15-09-2008, 10:23 PM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
ChÆ°Æ¡ng 35
Bắt giam
Hôm sau là ngà y ấn định cuá»™c vây bắt Moreau và Pichegru. Bonaparte không khá»i không lo ngại vỠảnh hưởng của việc bắt Moreau trên địa bà n Paris. CÅ©ng có thể sá»± bất công ông dà nh cho Moreau khiến ông nghÄ© nhÆ° váºy. Do đó, Bonaparte mong nếu có thể, tốt nhất là Moreau bị bắt trên đất Grosbois của ông ta.
Äã mÆ°á»i giá» sáng mà vẫn chÆ°a có tin tức gì trong khi Bonaparte lại nóng lòng muốn biết sá»± thể. Do đó, ông gá»i Constant, ra lệnh cho anh nà y Ä‘i má»™t vòng quanh khu thÆ°Æ¡ng mại Saint-Honoré xem xét tình hình. Trong lúc lượn lá» quanh nhà của Moreau nằm trên phố Anjou, anh nà y có thể sẽ biết chuyện gì đã xảy ra nếu nó đã xảy ra.
Constant tuân lệnh Ä‘i ngay, nhÆ°ng ở khu Saint-Honoré, trên phố Anjou, anh nà y chỉ thấy và i nhân viên mà má»i ngÆ°á»i qua Ä‘Æ°á»ng không ai biết, riêng Constant thì nháºn ra há» vì thỉnh thoảng há» Ä‘i tuần quanh Ä‘iện Tuileries, anh há»i má»™t ngÆ°á»i mà thấy quen nhất. NgÆ°á»i ta nói có lẽ Moreau Ä‘ang ở quê vì không thấy ông nà y trong nhà trên Paris.
Constant chá»±c quay vá» thì ngÆ°á»i lÃnh ná» nháºn ra cáºn vệ của ngà i Tổng tà i nên chạy Ä‘uổi theo và thông báo Moreau vừa bị bắt trên cầu Charenton và đã được dẫn đến Temple. Ông ta không há» kháng cá»±, ra khá»i xe của mình để lên xe Ä‘á»™c mã của sở Hiến binh. Khi vỠđến Temple, ngà i chánh án Régnier há»i ông có muốn gặp Bonaparte không thì ông nà y đáp rằng mình không có gì mà phải đến gặp ngà i Tổng tà i.
Trong mối hằn thù của Bonaparte vá»›i Moreau có sá»± bất công còn trong mối thù của Moreau vá»›i Bonaparte lại pha chút nhá» má»n chỉ có Ä‘iá»u lòng căm thù của Moreau không xuất phát từ bản thân ông ta mà từ hai ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà : vợ và mẹ vợ của ông. Phu nhân Bonaparte đã tác hợp cho đám cÆ°á»›i của Moreau vá»›i tiểu thÆ° Hulot, bạn gái của bà , cÅ©ng là dân da trắng trên đảo Martinique. Äó là má»™t thiếu nữ dịu dà ng, đáng yêu và được trá»i phú cho những phẩm chất tốt đẹp để trở thà nh má»™t ngÆ°á»i vợ thảo, má»™t ngÆ°á»i mẹ hiá»n cá»±c kỳ yêu chồng và hãnh diện trÆ°á»›c cái há» vinh quang của chồng mà mình Ä‘ang mang. Tháºt không may, tiểu thÆ° lại có bà mẹ bảo thủ, ham hố và tham lam. Phu nhân Hulot rất tham vá»ng, lúc nà o cÅ©ng muốn con rể phải nhÆ° Bonaparte, bà muốn con gái mình phải có vị thế nhÆ° Joséphine. Tình mẫu tá» của bà đã biến thà nh những câu than vãn liên miên của ngÆ°á»i vợ đè lên đầu chồng. Moreau không còn được thanh thản nữa. Ông trở nên khó tÃnh, chua chát, ngôi nhà của ông biến thà nh Ä‘iểm đối đầu tất cả những ai bất mãn Ä‘á»u tụ táºp đến đó, nhất cá» nhất Ä‘á»™ng của ngà i Tổng tà i Ä‘á»u biến thà nh chủ Ä‘á» châm biếm Ä‘Ã m tiếu cay Ä‘á»™c. Từ má»™t ngÆ°á»i mÆ¡ má»™ng, Moreau trở nên rầu rÄ©, từ ngÆ°á»i vô tÆ° biến thà nh kẻ thù háºn, từ không hà i lòng biến thà nh má»™t kẻ phản loạn.
Vá» phần Bonaparte, ông hy vá»ng sau khi bị bắt Moreau sẽ nghÄ© lại thoát khá»i ảnh hưởng của vợ và mẹ vợ để quay vá» vá»›i ông.
- Thế nà o - Bonaparte há»i Régnier sau khi thấy ông nà y vá» sau cuá»™c vây bắt - ông dẫn hắn vá» cho tôi chứ?
- Không, thưa tướng quân, hắn nói không có lý do gì để muốn gặp ngà i.
Bonaparte dá»i má»™t cái nhìn xuyên thấu viên chánh án rồi nhún vai.
- Là m việc với một kẻ ngốc có kết quả thế đấy.
Chỉ có Ä‘iá»u kẻ ngốc là ai? Viên Chánh án cho rằng Bonaparte muốn ám chỉ Moreau. Và chúng tôi, chúng tôi lại nghÄ© Bonaparte muốn ám chỉ Régnier.
Pichegru cÅ©ng bị bắt nhÆ°ng má»i việc vá»›i ông ta không thuáºn buồm xuôi gió nhÆ° đã xảy ra vá»›i Moreau.
Chúng ta nhá»› lại rằng Fouché đã nói ông ta biết chá»— ở của Pichegru. Quả thá»±c, nhá» tà i lanh lợi của Thợ Ná», từ khi đặt chân đến Paris, anh đã không rá»i mắt khá»i hắn ta. Từ phố Arcade, anh theo hắn đến phố Chaillot, buá»™c phải rá»i phố Chaillót, Coster de Saint-Victor đã giấu hắn tại nhà má»™t cô bạn gái cÅ©, cô nà ng Aurélie de Saint-Amour xinh đẹp, nÆ¡i có vẻ an toà n nhất. NhÆ°ng chá»— nà y không thÃch hợp vá»›i tÃnh khắc khổ của Pichegru nên hắn chấp nháºn lá»i má»i của má»™t cáºn vệ cÅ©. Có ngÆ°á»i nói đó là cá»±u sÄ© quan tuỳ tùng (chúng tôi hy vá»ng đó là má»™t cáºn vệ) và hắn rá»i phố Colonnes nÆ¡i cô nà ng xinh đẹp sống để đến phố Chabanais. Hắn ở lại đó hai ngà y. Và đó là quãng thá»i gian duy nhất Fouché để mất dấu của hắn.
Pichegru ở lại mÆ°á»i lăm ngà y tại trú ngụ má»›i mà không phải băn khoăn gì. NhÆ°ng tháºt ra từ mÆ°á»i hai ngà y trÆ°á»›c, Fouché đã lại tìm ra hắn và theo dõi sát sao.
TrÆ°á»›c hôm Moreau bị bắt, má»™t ngÆ°á»i có tên là Leblanc nà i nỉ để được gặp tÆ°á»›ng Murat.
Murat là em rể của Bonaparte, ngÆ°á»i đã giúp ông nhiá»u trong cuá»™c đảo chÃnh ngà y 18 Brumaire, và nhÆ° các bạn còn nhá»›, Murat đã được bổ nhiệm là m thị trưởng Paris thay chá»— Junot.
Lúc đầu vì quá nhiá»u việc, Murat từ chối cuá»™c gặp nhÆ°ng khi nghe đến tên Pichegru, má»i cánh cá»a Ä‘á»u mở ra đón tiếp hắn.
- ThÆ°a ngà i thị trưởng - NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông trạc năm mÆ°Æ¡i tuổi nói - Tôi đến để tặng ngà i món quà là giao Pichegru cho ngà i.
- Giao hắn cho tôi hay là bán cho tôi?
NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông cúi đầu nÃn lặng má»™t lát rồi lẩm bẩm:
- Bán hắn cho ngà i.
- Bao nhiêu?
- Một trăm nghìn phăng.
- Äồ dịch hạch, đắt quá!
- ThÆ°a tÆ°á»›ng quân, - NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông ấy ngẩng đầu lên - khi ngÆ°á»i ta là m má»™t Ä‘iá»u ô nhục nhÆ° thế thì cÅ©ng phải được giá há»i chứ!
- Liệu tối nay tôi có địa chỉ của hắn và có thể bắt hắn khi nà o tôi muốn chứ?
- Khi tiá»n đã trao, ngà i là ông chủ, muốn là m gì cÅ©ng được, tháºm chà có thể bán linh hồn tôi cho quá»· dữ nếu Ä‘iá»u đó là m ngà i vui lòng.
- Chúng tôi sẽ Ä‘Æ°a anh tiá»n ngay - Murat nói - Pichegru ở đâu?
- Ở nhà tôi số 5 phố Chabanais.
- Hãy tả bên trong căn phòng.
- Äó là phòng thứ tÆ°, má»™t phòng ngủ và má»™t phòng là m việc, hai cá»a sổ mở ra ngoà i phố, má»™t cá»a lá»›n dẫn sang bếp. Tôi sẽ Ä‘Æ°a cho các ngà i chìa khoá cánh cá»a thông sang bếp. Tôi đã đánh thêm má»™t chìa, sau đó ngÆ°á»i hầu của tôi sẽ dẫn quân của các ngà i. Tôi chỉ cảnh báo các ngà i rằng lúc nà o Pichegru cÅ©ng Ä‘i ngủ cùng hai khẩu súng ngắn và má»™t con dao găm dÆ°á»›i gối.
Murat Ä‘á»c lại lá»i khai báo, đặt nó trÆ°á»›c mặt kẻ phản bá»™i.
- Bây giỠthì hãy ký đi.
Hắn cầm bút và ký "Leblanc".
- Tôi có thể bắt anh trả giá nếu anh giở mánh khoé để lấy má»™t trăm nghìn phăng đấy - Murat nhắc nhở - Anh biết luáºt chống kẻ lừa đảo thế nà o rồi. Là m sao phải đợi Pichegru ở nhà anh mÆ°á»i lăm ngà y, anh má»›i Ä‘i tố cáo?
- Tôi không biết ông ấy bị truy nã, ông ấy đến gặp tôi nhÆ° má»™t ngÆ°á»i lÆ°u vong muốn tá túc Ãt bữa. Chỉ má»›i hôm qua tôi má»›i biết ông ấy vá» Paris vì má»™t mục Ä‘Ãch khác. Tôi nghÄ© phải giúp chÃnh phủ bắt ông ấy, vả lại… - Lần thứ hai kẻ phản bá»™i cụp mặt xuống - Tôi đã nói vá»›i ngà i là tôi cần tiá»n.
- Bây giá» anh có nó - Murat nói và đẩy má»™t xấp tiá»n ra trÆ°á»›c mặt hắn. - Cầu mong số tiá»n nà y mang đến cho anh hạnh phúc nhÆ°ng ta nghi ngá» Ä‘iá»u đó.
Leblanc vừa Ä‘i khá»i ná»a tiếng thì ngÆ°á»i ta thông báo có Fouché đến. Murat vốn là chá»— thân tÃn của Bonaparte và ông biết Fouché má»›i tháºt sá»± là Bá»™ trưởng bá»™ Cảnh sát.
- ThÆ°a tÆ°á»›ng quân - Fouché nói vá»›i ông - Ngà i vừa ném má»™t trăm nghìn phăng xuống sông vô Ãch rồi.
- Sao lại thế? - Murat há»i.
- Thì ngà i chẳng vừa Ä‘Æ°a cho Leblanc khoản tiá»n ấy vì hắn tố cáo chá»— ở của Pichegru là gì.
- Thá»±c tình tôi cÅ©ng thấy quá đắt vì bà máºt đó.
- Äúng là quá đắt vì tôi đã biết chá»— ấy và còn có lệnh bắt ngay hắn nữa.
- Nhưng ngà i có biết bên trong căn phòng để không bị mắc sai lầm chưa?
Fouché nhún vai.
- Phòng thứ tÆ°, hai cánh cá»a sổ quay ra phố, má»™t cá»a lá»›n thông và o bếp, má»™t cá»a khác thông ra ngoà i thá»m, hai khẩu súng lục và má»™t con dao găm dÆ°á»›i gối. Pichegru ở Temple bất cứ khi nà o ngà i muốn.
- Chắc là ngà y mai. Ngà y mai ngÆ°á»i ta cÅ©ng bắt Moreau.
- Äược rồi - Fouché nói - Bốn giá» sáng ngà y mai, hắn sẽ bị bắt. Chỉ có Ä‘iá»u, tôi chịu trách nhiệm việc nà y vá»›i ngà i Tổng tà i nên tôi muốn mình hoà n tất nó.
- Äược thôi! - Murat đáp.
Từ ba giỠđến bốn giá» sáng hôm sau, được cung cấp thông tin đầy đủ cảnh sát trưởng Comninges, hai thanh tra và bốn hiến binh đến số 5 phố Chabanais. NgÆ°á»i ta đã chá»n những ngÆ°á»i gan dạ và mạnh mẽ nhất vì ngÆ°á»i ta biết Pichegru có sức khoẻ phi thÆ°á»ng không dá»… để bị bắt mà không chống trả quyết liệt.
NgÆ°á»i ta đánh thức anh gác cổng tháºt nhẹ nhà ng và cho biết mục Ä‘Ãch đến toà nhà , há» muốn nói chuyện vá»›i chị nấu bếp nhà ông Leblanc. Chị nà y, được báo trÆ°á»›c từ hôm qua đã mặc quần áo sẵn sà ng xuống mở cá»a bếp bằng chiếc chìa khoá giả do ông chủ má»›i đánh dẫn sáu cảnh sát và viên cảnh sát trưởng và o phòng Pichegru.
Pichegru đang ngủ.
Sáu cảnh sát xông và o giÆ°á»ng. Vừa báºt thức dáºy, Pichegru quáºt đổ hai ngÆ°á»i và lục tìm súng vá»›i dao nhÆ°ng chúng đã bị lấy mất từ trÆ°á»›c.
Bốn cảnh sát còn lại tiếp tục đồng loạt tấn công, Pichegru đá lại ba ngÆ°á»i nhÆ°ng ngÆ°á»i thứ tÆ° đã dùng gÆ°Æ¡m chém và o chân hắn khiến hắn đổ váºt xuống. Má»™t cảnh sát gà giầy lên mặt hắn song ngay láºp tức anh nà y hét lên vì Pichegru đã dùng răng cắn xuyên ủng và o má»™t phần chân. NgÆ°á»i khác dùng con quay xiết chặt hắn bằng sợi dây chắc chắn.
- Tôi đầu hà ng! Thả tôi ra - Pichegru kêu lên.
NgÆ°á»i ta lấy chăn trùm lên hắn rồi tống lên xe. Äến trạm gác Sergent, cảnh sát trưởng và hai cảnh sát lên xe vá»›i hắn và nháºn ra hắn không thở nữa. Há» ná»›i dây trói ra vừa kịp, suýt nữa hắn đã chết mất.
Trong lúc đó, má»™t cảnh sát mang những giấy tá» thu được ở nhà Pichegru đến cho ngà i Tổng tà i. Còn vá» hắn, ngÆ°á»i ta dẫn hắn đến phòng là m việc của ngà i Réal.
Ngà i Réal cố gắng thẩm vấn hắn. Marco Saint-Hilaire đã giữ lại biên bản há»i cung đầu tiên ấy. Nó thể hiện rõ tình trạng của Pichegru khi đó.
- Ông tên gì? - Ngà i Há»™i đồng há»i.
- Nếu ông không biết tên tôi - Pichegru nói - Tôi cÅ©ng không phải là ngÆ°á»i nói nó cho ông.
- Ông có biết Georges Cadoudal không?
- Không.
- Ông từ đâu đến?
- Từ nước Anh.
- Ông rá»i bến ở đâu?
- Ở nơi tôi có thể.
- Ông đến Paris bằng gì?
- Bằng xe.
- Vá»›i ai.
- Với tôi - ông biết Moreau chứ?
- Có, đó là ngÆ°á»i đã tố cáo tôi lên chÃnh quyá»n Äốc chÃnh.
- Các ông gặp nhau ở Paris phải không?
- Nếu chúng tôi gặp nhau đó sẽ là một cuộc đỠgươm.
- Còn tôi, ông biết tôi chứ?
- Tất nhiên.
- Tôi thÆ°á»ng nghe nói vỠông và tôi đánh giá công bằng tà i năng quân sá»± của ông.
- Äó là lá»i nịnh hót - Pichegru nói.
- Chúng tôi sẽ cho băng bó vết thương của ông.
- Ãch gì chứ, hãy mau mau bắn chết tôi Ä‘i.
- Ông có bà danh không?
- NgÆ°á»i ta đặt cho tôi từ lâu rồi, tôi không nhá»› nữa.
- Chẳng phải thỉnh thoảng ngÆ°á»i ta vẫn gá»i ông là Charles hay sao?
- Äó là cái tên ông đặt cho tôi. Thế đủ rồi, tôi sẽ không trả lá»i những câu há»i lá»— mãng của ông đâu.
Và quả tháºt, Pichegru không nói gì nữa. NgÆ°á»i ta mang đến văn phòng của ngà i Réal quần áo tÆ° trang lấy từ nhà hắn. Má»™t mõ toà chịu trách nhiệm chăm sóc cho hắn.
Khi Pichegru đến Temple, hắn khoác một áo dà i mà u nâu, một chiếc cà vạt bằng lụa đen, đi đôi ủng ống vểnh, chiếc quần chẽn bó lấy lớp vải băng chân và đùi, một chiếc khăn mùi xoa rớm máu quấn quanh tay.
