Sherlock Holmes Mất Tích - Jamyang Norbu

[ngudoc]

Sherlock Holmes nhớ lại

Trong lúc nhâm nhi tách cà phê, Sherlock Holmes kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về cú lừa ngoạn mục mà ông vừa thực hiện đối với cả thế giới.

"Chắc các ông có nghe nói về giáo sư Moriarty," Sherlock Holmes nói, đẩy ghế ra xa bàn nước và đuổi đôi chân dài ra, chọn một tư thế thoải mái.

"Tờ The Times of India có đăng một bài về đế chế tội ác của hắn, cùng một lúc với bản cáo phó về cái chết của ngài[1]," tôi đánh bạo nói.

"Chúng tôi nhận được thông tin từ London về giáo sư và băng đảng của hắn ta," Strickland lên tiếng. "Tôi cũng đã đọc một câu chuyện vô cùng sống động về toàn bộ vụ này trên tờ Strand Magazine".

"Đó có thể chỉ là bản miêu tả của ông bạn bác sĩ Watson về những gì mà ông ấy nghĩ là đã xảy ra," Holmes nhận xét với vẻ mặt trầm ngâm trong khi nhồi thuốc vào tẩu. "Trong toàn bộ vụ này, điều mà tôi lấy làm tiếc nhất là nỗi hoảng sợ và lo lắng không cần thiết mà tôi đã gây ra cho người bạn của tôi. Nhưng tôi cho rằng mình không còn cách nào khác. Tiền đặt cược thì quá cao, mà thuộc hạ của Moriarty lại quá ghê gớm".

"Phải, hắn thật sự là một thiên tài," Sherlock Holmes nói tiếp, bập bập tẩu thuốc. "Một bộ óc độc ác xấu xa nhất thế kỷ, ấy vậy mà không ai nghe thấy gì về hắn cả. Điều đó vượt ra ngoài sự hình dung thông thường. Không còn nghi ngờ gì nữa, các ông hẳn đã được đọc những chi tiết khủng khiếp trong sự nghiệp tội ác của hắn ta. Vậy mà trong thực tế, con người xấu xa này lại thuộc về những dòng họ lâu đời và đáng kính trọng nhất. Khi còn bé xíu, hắn thề hiện những tư chất của một thần đồng toán học mà một nền giáo dục ưu tú đã phát triển lên đến đỉnh cao phi thường. Năm hai mươi mốt tuổi, hắn đã viết cả một luận án về Đinh lý nhị thức và được tán dương trên toàn châu Âu. Nhờ thành tích này, hắn được phong chức giáo sư toán học tại một trong những trường đại học nhỏ của chúng tôi. Hắn cũng là tác giả trứ danh của cuốn Động lực học của một hành tinh nhỏ, một cuốn sách đạt đến đình cao hiếm thấy của toán học thuần tuý và người ta dồn rằng không có một nhà khoa học nào có khả năng phê bình nó.

Nhưng thật đáng tiếc, mầm mống xấu xa tuôn chảy trong dòng máu của hắn trở nên trầm trọng hơn, nguy hiểm hơn, đáng sợ hơn gấp bội cũng bởi năng lực tư duy phi thường của hắn. Những lời đồn đại về những việc làm ghê tởm của hắn đã tạo ra một đám mây đen vây bua hắn trong thời gian giảng dạy đại học, cuối cùng hắn bị buộc phải từ chức và chuyển xuống London[2].

"Trong suốt những năm qua, tôi chưa bao giờ nguôi nghi ngờ về một tổ chức tội ác rất có thế lực, hành sự hết sức độc ác và có mặt khắp nơi trong thế giới ngầm ở London. Những năm tháng ấy tôi đã nỗ lực hết sức để phá vỡ mưu đồ đen tối này và cuối cùng cơ hội đó cũng đã tới khi các nghiên cứu của tôi dẫn đến - sau hàng nghìn những lối ngoặt hết sức ngoắt ngoéo, bất ngờ - chính vị cựu giáo sư toán học danh nổi như cồn Moriarty của chúng ta. Hắn ta chính là kẻ tổ chức hầu hết các vụ tội ác ở nước Anh, trong đó đa số các vụ còn chưa được điều tra và rất có thể còn nhiều vụ chưa được biết đến. Gã giáo sư ngồi đó, kiên nhẫn và bất động như con nhện giữa cái mạng của nó, một mạng lưới có đến hàng nghìn sợi dây chằng chịt mà chỉ hắn có khả năng nhận biết rõ từng rung động dù là nhỏ nhất. Vô cùng khôn ngoan, hắn hiếm khi ra tay. Hắn chỉ ngồi lập chương trình cho các kế hoạch tội ác. Đám thuộc hạ của hắn thì đông vô kể và là một tổ chức có quy củ hiếm thấy. Phải, đó là một lãnh địa đen mà tôi đã khám phá ra được và thưa quý ông, cũng là cái mà tôi nguyện dành hết thời gian để bóc trần và huỷ diệt. Nhưng tên giáo sư quỷ quyệt kia đã dựng lên một hàng rào bảo vệ xung quanh, khéo léo và thông minh đến nỗi vào cuối tháng thứ ba, tôi buộc phải đi đến chỗ thừa nhận rằng mình đã gặp phải một đối thủ ngang tài ngang sức, nếu không muốn nói là còn nhỉnh hơn nữa. Nhưng tôi vẫn kiên trì điều tra cho đến một ngày kia, tên giáo sư xấu xa đó phạm phải một sai lầm. Chỉ là một sai lầm nhỏ, tôi công nhận như thế, một sự sơ suất tí ti; nhưng nó đã cho tôi một cơ hội. Bắt đầu từ cái điểm ấy, tôi bắt đầu giăng lưới xung quanh hắn ta".

Không cần thiết phải viết hết ra đây toàn bộ câu chuyện mà chúng tôi nghe được, về cách thức thông minh tuyệt đỉnh mà Sherlock Holmes đã sử dụng đề cố lôi ra ánh sáng và gài bẫy tên giáo sư xảo quyệt cùng toàn bộ tổ chức của hắn và việc làm thế nào mà Scotland Yard, với sự cẩu thả và bất cẩn của nó, đã tạo một khe hở giúp giáo sư và một số tay chân thân tín nhất lọt khỏi cái lưới đã giăng rất kỹ của thám tử Sherlock Holmes tài danh. Không còn nghi ngờ gì nữa, độc giả đã được đọc về câu chuyện ly kỳ này trên tờ Strand Magazine, trong đó toàn bộ câu chuyện, bao gồm cả cuộc gặp gỡ tiền định giữa giáo sư Moriarty và Sherlock Holmes đã được kể lại với những cao trào đầy kịch tính; và cũng trong bài báo đó, như một cái tang lớn của cả Đế quốc Anh, người ta đã rút ra kết luận sai lầm chết người rằng vị thám tử vĩ đại đã bị chôn vùi trong dòng nước khủng khiếp của thác Reichenbach.

Strickland và tôi lắng nghe như bị thôi miên khi Sherlock Holmes kể cho chúng tôi nghe về những giây phút đối đầu cuối cùng của ông với tên giáo sư độc ác.

"Tôi đã ít nhiều nghi ngờ, thưa các quý ông," Sherlock Holmes tiếp tục sau khi hớp một ngụm rượu mạnh, "khi cái hình vóc đầy nham hiểm của tên cựu giáo sư lù lù hiện ra trước mặt, ở đoạn cuối con đường duy nhất chỉ đủ một người đi, dẫn đến nơi thoát hiểm, phải, tôi đã nghi ngại rằng có lẽ mình đã đi đến giới hạn tận cùng trong cái sự nghiệp có thể gọi là thành công của mình. Đôi mắt xám của hắn lóe lên một ý định quỷ quyệt đầy hận thù. Nhưng hắn ta đã chào đón tôi theo khuôn phép lịch sự. Giữa chúng tôi đã có một cuộc trao đổi thú vị nhưng ngắn gọn, trong đó hắn ta tiết lộ cho tôi biết mấy điểm cơ bản nhất trong những phương pháp mà hắn đã sử dụng khiến cho lực lượng cảnh sát chuốc lấy những thất bại ê chề. Đề đáp lại, tôi cũng hé cho hắn biết một vài chi tiết về việc làm thế nào tôi phát hiện ra tổ chức ngầm và những hoạt động được che đậy dưới nhiều vỏ bọc của hắn. Sau đó tôi được tên tội phạm lịch lãm cho phép viết một bức thư ngắn gửi cho bác si Watson mà tôi đã để lại cùng với hộp xì gà và cây gậy. Tôi đi dọc con đường mòn, Moriarty theo bén gót cho đến khi tới đoạn cuối cùng. Ngay trước mặt tôi là một thác nước, hàng nghìn khối nước hung hãn đố xuống một cái hồ kêu sùng sục như một vạc dầu sôi khủng khiếp với những vực xoáy tít mù và lớp bọt tung trắng xoá. Tôi quay đầu nhìn hắn. Moriarty không rút vũ khí, nhưng tôi có thể nhận thấy cái mặt nạ bình tĩnh bề ngoài của hắn từ từ bở ra từng mảng. Cái trán cao gồ hắn lên của hắn giật giật như một con vật sống. Đôi mắt hắn lóe lên tia nhìn của một lòng thù hận cực độ, là một điều mà tôi chưa từng chứng kiến trong đời. Đôi môi hắn mấp máy, vặn vẹo liên tục và không còn gì phải nghi ngờ nữa, hắn đang thốt ra những lời nguyền rủa tôi một cách độc địa nhất, một điều mà, may mắn thay, tôi không phải nghe nhờ có tiếng thác nước đổ ào ào sôi sục.

Rồi, thật bất ngờ, hắn gầm lên một tiếng và cắm đầu lao thẳng vào tôi. Hành động và dáng vẻ của hắn giống hệt như một người điên và đúng là hắn có sức mạnh của một kẻ mất trí. Về mặt thể chất mà nói, tôi cũng khỏe mạnh chẳng kém gì hắn, nếu không muốn nói là còn có phần hơn, nhưng cơn cuồng nộ và điên loạn của tên giáo sư toán học thoạt đầu khiến tôi luống cuống, mất tự chủ. Những ngón tay tái dại của hắn bấu chặt quanh cổ họng tôi và với tất cả sức mạnh của kẻ loạn trí, hắn bắt đầu bóp cổ tôi với một diệu bộ đáng sợ nhất. Miệng hắn, méo xẹo di trong sự hận thù cùng cực, nhểu ra những giọt nước dãi trông như một con chó dại.

"Chết đi, Holmes. Đồ khốn kiếp! Chết đi!” Cuối cùng, hắn hét lên, phun phì phì thứ nước bọt kinh tởm vào mặt tôi. Thân hình của cả hai chúng tôi xô vào nhau, cùng lảo đảo, nghiêng ngả ngay trước vực thẳm. Tuy nhiên, tôi có được học ít nhiều về môn đấu vật bujitsu[3] của Nhật Bản, một môn võ không ít lần đã cứu tôi thoát chết. Túm chặt cổ áo Moriarty rồi tấn một bàn chân vào bụng hắn, tôi dùng sức hất mạnh cả thân hình hắn ra sau vai[4].

Với một tiếng thét kéo dài rợn gai ốc, hắn ta rơi xuống vách núi.

Nhưng có lẽ khát vọng sống là một trong những mong muốn mạnh mẽ và dữ dội nhất của con người. Sau khi gượng đứng lên, phần nào vẫn còn run rẩy, tôi nhận ra tên giáo sư đang cố bám vào một cái gờ trên vách đá đã chặn được cú rơi của hắn. Lúc này hắn ta đang lung lẳng treo người trên cái vực thẳm tối om, sùng sục giận dữ phía dưới, những ngón tay hắn cào bới một cách tuyệt vọng để bám víu vào vách đá. Đôi mắt trợn trừng lên vì kinh hãi của hắn bắt gặp cái nhìn của tôi.

"Làm ơn cứu tôi… cứu với…" hắn cất tiếng van xin.

Trong tích tắc, cái cảm giác ghê tởm tự nhiên trong tôi đối với gã đàn ông khốn khổ này tan biến. Tôi bước lên trước một bước, không mảy may nghi ngờ về động cơ tráo trở thấp hèn đang ẩn giấu tận đáy lòng hắn, như một con rắn núp trong búi cỏ. Bàn tay phải của hắn vung lên cố chộp lấy chân tôi và thiếu chút nữa thì nắm chặt được nó. Nhưng hắn đã thất bại. Bàn tay kia, không chịu nổi sức nặng của cả cơ thể, đã để tuột khỏi điểm bấu víu cuối cùng. Sau một cố gắng ngắn ngủi toan bám lại vào vách đá, hắn rơi tuột xuống vực như một hòn đá nhỏ. Tôi đứng đấy, chứng kiến cảnh cả thân hình hắn buông rơi một quãng dài.

Cuối cùng, người hắn đập vào một tảng đá, nảy lên rồi chìm nghỉm trong làn nước sủi bọt trắng xoá.

Tôi đứng chôn chân bên mép vực, không sao nhúc nhích được trong vài phút. Có không ít kẻ căm ghét tôi, nhưng sự thù hằn sôi sùng sục như cái thác nước kia mà Moriarty bộc lộ ra cho tôi thấy thì tôi chưa từng được biết và lúc ấy, biết rõ hắn đã chết rồi mà hệ thống thần kinh bình thường vốn khá mạnh mẽ của tôi vẫn còn bị chấn động.

Tôi chỉ vừa mới bắt đầu quay lại con đường mòn thì chợt hiểu ra rằng đây là một may mắn vô cùng hi hữu mà số mệnh đã đặt ra trên đường đời của tôi. Moriarty không phải là kẻ thù duy nhất. Còn ít nhất ba tên trợ thủ đắc lực của hắn đã trốn khỏi vòng vây của cảnh sát và chúng sẽ không để mất một giây tìm đến tôi báo thù. Chúng đều là những kẻ giết người không ghê tay và không từ một thủ đoạn nào, vì thế sẽ chỉ là tự lừa dối mình nếu cho rằng tôi có thể tránh được chúng mãi mãi. Đáng sợ nhất trong số này là phó tướng của Moriarty. Một kẻ mà trong đời không có một tội ác nào hắn chưa nhúng tay vào, nhưng với một bộ óc thông minh tuyệt đỉnh, cũng bí ẩn và vô danh với hầu hết mọi người như chính mồ ma ông chủ của hắn. Việc làm xấu xa của những tên kia được nhiều người biết đến hơn. Có thể các ông còn nhớ vụ L oiseau, một tên diễn viên nhào lộn ở thác Niagara nổi tiếng, kẻ đã ám sát thủ tướng Hy Lạp ngay tại giường ngủ của ông ta và thoát khỏi nhà tù của cảnh sát mà không đề lại phía sau một dấu vết gì. Tên còn lại là Luff, với biệt danh "quả bom điên" là một nhân vật với những kỳ tích về chất nổ đã làm tiêu tốn không biết bao nhiêu giấy mực của giới báo chí cách đây ít năm. Các ông thấy đấy, Moriarty tin vào các nguyên tắc kinh doanh của người Mỹ trong việc dãi ngộ những kẻ đạt đến tuyệt chiêu trong ngón nghề hẹp của mình. Dĩ nhiên, những kẻ này đều là những nhân vật xuất sắc nhất. Một trong ba tên kể trên, không đứa này thì đứa khác, sớm muộn gì cũng sẽ tìm đến tôi.

Tất cả những điều này dẫn đến một tiền đề, nếu cả thế giới này bị thuyết phục rằng tôi đã chết thì chúng có thể sẽ mất cảnh giác, sẽ khinh nhờn mà hoạt động công khai, thế thì chẳng chóng thì chầy tôi sẽ cho chúng vào bẫy.

Vì vậy mà tôi cố náu mình thật kỹ sau một vách đá cao trong khi nhóm cứu nạn, do bác sĩ Watson tổ chức, đến hiện trường.

Cuối cùng, sau khi họ đã tiến hành xong tất cả các thủ tục điều tra và đi đến một kết luận hoàn toàn sai lầm, họ rút khỏi, chỉ còn lại một mình tôi.

Bất thình lình, một tảng đá khống lồ rơi từ trên cao xuống, sượt qua người tôi và lao xuống vực thẳm. Trong tích tắc đầu tiên, tôi nghĩ rằng đó thuần tuý là một tai nạn, nhưng khi ngước lên nhìn theo hướng rơi của tảng đá, tôi thấy đầu một gã đàn ông in trên nền trời tôi tối. Một tảng đá khác rơi trúng vào cái gờ mà tôi đang nằm nép vào, cách đầu tôi khoảng ba mươi xăngtimét.

Tất nhiên, ý nghĩa của những việc này rõ như ban ngày. Moriarty không chỉ đến đây một mình. Hắn có trợ thủ, và chỉ cần nhìn thoáng qua tôi đã đánh giá được mức độ cực kỳ nguy hiểm của kẻ đồng mưu giấu mặt này. Chính hắn đã canh chừng khi tên giáo sư toán học tấn công tôi. Giấu mình từ một khoảng cách mà tôi không thể nhìn thấy được, hắn đã chứng kiến cái chết của thủ lĩnh và việc tôi chủ tâm trốn tránh đội cứu nạn. Hắn kiên nhẫn chờ đợi và sau đó, vòng lên đỉnh núi đá, cố gắng thực hiện nốt cái việc mà ông chủ của hắn đã thất bại.

Tôi không mất nhiều thời gian để đi đến một quyết định, thưa quý ông. Tôi tìm cách bò xuống con đường độc đạo, có lúc tưởng chừng như đã ngã xuống vực thẳm, khi một tảng đá khác rơi sượt qua tôi. Đi xuống được nửa dường, tôi lại bị trượt chân, nhưng nhờ Chúa phù hộ mà tôi bám lại được vào vách núi cheo leo, nhưng toàn thân thì bầm dập và chảy máu suốt đoạn dường đó.

