là trÆ°á»ng hợp ngoại lệ.
HÆ¡n nữa giỠđây tôi lại muốn giảm cân. Tania mua cho tôi chiếc cân Ä‘iện tá». CÅ©ng giống nhÆ° khi táºp thể thao, ngà y nà o tôi cÅ©ng cân và ăn kiêng. Tôi và Tania cùng Ä‘ua nhau xem ai đạt được kết quả nhÆ° dá»± định nhanh hÆ¡n. Tôi Ä‘Æ°a ra cho cháu nhÆ°á»ng lá»i khuyên đắt giá. Cô bé cÆ°á»i: rồi cái cân sẽ chứng minh mà ba! Tôi ăn Ãt, má»™t cốc sữa chua là đủ cho cả bữa tối.
Những ngà y nghỉ đại gia đình chúng tôi luôn tụ há»p cùng nhau, nhÆ° má»™t nguyên tắc, không có ngoại lệ. Truyá»n thống ấy là do tôi quy định ra.
Còn trong ngà y thÆ°á»ng... tôi chỠđón khách khứa cấp cao Nhà nÆ°á»›c.
Cuối tháng 3 gia đình tôi có cuá»™c “tấn công Nhà hátâ€. Chúng tôi tá»›i rạp “NgÆ°á»i Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i†xem vở kịch “Pigmalionâ€. Äó là Nhà hát yêu thÃch của tôi, cả đạo diá»…n yêu thÃch là Galina Borisovich Volchek. Má»™t ngÆ°á»i phụ nữa tuyệt vá»i có lối trà o phúng ý nhị, má»™t nhà lãnh đạo nghệ thuáºt xuất sắc. Tôi không rõ còn Nhà hát nà o ở MatxcÆ¡va lại có được không khà Nhà hát nhÆ° thế, có công chúng đặc biệt, có sá»± hiểu biết, cảm thông và mối quan hệ giữa sà n diá»…n và khán giả cao Ä‘á»™ đến thế. Diá»…n viên cÅ©ng tuyệt vá»i là m sao: Marina Neelov, Elena Yakovleva, lia Akhezakova, Valentin Gaft, Igor Kvash - không thể kể hết tên tuổi của há».
Rồi ngay ngà y hôm sau Tania lại gá»i Ä‘i xem vở nhạc kịch hiện đại “Tà u Ä‘iện ngầm†tại Nhà hát ca kịch. Naina cằn nhằn: “Là m gì mà cứ quýnh cả lên thế. Chúng ta phải “bù lỗ†ngà y xÆ°a hay sao?â€. Tania đáp lại: “Mẹ Æ¡i, đây là vở kịch mốt nhất MatxcÆ¡va đấy. Ba mẹ nhất định phải Ä‘i xem bằng đượcâ€. Tôi quyết định ngay: Ä‘i xem? Chẳng có lý gì bở lỡ má»™t vở kịch mốt nhất, thanh niên tÃnh nhất.
Tôi bÆ°á»›c ra khá»i xe trên phố Puskin cÅ©. Bá»—ng vang lên những tiếng kêu the thé kinh hoà ng giá»ng con gái là m tôi tháºm chà rùng mình. Hoá ra trong những ngà y trình diá»…n vở “Tà u Ä‘iện ngầm†lúc nà o cạnh Nhà hát cÅ©ng đầy thanh niên hâm má»™ âm nhạc. Khi nhìn thấy Yeltsin “bằng xÆ°Æ¡ng bằng thịt†há» liá»n tổ chức má»™t cuá»™c “tiếp đón trá»ng thể†theo kiểu của mình. DÄ© nhiên có rất nhiá»u cảm xúc mạnh có thể giải thÃch chỉ bằng má»™t lý do là lứa tuổi. NhÆ°ng đó là những tình cảm chân thà nh.
Tôi nháºn ra Ä‘iá»u nà y cả khi ngồi trong rạp, khi có má»™t cô gái từ phòng xem nhao tá»›i chá»— tôi (chúng tôi ngồi trong lô), gần nhÆ° tuá»™t ra khá»i già y và chìa ra tá» chÆ°Æ¡ng trình: “ThÆ°a Boris Nicolaevich, cho cháu xin chữ ký!†Tôi đáp: “Xin lá»—i, bác không có bút!†Cô gái vá»™i nói: “Bác hãy cầm lấy thá»i son của cháu, thÆ°a Boris Nicolaevich!â€. Há»™i phụ nữ của tôi không cho ký bằng son môi, ngay láºp tức hỠđã tìm ra bút.
Má»™t chi tiết đáng buồn cÆ°á»i, nhÆ°ng sao nhá»› lại vẫn thấy tháºt dá»… chịu.
Vở nhạc kịch chÃnh phục khán giả bởi dà n hợp xÆ°á»›ng trong trẻo, nhiệt huyết và ...âm lượng lá»›n. Giá nhÆ° âm thanh được giảm Ä‘i đôi chút thì hÆ¡n. NhÆ°ng diá»…n viên thì đáng khâm phục, rất hiện đại vá» ngôn ngữ, phong cách và các Ä‘á»™ng tác trên sân khấu. Má»™t diá»…n viên đóng vai nhà đạo diá»…n trÆ¡ trẽn hay là má»™t kẻ lợi dụng vừa diá»…n vừa nói chuyện vá»›i má»™t vị lãnh đạo quan trá»ng nà o đó. NgÆ°á»i ta gá»i cho anh ta qua Ä‘iện thoại di Ä‘á»™ng, còn anh ta rất tá»± nhiên trả lá»i: “Vâng tôi nghe đây, thÆ°a Boris Nicolaevich?â€. Cả nhà hát bừng lên không khà thanh niên, phản ứng trÆ°á»›c câu pha trò, cÆ°á»i vang ầm Ä©. Nhân đây xin nói thêm trong há»™i trÆ°á»ng Nhà hát, ngồi ở hà ng thứ sáu có cả cháu trai Borka của tôi cùng ba bạn của nó. Theo tôi, chúng cÅ©ng thÃch thú lắm. Chỉ tiếc má»™t Ä‘iá»u tôi phải vá» hÆ¡i sá»›m bởi buổi tối còn có cuá»™c hẹn. NhÆ°ng mà tôi thấy thÃch. Nói tháºt đấy?
Thá»i gian gần đây tôi nghe nhạc nhiá»u. ThÆ°á»ng là nghe nhạc cổ Ä‘iển các loại và những bản nhạc khác nhau - Mozar, Vivaldi, Traikovski. Những vở opera nổi tiếng. Thá»i gian cuối tôi há»c cách nghe nhạc hiện đại. Thế nhÆ°ng thông thÆ°á»ng lại vẫn là những vở cổ Ä‘iển. Tôi nghe tác phẩm của Veber (thà dụ nhÆ° vở “ám ảnh nhạc kịchâ€). Tôi thÃch vở nhạc kịch Pháp “Nort-Dam ở Parisâ€. Có Ä‘iá»u đặc biệt thú vị là sau khi tôi thuá»™c giai Ä‘iệu và đỠtà i âm nhạc của vở diá»…n (thÆ°á»ng xảy ra sau hai, ba lần nghe) thì lại không thấy hay nữa, và tôi nà i Tania hoặc Lena: xin hãy cho nghe tác phẩm nà o đó má»›i má»›i má»™t chút Ä‘i.