Sau khi há»i cung xong, ông Réal chạy vá»™i đến Tuileries nhÆ° tôi đã nói, ngÆ°á»i ta đã mang giấy tá» của Pichegru đến chá»— Bonaparte. Ông Réal gặp ngà i Tổng tà i Ä‘ang mải Ä‘á»c, không phải giấy tá» cá nhân mà là má»™t bản ghi chép chi tiết những việc chỉnh đốn đảo thuá»™c địa Guyane. Hồi còn ở Sinnamary, Pichegru ghi chép lại những đặc Ä‘iểm khà háºu còn khi ở Anh, hắn đã soạn thảo lại cuốn hồi ký đó tháºt xúc tÃch. Theo Pichegru, phải đổ và o đó từ mÆ°á»i hai đến mÆ°á»i bốn triệu má»›i thu được kết quả mỹ mãn.
Bản báo cáo ấy khiến ngà i Bonaparte thá»±c sá»± bị chấn Ä‘á»™ng. Ông mÆ¡ hồ nghe Réal thuáºt lại cuá»™c há»i cung cÅ©ng nhÆ° việc bắt Pichegru khi Ä‘á»c xong, ông chìa bản báo cáo vừa Ä‘á»c cho Réal và nói:
- Ông Ä‘á»c nó Ä‘i.
- Äây là cái gì?
- Äó là công việc của má»™t kẻ vô tá»™i bị vạ lây từ những kẻ phạm tá»™i khác. Äôi khi vá»›i những ngÆ°á»i ở xa nÆ°á»›c Pháp, thay vì láºp kế hoạch chống lại tổ quốc, hỠđã tìm cách khiến nó thêm vinh quang và phồn thịnh.
Réal lượt qua táºp tà i liệu mà Bonaparte vừa Ä‘Æ°a.
- Äây là bản báo cáo vỠđảo Guyane và những cách thức có thêm thuá»™c địa.
- Ông có biết nó của ai không?
- Tôi không thấy đỠtên - Réal đáp.
- Là của Pichegru đấy. Hãy tá» ra tá» tế vá»›i ông ta, hãy nói chuyện vá»›i ông ta cho xứng tầm. Thá» lấy lòng tin của ông ta rồi nói đến Cayene và Sinnamary, có thể tôi sẽ cỠông ta đến lãnh đạo kèm theo má»™t tà i khoản từ mÆ°á»i đến mÆ°á»i hai triệu để thá»±c hiện kế hoạch của ông ta.
Sau đó Bonaparte trở vá» phòng mình để cho ông Réal sững sá» vá»›i kết luáºn xanh rá»n đó thay vì Ä‘Æ°a ra phán quyết tá» hình.
Trong số hai kẻ thù của mình, dù Pichegru có thể có tá»™i nặng hÆ¡n nhÆ°ng Bonaparte vẫn ghét ông ta Ãt hÆ¡n bởi lẽ Pichegru không còn danh tiếng nữa còn Moreau thì ngược lại, uy tÃn của ông ta còn mạnh lắm. Mong muốn của ông, để đánh và o suy nghÄ© của dân chúng, ông định ân xá cho Moreau và thưởng cho Pichegru, vá»›i hai Ä‘á»™ng tác cao thượng đó, ông có thể cho chặt đầu kẻ còn lại trong há»™i mà không sợ bị Ä‘iá»u tiếng gì.
Tà i sản của phongvan
Chữ ký của phongvan [CENTER][B][SIZE=6][COLOR=blue]Má»™t lần lầm lỡ nghìn thu háºn.[/COLOR][/SIZE][/B][/CENTER]
[CENTER][B][SIZE=6][COLOR=#0000ff]Má»™t phút sa cÆ¡ trá»n kiếp sầu.[/COLOR][/SIZE][/B] [/CENTER]
[spoiler][CENTER][B][COLOR=red][SIZE=7]Chúa đảng Lưu Manh[/SIZE][/COLOR][/B][/CENTER]
[CENTER][COLOR=blue][B][URL]http://www.4vn.eu/forum/forumdisplay.php?f=349[/URL][/B][/COLOR] [/CENTER]
[CENTER][COLOR=blue]Là m trai thiết nghÄ© phải dê, không dê ngÆ°á»i nói "bê đê" khó xà i. TÃnh dê phát triển dà i dà i, Nhát dê phải chịu những ngà y cô Ä‘Æ¡n. Lỡ dê con gái giáºn há»n, "Anh nà y dê quá... vô duyên hổng thèm". Dê phải giữ vững tinh thần, Trở thà nh dê chúa cuối cùng có đôi. Con trai dê phải dê rồi, Dê không sà m sỡ cho Ä‘á»i thêm tÆ°Æ¡i. Hãy dê mặc kệ ai cÆ°á»i, Cứ dê cố gắng thì trá»i sẽ thÆ°Æ¡ng. Chẳng dê con gái sẽ buồn, Dê theo nghệ thuáºt thẳng Ä‘Æ°á»ng mà đi hey wa' hey wa'!![/COLOR][/CENTER]
[/spoiler]
Last edited by phongvan; 17-09-2008 at 09:01 PM .
15-09-2008, 10:25 PM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
ChÆ°Æ¡ng 36
Georges Cadoudal
Thế là chỉ còn mình Georges Cadoudal.
Liệu có phải ngÆ°á»i ta giữ nhân váºt nà y đến cuối cùng để hai kẻ khác là Moreau và Pichegru tá»± hại lẫn nhau hay vì khéo léo hÆ¡n, mãnh liệt hÆ¡n, được thông tin nhiá»u hÆ¡n và già u có hÆ¡n nên Georges có những cách mà hai ngÆ°á»i kia không có. Dù thế nà o, khi Moreau và Pichegru đã bị bắt thì không còn lý do gì để trì hoãn thêm việc bắt Georges. CÅ©ng chÃnh vì lẽ đó, Fouché bắt đầu táºp trung toà n lá»±c để truy lùng ngÆ°á»i nà y. Má»™t tay kiến trúc sÆ° khéo léo đã chuẩn bị trÆ°á»›c. Trong má»™t tá các ngôi nhà những chá»— ẩn nấp mà ngÆ°á»i ta không tà i nà o phát hiện ra trừ khi có sÆ¡ đồ. Rất nhiá»u lần, Fouché tưởng tá»± mình đã lần ra dấu vết của Georges những rồi ông ta lại thấy ngÆ°á»i đó trượt khá»i tầm tay.
Lúc nà o cÅ©ng mang vÅ© khà bên mình, trang bị đến táºn răng, khi Ä‘i ngủ mặc sẵn quần áo, túi và ng dắt lÆ°ng, Georges có thể, biến mất ngay trÆ°á»›c cá»a lá»›n từ ngôi nhà đầu tiên. Vừa thuyết phục, vừa dùng và ng cá»™ng vá»›i những lá»i Ä‘e doạ ông ta dá»… dà ng tìm được chá»— ẩn nấp. Äôi ba lần ông ta biến mất má»™t cách thần kỳ. Má»™t trong những lần trốn thoát kỳ diệu ấy nhÆ° sau:
Má»™t đêm cuối tháng Hai, bị xua khá»i nÆ¡i trú ẩn, lại bị má»™t toán cảnh sát Ä‘uổi theo, cá»™ng vá»›i tiếng chó sủa dồn dáºp, Georges lao và o đại lá»™ khu Saint-Denis. Vừa thấy tấm biển sáng có ghi "Guilbart, nhà phẫu thuáºt răng" ông ta rung chuông tá»›i tấp, ông ta lá»t và o trong khi cổng vừa mở và nói muốn gặp ông Guilbalt.
Äi được má»™t ná»a cầu thang ông ta gặp má»™t chị phụ nữ Ä‘ang Ä‘i xuống. Nhìn thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chùm áo măng tô Ä‘ang cố Ä‘i lên, chị ta suýt hô hoán lên là có trá»™m.
Georges vội rút khăn tay ra áp lên má.
- Ngà i bác sÄ© còn tiếp khách chứ thÆ°a bà ? - Georges há»i và khẽ rên.
- Không, thÆ°a ông - NgÆ°á»i phụ nữ đáp.
- Thế ông ấy ở đâu?
- Ông ấy đã ngủ rồi! Äã ná»a đêm, đến giá» ngủ rồi. Chết tiệt tháºt!
- Nếu là má»™t nhà y đức, ông ấy sẽ dáºy vì tôi.
- Y đức thì cÅ©ng phải ngủ nhÆ° ngÆ°á»i khác chứ.
- Vâng, nhÆ°ng há» sẽ dáºy khi được đánh thức lÆ°Æ¡ng tâm.
- Ông bị đau răng sao?
- Phải nói là tôi đau phát điên lên.
- Ông định nhổ nhiá»u răng không?
- Nếu cần nhổ cả hà m cũng được.
- À nếu thế thì lải khác, chỉ có Ä‘iá»u ngà i bác sÄ© sẽ không nhổ dÆ°á»›i má»™t đồng louis má»™t chiếc răng đâu.
- Nếu cần, hai louis cũng được.
NgÆ°á»i phụ nữ quay lên cầu thang Ä‘Æ°a Georges và o má»™t phòng, châm hai cây nến rồi Ä‘i và o phòng ngủ của ông bác sÄ©. Lát sau, chị ta Ä‘i ra và nói:
- Má»i ngà i theo tôi.
Một lát sau, ông bác sĩ bước và o.
- Ôi bác sĩ thân mến? - Georges kêu lên - Tôi chỠbác sĩ sốt ruột quá
- Tôi đây, tôi đây. - ông bác sĩ nói - Hãy nằm xuống cái ghế nà y…
- Äược rồi, bây giá» hãy chỉ cho tôi cái răng Ä‘au của ông.
- Äồ quá»· là m tôi Ä‘au chứ gì!
- Äúng thế.
- Ông xem đi.
Nói rồi Georges há miệng ra để lá»™ hà m răng chắc vá»›i ba mÆ°Æ¡i hai hạt ngá»c Ä‘á»u tám táp.
- á»i trá»i? Ông bác sÄ© thốt lên - Ãt khi tôi thấy hà m răng nà o nhÆ° thế nhÆ°ng cái răng Ä‘au ở đâu?
- Äó là cái chạm dây thần kinh bác sÄ© ạ, ông tìm xem cái nà o.
- PhÃa nà o?
- Bên phải.
- Ông đùa đấy à , tôi nhìn mãi mà có thấy răng nà o bị lá»ng đâu.
- Váºy ông tưởng tôi xin ông nhổ cái răng của tôi cho vui sao? Trò đùa hay tháºt!
- Nhưng rốt cục tôi phải nhổ cái nà o đây?
- Cái nà y - Georges nói và chỉ và o chiếc răng hà m đầu tiên - ông hãy nhổ cái nà y.
- Ông chắc chứ?
- Rất chắc, hãy nhanh tay lên.
- Tuy váºy, tôi khẳng định vá»›i ông là …
- NhÆ°ng chắc tôi được phép cho nhổ cái răng phiá»n phức của mình chứ.
Georges nhÃu mà y định đứng dáºy cố ý để lá»™ ra hai báng súng và cán dao ở thắt lÆ°ng.
Ông bác sÄ© hiểu không có lý do gì để cá»± lại má»™t con ngÆ°á»i vÅ© khà đầy mình nhÆ° váºy nên lấy kìm kẹp chiếc răng lại rồi nhổ ra.
Georges không kêu má»™t tà nà o. Ông ta cầm má»™t chiếc cốc, rót nÆ°á»›c và o, nhá» và i giá»t thuốc mê rồi lịch sá»± nói:
- ThÆ°a ngà i, tháºt khó có đôi tay nà o vừa nhẹ nhà ng lại rắn rá»i hÆ¡n đôi tay của ngà i nà y. Váºy cÅ©ng xin nói tháºt tôi thÃch cách nhổ răng của ngÆ°á»i Anh hÆ¡n là cách của ngÆ°á»i Pháp.
Ông ta xúc miệng và nhổ và o ống nhổ.
- Ngà i có được kinh nghiệm ấy từ đâu váºy, thÆ°a ngà i?
- Từ cách ngÆ°á»i Anh dùng kẹp nhổ răng và nhẹ nhà ng từ thấp đến cao khiến chiếc răng đứng theo chiá»u của nó, trong khi ngÆ°á»i Pháp các vị lại dùng lá»±c vặn mạnh buá»™c chân răng phải xoay má»™t ná»a vòng nên rất Ä‘au.
- Nhưng tôi có thấy ngà i tỠra đau chút nà o đâu.
- Äó là vì tôi có sức mạnh phi thÆ°á»ng.
- Ngà i là ngÆ°á»i Pháp?
- Không tôi là ngÆ°á»i Bretagne.
Nói xong, ông đặt hai đồng louis lên bục lò sưởi. Georges vẫn chưa nghe thấy ám hiệu an toà n nên còn muốn nấn ná ở lại.
Bên cạnh đó, ông Guilbalt cũng không ngại vị khách đầy vũ khà nà y, ông ta còn thấy có sự duyên dáng trong những vũ khà ấy nữa.
Cuối cùng có tiếng huýt sáo vang lên. Äó là tÃn hiệu mà có lẽ Georges Ä‘ang đợi. Ông ta vá»™i đứng dáºy, bắt tay ông bác sÄ© rồi nhanh chóng xuống cầu thang.
- Ông bác sÄ© còn lại má»™t mình không hiểu chuyện gì vừa xảy ra chỉ ngá» ngợ mình vừa dÃnh dáng đến má»™t kẻ khùng hay má»™t tên kẻ trá»™m. Chỉ ngà y hôm sau, má»™t nhân viên cảnh sát đến nhà ông nà y để thông báo có Georges má»›i mất tÃch đêm qua quanh khu nhà của ông, ông ta má»›i nháºn ra.
Nhưng trước chi tiết mô tả "Có ba mươi hai răng" thì ông bác sĩ phản đối:
- Nhầm rồi! Ông ta không còn ba mươi hai răng nữa.
- Từ khi nà o? - Viên cảnh sát há»i.
- Từ tối hôm qua. Tôi đã nhổ một chiếc của ông ta.
Hai ngà y sau sá»± việc ấy, sá»± việc nhÆ° chúng tôi đã nói ở trên, đã trở thà nh má»™t chuyện thần kỳ trong ngà nh cảnh sát, hai kẻ tòng phạm quan trá»ng khác cÅ©ng bị bắt. Chuyện mà các bạn sắp Ä‘á»c sau đây không phải là truyá»n thuyết của cảnh sát cÅ©ng không phải giai thoại của các lục sá»±.
Chuyện bắt hai tòng phạm ấy là thế nà y.
Trên chuyến tà u hÆ¡i nÆ°á»›c đầu tiên tôi Ä‘i từ Gênes đến Marseille, tôi đã gặp hầu tÆ°á»›c Rivière. Cách nói chuyện hấp dẫn của ông ta khiến tôi bị cuốn hút. NhÆ°ng đúng đến lúc ông ta kể đến Ä‘oạn mình bị bắt ra sao thì tôi lại chóng mặt vì say sóng. Có má»™t Ä‘iá»u đặc biệt là giá»ng nói âm vang của ông ta nhÆ° thấu và o từng cÆ¡n khó chịu của tôi, ăn và o tâm trà của tôi và chỉ chấm dứt khi ông ta nháºn thấy, tôi Ä‘ang cố gắng lắng nghe ông ta để che giấu ná»—i khổ sở của mình. Kết quả là những gì ông ta kể cho tôi dÆ°á»ng nhÆ° còn sống mãi trong tôi sau bốn mÆ°Æ¡i năm và những cÆ¡n nôn nao ấy nhÆ° má»›i xảy ra hôm qua.
Rivière và Jules de Polignac là chá»— thâm giao, chỉ có cái chết má»›i chia lìa hỠđược. Há» cùng nhau âm mÆ°u là m phản, cùng nhau đến Paris và dá»± tÃnh sẽ chết cùng nhau.
Sau khi Moreau và Pichegru bị bắt, đến lượt há» bị săn Ä‘uổi. Không biết phải trốn ở đâu, hỠđến nhà bá tÆ°á»›c Alexandre de Laborde xin trú nhá». Äó là má»™t thanh niên trạc tuổi há» vốn là quý tá»™c nhà băng có liên hệ vá»›i chÃnh quyá»n của ngà i Tổng tà i.
Ông Laborde có má»™t lâu Ä‘Ã i nằm trên phố Artois, quáºn Chaussée-d Antin.
Vừa đến đại lá»™ Italiens, hầu tÆ°á»›c Rivière dừng lại trÆ°á»›c má»™t cá»™t thá»m Hanovre và đá»c lệnh của cảnh sát sẽ kết tá»™i tá» hình những ai chứa chấp tá»™i phạm. Ông nà y quay ra nói vá»›i ngÆ°á»i bạn Jules de Polignac Ä‘ang chá» mình dÆ°á»›i đại lá»™.
- Bạn của tôi, chúng ta sắp là m má»™t việc xấu, khi xin bá tÆ°á»›c Laborde cho ở tức là chúng ta buá»™c anh ấy và cả gia đình và o tá»™i đồng loã. Chúng ta có tiá»n, chúng ta sẽ thuê được chá»— chắc chắn nhÆ° ở nhà anh ấy.
Jules de Polignac cÅ©ng là ngÆ°á»i bá»™c trá»±c, nháºn thấy lý lẽ của bạn mình có lý nên chia tay bạn, Ä‘i tìm chá»— ẩn của ngÆ°á»i ấy.
Ngay tối hôm đó, hầu tÆ°á»›c Rivière gặp má»™t cáºn vệ cÅ© có tên là Labruyère, ngÆ°á»i mà ông ta từng từ chối đến ở vì sợ liên luỵ đến há» lần nà y, ngÆ°á»i phục vụ nà i nỉ nhiá»u quá cho nên ông ta Ä‘Ã nh Æ°ng thuáºn.
Hầu tÆ°á»›c Rivière ở lai đó mÆ°á»i tám ngà y không xảy ra huyện gì và có lẽ cÅ©ng không bị phát hiện nếu không có sá»± bất cẩn của ngÆ°á»i bạn Jules của ông ta. Má»™t hôm, Jules chạy đến chá»— ở của ông Rivière thông báo ngÆ°á»i em trai Amland của ông ta vừa bị bắt. Quá bà ng hoà ng nên không giấu giếm gì, ông ta kể hết bất hạnh của mình cho ông Rivière nghe. Hầu tÆ°á»›c Rivière liá»n Ä‘á» nghị từ khi đó ông nà y nên náu cùng mình.