Tôi cố thoát khỏi cái nơi khủng khiếp ấy và không hiểu sức mạnh ở đâu ra mà cũng đi hết mười dặm dường chỉ toàn dốc núi trong đêm tối. Cuối cùng, tôi cũng tìm đến được một trong những túp lều của những người chăn cừu mà các ông có thể gặp trên dãy Alps. Một căn lều trống hoác, chỉ có một thanh gỗ ngắn dùng đề chặn cái cửa gỗ chắc chắn. Tôi ngã lăn ra sàn, dò dẫm trong bóng tối như bưng, cuối cùng cũng tìm được một chiếc đèn lồng bằng thiếc méo mó. Dưới cái ánh sáng vui tươi của nó, có lẽ tôi đã tìm được cho mình một mái nhà. Vật dụng trong lều cổ phần thô sơ, chỉ ở mức phục vụ cho những nhu cầu tối thiểu nhưng còn dồi dào chán so với yêu cầu ít ỏi của tôi, thật ra còn được còn là xa hoa nếu căn cứ vào tình huống gay go của một kẻ vừa thoát khỏi cái chết trong gang tấc. Tôi rửa ráy, tự băng bó những vết thương; thật cám ơn ông Trời vì đó chỉ là những vết thương ở phần mềm.

Sáng hôm sau, tôi lại một mình sải bước trên những đồng cỏ của dãy Alps với một tâm trạng lâng lâng nhẹ nhõm. Mặc dù không một phút lơ là cảnh giác, nhưng tôi đã gạt sang một bên hầu hết những suy nghĩ về Moriarty và băng đảng của hắn.

Dù sao mặt trời cũng chẳng mọc lên rực rỡ, những đỉnh núi kia chẳng khoác một chiếc áo choàng trắng muốt tinh khôi như buổi khai thiên lập địa và những khu rừng anh đào cổ xưa tồn tại từ thời cha ông tôi chẳng tạo thành một bức tranh tuyệt đẹp đó sao? Vậy thì việc gì phải băn khoăn về một tên giết người đáng ghê tởm đã chết. Chiều tối hôm đó tôi đến thị trấn Hospenthal. Với sự giúp đỡ của một người dẫn đường, tôi đã vượt qua đèo St. Gotthard ngập sâu trong tuyết và cứ tiếp tục hướng về phía Nam đến thị trấn biên giới ở Como. Mười ngày sau, tôi đến được Florence, thành phố của Dante - người có nhận xét chí lý cách đây vài thế kỷ, "Nel mezzo del cammin di nostra vita"[5] có thể dùng để miêu tả tình trạng hiện tại của tôi.

Tôi đánh đi một bức điện cho một người thân ở London đã lâu năm, hỏi mượn tiền[6]. Ông là người bạn duy nhất mà tôi có thể tin tưởng và trông cậy, ông cũng chính là người đã đánh điện cho Đại tá Creighton đề nghị giúp đỡ tôi trong lúc tôi ở đây, tại Ấn Độ này. Như các ông thấy đấy, ít lâu sau mọi việc trở nên rõ như han ngày, rằng tôi có thể yêu cầu được trợ giúp một cách tích cực, nhất là khi tôi đến những vùng đất xa lạ, trong trường hợp những kẻ báo thù cho Moriarty không thể mò đến được. Bốn âm mưu khác nhau đã được thực hiện nhằm lấy mạng tôi: vụ gần đây nhất xảy ra ngay trước Khách sạn Gezirah Palace ở thủ đô Cai-ro, nơi tôi bị tấn công bởi hai tên hắc y sử dụng điều luyện những thanh mã tấu ngoại cỡ. May mắn sao, tôi đã lường trước bằng cách mua một khẩu súng rất nhạy và một trăm viên đạn Boxer, vì vậy mà lợi thế nghiêng hẳn về phía tôi.

Còn bây giờ đến vụ giết người quái đản này, và nếu các giả thuyết của tôi là đúng, thì đây sẽ là vụ cuối cùng và đáng quan tâm nhất trong đời tôi. Nhưng sức cám dỗ của việc đưa ra những giả thuyết vội vã dựa trên những cơ sở dữ liệu chưa đầy đủ chính là tai hoạ tiềm tàng trong nghề của chúng ta. Không nên vội đưa ra một kết luận trước khi kết quả xét nghiệm tử thi được công bố. Tôi hy vọng rằng anh, Strickland ạ, là người sẽ ráp cái mảnh ghép cuối cùng của trò chơi ghép hình này vào ngày mai. Còn bây giờ thì xin chúc các vị ngủ ngon".

Trên chiếc xe ngựa lóc cóc chạy dọc theo những con phố tối tăm của Bombay trên đường về nhà trọ, tôi cố gắng sắp xếp lại trong đầu những sự kiện xảy ra trong ngày. Người đàn ông tội nghiệp đó đã bị giết như thế nào? Lý do gì khiến tất cả lượng máu trong người đều chảy ra hết? Giữa người quản lý khách sạn, tên Moriarty và cái gã có khuôn mặt chồn sương ấy có mối liên hệ với nhau như thế nào? Nhưng vấn đề này vượt quá khả năng giải quyết cửa tôi. Tôi biết rằng mình phải đợi cho tới ngày mai để có được câu trả lời.

Đêm hôm đó, tôi có những giấc mơ thật hãi hùng.



[1] Gần như chắc chắn bản thông điệp của Reuter đã xuất hiện trên tất cả báo chí Anh vào ngày 7-5-1881, đã được bác sĩ Watson nhắc tới trong truyện Bí mật trong ngôi nhà trống.

[2] Một bản tiểu sử ngắn gọn về giáo sư Moriarty gần giống như thế nàyđã được Holmes cung cấp cho bác sĩ Watson trong Điệp vụ cuối cùng và Thung lũng khủng khiếp.

[3] Một trong những sai lầm nhỏ ít được hoan nghênh của bác sĩ Watson, với tư cách là nhà báo, đã thể hiện rõ ở đây. Trong Bí mật trong ngôi nhà trống, Watson viết rằng Shertock Holmes đánh bại Moriarty là nhờ hiểu biết về "… boritsu hoặc môn đấu vật Nhật Bản…" Trong thực tế, từ boritsu không hề tồn tại trong ngôn ngữ Nhật Bản. Thuật ngữ thật sự đã được Holmes sử dụng và Hurree sửa lại cho chính xác là bujitsu, từ thông dụng của Nhật Bản để nói về một môn võ thuật trong hệ thống đấu vật Nhật Bản (Jujitsu) Cùng với những nội dung khác như đấu kiếm, bắn cung v.v… Học giả trứ danh người Nhật, Bá tước Makino, cũng đã đưa ra lời giải thích tương tự về lỗi viết của Watson trong một bài đọc tại cuộc gặp mặt những người sáng lập Hội Baritsu của Baker Street Irregulars tại Tokyo vào ngày 12 tháng Mười năm 1948. (Xin tham khảo Foreign Devil. Thirty Years of reporting in the Far East, Richard Hughes, Andre Deutsch, Anh Quốc, 1972).

[4] Rất giống thế ném "hy sinh" trong Judo có tên là Tomoe-nage.

[5] "Đến nửa đường đời": câu mở đầu phần 1 "Địa ngục" (Interno) của Dante Alighieri (1265-1321).

[6] Người này là anh trai của Sherlock Holmes, tên là Mycroft, như Sherlock Holmes giới thiệu thiệu với bác sĩ Watson sau này, lúc ông đã quay lại London (Xem Bí mật trong ngôi nhà trống). Trước đó, Holmes cũng đã kể cho bác sĩ Watson nghe, mặc dù hơi quanh co, úp mở rằng Mycroft thật ra là người lãnh đạo Cơ quan tình báo Anh. Trong Người phiên dịch Hy Lạp, Holmes cho biết Mycroft làm chủ "một số văn phòng nhỏ dưới quyền Chính phủ Anh", mặc dù trên thực tế ông là một người "giả sử nếu đất nước cần một ai đó không thể thiếu được thì đó chính là ông ấy". Trong Những kế hoạch của Bruce Partington, Sherlock Holmes tiết lộ nhiều hơn với Watson rằng, vị trí độc nhất vô nhị của Mycroft trong chính phủ là ở "trung tâm trao đổi dữ liệu đáng tin cậy" và nhiều lần lời nói của anh ấy đã quyết định đến chính sách quốc gia".

[ngudoc]

Quần thể thực vật và động vật

Mặc dù trải qua một đêm chập chờn đầy mộng mị và thao thức không yên, tôi vẫn có mặt ở khách sạn vào tờ mờ sáng hôm sau. Một lần nữa tôi lại trở thành mục tiêu cho cái nhìn thù địch của viên gác cửa người Sikh, nhưng tôi tìm cách tránh mặt người quản lý cũng như viên thư ký trong tiền sanh và nhanh chóng đến phòng Sherlock Holmes.

"Mời vào, mời vào," một giọng nói lanh lảnh kêu lên khi tôi gõ cửa phòng số 289.

Trong phòng mù mịt khói thuốc, nhưng một tấm sáo duy nhất hé mở cho phép một chút ánh nắng ban mai rọi vào phòng.

Sherlock Holmes đang ngồi vắt chân theo kiểu một rajah[1] xứ Ấn Độ trên một kiểu trường kỷ Đông phương mà ông tự tạo ra trên sàn bằng mấy cái gối lấy từ trên giường cùng với các tấm đệm lót lưng ở sofa và ghế bành. Ấn tượng về nét lộng lẫy phương Đông được tăng thêm bởi bộ áo choàng màu đỏ tía rực rỡ, màu của hoàng tộc mà ông khoác trên người cùng cái tẩu thuốc sang trọng trước mặt, một loại tẩu có lớp da bóng mướt như lụa quý với cái tay cầm hết sức tao nhã tạc bằng hổ phách mà ông kẹp một cách trầm ngâm giữa các ngón tay dài, mảnh. Đôi mắt phiêu du của ông lơ đãng nhìn lên một góc trần nhà. Làn khói xanh lững lờ bốc lên từ nõ điếu, trong lúc ông ngồi, dáng trầm tư, bất động thì một tia nắng ban mai chiếu sáng những dường nét mạnh mẽ như chim ưng trên khuôn mặt ông.

"Chào buổi sáng, thưa tôn ông Sherlock Holmes. Tôi nhận thấy hôm nay ông ủng hộ cho các nhà sản xuất tẩu thuốc nội địa".

"Nó có nhiều ưu điểm," ông uể oải trả lời, "nhất là vào những khoảnh khắc tĩnh tại như thế này. Cũng lại là một phát hiện gần đây nhất của tôi, rằng cái mùi thơm dìu dịu của thuốc lá nội địa đặc hiện có lợi cho việc duy trì trạng thái thiền định kéo dài".

Ông rít một hơi thuốc dài vẫn với vẻ trầm tư mặc tương như thế. Khói thuốc dậy lên nồng nồng thơm thơm quyện trong mùi nước hoa hồng.

"Ngài không ngu được ư, thưa ngài?" tôi lo lắng hỏi.

"Không, không. Tôi cứ lật đi lật lại một vấn đề nhỏ của chúng ta cho tới khi có thể tường tận về nó, cùng với một vài điểm khác. Ông có thể nói cho tôi biết…" ông đột ngột chuyển một đề tài khác, "ý nghĩa của cuộc đời, của vòng xoay vô tận của đau khổ, nỗi sợ hãi và bạo lực là gì không?"[2]

"Ồ thưa ngài," tôi nói, có phần bối rối trong việc chọn từ. "Tôi chỉ là… xin ngài thứ lỗi cho cách diễn đạt này, một nhà khoa học và như vậy sẽ không có đủ hiểu biết để phát biểu ý kiến về… những vấn đề tâm linh như vậy. Nhưng theo một Lạt Ma người Tây Tạng mà tôi đã có vinh hạnh được trao đổi với mục đích dân tộc học thuần tuý, xung quanh những vấn đề tín ngưỡng và lễ nghi của Phật giáo Đại thừa thì có quan điểm nêu lên rằng đời là bể khổ. Quả thật, đó là điều quan yếu nhất chi phối cách nghĩ của ông ta".

"Một người khôn ngoan," Holmes lẩm bẩm, "thật là một người thông tuệ". Ông im lặng một lúc, đôi mắt đăm đăm nhìn vào khoảng không với một vẻ vừa lơ đãng vừa mãnh liệt, trông rất lạ lùng. Trong khoảnh khắc ấy, dường như đối với tôi, bên dưới cái vẻ ngoài điềm tĩnh, lý trí và trịch thượng kia là một tâm hồn khác mãnh liệt, gần gũi, luôn thao thức trước cuộc đời - tuyệt đối không phải là của người phương Tây thuần tuý - mà chỉ có thể bắt gặp ở phương Đông trong một "hành giả" thật sự. Sau đó, với một nỗ lực của sự bừng tỉnh, ông thoát ra khỏi trạng thái mơ màng kỳ lạ của mình và trở lại với những vấn đề của đời thường.

"Ông đã ăn sáng chưa?" ông hỏi. Tôi nhìn thấy một khay điểm tâm đã dùng rồi được đẩy qua một bên. "Một tách cà phê nhé? Không ư? Tốt lắm, vậy thì nếu không quá sớm, phiền ông hãy đi cùng tôi đến Hội Lịch sử Tự nhiên Bombay mà ông đã nhắc tới tối qua".

"Ông Symington thư ký tại toà nhà đó dậy rất sớm, thưa ngài. Ông ấy tiến hành nghiên cứu ở đó khi trời dịu mát, thường là vào các buổi sáng sớm".

"Tốt quá. Thế thì chúng ta không nên lãng phí thời gian nữa".

Ông cẩn thận cuộn cái tẩu lại, cởi áo choàng phương Đông ra, khoác lên người chiếc áo Jacket bằng vải lanh xám mà ông đã mặc hôm trước. Không như hầu hết những người châu Âu khác ở Ấn Độ, ông không dội mũ bấc hay mũ cát, mà đội một chiếc mũ lưỡi trai nhẹ, loại mà tôi nghĩ được gọi là mũ săn.

Chúng tôi nhanh chóng xuống cầu thang. Trước khi rời khỏi khách sạn, Sherlock Holmes đến quầy tiếp tân và ông viết tháu một lời nhắn, rồi bỏ vào bao thư và trao cho một trong những người tiếp tân đứng sau quầy. Tôi đoán là nó được gửi cho Strickland. Sau đó, Sherlock Holmes và tôi rời khỏi khách sạn, trong một chiếc xe ngựa.

Không khí se lạnh buổi ban mai thoang thoảng mùi i-ốt tràn vào trong xe giữa lúc nó bon bon chạy xuống con đường song song với bãi biển, nơi các cậu bé gần như trần như nhộng đang rao bán dừa nước với lớp vỏ còn tươi nguyên. Gần đó có hai sadhu[3] toàn thân phủ đầy tro đang thực hiện nghi thức thờ phụng mặt trời trên biển. Không khí không còn được thanh bình như thế khi xe chạy đến chợ trời Borah, nơi các chủ tiệm, những người bán dạo, người đánh xe ngựa, các tay cu li và đủ loại khách bộ hành đang ồn ào và hối hả bắt đầu một ngày mới. Cuối cùng chúng tôi cũng đến toả nhà xây bằng gạch của Hội Lịch sử Tự nhiên Bombay.

Chúng tôi đứng chờ trong đại sảnh lớn trong lúc một chaprasi[4] đi tìm ông Symington. Toàn bộ không gian nơi đây được lấp đầy bởi vô số các mẫu vật phong phú về chim và động vật lâu đời bên trong các tủ kính có dán nhãn. Ít phút sau, chaprasi kia quay trở lại.

"Sahib đang đợi các ông. Xin vui lòng theo lối này".

Cẩn thận lách người qua những mẫu vật cá sấu và các loài vật có móng guốc khác đặt trên tấm thảm trải sàn, chúng tôi theo anh ta qua một hành lang, tới một căn phòng dài với vô số chai lọ hoá chất khác nhau được sắp thành dãy hoặc để bừa bãi trên bàn. Những cái bàn rộng và thấp chất đầy những chiếc bình cố cong, ống nghiệm và nhiều đèn Bunsen nhỏ với những ngọn lửa riu riu, xanh biếc lung linh. Trong phòng nồng nặc mùi khí focmandehyt át tất cả các mùi khác. Tuy vậy, nó dường như không làm phiền Symington, người đang ngồi phía sau một cái bàn bằng đá cẩm thạch rất dài, dùng một cái kẹp đề phân loại thứ gì đó mà theo tôi thì trông rất giống với một loại bèo tấm dơ bẩn. Đó là một người đàn ông nhỏ bé, dáng vẻ hơi luộm thuộm với cái đầu hói bóng loáng chỉ còn vài chòm tóc lơ thơ ở hai bên thái dương và sau gáy. Ngẩng mặt lên một chút, ông nhìn khách một cách săm soi qua cặp kính dày với cặp mắt đùng đục có những bọng mỡ nhỏ quanh mắt.

"Xin chào, có phải ông Mookerjee đó không?"

"Phải, chào ông Symington. Ông khỏe chứ?"

"Khỏe, đúng như ta mong muốn. Tốt quá, tôi chưa bao giờ có được cơ hội cám ơn ông vì mẫu vật Primula glacialis[5]. Nó là niềm tự hào thực sự của tôi, ông ạ. Thậm chí cả đến Hooker[6] cũng chưa bao giờ có được cái thứ ấy".

"Phải, thưa ngài, loài hoa đó chỉ phát triển ở độ cao trên sáu nghìn mét. Con người khó mà thích ứng được khi ở trên một độ cao như thế".

