Pie Đệ Nhất - Aleksey Nicolaievich Tolstoy | Pie De Nhat Aleksey Nicolaievich Tolstoy - Page 8

**ngudoc** · #36 23-11-2008, 10:33 AM

Chương 35

Những chiếc váy đẹp mê hồn của Ansen chỉ quay tít vào ngày chủ nhật - người ta cùng nhau say xưa vui thú mỗi tuần chỉ một lần thôi. Sang ngày thứ hai là dân Kukui lại đội mũ bằng vải bông vào đầu, mặc áo gilê khâu chần, rồi cắm cúi làm việc siêng năng như bầy ong. Họ coi trọng công việc dù là công việc của một nhà buôn hay của một người thợ thủ công bình thường:

- Hắn ta kiếm ăn một cách lương thiện, - họ nói, một ngón tay giơ lên tỏ vẻ kính trọng.

Sáng sớm hôm thứ hai, Alexaska đánh thức vua Piotr dậy rồi báo cho nhà vua biết rằng cụ Kacxten Bran và bọn thợ cả thợ phụ đã đến. Trong một căn phòng ở lâu đài Preobrazenski người ta đã bố trí một xưởng đóng tàu thuỷ: cụ Kacxten Bran dựng những mẫu tàu dựa theo những bản thiết kế của thành phố Amsterdam(1). Bọn thợ cả người Đức và bọn thợ phụ học nghề - theo một quyết nghị, bọn nầy được chọn trong đám dapife thân cận của Sa hoàng và những thanh niên cận vệ khéo chân khéo tay nhất - người bào, kẻ đẽo người đóng đinh, kẻ quét hắc in lên những mẫu chiến thuyền cổ và thuyền buồm, trang bị mọi thứ cần dùng cho chúng, khâu buồm, trang hoàng trạm trổ… Đồng thời người Nga học số học và hình học.

Tiếng búa nện chan chát, tiếng người nói ồn ào như chợ, tiếng hát cùng với tiếng cười oang oang của vua Piotr vang lên trong toà lâu đài còn đang ngủ. Mấy bà cụ già loắt choắt sợ chết khiếp. Thái hậu Natalia Kirilovna vốn ưa tĩnh đã dọn đến một toà nhà nhỏ cách xa lâu đài và ở đó trong làn hương ngát khói bay, dưới ánh những chiếc đèn chong đêm lập lòe trước tranh liệt thánh, bà chỉ nghĩ đến Petrusa của bà và cầu nguyện cho con. Mấy mụ trung thành kể lại với bà mọi việc xảy ra ở điện Kreml: "Hôm nọ, thứ sáu, Sonka lại sơi đẫy cá vào chẳng sợ gì tội lỗi cả… Người ta đã mang từ Axtrakhan về cho bà ta những con cá chiên dài đến một xagien(2). Giá mà bà ta gửi cho lệnh bà, mẹ kính mến của chúng con, chỉ một con cá chiên nhỏ thôi nhỉ… Bà ta đâm ra keo bẩn, bà ta để cho kẻ hầu người hạ chết đói…" Người ta kể lại rằng Sofia sầu não vì nhớ Vaxili Vaxilievich, đã triệu vào phòng mình ở tít trên gác một tu sĩ thông thái tên là Xinvextr Medvedev để sớm tối có người vỗ về an ủi và xem thiên văn: gã tu sĩ mặc một chiếc áo dòng bằng lụa và đeo một cây thánh giá nạm kim cương chi chít, hắn đeo nhẫn lóng lánh như sao sa, xén bộ râu thơm phức đen láy như cánh quạ. Hắn vào phòng Sonka bất kể giờ nào rồi hai người lại loay hoay giở trò phù thuỷ.

Xinvextr trèo lên cửa sổ, ngắm các vì sao qua một ống kính và viết ra giấy những dấu hiệu; rồi đặt ngón tay lên mũi, hắn đoán ra ý nghĩa những dấu hiệu đó; Sonka cúi xuống gí bộ ngực vào người hắn và luôn mồm hỏi: "Thế nào, cái gì, nói đi, thế nào?" Hôm qua người ta đã thấy gã tu sĩ mang một cái túi trong đựng nhau gái đẻ, một bộ hài cốt và rễ cây; hắn thắp ba ngọn nến, lẩm nhẩm đọc mấy câu thần chú rồi châm vào nến đốt tóc của ai không rõ. Sonka thì run bắn người lên, mắt trố ra, mặt nhợt nhạt như người chết.

Thái hậu Natalia Kirilovna bẻ ngón tay kêu răng rắc, ghé sát mụ kể chuyện, thì thầm hỏi:

- Vậy thì hắn đốt tóc ai thế? Có phải tóc màu nâu không?

- Tâu thái hậu kính mến, đúng đấy ạ, con xin thề với lệnh bà là tóc màu nâu ạ.

- Xoăn chứ?

- Vâng. Tóc xoăn… Nên chúng con ai nấy đều tự hỏi: phải chăng hắn đốt tóc của cha kính mến Piotr Alekxevich của chúng con đó không?

Người ta kể lại rằng Xinvextr Medvedev dậy người ta thờ kính bánh mì theo tà giáo do lão Xinvextr Medvedev đã quá cố và bọn Jeduyt (3) đề xướng. Hắn có viết một cuốn sách nhan đề là Manna trong đó hắn tuyên bố rằng chỉ cần nói: "Cầm lấy, ăn đi" là bánh mì sẽ hoá ra thánh thể chất chứ không phải đọc xotvori ubor v.v… Ở Moskva, người ta chỉ có bàn tán về bánh mì, người giàu cũng như người nghèo, trong những ngôi nhà sang trọng và ở các chợ: nói câu gì thì có sự thánh thế hoá? Đầu óc người ta đâm rối mù không còn biết cầu kinh như thế nào nữa để dọn mình lúc thánh thể hoá. Và để tránh cái tội tà đạo đó, nhiều người đâm liều lĩnh, sa vào cảnh ly giáo.

Có một lão giáo sĩ tóc đỏ, tên là Finka, lảng vảng trong thành phố Moskva; khi thiên hạ xúm đông chung quanh, lão bèn gào lên: "Chính Chúa đã sai ta đến để giảng cho các người đức tin chân chính. Các đấng tông đồ Piotr và Paul là bà con họ hàng với ta. Các người phai làm dấu với hai ngón tay chứ không phải với ba ngón: trong ba ngón tay chập lại có quỷ Kika nhập vào, đó là một cử chỉ tục tĩu, chứa đựng tất cả địa ngục, vậy mà các người làm dấu với cử chỉ đó…"

Liền đấy, nhiều người đứng nghe đâm hoang mang và tin ngay lời lão nói. Và mặc dầu bầy hết mưu nầy mẹo khác người ta vẫn không sao tóm được lão Finka.

Thuế má thu để chi phí cho chiến dịch Krym khiến nhân dân làm vào cảnh khốn cùng. Người ta nói rằng để chi phí cho chiến dịch thứ hai, nhân dân rồi sẽ bị bóc lột đến tận xương tuỷ. Các khu ngoại ô vắng ngắt bóng người. Hàng ngàn người lũ lượt bỏ đi nhập bọn với những người razkonic(4) ở bên kia dãy núi Ural, trên bờ Bạch Hải, trong vùng sông Volga và sông Đông.

Mà bọn razkonic thì chờ đợi Quỷ vương đến; có người trong bọn họ đã trông thấy Quỷ vương hiện ra rồi. Để cứu lấy ít ra là linh hồn chúng sinh, những người giảng đạo razkonic đi viếng làng mạc, các trại ấp hẻo lánh và kêu gọi mọi người hãy tự thiêu sống trong chuồng bò, trong nhà tắm hơi nước. Họ kêu lên rằng Sa hoàng, giáo trưởng và toàn thể Nhà chung đều là tay sai của Quỷ vương hết. Họ trốn vào các tu viện và kháng cự lại những toán quân của Sa hoàng phái đến để bắt họ, xích họ lại. Ở tu viện Paleostrov, những người razkonic đã giết chết hai trăm quân xtreletz, và đến khi thấy bị yếu thế, họ liền vào nhà thờ đóng chặt cửa lại rồi tự thiêu sống. Trên những ngọn núi miền Khvalinsk; ba mươi người razkonic chui vào trong một chuồng bò, lấy bừa chặn kỹ không cho ai vào rồi cũng tự thiêu sống. Trong những khu rừng ở chung quanh thành Nizni Novgorod, nhiều người chết cháy trong những căn nhà gỗ. Trên bờ sông Medvedisa, thuộc vùng sông Đông, tên nông nô Kuzma bỏ trốn tự xưng là giáo hoàng; hắn ngửa mặt nhìn mặt trời làm dấu rồi nói: "Chúa của chúng ta ngự trên trời Người không còn ở dưới thế gian nữa. Ở dưới thế gian nầy chỉ còn Quỷ vương tức là Sa hoàng ở Moskva. Giáo trưởng và bọn đại thần đều là tôi tớ của Quỷ vương". Bọn Cô-dắc tập họp chung quanh lão giáo hoàng đó và tin lão… Toàn miền sông Đông xôn xao.