- Không ai thấy anh và o đây chứ? - Hầu tÆ°á»›c Rivière há»i.
- Không ai kể cả ngÆ°á»i gác cổng.
- Thế thì anh thoát rồi.
HỠở cạnh nhau được sáu ngà y thì má»™t buổi tối, dù bạn đã hết sức can ngăn, Jules vẫn ra ngoà i nhÆ° ông ta nói là để đến cuá»™c hẹn rất quan trá»ng.
Bị một cảnh sát theo dõi và phát hiện ông ta trở vỠngôi nhà đó qua đêm tại đây nên cả hầu tước Rivière cũng bị bắt chung.
NgÆ°á»i bắt há» chÃnh là cảnh sát trưởng Commiges đã từng bắt tÆ°á»›ng Pichegru sáu ngà y trÆ°á»›c. Việc đầu tiên của anh ta là nói vá»›i anh chà ng Labruyère đáng thÆ°Æ¡ng rằng luáºt pháp cấm công dân cho ngÆ°á»i lạ đến ở. NhÆ°ng Labruyère đã vặn lại rằng ông Rivière không phải là ngÆ°á»i lạ vá»›i anh ta, và còn bạn của ông ấy chắc thấy dao ká» cổ nên má»›i và o đó lánh tạm.
Cuối cùng, cả ba vẫn bị bắt và bị há»i cung tại dinh của ngà i Há»™i đồng Réal.
- ThÆ°a ngà i Há»™i đồng - Hầu tÆ°á»›c là ngÆ°á»i bắt đầu nói - Tôi xin báo trÆ°á»›c là bạn tôi và tôi sẽ không trả lá»i bất cứ câu há»i nà o của ông trừ khi ông hứa đảm bảo không là m hại gì đến ngÆ°á»i đã chứa chấp chúng tôi. Anh ta không biết gì vá» Ä‘á»™ng cÆ¡ việc chúng tôi có mặt ở Paris.
Ông Réal hứa hẹn. Hầu tÆ°á»›c Rivière ôm ngÆ°á»i hầu của mình và nói:
- Vĩnh biệt bạn của ta, ta đã xin cho anh được bình yên.
Thứ sáu ngà y 9 tháng Ba, và o khoảng sáu giá» tối, má»™t nhân viên tuần tra tên là Caniolle nháºn lệnh Ä‘i tuần tại cuối Ä‘Æ°á»ng Montagne Sainte-Geneviève để rình má»™t chiếc xe cho thuê mang số 53 xem nó có Ä‘i qua không.
- Äó là chiếc xe Ä‘i đón Georges. Ông nà y vừa đổi chá»— đến ở tại má»™t căn nhà mà bạn ông thuê tám nghìn phăng má»™t tháng.
Chiếc xe Ä‘i qua rất nhanh nhÆ°ng Caniolle vẫn Ä‘uổi theo. Dá»c Ä‘Æ°á»ng có nhiá»u cảnh sát, Caniolle đã được lệnh báo cho há» thế là há» bám theo chiếc xe. Nó Ä‘i chầm cháºm đến quảng trÆ°á»ng Sainte-Etienne-de-mont, rẽ và o phố Sainte-Geneviève rồi dừng lại đối diện má»™t lối và o má»™t cá»a hà ng bán hoa quả. Cổng và o để hé mở, chiếc mui xe hạ xuống, ngÆ°á»i đánh xe Ä‘i và o trong cá»a hà ng và châm đèn măng xông. Äúng lúc ngÆ°á»i nà y châm chiếc đèn cuối cùng thì Georges và hai ngÆ°á»i bạn, Le Ridant và Burban cùng má»™t ngÆ°á»i thứ tÆ° nhanh nhẹn Ä‘i ra. Georges là ngÆ°á»i đầu tiên lên xe. Ba ngÆ°á»i bạn của ông ta định lên theo thì Caniolle xông và o giữa và xô há».
- Chuyện gì thế nà y? - Burban vừa cằn nhằn vừa đến lượt mình đẩy Caniolle ra - trên Ä‘Æ°á»ng không còn chá»— hay sao mà anh phải sán lại cá»a xe thế?
- Tôi thấy hình nhÆ° tôi Ä‘i Ä‘Æ°á»ng tôi chẳng hại ai cả - Viên cảnh sát cÅ©ng dùng cái giá»ng ấy để nói lại.
NhÆ°ng Georges thấy lo ngại trÆ°á»›c sá»± việc xảy ra liá»n kéo Le Ridant lên xe vá»›i mình rồi không chá» những ngÆ°á»i khác, ông ta cho ngá»±a lao Ä‘i. NgÆ°á»i ta không muốn bắt Georges trên phố vì sợ khi chống cá»± sẽ có máu chảy trên Ä‘Æ°á»ng. Do đó, mệnh lệnh là các nhân viên chỉ Ä‘uổi theo chiếc xe. Trong má»™t lúc ngỡ ngà ng, Caniolle đã để há» chạy khá xa, má»›i vá»™i Ä‘uổi theo.
- Theo tôi! - Caniolle kêu to.
Có hai cảnh sát Ä‘i theo. Má»™t ngÆ°á»i tên là Buffet.
Chiếc xe tiếp tục dẫn trÆ°á»›c há» trong phố Saint-Syacinthe dù con phố nà y hÆ¡i dốc. Nó Ä‘i qua đại quảng trÆ°á»ng Saint-Michel và vẫn giữ nguyên khoảng cách. Chiếc xe tiếp tục qua các phố Fosses-Monsieur-le-Prince và phố Uberté khi Georges hạ mui xe. Ông ta thấy có ngÆ°á»i hổn hển Ä‘uổi theo liá»n nói vá»›i Le Ridant Ä‘ang cầm cÆ°Æ¡ng.
- Fouette, chúng ta Ä‘ang bị bám theo, chúng ta bị bắt mất, hãy thấp ngÆ°á»i xuống! Thấp xuống!
Chiếc xe lao Ä‘i nhÆ° má»™t cÆ¡n lốc. Ra đến ngã tÆ° Odéon thì Caniolle bắt kịp. Anh ta gắng hết sức tung ngÆ°á»i bám và o giây cÆ°Æ¡ng trÆ°á»›c cổ ngá»±a và hét lên:
- Dừng lại! Nhân danh pháp luáºt hãy dừng lại!
Tiếng ồn à o trong cuá»™c truy Ä‘uổi trên phố khiến má»i ngÆ°á»i đổ xô ra cá»a. Con ngá»±a bị nắm cÆ°Æ¡ng cổ được thêm và i bÆ°á»›c thì dừng lại khi Caniolle vẫn trông ngÆ°á»i phÃa trÆ°á»›c.
Buffet nhảy lên báºc xe, thò đầu và o xem ai ở trong xe nhÆ°ng ngay láºp tức hai phát súng đã vang lên khiến Buffet ngã nhà o ra sau vá»›i má»™t viên đạn giữa trán còn Caniolle thấy tay mình khuỵu xuống anh ta vừa bị gãy cánh tay.
Georges và Le Ridant nhảy ra hai bên. Le Ridant vừa chạy được mÆ°á»i bÆ°á»›c thì bị bắt, anh ta không há» kháng cá»± nhÆ°ng Georges thì ngược lại, ông ta rút dao gâm lao và o hai nhân viên khác MÅ©i dao sắp chạm và o má»™t ngÆ°á»i thì má»™t thanh niên là m mÅ© tên là Thomas lao và o ông ta, ôm chặt cánh tay. Hai ngÆ°á»i xem gần đấy, má»™t ngÆ°á»i là Lamotte bán vé số ở phố Théatre-Frangais, ngÆ°á»i khác là Vignal cÅ©ng xông và o tÆ°á»›c được con dao.
Georges bị trói chặt, tống lên xe Ä‘á»™c mã Ä‘Æ°a vá» sở cảnh sát quáºn nÆ¡i cảnh sát trưởng Dubois há»i cung có sá»± hiện diện của Desmarets. Nhìn thấy Georges bị bắt, hai viên cảnh sát không khá»i ngạc nhiên. Desmarets đã thổ lá»™ ấn tượng của mình khi gặp lại ông nà y nhÆ° sau: "Từ lần đầu lên tôi gặp Georges đến giá», ấn tượng của tôi vá»›i ông ta luôn là má»™t ông già miá»n núi không có chút gì là kẻ sát nhân giống bá»n ám sát các nhân váºt thế lá»±c. Tôi thấy má»™t khuôn mặt đầy đặn, đôi mắt sáng, nÆ°á»›c da sáng sủa, cái nhìn vừa nghiêm túc lại rất dịu dà ng nhÆ° giá»ng nói của ông ta váºy. Dù thân hình bệ vệ nhÆ°ng má»i cá» Ä‘á»™ng của ông ta Ä‘á»u linh hoạt. Má»™t cất đầu tháºt tròn tóc thà nh lá»n ngắn, không có vẻ gì giống thủ lÄ©nh phản loạn mà trÆ°á»›c kia ông từng chỉ huy miá»n đất Bretagne.
- Ôi ông là kẻ bất nhân! - Bá tÆ°á»›c Dubois kêu lên khi thấy Georges - ông có biết mình vừa là m gì không? Ông vừa giết chết má»™t ngÆ°á»i cha trong gia đình và là m bị thÆ°Æ¡ng má»™t ông bố khác.
Georges báºt cÆ°á»i, nói:
- Äó là lá»—i của ông chứ!
- Sao lại là lỗi của tôi?
- Tất nhiên rồi, vì lẽ ra ông chỉ nên cho những ngÆ°á»i Ä‘á»™c thân Ä‘i bắt tôi thôi.
Tà i sản của phongvan
Last edited by phongvan; 17-09-2008 at 09:03 PM .
15-09-2008, 10:26 PM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
ChÆ°Æ¡ng 37
Công tước Enghien
Chúng ta sẽ nói đến lợi lộc của Fouché, khi công tước Enghien chết, vị công tước nà y bấy lâu vẫn khiến Bonaparte ăn không ngon ngủ không yên với mối hiểm hoạ từ nhà Bourbon cũng như với các ngai và ng khác ở châu Âu.
Trong những lá»i khai của mình, Georges, Moreau và Pichegru có mÆ¡ hồ nói đến Ä‘iá»u mà Fouché từng dá»± Ä‘oán, đó là có má»™t hoà ng thân triá»u đình Bourbon sẽ đến Paris để cầm đầu âm mÆ°u phản nghịch.
Chắc các bạn còn nhá»›, vì sợ trong mối tị hiá»m giữa Fouché vá»›i mình, ngà i Bonaparte đã bà máºt cá» má»™t ngÆ°á»i Ä‘i xác minh tin tức của viên Bá»™ trưởng cảnh sát tạm quyá»n, má»™t Bá»™ trưởng không bá»™ nhÆ°ng thá»±c chất lại là Bá»™ trưởng thá»±c sá»±. Ông Régnier, Chánh án toà tối cao, ông Réal, Uá»· viên Há»™i đồng nhà nÆ°á»›c, nói cho cùng há» vẫn là những ngÆ°á»i thụ Ä‘á»™ng và không hay biết gì.
Và viên cảnh sát ấy đã Ä‘i, khi anh ta được má»™t quyá»n lá»±c vô hình ra lệnh thì việc đó là may hay rủi Ä‘á»u phụ thuá»™c và o ý chà trong con ngÆ°á»i và thúc đẩy anh ta đến Ä‘Ãch đặc trÆ°ng của các sá»± kiện lá»›n của thá»i đại, không có ngoại lệ, đó là có ảnh hưởng của những cá nhân là m nên sá»± kiện ấy. Những nhân váºt nổi tiếng mạnh mẽ nhất và khôn khéo nhất sẽ không bị thế lá»±c nà o chế ngá»± hay dắt lối. Há» bị chÃnh các sá»± kiện cuốn Ä‘i. Há» có sức mạnh khi thuáºn theo xu thế và sẽ bị thất bại nếu chống lại xu thế ấy. Bằng chứng chÃnh là ngôi sao chiếu mệnh của Bonaparte bừng sáng khi ông đại diện cho lợi Ãch của dân chúng và bị lu má» trong tán sao chổi năm 1811. Khi liên minh vá»›i những César của ngÆ°á»i La Mã, ông muốn thống nhất tiêu chà của cách mạng vá»›i tiêu chà của ná»n quân chủ lá»—i thá»i, đó là chuyện bất khả thi. Có má»™t triết lý để thấy ở đây đó là sức mạnh nằm trong chÃnh xã há»™i và trong hà nh Ä‘á»™ng của nó chứ không phải do Ä‘i tin các phÆ°Æ¡ng thức lãnh đạo trong đẳng cấp hay thiên tà i: NgÆ°á»i ta rất có thể nghe theo phÆ°Æ¡ng thức ấy vì lợi Ãch của há» chứ không phải vì công lao của ngÆ°á»i thá»±c hiện phÆ°Æ¡ng thức đó.
Tạo hoá đã muốn rằng con ngÆ°á»i ấy, chÃnh là anh chà ng cảnh sát, chỉ là má»™t kẻ lặp lại trong má»i hoà n cảnh kia, phải có ý liá»n giống ông chủ. Rá»i Paris vá»›i lòng tin chắc công tÆ°á»›c Enghien là ông hoà ng được Georges chỠđợi nên anh chà ng cảnh sát cứ tưởng mình là thứ ánh sáng chiếu rá»i âm mÆ°u Ä‘á»™ng trá»i nên từ lúc đó chỉ nhất nhất nhìn nháºn má»i việc theo quan Ä‘iểm của mình.
TrÆ°á»›c tiên, anh ta bảo vệ cuá»™c sống của công tÆ°á»›c Enghien quả đúng bà hiểm, ông ta thỉnh thoảng hay Ä‘i đâu đó bảy, tám ngà y mà săn bắn chỉ là cái cá»› còn âm mÆ°u phản loạn má»›i là tháºt.
Còn vá» những lần vắng mặt ấy ngay chÃnh cha của ông ta từ Anh cÅ©ng viết cho con trai:
"Từ sáu tháng qua, ngÆ°á»i ta khẳng định vá»›i chúng ta là đứa con yêu quý của cha đã vá» Paris, ngÆ°á»i khác lại nói các vị chỉ cần đến Strasbourg. Cho nên, tháºt phà công khi con phải mạo hiểm mạng sống và tá»± do của mình. Những Ä‘Æ°á»ng lối của con sắm sâu trong trái tim của con nhÆ° trong tim của chúng ta váºy, nên ta rất yên tâm vá» mặt đó".
Ông hoà ng con cũng hồi âm lại như sau:
"ThÆ°a cha yêu quý, có lẽ cha hiểu con quá Ãt nên má»›i nói con đặt chân vá» mảnh đất của phe Cá»™ng hoà , nÆ¡i chiến tuyến không phải ông trá»i cho con sinh và o đó. Con là ngÆ°á»i quá tá»± cao để có thể cúi đầu. Ông Tổng tà i có thể đạt được mục Ä‘Ãch tiêu diệt con nhÆ°ng ông ta không là m con hạ mình được đâuâ€.
Tuy nhiên, còn má»™t chuyện khác nghiêm trá»ng hÆ¡n tất cả những Ä‘iá»u trên, má»™t trong những Ä‘iá»u khủng khiếp của định mệnh. Äó là việc anh chà ng mÆ°u sát ná» phát hiện những cái tên thÆ°á»ng xuyên lui đến chá»— hoà ng thân, những ngÆ°á»i có vẻ thân thiết nhất đô là hai bá»™ trưởng nÆ°á»›c Anh: Ngà i Francis Drake ở Munich và ngà i Spencer Smith ở Stuttgart. Hai ngÆ°á»i nà y dù ở rất xa nhÆ°ng vẫn thÆ°á»ng xuyên tá»›i lui Ettenheim, thêm và o đó còn có đại tá Schmidt, cảnh sát trưởng bên nÆ°á»›c Anh, và tÆ°á»›ng Thumery. Theo lá»i má»™t ngÆ°á»i Äức thì cách phát âm Thumenez vá»›i Dumouriez chỉ khác hai nét chữ. Trong lúc vá»™i, tên của tÆ°á»›ng Dumouriez thÆ°á»ng được viết theo tiếng Pháp thay cho tên Thumery. Nếu nhÆ° thế, tình hình có vẻ rất nghiêm trá»ng vì lá»±c lượng phản nghịch có ở Pháp dồn nÆ°á»›c Pháp và o giữa các thế lá»±c: Moreau ở Paris, tÆ°á»›ng Georges ở trung tâm và Pichegru ở phÃa tây, Dumouries ở phÃa đông. NhÆ° váºy, nÆ°á»›c Pháp chỉ còn nÆ°á»›c xâu xé nhau trong cuá»™c ná»™i chiến vá»›i và nh Ä‘ai siết chặt ấy mà thôi.
Còn má»™t chi tiết khác cÅ©ng cần nói ở đây. Äó là và o thá»i ấy, tôi không biết bây giá» có giống nhÆ° thế nữa hay không, cảnh sát khi Ä‘i là m nhiệm vụ bao giá» cÅ©ng phải gởi hai bản báo cáo cho thanh tra. Lần nà y hai bản báo cáo được gởi từ má»™t nÆ¡i, má»™t bản đến tÆ°á»›ng Moncey, bản kia đến chá»— ngà i Réal. Vì ngà i Réal còn báºn là m việc vá»›i Bonaparte nên tÆ°á»›ng Moncey nháºn được bản báo cáo ấy trÆ°á»›c ông láºp tức mang nó đến chá»— ngà i Bonaparte. Bản báo cáo nà y có tác Ä‘á»™ng mạnh đến ngà i Bonaparte, ông nhÆ° thấy má»™t tay Bourbon Ä‘ang lăm le vÅ© khà ở Strasbourg chỉ chá»±c xông và o đất Pháp để tiến hà nh vụ ám sát má»›i. Bất cứ má»™t tham mÆ°u sống lÆ°u vong quanh ông hoà ng nà y cÅ©ng có thể sẵn sà ng rút gÆ°Æ¡m ra bảo vệ lợi Ãch của ngai và ng, Bá»™ trưởng Anh, cảnh sát Anh và cuối cùng là Dumouriez má»™t kẻ Ä‚ng lê hÆ¡n bất cứ ngÆ°á»i Anh nà o. Ông ra lệnh cho tÆ°á»›ng Moncey ra vá» nhÆ°ng giữ lại bản báo cáo. Ông tÆ°á»›ng nà y phải Ä‘i báo cho ông Fouché, cho hai Tổng tà i khác và cho ông Réal đúng bảy giá» phải đến Ä‘iện Tuileries.