"Vậy thì làm thế nào mà ông lên được tới tận đó hả đồ quỳ già," ông ta cười khùng khục trong cổ, đẩy cặp kính luôn có xu hướng trễ xuống dưới tinh mũi lên. "Nào, người bạn đi cùng ông tôi đây là ai thế?"

"À, ông Sigerson đây đến từ Na Uy, thưa ngài. Ông ấy là một… một… nhà thám hiểm".

"Một nhà thám hiểm ư? Thật thú vị. Rất vui được gặp ngài, thưa ngài. Tôi có thể giúp gì cho ngài đây?"

"Nếu không quá phiền phức cho ông," Sherlock Holmes đáp vắn tắt, "tôi muốn tham khảo bất cứ tài liệu nào mà ông có trong tay về Hirudenia"

"Hirudenia ư? Vậy thì ngài gõ đúng cửa rồi đấy. Chúng tôi có tất cả những văn bản chính thống về đề tài này, bao gồm cả một số báo cáo quan trọng và rất đặc biệt mà tôi có thể mạnh miệng nói rằng ông không thể tìm thấy ở bất cứ nơi nào tại châu Âu ít nhất là cho đến thời điểm này. Xin vui lòng theo tôi".

Ông đi trước, dẫn chúng tôi vào một căn phòng hẹp kê những tủ sách cao, màu gỗ gụ được sắp thành hàng ở tất cả các phía. Ông mở một trong những cánh cửa kính và chăm chú nhìn ngó hồi lâu vào các bộ sưu tập sách bên trong.

"Tôi có thể phiền ông lấy giùm cái thang đó không?" ông ta xoay lại, chỉ vào một chiếc thang gấp thấp để gần đó. Tôi mang thang lại cho ông ta.

"Cám ơn". Ông leo lên ba bậc thang đầu tiên và săm soi kỹ lưỡng một hàng sách trên nóc kệ, lầm rầm đọc tên các tác giả mà tôi cho rằng tất cả đều là các chuyên gia về "Hirudenia", bất kể họ viết gì đi nữa.

"Fowler… Merridew… Konrad… Hackett, hừm… Hacketl. Đừng nghĩ rằng ông ta có ích cho ngài; người này chỉ nói về về động vật không xương sống nói chung. Konrad và Merridew đặc biệt giỏi về Hirudeniaở đất nước này". Ông rút ra hai cuốn sách mỏng, thổi bụi khỏi bề mặt rồi trao cho Holmes. "Hy vọng ngài tìm thấy những gì mình cần ở đây, bắn thân tôi không quan tâm tới chúng lắm. Tôi chỉ thuần tuý là một nhà thực vật học thôi. Còn những con quỷ khát máu này đã giết một nửa vật thồ của tôi trong một lần thám hiểm. Vâng, tôi sẽ để ngài lại một mình để nghiên cứu".

Holmes ngồi ngay trên cái thang gấp bắt đầu đọc. Ông lật từng trang trong cuốn sách đầu tiên một cách thiếu kiên nhẫn, khi lật đến cuối sách thì đặt nó qua một bên với một tiếng khịt mũi ghê tởm. Hẳn ông phải tìm thấy những điều cần thiết trong cuốn sách thứ hai vì tiếng sột soạt của những trang sách ngừng lại và ông kêu lên một tiếng nho nhỏ đầy vẻ đắc thắng.

"Ha! Ha! Thật tuyệt diệu!" ông cười, vẫn với cái vẻ lặng lẽ rất riêng của mình một cách thoả mãn, đọc trang đó hết sức cẩn thận, ngón tay bồn chồn vạch theo từng câu một. Thỉnh thoảng, ông ngừng lại hí hoáy viết cái gì đó lên cổ tay. Một lúc sau, ông quay về phía tôi, lắc lắc đầu làm bộ đang đau khổ ghê gớm. "Ôi trời! Một thế giới xấu xa; chà, khi một người thông minh dành tất cả trí tuệ mình vào việc trả thù thì đó là điều tồi tệ nhất trong tất cả những điều tồi tệ. Bây giờ, tôi nghĩ mình đâu có đủ thông tin…"

"Sherlock Holmes! Ngài đã giải quyết…"

"Đúng là như vậy, ông Mookerjee ạ. Chả là tôi đã đi đến cùng một kết luận như tối hôm qua, tất nhiên một phần là nhờ sự giúp đỡ của vài gam thứ thuốc lá nội địa. Cái này…" ông nói tiếp vừa nói, vừa gấp cuốn sách lại bằng một ngón tay cái, "… chỉ là để củng cố những kết luận của tôi mà thôi".

"Nhưng tôi không hiểu làm thế nào mà…"

"Hãy kiên nhẫn một chút," ông trả lời. "Tất cả sẽ được tiết lộ vào đúng thời điểm, tôi xin đảm bảo với ông đấy. Quả là, tôi có cách làm việc hơi khác người và ông cũng phải tha thứ cho tôi thôi. Còn bây giờ cần phải nghĩ đến những trò giải khuây một chút. Tôi muốn tận dụng cái cơ hội mà ông đã đề nghị trong cuộc gặp đầu tiên của chúng ta ở bến tàu, phải, tôi muốn được ông hướng dẫn đi thăm thú phong cảnh xứ này".

Chúng tôi rời khỏi thư viện và đi đến phòng thí nghiệm để chào tạm biệt ông Symington. Nhà thực vật học già bắt tay Holmes và, với một cố gắng không lấy gì làm tế nhị lắm, cố moi thông tin về những khao sát chuyên sâu từ Sherlock Holmes, người mà ông nghĩ là một nhà thám hiểm.

"Tốt lắm, ông Sigerson, tôi chúc ông thật may mắn trong những cuộc chinh phục mạo hiểm của mình. Ông Mookerjee đây đúng là thổ công và có thể hướng dẫn ông an toàn đến… À mà ông đã nói là ông định theo đuối những khao sát khoa học của mình ở đâu ấy nhỉ?"

"Tôi còn chưa nói ra mà," Holmes trả lời, nghe như có âm điệu vui sướng trong giọng nói. "Nhưng sự hợp tác của ông quả là vô giá, vì vậy sẽ là không công bằng nếu như tôi không nói ra. Với tất cả lòng tin tưởng, tôi muốn nói cho ông biết rằng dự định của tôi là đến Tây Tạng và thăm thành phố huyền thoại Lhassa".

Như tôi thầm lo ngại, trên mặt Symington xuất hiện một vẻ tham lam và ông lập tức kể ra một danh sách dài những mẫu vật cây cỏ trên cao nguyên Tây Tạng mà chúng tôi dù thế nào đi nữa cũng phải thu thập cho ông ta.

"Ông nhớ kỹ nhé, tôi muốn mẫu cây anh túc xanh và steleria decumbens, rễ và tất cả… và đừng ngại ngần với các loại cây có gai… Gentiana depressa hẳn phải ở trong hệ cây lùn đa dạng khác"

Vừa đưa ra vài câu trả lời nước đôi, vừa tìm cách đi giật lùi, cuối cùng tôi cố gắng giải thoát bản thân và Sherlock Holmes khỏi sự đeo bám của Symington, thậm chí tôi dám đánh cuộc là ông ta sẽ lẵng nhẵng bám theo chúng tôi xuống tận đường với bản danh sách cây cỏ dài vô tận nếu chúng tôi không may mắn đón được một chiếc xe ngựa ngay tại cổng toà nhà. Chúng tôi vội vã nhảy lên xe và lập tức rời khỏi đó.

Sherlock Holmes tựa lưng vào chiếc ghế bọc da bị rạn, mủm mỉm cười.

"Từ gốc của từ "nhiệt tình" có thể truy nguyên từ tính từ enthousia của Hy Lạp, có nghĩa là bị ám ảnh bởi một vị thần hay ma quỷ. Nhưng đến nay tôi vẫn chưa bao giờ nghĩ đến việc làm thế nào mà từ nguyên của nó vẫn còn giữ lại nguyên cái nghĩa ban đầu".

"Tôi e là mình đã đặt ông vào một hoàn cảnh khó xử, ông Sherlock Holmes ạ," tôi nói với giọng có lỗi, "với việc tuyên bố rằng ông là nhà thám hiểm".

"Vô lý Hurree. Lời giải thích của ông, mặc dù bộc phát, hoàn toàn có thể đoán trước được. Sau khi kết thúc vụ này, tôi dự định sẽ thực hiện một cuộc thám hiểm và đóng góp một phần bé nhỏ của mình vào việc giúp đỡ những người ở biên giới".

"Nhưng sao lại là Tây Tạng chứ, ông Holmes?"

"Điều đó không rõ ràng sao? Đó là một trong những nơi bí ẩn cuối cùng trên trái đất, nơi thách thức hầu hết các nhà phiêu lưu mạo hiểm trong việc mở những cánh cửa đang đóng chặt của nó".

"Ông sẽ không bao giờ đến được đó đâu," tôi thầm nghĩ.

Sherlock Holmes ạ, ông có thể là vị thám tử vĩ đại nhất trên thế giới, nhưng giới lãnh đạo ở Tây Tạng đâu có thiện cảm gì với người ngoại quốc, đặc biệt là người châu Âu. Thậm chí chưa từng có người nào được phép đến gần Linh Thành mà không có chiếu khán của chính quyền, mà nó thì chưa từng được cấp cho một người da trắng nào cả. Cả đến bản thân tôi cũng chỉ đi được nửa đường đến Lhassa mà đã bị nhà cầm quyền phát hiện ra danh tính và thiếu chút nữa thì đến cái đầu chết tiệt này tôi cũng còn không giữ nổi nữa là".

"Trước đây," Sherlock Holmes nói tiếp, "tôi đã từng bị lôi cuốn vào những nghiên cứu chuyên sâu về những vấn đề có sẵn trong thiên nhiên hơn là những vấn đề hời hợt, do tình trạng tồn tại nhân tạo của chúng ta tạo ra. Một trong những vấn đề căn bản này là ý nghĩa cuộc sống của chúng ta. Chính hy vọng có thể tìm được câu trả lời cho những vấn đề này đã khiến tôi muốn cất công đến Tây Tạng một phen. Dù đúng hay sai, thì nơi đây cũng được xem là sợi dây liên lạc sống cuối cùng nối kết chúng ta với những nền văn minh xa xưa, nơi chứa đựng kho tàng kiến thức về những năng lực còn giấu kín của tâm linh con người". Ông đốt tẩu thuốc và rít một hơi với dáng điệu trầm tư. "Không có địa hạt nào cần đến phép diễn dịch nhiều hơn như trong tôn giáo cả. Nó có thể được xây dựng như một ngành khoa học chính xác bởi các nhà lý luận"[7].

Chiếc xe lăn bánh xuống dường Hornby đến Đền Mumba Devi và tôi thực hiện trách nhiệm của một hướng dẫn viên du lịch trong việc giải thích rõ cho Sherlock Holmes hệ thống thờ cúng nữ thần Mumba (một hiện thân của Parvati, vợ của Shiva) trong cái thành phố mang tên bà. Sherlock Holmes, cũng giống như Strickland (bởi vậy không giống phần lớn những người Anh khác) là một người biết lắng nghe; sự quan tâm của ông là chân thật và rất khoa học. Chắc bạn hiểu rõ, thật là một niềm vui lớn cho tôi khi có dịp giải thích cho vị khách đặc biệt này những thông tin có liên quan đến những thắng cảnh trong thành phố, đồng thời không quên chua thêm vào bài thuyết trình đầy cảm hứng của mình những giai thoại thú vị và đúng chỗ. Chẳng hạn, không phải ai cũng biết được, thậm chí cả những công dân ở thủ phủ xinh đẹp này, rằng con người đã xuất hiện ở khu vực này từ thời kỳ Đồ đá. Mới gần đây thôi, các đồ dùng bằng đá thuộc thời kỳ Đồ đá cũ đã được phát hiện ở Kandivli thuộc Greater Bombay bởi một nhà khoa học quen biết với tôi, ông Cunningham thuộc Hiệp hội Hoàng gia châu Á.

Phía Bắc của Greater Bombay là những hang động của người Kanheri (đã biến thành một điểm du lịch rất thu hút khách) cũng là nơi toạ lạc của một trường đại học Phật giáo thuộc loại cổ xưa nhất. Hơn một trăm hang động đã được phát hiện với một lượng lớn các tác phẩm điều khắc khổng lồ về Phật giáo.

Người Bồ Đào Nha chinh phục các đảo vào năm 1534 đã đưa những tác phẩm này về Anh vào năm 1661 như một phần trong số của hồi môn của công chúa Catherine xứ Braganza - em gái của đức vua Bồ Đào Nha - khi bà kết hôn với vua Charles đệ nhị.

Từ đó về sau, dưới sự che chở của Tổng trấn Ấn Độ, Tổng quản của Nữ hoàng Anh, Bombay đã phát triền vượt bậc, trở thành một thành phố lớn của mọi lớp người cả về phương diện công nghiệp, xây dựng, giáo dục, vân vân và không nghi ngờ gì nữa, chính là đô thị lớn nhất của Đế chế, tất nhiên chỉ xếp sau London, nơi tôi chưa có vinh hạnh đặt chân đến.

Holmes và tôi đã trải qua một ngày vui vẻ thú vị trong khi đi du ngoạn khắp thành phố và chỉ đến cuối giờ chiều, sau khi đã xem xét một cách thích thú các hiện vật tại Bảo tàng Victoria và Alhert, Sherlock Holmes mới quay lại vụ án giết người một lần nữa.

"À tôi nghĩ hôm nay chúng ta thư giãn thế là đủ rồi đấy," ông nói khi ngồi lên chiếc xe ngựa đậu ngoài cổng viện bảo tàng. "Vào giờ này, chắc Strickland đã chuẩn bị sẵn sàng giải pháp cuối cùng cho vấn đề của chúng ta. Xin vui lòng bảo người đánh xe đi thẳng về khách sạn".

Ông Holmes thả một đồng tiền vào tay một dứa bé xin bố thí, dựa lưng ra sau ghế rồi đốt một điếu thuốc. Sau đó ông hướng dẫn tôi một cách chi tiết, cụ thể.

"Này, Hurree, một điều có tính nguyên tắc là ông phải nhất nhất làm theo chỉ dẫn của tôi, chính xác đến từng điểm một. Khi chúng ta đến khách sạn, ông sẽ đi cùng tôi vào tiền sảnh, chúc tôi ngủ ngon rồi đàng hoàng đi ra, sao cho tất cả mọi người đều nhìn thấy. Sau đó, ông vòng ra phía sau khách sạn, sử dụng lối đi dành cho người tiếp phẩm rồi cố lẻn vào phòng tôi mà không để cho ai nhìn thấy. Gõ cửa nhẹ nhàng ba tiếng, Strickland sẽ để cho ông vào. Từ lúc đó ông sẽ làm theo mọi chỉ thị của anh ta. Về phần mình, tôi sẽ thông báo cho người quản lý khách sạn hay nhân viên trực ở quầy tiếp tân rằng tôi hết sức mỏi mệt sau chuyến tham quan suốt cả ngày hôm nay, rằng tôi muốn đi ngủ sớm sau khi ăn qua loa một bữa tối vội vàng tại phòng ăn. Như vậy sẽ tạo cho người hạn của chúng ta, bất kể hắn là ai đi chăng nữa, cớ đủ thời gian để sắp xếp kế hoạch của hắn".

Tất nhiên, tôi lạnh cả sống lưng khi biết sắp đến hồi kết của vụ này, nhưng tôi cũng được an ủi phần nào vì tâm trạng trầm mặc dễ sợ của ông Holmes về vụ án. Xe chúng tôi đến khách sạn.

Một lần nữa, trong gian tiền sảnh, tôi chào Sherlock Holmes, chúc ông ngủ ngon và rời khỏi khách sạn bằng cửa trước, dĩ nhiên là vẫn dưới cái nhìn soi mói khinh khỉnh của tay gác cửa.

Khi xe ngựa của tôi chạy qua lối đánh xe vào khách sạn, tôi thoáng thấy cảnh Sherlock Holmes đang nói gì đó với tay thư ký người Bồ Đào Nha, gã này đứng trước mặt ông với điệu bộ khúm núm, đầu hơi cúi như thường lệ.



[1] Raiah: tiểu vương.

[2] Holmes đã diễn đạt một ý tưởng tương tự trong phần kết của tác phẩm Cuộc phiêu lưu của chiếc hộp các tông.

[3] sadhu: đạo sĩ hoặc ẩn sĩ theo trường phái khổ hạnh phương Đông, chủ trương rằng thân xác con người ta có khổ thì người ấy mới có được tâm thanh tịnh.

[4] chaprasi: người hầu, người giúp việc.

[5] Có một tài liệu tham khảo duy nhất của Peter Coullart trong Hoàng tử xương đen, Nhà xuất bản John Murray 1959, mà tôi khám phá ra được có nói về loài cây độc nhất này. Cullart viết: "Tôi được một nhà thực vật học xuất chúng kể rằng cao cao trên sườn ngọn núi Minya Konkka, mọc lên dưới lớp tuyết là một loài hoa anh thảo rất đặc biệt có tên là Primula Glacialis, một trong những loài hoa quý hiếm nhất thế giới đã được một linh mục Công giáo phát hiện. Thậm chí nó khiến cho trời xanh cũng phải phát ghen bởi cái màu xanh tinh khiết và những đường nét tao nhã của nó. Tại sao những loài hoa đẹp nhất, đem lại những ấn tượng thị giác hài hoà nhất và thanh nhã nhất trên trái đất lại thường nằm ở quá cao và trong những hoàn cảnh môi sinh quá khác nghiệt, hầu như không có những điều kiện tối thiểu cho sự sống, như thách thức của sương giá, mưa đá, lở đất và những cơn gió dữ dội, nằm ngoài ảnh hưởng của con người?"