Thá»i gian gần đây xuất hiện nhiá»u tác phẩm văn há»c vá» Thế chiến thứ hai, biết bao nhiêu là sá»± kiện, rồi tÆ° duy má»›i đến mức tôi muốn Ä‘á»c hết tất cả. NhÆ°ng tôi lại cÅ©ng có niá»m thú vị đối vá»›i thể loại hồi ký. Tôi Ä‘ang cố gắng hiểu nét đặc trÆ°ng của thể loại nà y.
Những thói quen má»›i. Trong cuá»™c sống của tôi xuất hiện vô tuyến truyá»n hình. NhÆ° trÆ°á»›c kia. tôi vẫn không thÃch các chÆ°Æ¡ng trình chÃnh trị, nhÆ°ng tôi xem thá»i sá»±. Äôi khi cÅ©ng xem phim truyện. Mặc dù ở ta chiếu nhiá»u phim hay đấy, nhÆ°ng tiếc là lúc nà o cÅ©ng ná»a đêm má»›i chiếu, còn tôi lại thÆ°á»ng Ä‘i ngủ sá»›m.
Theo yêu cầu của tôi, Tania đặt trÆ°á»›c tất cả các tác phẩm của đạo diá»…n Vladimir Motyl tại Cục phim ảnh Quốc gia. Tôi gần nhÆ° thuá»™c lòng bá»™ phim “Mặt trá»i trắng trên sa mạc†của ông, cả gia đình tôi cÅ©ng thế. Tôi thÃch thú xem những bá»™ phim khác nhÆ° “Zenia lá»›n, Zenia bé và Kachiusaâ€, “Ngôi sao hạnh phúc say đắmâ€, “Rừngâ€. Tôi muốn má»i nhà đạo diá»…n tà i năng nà y cùng dùng cÆ¡m tại khách sạn. Và các bạn có biết ở khách sạn nà o không? Tại “Mặt trá»i trắng trên sa mạcâ€!
Äó, chế Ä‘á»™ trong ngà y của tôi là thế.
Nhưng đôi khi trong chế độ nà y tất nhiên cũng có ngoại lệ! Những ngoại lệ rất hay...
Lần đầu tiên sau má»™t thá»i gian dà i gián Ä‘oạn, tôi đến Kremli vá»›i bao niá»m xốn xang.
Dù sao cÅ©ng cảm thấy khó khi lần đầu trở lại nÆ¡i là m việc cÅ© mà ta má»›i rá»i khá»i cách đó không lâu.
Nguyên nhân tá»›i thăm Kremli chÃnh là cuá»™c gặp gỡ vá»›i cánh báo chÃ, “nguồn Ä‘á»™ng lá»±c†Tổng thống của tôi. Äó là những ngÆ°á»i sát cánh cùng tôi trong các chuyến Ä‘i kể từ năm 1996. Tachiana Malkina, Natalia Timakova, Veronica Kusillo, Svetlana Babaeva, Viacheslav Terokhov và nhiá»u ngÆ°á»i khác nữa. Cuá»™c gặp được tiến hà nh tại má»™t trong các phòng thuá»™c Cung Ä‘iện lá»›n Kremli sẽ không là m ảnh hưởng đến chủ nhân các khu nhà “là m việcâ€. Cuá»™c gặp rất xúc Ä‘á»™ng. Tháºm chà đến tay phóng viên Alexei Venedictov của Äà i phát thanh “Tiếng vá»ng MatxcÆ¡va†suốt ngà y châm chá»c chÆ°a bao giá» lại thấy lịch lãm và đáng yêu đến thế...
Vá»›i má»—i vị khách tôi Ä‘á»u tặng má»™t chiếc đồng hồ nổi tiếng của Tổng thống, nếu là phụ nữ tôi còn tặng thêm má»™t bó hoa nữa. NhÆ°ng rồi cuá»™c gặp vẫn chÆ°a kết thúc. Tôi hoà n toà n chẳng muốn chia tay. Tôi thấy Tania Malkina há»i tôi: “ThÆ°a Boris Nicolaevich, thế ngà y sinh nháºt sẽ ká»· niệm thế nà o ạ?†“Còn thế nà o nữa - Tôi đáp - Tôi sẽ tổ chức tại nhà . Má»i ngÆ°á»i đến chứ. Thế là há» là m ồn lên: “Thế Ngà i có má»i không ạ?†– “Tất nhiên, tôi sẽ má»i?â€
Ngà y sinh nháºt tôi diá»…n ra rất vui. Và sau buổi vui đó tôi có thêm má»™t công cụ lao Ä‘á»™ng má»›i - máy ghi âm. Quả thá»±c là đêm trÆ°á»›c Naina không chợp mắt được: Naina nÆ°á»›ng bánh để hôm sau còn thết đãi tất cả cánh phóng viên.
Các cô gái trẻ từ báo “ngÆ°á»i kinh doanh†tặng tôi món quà đặc biệt: má»™t đặc san tá» báo của há» vá»›i số lượng in ấn năm mÆ°Æ¡i bản táºp hợp toà n bá»™ các bà i viết tốt nhất vá» tôi trong lÄ©nh vá»±c thÆ°Æ¡ng mại.
Má»™t món quà giá trị. Sau đó và i ngà y hỠđánh liá»u gá»i Ä‘iện đến chá»— tôi: “ThÆ°a Boris Nicolaevich, xin Ngà i gá»i lại cho chúng tôi dù chỉ má»™t bản có bút tÃch của Ngà i!â€.
Ngà y 14 tháng 3 là sinh nháºt của Naina. Tôi và các con gái nghÄ© mãi xem tặng quà gì đây. Äồ trang sức Æ°? Hay quần áo? Rồi chúng tôi báºt nhá»› là cách đây không lâu Naina tâm sá»±: “Nghe nà y, hay là giỠđây mẹ có thể bắt đầu công việc khâu vá nhỉ? Cả Ä‘á»i mẹ mÆ¡ Æ°á»›c Ä‘iá»u nà y mà ...â€.
Ồ, một chiếc máy khâu cũng tuyệt đấy?