Hôm ấy, lúc bảy giá» ngà i Tổng tà i thứ nhất đã có hẹn vá»›i Chateaubriand. Ông liá»n sai thÆ° ký là Méneval viết má»™t lá thÆ° gá»i đến tác giả cuốn Thần đồng đạo CÆ¡ đốc để lui lại buổi hẹn ấy đến chÃn giá».
Số pháºn của hai thiên tà i vÄ© đại nà y kể ra cÅ©ng tháºt lạ lùng. Há» cùng sinh năm 1769 nên cùng đến tuổi ba mÆ°Æ¡i hai. Há» sinh ra cách nhau ba trăm dặm nhÆ°ng lại gặp nhau, quen nhau, chia tay rồi lại há»™i ngá»™, trưởng thà nh không giống nhau. Má»™t ngÆ°á»i lá»›n lên trong bóng của bức tÆ°á»ng trÆ°á»ng quân bị ảm đạm, chịu các ká»· luáºt quân Ä‘á»™i hà khắc đã tạo nên các tÆ°á»›ng rinh và chÃnh sách. NgÆ°á»i kia lại lang thang bên những bãi biển, đồng hà nh cùng sóng và gió, không có quyển sách nà o ngoà i cuốn sách thiên nhiên, không có ông thầy nà o ngoà i Äức Chúa. Sách và Chúa, hai vị thầy vÄ© đại là m nên những ngÆ°á»i mÆ¡ má»™ng và các nhà thÆ¡.
Má»™t ngÆ°á»i luôn theo Ä‘uổi má»™t mục Ä‘Ãch, dù cái Ä‘Ãch đó rất cao, ngÆ°á»i kia chỉ có những dục vá»ng, dục vá»ng không bao giá» thà nh hiện thá»±c, má»™t ngÆ°á»i muốn là m chủ không gian, ngÆ°á»i kia lại muốn chinh phục hÆ° vô.
Năm 1791, khi Bonaparte vá» nhà và i tháng để nghe ngóng tình hình thì cÅ©ng là năm Chateaubriand lên tà u từ Saint-Malo để thở khám phá con Ä‘Æ°á»ng đến châu Mỹ theo hÆ°á»›ng Tây Bắc.
Chúng ta hãy cùng theo chân nhà thÆ¡ Chateaubriand rá»i Saint-Malo ngà y 6 tháng Năm và o khoảng sáu giá» sáu. Ông đến đảo Acores sau đó đến Chactas. Những ngá»n gió Ä‘Æ°a ông đến thá»m của miá»n đất má»›i. Ông qua eo biển, thả neo ở đảo Saint-Piene, ở lại đó mÆ°á»i lăm ngà y, bị lạc giữa sÆ°Æ¡ng mù quanh năm bao phủ hòn đảo, lang thang trong những đám mây và các cÆ¡n gió mạnh, nghe những tiếng gầm gà o của má»™t đại dÆ°Æ¡ng vô hình, lạc lõng trên má»™t bãi thạch thảo má»m mại và chết chóc, chỉ có con thuyá»n Ä‘á»™c má»™c lÆ°á»›t trên những má»m đá dẫn Ä‘Æ°á»ng.
Sau mÆ°á»i lăm ngà y buông neo, kẻ lữ thứ rá»i Saint-Piene mệt lả bên vịnh Maryland. Ở đây sá»± yên tÄ©nh choán lấy ông. Äó những buổi đêm mỹ lệ, bình minh rạng rỡ và những buổi hoà ng hôn diệu kỳ. Ngồi trên má»™t cây cầu, ông dõi theo khối cầu mặt trá»i sẵn sà ng lao mình xuống các lá»›p sóng tráºp trùng hiện ra trÆ°á»›c, ông qua các cá»™t buồm giữa không gian vô táºn của đại dÆ°Æ¡ng. Cuối cùng, và o má»™t ngà y ngÆ°á»i ta nhìn thấy trên đầu ngá»n sóng có những vệt xanh nhÆ° ngá»n cây bất Ä‘á»™ng. Äó là châu Mỹ!
Má»™t chủ Ä‘á» rất rá»™ng để chà ng trai hai mÆ°Æ¡i hai tuổi suy ngẫm. Äây là má»™t thế giá»›i của những loà i hoang dã, của những thiên sá» chÆ°a từng biết đến mà Colomb đã phát hiện ra, Vespuce đã đặt tên nhÆ°ng chÆ°a có ai viết lên lịch sá» cho nó.
Äã đến giá» phút hạnh phúc Ä‘i thăm nÆ°á»›c Mỹ! Má»™t nÆ°á»›c Mỹ qua đại dÆ°Æ¡ng vừa gá»i cho nÆ°á»›c Pháp má»™t cuá»™c Cách mạng do chÃnh nó tạo ra, tá»± do mà nó có được chÃnh là nhá» những thanh gÆ°Æ¡m Pháp.
Tham dá»± và o công cuá»™c xây dá»±ng má»™t thà nh phố phồn thịnh nÆ¡i mà má»™t trăm năm trÆ°á»›c Guillaume Penn đã mua đất của và i ngÆ°á»i Anh Ä‘iêng lang thang đây đó tháºt là má»™t Ä‘iá»u kỳ thú. Má»™t cảnh tượng tuyệt vá»i mở ra khi thấy má»™t đất nÆ°á»›c sinh ra trên bãi chiến trÆ°á»ng giống nhÆ° và i chà ng Cadmus gieo trồng con ngÆ°á»i trên những luống cây đạn pháo.
Chateaubriand dừng lại ở Philadelphie không phải để thăm thú thà nh phố mà để thăm Washington. Washington đã chìa cho ông xem má»™t chiếc chìa khoá của nhà ngục Bastille mà má»™t và i ngÆ°á»i Paris thắng tráºn gởi cho ông. Lúc ấy, Chateaubriand chÆ°a có gì để cho ông ta xem, nếu trở lại, ông đã có thể khoe táºp "Thần đồng cÆ¡ đốc giáo" rồi.
Nhà thÆ¡ đã giữ lại ká»· niệm chuyến viếng thăm ấy suốt cả cuá»™c Ä‘á»i trong khi ngay tối hôm đón ông xong, Washington có lẽ quên ông luôn. Washington Ä‘ang trong hà o quang của mình, lãnh đạo má»™t dân tá»™c do chÃnh ông vừa là tÆ°á»›ng quân vừa là ngÆ°á»i sáng láºp. Còn Chateaubriand vẫn còn chìm trong bóng đêm thá»i trai trẻ, tiếng tăm trong tÆ°Æ¡ng lai của ông chÆ°a há» ghé thăm quá khứ mà toả cho quá khứ và i tia lấp lánh. Washington đã chết mà không há» ngá» rằng con ngÆ°á»i nà y vá» sau đã nói vỠông và vá» Napoléon nhÆ° sau:
"Những ai nhÆ° tôi đã từng được thấy ngÆ°á»i chinh phục châu Âu và ngÆ°á»i láºp ra Hiến pháp nÆ°á»›c Mỹ, bây giá» quay lại nhìn toà n cảnh thế giá»›i chỉ thấy và i tên há» cÆ°á»i cÆ°á»i khóc khóc chẳng đáng nhìn chút nà o?"
Washington là tất cả những gì Chateaubriand thấy tò mò khi qua khắp các thà nh phố trên đất Mỹ. Ông không muốn gặp con ngÆ°á»i bởi lẽ đâu đâu há» cÅ©ng na ná nhÆ° nhau, Ä‘á»u là các du khách vượt Äại Tây DÆ°Æ¡ng tìm đến táºn thế giá»›i. Chủ yếu ông Ä‘i tìm những cánh rừng nguyên sinh, đến bên bá» hồ lá»›n nhÆ° những đại dÆ°Æ¡ng, xông và o giữa thảo nguyên bao la vô táºn, nhtlng sa mạc, tìm má»™t giá»ng nói vá»ng lên từ cõi lòng Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c.
Chúng ta hãy cùng nghe kẻ lãng du bá»™c bạch cảm xúc thá»±c của bản thân. Phải nói rằng và o thá»i đó dù đã được nghe kể và được viết thà nh những vần thÆ¡, nhÆ°ng xứ sở nà y vẫn còn lạ lẫm lắm. Gabriel Ferry dù đã theo dấu vết ấy cÅ©ng không là m được các tác phẩm "Những ngÆ°á»i táºn và ng" hay "Bá» biển những ngÆ°á»i Anh Ä‘iêng". Gustave Aimard cÅ©ng không thấy hết được các truyá»n thuyết tạo nên cuá»™c sống từ thẳm sâu những cánh rừng nguyên sinh của mình không, tất cả Ä‘á»u trinh nguyên trong rừng và trên thảo nguyên nhÆ° chÃnh bản thân chúng váºy. Và chÃnh con ngÆ°á»i nà y đã láºt bức mà n đầu tiên lên khá»i chúng, ông đã thấy sá»± duyên dáng và thanh thiết nhÆ° thuở ban sÆ¡ của ngà y sáng thế.
"Sau khi Ä‘i qua Mohawk, thì tôi đặt chân và o những cánh rừng không những chÆ°a bị chặt phá bao giá» mà còn chÆ°a được ai ghé thăm, tôi nhÆ° chao đảo trong men say, tôi Ä‘i từ cây nà y đến cây khác từ phải sang trái và tá»± nhủ vá»›i mình rằng; ở đây, chẳng phải lá»±a chá»n Ä‘Æ°á»ng nà o, không còn thà nh phố, không còn những ngôi nhà cháºt hẹp, chẳng còn tổng thống, chẳng còn ná»n Cá»™ng hoà , chẳng còn vua chúa… và để thở xem mình có tá»± láºp được quyá»n tá»± do của mình không, tôi tha hồ là m hà ng nghìn Ä‘á»™ng tác mình thÃch khiến cho anh chà ng ngÆ°á»i Hà Lan là m hÆ°á»›ng dẫn viên phát sợ, chắc anh ta tưởng tôi bị Ä‘iênâ€.
Ngay láºp tức, kẻ lãng du nói lá»i từ biệt vá»›i ná»n văn minh, không có chá»— trú ẩn nà o ngoà i rừng xanh, giÆ°á»ng là mặt đất, lấy yên ngá»±a là m gối, lấy áo choà ng là m chăn và bầu trá»i chÃnh là mà n che êm ái. Còn vá» lÅ© ngá»±a, chúng tá»± do Ä‘i lại vá»›i chiếc chuông nhá» trên cổ và bằng bản năng giao tiếp kỳ diệu, chúng không bao giỠđể quá xa đống lá»a do ông chủ đốt lên để xua Ä‘uổi con trùng và rắn rết.
Má»™t chuyến du hà nh theo kiểu Steme đã bắt đầu nhÆ° thế, chỉ có Ä‘iá»u thay vì cà y xá»›i ná»n văn minh, kẻ lữ thứ lại cà y xá»›i ná»—i lòng cô Ä‘Æ¡n. Thỉnh thoảng, má»™t là ng da Ä‘á» lại Ä‘á»™t ngá»™t hiện ra trong tầm mắt, hoặc má»™t bá»™ tá»™c du mục xuất hiện. Thế là con ngÆ°á»i văn minh ra hiệu cho con ngÆ°á»i hoang sÆ¡ những cÆ¡ chỉ thân thiện mà khắp nÆ¡i ai cÅ©ng hiểu được các vị chủ nhà bắt đầu cất giá»ng hát vá» ngÆ°á»i lạ.
"Äây là ngÆ°á»i xa lạ, ngÆ°á»i được phái từ Chúa trá»i"
Sau khúc hát đó, má»™t em bé dắt tay ông và đưa và o lá»u nói:
- Äây là ngÆ°á»i má»›i?
Và tộc trưởng đáp:
- Hãy dẫn ngÆ°á»i đó và o lá»u của ta, cáºu bé!
NgÆ°á»i du khách Ä‘i và o dÆ°á»›i sá»± che trở của đứa bé rồi giống nhÆ° ngÆ°á»i Hy Lạp, ngồi xuống lá»›p than nguá»™i. NgÆ°á»i ta Ä‘Æ°a má»™t chiếc ống Ä‘iếu dà i, ông hút ba hÆ¡i và phụ nữ hát lá»i hát an ủi rằng:
"NgÆ°á»i xa lạ đã thấy mẹ và vợ, mặt trá»i lại thức và ngủ vì anh ta, nhÆ° trÆ°á»›c đâyâ€.
Sau đó ngÆ°á»i ta rốt nÆ°á»›c và o má»™t chiếc cốc, đó là chiếc cốc thánh, khách uống má»™t ná»a sau đó Ä‘Æ°a lại cho chủ nhà uống hết.
Giữa khung cảnh của cuá»™c sống hoang sÆ¡ nà y, ngÆ°á»i ta muốn mà n đêm, sá»± yên tÄ©nh, đón tiếp hay ná»—i buồn man mác? Khách lãng Ä‘u đã vẽ lại, chúng ta cùng nhìn xem:
"Những suy nghÄ© trong đầu tôi nóng lên, tôi đứng dáºy Ä‘i ra ngồi xuống má»™t cái rá»… cây rượu ra táºn bá» suối. Äó là má»™t trong những đêm châu Mỹ mà cây cá» vẽ của con ngưòỉ không bao giá» diá»…n tả được. Tôi còn nhá»› lại những ấn tượng ấy vá»›i cả niá»m thú vị thÃch thúâ€.
"Ãnh trăng treo lÆ¡ lá»ng trên đỉnh bầu trá»i, đó đây, qua khoảng không bao la tinh khiết, hà ng ngà n những vì tinh tú nhấp nháy. Ngay sau đó vầng trăng ngả mình xuống má»™t đám mây giống nhÆ° tuyệt ôm ấp quanh năm các đỉnh núi cao váºy. Dần dần, những đám mây tản ra, vấn vÃt, tạo thà nh má»™t vùng trong suốt và má»m mại nhÆ° lụa sa tanh trắng hoặc biến thà nh những cuá»™c tròn, những hình thù của vô và n các con váºt Ä‘ang lang thang trên đồng bằng xanh lÆ¡ của ná»n trá»i. Có lúc, chúng lại biến thà nh những lá»›p sóng Ä‘á»u đặn xô trên má»™t biển. Má»™t luồng gió lại đến xé toang tôm mòn ấy. Thế là chúng vỡ oà thà nh vô số cuá»™n bông lấp lánh trắng mịn nhìn má»m mại nhÆ° ta Ä‘ang sỠđược và o cái êm ái của chúng. Khung cảnh dÆ°á»›i mặt đất cÅ©ng hấp dẫn không kém. Thứ ánh sáng bà ng bạc tuyệt diệu của chị Hằng trà n lặng lẽ trà n lên khắp ngá»n cây, xuyên xuống các khe trông, luồn lách và o lá»›p bóng tối dà y đặc nhất. Con suối nhá» Ä‘ang chảy dÆ°á»›i chân tôi, uốn lượn dÆ°á»›i lá»›p rá»… của các cây sồi, cây dÆ°Æ¡ng liá»…u và cây thân ngá»t chạy ra mãi xa xa, nhuốm những tia láºp loá và bừng lên nhÆ° má»™t dải ruy băng bằng vải nhiá»…u dát những hạt kim cÆ°Æ¡ng lóng lánh rồi bị má»™t dải Ä‘en cắt ngang. Dải Ä‘en ấy là má»™t con sông, phÃa bên kia con sông, trên thảm cá» thiên nhiên rá»™ng lá»›n, ánh trăng lặng lẽ nằm ngủ trên những ngá»n cá». Những cây bulô đứng tản mạn trên các thảo nguyên khi thì Ä‘iệu Ä‘Ã lả lÆ°á»›t theo ngá»n gió lẩn mình và o mặt đất khi lại Ä‘iểm xuyết trên những tảng đá phấn lững lững, tá»± tạo ra bóng tối cho mình, chúng giống nhÆ° những hòn đảo tối om lang thang trên má»™t đại dÆ°Æ¡ng ánh sáng bất Ä‘á»™ng. Tất cả Ä‘á»u yên tÄ©nh tuyệt đối, lặng yên và thÆ° thái chỉ trừ và i tiếng lá rÆ¡i, tiếng gió vi vu, tiếng rên rỉ rất hi hữu của loà i chim hù. Tuy thế, xa xa đâu đó, ngÆ°á»i ta vẫn nghe thấy tiếng ầm trang trá»ng của thác nÆ°á»›c Niagara. Trong vẻ tịnh mịch ban đêm, nó vẫn lao từ miá»n hoang vắng nà y đến vầng cô quạnh khác và thở hắt qua những cánh rừng xa tÃtâ€.
"Vẻ hùng vÄ© và vẻ tịch liệu của bức tranh nà y không sao có thể diá»…n tả hết bằng lá»i. Những đêm đẹp nhất châu Âu không tà i nà o sánh nổi. Giữa những cánh đồng cấy trồng của chúng ta, là m sao sức tưởng tượng được thảnh thÆ¡i bay bổng đâu đâu, nó cứng vểp phải sá»± sống của con ngÆ°á»i. Còn ở nÆ¡i đây, giữa xứ sở hoang vằng nà y, tâm hồn thoả sức trà n ra, mất hút và o má»™t đại dÆ°Æ¡ng rừng già bất tá». Tâm hồn thÃch được Ä‘i lang thang dÆ°á»›i ánh sáng của các vì sao, đến bên bá» những hồ nÆ°á»›c kẻng lồ, lượn lá» trên miệng vá»±c trong tiếng thác rú gà o, rồi buông mình xuống những cÆ¡n sóng rà o, hay có thể nói là nháºp và o, tan ra vá»›i tất cả thiên nhiên hoang dã và tuyệt vá»i nà yâ€.