[6] Sir Joseph Dalton Hooker đã đi khắp Ấn Độ (1848-1850) đặc biệt là vùng Sikkim Himalaya để nghiên cứu về sự phân bổ và phát triển của giới thực vật. Ông là một trong những nhà khoa học lỗi lạc nhất thế kỷ 19 và là bạn tri kỷ của Darwin.

[7] Sherlock Holmes đã có những phát biểu tương tự trong Điệp vụ cuối cùng và vụ án trước đó, Hợp đồng hải quân. Điều thú vị là chiều hướng siêu hình trong ông đã xuất hiện quá rõ ràng trong hai vụ án này, ngay trước cuộc chạm trán cuối cùng của ông với giáo sư Moriarty và chắc chắn đó là khoảnh khắc đáng sợ nhất nhưng có ý nghĩa nhất trong đời ông từ trước đến nay.

[ngudoc]

Con voi đồng thau

Ra khỏi cổng khách sạn, tôi nhảy xuống xe ngựa, tên đánh xe lưu manh đòi gấp đôi tiền xe thông thường với lý do trên xe có một quý ông người Anh. Tôi chửi hắn thậm tệ vì hành đọng bất lương đó rồi nhanh chóng tìm cách len đến phía sau khách sạn Taj Mahal. Trời đã tối hẳn. Tôi di chuyển thận trọng, chọn những chỗ tối nhất trong con hẻm mà đi. Tôi phải chờ mất một lúc, nép sau một đống thùng rỗng, trong lúc hai người khuân vác nặng nhọc khênh những cây nước đá đi qua lối đi tiếp phẩm của khách sạn. Khi họ đi khỏi, tôi nhanh nhẹn băng qua con hẻm và len vào toà nhà. Tôi mò mẫm leo lên những bậc thang nội bộ tối om, chật hẹp và vội vã bước tới hành lang tranh tối tranh sáng. Xung quanh không có một bóng người. Tôi gõ mạnh ba tiếng vào cánh cửa phòng 289. Anh chàng Strickland tính nóng như lửa mở phắt cánh cửa và gần như lôi tuột tôi vào trong.

"Muốn làm cho cả làng biết hay sao mà gõ mạnh thế! Vào nhanh lên, ông bạn. Hắn ta sẽ đến đây trong ít phút nữa thôi".

Chúng tôi náu mình sau một tấm bình phong bằng đá cẩm thạch có lưới sắt ngăn giữa phòng ngủ với ban công trông ra cửa sổ Tôi tò mò muốn biết tại sao thám tử Sherlock Holmes lại cử Strickland bảo vệ phòng, cũng hồi hộp muốn biết nhân dạng của kẻ không mời mà đến và đang được chờ đợi hồi hộp như thế này; nhưng nhiều năm làm việc trong Bộ đã dạy tôi mọi thứ, chẳng hạn dạy tôi cách cầm ly nước đầy làm sao không để sánh ra ngoài một giọt trong khi bản thân đang bị chế ngự bởi một cảm xúc tiêu cực nào đó, mong rằng lối diễn đạt của tôi có thể chấp nhận được.

Chúng tôi đứng im như thóc trong bồ phía sau tấm vách ngăn của tấm lưới sắt, dần dần tôi cũng có thể phân biệt được hình dáng lờ mờ của các đồ vật trong phòng. Strickland khịt mũi một cách đầy nghi ngờ.

"Khiếp cái mùi đến kinh," anh ta thì thầm với âm điệu cáu bẳn. "Ông không bao giờ có cơ hội dùng loại nước hoa nào có đẳng cấp hơn phải không, ông Hurree?"

"Chắc chắn là không, Strickkand ạ" tôi thủng thẳng tiếng một, trong lúc tìm cách "chơi" lại kẻ không biết người biết ta kia.

"Mùi thơm này bắt nguồn từ một loại mỹ phẩm dành cho tóc mà hàng ngày tôi vẫn xức lên da đầu. Đó là loại mỹ phẩm thượng hạng và đắt tiền, giá bán lẻ là một ru-pi và bốn anna một chai, sần phẩm chính hiệu của Hãng Armitage và Astruthers tại nhà máy hiện đại của họ ở Liverpool. Tôi xin mách nhỏ với anh, Strickland ạ, rằng nó có thể đem lại nhiều phép lạ cho kiểu tóc của anh đấy.

Anh ta thở dài chịu đòn. Chúng tôi lại tiếp tục canh chừng trong sự im lặng đầy ấn tượng. Đột nhiên Strickland nắm chặt lấy cánh tay tôi. Có tiếng lách cách nhẹ nhàng của một chiếc chìa khoá đang tra vào ổ. Cánh cửa được mở ra êm ru, không gây nên một tiếng động nào và kia, trong phút chốc hiện lên cái bóng rõ ràng là của một người đàn ông, nhờ ánh đèn khí hắt từ ngoài hành lang vào. Cánh cửa nhanh chóng được đóng lại. Cái người kia lén lút băng ngang qua gian phòng đến gần chiếc giường ngủ.

Một que diêm được đánh lên. Ngọn lửa nhỏ xíu trên đầu que diêm cũng đủ soi cho tôi thấy khuôn mặt núc ních đầy căng thẳng của tay thư ký người Bồ Đào Nha. Hắn thắp một ngọn nến nhỏ rồi đặt lên bàn trang điểm gần đầu giường, rồi nhanh chóng di chuyển cái bàn từ một góc phòng (cũng chính là cái bàn mà ông Holmes đã bình luận ngày hôm qua) đến bên giường.

Một tay cầm ngọn nến, hắn nặng nề leo lên trên giường rồi đứng hẳn lên ban. Hắn với tay tóm lấy con voi bằng đồng thau vãn được treo toòng teng phía trên giường, kéo nó lại gần và thực hiện một loạt động tác lén lút ám muội mà từ chỗ đang nấp chúng tôi không thể nhìn rõ.

Thật khó cho hắn trong khi vừa phải cầm ngọn nến lại vừa phải nắm sợi dây của con voi đồng những giọt mồ hôi to tướng rịn ra trên khuôn mặt bóng nhãy của hắn, cả các cơ trên mặt cũng như giật giật vì lo lắng, căng thẳng. Hắn rút một vật - trông như một cái hộp nhỏ - ra khỏi túi áo khoác và trút thứ gì đó từ trong hộp vào chiếc đèn. Cuối cùng, hắn thắp ngọn đèn trên bàn của con voi hằng đồng thau và để nó đung đưa nhẹ nhàng trên đầu.

Sau đó, hắn nhảy xuống, kê cái bàn về cho cũ, rồi lau mồ hôi túa trên mặt bằng một chiếc khăn tay rộng khổ. Đoạn hắn lén lút rời khỏi phòng, khoá cửa đằng sau lại. Strickland và tôi vẫn đứng im không nhúc nhích phía sau bức bình phong trong vòng mười phút cho tới khi có ba tiếng gõ cửa khác vang lên.

Strickland mở cửa bằng một chiếc chìa khoá lấy từ trong túi.

Sherlock Holmes đi vào, nhìn ngay lên ngọn đèn hình con voi đang cháy và bây giờ chỉ còn đung đưa nhè nhẹ.

"A ha ha! Tôi nhận thấy chúng ta đã có khách. Thật tuyệt vời tuyệt vời," ông nhận xét, xoa xoa hai bàn tay vào với nhau.

"Làm ơn bật ngọn đèn khí lên giùm tôi. Có lẽ chúng ta sẽ có một màn giải trí nữa vào tối nay, nhưng lần này không phải là dành cho người bạn của chúng ta để xem kết qua hành động của hấn chỉ với ánh sáng của ngọn đèn kỳ lạ nào".

Sự vui nhộn của ông Holmes không xua tan được nỗi sợ hãi trong tôi. Ngọn đèn hình con voi rõ ràng không phải là món đồ thủ công mỹ nghệ bình thường trong nhà bạn và vì vậy, việc ở trong cùng một phòng với nó quả có khiến cho tôi lo ngại ít nhiều.

"Tôi hy vọng hoạt động của nó không làm hại người khác," tôi nói, giọng nói không giấu được những băn khoăn lo lắng.

"Chắc chưa phải ngay lúc này nhưng chúng ta sẽ sớm biết thôi" Holmes nói tránh xa ngọn đèn một chút và nhìn vào Strickland. "Nào, Strickland xin hãy cho tôi biết từng chi tiết?"

Ông ngồi xuống, ngả người duỗi dài trên sofa trong lúc Strickland thông báo tất cả những việc đã xảy ra trong phòng.

"Tôi đã làm theo những chỉ dẫn mà ông viết trong thư, ông Holmes ạ. Vào lúc năm giờ, ngay trước khi mặt trời lặn, tôi vào khách sạn mà không để ai nhìn thấy tất nhiên là từ phía sau, bằng lối đi nội bộ và lấy chìa khoá để dưới tấm thảm dừa ở trước cửa phòng. Từ lúc ấy đến giờ tôi chỉ việc chờ đợi, và đó là một cuộc chờ đợi dài dằng dặc nhưng kết cục tốt đẹp".

"Phải, phải, nó đạt được một kết quả mỹ mãn," Sherlock Holmes cười lớn, "Vì những sự cố mà anh quan sát cách đây ít lâu đều đã được dự báo từ trước. Chúng ta đã lường trước được mọi chuyện. Giờ thì hay kiểm tra tất cả các dữ liệu trước khi bắt đầu. Báo cáo của người khám nghiệm tử thi như thế nào?"

"À, thưa ông Holmes, bác sĩ Patterson ấy, ông ta hoàn toàn bó tay. Patterson nói chưa bao giờ gặp một vụ bất thường như thế này. Không có dấu hiệu của việc sử dụng bất cứ loại độc được nào, cũng không hề có bất cứ vết thương nghiêm trọng nào gây ra việc chảy máu nhiều đến thế, ngoài một vài vết thâm tím, cho nên cái chết gần như được quy cho việc ngã cầu thang. Thực tế, nhân viên điều tra đã lau sạch xác chết để kiểm tra và phát hiện gần như không còn một chút máu nào ở tất cả các mạch máu. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một người ban xứ nào tái dại đến thế trong suốt quãng đời làm việc của mình".

"Anh đoan chắc là xác chết không có một vết thương nào chứ?" Holmes hỏi đi hỏi lại. "Tuyệt không có một vết thương nhỏ nào ư? Cả đến một vết thương đáng lưu ý nào đó trên da, quanh gáy hay cổ, cũng không có ư?"

"Ông Sherlock Holmes, nếu ông nghĩ người đàn ông kia chết vì một vết rắn cắn thì tôi có thể đảm bảo là không phải. Không có bò sát, tuy vậy thuốc độc thì có thể có…"

"Có bất cứ vết lõm nào không?" Holmes cắt ngang, giọng ông như đã mất hết kiên nhẫn.

"Có một vài vết xây xước nhẹ sau cổ, nhưng ông không thể gọi đó là những vết lõm hay lỗ thủng. Tôi đã nhìn thấy tất cả các kiểu rắn cắn ở nước này và nhiều dấu vết mà chúng để lại trên da. Nhưng dấu này nông hơn, chỉ là những vết khía và…"

"Vết xây xước đó có cái hình như thế này phải không?"

Holmes hỏi, chìa ra một mình giấy mà ông đã vạch sẵn một vài ký hiệu.

"Làm thế quái nào mà…" Strickland thốt lên, ngớ người ra.

"Tôi đã suy nghĩ rất nhiều," Holmes kêu lên, bật những ngón tay dài kêu tanh tách. "Vụ phá án của tôi thế là đã hoàn chỉnh, thưa các quý ông, giờ đã đến lúc kết thúc vấn đề. Strickland, phiền anh hộ tống ông Carvalio, thư ký ở bộ phận Tiền sảnh lên đây một lúc. Tôi e là chỉ có cái mác của một sĩ quan nhà nước như anh mới có thể thành công trong việc diệu quý ông ấy lên đây một lần nữa. anh hãy đưa hắn ta đến thẳng chỗ giường ngủ và bắt hắn ngồi lên giường". Holmes bắt đầu sắp xếp mấy cái ghế đói diện với chiếc giường. "Sau đó anh sẽ ngồi ở ghế này, nếu không thấy có gì phiền; còn Hurree, ông ngồi đây. Tôi thì ngồi trên chiếc ghế bành ở chính giữa. Tôi nghĩ như vậy chúng ta sẽ gây ấn tượng đủ mạnh để một kẻ độc ác phải chột dạ về tội ác của mình".

Strickland rời phòng và chẳng mấy chóc đã quay lại với viên thư ký người Bồ Đào Nha. Gã này giật mình, lùi lại mấy bước, rõ ràng là hết sức sửng sốt và sợ hãi trước những bộ mặt hình sự của chúng tôi nhưng Strickland cương quyết ấn hắn ngồi lên giường.

"Mời ngồi, ông Carvallo, mời ngồi," Sherlock Holmes nói giọng vui về. "Chúng tôi rất xin lỗi vì đã quấy quả ông trong lúc ông đang thực thi nhiệm vụ, nhưng chúng tôi mong ông sẽ thông cảm, điều tra về tấn thảm kịch tối qua phải được ưu tiên hơn tất cả những chuyện khác. Không, không, làm ơn ông hãy lên ngồi ở chính giữa giường ấy, ngồi ở sát mép như thế không được thoải mái đâu, ông cũng biết mà. Ông không cần phải đứng để tiếp chuyện chúng tôi".

Viên thư ký loay hoay dịch dần thân hình phục phịch vào trong mép giường, thỉnh thoảng lại tia một cái nhìn lén lút lên ngọn đèn bằng đồng thau treo trên đầu. Khuôn mặt căng thẳng lo âu của hắn vã mồ hôi, thậm chí còn nhiều hơn cái lúc hắn lén lút đổ cái gì đó vào chiếc đèn, một việc mà chúng tôi đã chứng kiến từ đầu đến cuối.

"Thế tốt lắm," Holmes nói, ngả lưng ra sau ghế. "Nào, ông Carvallo, xin ông vui lòng kể cho chúng tôi nghe sự thật về sự cố ngày hôm qua".

Khuôn mặt béo tốt của gã đàn ông chuyển thành màu trắng bệch như tấm ga trải giường, trắng đến tận chân tóc.

"Tôi… tôi không hiểu ngài nói gì, thưa ngài…", hắn lập bập nói, cố gắng tỏ ra bình tĩnh.

"Thôi mà, thôi mà. Ông đừng nghĩ chúng tôi quá khờ khạo như thế".

"Thưa ngài, tôi hoàn toàn không biết gì về những việc đã xảy ra…"

"Vậy là xui xẻo quá," Holmes vừa nói vừa lắc đầu. "Nhưng tôi sẽ nêu ra một số gợi ý ngõ hầu giúp khôi phục trí nhớ của ông vì hình như ông mắc căn bệnh đãng trí khá trầm trọng thì phải. Chúng tôi có đủ mọi lý do để tin rằng ông là một công cụ trong thảm kịch ngày hôm qua. Chúng tôi đã sẵn sàng đi đến một kết luận hợp lý rằng người chết không phải là nạn nhân trong dự định của ông mặc dù tôi không cho rằng kết luận này có thể gây ấn tượng tốt với một quan toà giúp ông ta giảm nhẹ cái án đưa ông lên đoạn đầu đài. Nạn nhân thực sự của ông chính là tôi, phải vậy không, thưa ngài Carvallo? Ông đã phạm một sai lầm nhỏ - kết quả của việc ông bị căng thẳng quá mức chăng - khi khiến cho máy móc hoạt động hơi sớm quá. Phải chăng ông đã dùng quá ít sáp? Có lẽ ông đã vô tình bật vào một cái gì đó khi đã làm xong nhiệm vụ ông không muốn nói gì à. Chao ôi, ông thật không biết điều chút nào".

Kẻ phá hoại thè lưới liếm đôi môi dày và khô, nhưng vẫn không nói gì cả.

"À, cũng không sao. Chỉ là một điểm không mấy quan trọng và chúng ta có thể quay lại vấn đề này sau khi ông ở vào tam trạng muốn cộng tác".

"Ôi! Không, không được," Strickland kêu lên giận dữ, ẩy mạnh vào vai tên thư ký, buộc hắn quay lại chiếc giường mà hắn lại cố len lén lảng ra xa lần nữa.

"Ông, ông Carvallo," Sherlock Holmes lắc ngón tay trỏ tỏ ý khiển trách. "Mời ông ngồi yên lặng ở chỗ đó cho đến khi tôi nói xong những gì cần phải nói. Nào, tôi đã nói đến đâu nhi? Á, phải. Người hầu phòng đáng thương trong khách sạn đã chiết như thế nào. Tôi nghĩ nhiều khả năng con người xấu số đó có việc đi ngang qua căn phòng này, nhìn qua cánh cửa mở - mà ông, do quá căng thẳng nên đã quên đóng - và là một người nhân viên mẫn cán, ông ấy phát hiện ra tấm ga trải giường không phẳng phiu như lẽ ra nó phải như thế. Tôi e, đó lại là một lỗi khác, hậu quả của việc hành sự cẩu thả hấp tấp của ông. Phải, là một nhân viên phục vụ chu đáo và gương mẫu của khách sạn này, người đàn ông quý hoá kia bước vào phòng, cúi gập người trên giường, bắt đầu vuốt vuốt tấm ga trên giường cho thẳng thêm.

Đó là lúc chuyện ấy xảy ra, đúng không? Phải, chúng ta có thể không bao giờ biết chắc mọi việc xảy ra theo trình tự như thế nào. Nhưng tôi nghĩ lập luận của mình là khá chính xác và hợp lô-gíc, ít nhất thì cũng đủ vang để thuyết phục được bồi thẩm đoàn. Anh có đồng ývới tôi không, Scrickland?