Tania ngay láºp tức tá»›i cá»a hà ng, lá»±a chá»n hồi lâu, rồi nói vá»›i nhân viên bán hà ng: “Bán cho tôi chiếc máy khâu Ä‘á»i má»›i nhấtâ€. Khi táºn mắt nhìn thấy chiếc máy khâu xinh xắn nà y, tôi tháºt không tin và o mắt mình: đó là má»™t chiếc máy Ä‘iện tá» phức tạp, có thể nhấn và i nút là máy tá»± Ä‘á»™ng lá»±a chá»n từ hà ng trăm kiểu mÅ©i khâu, hà ng chục kiểu nút - đúng là má»™t chiếc máy tÃnh thá»±c sá»±. Có cảm tưởng là chỉ cần Ä‘Æ°a mảnh vải và o chiếc máy khâu nà y là nó sẽ Ä‘Æ°a ra cho bạn cả má»™t bá»™ quần áo hoà n chỉnh?...
Sáng sá»›m, cả ba chúng tôi kê chiếc bà n con có hoa và chiếc máy khâu - máy tÃnh và o phòng Naina.
Chúng tôi có truyá»n thống nhÆ° váºy. Khi chủ nhân ngà y sinh nháºt tỉnh dáºy thì cả nhà đã quần áo chÃnh tá» vá»›i đầy hoa tÆ°Æ¡i và quà tặng. Có Ä‘iá»u lạ là lần nà y và o buổi sáng nay tôi chẳng Ä‘i đâu mà vá»™i và ng cả. Tôi đứng lặng rất lâu, ngắm nhìn Naina trầm trồ thán phục chiếc máy khâu: “Em sẽ là m gì vá»›i món quà tặng đắt giá nà y?†“Em hãy thêu tên cho anh và o khăn mặt... - Tôi Ä‘á»™ng viên - BÆ°á»›c đầu cứ thế đã.
Trong suốt những năm qua tôi và Naina Ãt có dịp cùng nhau Ä‘i đâu - tá»›i nhà hát hay Ä‘i nhà hà ng. Còn giỠđây chúng tôi đã bắt đầu Ä‘i cùng nhau. Chúng tôi má»i Tiến sÄ© Sergei Mironov, ngÆ°á»i nhiá»u năm phụ trách nút bấm Ä‘iện tá» của tôi. NhÆ°ng sau chúng tôi quyết định tốt hÆ¡n hết là cùng nhau tá»›i nhà hà ng đặc sản Grudia. Thế là chúng tôi hÆ°á»›ng tá»›i Khách sạn “Sulicoâ€. Má»i việc diá»…n ra tháºt tuyệt. Julia, vợ tiến sÄ© Mironov có giá»ng nói tháºt trầm ấm. Chị hát cùng vá»›i dà n đồng ca nam Grudia. Chị hát tháºt tuyệt, giá»ng sâu và mượt mà . Khi những bà i hát Grudia đầy nhịp Ä‘iệu vang lên, tôi tháºm chà cÅ©ng cố đánh nhịp theo bằng thìa.
Ná»—i Ä‘am mê đánh nhạc bằng thìa của tôi đã bị đám phóng viên giá»…u cợt nhiá»u lần. Biết là m sao được khi thá»i trẻ tôi lấy đâu ra những bá»™ gõ tân kỳ, sang nhÆ° bây giá». Tôi há»c gõ nhịp bằng thìa. Và nhịp Ä‘iệu đã ăn sâu và o từng Ä‘Æ°á»ng gân thá»› thịt của tôi. Theo cách nhìn của mình, tôi là má»™t ngÆ°á»i có nhịp Ä‘iệu.
Tôi yêu thÃch khi nói chuyện có những chá»— giáºt giá»ng, đôi khi nghỉ lấy hÆ¡i, chuyển giá»ng bất ngá», giữ nhịp Ä‘iệu nên giỠđây tôi không thể chịu được giá»ng Ä‘iệu Ä‘á»u Ä‘á»u nhạt nhẽo.
Giám đốc nhà hà ng muốn đóng cá»a hà ng để ngoà i chúng tôi ra không có ai và o đây nữa, nhÆ°ng tôi yêu cầu ông ta đừng là m thế. Tối nay tháºt vui vẻ, ồn ã, đúng là má»™t buổi tối kiểu Grudia. Thức ăn cÅ©ng đặc kiểu Grudia, rượu “Alexandrouly†được đặt trÆ°á»›c từ Tbilisi.
Suốt cả tháng 2 và tháng 3 là gắn liá»n vá»›i những lo lắng cho cuá»™c váºn Ä‘á»™ng bầu cá».
Tôi tuyệt đối tin tưởng và o thắng lợi của Putin. Tất cả má»i Ä‘iá»u Ä‘á»u nói lên chuyện đó: cả linh cảm của tôi, cả toà n bá»™ dÆ° luáºn xã há»™i được khẳng định bằng “dá»± Ä‘oán†của các nhà xã há»™i há»c, cả tình hình thá»±c tế - Putin không có đối thủ nà o hết. Tôi chỠđợi ngà y 26 tháng 3 trong tâm trạng bình thản, thoải mái và sảng khoái.
Thế nhÆ°ng đối vá»›i tôi, ngà y bầu cá» là ngà y cá»±c kỳ là m tôi quan tâm. Tôi biết trÆ°á»›c kết quả sÆ¡ bá»™ qua Ä‘iện thoại, tôi gá»i cho các tỉnh trưởng các vùng và khu vá»±c, nÆ¡i cuá»™c bầu cỠđã kết thúc xem sá»± thể ra sao.
Tania cố trấn an tôi:
- Ba là m gì mà cứ phải lo lắng thế Dù thế nà o anh ấy cũng thắng!
- Tự ba cũng biết. Ba muốn biết kết quả ngay! - tôi đáp.
Khi trên mà n hình xuất hiện những con số công khai đầu tiên vá» kết quả bầu cá» và chúng được phát thanh viên Nicolai Svanidze thông báo, tôi láºp tức tụ há»p má»i ngÆ°á»i trong gia đình: “Mang sâm-panh lại đây! Nhanh lên!â€.
Cả nhà ai cÅ©ng Ä‘á»u trong trạng thái hÆ°ng phấn, vui mừng. Do xúc Ä‘á»™ng mà tôi không thể ngồi yên má»™t chá»—. Chiến thắng! Có lẽ đó cÅ©ng là chiến thắng cốt yếu của tôi.
Chúa Æ¡i, tôi đã chỠđợi Ä‘iá»u nà y biết bao lâu rồi!
Tiện thể nói đến chuyện Lena cùng con trai mình là cháu trai Vanca hai tuổi rưỡi của tôi cÅ©ng Ä‘i bá» phiếu và o ngà y 26 tháng 3 tại Ä‘Æ¡n vị bầu cá» nÆ¡i cÆ° trú. Tại đó Vanca chẳng thèm đếm xỉa gì đến cuá»™c bầu cá», kêu ầm Ä© đòi má»i ngÆ°á»i phải bá» phiếu cho Putin. Lúc ngÆ°á»i ta thông báo kết quả, mẹ Lena nói vá»›i cáºu: “Con xem nà y, ứng cừ viên của con chiến thắng rồi đấy. Con có biết giỠđây bác ấy trở thà nh ai không?â€. “Con biết rồi! - Vanca nói – “Trở thà nh ai cÆ¡?â€. “Thà nh Yeltsin!â€.