"Cuối cùng, kẻ lữ khách cÅ©ng đến được thác Niagara mà tiếng ồn của nó biến mất trong hà ng ngà n âm thanh buổi bình minh khi thiên nhiên thức giấc nhÆ°ng trong đêm thanh thi lại rạo rá»±c hừng há»±c nghe nhÆ° rất gần, nghe nhÆ° muốn lôi kéo ngÆ°á»i ta đến vá»›i nóâ€.
Má»™t hôm, ông đã gặp nó, vẻ tráng lệ nà y, Chateaubriand đã Ä‘i tìm từ nÆ¡i rất xa, trên Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng hai lần ông suýt mất mạng, chúng ta sẽ không kể lại nguy hiểm ấy nhÆ°ng khi Chateaubriand kể, chúng ta hãy nghe ông nói:
"Äến nÆ¡i, tôi tiến lại gần thác, yên cÆ°Æ¡ng ngá»±a được quấn và o cánh tay. Trong lúc tôi cúi xuống nhìn thác thì má»™t con rằn chuông Ä‘á»™ng Ä‘áºy ở bụi cây gần dấy, con ngá»±a sợ hãi chạy lên phÃa trÆ°á»›c lôi tôi theo nó. Cánh tay bị vÆ°á»›ng, tôi không thể, dừng được cứ phải theo nó đến gần bá» vá»±c. Äá»™t nhiên con ngá»±a cÅ©ng cảm nháºn được mối hiểm hoạ má»›i, nó vá»™i phi ngược lên cách bá» thác chục bá»™â€.
NhÆ° thế chÆ°a phải đã hết thoát khá»i nguy hiểm chết ngÆ°á»i ấy, lãng tá» lại tiếp tục má»™t mối nguy hiểm khác. Lần nà y là hiểm hoạ có báo trÆ°á»›c nhÆ°ng có má»™t số ngÆ°á»i vẫn cảm thấy trong thâm tâm há» có thể nhá»› lòng khoan dung của Chúa, chúng ta hãy nghe nhà du ngoại kể lại:
"Ngà y trÆ°á»›c có dây leo xuống thác nhÆ°ng nó đã bị đứt. Mặc những lá»i khuyên can của ngÆ°á»i dẫn Ä‘Æ°á»ng, tôi vẫn trèo xuống phÃa dÆ°á»›i thác bằng các vách đá dá»±ng đứng cao hai trăm bá»™. Tôi lao và o cuá»™c mạo hiểm. Mặc tiếng gà o rú của thác nÆ°á»›c mặt lá»— xoáy rÆ¡i ngÆ°á»i hun hút phÃa dÆ°á»›i tôi cứng đâu leo xuống được hÆ¡n bốn chục bÆ°á»›c thì đá ở đây trở nên trÆ¡n và dốc đứng hÆ¡n, không có chá»— bám cÅ©ng nhÆ° chá»— cho tôi đặt chân. Tôi bị treo lÆ¡ lá»ng trong tình trạng tiến thoái lưỡng nan và các ngón tay tôi bắt đầu rã rá»i trÆ°á»›c sức nặng của cÆ¡ thể. Tôi thấy cái chết là khó tránh khá»i. Ãt ngÆ°á»i có được hai phút trong Ä‘á»i giống nhÆ° tôi đã trải qua, lủng lẳng trên miệng vá»±c Niagara. Hai bà n tay tôi oải ra và tôi rÆ¡i xuống tháºt may là tôi rÆ¡i ngay xuống má»™t má»m đá chìa ra, tôi đã tan thà nh trăm mảnh nhÆ°ng tôi không cảm thấy Ä‘au mấy. Tôi chỉ cách mép tảng đá chừng ná»a tấc, may mà không bị lá»™n xuống khi nÆ°á»›c lạnh bắn và o ngÆ°á»i, tôi má»›i nháºn ra mình không may nhÆ° đã tượng. Má»™t cÆ¡n Ä‘au bên tay trái ùa đến. Tôi đã là m gẫy nó, ngÆ°á»i dẫn Ä‘Æ°á»ng của tôi nhìn thấy tôi ra hiệu liá»n chạy Ä‘i tìm được và i ngÆ°á»i cứu. Há» khó khăn lắm má»›i kéo tôi lên bằng dây cây bu-Lô và cáng tôi vá» nhà há»â€.
Chuyện nà y xảy ra đúng lúc mà chà ng trung uý trẻ tuổi có tên là Napoléon Bonaparte suýt chết đuối khi tắm trên sông Saône.
Lữ khách lại tiếp tục con Ä‘Æ°á»ng của mình qua những sông hồ lá»›n. Hồ đầu tiên ông ta tá»›i là Ené. Từ trên bá», ông bà ng hoà ng thấy cảnh ngÆ°á»i Anh Ä‘iếng mạo hiểm trên những con thuyá»n gá»— trÆ°á»›c mặt nÆ°á»›c cuồn cuá»™n của cÆ¡n bão kinh hoà ng. Việc trÆ°á»›c nhất là há» treo đồ của mình và o Ä‘uôi thuyá»n rồi Ä‘Æ°a nó qua những cÆ¡n xoáy tuyết, giữa các lá»›p sóng dâng trà n. Các lá»›p sóng ấy lao và o mạn thuyá»n nhÆ° thể muốn nuốt sống nó. Äám chó săn bám chặt chân xuống sà n kêu lên Æ° ứ trong khi chủ nhân của chúng rất bình tÄ©nh, lặng lẽ Ä‘iá»u khiển con thuyá»n chèo theo con sóng. Các thuyá»n Ä‘i theo hà ng dá»c, ở cuối má»—i thuyá»n có má»™t ngÆ°á»i can đảm nhất chỉ huy, Ä‘á»™ng viên vừa khÃch lệ bằng từ "Oha" vá»›i má»—i lần chèo.
Trên chiếc thuyá»n cuối cùng, má»™t ngÆ°á»i thủ lÄ©nh vẫn đứng và lái bằng má»™t cây sà o dà i. Qua là n sÆ°Æ¡ng mù, tuyệt và sóng, ngÆ°á»i ta chỉ nháºn ra há» bởi những túm lông trang trà trên đầu những cái cổ gân lên trong má»—i đợt hú và những cây Ä‘uốc trên tay hai tá»™c trưởng. Há» là ngÆ°á»i hoa tiêu và ngÆ°á»i dá»± Ä‘oánâ€.
"NgÆ°á»i ta bảo rằng vị thần ẩn trong các lá»›p nÆ°á»›c rất sâu và khó lÆ°á»ng ấyâ€.
"Bây giá», chúng ta cÅ©ng chuyển đến xem các mặt hồ và bá» của chúng.
Trong má»™t khoảng không hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i dặm tôi thay toà n những cây súng xen nhau trải ra ngút ngát, mùa hè dÆ°á»›i đám lá của chúng chứa toà n rắn. Má»—i lần loà i bò sát nà y chuyển Ä‘á»™ng dÆ°á»›i ánh nắng mặt trá»i, ngÆ°á»i ta thấy cuá»™n lên những vòng và ng, Ä‘á» tÃa, Ä‘en nhánh. Trong các vòng cuá»™n khiếp ngÆ°á»i ấy, ngÆ°á»i ta chỉ nháºn ra những đôi mắt lấp lánh, những cái lưỡi thè ra cái nhá»n, cái Ä‘á» lòm, những cái Ä‘uôi ngó ngoáy trong không trung nhÆ° những mÅ©i lao. Tiếng phì phì vang lên không ngá»›t âm thanh ấy giống nhÆ° tiếng xà o xạc của đám lá rụng vang lên từ mặt hồ Cocyte đáng sợ nà yâ€.
Trong má»™t năm, ông cứ Ä‘i lang thang nhÆ° váºy, xuống các thác nÆ°á»›c, qua hồ, vượt rừng và chỉ dừng lại giữa đống đổ nát Ohio để cà ng thêm nghi ngá» vá» vá»±c thẳm Ä‘en tối trong quá khứ, theo các dòng sông, hoà giá»ng mình và o giá»ng của bình minh và chiá»u tà của thiên nhiên mà Chúa đã tạo ra, mÆ¡ mà ng những vần thÆ¡ trong táºp "Natchez", quên châu Âu mà sống vá»›i tá»± do, cô liêu và thÆ¡.
Lang thang mãi từ rừng nà y sang rừng khác, từ hồ nà y đến hồ khác từ thảo nguyên nà y đến thảo nguyên khác mà không biết mình sắp đến mảnh đất nÆ°á»›c Mỹ phì nhiêu. Má»™t buổi tối, ông đặt chân đến má»™t trang trại nhá» cạnh con nÆ°á»›c. Ông đã xin và o trú nhá».
Äêm xuống, ngôi nhà sáng lên qua ánh đèn. Ông ngồi và o má»™t góc nhà và trong khi chủ nhà đi nấu súp, ông khoan khoái Ä‘á»c má»™t tá» báo Anh qua ánh lá»a hắt ra từ ngá»n đèn vừa liếc nhìn, bốn chữ "Flight of the King" (Äức vua chạy trốn) đã Ä‘áºp và o mắt ông. Äó là bà i báo nói vá» cuá»™c chạy trốn của vua Louis XVI và bị bắt ở Vareune. Bà i báo cÅ©ng kể đến cuá»™c sống lÆ°u vong của giá»›i quý tá»™c và má»™t số quý tá»™c hợp lại dÆ°á»›i ngá»n cá» Bảo hoà ng lá»i kêu gợi "Hãy cầm vÅ© khÃ!" nhÆ° má»™t tiếng gá»i định mệnh vá»›i ông.
Chateaubriand trở lại Philadelphie, vượt biển, gặp cÆ¡n bão khiến ông lênh đênh mÆ°á»i tám ngà y bên bá» biển nÆ°á»›c Pháp.
Tháng Bảy năm 1792, ông cáºp cảng Havre và kêu vang "Bệ hạ gá»i thần, thần có mặt!"
Äúng lúc Chateaubriand đặt chân lên tà u vá» cứu nhà vua má»™t viên thiếu tá pháo binh tá»±a lÆ°ng và o cây trÆ°á»›c thá»m nhìn vua Louis XVI Ä‘á»™i chiếc mÅ© nồi Ä‘á» xuất hiện bên cá»a sổ Ä‘iện Tuileries. Bằng má»™t giá»ng miệt thị rõ rà ng, ông khẽ nói: NgÆ°á»i nà y vô dụng rồi!
"Bởi thế - Nhà thÆ¡ bá»™c bạch - có lẽ Ä‘iá»u thay đổi những mục Ä‘Ãch ban đầu của tôi và đưa tôi và o biến cố đầu tiên đã đánh dấu sá»± nghiệp của tôi.
Rõ rà ng nhà Bourbon chẳng cần đứa con út Ãt miá»n Bretagne vừa từ đáy sâu châu Mỹ trở vỠđể phục vụ há». Nếu tôi không Ä‘á»c bà i báo đã khiến tôi thay đổi cuá»™c Ä‘á»i tôi thì có lẽ chẳng ai nháºn ra sá»± vắng mặt của tôi vì có ai biết tôi tồn tại đâu, má»™t sá»± nhầm lẫn giữa tôi và nháºn thức của mình đã cho tôi thấy tấm kịch cuá»™c Ä‘á»i. Tôi đã có thể là m gì mình muốn vì tôi là nhân chứng duy nhất của tráºn chiến nhÆ°ng trong số tất cả các nhân chứng, đó lại là ngÆ°á»i sợ phải đổ máu nhiá»u nhấtâ€.
Chateaubriand đã kể trong táºp Atala và Natchez nhÆ°thế.
Tà i sản của phongvan
Last edited by phongvan; 17-09-2008 at 09:07 PM .
15-09-2008, 10:30 PM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
ChÆ°Æ¡ng 38
Chateaubriand
NÆ°á»›c Pháp đã thay đổi rất nhiá»u kể từ khi kẻ lữ khách rá»i xa nó, có rất nhiá»u sá»± kiện má»›i và nhất là rất nhiá»u nhân váºt má»›i. Há» là Bamave, Danton, Robespiene còn cả Marat nữa nhÆ°ng kẻ nà y không phải là ngÆ°á»i mà là má»™t con thú hung tợn. Mirabeau cÅ©ng đã qua Ä‘á»i.
Bất cứ ai, nhà quý tá»™c của chúng ta cÅ©ng Ä‘á»u tiếp tục, ông lần lượt gặp những con ngÆ°á»i tuy thuá»™c vá» các đảng khác nhau nhÆ°ng cuối cùng Ä‘á»u thuá»™c vá» cùng má»™t cá»— máy chém.
Ông đã đến thăm phái Jacobin, câu lạc bá»™ quý tá»™c, câu lạc bá»™ các nhà văn, nhà nghệ thuáºt những con ngÆ°á»i đúng kiểu Ä‘á»u phần lá»›n ở đó, tháºm chà cả các đại quý ông nhÆ° La Fayette, hai anh em Lameth, Laharpe, Chamfort, Andrieux, Sedaine, Chémer đến Ä‘á»c thÆ¡ tại đó đó là nhÆ°ng vần thÆ¡ Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i. NhÆ°ng rốt cuá»™c, há» cÅ©ng chẳng thể cắt nghÄ©a được mình ở thá»i nà o. David tiến hà nh má»™t cuá»™c cách mạng trong há»™i hoạ, Talma lại là m cách mạng hà kịch: Có má»™t ngÆ°á»i suốt ngà y giam mình trong phòng là m việc cách thức của ông vô cùng hà o hiệp nhÆ°ng tÃnh khà lại hÆ¡i u uất, đó là tác giả của Những mối quan hệ nguy hiểm, hiệp sÄ© Laclos.
- Tại sao Crébilon con lại chết? Ông ta sẽ là tổng thống hoặc chà Ãt cÅ©ng phải là phó tổng thống. Má»™t con ngÆ°á»i thuá»™c vá» bục diá»…n thuyết vá»›i giá»ng nói nhẹ nhà ng, thân hình gầy guá»™c, nét mặt buồn bã, mặc đồ Ä‘Æ¡n giản mất tóc muối tiêu. Äó là Rosbespiene, và o má»™t ngà y bất cẩn đã trượt và o vết máu của Danton.
Chateaubriand còn Ä‘i thăm câu lạc bá»™ chÃnh trị Cordeliers được thà nh láºp và o thá»i cách mạng Pháp năm 1790 tại Paris. Ông ngạc nhiên trÆ°á»›c kiểu nhà thá» trở thà nh câu lạc bá»™ chÃnh trị ấy!
Saint-Louis (cÅ©ng thuá»™c phe Cordeliers) đã xây dá»±ng nhà thá» sau má»™t cuá»™c đảo chÃnh. Có má»™t đại đức ông ngà i Coucy đã mắc má»™t tá»™i toà án Vincenns bắt ông ta ná»™p phạt và khoản tiá»n nà y dùng để xây trÆ°á»ng há»c và nhà thá» cho phái ấy.
Khi Äức vua Jean bị tống giam ở Poitiers, tầng lá»›p quý tá»™c mất đầu bị đánh bại và bị cầm tù cùng nhà vua. Má»™t con ngÆ°á»i nhân danh cả dân tá»™c chiếm quyá»n từ tay triá»u đình và đặt tổng hà nh dinh trong lòng Cordeliers. Äó là Etienne Marcel, thái thú Paris.
"Nếu các đức ông gây chiến - Etienne Marcel nói - những con ngÆ°á»i của lẽ phải sẽ tấn công lại há». Dẫu sao các nhà tu phe Cordeliers cÅ©ng là những nhà tiá»n nhiệm xứng đáng vá»›i nhau ngÆ°á»i cách mạng Ä‘i sau tiếp quản nhà thá» của há». Từ lâu, trÆ°á»›c Babey, hỠđã nói "TÆ° hữu là tá»™i trÆ°á»›c toà n dân". TrÆ°á»›c Proudhon, há» nói "TÆ° hữu là ăn cắp". HỠủng há»™ châm ngôn của mình bởi lẽ há» thà đốt cháy bá»™ quần áo rách hÆ¡n là để nó cứ mãi nhÆ° váºy không thay đổi gì.
Nếu nhÆ° phái Jacobin là quý tá»™c thì những ngÆ°á»i Cordelies là nhân dân, nhân đần Paris năng nổ, bạo lá»±c, quáºy phá, nhân dân được đại diện bởi các nhà văn yêu thÃch của há», bởi Marat vá»›i xưởng in trong hầm giáo Ä‘Æ°á»ng, bởi Desmoulins, Fréron, Fabre-d Eglantine, Anacharsis? Goots, bởi các nhà diá»…n giả Danton và Legendre, hai tay đồ tể mà má»™t trong hai đã biến các nhà ngục Paris thà nh lò mổ.
Cordeliers là tổ ong và đám ong máºt bu đầy xung quanh: Marat ngay đối diện Desmoulins, Fréron trên phố Vieille Commédie, Danton ở cách đó năm chục bÆ°á»›c, Cloots trên phố Jacob, Legendre trên phố Boachenes, Saint-Germain.
Chateaubriand nhìn và nghe tất cả những con ngÆ°á»i nà y. Há» là m ông thấy sợ ông quyết định Ä‘i thăm các nhà quý tá»™c ở nÆ°á»›c ngoà i những tháºt không may lại có hai từ cản trở quyết định ấy: thiếu tiá»n. Phu nhân Chateaubriand có của hồi môn chỉ là những tÃn phiếu mà tÃn phiếu lại Ä‘ang mất giá trÆ°á»›c cả tiá»n mặt. Cuối cùng ông cÅ©ng tìm được má»™t công chứng viên còn tiá»n. Ông nà y cho nhà thÆ¡ vay mÆ°á»i hai nghìn phăng, quý ngà i Chateaubriand cho tiá»n và o và rồi nhét và o túi. MÆ°á»i hai nghìn nà y là cuá»™c sống của ông và anh trai ông.