"Cả hai ta!", Strickland nói giọng dứt khoát.

"Xin làm ơn. Làm ơn", viên thư ký thì thào bằng giọng khàn khàn. Con người khốn khổ ấy bắt đầu run như giẽ vì kinh hoàng, đôi mắt hắn mở trợn trừng, mất hết thần sắc, hướng về phía chiếc đèn trên đầu như thể bị thôi miên bởi chiếc đèn hình con voi bằng đồng thau đang cháy sáng.

"Con voi này có gì hấp dẫn ông lắm à?" Sherlock Holmes hỏi, làm ra vẻ lần đầu tiên thấy chiếc đèn và quan sát nó với vẻ hiếu kỳ đầu thích thú của một nhà sưu tầm. "Chắc chắn nó là tác phẩm của một nghệ nhân bậc thầy, được làm bằng đồng thau Benaras, tôi dám nói như thế; mặc dù đây là lần đầu tiên tôi thấy một cái đèn như thế treo dưới một cái trướng. Tinh xảo lắm, hằn là ông nghĩ như vậy. Quả thật là rất tài tình". Ông cố chua thêm một câu đầy vẻ đe doạ vào nhưng lời kết luận của mình.

Bị kích động đúng vào nổi kinh hoàng đang tràn ngập trong lòng, tên thư ký nhảy phắt ra khỏi giường, ngã sụp xuống trước mặt Sherlock Holmes. Hắn ôm lấy chân Holmes rồi nức nở kêu lên:

"Tôi thú nhận… Hức hức…Tôi thú nhận hết. Cái ấy nằm trong ngọn đèn. Đó là một cái bẫy. Xin… hãy để tôi rời khỏi phòng trước khi…"

Đúng lúc đó từ ngọn đèn vang lên một tiếng tách nhỏ; khi nhìn lên, chúng tôi thấy một nắp nhỏ bật tung ra từ mông con voi và một vật nhỏ, sáng màu rơi xuống giường. Viên thư kýhét lên một tiếng kinh hoàng. Vật đó màu đỏ và trông như đang phát sáng, dài không quá hai tấc, có cả độ dày lẫn hình dáng của một cái găng tay bạn mang đi làm vườn. Nó nhổm dậy, một đầu dựng lên trong không trung ngúc ngắc từ phía này sang phía khác.

"Chuyện quái quý gìthế này?" Strickland hỏi.

"Ma quỷ," Holmes trả lời, đút một tay vào trong túi áo.

Ngay khi cái vật kia ngừng ngó ngoáy, nó cứng đờ toàn thân trong một giây rồi với những bước di chuyển khác thường, nó hướng về phía chúng tôi. Mặc dù nỗi kinh hoàng tột độ của viên thư ký chắc chắn là có tác dụng lan truyền nhanh nhất sang người bên cạnh sự hiếu kỳ thuần tuý khoa học buộc tôi dán mắt vào cách thức di chuyển kỳ lạ của cái vật đó. Ngay khi phần trên của nó rơi xuống đất thì phần sau lại nhổm dậy và ngọ nguậy rướn tới trước. Khúc trên lại nhỏm dạy lần nữa và nhảy về phía trước và khúc đuôi lập tức phối hợp theo. Nó thực hiện nhưng động tác này với tốc độ đáng kinh ngạc và nhanh chóng tiến về phía chúng tôi.

Viên thư ký mất hết cả hồn vía lùi mãi ra sau, ngã nhào, trốn sau ghế của tôi. Strickland và tôi, mặc dù không sợ đến mất hết cả hồn vía như hắn nhưng cũng phải rùng mình co người lại trước bước tiến của con vật, mơ hồ ý thức được mối nguy hiểm ghê gớm ẩn nấp trong con vạt, bất chấp kích thước không đáng kể của nó. Chỉ có Sherlock Holmes vẫn hoàn toàn bình thản.

Ông điềm nhiên ngồi trên ghế, và khi cái vật đó tiến đến gần chân mình thì thọc tay vào túi, lấy ra một lọ muối màu bạc, nhanh nhẹn cúi xuống trút cái chất đựng trong lọ lên cái vật kia.

Ngay khi muối chạm vào thân, con vật bắt đầu quằn quại và búng mình tanh tách dữ dội, như thể đang trải qua một sự đau đớn ghê gớm.

"Trời ơi, đó là một con đỉa!", tôi kêu lên kinh ngạc.

"Nhưng không phải loại đỉa thông thưởng có thể tìm thấy ở bất cứ ao hồ nào". Holmes nói, giọng nghiêm nghị, "Đây là một con thuộc giống đỉa đỏ khổng lồ[1] sống ở vùng thấp nhất của dãy Himalaya, tên khoa học của nó là Herudenia Himalaya Giganticus thuộc loài Haemadipse. Chúng ta phải cám ơn Thượng đế nhân từ vì đã giới hạn sự tồn tại của chúng chỉ trong khu vực nhỏ bé Kaladhungi tại phía Tây Himalaya. Chỉ vì loại này có một số lượng cực hiếm mà nó không vang danh thiên hạ như là một sát thủ đáng sợ nhất. Có lẽ các ông cũng biết rằng nước bọt của loài đỉa thông thường chứa những chất hoá học không chỉ gây tê vùng quanh vết thương, mà còn chứa chất hirudin chống đông tụ máu, đã được dùng trong y khoa để ngăn chặn việc máu đông thành cục. Tài liệu mà tôi đọc sáng nay tại Viện Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên cho biết rằng, loài đỉa đỏ khổng lồ này không chỉ lớn hơn đỉa thường mà người ta biết là có tới ba trăm loài, mà nước bọt của chúng còn chứa những chất hoá học tương tự, nhưng tính năng còn mạnh hơn mấy nghìn lần".

"Hèn gì con người tội nghiệp đó đã chảy nhiều máu như thế," tôi nói mà cảm thấy nỗi sợ luồn cá vào xương sống.

"Nhưng đó chưa phải là tất cả," Holmes nói, giọng nghiêm nghị, kiểm tra lại nhưng ghi chép trên cổ tay. "Có hai chất hoá học phức tạp khác hiện có trong nước bọt của loài đỉa khống lồ này. Một chất hoạt hoá hệ thống phản ứng với dị ứng trong mô cơ thể để sản xuất ra chất histamine, một loại amin được hình thành từ histidiene, có tác dụng làm giãn nở mạch máu và các lỗ chân lông trên da. Chất thứ ba tạo ra một số lượng lớn chất paroxysmal tachycardia một môi trường trong đó tim đột nhiên chuyển sang đập thật dữ dội với tốc độ từ 250 đến 300 nhịp/phút, trong một khoảng thời gian đáng kể nào đó. Như vậy một khi nước bọt loài đỉa này xâm nhập vào mạch máu, cơ thế sẽ ở trong một trạng thái tích luỹ đến một mức độ khiến cho trái tim bị kích ứng dữ dội sẽ bơm tất cả dòng máu mệt mỏi trong thân thể ra ngoài qua các lỗ chân lông đã nở rộng dưới da".

"Lạy Chúa tôi," Strickland rùng mình. "Nhưng mà trước hết, làm thế nào mà con đỉa đó bò lên người nạn nhân được?"

"Nó đã rơi xuống gáy người này khi ông ta cúi xuống để vuốt phẳng tấm ga giường".

"Đúng vậy, điều đó giải thích tại sao có những vết xây xước trên cổ," Strickland kêu lên.

"Phải, loại đỉa có ba hàm cùng với những chiếc răng sắc nhọn đã tạo thành nhưng vết khía hình chữ Y mà ban nãy tôi đã vẽ cho anh xem. Các hàm và giác trên miệng nó bám chặt vào da thịt nạn nhân không rời ra. Có nhiều khả năng nạn nhân đã cố gắng dứt con đỉa ra khỏi cổ ngay sau khi ông ta lao bổ ra hành lang một cách hoảng loạn. Đó là nơi vết máu bắt đầu. Sau đó có lẽ ông ta đã vứt cái vật khủng khiếp đó xuống đất và đạp lên nó cho đến chết. Hurree, ông có nhớ cái "miếng cao su Ấn Độ" mà tôi đã phát hiện ở hành lang tối hôm qua không? Tất nhiên đó là con đỉa đã bơm thứ nước bọt đáng sợ của nó vào người nạn nhân và từ lúc đó không có gì và không ai có thể ngăn cản việc quả tim ông ta biến thành một cái bơm hoạt động hết công suất để tống máu ra ngoài cơ thể. Có quá nhiều chất chống đông tụ trong máu người chết đến nỗi thậm chí sau khi cái xác đã đó xuống sàn mà máu vẫn phun xối xả và trong hơn một tiếng đồng hồ sau, nó vẫn không có dấu hiệu đông lại".

"Ông đã tình cờ chú ý đến hiện tượng này ngày hôm qua lúc chúng ta đi xuống tiền sảnh sau cuộc điều tra, phải không ông Sherlock Holmes?" tôi lêu len khi nhớ lại những sự việc hôm qua.

Nhưng Sherlock Holmes lại đang bận rộn trèo lên chiếc bàn mà ông đã đẩy đến sát cạnh giường. Ông nắm lấy chiếc đèn cẩn thận lót tay bằng một chiếc khăn tay, tháo sợi dây treo chiếc đèn lơ lửng trên trần nhà. Sau đó, ông nhẹ nhàng nhảy khỏi bàn và đặt con voi lên bàn ngắm nghía.

"Hừm. Thật tài tình. Một thứ vũ khí độc nhất vô nhị và mới khủng khiếp làm sao!". Ông kiểm tra con voi kỹ lưỡng. "Lại là một tác phẩm nghệ thuật tinh xảo đến thế kia chứ. Nhìn xem này, hơi nóng của cái đèn bên trong cái khung được che trướng…"

"Cái bành voi, thưa ngài…" tôi chỉnh lại.

"Cám ơn," ông đáp giọng cụt lủn. "… làm thế nào mà hơi nóng của cái đèn bên trong bành voi lại được chuyển đến bụng voi, đó là nhờ những sợi dây bằng đồng đó này. Hơi nóng dần dần làm tan chảy lớp sáp đã giữ một cơ quan tinh vi trong bụng voi và rồi, sau một khoảng thời gian đã được tính toán thật chính xác, căn cứ vào độ dày của lớp sáp được sử dụng, khiến cho cái nắp bật ra, mở một lối cho con đỉa kia rơi xuống. Tôi đã làm thí nghiệm với cái nắp bật tối hôm qua và phát hiện rằng nó sẽ chẳng có tác dụng gì một khi vẫn bị đóng kín - một khi chiếc đèn được đốt lên khoảng hơn hai giờ. Vì vậy, tôi biết chắc rằng sẽ không ai chuẩn bị cái bẫy độc ác này một lần nữa trước khi trời tối. Mặc dù vậy, để đảm bảo an toàn tuyệt đối nên tôi đã yêu càu anh Strickland ạ, ở trong phòng tôi trước khi mặt trời lặn. Khi gặp ông Carvallo ở tiền sảnh, tôi đã báo cho ông ta biết rằng tôi se đi nghỉ ngay sau bữa tối, sớm hơn thường lệ. Nhờ thế ông bạn của chúng ta sẽ có thời gian dư dả mà hành sự, trong lúc đó tôi ung dung dùng một bữa nhẹ và sau đó hỏi mượn nhà bếp một chiếc lọ đựng đầy muối"

"Nhưng sai lầm của ngày hôm qua là gì, thưa ngài Sherlock Holmes?", tôi hỏi.

"Người bạn quá căng thẳng của chúng ta đây…" Holmes nói, quay mặt về phía tên thư ký đang co rúm người lại trong một góc phòng, "… đã dùng quá nhiều hơi nóng để dán sáp vào cái nắp bật hôm qua, nên đã khiến một phần sáp nhỏ xuống cái khăn trải giường. Như vậy lớp sáp mỏng đi là nguyên nhân khiến cho cái nắp bật ra sớm hơn. Nhưng có lẽ tôi đã đổ lỗi cho ông quá nhiều, ông Carvallo ạ. Suy cho cùng thì đây là một nhiệm vụ quá kinh khung và quá tinh vi mà một người yếu bóng vía như ông đây khó lòng đảm nhiệm mà không để lại sơ sót gì. Nó đòi hỏi bất cứ ai thực hiện cũng phải mang hết dũng khí ra để điều khiển một sinh vật như thế, chỉ một lần thôi, thế mà ông lại phải làm đến hai lần! Chà chà, một đòi hỏi quá cao và vượt ra ngoài cái được gọi là trách nhiệm. Hoặc cũng có thể là bởi vì chủ của ông sẽ không bỏ qua cho một sự thất bại chăng? Đó là một ông chủ vô cùng nghiêm khắc, không khoan nhượng phải không nào? Quả khó mà hình dung nổi một kẻ không hề biết tha thứ như cái tên côn đồ mà ông, thật không may, phải ở dưới trướng và chịu sự điều khiển. Mà này, hắn đã nắm được cái gót A-sin gì ở ông thế?"

"Tôi… tôi không thể nói được". Con người khốn khổ kia rên rỉ kêu lên, vẫn giấu mặt sau hai bàn tay. "Đã quá trễ," hắn nấc lên. Một lúc sau, hắn ngẩng đầu lên và với một nỗ lực lớn, cố đứng dậy. Hít một hơi thật sâu, hắn nói tiếp, vẻ phản kháng vô vọng càng nhấn mạnh tính bi thiết trong giọng nói của hắn.

"Không, thưa các ngài, dù thế nào tôi cũng không thể nói. Dù cái bản án mà luật pháp có thể áp đặt trong trường hợp của tôi là gì đi nữa, thì nó cũng còn tử tế hơn và êm ái hơn nhiều so với những gì mà tôi chắc chắn phải gánh chịu nếu phản bội chủ tôi".

"Ồ, ông nghĩ thế thật sao?" Strickland nói với vẻ mặt nghiêm khắc, mở còng tay tròng vào tay hắn. "Để tôi nói cho ông biết, ông bạn, rằng nếu tôi có bất cứ điều gì để nói thì đó là việc ông sẽ chỉ treo lung lẳng dưới cái giá treo cổ cao nhất trong vùng Bombay này". Anh ta quay sang tôi. "Làm ơn rung chuông đi, ông Hurree".

Ít phút sau, thanh tra MacLeod và hai đồng sự đi vào.

Strickland giao cho họ một số chỉ thị trong công việc. Ít phút sau đó họ rời khỏi phòng cùng với tên phạm nhân khốn khổ.

"Sức mạnh của nỗi sợ hãi," Sherlock Holmes nói một cách trang trọng khi đã ngồi yên vị trong chiếc ghế bành. "Tôi không nên đánh giá thấp nó. Hãy xem, thậm chí một kẻ đáng thương như tên thư kýngười Bồ Đào Nha cũng có khả năng tôi luyện bản thân để chống lại chúng ta, phải, nôi ám ảnh kinh hồn về đòn trừng phạt của Moriarty đã phủ một cái bóng đen ngòm lên trái tim hắn…"

"Nhưng hắn đã chết rồi cơ mà," tôi tranh luận. "Ông chẳng đã nói…"

"Người thì chết, đã đành thế," Holmes chỉnh lại, "Nhưng sự nghiệp của hắn thì vẫn còn sống. Tên giáo sư có thể đã nằm dưới đáy thác Reichenbach, nhưng cái hội kín hội hở của hắn vẫn sống, vẫn còn sức mạnh để ban thưởng, và trong những việc có liên quan ít nhiều đến vụ án của chúng ta thì là để trừng phạt những kẻ dám mưu toan phản bội. Đây là Ấn Độ, cả một dế chế tội ác rộng lớn được cai trị bởi một người bạn tri ký của Moriarty. Đó là kẻ đã thừa hưởng bộ não đen tối xấu xa của hắn. Đó cũng là kẻ đang ngày đêm đeo bám tôi".

"Hãy cho tôi biết tên hắn đi, ông Holmes," Strickland nói, "và tôi sẽ sớm làm cho hắn phải đổ mồ hôi hột đằng sau song sắt.

"Tôi đánh giá cao lòng nhiệt tình của anh, Strickland ạ. Nhưng tôi e rằng một hành động trực tiếp như vậy sẽ chỉ dẫn tới thất bại. Đại tá Sebastian Moran là một kẻ thù nguy hiểm và tinh ranh nhất. Vào lúc này, mạng lưới của chúng ta lại quá mong để có thể bắt giữ một con mồi ghê gớm đến dường ấy"

"Nhưng, mẹ kiếp". Strickland kêu lên. "Người mà ông vừa nhắc đến là một quân nhân đáng kính trọng".

Sherlock Holmes giơ hai tay ra tỏ vẻ cam chịu.

"Quả thật, mạng lưới của chúng ta quá mỏng khi một đại diện luật pháp lại không thể nhận ra kẻ thù ghê gớm nhất của mình".

"Ông làm tôi kinh ngạc đấy Sherlock Holmes ạ". Strickland phản đối. "Ông chờ đợi tôi phải tin rằng, một quý ông người Anh, một trong những thành viên sáng lập của quân đội Hoàng gia Ấn Độ, tay súng hạng nặng giỏi nhất xứ này, một tay săn cọp vô địch mà lại là một tên tội phạm nguy hiểm ư? Sao chứ, chỉ mới cách đây hai đêm tôi đã gặp mặt ông ta ở Câu lạc bộ Cố nhân. Chúng tôi còn cùng chơi bài Uýt với nhau cơ mà".