Và o tháng tÆ° cá»±u Thủ tÆ°á»›ng Nháºt Bản Rutaro Hasimoto đến thăm MatxcÆ¡va.
Tôi má»i ông tá»›i dinh thá»± “NÆ°á»›c ngá»tâ€, và biệt thá»± yêu thÃch của tôi ở Zavidovo. Chúng tôi tiếp tục truyá»n thống ngÆ° nghiệp của mình là đi câu cá. Nói chÃnh xác hÆ¡n Ä‘i bằng phÆ°Æ¡ng tiện: Tania chở chúng tôi bằng thuyá»n máy tá»›i khu ao. NÆ¡i đây ngÆ°á»i ta nuôi cá hồi và cá chép.
NhÆ°ng đáng tiếc là suốt thá»i gian vừa qua, kể từ sau cuá»™c gặp ở Krasnoiarsk, Rutaro vẫn chÆ°a há»c được cách giáºt cần câu có mồi. Còn xoay mồi giả thì ở gần bá» không thể nà o là m được Vì thế Rutaro chỉ còn biết thở dà i khi cầm trong tay chiếc cần câu Nga. Tuy váºy tất nhiên ông hoà n toà n không báºn tâm đến việc không câu được cá. Ông muốn là m rõ mức Ä‘á»™ tin cáºy của tôi đối vá»›i Tổng thống má»›i. Rutaro không muốn để mất Ä‘i những gì chúng tôi đã đạt được ở Krasnoiarsk. Tôi tâm sá»± là hoà n toà n tin tưởng Putin. Còn chÆ°Æ¡ng trình hợp tác vá»›i Nháºt Bản dÄ© nhiên sẽ được Tổng thống má»›i của Nga tiếp tục.
Tôi cho rằng ngay cả Thủ tÆ°á»›ng má»›i Mori, tiếc là phải nháºn trá»ng trách má»›i trong bối cảnh đáng buồn, (mùa xuân năm nay Thủ tÆ°á»›ng Keizo Obuchi Ä‘á»™t ngá»™t từ trần và tôi đã gá»i lá»i chia buồn sâu sắc đến gia đình ông) sẽ tiếp tục duy trì Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng đó.
Trong khi chúng tôi trên Ä‘Æ°á»ng câu cá trở vá», trong đầu tôi báºt ra má»™t ý tưởng thú vị. Có lẽ có thể thà nh láºp ra câu lạc bá»™ các cá»±u Tổng thống và Thủ tÆ°á»›ng? Tất nhiên những nhân váºt tầm cỡ có tiếng nói trên vÅ© Ä‘Ã i chÃnh trị thế giá»›i nhÆ° Kohl, Bush, Thatcher nhÆ° Clinton hay Hasimoto, nhÆ° Walesa hay Maldela má»™t lúc nà o đó cÅ©ng sẽ rá»i khá»i chÃnh trÆ°á»ng, trở vá» cuá»™c sống riêng tÄ©nh lặng. Tá»± bản thân tôi biết Ä‘iá»u đó là khó khăn thế nà o - má»™t bÆ°á»›c chuyển vá» chất. Sang má»™t cuá»™c Ä‘á»i khác hẳn.
Nhưng vấn đỠkhông phải chỉ ở chuyện tiếp xúc. Cái “Câu lạc bộ bô lão†nà y cũng có thể có tác động vỠmặt tinh thần tới toà n bộ bầu không khà quốc tế.
Thôi được, khi nà o kết thúc cuốn sách rồi tôi sẽ nhất định sẽ trở lại với ý tưởng nà y.
Lại tiếp má»™t cuá»™c gặp nữa. Tổng thống Mỹ Bill Clinton tá»›i thăm chÃnh thức MatxcÆ¡va.
Sau cuá»™c há»™i Ä‘Ã m vá»›i Vladimir Putin tại Kremli, sau những buổi phát biểu trÆ°á»›c công chúng, sau các chÆ°Æ¡ng trình viếng thăm chÃnh thức, ông ta tá»›i thăm chúng tôi. Tôi và Bill lâu nay không gặp nhau và nói thá»±c tháºm chà tôi thấy buồn. Và đây cánh cá»a đã rá»™ng mở, toà n xe của tổng thống Mỹ tiến và o khu nhà Gorki-9.
Tôi há»i Clinton xem đây là lần thứ mấy chúng tôi gặp nhau rồi.
Ông mỉm cÆ°á»i: khó đếm được hết.
Thá»i gian trôi nhÆ° tên bay. Trôi nhanh quá. Tuy rằng trong chÃnh trị thá»i gian lại là chuyện khác - lúc nó bò cháºm nhÆ° rùa, nhất là trong thá»i kỳ khủng hoảng nặng ná», lúc lại vèo vèo vượt lên phÃa trÆ°á»›c. NhÆ°ng giỠđây chúng tôi nói vá» má»™t thá»i gian khác. Vá» má»™t thá»i gian bình thÆ°á»ng thá»i gian của con ngÆ°á»i. Trong khoảng thá»i gian bình thÆ°á»ng của con ngÆ°á»i nà y tôi và Bill đã kịp kết bạn, có cảm tình vá»›i nhau.
- Anh có thấy thÃch Putin không? - Tôi há»i.
- Má»™t nhà lãnh đạo giá»i, mạnh mẽ, - Bill trả lá»i nghiêm túc. Sau đó ông nói tiếp - Tôi biết Putin có uy tÃn cao ở Nga. NhÆ°ng ông ta má»›i chỉ Ä‘ang tiến hà nh những bÆ°á»›c Ä‘i ban đầu, và để trở thà nh nhà chÃnh trị vÄ© đại, ông ta cần phải tin và o trái tim mình, tin và o cảm nháºn của mình hÆ¡n nữa.
Tôi há»i Bill theo ông thì cuá»™c há»™i Ä‘Ã m vá» vấn Ä‘á» phòng thủ chống tên lá»a diá»…n ra thế nà o. Hình nhÆ° trong vấn Ä‘á» nà y có những khÃa cạnh triết há»c, chÃnh trị, và có cả vấn Ä‘á» kỹ thuáºt.
ChÃnh các cÆ¡ chế thoả thuáºn của chúng ta cần phải là m rõ cho các thoả thuáºn quân sá»±. Tôi gợi ông nhá»› là chúng tôi đã cùng nhau tìm lối thoát từ những tình huống bế tắc nhất nhÆ° thế nà o, tháºm chà cả từ những tình huống mà các chuyên gia của đôi bên không thể nà o thoả thuáºn được.