Thái hậu Natalia Kirilovna nghe những chuyện đó chết lặng đi vì lo Piotr yêu dấu của bà mải vui chơi đùa nghịch, nảo có dè đâu đến đám mây u ám đang chồng chất trên đầu. Dân đã quên cả sự phục tùng, quên cả sự sợ hãi… Họ dám nhảy vào đóng lửa tự thiêu sống. Dân mà như vậy chẳng ghê gớm đáng sợ sao?

Toàn thân run lên vì kinh hãi, thái hậu Natalia Kirilovna hồi tưởng lại cuộc nổi loạn đẫm máu của Xtenka Razin. Tưởng chừng như việc đó mới xảy ra hôm qua thôi… Khi đó, người ta cũng chờ đợi Quỷ vương. Bọn ataman của Xtenka cũng làm dấu với hai ngón tay. Thái hậu Natalia Kirilovna bối rối, nhìn ánh đèn chong đêm lắp kính mầu le lói, bà rên rỉ quỳ xuống phủ phục hồi lâu, trán áp vào tấm thảm đã mòn.

Bà nghĩ: "Phải lấy vợ cho Petrusa. Nó đã cao thêm, tật giật gân làm khổ nó, nó uống rượu, lúc nào cũng quấn quýt đám đàn bà con gái Đức. Có vợ rồi nó sẽ thuần tính… Rồi sẽ phải cùng với nó và vợ nó lần lượt đi thăm viếng các tu viện để cầu Chúa ban phúc lành cho chúng ta, che chở chúng ta khỏi bùa phép độc ác của Sonka và làm cho chúng ta vững tâm trước cơn cuồng nộ của dân chúng".

Phải lấy vợ cho Petrusa, cần lắm. Xưa kia, khi bọn đại thần hầu cận vua Piotr đến chầu, nhà vua ít ra cung còn ngồi với họ non một tiếng đồng hồ, chễm chệ trên ngai vàng của vua cha, trong điện Krextovaia đổ nát. Còn bây giờ nhà vua chỉ một việc trả lời: "Ta không có thì giờ". Trong điện Krextovaia, người ta đã đặt một cái vạc lớn chứa tới hai ngàn thùng nước rồi thả những chiếc tàu nhỏ, dùng quạt xếp để thỏi căng các cánh buồm và bắn những khẩu đại bác nhỏ có nhồi thuốc súng hẳn hoi. Chiếc ngai vàng đã bị cháy mấy chỗ và một cửa sổ bị vỡ. Bà thái hậu than phiền với người em là Lev Kirilovich. Lev Kirilovich thở dài, mặt buồn rười rượi: "Thưa chị thân mến, hãy lấy vợ cho nó, cũng chẳng tai hại gì hơn đâu… Nầy chị ạ, quan đại phu Larion Lopukhin có cô con gái đến tuổi gả chồng tên là Evdokia, mười sáu tuổi… Đang tuổi cập kê… Họ nhà Lopukhin được cái to mồm, đông người và sa sút nhiều… Họ sẽ là chó giữ nhà cho chị…".

Khi tuyết bắt đầu rơi, thái hậu Natalia Kirilovna đến tu viện Novo Đevitai, lấy cớ là đi hành hương.

Nhờ một bà tin cẩn, người ta máy cho gia đình Lopukhin biết. Cả nhà Lopukhin vào khoảng bốn mươi người vội vã đến tu viện đứng chật cả nhà thờ, - người nào người nấy gầy gò dữ tợn, vóc người bé nhỏ, họ thao láo nhìn bà thái hậu chòng chọc. Evdokia bảy vía còn ba được dẫn đến hết sức thận trọng trong một chiếc xe trượt tuyết nhỏ đóng kín mít, Natalia Kirilovna chìa bàn tay ra cho nàng hôn và chăm chú nhìn nàng. Sau đó bà đưa nàng vào nhà hậu đường, rồi ở đấy một mình với Evdokia, bà ngắm nghía nàng từ đầu đến chân một cách kín đáo. Thái hậu lấy làm hài lòng về Evdokia.

Lần đó không ai đả động gì đến chuyện cưới xin. Natalia Kirilovna ra về, cặp mắt của Lopukhin sáng hắn lên…

Một niềm vui độc nhất bỗng đến giữa cảnh buồn phiền sầu não: ngày sinh nhật của bà nhiếp chính, vương hầu Boris Alekseevich Golixyn, anh em con chú con bác với Vaxili Vaxilievich, từ chỗ dạo quân Krym đóng ở trước thành Poltava về dự lễ ở nhà thờ lớn.

Thánh mẫu lên trời, người say mềm đi không vững ngay trước mặt Sofia. Đến khi ngồi vào bàn ăn, Boris bài bác Vaxili Vaxilievich: "Hắn bôi nhọ chúng ta trước toàn châu Âu, hắn làm gì có tài để chỉ huy quân đội. Hắn chỉ ngồi mát dưới giàn hoa để ghi chép những ý nghĩa sung sướng là được thôi". Hắn chửi bọn hào thần thân cận của bà nhiếp chính, làm nhục bọn họ và nói rằng: "Các ông chỉ nghĩ đến ăn cho đẫy bụng, mặt các ông húp híp những mỡ là mỡ; ngày nay, trừ phi là quá lười nhác chứ không thì người ta có thể tay không cũng thôn tính được nước Nga…" Rồi từ đó, hắn rất năng lui tới Preobrazenskoe. Đứng nhìn người ta xây pháo đài Prexburg nhỏ bé hoặc đến dự những cuộc thao diễn quân sự của hai trung đoàn Preobrazenski và Xemionovski. Boris Alekseevich không lắc đầu cười khẩy như bọn đại thần khác; hắn quan tâm đến mọi việc và tỏ ý tán thành. Sau khi thăm xưởng đóng tàu thuỷ, hắn nói với vua Piotr:

- Trong trận Actium, người La Mã chiếm được tàu của bọn cướp biển mà rồi chẳng biết dùng làm gì. Họ chặt lấy những mũi tàu bằng đồng đem đóng vào những cột trụ. Nhưng đến khi họ đã biết đóng tàu thì họ chinh phục được biển cả rồi chinh phục toàn thế giới.

Hắn chuyện trò rất lâu với cụ Kacxten Bran để thử kiến thức của cụ. Hắn khuyên nên dựng một xưởng đóng tàu nhỏ bên bờ hồ Pereiaslavskoe cách Moskva một trăm hai mươi dặm. Hắn gửi đến xưởng một xe đầy sách la-tinh, bản thiết kế, ảnh khắc, tranh vẽ những thành phố Hả Lan, những xưởng đóng tàu, những chiến thuyền và những trận thuỷ chiến. Để dịch những cuốn sách La-tinh đó, hắn biếu vua Piotr một người A Rập lùn, thông thái tên là Abram với hai người bạn của Abram cũng lùn, là Tomoxa và Xeka - một người cao mười hai versok (5), một người cao mười ba versok một phần tư, mặc những chiếc áo nẹp kỳ cục và chít những chiếc khăn có đính lông công.

Boris Alekseevich là người giàu có, quyền thế và thông minh sắc sảo; về mặt học vấn uyên tham, hắn chẳng kém gì người anh em con chú con bác của hắn nhưng phải có cái tội nghiện rượu và thích ăn chơi đàn đúm không ai bằng. Thoạt đầu bà Natalia Kirilovna cũng ngại: có lẽ Sofia đã ngầm phái hắn đến chỗ mẹ con bà chăng (Vì lý do gì mà một đại thần quyền cao chức trọng như hắn lại bỏ kẻ mạnh để gần những người yếu? Nhưng mỗi ngày Chúa ban, người ta lại nghe thấy cỗ xe lớn của hắn đóng bốn ngựa, có hai tên Ethiopi(6) trông gớm chết ngồi đằng sau, lăn bánh ầm ầm trên sân lâu đài Preobrazenski. Trước tiên Boris Alekseevich hôn tay bà thái hậu. Mặt hắn đỏ gay, mũi to lù lù; dưới cặp mắt, da mọng lên thành túi lèo nhèo; bộ ria vểnh và chòm râu cằm xén gọn rẽ đôi của hắn thơm phức mùi sạ. Nhìn hàm răng của hắn thì không thể nhịn cười được: trắng nhởn…

- Thái hậu ngủ có ngon giấc không ạ? Lệnh bà có còn mơ thấy kỳ lân nữa không? Lại vẫn là thần đến quấy rầy lệnh bà, xin lệnh bà thứ lỗi cho…

- Không, ông bạn thân mến ạ, có gì mà phải xin lỗi mẹ con ta bao giờ cũng lấy làm vui mừng được gặp ông. Thế nào, ở Moskva có gì lạ không?