NhÆ°ng hà nh sá»± tại nhân, thà nh sá»± tại thiên, kẻ chuẩn bị di trú lại gặp má»™t ngÆ°á»i bạn và khoe mình có mÆ°á»i hai nghìn phăng.
NgÆ°á»i bạn nà y lại là tay bà i bạc, thế là ngà i Chateaubriand bị rủ và o sòng bạc ở Palais Royal rồi để thua mÆ°á»i nghìn năm trăm phăng trong số mÆ°á»i hai nghìn ấy.
Tháºt may ông còn nghÄ© lại. Ông cho má»™t nghìn rưởi còn lại và o và vá»™i vã rá»i khá»i toà nhà nguyá»n rủa, trèo lên má»™t chiếc xe đến hẻm Ferou, trở vá» nhà tìm và nhÆ°ng không thấy đâu. Nó đã rÆ¡i ra xe, ông vá»™i vã chạy xuống phố thì chiếc xe đã Ä‘i khuất.
Ông chạy Ä‘uổi theo đám trẻ nhìn thấy xe đón thêm khách tháºt may có má»™t cảnh sát giết ngÆ°á»i đánh xe nên cho ông địa chỉ nhà ông nà y.
Ngà i Chateaubriand chỠở cá»a nhà ông ta đến hai giá» sáng ngÆ°á»i đánh xe má»›i vá». NgÆ°á»i ta tìm trong xe nhÆ°ng chiếc và đã không còn. Từ lúc ngà i Chateaubriand xuống xe, ông đánh xe đã đón thêm ba lÃnh và má»™t tu sÄ©. Ông ta không biết ba ngÆ°á»i lÃnh ở đâu nhÆ°ng biết chá»— tu sÄ©.
Ba giá» sáng, ngÆ°á»i ta không thể đánh thức con ngÆ°á»i đáng kÃnh ấy Ngà i Chateaubriand Ä‘Ã nh trở vá» nhà mệt rã rá»i.
Ngà y hôm sau, vị tu sÄ© đánh thức ông dáºy và trả chiếc và cùng má»™t nghìn năm trăm phăng. Ngà y hôm sau nữa, ngà i Chateaubriand Ä‘i Bruxelles vá»›i anh trai cả và má»™t lÃnh hầu. Anh chà ng hầu nà y ăn mặc nhÆ° há» và cÆ° xá» vá»›i há» nhÆ° bạn bè.
Tên lÃnh hầu khốn kiếp ấy có ba táºt, thứ nhất là quá tôn kÃnh chủ nhân, thứ hai lại quá thô tục và thứ ba là lúc nà o cÅ©ng tưởng tượng chÃnh vì hay tưởng tượng mà lúc nà o hắn cÅ©ng sợ bị bắt và lúc nà o cÅ©ng chỉ muốn nhảy ra khá»i xe. Äêm đầu tiên, hai anh em phải khó nhá»c má»›i giữ nổi hắn. NhÆ°ng đêm thứ hai thì há» mở tung cá»a cho tên hầu khốn kiếp nhảy ra, tiếp tục giấc mÆ¡. Khi thức, hắn chạy má»™t mạch ra cánh đồng. Hai anh em Chateaubriand tưởng thoát được hắn nhÆ°ng má»™t năm sau, do sá»± tố cáo của hắn mà ngÆ°á»i anh cả của Chateaubriand phải mất mạng.
Cuối cùng, hai anh em cÅ©ng đến được Bruxelles. Bruxelles là nÆ¡i gặp mặt của các nhà vua chúa. Từ Bruxelles đến Paris chỉ mất năm ngà y. NgÆ°á»i ta vô cùng ngạc nhiên khi thấy hai anh em hỠđến đây thay vì đợi ở Paris. Bởi lẽ không cần rá»i Paris vì ngÆ°á»i ta cÅ©ng sắp tiến vỠđó: ChÃnh vì thế mà chẳng còn chá»— cho ngÆ°á»i má»›i đế, tháºm chà vá»›i Navane nÆ¡i trÆ°á»›c kia ông từng là m trung uý.
Các chiến hữu Bretagne, nhÆ°ng ngÆ°á»i Franche Ãt kênh kiệu hÆ¡n ngà i Navane. Há» dà nh cho ông má»™t chá»— trong hà ng ngÅ© của há». Chúng ta cÅ©ng có thể thấy, ngà i Chateaubriand không phải dà nh cho con Ä‘Æ°á»ng binh nghiệp từng được thăng cấp thiếu tá, được Ä‘i xe tứ mã và o cung bây giỠông lại Ä‘i bá»™ đến Thionville nhÆ° má»™t anh lÃnh quèn.
Rá»i Bruxelles, ngà i Chateaubriand gặp ngà i Montrond. Hai con ngÆ°á»i nà y vốn cÅ©ng chung cảnh ngá»™ vá»›i nhau.
- Ngà i từ đâu đến? - Chà ng lÃnh thà nh thị há»i.
- Từ Niagara, thưa ngà i.
- Ngà i đi đến đâu?
- Äến nÆ¡i ngÆ°á»i ta đánh nhau.
Cả hai chà o nhau rồi ai Ä‘i Ä‘Æ°á»ng ngÆ°á»i ấy, Ä‘i tiếp được hai dặm, ngà i Chateaubriand gặp má»™t ngÆ°á»i cưỡi ngá»±a.
- Anh Ä‘i đâu? - Kỵ sÄ© há»i.
- Tôi đi đánh nhau. - Kẻ đi bộ đáp.
- NgÆ°á»i ta gá»i anh là gì?
- Ngà i Chateaubriand. Còn ngà i?
- Ngà i Frédenc-Guillaume.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông cưỡi ngá»±a chÃnh là vua nÆ°á»›c Phổ, ông Ä‘i ra xa và nói:
- Tôi nháºn ra ngay ai là quý tá»™c nÆ°á»›c Pháp mà .
Ngà i Chateaubriand Ä‘i đến Thionville nhÆ° thể ông Ä‘i tìm hà nh lang Tây Bắc, không thấy hà nh lang, ông không thể đến Thionville, chỉ có Ä‘iá»u ngay cuá»™c đụng Ä‘á»™ đầu tiên, ông đã bị gãy tay, lần thứ hai bị thÆ°Æ¡ng ở chân do má»™t thanh xà bốc cháy.
Cùng lúc Chateaubriand bị thÆ°Æ¡ng ở chân, má»™t chỉ huy tiểu Ä‘oà n trẻ tuổi có tên là Napoléon Bonaparte cÅ©ng bị má»™t lưỡi lê đâm và o đùi trong tráºn Toulon.
Má»™t viên đạn cÅ©ng có thể đã sát hại nhà quý tá»™c của chúng ta nhÆ°ng nó lại vấp phải táºp bản thảo viết tay Atala nên bị chặn bá»›t.
Hoạ vô Ä‘Æ¡n chÃ, ngoà i các xúi quẩy trên ông còn bị tai hoạ nghiêm trá»ng hÆ¡n là bị lạc Ä‘Æ°á»ng.
Äến Namur, chà ng trai lÆ°u vong Ä‘i qua Ä‘Æ°á»ng trong cÆ¡n sốt run lẩy bẩy, má»™t phụ nữ nghèo quà ng cho chà ng má»™t chiếc chăn thủng lá»— chá»—. Äó là chiếc chăn duy nhất chị ta có. Nhà thá» Saint-Martin bị đại pháo phá há»ng cÅ©ng chỉ góp cho Chateaubriand ná»a chiếc áo măng tô.
Ra khá»i thà nh phố Namur, ngà i Chateaubriand rÆ¡i và o má»™t cái hố. Má»™t toán tháp tùng hoà ng tá» Ligne Ä‘i ngang qua. NgÆ°á»i ta thấy cái thi thể còn run rẩy nên thÆ°Æ¡ng tình đặt lên xe Ä‘Æ°a vá» Bruxelles.
NgÆ°á»i Bỉ rất giá»i phân tÃch quá khứ nhÆ°ng lại không được trá»i phú cho khả năng bói tÆ°Æ¡ng lai. Há» không dá»± Ä‘oán được má»™t ngà y việc Ä‘á»c lại tác phẩm của chà ng trai trẻ nà y cÅ©ng khiến khối kẻ già u có. NgÆ°á»i Bỉ đã đóng sáºp cá»a trÆ°á»›c má»™t kẻ thÆ°Æ¡ng táºt khốn cùng ấy. Kiệt sức, ông ngủ ngay ngưỡng cá»a má»™t nhà trá» và chỠđợi. Äoà n ngÆ°á»i của hoà ng tá» Ligne đã Ä‘i qua thì ông chỉ hy vá»ng và o váºn may mà thôi. Hy vá»ng khi chết cÅ©ng tốt chứ sao. Và trá»i không triệt Ä‘Æ°á»ng sống của ai, ngÆ°á»i đã gởi anh trai của ông đến.
Hai anh em nháºn ra nhau ngay và ôm chặt lấy nhau, ngà i Chateaubriand anh đã già u có. Ông có má»™t nghìn hai trăm phăng trong ngÆ°á»i. Ông cho em sáu trăm. Ông muốn mang em Ä‘i theo nhÆ°ng tháºt may, nhà thÆ¡ của chúng ta quá yếu không theo nổi.
Ông đến má»™t nhà thá» cao ở nhá» cho lại sức còn anh trai của ông lên Ä‘Æ°á»ng vá» Pháp nÆ¡i cá»— máy chém Ä‘ang đợi ông.
Sau má»™t thá»i gian dà i chữa trị, Chateaubriand Ä‘i Jersey. Từ Jersey, ông định sang Anh. Mệt má»i vá»›i cuá»™c sống di cÆ°, ông muốn tham gia và o cuá»™c nổi dáºy của miá»n Vendée ông thuê má»™t chiếc tà u nhá», khoảng hai chục ngÆ°á»i cùng Ä‘i cho đỡ tốn kém, gặp sóng lá»›n, há» phải chui xuống khoang chịu cảnh ngá»™t ngạt đến nghẹn thở. Tà u chao đảo khiến há» lắc lÆ°, ngÆ°á»i nỠđè và o ngÆ°á»i kia. Äến Guemesey, khi được thả, ta thấy ông ngất Ä‘i, gần nhÆ° tắt thở.
Há» cho ông xuống, đặt dá»±a và o bức tÆ°á»ng quay vá» phÃa mặt trá»i cho òng trút hÆ¡i thở cuối cùng. Vợ má»™t thuá»· thủ Ä‘i ngang qua, gá»i chồng đến cứu. Nhá» ba bốn ngÆ°á»i, ông được đặt trên má»™t chiếc giÆ°á»ng êm ái. Ngà y hôm sau, ông lên tà u đánh cá Ostende.
Äến Jersey, ông ngất ngây sung sÆ°á»›ng.
Phải đến mùa xuân năm 1793, bệnh nhân má»›i thấy mình khoẻ trở lại để tiếp tục con Ä‘Æ°á»ng của mình. Ông sang nÆ°á»›c Anh vá»›i hy vá»ng gia nháºp và o má»™t Ä‘á»™i cá» trắng nà o đó. NhÆ°ng đến nÆ¡i, thay vì tiếp tục đánh tráºn, ngá»±c của ông lại có vấn Ä‘á» các bác sÄ© ra lệnh cho ông phải nghỉ ngÆ¡i tuyệt đối và tuyên bố rằng nếu cẩn tháºn giữ gìn ông cÅ©ng không sống qua hai hay ba năm. Chuẩn Ä‘oán nà y giống vá»›i chuẩn Ä‘oán vá» tác giả của táºp La Pucelle. Có lẽ Äức Chúa lại má»™t lần nữa để các bác sÄ© nhầm vá»›i tác giả của táºp Thần đồng đạo CÆ¡ đốc.
Bác sÄ© cấm Chateaubriand cầm súng thì ông cầm bút. Ông viết tác phẩm Essais và bắt đầu phác thảo táºp Thần đồng đạo CÆ¡ đốc. Sau đó, vì hai kiệt tác nà y quá đối láºp vá» tÆ° tưởng, dù ông không phải chết đói, song và o những khoảng thá»i gian rá»—i rãi, ông vẫn dịch sách lấy tiá»n, cuá»™c chiến đấu ấy kéo dà i trong nhÆ°ng năm 1794 và 1795.
Thá»i Ä‘iểm ấy cÅ©ng có má»™t ngÆ°á»i nằm chá». Äó là chỉ huy trẻ đã chiếm được Toulon, ngà i chủ tịch uá»· ban chiến tranh đã truất quyá»n chỉ huy Ä‘á»™i pháo binh của ông ta vá» Paris, ông cÅ©ng từ chối chỉ huy má»™t Ä‘á»™i quân ở Vendée. Và trong lúc Chateaubriand dịch sách, chà ng trai cÅ©ng cầm bút ghi lại cách thức giúp Thổ NhÄ© Kỳ có thêm sức mạnh chống lại sá»± xâm lăng của các ná»n quân chủ châu Âu.
Äầu tháng chÃn, chà ng chỉ huy trẻ tuổi đến Ä‘Æ°á»ng cùng, quyết định Ä‘i trẫm mình xuống dòng sông Seme. Khi Ä‘i đến má»™t cây cầu anh chà ng đó gặp má»™t ngÆ°á»i bạn.
- Anh Ä‘i đâu váºy? - NgÆ°á»i bạn há»i.
- Tôi đi trẫm mình.
- Tại sao?
- Vì tôi không còn xu nà o?
- Tôi có đang hai mươi nghìn phăng. Chúng ta hãy chia đôi nhé.
Và ngÆ°á»i bạn Ä‘Æ°a cho chà ng sÄ© quan trẻ tuổi mÆ°á»i ngà n khiến anh ta không tá»± tá» nữa. Ngà y 4 tháng MÆ°á»i, chà ng sÄ© quan đến nhà hát kịch Feydo và được biết quân Ä‘á»™i Lepeller đã đẩy lùi quân của Phe quốc Æ°á»›c do tÆ°á»›ng Menou chỉ huy, ngÆ°á»i ta Ä‘ang tìm má»™t tÆ°á»›ng khác để sá»a chữa thất bại đó.
Năm giá» sáng hôm sau, tÆ°á»›ng Alexandre Dumas nháºn lệnh từ chinh quyá»n Quốc Æ°á»›c Ä‘i chỉ huy lá»±c lượng vÅ© trang đó. NhÆ°ng tÆ°á»›ng Alexandre Dumas không có mặt tại Paris nên Marat thay thế ông, nháºn lệnh đến thay cá»±u chỉ huy tiểu Ä‘oà n của Bonaparte.
Ngà y tháng MÆ°á»i cÅ©ng là cuá»™ cnổi dáºy 13 Vendémiaire.
Napoléon Bonaparte ra khá»i bóng tối bằng má»™t chiến thắng lẫy lừng còn Chateaubriand sắp thoát khá»i bóng Ä‘en của ông bằng má»™t kiệt tác. Hẳn là ngà y diá»…n ra cuá»™c nổi dáºy 13 Vendémiaire đã thu hút sá»± chú ý của nhà văn tá»›i ông tÆ°á»›ng. Äến lượt sá»± xuất hiện táºp Thần đồng đạo CÆ¡ đốc cÅ©ng khiến ông tưởng Bonaparte để mắt đến nhà thÆ¡.
Bonaparte bắt đầu có dá»± cảm chống lại ngà i Chateaubriand. Má»™t hôm thÆ° ký Boumerine ngạc nhiên trÆ°á»›c việc má»™t cái tên nổi tiếng và xứng đáng nhÆ° váºy lại không có trong danh sách Ä‘á» bạt.
- Anh không phải là ngÆ°á»i đầu tiên nói vá»›i tôi Ä‘iá»u nà y, Boumerine ạ - Bonaparte trả lá»i - NhÆ°ng tôi đã giải thÃch khiến há» không cãi và o đâu được. Con ngÆ°á»i nà y có những tÆ° tưởng Ä‘á»™c láºp và tá»± do không bao giỠđồng Ä‘iệu vá»›i tÆ° tưởng của tôi. Tôi thà coi ông ta là kẻ thù ra mặt hÆ¡n là má»™t ngÆ°á»i bạn bị ép buá»™c, vả lại, tôi còn xem xét, ban đầu, tôi sẽ cố dà nh cho ông ta má»™t vị trà tạm thá»i nếu ông ta thÃch hợp, tôi sẽ cất nhắc.
Vá»›i những lá»i lẽ ấy, rõ rà ng tÆ°á»›ng quân Bonaparte chÆ°a há» nghÄ© đến giá trị Ä‘Ãch thá»±c của Chateaubriand. NhÆ°ng ngay sau đó, việc xuất bản táºp Atala khiến tên tuổi của ông nổi đình nổi đám và ngay láºp tức khiến ngà i Tổng tà i thứ nhất phát ghen vì má»i chú ý dồn vỠông.
Táºp Thần đồng đạo CÆ¡ đốc ra Ä‘á»i ngay sau táºp Atala mà ngà i Bonaparte tìm được chá»— dá»±a lá»›n. Cuốn sách tạo nhiá»u cảm giác mạnh đồng thá»i giá trị cao cả của nó khiến các nhà tÆ° tưởng thêm quan tâm đến các triết lý tôn giáo.
Má»™t hôm, phu nhân Baciocchi đến gặp anh mình và cầm má»™t táºp sách nhá» trên tay.
- Anh Ä‘á»c cái nà y Ä‘i, anh Napoléon. Em chắc anh sẽ hà i lòng.
TÆ°á»›ng quân Bonaparte lÆ¡ Ä‘á»…nh liếc nhìn nó. Äó là táºp Atala.
- Lại má»™t tiểu thuyết toà n chữ "A" đây. Tôi không có nhiá»u thá»i gian để Ä‘á»c những thứ ngá»› ngẩn nà y.
Tuy nhiên, ông vẫn cầm cuốn sách từ tay em gái đặt lên bà n.
Thế là phu nhân Baciocchi yêu cầu ông gạch tên Chateaubriand ra khá»i danh sách những kẻ đảo vong.
- Thì ra Atala của ngà i Chateaubriand đó sao!
- Vâng, thưa anh.