Clinton trầm ngâm đôi chút. Tôi hiểu ông Ä‘ang suy nghÄ© Ä‘iá»u gì. Bill muốn sẽ giải quyết triệt để vấn Ä‘á» phòng thủ chống tên lá»a trÆ°á»›c khi rút khá»i chÃnh trÆ°á»ng. Äể sao cho không phải để lại vấn đỠấy cho Tổng thống má»›i. Không hiểu các cuá»™c đối thoại giữa các nÆ°á»›c chúng ta giỠđây sẽ thế nà o? Thế giá»›i Ä‘ang chỠđợi gì từ kết quả cuá»™c Ä‘Ã m phán nà y? Tôi tin rằng chỉ bằng con Ä‘Æ°á»ng cùng nhau thoả hiệp, chúng ta má»›i sẽ giữ vững được những gì đã đạt được trong lÄ©nh vá»±c giải trừ quân bị, giữ được niá»m hy vá»ng của nhân loại rằng thế ká»· 21 sẽ là thế ká»· của hoà bình.
Tôi há»i thăm ông vá» sức khoẻ của Hillary. Äáp lại Clinton kể lại má»™t câu chuyện bất ngá»:
- Hôm qua tôi phát biểu trên Äà i phát thanh của các bạn - TrÆ°á»›c đó ông đã trả lá»i trá»±c tiếp trên sóng các câu há»i của khán giả nghe Ä‘Ã i - Có má»™t câu há»i rất buồn cÆ°á»i Boris ạ. Äiá»u gì sẽ xảy ra nếu Hillary trở thà nh Tổng thống Mỹ? Tôi sẽ có cảm tưởng gì trong vai trò phu quân của Tổng thống? Tôi trả lá»i há» là : váºy thì sao, tôi sẽ bÆ°ng trà má»i bà !
Tôi luôn thÃch thú trÆ°á»›c tÃnh tinh cởi mở tốt bụng của Bill, sá»± thoải mái, không gò ép trong giao tiếp của ông. Có lần chúng tôi ngồi bên nhau rất lâu trong má»™t buổi tiếp đãi trá»ng thể. Ông tâm sá»±: “Tôi và anh gần nhÆ° cùng cao bang nhau, Boris ạâ€. Tôi há»i: “Bill nà y, anh cỡ già y bao nhiêu? Ta thá» Ä‘o xem sao.†Bill báºt cÆ°á»i, còn tôi bắt đầu tháo già y. Hoá ra, chiá»u cao thì bằng nhau, còn cỡ già y của tôi 43, của ông ta những 46.
Chuyện vẫn thÆ°á»ng xảy ra ấy mà ...
Tôi chỠđợi có má»™t mình Clinton là khách, váºy mà tá»›i chá»— tôi là đoà n đại biểu Mỹ vá»›i gần nhÆ° đầy đủ thà nh phần. Äây là những ngÆ°á»i đã giúp đỡ Bill trong những năm qua, quan hệ máºt thiết vá»›i chÃnh quyá»n của ta. Tất cả há» Ä‘á»u muốn bắt tay tôi, Ä‘á»u muốn nói ra những lá»i chân tình. Äiá»u nà y tháºt dá»… hiểu.
Cuối cùng cÅ©ng đến lúc tôi đứng dáºy tiá»…n khách. Khi chia tay Bill nói vá»›i tôi má»™t câu thú vị:
- Anh muốn thay đổi bộ mặt đất nước, và anh đã thay đổi được rồi, Boris ạ.
- Còn anh cÅ©ng đã thay đổi được đất nÆ°á»›c mình, Bill ạ - Tôi đáp lá»i.
Tôi cho đấy không phải là những lá»i lẽ xã giao, thÆ°á»ng trá»±c ngoà i cá»a miệng.
Chúng tôi ra khá»i nhà . Má»™t ngà y tuyệt vá»i. Tania và Naina cùng chụp ảnh vá»›i Tổng thống Mỹ. Ông vẫy tay chà o tạm biệt và bÆ°á»›c ra xe. TrÆ°á»›c mặt ông là viên sÄ© quan vá»›i chiếc va ly hạt nhân - tay Ä‘eo găng, bất chấp cả cái nóng.
Khi Bill Ä‘i khá»i, tôi ngắm nghÃa hồi lâu bức ảnh ông tặng tôi. Chúng tôi cùng ngồi trong những chiếc ghế mây đẹp nổ tiếng. Chúng tôi cùng nhìn ra xa, nhìn và o bầu trá»i xanh thẳm.
Hai Tổng thống, hai con ngÆ°á»i.
Bức ảnh tháºt đẹp.
Những ngà y lá»… tháng 5 đã tá»›i. Lá»… nháºm chức của Vladimir Putin chỉ còn tÃnh từng ngà y. Tôi cảm nháºn sá»± hồi há»™p cà ng ngà y cà ng bao trùm lấy tôi. Alexandr Volosin, Chánh Văn phòng Tổng thống, Ä‘Æ°a tá»›i kế hoạch dá»± kiến cho buổi nháºm chức. Có hai phÆ°Æ¡ng án: tổ chức tại Cung đại há»™i hoặc Cung lá»›n Kremli. Tôi nhá»› là buổi lá»… nháºm chức của tôi gắn liá»n vá»›i những hồi tưởng không phải là tuyệt vá»i nhất, nên giỠđây tôi thấy khó nháºn xét. Các vị cứ tá»± quyết định thôi. NhÆ°ng tôi rất vui khi biết rằng lá»… nháºm chức trong há»™i trÆ°á»ng má»›i được sá»a chữa cách đây không lâu của khu Kremli cÅ©, chứ không phải trong Cung đại há»™i cục mịch toà n kÃnh vá»›i bê tông thá»i Xô-viết. Thế là má»i việc đã được quyết định.
Ngà y 7 tháng 5 tại căn phòng Andreev trong Cung Ä‘iện lá»›n Kremli sẽ diá»…n ra lá»… nháºm chức của Tổng thống má»›i. NÆ¡i đây, trong những căn phòng nà y - Georgiev, Andreev, Alexandrov - từng diá»…n ra những buổi lá»… lên ngôi Nga hoà ng. Những căn phòng nà y lÆ°u giữ lại ká»· niệm vá» những sá»± kiện lịch sá» nà y. Và chẳng có chuyện gì tồi tệ trong những nghi thức tÆ°Æ¡ng tá»±. Äó là lịch sá» vÄ© đại của chúng ta, đòi há»i phải được trân trá»ng. Còn đây lại là những chi tiết thú vị - có bao nhiêu chiếc ghế trong Cung Ä‘iện thì má»i ngÆ°á»i ai cÅ©ng rõ. NhÆ°ng có bao nhiêu ngÆ°á»i sẽ được có mặt trong Cung? Chẳng ai biết được. Vấn đỠđược giải quyết rất Ä‘Æ¡n giản: sẽ cho bá»™ Ä‘á»™i đứng dá»c theo Ä‘Æ°á»ng trải thảm Ä‘á» và sẽ có má»™t thá»i gian để giá»›i thiệu khách trong buổi lá»…. Còn sau đó sẽ đếm số ngÆ°á»i còn lại.