"À," Sherlock Holmes nhún vai, "tôi cho rằng quả không thể mong đợi anh lại là người có thể nhìn thấu tâm can hắn qua một cái vỏ bọc hoàn hảo như anh vừa mô tả. Với lại nói đâu xa, chỉ cách đây vài tháng thôi, thì thậm chí đến Scotland Yard cũng không biết đến sự tồn tại của giáo sư James Moriarty cơ mà. Nhưng xin hãy tin tôi, khi tôi khẳng định với anh rằng, sau vị giáo sư nọ thì Đại tá Moran đáng kính chắc chắn là tên tội phạm nguy hiểm nhất vẫn còn sống trên đời".

Sherlock Holmes thọc tay vào túi quần lấy ra một cuốn sổ tay mỏng bọc da dễ thuộc.

"Hừm. Hãy xem cho đến nay, chúng ta đã biết được những điều gì về ông ra. Chỉ là một vài mục mà tôi đã chép lại từ bản liệt kê tiểu sử. A! Đây rồi".

Ông trao một tấm thẻ bài cho Strickland. Tôi nhỏm dậy, vòng ra đứng đằng sau Strickland, dòm qua vai anh ta.

Moran Serbatian, đại tá

Không nghề nghiệp. Từng thuộc đội công binh Bangalore, số 1. Sinh ở London, 1840.Con trai của nam tước Augustus Moran, Công dân danh dự, từng là Đại sứ Anh tại Ba Tư. Học tại các trường Eton và Oxford. Đã phục vụ trong chiến dịch Jowaki, chiến dịch Afghanistan, Charasiab (đặc phái Sherpur, Cabul. Tác giả của cuốn Những trò chơi hạng nặng ở Tayy Himalaya (1881); Ba tháng trong rừng nhiệt đới (1884). Địa chỉ ở London: đường Conduit. Tham gia các câu lạc bộ: Cố nhân; Tankerville, Bagatelle Card. Địa chỉ ở Ấn Độ: biệt thự Auckland, căn cứ quân sự Lahore. Tham gia các câu lạc bộ: The Punjab (ở Lahore), Cố nhân (ở Bombay), The Black Hearts (ở Simla).

"Nhưng thưa ngài Sherlock Holmes," tôi phản đối, "Trên phương diện binh nghiệp mà nói thì quý ông này là một quân nhân đáng kính".

"Đó là một sự thật không thể chối cãi", Holmes đáp. "Trên một phương diện nào đó thì đúng là ông ta rất đáng kính. Ông ta bao giờ cũng là một người có hệ thần binh thép và không nghi ngờ gì nữa, chắc là anh, Strickland ạ, đã nghe chuyện ông ta bò xuống một cái mương, nằm phía sau một con hổ ăn thịt người đang bị thương như thế nào. Có một số loài cây, ông Hurree ạ, một khi mọc cao đến một mức nào đó rồi thì đột nhiên phát triển các lỗ mọt trong thớ gỗ. Ông cũng sẽ thường xuyên phát hiện đặc điểm đó trong con người. Tôi đang xây dựng một lý thuyết rằng mỗi cá nhân đại diện cho sự phát triển của toàn bộ tổ tiên mình và việc đột nhiên rẽ ngoặt sang hướng phát triển tốt hay xấu là do một số ảnh hưởng mạnh mẽ và sâu xa từ trong cái dòng máu mà anh ta mang. Con người trở thành, như nó vốn vậy hình ảnh thu nhỏ của lịch sư dòng tộc mình".

"Điều này chắc chắn là hơi có phần tưởng tượng," Strickland chỉ trích.

"À, tôi cũng không khăng khăng rằng bất kể mình nói ra điều gì thì cũng đều từ đúng trở lên. Phải, dù với nguyên do gì đi nữa thì đại tá Moran cũng đã bắt đầu đi lầm dường. Tôi chắc chắn một điều, Strickland, nếu vụ xì căng đan trong chuyện đánh bài ở Hyderabad không làm hoen ở được danh tiếng của ngài Đại tá, thì cái chết bí ẩn của người quản gia bản xứ của ông ta ít nhất cũng làm lực lượng cảnh sát nảy sinh một số nghi ngớ đối với khá năng kiềm chế tình cảm của con người này".

"Ông Holmes, chúng tôi cũng có biết một số sai lầm trong những việc làm của Đại tá Moran, nhưng ghép cho một người cái tội là thủ lĩnh một băng đảng tội phạm ghê tởm lại là chuyện khác, cũng cần phải trả lời khá nhiều vấn đề đấy".

"Không nghi ngờ gì tính đúng đắn trong lời nói của anh," giọng Holmes hơi gắt lên. Ông lấy một điếu xì gà trong cái hộp để trên bàn và châm lứa. Sau đó ông ngả hẳn người vào lưng ghế bành và nhìn đăm đăm lên trần nhà, bắt đầu nhả từng cuốn khói vào không trung. "Phải, đây là một ván bài nan giải, nhưng tôi nhất định phải chơi nếu cái danh tiếng nhỏ nhoi đáng thương của tôi như nó vốn thế, không bị tiêu tán mất. Này Strickland, vì anh đã từng chơi bài với Đại tá Moran, chắc anh củng nhận ra một điểm bất thường ở ngón cái bàn tay phải của ông ta".

"Ông ta có một vết sẹo sâu, dài bắt chéo qua ngón tay cái. Kết quả của một tai nạn nào đó với một con dao săn".

"Thật sự thì ông ta đã nhận vết thương đó trong một cuộc vật lộn với một người phụ nữ đang dùng dao, người mà ông ta đã phản bội và huỷ diệt một cách bẩn thiu. Nhưng vào lúc này, điều đó không nằm trong mối quan tâm của chúng ta. Nào, Hurree, nếu ông vui lòng cho tôi mượn một cái bút chì từ bộ sưu tập những dụng cụ viết lách rất đẹp mà tôi thoáng thấy ở túi áo ngực ông thì tôi sẽ cố gắng chứng minh cho lời tuyên bố của mình rằng Sebastian Moran là thủ phạm thực sự của tội ác ghê tởm này".

Sherlock Holmes lấy một con dao nhíp ra khỏi túi áo và bắt đầu vót nhọn đầu cây bút chì. Ông gọt lớp gỗ, một đoạn ruột bút chì mềm dài vài phân bắt đầu nhô ra, sau đó ông thận trọng dùng dao cạo ruột chì lên một tờ giấy sạch. Khoảng mười phút sau, trên tờ giấy đã có một lớp bột chì mịn có màu đen óng rất đẹp. Quay lại chỗ con voi bằng đồng thau, ông bắt đầu dùng kính lúp săm soi nó từ trong ra ngoài một lúc lâu. Con voi đồng sáng lên lấp lánh khi Sherlock Holmes xoay nó lúc theo hướng này lúc lại chuyển sang hướng khác, bao giờ cũng dưới ánh sáng ngọn đèn khí; nhưng tôi nhận thấy ông cẩn thận không tiếp xúc trực tiếp với con voi mà khéo léo lót trên tay một chiếc khăn tay mỏng.

"Ôi, ông Carvallo ơi là ông Carvallo…" Holmes lẩm nhẩm một mình, "Lý ra ông không nên chà xát cái thứ này quá nhiều bằng đôi tay đâm mồ hôi của mình chứ"

Cảnh này diễn ra gần hai mươi phút, suốt thời gian ấy, vầng trán ông dường như được kẻ thêm nhiều nếp nhăn hơn do thất vọng cũng có mà bực mình cũng có. Rồi, thật bất ngờ với cả hai cử toạ chúng tôi ông nhảy phắt khỏi ghế, kêu lên một tiếng vô cùng sảng khoái.

"Hay! Hay lắm! Thật tài tình. Bây giờ, nếu quý vị không phiền mà bước lên vài bước gần hơn, tôi có thế khiến các ông kinh ngạc với chút mẹo vặt này".

Hai chúng tôi xúm quanh bàn, Sherlock Holmes nhặt tờ giấy lên, hà hơi nhẹ nhàng để thổi đám mây bột chì lên bề mặt con voi, bên sườn trái của nó. Rồi ông vẫn dùng con dao nhíp cạo nhẹ lên mình voi, cho tới khi tất cả bột than chì rớt hết xuống bàn. Như thể có ma thuật, một số dấu vân tay, trong đó có cả dấu ngón cái hiện lên trên phần thân voi có dính bột chì. Những đường nét thẳng và xoắn đen đen của dấu vân tay hiện lên rất rõ dưới ánh sáng màu vàng nhẹ của ngọn đèn bằng đồng thau.

“Phải," Holmes nói, "hầu hết những dấu tay này đều thuộc về những ngón tay nhơm nhớp mồ hôi của anh bạn Bồ Đào Nha kia, nhưng nếu các ông quan sát kỹ hơn ở đây…"

Sử dụng mũi dao như một vật để điểm chỉ, ông chỉ vào một dấu tay to, rõ ràng, với những đường vân lượn tròn của một ngón tay cái thô kệch bị một đường chéo cắt ngang qua.

"Đó không phải là bằng chứng có sức thuyết phục cao", Sherlock Holmes nói, gấp con dao nhíp lại bỏ vào túi, "nhưng ít nhất nó cũng có thể dùng để chứng minh rằng Đại tá Moran, ở một thời điềm nào đó, đã cầm tới vật này"

"Đó là bằng chứng tuyệt vời nhất, thưa ngài; quod erat demonstrandum[2] nếu tôi được miễn thứ cho một diễn đạt như thế," tôi thốt lên khâm phục.

"Tôi nợ ông một lời xin lỗi, ông Holmes ạ," Strickland nói, giọng rầu rĩ, "Tôi nên tin tưởng nhiều hơn vào tài năng của ông mới phải".

"Anh đã khen ngợi tôi quá lời rồi đấy, Strickland ạ. Tôi phải thừa nhận là đã gặp may trong trường hợp này. Khi cân nhắc các khả năng, tôi đã không dám hy vọng một mẫu hoàn hảo đến thế về dấu ngón tay cái của ngài Đại tá, nhất là khi viên thư ký trung thành với chủ đã xoá đi gần hết dấu vân tay đã in lên trên mình voi trước đó bằng những hành động vụng dại, non nớt của mình.

Nhưng tôi đã nắm lấy cơ hội vì "a vaincre sans peril, on triomphe sans gloire"[3]. Corneille[4] nói rất hay về những điều như thế. Nhưng để có được bằng chứng không thể chối cãi, anh cũng cần có trong tay một mẩu dấu ngón tay cái của đại tá đề so sánh vai dấu tay trên mình voi. Chắc anh cũng biết, không có hai người nào có dấu tay giống nhau".

“Phải, ông Holmes," Strickland trả lời, "tôi đã nghe một điều gì đó tương tự như thế; mặc dù cho đến nay tôi vẫn chưa hiểu rõ, không biết điều này liệu có ích gì trong thực tế, nhất là trong việc diệt trừ tội ác không?”

"Một vốn hiểu biết rộng và chính xác là vô cùng cần thiết cho việc cải thiện nghệ thuật điều tra của nghề thám tử". Sherlock Holmes giải thích với tác phong của một ông thầy. "Từ thuở xa xưa, người Babilon đã lăn dấu tay lên đất sét để xác định tác giả của những kiểu chữ viết hình nêm và để chống lại việc giả mạo. Dấu tay cũng đã được người Trung quốc sử dụng từ rất sớm với mục đích nhận dạng. Có thể các ông chưa biết rằng tôi là tác giả của một chuyên khảo khiêm nhường về đề tài này. Trong cuốn sách có tựa đề Nét độc đáo và sự phân loại dấu tay và ngón tay ngón tay cái con người tôi đã phân ra thành năm nhóm chính với những đặc điểm tiêu biểu nhất cùng các nhóm phụ khác; theo đó dấu tay con người có thể được phân loại và lập hồ sơ theo hệ thống. Tôi đã dành trọn hai chương tập trung nói về những phương pháp, qua đó có thể phát hiện dấu tay trên các vật như thuỷ tinh, kim loại, gỗ, thậm chí cả trên giấy. Bản thân tôi cũng đã phát triển một phương pháp riêng, mà các ông vừa chứng kiến một cách sơ sài, nhờ thế các dấu vân tay gần như không thể nhìn thấy lại có thể được làm nổi bật hay hiện rõ lên bằng cách sử dụng khéo léo các loại bột mịn có màu sắc tương phản thích hợp với bề mặt của vật. Bột bám chặt vào các đường nét của dấu tay, vì chất dầu và mồ hôi trên cơ thể bao giờ cũng hiện lên trên bề mặt bàn tay con người và luôn để lại dấu vết bàn tay trên bất cứ bề mặt nào mà chúng ta chạm vào: Những dấu tay hiện rõ như thế có thể được chụp lại để cung cấp - như chúng ta có thể nói - như một vật chứng ở toà án.

"Trong chuyên khảo đó tôi cũng cung cấp nhưng bằng chứng không thể chói cai về một hệ thống dấu tay tốt hơn hệ thống của ngài Bertillon[5] trên phương diện nhân trắc học trong việc nhận dạng tội phạm. Nhưng chắc là tôi đã khiến các vị phải mệt mỏi về những ám ảnh của tôi về những chi tiết vụn vặt "

"Ồ, không phải như vậy," Strickland háo hức nói. “ Đó là mối quan tâm lớn nhất của tôi. Chắc chắn, một hệ thống như ông miêu tả có thể tạo nên một cuộc cách mạng thật sự trong công việc của ngành cảnh sát”.

"Điều đó thì không có gì phải nghi ngờ nữa, nhưng nó không nằm trong thẩm quyền của một cố vấn điều tra độc lập nếu người này muốn áp dụng một hệ thống như thế để hưởng lợi nhiều nhất từ hệ thống. Một việc như vậy đòi hỏi nguồn lực của một tổ chức lớn thuộc về nhà nước, như Scotland Yard chẳng hạn, chỉ có họ mới có thể lập hồ sơ dấu tay của tất cả những tên tội phạm hay những kẻ bị tình nghi mà họ đã gặp rồi lưu trữ lại bằng cách thức nào đó khiến cho bất cứ dấu tay mẫu nào cũng luôn có sẵn để đối chiếu với dấu vân tay trên hiện trường vụ án. Nhưng có vẻ như Scotland Yard không phải là những người sẽ hào hứng ủng hộ cho bất cứ một hệ thống nào mang tính cách mạng".

“Chà, ông Holmes ạ, tôi sẽ xem đó là một vinh dự lớn nêu như ông cho phép tôi áp dụng hệ thống dấu vân tay của ông trên đất nước này[6]. Lực lượng cảnh sát Ấn Độ, mặc dù còn nhiều điểm thiếu hụt vẫn đủ trẻ trung để thỉnh thoảng đám nhận vai trò của người đi tiên phong”

"Vinh dự đó sẽ thuộc về tôi chứ, Strickland. Không hề có bằng sáng chế hay bảo hộ bản quyền cho những phương pháp của tôi đâu. Chỉ có một yêu cầu duy nhất, anh không được tiết lộ tên tôi, nhất là trong trường hợp những cố gắng của anh đơm hoa kết trái, đủ để thu hút sự chú ý của báo giới. Trong hoàn cảnh hiện nay thì điều phù hợp nhất với mục đích của tôi là hãy để cho cả thế giới này nghĩ là tôi đã chết. Rất tiếc là tôi không đem theo một bản sao chuyên khảo đó đến đây, nhưng anh có thể lấy nó ở chỗ Huber ở London, nếu anh muốn. Họ cũng có một số tác phẩm không đáng kể khác của tôi mà có lẽ cũng khiến anh quan tâm. Một cuốn có tên là Sự phân biệt giữa các tàn thuốc lá khác nhau có thể rất hữu ích cho anh. Còn điều này nữa, nếu anh có thể nhận ra được tàn thuốc lá màu đen loại Trichinopol tại hiện trường của một vụ giết người, vậy thì anh có thể tính Đại tá Sebastian Moran vào diện tình nghi, vì tôi biết ông ta hút loại thuốc đó”.

"Tốt lắm, ông Holmes ạ!” Strickland nói với một tiếng cười khe khẽ trong cổ, "dù là thuốc hiệu Trichinopoly hay Lunkah thì ông cũng có thể trông cậy vào chúng tôi trong việc buộc ông đại tá phải đứng sau song sắt trong một tương lai không xa. Một khi tên thư ký đã có thời gian để ngẫm nghĩ về thái độ của mình trong xà lim, hắn sẽ phải cân nhắc xem có nên thành thật khai báo để nhận cái án đi đày đến đảo Andaman vốn nhẹ nhàng hơn rất nhiều so với việc treo toòng teng dưới giá treo cổ hay không".

Đúng lúc đó có tiếng gõ hối hả vào cánh cửa. Strickland đứng dạy ra mở cửa. Đứng ở ngoài hành lang là gương mặt căng thẳng xớn xác của một viên cảnh sát sở tại.

"Havildar, có chuyện gì thế?" Strickland hỏi.

Viên cảnh sát lầm bầm điều gì đó mà chúng tôi nghe không rõ. Strickland quay gương mặt lo lắng về phía chúng tôi:

"Viên thư ký người Bồ Đào Nha vừa bị bắn chết ngay trước sở cảnh sát".



[1] Có thể nào con đỉa này có mối liên hệ nào đó với "Câu chuyện ghê gớm về con đỉa đỏ" mà Watson đã nhắc tới ở phần giới thiệu trong cuộc phiêu lưu Chiếc kính kẹp mũi bằng vàng?

[2] quod erat demonstrandum (tiếng Latin): sự việc đã được chứng minh

[3] a vaincre sans peril, on triomphe sans gloire (tiếng Pháp): thắng mà không hiểm nguy thì cũng chẳng vinh quang gì.

[4] Pierre Corneille (1606-1684): nhà soạn kịch vĩ đại người Pháp trong thế kỷ 17được mệnh danh là "cha đẻ của bi kịch Pháp".