- Tâu lệnh bà, buồn lắm, không thể tưởng tượng được ở điện Kreml buồn đến thế nào… Toàn thể cung điện như chăng đầy mạng nhện…

- Nói gì lạ vậy? Ông nói đùa rồi…

- Trong các cung điện, bọn đại thần ngồi ngủ gật trên ghế. Chán quá thể! Công việc không chạy, hỏng bét, chẳng ai tôn trọng cái gì cả… Đã ba hôm nay, bà nhiếp chính cấm cung không ló mặt ra ngoài… Tôi đã cố vào hôn tay đức Sa hoàng Ivan. Hoàng thượng nằm dài buồn thiu buồn thiu trên một cái bục, mình mặc áo lông cừu trong lót lông cáo, chân đi ủng dạ. Đức vua nói: "Nầy, Boris, trong cung điện của ta buồn lắm phải không? Gió gào trong ống khói lò sưởi đến phát sợ. Cái đó là điềm gì vậy?".

Và Natalia Kirilovna mãi mới vỡ lẽ ra là hắn nói đùa. Bà đưa mắt nhìn hắn rồi phá lên cười…

- Tâu lệnh bà, thật chỉ đến đấy với lệnh bà thần mới thấy phấn chấn lên. Lệnh bà đã cho chúng thần một con người tốt, một quý tử. Nhà vua sẽ tỏ ra thông minh, lỗi lạc hơn tất cả mọi người. Hãy kiên nhẫn. Nhà vua có con mắt tin đời chẳng để sót một việc gì đâu.

Sau khi Boris Alekseevich ra về, cặp mắt của thái hậu Natalia Kirilovna còn sáng mãi một hồi lâu. Bà cảm động đi đi lại lại trong phòng ngủ nhỏ hẹp, lòng miên man suy nghĩ. Trong cảnh mưa rơi tầm tã, giữa những đám mây trôi lờ lững, bầu trời trong xanh bỗng hiện ra, vầng thái dương mỉm cười niềm nở. Vậy ra là chiếc ngai vàng Sonka ngự trị cũng không lấy gì làm chắc chắn lắm, nếu có những con người anh tuấn như thế mà bỏ đi…

Vua Piotr đem lòng mến Boris Alekseevich. Khi đón tiếp hắn, nhà vua thân mật hôn môi hắn, hỏi ý kiến hắn về đủ các thứ việc, vay tiền hắn và vương hầu chẳng từ chối nhà vua điều gì cả. Nhiều lúc hắn dẫn vua Piotr cùng các tướng tá, thợ cả, lính hầu và mấy chú lùn đến vui chơi, đùa giỡn ở Kukui - hắn bày đặt ra những trò giải trí lạ lùng. Nhiều khi, ngà ngà hơi men, hắn đứng phắt dậy, một bên lông mày hạ thấp, một bên vểnh cao, hai hàm răng lóng lánh, mũi đỏ chữ…

Rồi hắn đọc thơ của Viêgin (7) bằng tiếng La-tinh.

- Ta hãy ca tụng các vị thần đã rộng lượng rót đầy rượu nho vào cốc làm cho lòng ta tràn ngập vui sướng và đem lại cho tâm hồn ta một món ăn tinh thần thú vị

Vua Piotr sung sướng ngây người nhìn hắn. Bên ngoài, gió đang ra sức gào thét; gió thổi ào ào trên những đồng bằng bát ngát, trên những khu rừng rậm rạp và trên những cánh đồng lầy heo hút, tốc người mái tranh của một căn nhà gỗ nghèo nàn không có ống khói, vật ngã một nông dân say khướt vào một đồng tuyết và làm cho quả chuông giá lạnh của một ngọn tháp xiêu vẹo kêu boong boong. Còn như trong nầy thì chỉ thấy những bộ tóc giả bù xù, những khuôn mặt đỏ gay, khói thuốc từ những chiếc tẩu dài cuồn cuộn toả bay, những cây nến cháy xèo xèo. Thật là om sòm. Thật là vui vẻ…

- Cách say rượu chúng ta cần phải đoàn kết mãi mãi? - Vua Piotr ra lệnh cho Nikita Zotov thảo một đạo dụ: "Kể từ ngày hôm nay, tất cả những người say rượu và những kẻ điên rồ phải họp nhau lại ngày chủ nhật và cùng nhau đồng thanh ca tụng những vị thần Hy Lạp". Lơfo đề nghị họp ở nhà hắn. Và việc đó trở thành một tục lệ. Zotov, nghiện rượu nặng nhất bọn, được cử làm tư tế và được đeo một cái bầu đựng rượu có dây xích buộc vào cổ. Người ta để Alexaska ngồi trên một thùng rượu bia, người trần như nhộng, và hắn hát những bài làm mọi người ai cũng phải cười đến nôn ruột.

Tiếng đồn về những cuộc tụ tập om sòm đó bay về đến tận Moskva. Bọn đại thần lo sợ thì thầm: "Ở Kukui, bọn người Đức trời đánh thánh vật đã làm cho Sa hoàng nghiện rượu thực thụ rồi. Chúng báng bổ Chúa và làm những việc bất kính" Vương hầu Primkov Rostovski, một ông già sùng đạo, bèn đến Preobrazenskoe. Lão dập đầu xuống đất lạy chào vua Piotr rồi nói với nhà vua suốt một giờ liền bằng tiếng Slavon(8), lời lẽ văn hoa kiểu cách, về cách thức cần phải giữ lễ tiết và lòng mộ đạo kiều Byzăngxơ, nền tảng của nước Nga. Vua Piotr yên lặng nghe lão nói (lúc đó đang buổi hoàng hôn nhà vua đang đánh cờ với Alexaska trong phòng ăn), rồi hất tung bàn cờ lẫn quân cờ, đứng lên đi đi lại lại, miệng cắn xước móng tay. Vị vương hầu người khô đét, râu dài, khoa ống tay áo lông nặng trịch, vẫn nói không thôi… Đó không phải là một con người mà là một cái bóng quấy rầy, một cơn đau răng dữ dội, một sự chán ngán đến chết đi được! Vua Piotr cúi xuống, ghé vào tai Alexaska: nó liền thở phì phì như mèo, rồi cười rộ, bỏ đi. Chẳng bao lâu người ta đánh một chiếc xe trượt tuyết đến và vua Piotr truyền cho vương hầu lên xe: nhà vua dẫn lão đến nhà Lơfo.

Nikita Zotov, đầu đội mũ miện bằng giấy, ngồi cạnh bàn trên một chiếc ghế cao chót vót, một tay cầm tẩu một tay cầm quả trứng ngỗng. Vua Piotr không cười, cúi chào hắn và xin hắn ban phép lành. Vị tổng tư tế cầm tẩu và trứng, nghiêm trang ban phép lành cho nhà vua và cho phép nhà vua uống rượu. Thế là tất cả mọi người có mặt (khoảng hai mươi người) cất giọng lè nhè hát lên những bài thánh ca. Vương hầu Primkov Rostovski sợ thất lễ với Sa hoàng, lấy vạt áo che, lén lút làm dấu rồi nhổ trộm xuống đất. Nhưng khi một gã đàn ông trần truồng, tay cầm cốc tót lên ngồi trên một thùng rượu và vị Sa hoàng, đại quận công toàn cõi Đại Tiểu Nga… trỏ vào hắn, lớn tiếng tuyên bố: "Đây là thần Baccux mà chúng ta tôn thờ" thì vương hầu Primkov Rostovski tái mặt rồi loạng choạng ngã người ra khiêng ông lão bất tỉnh nhân sự đặt vào trong xe trượt tuyết.

Kể từ ngày hôm đó, vua Piotr truyền đặt tên cho Zotov là vị Giáo hoàng say mèm, tổng tư tế của thần Baccux và đặt tên cho những buổi tụ tập ở nhà Lơfo là Giáo nghị hội rất say, rất điên.