Tôi chăm chú nghiên cứu kịch bản.
Tuy nhiên, liệu tôi có cần phải bÆ°á»›c ra lá»… Ä‘Ã i cùng vá»›i Putin hay không, liệu tôi có phải Ä‘á»c diá»…n văn không? Äiá»u nà y cÅ©ng vẫn chÆ°a được là m rõ, còn không Ãt phân vân.
Song cuối cùng tôi hiểu là trong má»™t buổi lá»… nháºm chức cụ thể thì vai trò của cá»±u Tổng thống được thể hiện không phải theo kịch bản, mà là bằng chỉnh bản thân lịch sá».
Dù sao Ä‘i chăng nữa khi bắt đầu công việc soạn thảo diá»…n văn thì tôi lại thấy hồi há»p quá. Tám năm tôi nắm giữ chÃnh quyá»n ở nÆ°á»›c Nga. Tám năm tôi cố gắng giữ gìn đất nÆ°á»›c khá»i những biến Ä‘á»™ng và đồng thá»i áp dụng những biện pháp hết sức đặc biệt và khó khà n. Tám năm của sá»± căng thẳng thần kinh mà tôi chÆ°a từng chứng kiến thấy Ä‘iá»u tÆ°Æ¡ng tá»± trong thá»±c tiá»…n chÃnh trị thế giá»›i trong má»™t phần tÆ° cuối cùng của thế ká»·. Tôi có thể nói gì vá» những chuyện nà y chỉ trong má»™t trang giấy?
Má»i ngÆ°á»i dáºy rất sá»›m. NhÆ° thÆ°á»ng lệ, những ngÆ°á»i phụ nữ của tôi sá»a soạn cho tôi lên Ä‘Æ°á»ng. Tania há»i tôi sẽ mặc bá»™ quần áo nà o. “Ba chẳng biết nữa. Con xem ba mặc bá»™ nà o thì hÆ¡n?†Tania gợi ý bá»™ xanh xám. Theo tôi bá»™ mà u Ä‘en trông uy nghiêm hÆ¡n. Ngay láºp tức cô bé vặn vẹo lại tôi và chuyện nà y hiếm khi xảy ra giữa chúng tôi. Cả gia đình ra táºn cổng tiá»…n tôi.
Cung Ä‘iện lá»›n Kremli má»›i được sá»a chữa lại giỠđây cháºt nÃch ngÆ°á»i. Căng thẳng ghê gá»›m. Trong khắp các phòng của Cung Ä‘iện lá»›n Kremli có mặt khoảng má»™t ngà n rưởi ngÆ°á»i, đại diện cho các tầng lá»›p xã há»™i Nga. Các chÃnh trị gia, quan chức, phóng viên, doanh nghiệp, các nhà hoạt Ä‘á»™ng văn hoá. Tất cả các linh mục, không loại trừ má»™t ai, Ä‘á»u Ä‘ang là m lá»… xÆ°ng tá»™i. Tổng thống đầu tiên và cuối cùng của Liên Xô Mikhail Gorbachov cÅ©ng có mặt tại đây.
Ãnh sáng từ những ngá»n đèn chùm lá»›n bằng pha lê toả xuống khắp gian phòng, dãy hà ng rà o bằng nhung tua và ng ngăn cách hai bên tạo thà nh con Ä‘Æ°á»ng nhỠđể Tổng thống má»›i sẽ Ä‘i qua lên phÃa khán Ä‘Ã i. Äoà n ô tô và xe máy há»™ tống tuân thủ chặt chẽ thá»i gian biểu, đúng giữa trÆ°a tiến đến Kremli, trong khi những ngÆ°á»i tham dá»± lá»… nháºm chức đã có mặt bên trong phòng cung Ä‘iện.
Vladimir Putin bắt đầu con Ä‘Æ°á»ng dà i của mình qua trÆ°á»›c mặt tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘ang chăm chú theo dõi, - và há» sẽ còn theo dõi thêm bốn năm nữa từng bÆ°á»›c Ä‘i, từng chuyển Ä‘á»™ng của anh. Có lẽ, và i phút nà y đối vá»›i anh sao mà dà i thế!
Lá»… nháºm chức không chỉ diá»…n ra phù hợp vá»›i tiêu chuẩn chặt chẽ của quốc gia mà còn là má»™t cảnh tượng hết sức ngoạn mục. Hãng truyá»n hình CNN, các hãng truyá»n hình lá»›n ở phÆ°Æ¡ng Tây truyá»n hình trá»±c tiếp buổi lá»… Ä‘i khắp thế giá»›i. DÄ© nhiên vô tuyến truyá»n hình Nga cÅ©ng đã phát trá»±c tiếp cả ba kênh trên toà n Liên bang. Từng chi tiết Ä‘á»u được tinh toán hết, và vì váºy không phải ngẫu nhiên mà cả nÆ°á»›c Ä‘á»u dán mắt và o truyá»n hình trong ngà y 7 tháng 5. Chỉ có má»™t Ä‘iá»u không hay là những chiếc đèn chiếu cùng nhất loạt chuyển Ä‘á»™ng loang loáng kéo theo những vệt sáng khó chịu là m cho tôi chẳng nhìn rõ ná»™i dung bà i phát biểu Ä‘ang chạy bằng chữ trên mà n hình ngoà i những con chữ riêng lẻ. Sau đó má»i chuyện trở lại bình thÆ°á»ng. Æ n Chúa, sá»± cố nà y không ảnh hưởng đến buổi lá»… nói chung.
Ra vá», tôi thấy chẳng còn lý do gì để lo lắng nữa.
Tuy nhiên nếu nghÄ© sâu xa thì Ä‘iá»u nà y mang ý nghÄ©a tượng trÆ°ng. Tại đây, trong Ä‘iện Kremli nà y, tôi không có lấy được má»™t giây phút nà o dá»… dà ng. Từ phút đầu tiên cho đến chÃnh phút cuối cùng.
Tôi cùng Vladimir Putin bÆ°á»›c và o Quảng trÆ°á»ng Nhà thá». Gió nhè nhẹ thổi, mặt trá»i hÆ¡i le lói. Tôi đã chỠđợi cái ngà y nà y hà ng bao năm, chuẩn bị tá»›i đó. Váºy mà dù sao cÅ©ng vẫn cảm thấy buồn.
Má»™t trung Ä‘oà n cáºn vệ Kremli diá»…u hà nh ngang qua lá»… Ä‘Ã i chúng tôi.
Có cảm tưởng là tôi đang nhìn thấy những cảnh nà y như trong rạp chiếu phim, từ ngoà i và o.
Những tiếng đại bác từ phÃa bá» sông vang lên. Trong bầu không khà quyện vá»›i tiếng súng, má»™t thá»i đại vÄ© đại, chÆ°a từng có của những xoay chuyển, biến Ä‘á»™ng mà trong đó tôi là má»™t trong số các nhân váºt chÃnh, đã tan ra và biến mất.