[5] Alphonse Bertillon (1853-1914), thám tử vĩ đại người Pháp, là cha đẻ của một hệ thống mang tính cách mạng trong việc phân loại và bắt tội phạm bằng cách đo và ghi chép lại những phần không thể thay đổi trong cơ thể người. Ông gọi phát minh của mình là "nhân trắc học" hay phép đo người.

[6] Vào năm 1896, tại quận Hooghly ở Bengal, lần đầu tiên trên thế giới thanh tra trưởng sở cảnh sát đã giới thiệu hệ thống dấu tay nhận dạng tội phạm. Nhưng mãi đến năm 1901, Scotland Yard mới chấp nhận hệ thống phân loại dấu tayHenry dựa trên cơ sở "hình dáng và đường vân tay".

[ngudoc]

Phát súng trong đêm

Không nói một lời, Sherlock Holmes lao ra khỏi phòng. Strickland và tôi lập cập chạy theo, phóng ra ngoài khách sạn, chạy thẳng đến chỗ xe ngựa đậu thành dãy ngoài cổng chờ khách. Trong khi cỗ xe ngựa lọc cộc lăn bánh xuống đường Frere rồi đến sở cảnh sát Horniman, Holmes châm một điếu thuốc và hút trong tâm trạng dằn vặt, bực bõ.

"Thật là một sự bất cẩn tai hại, đó là vì tôi đã không lường trước được đường đi nước bước của Moran," ông nhấm nhẳn nói. "Giờ tôi sợ rằng cái sợi dây mỏng manh mà chúng ta vừa tìm được trong vụ án này đã bị cắt đứt”.

"Nhưng chúng ta vẫn còn bằng chứng về dấu tay cái kia mà, ông Holmes," tôi gợi ý “bọn nó không đủ, dù chỉ là ad interim[1] để bắt giam Đại tá Moran cho đến khi những tội ác ghê gớm hơn của hắn được phơi bày ra ánh sáng hay sao?”

"Hurree thân mến, bằng chứng về vân tay ngón cái sẽ là quá outré[2] đối với bất cứ vị quan toà nào để ký lệnh bắt một người có vai vế trong xã hội như Đại tá Moran. Chúng ta cũng không bao giờ được quên rằng gã thợ săn già đời kia là một kẻ quyền biến, giảo hoạt có tài xoay chuyển tình thế; hắn ta có thể phủi sạch bất cứ những chướng ngại nào - như cái trở ngại mà chúng ta vừa đặt trên lối đi của hắn - nhẹ nhàng như không".

"Tôi e là ông nói đúng, ông Holmes ạ," Strickiand nói, giọng chán nản. "Chúng ta cần có lời khai của tên thư ký trời đánh thánh vật đó, vậy mà giờ thì hắn đã đi đời nhà ma. Lẽ ra tôi nên cảnh báo cho MacLeod…"

"Lỗi hoàn toàn thuộc về tôi, Strickland ạ” Sherlock Holmes nói cộc lốc. "Anh làm sao lường trước được một việc như vậy. Nhưng thôi! Tôi thấy chúng ta đã tới nơi rồi. Không gì trên đời này có thể khiến thiên hạ chen vai thích cánh bên nhau nhìn ngó cho bằng một vụ án mạng, nếu như sự tò mò thiếu lành mạnh của người dân London là cái có thế dùng để đánh giá phần nhân loại còn lại".

Quả thật, đám đông hỗn loạn trước đồn cảnh sát Horniman là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc dòng xe lưu thông trên đường bị tắc nghẽn nghiêm trọng. Mặc cho những lời rầy la xối xả của tôi, nhưng thằng nhóc đường phố đi chân trần vẫn như những con khỉ con leo bám lên xe chúng tôi để nhìn cho rõ hơn.

Cuối cùng, Strickland và viên hạ sĩ phải xuống xe dùng cái mác cảnh sát của mình để mở đường đi qua đám đông. Sau khi trả tiền xe, tôi và Holmes đi theo họ.

"Tránh đường, đi chỗ khác nào!” Strickland la lên, át cả những tiếng huyên náo trên đường, “di đến chỗ kia kìa”. Vung vẩy chiếc roi chỉ huy một cách mạnh mẽ trước mặt, anh ta cố gắng mở một lối đi giữa đám người chật như nêm cối. Một số cảnh sát nhìn thấy chúng tôi bèn khua những cây gậy bịt sắt lên để giúp sức. Ngay khi lọt qua đám đông, tôi nhìn thấy một vũng máu lớn trên mặt đất. Cái xác đã được chuyển vào đồn. Bên trong sở cảnh sát, viên thanh tra MacLeod hoàn toàn quẫn trí chạy đến gặp chúng tôi, hàng ria xám xộc xệch rủ xuống, thiểu não hơn bao giờ hết.

“Tôi rất… rất thành thật xin lỗi về việc này thưa ngài," anh ta nói cà lăm, “Có đến chết tôi cũng không thế tưởng tượng được”

“MacLeod thân mến, " Strickland cắt ngang, "hãy cho chúng tôi biết chính xác chuyện gì đã xảy ra…"

"Vâng, thưa ngài,” viên thanh tra bắt đầu, "tôi… tôi áp giải phạm nhân ra khỏi khách sạn bằng chiếc xe ngựa bốn bánh của cảnh sát. Có hai cảnh sát khác đi cùng. Chiếc xe về đến đồn và tôi đang bước xuống xe thì có cái gì đó đánh vào phạm nhân, trúng ngay vào ngực, gây tổn thương nghiêm trọng. Căn cứ vào vết thương thì có thể hiểu đó là hậu quả của một phát súng, nhưng cũng có thể không phải như vậy, vì cả tôi lẫn mấy tay cảnh sát kia đều không nghe thấy tiếng súng nổ. Chúng tôi cố gắng đưa người bị thương vào bên trong và bác sĩ Patterson ngay lập tức có mặt để chăm sóc, nhưng không còn làm được gì nữa. Phạm nhân tắt thở vài phút sau đó".

Một ông người Anh dáng bệ vệ, tuổi cỡ trung niên, mặc áo choàng phẫu thuật trắng toát từ một căn phòng khác đi ra. Tôi đoán đó là bác sĩ Patterson.

"Xin chào ông Strickland… chào các ông”, ông gật đầu thật nhanh với chúng tôi và quay sang thanh tra MacLeod. "Phạm nhân của anh rõ ràng là bị bắn, MacLeod ạ, và đây là viên đạn đã gây ra chuyện này. Tôi vừa lấy ra viên đạn ra khỏi ngực nạn nhân".

Ông chìa ra một chiếc đĩa sứ men trắng trên đó có một viên đạn dính máu đang lăn qua lăn lại trong lòng đĩa, làm vang lên những tiếng lanh canh. Sherlock Holmes cúi xuống kiểm tra.

"Một viên đạn bay ra từ một khẩu súng lục có ở quay nhẹ," ông tuyên bố, như các vị sẽ thấy, nó đã nở rộng một cách bất thường sau khi bị bắn đi, vì thế mà gây nên tổn thương nghiêm trọng trong cơ thể nạn nhân như ông thanh tra MacLeod đã mô tả”.

"Nhưng nó không thể là một khẩu súng lục có ổ quay được,” viên thanh tra kêu lên bối rối, giật giật bộ râu tua tua một cách bứt rứt “Như tôi đã nói tuyệt không có một tiếng súng khai hoả nào cả. Vả lại vào thời điềm ấy trời đã tối, đường phố cũng đã yên ắng trở lại, không thể có chuyện có tiếng súng nổ mà đám cảnh sát chuyên nghiệp chúng tôi lại không nghe thấy được".

"Vậy thì anh hãy tự nhìn xem,” Sherlock Holmes nói, chỉ tay vào viên dạn lăn qua lăn lại trên đĩa.

"Tôi không phu định đó là một viên đạn, thưa ngài," viên thanh tra cương quyết bảo vệ quan điểm của mình, những thưa đại uý Strickland, hẳn ngài cũng biết rõ rằng sân trước của đồn cảnh sát được chiếu sáng rất tốt bằng đèn khí. Tôi sẵn sàng đánh cược cả khoản tiền hưu của mình rằng không có một ma nào lảng vang quanh tù nhân và tôi, ít nhất là trong tầm ngắm".

"Nhưng nếu xa hơn nữa thì sao nào,” Strickland gợi ý "chẳng hạn ở bên kia đường".

"Từ đó đến đây chắc cũng phải hai mươi lăm thước hoặc xa hơn nữa," viên thanh tra trả lời, "trong trường hợp này thì tôi không dám chắc".

"Vậy có bất cứ phương tiện giao thông nào trên đường, tỉ như một chiếc xe ngựa chạy ngang qua xe các anh lúc đó không?”

"Không, tôi đảm bảo điều đó mà… có một chiếc xe tải… một trong những chiếc xe giao hàng… đang đậu trước cửa một trong những cửa hàng ở bên kia đường. Nhưng thậm chí cả một xạ thủ cự phách nhất cũng không thể bắn trúng một người từ một khoảng cách xa như vậy bằng khẩu súng lục, nhất là lại vào ban đêm".

"Chẳng lẽ muộn thế mà người ta vẫn giao hàng hay sao?” Holmes nhận xét, tiến đến bên cánh cửa sổ hé mở và nhìn ra ngoài màn đêm. "Dù sao thì hiện giờ nó cũng không còn ở đó nữa”. Ông quay lưng lại cửa sổ, đứng đối mặt với chúng tôi.

"Than ôi! Than ôi! Đúng là một vấn đề đặc biệt nan giải".

Có một cái gì đó trong âm điệu của ông làm tôi chú ý. Đối với tôi, âm hưởng của giọng nói ấy không những không có chút gì bối rối mà lại gián tiếp ám chỉ một thông tin riêng biệt nào đó.

Strickland cũng có thể đã nhận ra, vì anh ta lập tức chấm dứt cuộc thảo luận và dẫn Sherlock Holmes ra khỏi sở cảnh sát.

"Tối nay chúng ta sẽ chẳng còn việc gì để làm nữa," Strickland nói, giọng có phần hơi quá nhấn mạnh khi tiến ra cửa.

"MacLeod, điều đầu tiên tôi muốn anh làm là hỏi tất cả các chủ tiệm và người dân quanh đây xem có bất ký hành động nào bất thường nào hay có kẻ khả nghi nào mà họ đã nhìn thấy vào thời gian xảy ra vụ bắn súng không”.

Đám đông tụ tập bên ngoài dồn cảnh sát lúc này đã giải tán. Ánh sáng rực rỡ của những ngọn đèn khí đốt soi rõ bóng một vài kẻ ăn xin đang nằm sấp mặt trên vỉa hè đá lát mà ngủ. Tiếng tưng tưng của một cây đàn xita vang lên dặt dìu lúc khoan lúc nhặt trong không khí tĩnh lặng của một đêm tối trời. Trong giây lát tôi nghĩ đến viên thư ký khách sạn người Bồ Đào Nha với thân hình phốp pháp hiện đang nằm bất động trên phiến bê tông lạnh lẽo trong nhà xác của sở cảnh sát trong khi linh hồn hắn đang bắt đầu cuộc hành trình đến "một đất nước chưa được phát hiện nơi mà du khách một khi đã đi qua thì không thể quay trở vê được nửa". Một viên cảnh sát vẫy xe ngựa cho chúng tôi và cả ba lại quay về khách sạn, thưởng thức cảm giác mát lạnh của không khí Bombay khi đêm về khuya.

Có vẻ như nhà thám tử tài ba của chúng ta cũng có lúc buồn phiền, gương mặt với những đường nét sắc cạnh dưới chiếc mũ săn của Sherlock Holmes gục xuống rầu rĩ. Ông hoàn toàn đắm chìm trong những suy nghĩ riêng tư nên đường như không nghe thấy câu hỏi của Strickland.

"Nó đã được thực hiện như thế nào, thưa ông Holmes?”

"Cái gì cơ?”

"Phát súng ấy, ông Holmes. Gã Bồ Đào Nha đã bị bắn như thế nào?”

"Ồ cái đó,” Holmes trả lời với giọng lanh đạm và từ từ ngẩng đầu lên, "chỉ là một khẩu súng hơi".

"Ông nói gì thế một khẩu súng hơi, Strickland thân mến. Hay đúng hơn là một khẩu súng trường hơi. Hay tin tôi, có một thứ như thế đã tồn tại[3]. Một thứ vũ khí độc nhất vô nhị, không gây ra tiếng động, còn khả năng sát thương thì vô địch. Tôi biết rõ rằng Von Herder, tay thợ máy mù người Đức đã chế tạo ra nó theo lệnh của giáo sư Moriarty quá cố. Đạn mà nó bắn ra là đạn súng lục loại nhẹ. Đó là một kỳ tích, vì ai có thể chờ đợi một việc như vậy từ một khẩu súng trường hơi. Moran, hơn một lần, đã cố hạ gục tôi với món đồ chơi đó, nhưng số phận đã tử tế với tôi hơn là nhưng con cọp của Đại tá".

"Nhưng chắc chắn hắn ta sẽ thử lại lần nữa," tôi nhận xét, “nếu chúng ta không cố bắt giữ hoặc chặt bớt vây cánh của hắn ta. Tiếp tục ở lại đây sẽ vô cùng nguy hiểm cho tính mạng ông, Holmes ạ”.

"Xét về khía cạnh nào đó thì tôi cũng không phải là một kẻ yếu bóng vía, Hurree ạ, nhưng tôi hiểu quan điểm của ông. Vậy ông đề nghị ta sẽ hành động theo hướng nào đây?”

"Tránh voi không xấu mặt nào, biết người biết ta cũng là cái dũng của kẻ trí vậy, nếu có thể, tôi khuyên ông hãy nhanh chóng rút khỏi cái thành phố đã trở thành một nơi nguy hiểm nhất đối với ông,” tôi đề nghị.

"Hurree nói đúng đấy ông Holmes," Strickland nói, "tại Bombay này Đại tá Moran có rất nhiều lợi thế, có thể xem như hổ mọc thêm cánh vậy. Ngoài việc thành phố này có diện tích rất lớn, lại ở trong tình trạng, e hèm, có thể nói là rất lộn xộn, gây nhiều trở ngại cho việc thi hành công vụ của cảnh sát, còn có vô số tổ chức tội ác mà Moran có thể dễ dàng tuyển mộ cho những mục đích xấu xa của hắn".

"Tôi đề nghị một chỗ trú chân tạm thời ở Simia, ông Holmes ạ," tôi nói. “Vào thời điểm này trong năm, thời tiết cực kỳ dễ chịu và rất phù hợp với thể chất người châu Âu. Các vị có nhớ không “…những triền đồi xanh tươi, những dòng suối trong vắt như pha lê, làn gió vùng trung du mát mề mang hơi thở ngát hương của những loài thông bất diệt…” chúng ta có thể nhận được những thông tin tương tự như thế trong cuốn Sổ tay hướng dẫn du lịch Simla của tác giả Towell".

"Ông chớ để cho những câu văn vần của Hurree làm cho mất tinh thần, ông Holmes à," Strickland đáp. “Phải, Simla là nơi nghỉ xả hơi tốt nhất cho ông vào lúc này. Mặc dù nó là thủ phủ mùa hè của quan chức chính phủ, nhưng nó đủ nhỏ để chúng ta có thể theo dõi được bất cứ du khách nào tỏ vẻ bất thường, ngoài ra dân ở đây đều là những người dân miền núi rất chất phác, lương thiện. Với lại, một khi lên vùng cao thì ông Hurree đây sẽ giống như cá gặp nước, ông ta có thể bảo vệ ông một cách hiệu quả".

Tôi rất vui khi biết được rằng mình có thể trở thành bạn đồng hành cùng Holmes đến Simla. Chỉ sau hai ngày quen biết ông, tôi đã hoàn toàn tin chắc rằng được ở gần con người đặc biệt này không chỉ giúp người ta học hỏi thêm nhưng kiến thức nhiều mặt mà còn là cả một niềm vui lớn.

"Tàu chở thư đến Peshawar sẽ lăn bánh lúc một giờ đêm nay, ông Strickland ạ," tôi nhìn chiếc đồng hồ đeo tay lớn màu bạch có hình củ cải mà tôi thừa hưởng từ cha. “Nếu không có việc gì cần kíp đối với ông Holmes, chúng ta còn khoảng hai giờ nữa để đón chuyện tàu đó".

"Tốt lắm, tôi đã sống cuộc đời nay đây, mai đó quá lâu rồi," Sherlock Holmes trả lời, "và hai giờ là khoảng thời gian quá đủ để cho tôi lấy cái túi xách ở khách sạn”.

"Thế là ổn cả,” Strickland nói khi chiếc xe dừng lại trước cửa khách sạn. “Ông càng rời khỏi Bombay sớm thì càng ít có cơ hội cho Moran giở trò đối phó với ông. Này, ông Hurree,” anh ta quay sang tôi, ra lệnh, "hãy mau chóng về nhà lấy hành lý rồi đến gặp chúng tôi ở ga Victoria ngay tại quần bán sách bảo gần phòng đợi đầu tiên nhé".