Tiếng đồn về việc nầy cũng đến tai Sofia. Sofia tức giận liền cho Fedor Yurievich Romodanovski, đại thần của triều đình đến nói chuyện với vua Piotr. Hắn từ Preobrazenskoe trở về, vẻ mặt tư lự. Hắn báo cáo với bà nhiếp chính:

- Ở đó có nhiều trò chơi và nhiều cuộc vui đùa nhưng cũng có nhiều việc nghiêm chỉnh… ở Preobrazenskoe, người ta không mơ ngủ đâu…

Căm thù và khiếp sợ vu vơ tràn ngập tâm hồn Sofia. Thế là chưa kịp trở mình thì con sói con đã lớn lên rồi.

Chú thích:

(1) Thủ đô Hà Lan.

(2) Bằng 2,13 mét.

(3) Tu sĩ thuộc dòng Tên của đạo Gia Tô.

(4) Giáo sĩ thuộc phái ly khai với đạo chính thống.

(5) Một versok bằng 4,4 cm.

(6) Một nước ở Châu Phi.

(7) Đại thi hào thời La Mã cổ.

(8) Thổ ngữ cổ của người Slav.

**ngudoc** · #37 23-11-2008, 10:36 AM

Chương 36

Vaxili Vaxilievich từ Poltava đột ngột trở về. Trời vừa hửng sáng mà trong tiền sảnh của hoàng cung và trong các hành lang đã không còn chỗ len chân nữa.

Hoàng cung ồn ào như tổ ong. Cả đêm Sofia không sao chợp mắt được. Chiếc áo dài nặng trên một pud có thêu kim tuyến và đính một mạng lưới ngọc trai quý, chiếc hoàng bào của các Sa hoàng đính hồng ngọc, bích ngọc và kim cương, mấy chuỗi hột đeo cổ, chiếc dây xà tích bằng vàng, tất cả những thứ đó đè trĩu trên vai Sofia. Ngồi bên cửa sổ công chúa mím chặt môi lại để khỏi run. Mụ Vecka, người thân tín của công chúa thở hơi vào ô kính cho tan băng giá nói:

- Mẹ thân mến chim bồ câu thân mến của con, ông ấy kia rồi?

Mụ đỡ lấy khuỷu tay công chúa và Sofia nhìn ra. Trên lớp tuyết rơi đêm trước, một chiếc xe trượt tuyết đóng sáu con ngựa xám đốm trắng, trên đầu có buộc lông cò trắng, phi nước kiệu từ cửa ô Nikonskie bon đến; dây buộc hậu ngựa bằng nhung có điểm những quả tua bạc dài lòng thòng sát đất; mấy tên gia nhân chạy bộ mặc áo nẹp trắng chạy trước bầy ngựa, miệng hét to: "tránh ra, tránh ra". Mấy viên sĩ quan mặc áo giáp và chiến bào ngắn, cưỡi ngựa chạy hai bên cửa chiếc xe đóng kín mít, thấp và tứ phía phủ gấm. Xe đỗ lại trước Thềm Đỏ. Bọn quý tộc chen vai thích cánh nhau xô ra đỡ vương hầu xuống xe.

Bà nhiếp chính, mắt trợn người, như muốn ngất. Mụ Vecka lại đưa tay ra đỡ: "Tội nghiệp, lệnh bà buôn nhớ ông ta biết nhường nào" Sofia rên rỉ:

- Vecka, đưa cho ta cái mũ Monamakha!

Công chúa chỉ trông thấy Vaxili Vaxilievich khi lên ngồi trên ngai vàng trong điện Hữu giác. Các ngọn chúc đài thắp nến sáng chưng. Bọn đại thần ngồi trên những chiếc ghế dài. Vương hầu đứng thẳng, quần áo sang trọng nhưng trông thiểu não: râu ria tua tủa, mắt trũng như lỗ đáo, mặt võ vàng, tóc lơ thơ trên đỉnh đầu.

Sofia cố gắng lắm mới cầm nổi nước mắt. Công chúa nhấc cánh tay mập mạp, nóng sực, cổ tay bó chặt, ra khỏi chỗ tì tay. Vương hầu quỳ một gối xuống đất, rồi cặp môi khô nẻ hôn lên bàn tay Sofia. Công chúa mong đợi thế khác kia và rùng mình như linh cảm thấy một tai hoạ…

- Vương hầu Vaxili Vaxilievich, ta lấy làm sung sướng được trông thấy khanh. Ta muốn biết tin tức về sức khỏe của khanh… - Sofia hằng giọng. - Chúa có tỏ lòng từ bi phù hộ những công cuộc ta đã giao phó cho khanh không?

Phì nộn, đầy vàng, mặt bự phấn. Sofia ngồi trên chiếc ngai khảm ngà của vua cha. Theo nghi lễ, bốn vệ sĩ - bốn gã thiếu niên mặt mũi hớn hở, y phục trắng tinh, đầu đội mũ lông chồn trắng, vai vác phủ việt bằng bạc - đứng ở đằng sau. Bọn đại thần, tựa các thánh trên thiên đường, đứng hai bên, vây quanh bệ tam cấp phủ dạ đỏ chói, trên đặt ngai vàng. Mọi sự diễn ra một cách huy hoàng theo đúng nghi lễ cổ kính của các hoàng đế Byzăngxơ. Vaxili Vaxilievich cúi đầu nghe, một đầu gối quỳ xuống đất, hai tay dang ra…

Sofia đã nói xong, Vaxili Vaxilievich đứng lên cảm ơn bà nhiếp chính về những lời lẽ ân cần. Hai viên thừa lại của viện Duma trịnh trọng dâng vương hầu một chiếc ghế gấp. Đã đến vấn đề chủ yếu: tại sao vương hầu về đây? Với một con mắt thăm dò và nghi ngại, Vaxili Vaxilievich liếc nhìn những khuôn mặt quen thuộc lạnh lùng như khuôn mặt những tượng thánh, đỏ như đồng điếu, trông độc ác, húp híp vì ăn không ngồi rồi, trán nhăn lại, các khuôn mặt ấy đều chảy dài ra chờ đợi vương hầu Golixyn sẽ nói gì nhằm vào túi tiền của họ… Vaxili Vaxilievich bắt đầu một cách quanh co…

"Thần là tôi tớ, là nô lệ của các đức Đại đế, Sa hoàng và Đại quận công và vân vân… thần xin dập đầu lạy chào các đức đại đế và ngửa xin các đức đại đế tiếp tục ban hoàng ân cho kẻ tôi tớ Vaksa nầy và bè bạn của thần như xưa và ngửa xin các đức vua truyền lệnh gửi cho đạo quân bách chiến bách thắng của các đức vua bức tranh Đức Bà thiêng liêng cao cả vô cùng và trong trắng vô cùng, của Đức Thánh mẫu nhân đức Maria đời đời đồng trinh của tu viện Dolskoi để Đức Bà thiêng liêng vô cùng thân chỉ huy các trung đoàn của các đức vua, phù hộ độ trì khỏi mọi tai ương, hoạ hoạn và đánh bại quân thù của các đức vua một cách nhiệm mầu, dành lấy những chiến thắng vinh quang…"

Vaxili Vaxilievich nói rất lâu. Không khí ngột ngạt và mồ hôi của các quan đại thần tạo thành một lớp sương mù vây quanh những ngọn nến đang chảy, như một vòng quầng sáng. Vương hầu đã nói xong về bức tranh Thánh mẫu Đồng trinh của tu viện Dolskoi. Bọn đại thần sau khi đã suy nghĩ, đúng như cần phải thế, quyết định: sẽ gửi bức tranh thánh đi. Họ thở phào, lòng nhẹ nhõm. Lúc đó Vaxili Vaxilievich liền nói, lần nầy nói một cách kiên quyết về vấn đề chủ yếu: đã gần ba tháng nay, quân đội vẫn chưa được lĩnh lương. Các sĩ quan ngoại quốc như đại tá Patric Gorden nổi giận, quẳng tiền đồng xuống đất và đòi phải được trả lương bằng tiền bạc hoặc vạn bất đắc dĩ, bằng lông hắc điêu thử. Quần áo của binh lính thì đã cũ nát, ủng dạ thiếu be bét, cả đạo quân phải đi ủng gai mà ủng gai cũng thiếu nốt… Vậy mà đến tháng hai đã lại phải lên đường chinh chiến rồi… Cần phải làm mọi việc để tránh một thất bại mới.

- Khanh cần bao nhiêu tiền? - Sofia nói.

- Tâu lệnh bà, năm trăm ngàn rúp, tiền bạc lẫn tiền vàng.