Tôi tỉnh giấc đã là ná»a đêm. Chợt nghÄ© liệu má»i chuyện trong cuốn sách nà y của tôi có đúng không? Vâng, chÃnh tôi đã sắp xếp để tá»i có thể nói ra má»i Ä‘iá»u từ ngôi thứ nhất, có thể viết những gì bản thân tôi biết và cảm nháºn. Phải, tôi đã là Tổng thống suốt nhiá»u năm dà i, và rất nhiá»u chuyện trong đất nÆ°á»›c ta phụ thuá»™c và o những hà nh Ä‘á»™ng đúng hoặc sai của tôi. NhÆ°ng rốt cuá»™c, lịch sá» Ä‘ang được viết nên chắc hẳn không bằng những cá nhân riêng lẻ. Có những quy luáºt chung, bà ẩn trong cuá»™c sống của tất cả các dân tá»™c.
Liệu tôi có quá tá»± tin không, có nháºn vá» mình quá nhiá»u không?
Tôi cho là dù sao cÅ©ng không phải nhÆ° váºy. Tôi có nghÄ©a vụ tuyệt đối trung thá»±c báo cáo vá» má»i chuyện, tôi nghÄ© gì, cảm nháºn gì, tại sao lại hà nh Ä‘á»™ng thế nà y hoặc thế khác. NhÆ°ng câu há»i vẫn còn đó: là m gì tiếp theo? Hiện giá» tôi là ai? Có lẽ tôi có cảm giác của má»™t váºn Ä‘á»™ng viên chạy việt dã đã vượt qua được cuá»™c chạy Ä‘ua siêu hạng, bốn mÆ°Æ¡i ngà n kilômét. Äó chÃnh là tâm trạng của tôi ngà y hôm nay. Tôi đã dà nh toà n bá»™ sức lá»±c, toà n bá»™ tâm hồn cho cuá»™c chạy maratông tổng thống của mình. Tôi đã thể hiện mình trên từng quãng Ä‘Æ°á»ng. Nếu nhÆ° tôi thấy cần thiết phải bà o chữa cho mình thì đây sẽ là lá»i bà o chữa của tôi: nếu các bạn có thể là m tốt hÆ¡n thì hãy cứ bắt tay và o là m thừ. Hãy chạy quãng Ä‘Æ°á»ng bốn mÆ°Æ¡i ngà n kilômét từ đầu và theo cách thức má»›i Ä‘i. Hãy nhanh hÆ¡n. Hãy hay hÆ¡n. Hãy tuyệt vá»i hÆ¡n. Hãy dá»… dà ng hÆ¡n. Còn tôi đã thá»±c hiện xong Ä‘iá»u nà y.
|
08-09-2008, 11:19 PM
|
Bất Diệt Ma Tôn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
|
|
Thay lá»i kết
Bốn giỠsáng.
Tôi tiếp tục ngồi trước bản thảo. Tôi không thể ngủ được, còn cuốn sách của tôi căn bản đã hoà n thà nh.
Song dù sao vẫn có má»™t cảm giác chÆ°a bá»™c bạch hết má»i Ä‘iá»u Tuy nhiên, có lẽ thổ lá»™ hết được ra má»i chuyện là điá»u không thể. Phi thá»±c tế.
Äêm mùa hè tháºt ngắn ngủi. Trá»i đã sáng rõ mặt ngÆ°á»i rồi. Trong vÆ°á»n mà n sÆ°Æ¡ng giăng trang khắp cà nh cây, không khà dịu mát trà n qua của sổ và o phòng.
Kết thúc cuốn sách bằng gì bây giỠnhỉ?
Tôi chủ ý không dùng lối văn phong chÃnh thức trong cuốn sách nà y, cố gắng cà ng Ãt trÃch dẫn các văn kiện, sắc lệnh, lá»i kêu gá»i cà ng tốt. Äây là quan Ä‘iểm của tôi vá» diá»…n biến sá»± kiện. Hoà n toà n chủ quan. NhÆ°ng vá» phÆ°Æ¡ng diện nà o đó thì đây là những ghi chép riêng của tôi.
Song có má»™t tà i liệu mà tôi dù sao cÅ©ng muốn láºt lại ngay ở chÃnh Ä‘oạn nà y, ở những trang sách cuối cùng. Bởi lẽ đó là má»™t văn kiện hết sức khác thÆ°á»ng, khác thÆ°á»ng vá» sắc thái tình cảm. Trong đó má»—i từ Ä‘á»u bắt nguồn từ con tim. Thá»±c chất đó cung là má»™t bức thÆ° riêng, nhÆ°ng không phải viết cho má»™t ngÆ°á»i, mà là cho toà n dân. Äó là bà i phát biểu cuối cùng của tôi vá»›i tÆ° cách Tổng thống trÆ°á»›c toà n thể nhân dân Nga.
Dưới đây là toà n văn bà i phát biểu.
Thưa toà n thể các công dân Nga thân mến!
Chỉ còn Ãt giây phút nữa là đến thá»i khắc đặc biệt trong lịch sá» của chúng ta. Năm 2000 Ä‘ang đến. Má»™t thế ká»· má»›i, má»™t thiên niên ká»· má»›i.
Tất ca chúng ta ai cÅ©ng tÃnh toán thá»i khắc nà y vá»›i bản thân mình. Chúng ta Ä‘iểm lại trÆ°á»›c hết thá»i ấu thÆ¡, rồi sau trưởng thà nh, xem chúng ta sẽ bao nhiêu tuổi và o năm 2000, xem mẹ ta, con cháu ta bao nhiêu tuổi. Cảm tưởng là từ khi đó cho đến cái năm má»›i kỳ lạ nà y là còn quá xa xôi.
Váºy mà ngà y hôm nay nó đã đến.
Các bạn thân mến, những ngÆ°á»i đồng bà o của tôi thân mến!
Hôm nay là lần cuối cùng tôi phát biểu chúc mừng năm mới trước các bạn. Nhưng đó không phải là tất cả. Ngà y hôm nay tôi phát biểu lần cuối cùng trước toà n dân với tư cách là Tổng thống Nga.
Tôi đã quyết định.
Tôi đã suy nghĩ và trăn trở rất lâu trước quyết định nà y.
Hôm nay, ngà y cuối cùng của thế kỷ nà y, tôi xin từ chức.
Nhiá»u lần tôi đã được nghe: Yeltsin bằng bất cứ giá nà o cÅ©ng cố nắm giÅ© quyá»n lá»±c, ông ta quyết không trao quyá»n lá»±c cho bất cứ ai. Äó là những lá»i bịa đặt.