- Äược rồi, tôi sẽ Ä‘á»c nổ để giết thá»i gian nếu có - Rồi ông quay sang phÃa thÆ° ký của mình - Báo cho Fouché gạch tên Chateaubriand ra khá»i danh sách những ngÆ°á»i đảo vong nhé.
Tôi đã nói là ngà i Bonaparte Ãt văn vẻ và Ãt quan tâm đến văn chÆ°Æ¡ng. NgÆ°á»i ta có thể thấy rõ Ä‘iá»u đó vì ông không biết chÃnh Chateaubriand là tác giả táºp Atala.
Ngà i Tổng tà i thứ nhất Ä‘á»c cuốn Atala và hà i lòng. Ãt lâu sau, ngà i Chateaubriand lại xuất bản táºp Thần đồng đạo CÆ¡ đốc, khi ấy Bonaparte lại lấy lại toà n bá»™ ác cảm chống lại nhà thÆ¡.
Lần ngà i Bonaparte gặp Chateaubriand đầu tiên là lễ ký hôn ước giữa tiểu thư Sourdis với Hector de Sainte-Hermine. Tối hôm ấy ngà i Bonaparte định nói chuyện với ông những buổi tối chấm dứt quá chóng vánh nên ông trở vỠTuileries ngay mà chẳng hỠnghĩ đến Chateaubriand nữa.
Lần thứ hai là buổi dạ há»™i tráng lệ nhà ngà i Talleyrand đón chà o hoà ng tá» Parne trong chặng Ä‘Æ°á»ng ông hoà ng nà y Ä‘i lấy lại ngai và ng xứ Etruine, chúng ta hãy để tá»± ngà i Chateaubriand cho hay cuá»™c tiếp xúc đó và cảm giác của ông.
"Tôi Ä‘ang ở ngoà i hà nh lang thì ngà i Napoléon bÆ°á»›c và o. Ngà i vá»— và o tôi nhẹ nhà ng. Tôi đã từng nhìn thấy ông ấy má»™t lần nhÆ°ng chÆ°a nói chuyện lần nà o. Nụ cÆ°á»i của ông tháºt dịu dà ng và đẹp, mắt ông tháºt đặc biệt nhất là dÆ°á»›i vầng trán và đôi lông mà y ấy không há» có chút giả tạo, đóng kịch trong cái nhìn của ông. Tác phẩm Thần đồng đạo CÆ¡ đốc Ä‘ang nổi nhÆ° cồn và o thá»i đó cÅ©ng có tác Ä‘á»™ng đến ngà i Bonaparte. Sức tưởng tượng bay bổng đã là m ná»n chÃnh trị lạnh lùng nhÆ° sống Ä‘á»™ng hÆ¡n. Tất cả những con ngÆ°á»i vÄ© đại luôn ẩn giấu chứa trong mình hai phần đó là khả năng cảm hứng và khả năng hà nh Ä‘á»™ng. Má»™t ná»a để phôi thai kế hoạch còn ná»a kia dùng để hoà n tất kế hoạch ấyâ€.
Ngà i Bonaparte nhìn thấy và nháºn ra tôi, còn tôi thì chÆ°a biết chuyện gì cả. Khi ông ấy Ä‘i vá» phÃa tôi, má»i ngÆ°á»i không biết ông Ä‘i tìm ai nên dẹp lối sang hai bên má»™t cách cháºm chạp, ai cÅ©ng muốn ngà i dừng lại vá»›i mình, ông có vẻ hÆ¡i sốt ruá»™t vá» sá»± lá» mỠấy. Tôi lẩn và o sau mấy ngÆ°á»i bạn thì Ä‘á»™t nhiên ông cất giá»ng gá»i tôi:
- Ngà i Chateaubriand!
Váºy là tôi trở ra, đám đông đã lui hết phÃa sau nhÆ°ng há» cÅ©ng nhanh chóng quây lấy chúng tôi. Ngà i Bonaparte tiếp tôi má»™t cách bình thÆ°á»ng không khen ngợi, không há»i han tà o lao, không vòng vo nói vá»›i tôi vá» các tráºn chiến ở Ai Cáºp và A Ráºp nhÆ° thể tôi là chá»— thân thiết và nhừ thể ông nói tiếp má»™t câu chuyện còn dang dở giữa chúng tôi váºy.
- Lúc nà o tôi cÅ©ng bị sốc - ông ấy kể - Khi thấy những Ä‘oà n ngÆ°á»i quỳ gối xuống giữa sa mạc, quay đầu vá» phÆ°Æ¡ng Äông và đưa cát lên trán. Tôi không hiểu có gì trong hà nh Ä‘á»™ng lạ lùng ấy khiến cho há» phải quay vá» phÃa Äông? Bonaparte dừng lại rồi chuyển sang ý khác không cần câu chuyện tiếp theo.
- Äạo CÆ¡ đốc! Những kẻ không tưởng chẳng phải đã muốn lấy đó láºp ra má»™t hệ chiêm tinh đó Æ°? Nếu là m được, há» nghÄ© có thuyết phục tôi cho rằng đạo CÆ¡ đốc là bé nhá»? Nếu đạo CÆ¡ đốc là minh hoạ cho sá»± di chuyển của các hà nh tinh, hình ảnh các vì sao thì các bá»™ óc tầm cỡ cÅ©ng mất công vô Ãch, dù không muốn nhÆ°ng xem ra há» còn phải mất nhiá»u tâm huyết cho sá»± bêu riêu ấy.
Ngà i Bonaparte rá»i Ä‘i ngay tức khác. Giống nhÆ° Job, trong mà n đêm của mình, má»™t suy nghÄ© vụt qua trÆ°á»›c mắt tôi, tôi sởn gai ốc rợn ngÆ°á»i, ông vừa Ä‘ang ở đó mà tôi không nháºn ra khuôn mặt ông nữa, giá»ng nói của ông cÅ©ng nhÆ° má»™t cÆ¡n gió thoảng qua.
Những ngây tháng tiếp theo của tôi là những hình ảnh nối tiếp nhau, địa ngục và bầu trá»i luân chuyển, hiện hữu trÆ°á»›c má»—i bÆ°á»›c chân hay ngay trong đầu mà tôi không kịp nháºn ra bóng tối và ánh sáng của chúng nữa. Tôi chỉ má»™t lần gặp trên Ä‘Æ°á»ng ranh giá»›i của hai thế giá»›i, con ngÆ°á»i của thế ká»· trÆ°á»›c và con ngÆ°á»i của thế ká»· má»›i, Washington và Napoléon. Tôi chỉ gặp há» trong chốc lát nhÆ°ng cả hai Ä‘á»u khiến tôi thấy lạc lõng, ngÆ°á»i thứ nhất bằng má»™t lá»i Chúa nhân từ và ngÆ°á»i thứ hai bằng má»™t tá»™i ác.
Tôi nháºn ra trong lúc khuất dần trong đám đông, ngà i Bonaparte còn xoáy và o tôi cái nhìn sâu hÆ¡n hết thảy những ánh mắt khác nhìn và o tôi. Tôi nhìn theo ông ấy và nhÆ° Dante đã nói vá»›i tôi: Chi è quel grande, che non per che curi. L incendio? (Kẻ không sợ lá»a ấy là ai?)
Cái nhìn xoáy và o Chateaubriand của Napoléon Bonaparte cÅ©ng không có gì lạ vì và o thá»i Ä‘iểm ấy chỉ có hai ngÆ°á»i ấy có tên tuổi đạt đến Ä‘á»™ cao tá»™t đỉnh: Chateaubriand vá»›i tÆ° cách là thi sÄ©, Bonaparte là nhà chÃnh khách.
NgÆ°á»i ta đã bÆ°á»›c qua không biết cÆ¡ man nà o là những đống đổ nát song cái bị huá»· hoại nhất, giẫm đạp nhiá»u nhất, bị nghiá»n nát thà nh tro bụi trong số những thứ bị phá huá»· lại là tôn giáo.
Các phong trà o cách mạng, trÆ°á»›c cho ta cắt dây chuông, hất đổ các Ä‘iện thá», Ä‘áºp phá tượng xiết cổ những tu sÄ©. Những kẻ vô lại mạo danh thần thánh má»c lên nhan nhản, những tên dị giáo lan nhanh nhÆ° đất cá» khô dÆ°á»›i chân. NgÆ°á»i ta biến nhà thá» Saint-Sulpice thà nh Ä‘á»n Chiến Thắng và nhà thá» Notre Dam thà nh Ä‘á»n Lý TrÃ. Ngoà i ra, không có Ä‘iện thá» nà o ngoà i máy chém, chẳng có bục thá» nà o ngoà i roi sắt. Ngay cả những nhà tÆ° tưởng lá»›n cÅ©ng phải lắc đầu, chẳng còn tâm hồn lá»›n nà o còn manh nha hy vá»ng.
ChÃnh vì thế, ngÆ°á»i ta khao khát phần đầu của tác phẩm Thần đồng đạo CÆ¡ đốc nhÆ° thể khát khao là n gió trong là nh đầu tiên thổi đến miá»n bệnh dịch, nhÆ° thể hÆ°Æ¡ng nồng sá»± sống xá»™c đến vùng chÆ°á»›ng khà chết chóc.
Tháºt ra, đó không phải là má»™t thứ an ủi. Trong thá»i Ä‘iểm mà má»™t dân tá»™c Ä‘ang gà o thét trÆ°á»›c cánh cá»a nhà tù đẫm máu, nhảy múa trên quảng trÆ°á»ng cách mạng, quanh cá»— máy chém hoạt Ä‘á»™ng liên tục và hét lên: "Không còn tôn giáo nữa, không còn chúa nữa!" thì liệu đó có phải là má»™t Ä‘iá»u an ủi được không khi có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lạc giữa đêm thanh khiết giữa những cánh rừng nguyên sinh châu Mỹ, ngủ trên tấm thảm rêu, gối đầu lên thân cây cổ thụ vòng tay lên ngá»±c, mắt hÆ°á»›ng vá» mặt trăng nÆ¡i Ä‘ang chiếu thứ ánh sáng là m cho mặt đất tiếp xúc vá»›i bầu trá»i, mà thì thầm những câu sau:
"Chúa vẫn còn đó! Cá» cây trong thung lÅ©ng và những cây thông hÆ°Æ¡ng Liban Ä‘ang ban phúc cho ngÆ°á»i, côn trùng ngợi ca ngÆ°á»i, khi mặt trá»i thức dáºy, voi hổ cúi chà o ngÆ°á»i, chim chóc hát trong lá, gió thì thà o trong cánh rừng sấm sét rá»n vang trÆ°á»›c sá»± hiện diện của ngÆ°á»i.
Chỉ có con ngÆ°á»i má»›i nói: Không còn Chúa nữa!
Váºy là sẽ chằng còn ai khi gặp bất hạnh của mình ngÆ°á»›c mắt nhìn trá»i Æ°? Chắc hẳn ánh mắt của há» chÆ°a bao giỠđược lang thang trong những miá»n còn bị che phủ ấy. Vá»›i tôi, tôi đã thấyn nhiá»u, tôi đã thấy mặt trá»i treo lÆ¡ lá»ng trÆ°á»›c cá»a buồng ngủ trên tấm thảm Ä‘á» tÃa loang sắc và ng, thấy ánh trăng ở chân trá»i đối diện Ä‘ang nhô lên nhÆ° má»™t cái đến bạc trên ná»n trá»i xanh lÆ¡ phÆ°Æ¡ng Äông.
Hai tinh tú ấy hoà và o bầu trá»i trắng chói loà và đỠnhÆ° son, và vì thế biển nhuốm mà u bằng những cuá»™n sóng kim cÆ°Æ¡ng phÃa đông và sóng hồng phÃa tây. Những con sóng yên ả, má»m mại xô nhẹ và o chân tôi sá»± tÄ©nh lặng đầu tiên của bóng đêm và tiếng xì xà o cuối cùng của ban ngà y nhÆ° Ä‘ang rượt Ä‘uổi nhau trên sÆ°á»n đồi, bên bá» sông lá»›n và trong các thung lÅ©ng.
Ôi Chúa, ngÆ°á»i mà con không quen, không biết tên tuổi, má»™t ngÆ°á»i vô hình má»™t kiên trúc sÆ° của vÅ© trụ nà y, ngÆ°á»i đã cho con má»™t bản năng để cảm nháºn, ngÆ°á»i đã từ chối lý lẽ để hiểu tất cả.
Liệu ngÆ°á»i có phải là má»™t nhân váºt tưởng tượng? Tâm hồn của con có tan ra cùng phần tro tà n thi thể của con? Nấm mồ chôn con là má»™t vá»±c thẳm không lối thoát hay là cánh cá»a mở ra má»™t thế giá»›i khác? Liệu có phải thiên nhiên bằng lòng thÆ°Æ¡ng ác Ä‘á»™c đã đặt và o tim con nguồn hy vá»ng vá» má»™t cuá»™c sống tốt đẹp hÆ¡n bên cà nh những kẻ khốn khổ?
Xin NgÆ°á»i thứ tha cho con vá» sá»± yếu Ä‘uối của con. Không, con không há» nghi ngá» sá»± tồn tại của NgÆ°á»i và dù ngÆ°á»i có ban cho con má»™t số pháºn bất tá» hay còn phải sống rồi thác, con vẫn tôn thá» mệnh lệnh im lặng của NgÆ°á»i".
NgÆ°á»i ta có thể hiểu dòng văn ấy có ảnh hưởng nhÆ° thế nà o, sau những lá»i nguyá»n rủa của Diderot, sau bản diá»…n văn của La Revellière-Lépeux và những trang viết sùi bá»t mép và máu me của Marat.
ChÃnh Bonaparte, ngÆ°á»i từng cúi nhìn vá»±c thẳm cách mạng, nÆ¡i ông chÆ°a dám quay Ä‘i, đã dừng lại trÆ°á»›c trang viết của thiên thần cứu rá»—i ấy, nó nhÆ° vẽ ra trong đêm hÆ° vô hồn mang má»™t vệt sáng, và nếu ông đã cho chuyện đức giáo hoà ng Fesch đến Rome, ông lại cho vá»i đại thi hà o đến bên ngÆ°á»i, con đại bà ng đã thay thế con chim bồ câu và giống nhÆ° chim bồ câu, con đại bà ng nà y lãnh trách nhiệm tìm cà nh ô liu cho Äức Thánh Cha.
NhÆ°ng bổ nhiệm Chateaubriand là m thÆ° ký đại sứ quán thì chÆ°a đủ còn phải chá» xem ông ta có chấp nháºn hay không đã.
Tà i sản của phongvan
Last edited by phongvan; 17-09-2008 at 09:09 PM .
15-09-2008, 10:31 PM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
ChÆ°Æ¡ng 39
Äại sứ thà nh Rome
Ngà i Bonaparte rất tán dương buổi gặp Chateaubriand.
Vá» phần mình, nhà thÆ¡ kể lại trong táºp Hồi ký rằng những câu há»i của Bonaparte nối tiếp nhau nhanh đến mức ông không kịp trả lá»i.
Äó là những lần gặp mà ngà i Bonaparte thÃch thú, những cuá»™c gặp mà chỉ có mình ông chủ trì không cần biết Chateaubriand có đồng ý hay không. Trong nháy mắt, ông xác định ngay địa Ä‘iểm ở đâu và ngÆ°á»i nà y có thể có lợi cho ông ra sao. Ông cho rằng má»™t cái đầu luôn "biết thì không cần phải há»c".
Tháºt vÄ© đại thay má»™t nhà phát hiện con ngÆ°á»i nhÆ° Bonaparte. NhÆ°ng ông muốn tà i năng của những con ngÆ°á»i do ông tìm ra chỉ thuá»™c vá» má»™t mình ông mà thôi. Má»™t con ruồi bay không có sá»± cho phép của ông Ä‘i yêu má»™t kẻ khác thì đó là con ruồi phản nghịch.
NhÆ°ng Chateaubriand luôn chỉ tâm niệm trở thà nh má»™t ai đó và trở thà nh má»™t ngÆ°á»i vÄ© đại chứ không nghÄ© đến việc trở thà nh cái gì đó nên ông từ chối thẳng thừng.
Äức giám mục Émery có nghe nói đến việc từ chối nà y. Cha Émery là giám mục bá» trên toà thà nh Saint-Sulpice vốn có tÆ° tưởng thân Bonaparte. Ông đến khuyên Chateaubriand chấp nháºn chức bà thÆ° đại sứ quán mà Bonaparte má»i vì lợi Ãch của tôn giáo.
Ban đầu, cha Émery cÅ©ng thất bại, nhÆ°ng do thuyết phục nhiá»u, cuối cùng Chateaubriand cÅ©ng chấp nháºn.
Má»i chuẩn bị của ông đã hoà n tất, Chateaubriand chuẩn bị lên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i là m thÆ° ký đại sứ quán tại Rome. Theo thông lệ, những đại sứ thÆ°á»ng bắt đầu con Ä‘Æ°á»ng sá»± nghiệp của mình, từ những thà nh phố lâu Ä‘á»i nhÆ°ng Chateaubriand lại bắt đầu sá»± nghiệp của ông từ những rừng già châu Mỹ, lịch trÆ°á»ng cho các ná»n văn minh tÆ°Æ¡ng lai.
Không có gì mỹ lệ hÆ¡n chuyến Ä‘i được kể lại bằng giá»ng văn vỠđạo CÆ¡ đốc mà chỉ tác giả má»›i có. Má»™t văn phong vừa tráng lệ lẫn lạ lùng tạo thà nh má»™t trÆ°á»ng phái mà sau nà y Arlincourt là há»c trò và đã sáng tác nhiá»u tác phẩm. Song Ä‘iá»u là m lên sức mạnh lá»›n lao của Chateaubriand mà những ngÆ°á»i bắt chÆ°á»›c ông không có được đó chÃnh là sá»± hoà quyện giữa các Ä‘Æ¡n giản và cái vÄ© đại.
Lần Ä‘i qua đồng bằng Lombardie, ông đã tạo nên má»™t nguyên mẫu vá» phong cách mà không đâu có được ấy. Äó là má»™t bức tranh vá» những ngÆ°á»i lÃnh Pháp ở nÆ°á»›c ngoà i. NgÆ°á»i nÆ°á»›c ngoà i vừa yêu vừa ghét chúng ta khi những ngÆ°á»i lÃnh nà y Ä‘i qua.