- Úi chà! - Bọn đại thần sửng sốt kêu lên. Có người đánh rơi cả gậy và trượng. Thế là họ đều nhao nhao lên, đứng phắt dậy, dang tay áo lông đập bồm bộp vào cạnh sườn: "Tai hoạ cho chúng thần!…".

Vaxili Vaxilievich nhìn Sofia, bà nhiếp chính đáp lại hắn bằng một cái nhìn nồng nàn. Vaxili Vaxilievich nói tiếp, mạnh bạo hơn:

- Có hai người từ Warsawa đến tìm thần ở doanh trại. Họ là hai tu sĩ dòng Jeduyt. Họ có đem theo uỷ nhiệm thư của vua Pháp. Họ đề nghị với chúng ta một việc lớn. Việc nầy sẽ đem lại cho các đức Thánh thượng tôn nghiêm (hắn đứng dậy cúi chào Sofia) một lợi ích to lớn… Họ nói thế nầy: hiện nay, các vùng biển bị bọn hải tặc quấy nhiễu, gây nhiều nguy hiểm cho thuyền bè Pháp vượt trùng dương quanh thế giới, nhiều hàng hoá bị mất toi. Còn như con đường đi qua đất Nga sang phương Đông thì thông suốt và dễ dàng; nó dẫn đến Ba Tư, Ấn Độ và Trung Hoa. Họ nói, dẫu sao các ông cũng không có phương tiện đê xuất khẩu hàng hoá; nhà buôn ở Moskva đã cạn tiền cá rồi. Còn nhà buôn Pháp thì giàu có. Hãy bỏ cái việc phòng thủ biên giới một cách không cần thiết đi, mà để cho các nhà buôn buôn của chúng tôi xâm nhập Siberi, cho họ đi xa hơn nữa, đến nơi nào họ muốn. Họ sẽ mở đường ở các vùng đầm lầy, họ sẽ cắm cột chỉ cây số, họ sẽ xây dựng các quán trọ. Tại Siberi, họ sẽ mua lông thú mà họ sẽ trả bằng vàng và nếu họ phát hiện được khoáng sản, họ sẽ tổ chức khai thác.

Lão vương hầu Primkov Rostovski không nhịn nổi nữa, ngắt lời Vaxili Vaxilievich:

- Chúng ta đang không biết làm thế nào trừ bỏ cho được cái bọn tà giáo ở Kukui. Thế mà ông lại muốn chất thêm bọn khác lên lưng chúng ta… Đạo chính thống thực là đến ngày diệt vong…

- Dưới thời cố Sa hoàng, chúng ta vất vả lắm mới gạt được bọn Anh, - vị quý tộc đại thần của viện Duma là Boborykin, kêu lên - vậy mà giờ đây, ta lại phải quy phục bọn Pháp ư? Không bao giờ!

Một đại thần khác, Zinoviev, giận dữ, dằn từng tiếng:

- Chúng ta phải cương quyết giữ vừng điều nầy: phải bẻ gẫy hoàn toàn cái thói kiêu căng ngàn năm của bọn nước ngoài chứ không vứt bỏ nền công nghiệp và thương mại vào tay chúng. Chúng ta phải làm cho chúng trở thành ngoan ngoãn dễ bảo… Chúng ta đây là thành La Mã thứ ba…

Đám đại thần nhao nhao tán thành:

- Rất đúng, rất đúng!

Vaxili Vaxilievich nhìn quanh. Hắn nổi giận, đôi mắt trơ nên sáng hơn, hai lỗ mùi phập phồng:

- Ta chăm nom đến quyền lợi Nhà nước không kém gì các ông… (Hắn cất cao giọng). Ta đã tự cào xé ngực ta… (Hắn lấy nhẫn gõ vào áo giáp). Ta đã lấy móng tay cào xé ngực ta khi được tin bọn bộ trưởng Pháp sỉ nhục các sứ thần Dolgoruki và Myseski của triều đình… Họ đã ra đi tay không để vay tiền và chính cái đó đã làm cho họ mất danh dự… (Nhiều tên trong bọn đại thần khụt khịt mũi). Nếu họ tới trình diện với một mối lợi cho vua Pháp thì số tiền ba triệu bảng đã nằm ở Bộ Nội điện từ lâu rồi. Bọn tu sĩ dòng Jeduyt đã thề trên Kinh thánh là nếu các thánh thượng chấp nhận dự án của họ và nếu viện Duma xác nhận thông qua họ lấy đầu họ ra đảm bảo rằng ba triệu bảng sẽ được trao cho ta trước mùa xuân.

- Vậy thì các ngài đại thần hãy suy nghĩ đi, - Sofia nói. - Việc nầy quan trọng đấy.

Nói thì thật dễ: suy nghĩ về một việc như vậy… Quả thực là, có một thời, sau thời kỳ loạn lạc, bọn nước ngoài đã sà vào nước Nga như một đàn diều hâu: chúng chiếm đoạt công nghiệp và thương nghiệp, làm hạ giá mọi thứ. Các chúa đất buộc phải bán gai, đay, lúa mì với giá rẻ mạt. Và chính những tên nước ngoài đó đã dạy người Nga mặc nhung Tây Ban Nha, vải Hà Lan, lụa Pháp, đi xe ngựa, ngồi ghế bành của Ý. Dưới thời cố Sa hoàng Aleksey Mikhailovich trị vì, ách nước ngoài đã được vứt bỏ. Ta đã quyết định tự tay ta xuất cảng hàng hoá bằng đường biển. Ta đã mời người thợ cả Kacxten Bran từ Hà Lan tới. Ta đã vất vả đóng được chiếc tàu "Phượng hoàng". Nhưng công việc đã ngừng lại ở đó. Không tìm được người có khả năng lái tàu đi biển. Tiền thì thiếu mà rồi công việc đó cũng quá phức tạp. Tàu "Phượng Hoàng" đậu trên sông Volga trước thành Nizni Novgorod đã mục ra. Và thế rồi, một lần nữa, bọn nước ngoài lại thọc tay tới tận khuỷu vào túi người Nga… Tìm ra giải pháp nào bây giờ? Phải xuất ra năm trăm nghìn rúp cho cuộc chiến tranh chống phiên vương Krym - không có số tiền ấy, Golixyn sẽ không đi…

Thấy chưa? Hắn đem cái số tiền ba triệu ấy dụ dỗ người ta mới khôn khéo chứ! Nghĩ đến việc nầy thật toát cả mồ hôi…

Zinoviev, xoắn bộ râu của mình, đề nghị:

- Hay là ta đánh thuế thêm các vùng ngoại ô… Đánh thuế muối chẳng hạn.

Vương hầu Volkonski, một lão già thông minh lanh lợi, đến lượt mình đề nghị:

- Ta chưa đánh thuế ủng gai…

- Đúng đấy, đúng đấy, - bọn đại thần kêu lên. - Mỗi tên nông dân đùng mười hai đôi ủng gai một năm. Chỉ cần đánh thuế mỗi đôi ủng gai hai denghi là ta sẽ đánh bại tên phiên vương.

Bọn đại thần thở phào. Vấn đề đã được giải quyết.

Chúng hồi lại, tên thì chấm mồ hôi trán, tên thì quay ngón tay cái, có những tên khác mừng quá, đánh rắm trong áo bông: Chúng đã ranh ma hơn Vaxili Vaxilievich. Nhưng hắn vẫn không chịu. Vi phạm cả lễ nghi, hắn nhảy chồm lên, lấy gậy gõ xuống sàn:

- Đồ mất trí! Các ông xu không dính túi mà lại vứt cả một kho vàng vào đống bùn! Các ông đói khát mà lại đi gạt bàn tay đang chìa bánh cho các ông? Phải chăng Chúa đã làm rối loạn đầu óc các ông? Ở tất cả các nước ngoan đạo - có những nước không bằng một quận của ta, nền thương nghiệp phồn thịnh, các dân tộc làm giàu, mọi người đều tìm kiếm lợi nhuận… Riêng chúng ta thì cứ ngủ li bì… Nhân dân tuyệt vọng trốn đi khắp nơi như thời có bệnh dịch hạch… Các khu rừng đều đầy rẫy kẻ cướp… Và ngay bọn cướp cũng trốn đi cho xa… Chẳng bao lâu nữa đất nước Nga sẽ trở thành bãi sa mạc! Bọn Thuỵ Điển, bọn Anh, bọn Thổ Nhĩ Kỳ chỉ việc đến mà cưỡi lên đầu lên cổ chúng ta…

Từ cặp mắt xanh của Vaxili Vaxilievich trào ra những giọt lệ phẫn nộ. Sofia, móng tay cắm chặt vào chỗ tựa trên ghế, từ trên ngai vàng, cúi xuống, đôi má run run.