Vấn Ä‘á» là ở chá»— khác. Tôi bao giá» cÅ©ng tuyên bố rằng sẽ nhất định không Ä‘i chệch Hiến pháp dù chỉ má»™t bÆ°á»›c. Bầu cá» Duma cùng cần phải tuân thủ Hiến pháp. Má»i sá»± đã diá»…n ra đúng nhÆ° thế. Tôi cÅ©ng mong rằng cuá»™c bầu cá» Tổng thống sẽ được tiến hà nh đúng thá»i hạn, và o tháng 6 năm 2000. Äây là điá»u rất quan trá»ng đối vá»›i nÆ°á»›c Nga. Chúng ta sẽ xây dá»±ng má»™t quy định quan trá»ng chuyển giao chÃnh quyá»n má»™t cách văn minh. thiện chÃ, từ Tổng thống nà y sang Tổng thống khác má»›i được bầu cá».
NhÆ°ng dù sao tôi cÅ©ng có má»™t quyết định khác. Tôi sẽ ra Ä‘i. Ra Ä‘i sá»›m hÆ¡n hạn định. Tôi hiểu rằng tôi cần phải là m việc nà y. NÆ°á»›c Nga cần phải bÆ°á»›c và o thiên niên ká»· má»›i vá»›i những con ngÆ°á»i má»›i, thông minh, mạnh mẽ, trà n đầy sinh lá»±c.
Còn chúng tôi, những ngÆ°á»i đã nắm quyá»n lá»±c trong nhiá»u năm qua cần phải ra Ä‘i.
Khi chứng kiến nhân dân đã bầu ra má»™t thế hệ má»›i các nhà chÃnh trị vá»›i niá»m tin và hy vá»ng nhÆ° thế nà o, tôi má»›i hiểu rằng tôi đã hoà n thà nh sứ mạng chÃnh của Ä‘á»i mình. NÆ°á»›c Nga sẽ không bao giá» quay trở lại quá khứ. NÆ°á»›c Nga mãi mãi sẽ chỉ tiến lên phÃa trÆ°á»›c.
Còn tôi thấy không nên can thiệp và o tiến trình lịch sá» tá»± nhiên nà y. Việc gì phải nắm giữ quyá»n lá»±c thêm ná»a năm nữa khi hiện tại đất nÆ°á»›c ta đã có má»™t con ngÆ°á»i mạnh khoẻ, duy trì chÃnh quyá»n, má»™t con ngÆ°á»i xứng đáng trở thà nh Tổng thống và vá»›i con ngÆ°á»i nà y má»—i ngÆ°á»i dân Nga chẳng Ä‘ang gá»i gắm niá»m hy vá»ng và o tÆ°Æ¡ng lai của mình đó sao?! Vì lẽ gì tôi lại cản trở ngÆ°á»i ấy. Việc gì còn phải chỠđợi thêm ná»a năm nữa? Không, Ä‘iá»u đó không còn hợp vá»›i tôi! Không thuá»™c cá tÃnh của tôi? Hôm nay, má»™t ngà y hết sức quan trá»ng vá»›i tôi, tôi muốn thổ lá»™ má»™t và i tâm tÆ° của mình nhiá»u hÆ¡n so vá»›i những câu chuyện thÆ°á»ng ngà y. Tôi mong các bạn thứ lá»—i.
Thứ lá»—i vì những gì tôi và các bạn mÆ¡ Æ°á»›c mà chÆ°a trở thà nh hiện thá»±c, vì những gì chúng ta tưởng là đơn giản lại hoá ra cá»±c kỳ nặng ná». Tôi xin lá»—i vì đã không là m hà i lòng những ngÆ°á»i có hy vá»ng và tin tưởng rằng chỉ cần má»™t bÆ°á»›c nhảy, và ngay láºp tức chúng ta có thể nhảy qua từ má»™t quá khứ Ä‘á»™c Ä‘oán, trì trệ, tối tăm sang má»™t tÆ°Æ¡ng lai tÆ°Æ¡i sáng, già u đẹp và văn minh. Bản thân tôi cÅ©ng tin và o Ä‘iá»u đó. Cứ tưởng chỉ má»™t bÆ°á»›c nhảy là chúng ta khắc phục được tất cả.
Tuy nhiên không thể thà nh công được nếu chỉ bằng một bước nhảy. Tôi đã tỠra hết sức ngây thơ trong một và i lĩnh vực.
Äôi chá»— vấn Ä‘á» trở nên quá phức tạp. Chúng ta cố lao vá» phÃa trÆ°á»›c bất chấp sai lầm và thất bại. Trong thá»i kỳ phức tạp nà y, nhiá»u ngÆ°á»i đã phải chịu những cÆ¡n chấn Ä‘á»™ng.
NhÆ°ng tôi muốn các bạn hiểu rõ. Tôi chÆ°a từng bao giá» nói ra Ä‘iá»u nà y, hôm nay tôi thấy cần thiết phải nói ra vá»›i các bạn. Ná»—i Ä‘au của má»—i ngÆ°á»i trong chúng ta Ä‘á»u phản ánh ná»—i Ä‘au trong tôi, trong trái tim tôi. Những đêm mất ngủ, những trằn trá»c day dứt - cần phải là m gì để má»i ngÆ°á»i dân được sống tốt hÆ¡n, đầy đủ hÆ¡n, dù chỉ là đôi chút? Vá»›i tôi, không có nhiệm vụ nà o quan trá»ng hÆ¡n thế.
Tôi ra đi. Tôi đã là m tất cả những gì có thể là m được.
Thay thế tôi sẽ là má»™t thế hệ má»›i những con ngÆ°á»i có khả năng là m nhiá»u hÆ¡n và tốt hÆ¡n.
Theo Hiến pháp, khi ra Ä‘i, tôi đã ký sắc lệnh chuyển giao quyá»n Tổng thống Nga cho Thủ tÆ°á»›ng ChÃnh phủ Vladimir Vladimirovich Putin. Theo Hiến pháp, trong thá»i hạn ba tháng ông sẽ là ngÆ°á»i đứng đầu Nhà nÆ°á»›c. CÅ©ng theo Hiến pháp, sau ba tháng nữa sẽ diá»…n ra cuá»™c bầu cá» Tổng thống.
Tôi luôn luôn tin tưởng và o sá»± thông thái tuyệt vá»i của nhân dân Nga. Vì thế tôi không nghi ngá» trÆ°á»›c sá»± lá»±a chá»n của các bạn và o cuối tháng 3 năm 2000.
Trước khi chia tay, tôi muốn chúc tất cả các bạn hạnh phúc. Các bạn xứng đáng được hưởng hạnh phúc. Các bạn xứng đáng được hưởng hạnh phúc và bình yên. Chúc mừng năm mới? Mừng thế kỷ mới. Những công dân yếu quý của tôi!
Hết
|
|
|
Từ khóa được google tìm thấy
|
co quan tinh bao fapsi, dinh nghia ascar, êîíêóðñû, êîìñîìîëåö, êðåäèòû, íîãòåé, ïîòòåð, ïðèêîëüíûå, ïðîìñâÿçüáàíê, öèôðîãðàä, õðåíîâûé |
| |