"Quân Ä‘á»™i Pháp được dá»±ng lên ở Lombardie nhÆ° má»™t doanh trại quân sá»±. Äây đó có và i ngÆ°á»i lÃnh canh Ä‘i lại, những con ngÆ°á»i nà y Ä‘á»™i má»™t chiếc mÅ© quân cảnh, lÆ°ng Ä‘eo gÆ°Æ¡m có hình nhÆ° lược hai bên ngoà i áo khoác khiến há» có vẻ là những thợ gặt báºn rá»™n và vui vẻ. Há» ném đá, đẩy đại bác, lái xe thồ, nâng các thùng hà ng. Những con ngá»±a nhảy choi choi, lồng lên trong bầy hoặc thủng thằng nhÆ° những con chó dụi ngÆ°á»i và o chủ của chúng. Những ngÆ°á»i Italie bán hoa quả trên sạp hà ng của mình ở chá»— giữa đám lÃnh. Những ngÆ°á»i lÃnh mang đến tẩu, quẹt lá»±a là m quà tặng cho há» và nói vá»›i ngÆ°á»i thÆ°Æ¡ng của há» giống nhÆ° những ngÆ°á»i Barbare đã từng nói: Anh là Fotlad, con trai ông Eupe, dân tá»™c France, nghiêng mình bên sắc đẹp của em, anh trân trá»ng trao cho em ngôi nhà anh ở phố Pins.
Quân nhân của chúng ta là những kẻ thù đặc biệt: ban đầu ngÆ°á»i ta thấy chúng ta hÆ¡i cao ngạo rồi hÆ¡i vui tÃnh rồi quá vui nhá»™n. Những ngÆ°á»i lÃnh năng nổ, thông minh, trà tuệ dần dần trở thà nh chá»— thân quen nÆ¡i dân cÆ° há» sống. Há» múc nÆ°á»›c từ giếng lên, Ä‘i săn, lùa cừu và o chuồng, bế các em bé hay ru chúng ngủ trong nôi. TÃnh khà hoà nhã và các công việc thÆ°á»ng ngà y giúp há» thêm gần gÅ©i, ngÆ°á»i ta quen dần việc nhìn nháºn há» nhÆ° thà nh viên trong gia đình. Trống hà nh quân vang lên Æ°? Há» lại rá»i các mái tranh để các thiếu nữ chủ nhà khóc thút thÃt bên cánh cá»a và há» không nghiên các mái nhà ấy cho đến khi há» bÆ°á»›c và o Viện Quân Nhân danh dá»± đến Milan, má»™t thà nh phố đông dân cÆ° Ä‘ang thức giấc, nÆ°á»›c Italie vừa ra khá»i cÆ¡n mê và đang nhá»› lại vá» lãnh tụ thiên tà i của mình nhÆ° má»™t giấc mÆ¡ thần thánh. NÆ°á»›c Ão đã từng đến, nó khoác lên ngÆ°á»i Italie tâm áo chì, buá»™c há» trở và o quan tà i, thà nh Rome rÆ¡i và o đổ nát còn Venice chìm dÆ°á»›i biển. Venice đã tô Ä‘iểm bầu trá»i bằng nụ cÆ°á»i hắt hiu cuối cùng của nó. Nó đã ngủ má»™t giấc êm ái dÆ°á»›i các lá»›p sóng nhÆ° má»™t vì tinh tú không bao giá» thức dáºy".
Tối ngà y 27 tháng Sáu, Chateaubriand đến Rome. Äó là hai hôm trÆ°á»›c ngà y lá»… thánh Saint-Pierre, má»™t trong tứ đại lá»… của thà nh Bất tá».
Ngà y 28, ông Ä‘i thăm thú khắp cả ngà y nhÆ° má»i du khách khác ném cái nhìn đầu tiên và o Colisée, Ä‘iện Panthéon, cá»™t Trajane, lâu Ä‘Ã i Saint-Ange. Buổi tối, ông Artaut, ngÆ°á»i tiá»n nhiệm của ông, Ä‘Æ°a ngÆ°á»i má»›i đến tá»›i má»™t ngôi nhà gần quảng trÆ°á»ng Saint-Pierre. Há» nhìn thấy má»™t đống lá»a lá»›n trÆ°á»›c vòm Michel-Ange ở giữa những vòng vây Ä‘iệu vai, những quầng pháo hoa từ nóc Adnen, lụi tắt ở Saint-Onuphre hay trên lăng má»™ Tasse. Sá»± im lặng, sá»± quên lãng và bóng đêm đã bị lùi lại.
Ngà y hôm sau, ông tham dá»± buổi lá»… thánh Saint-Pierre có Äức Giáo hoà ng Pie VII Ä‘á»c kinh cầu nguyện. Hai ngà y sau, ông đến trình diện, giáo hoà ng Pie VII má»i ông ngồi cạnh. Äây là má»™t vinh hạnh hiếm hoi vì các giáo hoà ng thÆ°á»ng để khách đứng, chắc chắn cuốn Thần đồng đạo CÆ¡ đốc đã được mở trên má»™t chiếc bà n nà o đó của giáo hoà ng.
Giáo chủ Fesch thuê lâu Ä‘Ã i Lancelotti cạnh lâu Ä‘Ã i Tibre là m trụ sở. NgÆ°á»i ta dà nh cho chà ng trai thÆ° ký đại sứ tầng cao nhất trong lâu dà i. Vừa và o đến nÆ¡i, má»™t số lượng không Ãt bá» chét nhảy lên quần, lên chân biến nó thà nh toà n má»™t mà u Ä‘en kìn kịt. Ông cho giặt chiếc quần ngay tại phòng ngoại giao và bắt đầu công việc tối quan trá»ng của mình.
Ngược vá»›i tôi, ngÆ°á»i luôn tá»± tin vá»›i chữ viết của mình, nét chữ của Chateaubriand trở thà nh thứ cản trở tà i năng của ông. Giáo chủ Fesch nhún vai khi nhìn chữ ký ấy và giống nhÆ° chÆ°a từng Ä‘á»c Atala cÅ©ng nhÆ° Thần đồng đạo CÆ¡ đốc, ông ta tá»± há»i tại sao má»™t ngÆ°á»i tà i năng lại phải có chữ ký rá»™ng hết má»™t trang nhÆ° thế.
Hầu nhÆ° chẳng có việc gì cho cái vị trà thÆ° ký cao quý ấy là m ông Ä‘Ã nh ngắm nhìn từ trên cao các mái nhà xung quanh má»™t mái nhà bên cạnh có những ngÆ°á»i phụ nữ giặt quần áo ra hiệu cho ông, má»™t nữ ca sÄ© tÆ°Æ¡ng lai cất giá»ng hát những hợp âm vÄ©nh hằng ấy cứ Ä‘eo đẳng ông mãi, khi nhá»› đến cái chết, tháºt sung sÆ°á»›ng thay khi có và i đám tang Ä‘i qua khiến ông khuây khoả. Thế là từ trên cao, ông thấy dÆ°á»›i phố cao hun hút có má»™t đám tang má»™t ngÆ°á»i mẹ trẻ, ngÆ°á»i ta khiêng chị ta và cả đứa bé má»›i chà o Ä‘á»i đầu Ä‘á»™i má»™t và nh hoa nằm cạnh mẹ.
Trong những ngà y đầu má»›i đến, Chateaubriand đã mắc má»™t lá»—i lá»›n Cá»±u hoà ng đế Sardaigne đã bị Bonaparte truất ngôi Ä‘ang ở Rome. Chateaubriand đã đến thăm và bà y tá» lòng tôn kÃnh của mình, những trái tim lá»›n thÆ°á»ng vẫn hay hÆ°á»›ng vá» những thứ đổ nát rất tá»± nhiên. NhÆ°ng cuá»™c viếng thăm đó đã biến thà nh cÆ¡n bão ngoại giao nổ ra trong toà Äại sứ. Tất cả các nhà ngoại giao Ä‘á»u tránh ông và há» vừa kéo cúc áo cổ vừa thì thà o.
- Hắn thua rồi!
"Không má»™t kẻ ngu ngốc trong ngoại giao Ä‘oà n nà o lại không cho là hÆ¡n tôi - Chateaubriand nói - NgÆ°á»i ta rất hy vá»ng tôi sẽ đổ dù tôi chẳng là m gì cả và cÅ©ng không tÃnh toán gì. Mà thế cÅ©ng có sao, khi có ai đổ chẳng phải Ä‘iá»u ấy rất vui đó Æ°? Tôi vốn Ä‘Æ¡n giản, tôi không nghÄ© mình phạm tá»™i gì cả. Vá»›i tôi, những ông vua, những ngÆ°á»i mà ngÆ°á»i ta tưởng tôi đặc biệt quan tâm, chỉ Ä‘Æ¡n thuần là những ngÆ°á»i bất hạnh. Thế mà khắp từ Rome đến Paris, ngÆ°á»i ta viết những câu châm chá»c đáng sợ, tháºt may là tôi là m việc vá»›i Bonaparte, ngÆ°á»i đáng dìm chết tôi đã lại cứu tôiâ€.
Chateaubriand buồn đến chết Ä‘i được. Cái vị trà mà ngÆ°á»i ta cứ tưởng giết chết tà i năng và trà tuệ của ông lại khiến bút của ông trở nên sắc sảo qua những lá thÆ° văn há»c. Cuối cùng, nhiệm vụ quan trá»ng do ông đảm nhiệm cÅ©ng được trao lại cho Borghèse. Chateaubriand đã quyết định rá»i bá» công việc nhà m chán và vô vị ấy. Khi trở vá», ông được phu nhân Beaumont đón tiếp. Äó là con gái bá tÆ°á»›c Montmorin, đại sứ nÆ°á»›c Pháp tại Madrid, má»™t tÆ°á»›ng Bretagne từng là m trưởng sứ dÆ°á»›i triá»u vua Louis XVI. DÆ°á»›i đây là bức chân dung ngÆ°á»i bạn gái của ông qua ngòi bút của mình:
"Phu nhân Beaumont, có khuôn mặt xấu hÆ¡n là đẹp, rất giống vá»›i má»™t bức hoạ của phu nhôn Lebrun. Khuôn mặt bà gầy gò và tái xanh, đôi mắt hạnh Ä‘Ã o nhÆ° má»™t tia sáng dịu lại qua lá»›p nÆ°á»›c pha lê. TÃnh cách của bà hÆ¡i cứng nhắc và nóng nẩy cho thấy sức mạnh tình cảm và ná»—i Ä‘au ná»™i tâm của bà . Má»™t tâm hồn cao thượng, trà tuệ vÄ© đại, bà sinh ra trong má»™t thế giá»›i mà trà tuệ của bà đà nh rút lui trong sá»± lá»±a chá»n và bất hạnh. NhÆ°ng khi má»™t giá»ng nói thân tình vá»ng lên kêu gá»i từ phÃa bên ngoà i trà tuệ Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c ấy thì bà đến và sẽ nói và i lá»i từ chốn cao xanh".
Các bác sÄ© khuyên phu nhân Beaumont nên Ä‘i nghỉ ở miá»n nam. Sá»± có mặt của Chateaubriand ở Rome khiến bà quyết định đến đó. Ngay những ngà y đầu, hỠđã cảm nháºn Ä‘iá»u tuyệt vá»i.
Ngà i Chateaubriand lấy xe ngá»±a Ä‘Æ°a bà đi thăm thà nh Rome mỹ lệ nhÆ°ng phải mất cả cuá»™c Ä‘á»i má»›i thấy hết, yêu và đam mê nó được. Má»™t hôm, thi sÄ© Ä‘Æ°a bà đến Colisé. Äó là má»™t ngà y tháng MÆ°á»i chỉ có thể thấy được ở Rome.
NgÆ°á»i phụ nữ ngồi lên má»™t tảng đá đối diện vá»›i má»™t trong số Ä‘iện thỠđặt xung quanh công trình. Bà ngÆ°á»›c mắt chầm cháºm nhìn theo những hà ng hiên từng chứng kiến nhiá»u ngÆ°á»i và váºt chết Ä‘i và ngay bản thân chúng cÅ©ng chết từ lâu rồi. Äống hoang tà n được trang trà bằng những cây ngấy, cây cá» bồ câu đẫm sÆ°Æ¡ng thu và ánh sáng. NgÆ°á»i phụ nữ thở dà i Ä‘i xuống từng báºc thang đến sân. Bà dừng trÆ°á»›c cây tháºp tá»± và nói:
- Chúng ta đi thôi, tôi thấy lạnh!
Ngà i Chateaubriand Ä‘Æ°a bà vá» nhà , bà đi ngủ và không bao giá» dáºy nữa. DÆ°á»›i đây, tác giả cuốn Thần đồng đạo CÆ¡ đốc kể lại cái chết của ngÆ°á»i phụ nữ ấy:
"Nà ng bảo tôi mở cá»a sổ ra và nà ng thấy khó thở. Má»™t tia nắng mặt trá»i chiếu đến giÆ°á»ng hình nhÆ° là m nà ng rất vui. Nà ng nhắc tôi dá»± định Ä‘i nghỉ ở nông thôn mà chúng tôi thỉnh thoảng bà n bạc rồi nà ng khóc.
Từ hai đến ba giá» chiá»u, phu nhân Beaumont đòi chuyển sang giÆ°á»ng của ba phục vụ ngÆ°á»i Tây Ban Nha táºn tuỵ là Saint-Germain, nhÆ°ng các bác sÄ© không đồng ý vì sợ nà ng tắt thở trong lúc di chuyển thế là nà ng nói vá»›i tôi nà ng thấy gần đến lúc hấp hối. Äá»™t nhiên, nà ng hất chăn ra, nắm lấy tay tôi siết tháºt chặt, đôi mắt mÆ¡ mà ng. Nà ng ra hiệu vá»›i má»™t ai đó ở cuối chân giÆ°á»ng rồi đặt tay tôi lên ngá»±c và nói:
- Äó! Äó!
Tôi rụng rá»i, há»i nà ng có nháºn ra tôi không: má»™t nụ cÆ°á»i thoáng hiện trên môi giữa lúc mê man, nà ng khẽ gáºt đầu vì nà ng không còn nói được nữa. Các cÆ¡n co giáºt kéo dà i và i phút. Chúng tôi lôi bác sÄ© và bà hầu ôm nà ng và o lòng, má»™t tay tôi đặt lên trái tim nà ng, nó rung rung tháºt nhanh nhÆ° má»™t chiếc đồng hồ tháo tung cuá»™n dây cót.
Äá»™t nhiên, tôi thấy nó dừng lại. Äầu nà ng ngục trên gối, và i lá»n tóc xoà ra trán, đôi mắt khép lại, bóng đêm vÄ©nh hằng đã buông xuống. Bác sÄ© Ä‘Æ°a gÆ°Æ¡ng và ngá»n nến lại gần miệng nà ng. GÆ°Æ¡ng không bị hÆ¡i thở là m xỉn má», và ngá»n nến vẫn cháy nguyên. Tất cả đã kết thúc.
Trên một bia mộ bằng tiếng Hy Lạp có ghi: Ta sẽ yêu nà ng mãi mãi, nhưng nà ng ở nhà thần Chết, nà ng đang uống nước của nữ thần Léthé, nó sẽ khiến nà ng quên tất cả những tình yêu đã có".
Ãt lâu sau, ngà i Chateaubriand nháºn được tin rằng ngà i Tổng tà i thứ nhất bổ nhiệm cho ông là m đại sứ ở Valais. Bonaparte đã hiểu rằng tác giả của Thần đồng đạo CÆ¡ đốc cÅ©ng thể hiện tà i năng trong chÃnh trÆ°á»ng cÅ©ng nhÆ° trên văn Ä‘Ã n.
Chateaubriand trở vá» Paris, biết Æ¡n ngà i Bonaparte vá» sá»± đánh giá cao tà i năng của mình. Ông viết Ä‘á» tặng tác phẩm Thần đồng đạo CÆ¡ đốc cho ngà i. Chúng ta sẽ thấy lá»i Ä‘á» tặng đó khá hiếm thấy nhÆ° sau:
"KÃnh gá»i ngà i Äệ Nhất Tổng tà i, tÆ°á»›ng quân Bonaparte,
ThÆ°a tÆ°á»›ng quân, Ngà i đã rất muốn đặt ấn phẩm Thần đồng đạo CÆ¡ đốc dÆ°á»›i sá»± bảo trợ của ngà i. Äó là má»™t minh chứng cho ân huệ ngà i dà nh cho sá»± nghiệp tôn nghiêm được vinh quang nhá» sức mạnh của ngà i. Chúng ta không thể không nháºn ra định mệnh của ngà i trong tay Thượng đế, NgÆ°á»i đã phái má»™t ngÆ°á»i để hoà n tất mong muốn phi thÆ°á»ng của mình. Cả dân tá»™c ngắm nhìn ngà i, nÆ°á»›c Pháp thêm mở mang nhá» những chiến thắng mà NgÆ°á»i đặt và o tay ngà i từ khi ngà i dá»±a và o giáo lý mà xây dá»±ng đất nÆ°á»›c.
Hãy tiếp tục giang tay đến ba mÆ°Æ¡i triệu con chiên dang cầu nguyện cho ngà i dÆ°á»›i chân Ä‘iện thá» mà ngà i trả vá» cho há». Từ táºn đáy lòng tôi vô cùng kÃnh trá»ng tÆ°á»›ng quân.
Kẻ phục vụ thấp kém và rất tuân lệnh của ngà i.
CHATEAUBRIAND"
Äó là buổi ngà i Tổng tà i đón tiếp tác giả cuốn Thần đồng đạo CÆ¡ đốc Buổi gặp gỡ nà y đã bị lui lại hai tiếng đồng hồ vì ông còn mải là m vá» công tÆ°á»›c Enghien. Trong lần gặp mặt ấy, ngà i Bonaparte đã bổ nhiệm cho Chateaubriand là m bá»™ trưởng ở Valais.
Tà i sản của phongvan
Last edited by phongvan; 17-09-2008 at 09:10 PM .