- Không cần thiết phải để cho bọn Pháp vào đây!

Vương hầu Fedor Yurievich Romodanovski nói, giọng nghiêm nghị Sofia nhìn ông ta chòng chọc. Bọn đại thần im bặt. Romodanovski lắc lư cái bụng để tiến ra sát mép ghế và đứng dậy, chân hắn ngắn ngủn, lưng rộng, cái đầu nhỏ bé có mái tóc vuốt thẳng rụt lại. Nhìn cặp mắt xếch lầm lì của hắn mà lạnh cả người. Hắn đã cạo bỏ râu được ít lâu nay, bộ ria xoắn vểnh lên, cái mũi khoằm nhòm xuống cặp môi dầy.

- Ta không cần bọn nhà buôn Pháp; chúng sẽ lột ta đến chiếc áo lót cuối cùng… Chắc chắn là như vậy… Cách đây không lâu tôi có đến chỗ Sa hoàng ở Preobrazenskoe… ở đó họ ăn chơi, vui đùa phóng đãng… Có thế thật. Nhưng cũng có những trò chơi hợp lý bọn Đức, bọn Hà Lan, bọn thợ cả, bọn đóng tàu, bọn sĩ quan đều thành thạo công việc của họ… ở đó có hai trung đoàn - trung đoàn Xemionovski và trung đoàn Preobrazenski. Ta không thể so sánh họ với bọn xtreletz của ta được. Ta không cần bọn nhà buôn nước ngoài, nhưng ta không thê không nhờ đến họ… Ta phải tổ chức sản xuất sắt, vải, da, thuỷ tinh tại nước ta. Ta phải cho các nhà máy cưa của ta chạy bằng cối xay gió như ở Kukui… Và xây dựng một hạm đội, đó là những cái cần làm. Còn thuế đánh vào ủng gai mà ta đưa ra hôm nay: A, nhưng mà các ông làm tôi chán quá. Các ông muốn quyết định gì thì quyết định, đối với tôi cũng thế thôi!

Vẻ bực tức, hắn lắc đầu với bộ mặt thô và bộ ria xoăn tít rồi lùi lại và ngồi xuống ghế.

Ngày hôm đó, viện Duma quý tộc chẳng quyết định gì dứt khoát.

**ngudoc** · #38 23-11-2008, 10:38 AM

Chương 37

Vào một buổi tối băng giá, nhiều khách hàng tụ tập trong quán rượu. Gã đày tớ, một anh chàng dở người, luôn tay đút thêm củi gỗ phong vào lò. "Chà, nhà ông ấm quá, ông Monx ạ". Khách hàng đánh bài hoậc chơi súc sắc, cười hát. Johan Monx đã dùi thẳng đến thùng bia thứ ba. Lão cởi chiếc gi-lê lót vải bông ra và chỉ còn mặc chiếc áo nịt trong. Cổ lão tím bầm.

- Nầy, Johan ra ngoài hóng mát đi, bác rực máu đấy!

Monx mỉm cười lơ đãng, bản thân chẳng hiểu có chuyện gì xảy ra với mình. Tiếng nói ồn ào lọt vào tai lão như từ xa vọng tới, nước mắt lão trào ra. Lão nắm lấy mười cốc bia vại nhưng không sao nâng lên được, rượu bia đổ tung tóe. Toàn thân lão mệt mỏi thẫn thờ.

Lào đẩy cửa, bước ra ngoài trời lạnh và tựa lưng vào một cái cột nhỏ dưới mái hiên. Trăng lưỡi liềm lạnh buốt ở mãi tít trên vòm trời cao, có ba quầng lớn lấp loáng ánh ngũ sắc bao bọc chung quanh. Không khí đầy muôn vàn băng nhũ lóng lánh… Tuyết phủ kín mặt đất bụi cây, mái nhà. Đất nước xa lạ, bầu trời xa lạ…

Hình ảnh của chết chóc bao trùm mọi vật. Monx thở hổn hển… Có cái gì tiến lại gần lão với một tốc độ phi thường… Ôi, giá mà lão còn có thể nhìn lại một lần nữa vùng Turinger quê hương của mình, với cái thành phố nhỏ bé mến khách dưới thung lũng, giữa những ngọn núi, bên bờ hồ? Nước mắt ròng ròng trên má lão. Tim lão đau nhói… Lão lần tìm cửa vào, khó khăn mới mở ra được và ánh sáng các ngọn nến, những bộ mặt rung rinh của kbách hàng đối với lão hình như xám xịt một màu. Ngực lão căng lên, lão kêu một tiếng ngã gục xuống.

Johan Monx đã chết như vậy. Cái chết của lão làm tất cả người Đức buồn rầu và kinh ngạc trong một thời gian dài. Lão để lại người vợ goá Matin, bốn đứa con và ba cơ sở kinh doanh - quán rượu, cối xay gió và một cửa hàng kim hoàn.

Mùa thu qua, nhờ ơn Chúa, lão đã gả cô con gái đầu lòng Modext cho trung uý Fedor Bank, một con người có tư cách. Ansen và hai em trai, Philimon và Vilim trở thành mồ côi.

Như ta thấy thường xảy ra, khi người chủ gia đình đã khuất mới biết được công việc làm ăn thực ra cũng chẳng lấy gì làm tốt đẹp: người ta tìm thấy những hối phiếu chưa trả. Phải bán cái cối xay gió và cửa hàng kim hoàn đi để trả nợ.

Trong thời gian đau khổ ấy, Lơfo đã giúp đỡ gia đình rất nhiều, bằng tiền cũng như bằng cách chạy chọt hộ việc nầy việc khác. Người quả phụ lại ngôi nhà và quán rượu. Ngày đêm Matin và Ansen không ngớt nuốt lệ đắng cay.

**ngudoc** · #39 23-11-2008, 10:39 AM

Chương 38

**ngudoc** · #40 24-11-2008, 02:22 PM

Chương 39

Ivaska Brovkin (bố Alioska) theo con đường phủ tuyết đánh một chiếc xe ngựa chở đầy gà vịt ướp lạnh, bột mì, đỗ và một thùng bắp cải muối chua tới Preobrazenskoe. Đó là khoản tô thực phẩm nộp cho Vaxili Volkov. Viên quản lý đã thu của làng và, để chỗ thức ăn đó khỏi bị thối, hắn đã cho gửi đến tận chỗ lãnh chúa đang phục vụ. Volkov với tư cách là dapife được một phòng nhỏ và một căn buồng xép tại lâu đài.

Ivaska Brovkin cho xe chạy vào trong sân; lão hoảng sợ vội trật mũ ra. Rất đông xe trượt tuyết sang trọng có mui che hoặc không có mui che, đỗ ở trước thềm danh dự. Từng đám nông nô ăn mặc lịch sự đứng trò chuyện trong không khí mát mẻ ban mai; những con ngựa, được trang điểm bằng đuôi cáo và đuôi chó sói nóng nảy đạp vó xuống tuyết trắng tinh, trong các tàu ngựa, những con ngựa giống bực bội hí ầm lên. Bầy sẻ tíu tít quanh đống phân ngựa đang bốc khói.

Nhiều dapife và sĩ quan mặc áo nẹp kiểu ngoại quốc thêu dát đầy vàng, ve áo đỏ, tóc quăn như tóc phụ nữ, chạy lên, chạy xuống các bậc thềm. Ivaska Brovkin nhận ra lãnh chúa. Vaxili Volkov, phục vụ Sa hoàng được ăn uống đầy đú, đà đẫy ra, râu cằm hắn quăn lại; hắn tiến ra, vè quan trọng, tay đặt trên thắt lưng lụa.

"Ôi họ sẽ giữ mình lại mất thôi, mình đến thật không đúng lúc", Ivaska tự nhủ. Lão tháo cương ngựa, ném cho ngựa một ít cỏ khô. Một con chó của Sa hoàng lại gần, nghiêm nghị trừng cặp mắt vàng nhìn Ivaska, gầm gừ… Ivaska giãn nét mặt ra, mồm chúm chím:

- Cậu chó cún ơi, bố trẻ ơi, bố làm sao thế, nào, nào…

May quá, nhờ ơn Chúa, cái đồ chó má no nê ấy bỏ đi, không cắn lão. Một gã mã phu, vai rộng đi ngang qua.

- Nầy, đồ cầu bơ cầu bất kia, mầy đứng đấy cho con ngựa thổ tả của mầy ăn đấy hử?

Nhưng nhờ ơn Chúa, có người gọi gã mã phu, nếu không thì Ivaska khó mà được yên lành. Lão dọn chỗ rơm, buộc lại dây cương vào con ngựa. Vừa lúc đó, chuông trên tháp lâu đài đánh vang vang. Bọn nông nô cuống quýt: đứa thì nhảy lên yên những con ngựa trợ lực, đứa thì leo lên sau xe; bọn đánh xe, mặt mày dữ tợn, mông đít to bè bè, kéo thẳng dây cương. Các dapife, mũ lông đội lệch xuống mang tai, đứng vào cầu thang, mỗi người ở một bậc. Đám rước lũ lượt từ trong lâu đài kéo ra: những thiếu nữ mang tranh thánh, những thanh niên bưng đĩa không; những chiếc mũ lông đắt tiền, những áo khoác bằng lông thú và những chiếc áo nẹp bằng gấm màu lục, bằng nhung đỏ tía, rực rỡ trên tuyết dưới những cây phong tha thướt lấm tấm sương giá Brovkin vốn cũng hiểu biết nghi lễ, vội vàng làm dấu.

Đến lượt các đại thần ra… Trong đám nầy, có một phụ nữ mặc nhiều áo khoác lông thú, cái nào cũng hết sức đắt tiền… Dưới chiếc mũ có góc nhọn, cặp lông mày phủ một lượt phấn dày, mi mắt bôi xanh lên đến, tận thái dương; mỗi bên má có một hình tròn đỏ thắm… Mặt bà ta tròn vành vạnh như một cái bánh tráng… Tay bà ta cầm một cành thanh hương trà. Bà ta đẹp, rất vui và rõ ràng là say. Người ta đờ hai cánh tay bà ta dìu xuống thềm. Một đám con gái nông nô, chạy qua bên cạnh Ivaska nói:

- Xem kìa, bà mối đấy, các mẹ ơi!

- Bà ấy đến chuẩn bị nhà ở…

- Sửa soạn giường cho cô dâu chú rể đấy…

Bọn đánh xe quát "đi", tiếng nhạc vang rộn không khí bánh xe trượt tuyết rít lên, sương giá từ trên những cây phong lả tả rơi xuống như bụi, đám rước trải dài trên cánh đồng, tiến về phía những làn khói xanh của Moskva. Ivaska há hốc mồm đứng nhìn. Một giọng nói nghiêm khắc quát lão:

- Đồ ngáp ruồi, tỉnh dậy thôi chứ?

Vaxili Volkov đứng trước mặt lão. Đúng tư thế của một chúa đất: lông mày giận dữ cau lại, cặp mắt nghiêm nghị, cái nhìn soi mói:

- Mầy đưa gì đến cho ta đấy?

Ivaska cúi chào, trán rạp xuống chạm tuyết và lấy trong ngực ra lá thư của viên quản lý, trình lên Vaxili Volkov. Volkov đứng soạc hai chân, cau trán đọc: "Cúi lạy đức ông chí tôn, chí kính, chúng con xin gửi các thức ăn đến đức ông chiếu cố. Lạy Chúa, xin đức ông tha thứ cho chúng con gửi đến không được bằng năm ngoái: ít ngỗng hơn và không có gà tây. Dân làng của đức ông hiện sóng trong tình cảnh nghèo khổ ghê gớm. Năm đứa trong bọn chúng đã bỏ trốn. Chúng con không biết ăn nói làm sao với đức ông về những tên ấy… Những người khác thì gần chết đói cả. Lúa mì của họ chỉ đủ ăn cho đến ngày Lễ cầu giờ đây họ ăn rau lê. Vì lý do đó chúng con chỉ gửi đến được có ít thực phẩm".

Vaxili Volkov sầm sầm đi đến chỗ xe ngựa.

- Cho tao xem!

Ivaska sợ run lên, mở mui xe ra… Ngỗng thì gầy gà thì gà nhép, bột mì vón lại thành cục.

- Mầy đem gì lại thế nầy? Mầy đem gì lại cho tao thế nầy, đồ chó ghẻ? - Volkov gào lên, giận dữ điên cuồng. - Đồ ăn cắp, đồ kẻ cướp! - Hắn giật lấy cái roi cắm ở xe, vụt Ivaska. Ivaska đứng đấy, đầu trần, không tìm cách tránh đòn. Lão chỉ chớp chớp mắt. Lão nông dân rất láu, lão đã hiểu: tai hoạ qua rồi, ông chủ cứ việc quất lão qua chiếc áo khoác cộc đòn đánh chả mùi vần gì…

Cái roi gãy cán, Volkov, cơn điên giận càng tăng, túm lấy tóc Ivaska. Vừa lúc đó, hai gã trai trẻ mặc áo nẹp quân nhân ở trong lâu đài đi ra và chạy tới Ivaska tự bảo: "Họ đến tiếp tay cho chúa, phen nầy mình nguy mất…". Gã chạy trước, bé hơn, bỗng nhảy bổ vào Volkov, giáng cho hắn một quả đấm vào mạng sườn… Volkov suýt ngã hắn buông tóc Ivaska ra. Gã kia cao lớn hơn, mắt xanh lam, mặt dài, phá lên cười. Và cả ba bắt đầu cãi nhau, chửi rủa nhau. Ivaska sợ chết khiếp, lại quỳ xuống… Volkov lồng lộn:

- Tao sẽ không chịu cái nhục nầy! Cả hai đứa đều là nông nô của tao cả! Tao sẽ sai người quất cho chúng nó một trận không thương tiếc… Sa hoàng không có quyền sai khiến tao!

Thế là gã thanh niên mắt xanh lam, nheo mắt lại, ngắt lời hắn:

- Khoan, khoan, thứ nhắc lại xem nào… Sa hoàng không có quyền sai khiến anh à? Aliosa, cậu có nghe thấy những lời phiến loạn đó không? - Đoạn nói với Ivaska - Cả mi nữa, mi cũng nghe thấy chứ?

- Khoan, Alekxandr Danilovich… - Cơn giận của Vaska Volkov đột nhiên bỗng tiêu tan như có phép lạ - Tôi nói những lời ấy mà không nghĩ, tôi xin thề với anh như thế, tôi giận quá… Vì dẫu sao thì chính tên nông nô của tôi đã đánh tôi suýt chết giấc…

- Ta hãy đi gặp Chúa thượng giái quyết việc nầy cho ra lẽ.

Alexaska đi về phía lâu đài. Volkov theo sau; đi đến nửa đường, hắn nắm lấy tay áo Alexaska. Người thứ ba ở lại bên cạnh xe, gã khẽ bảo Ivaska:

- Bố ơi, con đây mà… Bố không nhận ra con ư? Con là Aliosa đây.

Ivaska càng hoảng sợ. Lão liếc mắt nhìn trộm.

Trước mắt lão là một chàng trai trẻ ăn bận chỉnh tề, mặc áo nẹp bằng dạ đắt tiền, có đính khuy sáng lóe; trên đầu, một bộ tóc giả uốn quăn dài chấm vai, và cạnh sườn đeo gươm. Rất có thể lắm. Có lẽ Aliosa cũng nên…

- Làm thế nào bây giờ? - Ivaska buông một câu trả lời lấp lửng:

- Phải, làm sao mà không nhận ra… Là bố thì…

- Chào bố.

- Chào chàng thiếu niên đáng kính trọng.

- Ở nhà ta thế nào?

- Nhờ Trời…

- Gia đình ta sống ra sao?

- Nhờ Trời…

- Bố, bố không nhận ra con…

- Cũng có thể lắm…

Ivaska thấy không còn roi vọt nữa và như vậy tức là không còn đau đớn nữa, bèn đội mũ vào, nhặt chiếc roi gãy và, vẻ mặt bực tức, che lại cái xe. Chàng thiếu niên vẫn đứng đấy, nằn nèo. Có lẽ đúng là Alioska mất tích xưa kia chăng? Và rồi thì sao? Như vậy là con chim đã bay bổng. Có nên nhận nó không? Không nhận thì có lẽ phải phép hơn chăng? Dẫu sao thì con mắt của Ivaska cũng nhấp nháy một cách ranh mãnh.

- Ở đây ra tôi còn phải đi Moskva, bà lão sai tôi mua muối mà tôi chẳng có lấy một nửa kopeik… Có lẽ anh có thể cho tôi năm antin hoặc là tám kopeik, không sợ mất đâu, người nhà với nhau cả, tôi sẽ trả anh…

- Bố, bố thân yêu của con…

Alioska vội móc túi lấy ra một nắm tiền, mà không phải là tiền đồng đâu, toàn tiền bạc: ba rúp, có khi hơn thế nữa. Ivaska nhìn thấy, đờ cả người. Khi lão cầm lấy chỗ tiền ấy trong lòng bàn tay sần sùi, khum khum lại như cái muôi, lão run bắn lên, đầu gối cứ tự nhiên khuỵ xuống để lạy… Alioska khoát tay rồi bỏ chạy. "A, con ơi, a, con ơi!" - lão Ivaska lẩm bẩm. Lão vội đưa cặp mắt nhấp nháy nhìn quanh: bọn đày tớ có nhìn thấy chỗ tiền nầy không? Để cho chắc chắn hơn, lão đút hai đồng vào mồm, áp vào bên trong má, còn bỏ tất cả chỗ còn lại vào mũ lão rỡ đồ trên xuống thật nhanh, đưa tất cả chỗ của cải ấy cho tên đày tớ của chúa, nhận biên lai rồi lấy dây cương quất ngựa, cho xe phóng về phía Moskva.

Những lời nói của Vaska Volkov: "Sa hoàng không có quyền sai khiến tao" rất có thể khiến hắn bị tội nặng, hắn rất có thể sẽ được làm quen với những tay đao phủ của Bộ mật vụ… Nhưng, hắn nhảy chồm vào trong phòng đợi, chạy theo sau Alexaska, níu lấy tay gã để cho gã kéo lết trên sàn nhà rồi hắn khóc lóc, van vỉ gã nhận cho chiếc nhẫn nạm ngọc đỏ hắn giật ở ngón tay ra:

- Liệu hồn đấy, đồ con nhà quý tộc, đồ chó, - Alexaska dằn giọng luồn chiếc chẫn quý vào ngón tay giữa, - đây là lần cuối cùng tao cứu mầy… Và vì mầy đã làm nhục Aliosa Brovkin, mầy phải biếu nó tiền hay một tấm dạ. Hiểu chưa?

Gã liếc nhìn viên ngọc đỏ, mỉm cười, lắc bộ tóc giả rồi bỏ đi, vai lắc lư, gõ mạnh đôi giầy cao gót… Cái ngày người ta ăn phải bánh nướng nhân thịt thỏ thiu của gã, đã túm tóc gã lôi xềnh xệch ở các chợ, nào đã lâu la gì? A, gã quyền hành lắm rồi! Volkov, đầu cúi gằm, từ từ quay về buồng. Hắn mở cái hòm, khoá kêu leng keng, hắn lục lọi và cẩn thận lấy ra một tấm dạ. Thế nầy có tiếc không kia chứ, có ức không kia chú. Hắn uất đến trào nước mát… Đem lễ vật biếu ai? Biếu con một thằng nông dân, biếu một đứa nông nô của hắn mà đáng lẽ hắn phải lấy roi mà quất vào mõm!

Vaska buồn bực. Hắn gọi tên đày tớ:

- Mầy đưa cái nầy đến cho ông giữ trống Aleksey Brovkin thuộc đại đội một, trung đoàn Preobrazenski. Mầy sẽ nói là tao gửi lời chào ông ấy, để chúng ta là bạn thân với nhau… - Đột nhiên, hắn nắm hai bàn tay lại đe tên đày tớ - Không được cười, mầy mà cười thì tao đập vào mõm bây giờ! Đối với Alioska, mầy phải ăn nói sẽ sàng, tử tế, gượng nhẹ, lúc nầy thằng khốn nạn ấy nguy hiểm đấy.

Alexaska Melsikov đi tìm vua Piotr khắp các phòng; tại các phòng, bọn đày tớ đang lấy vải quý phủ lên các ghế và bậu cửa sổ, trải thảm, treo rèm, những bức rèm nhăn nhúm vì gấp lại lâu quá và treo những tấm rèm nhỏ có đính ngọc trai trước các bức tranh thánh… Chúng đổ dầu vào các ngọn đèn thờ. Khắp lâu đài vang tiếng búa và tiếng đi lại vội vã.

Gã thấy vua Piotr ngồi một mình trong căn buồng mà bà mối vừa mới dọn dẹp; trần nhà không phủ một lượt đất như thường lệ (để cho cặp vợ chồng mới cưới không ngủ ở dưới đất như trong một nấm mồ). Vua Piotr mặc chiếc áo tiểu lễ của Sa hoàng. Nhà vua vẫn còn cầm trong tay chiếc khăn lụa người ta đưa cho khi đón bà mối. Nhà vua đã lấy răng cắn rách chiếc khăn tay. Vua Piotr liếc nhìn Alexaska rồi đỏ bừng mặt.

- Bày biện đẹp thật, - Alexaska nói, giọng như hát, - trông cứ tường như ở thiên đường, trong một căn phòng chuần bị đón tiên ấy…

Vua Piotr khẽ hé răng, cười khúc khích. Nhà vua trỏ cái giường:

- Thật là ngu xuẩn.

- Nếu cô dâu đẹp mà nồng nàn thì cái đó sẽ không phải là ngu xuẩn đâu. Myn Herz, thần mà nói dối thì thần mù mắt, ở trên đời nầy không có gì thú vị bằng.

- Mi chỉ nói láo.

- Chuyện đó thì thần biết lắm, đã mười bốn năm nay rồi kia… Ấy là những cô gái rơi vào tay thần, không phải cô nào cũng đẹp cả đâu… Còn cô nầy của chúa thượng thì, theo như lời người ta nói, rất là xinh…

Vua Piotr thở dài một cái. Nhà vua lại đưa mắt nhìn khắp căn phòng, tường bằng gỗ súc, có những cửa sổ nhỏ màu sặc sỡ trổ rất cao ở ba mặt tường. Những khoảng tường giữa các cửa sổ đều căng thảm Teheran, sàn nhà trải thảm thêu chim và kỳ lân. Ở mỗi góc nhà cắm bốn chiếc tên, mỗi chiếc có treo bốn mươi bộ lông hắc điêu thử và một cái bánh hình khoá. Trên hai chiếc ghế để liền nhau, trên hai mươi bắy bó lúa mạch, trên bảy cái đệm nhồi lồng chim là đồ trải giường bằng lụa với rất nhiều gối, phủ vải bọc, thêu ngọc trai; bên trên đặt một chiếc mũ lông thú. Ở trên giường là những chăn bằng lông chồn. Bên cạnh giường là những thùng tròn bằng gỗ bồ đề đựng đầy lúa mì, lúa mạch, lúa kiều mạch và lúa đại mạch.

Vua Piotr hỏi:

- Thế ngươi không trông thấy cô ta thật đấy chứ?

- Aliosa và thần đã đút tiền cho bọn đày tớ và đã leo cả lên mái nhà… Không làm sao trông thấy được gì hết. Cô dâu bị giữ trong bóng tối, mẹ cô ta không rời cô ta một bước, sợ gặp phải vía xấu… Người ta cấm cả hót rác ra khỏi phòng… Các ông bác ông chú nhà Lopukhin cầm súng đeo gươm canh gác ngày đêm ngoài sân.

- Thế còn Sofia? Ngươi có biết được tin tức gì không?

- Ấy, công chúa đã nổi khùng nhưng làm sao cấm được chúa thượng lấy vợ? Myn Herz, cẩn thận, đấy, khi chúa thượng và cô dâu ngồi vào bàn ăn, chúa thượng đừng có ăn uống gì cả… Nếu chúa thượng có khát, chúa thượng cứ quay sang thần, thần sẽ đưa chúa thượng một cốc để chúa thượng uống.

Vua Piotr lại cắn cái khăn tay đã rách.

- Hay là ta đi đến xloboda? Nhưng đừng để cho ai biết đấy… Đi độ một tiếng thôi… Thế nào?

- Myn Herz, đừng bắt thần làm thế, vào giờ nầy chúa thượng cũng không được nghĩ gì đến cô Monx nữa kia.

Vua Piotr vươn cổ, lỗ mũi nở to, mặt tái đi:

- Ai cho phép ngươi nói với ta như thế? - Nhà vua túm lấy ngực Alexaska, khuy áo đứt tung - Ngươi táo gan thật! - Nhà vua thở, lắc mạnh Alexaska một lần nữa, nhưng rồi buông gã ra và nói với một giọng bình tĩnh hơn - Lấy cho ta một chiếc áo khoác bằng lông thú, một chiếc áo cũ ấy… Ta sẽ ra bằng lối vườn rau, ngươi sẽ đánh xe trượt tuyết ra đấy…

Thành viên		Ghi Nhớ?
Mật mã