[1] ad interim (tiếng Latinh): tạm thời

[2] outré (tiếng Pháp): quá đáng, thái quá

[3]Mặc cho đặc điểm khá mới lạ của nó, súng trường hơi đã được sử dụng thậm chí còn sớm hơn nữa trong lịch sử. Louis XIV đã săn hươu với một khẩu như vậy. Thậm chí, quân dội Pháp đã sử dụng loại vũ khí này rất thành công để chống lại quân Áo trong cuộc chiến tranh của Napoleon. Lewi’s và Clark từng dùng một khẩu súng trường hơi trong cuộc thám hiểm nổi tiếng của họ

[ngudoc]

Chuyến tàu thư biên giới

Victoria chắc chắn là nhà ga tàu hoả tráng lệ nhất thế giới. Nó được mở vào tháng Tám, mới cách đây năm năm, nhân dịp lễ mừng đám cưới vàng của Nữ hoàng của chúng ta. Sự lộng lẫy cũng như sang trọng của nó được người ta tán tụng ở khắp nơi trong lãnh thổ, duy chỉ có bà Dufferin, Phó vương phu nhân là không chấp nhận mà cho rằng nó "quá xa hoa đói với đám đông hành khách ô hợp huyên náo của ngành hoả xa". Dinh thự động lớn này về mặt kiến trúc mà nói, là sự kết hợp hài hoà giữa các phong cách Viên, gothic, Tân cổ điển, Hindu và Hồi giáo. Các cột chống được làm từ loại đá granit xẫm màu rất đặc biệt, nhập khẩu từ Aberdeen, tạo nên một kết cấu tráng lệ pha lẫn nét đường bệ của Hoàng tộc.

Tôi đứng dựa lưng vào một trong những chiếc cột chống vững chãi ấy, hành lý xách tay và chiếc giường xếp nằm dưới chân, đôi mắt lơ đãng quan sát dòng người đến và đi, họ len lỏi bước qua những hình nhân nằm ngửa mặt lên trời, đó là những hành khách hạng ba, những người mua vé tàu đêm và tranh thủ chợp mắt ở thềm nhà ga trong lúc đợi tàu. Những người bán bánh kẹo, người chở nước, bán trà dạo bán thuốc lá và trầu cau (Paan) dạo cất tiếng rao ông ổng rất ồn ào át cả tiếng huyên náo của đám đông đi lại trong nhà ga.

Tôi mua tờ Thời báo Ấn Độ tại quầy sách báo A. H. Wheeler, ở đó cũng trưng bày cả những tác phẩm của ông Kipling với những bìa sách màu xanh đặc biệt (Thư viện Đường sắt Ấn Độ) giúp giải khuây cho hành khách trong chuyến hành trình dài dằng dặc phía trước. Trong lúc trả tiền cho người bán báo và kẹp tờ báo dưới nách, tôi thoáng thấy một người đàn ông dáng nhó thó mặc bộ đồ vải bông dày nhiệt đới màu cháo lòng, đội sùm sụp một chiếc mũ cát quá khổ. Hắn ta từ cửa phòng chờ hạng hai[1] lao ra ngoài và thình lình biến mất trong đám kỵ binh đông đảo người Sikh. Gã đàn ông có khuôn mặt chồn sương hai mặt một tên mật thám? Có đúng là hắn không. Rất nhiều người trên đất nước này đội mũ cát quá khổ và mặc bộ quần áo vải bông dày dơ bẩn nhưng một lần nữa…

Trước khi tôi có thể sắp xếp lại các suy nghĩ của mình một cách thích hợp thì có ai đó vỗ vào vai tôi từ phía sau khiến tôi giật nảy mình.

“Ồ, là anh à, Strickland,” tôi kêu lên mừng rỡ.

"Giờ thì hãy nghe tôi đây, ông Hurree. Tôi đã cố gắng lấy được ngăn buồng cuối cùng ở toa hạng nhất cho hai người từ suất ưu tiên của chính phủ, vì thế ông có thể đi với ông Holmes mà không phải lo lắng về bất cứ vấn đề nào nảy sinh với những hành khách châu Âu khác".

“Ồ, sẽ không có vấn đề gì đâu, anh bạn quý hoá ạ”.

"Tôi cũng không chắc lắm đâu, Hurree ạ. Tôi vẫn không sao yên tâm được khi để ông và ông Holmes ra đi như thế này”.

"Nhưng tại sao chứ, Strickland? Chúng ta đã nhất trí là…"

“Tôi biết ông Holmes sẽ an toàn hơn khi rời khỏi Bombay, nhưng một con tàu trên đường đi của nó có vẻ như cũng là một mục tiêu lý tưởng cho một cuộc tấn công khác…"

“Đừng lo, thưa ngài. Tôi sẽ không ngủ nghê gì đâu".

Chuyến tàu thư biên giới rầm rập lăn bánh vào ga, chỉ muộn hơn một vài phút so với giờ ghi trên vé là 1 giờ 45 phút sáng.

Đám người nằm ngủ gà gật ngổn ngang trên thềm ga lồm cồm bò dậy. Tiếng ồn và sự huyên náo thông thường của một nhà gả lúc này đã lên tới đỉnh điểm, hành khách thi nhau gào lên trong lúc tập hợp hành lý, túi ngủ, trẻ con và người thân, rồi lao đi như điên, chen lấn nhau nhốn nháo ở cửa lên xuống và cửa sổ các toa tàu. Sự tán loạn của đám hành khách dường như cũng lây cả sang những người bán dạo, đám phu khuân vác và đoàn người ăn xin trong lúc họ la hét, tranh cướp khách hàng và cầu xin lòng thương xót của những người đang vội vã cho một chuyến đi xa.

Chúng tôi đến đón ông Holmes ở phòng chờ hạng nhất. Với sự giúp đỡ của một phu khuân vác mặc sơ mi chinh tề màu đỏ và thắt dải băng màu đồng nơi cánh tay - anh này nhanh nhảu đội số hành lý ít ỏi của chúng tôi lên đầu - chúng tôi cũng phải chen lấn qua đám đông hỗn loạn mới lên được tàu. Như một biện pháp ngăn ngừa bọn thổ phỉ tấn công, xe lửa ở Ấn Độ không có lối đi thông toa này sang toa khác, mỗi toa đều có một lối đi lên xuống độc lập từ thềm ga. Trên sân ga có một nhóm quân nhân người Anh nhốn nháo - dáng vẻ bặm trợn rất lính tráng của trung đoàn Hoàng gia Warwickshire - ngay lập tức họ chiếm toa tàu nối liền với toa chúng tôi.

"Ông đã vũ trang đầy đủ chưa, ông Holmes?" Strickland hỏi.

"Tôi có một khẩu súng rất nhỏ. Tôi nghĩ nó cũng đủ tốt để mang theo.

“Tôi sẽ nhẹ nhõm và an tâm hơn nếu ông bao giờ cũng giữ nó cạnh mình, ngày cũng như đêm, không một phút lơ là canh giác. Hurree là một tay lão luyện trong chuyện này, ông có thể tuyệt đối tin tưởng vào ông ấy”.

"Hắn rồi. Tốt lắm, bây giờ thì tạm biệt anh, Strickland. Tôi không biết cám ơn thế nào cho đủ về sự giúp đỡ quý báu của anh".

"Tạm biệt ông, Sherlock Holmes,” Strickland nói khi tàu bắt đầu lăn bánh khỏi thềm ga và những đứa bé ăn xin cố sức những nỗ lực điên cuồng cuối cùng để gợi lòng thương hại của hành khách trên tàu.

“Tạm biệt Hurree. Nhớ là không được bất cẩn đấy".

Sau khi xua đuổi vài đứa bé ăn mày, đang nhảy như con choi choi toan trèo vào trong toa, tôi ngồi xuống, tựa lưng vào ghế và chúi mũi vào tờ báo mới mua, trong lúc con tàu rời khỏi ga, bắt đầu cuộc hành trình dài đến Peshawar nằm dưới chân đèo Khyber, sau sẽ chạy qua Deolali, Burhanpur, Khandwa, Bhopal, Jhansi, Gwalior, Agra, Dehli, Umballa, Amristar và Lahore, nhưng chúng tôi sẽ xuống ga tại Umballa và đón một chuyến xe ngựa đến Simla.

Holmes thò đầu ra ngoài cửa sổ, chăm chú nhìn xuống một cái gì đó ở bên ngoài. Một lúc sau ông thụt đầu vào trong, cũng ngả người vào lưng ghế và châm tẩu thuốc. Tôi sắp xếp hành lý gọn gàng lên cái giá phía trên đầu, rồi bỏ một miếng paan vào miệng. Trong lúc chậm rãi nhai paan, tôi điểm lại một lần nữa tất cả những sự kiện vừa xảy ra trong ngày. Đọt nhiên tôi nhớ đến gương mặt chồn sương của một gã đàn ông.

"Có chuyện gì thế, Hurree?” giọng điểm tính của Holmes vang lên phá vỡ nỗi ưu tư của tôi. "Trông ông như thể vừa mới nuốt phải một đồng ba xu vậy”.

Tôi thuật lại cho ông nghe về chuyện vừa thoáng bắt gặp gương mặt kẻ bám theo đuôi chúng tôi ở nhà ga.

"Nhưng tôi cũng chẳng chắc lắm, thưa ngài,” tôi nói. "Tất cả diễn ra quá nhanh".

"Hừm. Dù vậy sẽ là một sự khinh suất đáng trách nếu chỉ xem nó như một sự cố ngẫu nhiên. Vào lúc này thì chắc chắn tên Moran đã biết việc chúng ta rời khỏi Bombay tối nay. Đó không phải là một ý nghĩ dễ chịu gì cho lắm. Trở thành đích ngắm, một lần nữa, cho những động vật nguy hiểm và những viên đạn nở rộng thể tích khi xuyên vào người, nhất là khi ta lại ở trong khoảng không gian rất giới hạn của một toa tàu đang chạy, là một cái gì quá sức đối với tạng người như tôi. Nhưng may mắn thay Sherlock Holmes đã khéo léo lái tâm trí tôi thoát khỏi những suy nghĩ ảm đạm bằng cách hướng cuộc nói chuyện của chúng tôi sang các đề tài dễ chịu và có tính học thuật hơn.

"Dân tộc học là chuyên môn của ông, đúng không Hurree?” Holmes gợi chuyện, “Ông có thể vui lòng nói cho tôi biết hình ảnh một bàn tay xòe ra có ý nghĩa tượng trưng nào trên đất nước ông hay không?”

"Một bàn tay mở ư? Ồ, đó là biểu tượng của nữ thần Kali".

"Làm ơn nói cho tôi biết một cách chi tiết hơn".

“Rất hân hạnh, thưa ông Holmes. Kali chắc chắn không phải là vị thần nhân ái bình thường như trong suy nghĩ của ông. Hoàn toàn không phải như vậy. Bà ta là hiện thân của những khía cạnh hung dữ và khủng khiếp nhất của Devi, Nữ thần Tối cao; chắc chắn đó là vị thần độc ác nhất trong thần hệ của người Hindu. Kali được mô tả như một mụ phù thuỷ gớm ghiếc, toàn thân nhuốm máu tươi, nhe răng thè lưỡi ra ngoài. Bốn bàn tay của bà ta nắm giữ những vật khác nhau, một thanh gươm, một cái khiên, một bàn tay gớm guốc của người khổng lồ và một sợi dây thòng lọng. Có một thời, các nghi lễ thờ cúng nữ thần Kali bao gồm cả việc tàn sát những vật cúng tế. Kali được cho là đã… phải, đã phát triển sở thích hút máu người khi bà ta được mời đến để giết quỷ Raklavija.

"Nhưng nói chung, tất cả những điều này đều xuất phát từ những tín ngưỡng mê tín và man rợ, ông Holmes ạ, hoàn toàn không phù hợp với tư duy khoa học. Bản thân tôi, một người Brahmo Somajist[2], thì tránh xa những hành động tàn ác như thế và thay vào đó luôn tôn trọng những nguyên tắc hợp đạo lý và mang tính nhân văn cao quý, những điều đã được diễn ta trong Upanishads[3] vốn dại diện cho những triết lý nhân sinh chân chính của Ấn Độ giáo chưa hề bị hoen ố".

Rút cái tẩu thuốc ra khỏi miệng, Sherlock Holmes hơi cúi người về phía trước, nói:

"Thật thú vị, nhưng có phải nữ thần tàn bạo kia hay biểu tượng bàn tay mở có bất cứ mối liên hệ nào với một điều gì khác hơn chuyện thần thoại ông vừa kể, với một tội ác, chẳng hạn.…”

"Chuyện đó thì có đấy thưa ngài. Kali là nữ thần được hội “Những kẻ sát nhân” thờ phụng.

“À tôi nhớ là đã đọc về chúng cách đây vài năm. Một hội giết người chuyên nghiệp, có phải không?”

"Đúng vậy, thưa ông Sherlock Holmes. Chúng là thành viên của liên minh những kẻ ám sát được tổ chức rất tốt trong thế giới ngầm của Ấn Độ suốt hơn ba trăm năm qua".

"Làm ơn tiếp tục đi,” Holmes nói, đôi mắt nhắm lại, các đầu ngón tay chụm vào với nhau, trong khi cả thân người ngả vào lưng ghế.

"Cách hành sự của những kẻ giết người hiểm độc này khá đơn giản, chúng tìm cách chiếm được lòng tin của khách bộ hành và khi đã trở nên thân thiết với họ, chúng tìm cách bóp cổ họ từ đằng sau bằng một chiếc khăn tay đã được thắt nút lại ở các góc (để nắm cho chặt hơn) và một đồng bạc dâng tặng cho Kali. Nhất nhất việc gì cũng đều phải thực hiện theo những quy định nghiêm ngặt, cổ xưa, tiếp theo việc cử hành những nghi thức tôn giáo đặc biệt trong đó việc phong thánh cho cuốc chim và lễ dâng đường kính là phần được thực hiện một cách nối bật nhất. Mặc dù tín điều tôn giáo chủ yếu của họ là tôn thờ Kali, nhưng có thể thấy nhiều dấu vết của giáo lý đạo Hồi hiện diện trong tín ngưỡng của họ. Phường hội này sử dụng một loại biệt ngữ riêng được gọi là Ramasi. Bọn chúng cũng đưa ra những dấu hiệu đặc biệt để các thành viên có thể nhận ra nhau".

"Khi nào thì nhà cầm quyền biết đến sự tồn tại của tổ chức này?”

“Bằng chứng rõ ràng về môn phái sát nhân này chỉ được phát hiện khi huân tước William Bentinck trở thành Toàn quyền Ấn Độ; điều này xảy ra vào những năm 1830, đúng cái thời hoàng kim của công ty Bahadur - Công ty Đông Ấn đáng kính. Huân tước đã chỉ đạo đại uý Sleeman thực hiện những biện pháp cần thiết để trừng trị những kẻ coi thường Luật pháp Đại Anh quốc.

Trong vòng năm năm có không dưới ba nghìn kẻ sát nhân bị bắt và bị kết án; một trong số đó đã thừa nhận riêng bản thân hắn thực thiên không dưới 719 vụ giết người, nhiều vụ khác diễn ra cũng phải quá lâu trước những vụ được kê trong bản danh sách phong thiếp này. Hơn 400 kẻ sát nhân đã bị treo cổ, phần còn lại bị lưu đày, chắc chắn là đến quần đảo Andaman”.

“Như vậy là toàn bộ bọn man rợ độc ác này đã bị quét sạch?"

“À đó sẽ là một luận điểm… à… mặc nhiên, nhưng cũng không hẳn là như vậy… e concensu gentium[4] ông cũng biết đấy”.

“Nhiều kẻ còn sống sót ư?”

“Không nhiều, nhưng cũng đủ để khôi phục và duy trì tổ chức tội ác này. Khi đại úy trẻ tuổi Sleeman thực hiện những cuộc truy sát, thì Những kẻ sát nhân có địa bàn hoạt động chủ yếu ở Trung Ấn, phần lớn ở những khu vực nông thôn hẻo lánh và vùng rừng núi. Những kẻ bị mắc kẹt ở những vùng xa xôi hẻo lánh đều đã bị tóm, không sớm thì muộn. Chỉ có một số ít đã thay đổi thói quen hành sự, mò đến những thành phố lớn như Calcutta hay Bombay thì còn sống sót. Đó là lý do tại sao tôi muốn ông rời khỏi Bombay càng sớm càng tốt, ông Holmes ạ. Chúng vẫn nhởn nhơ ở đó, vẫn giết người như ngóe, sẵn sàng bán linh hồn và tay nghề của mình cho những kẻ như Đại tá Moran".

Ra khỏi Bombay đoàn tàu chạy chậm lại và dừng lại ở một ga xép nhỏ. Có lẽ đường ray phía trước chưa được giai phóng hoặc lịch tránh tàu đã có gì thay đổi. Một người soát vé lai Âu-Á, trông dáng vẻ như thể đang có điều gì lo lắng ghê gớm đi vào khoang; gương mặt khó đăm đăm của ông ta, bị khuất một phần dưới chiếc mũ cát to bất tiện, bóng loáng những giọt mồ hôi.

Ông ta nhìn chõ vào tôi vẻ trịch thượng, dễ ghét:

"Này Ba bu. Sao lại lớ xớ ở đây? Nikal jao Jaldi![5]

"Quý ông này đang đi du lịch cùng với tôi," Holmes nói giọng ôn tồn nhưng cương quyết. “Chúng tôi đã thuê bao toàn bộ khoang này đây là vé của chúng tôi".

Lau mặt bằng một chiếc khăn tay không lấy gì làm sạch sẽ cho lắm, người soát vé chăm chú tìm tên chúng tôi trong tập danh sách hành khách - một xấp giấy nhàu nát ẩm ướt kẹp trong một cái bìa dựng hồ sơ - và cuối cùng đành bấm vào cuống vé của chúng tôi một cách bất đắc dĩ. Đúng lúc ông ta quay lưng đi khỏi, Sherlock Holmes nói:

"Xin lỗi, không biết ông có tình cờ mang theo một màu phấn không?”

Người soát vé có phần hơi ngạc nhiên trước đề nghị bất ngờ của Holmes, nhưng vẫn móc ra một cục phấn trắng nhỏ từ túi chiếc áo đồng phục màu xanh đã bạc màu và đưa cho Holmes.

Nhìn chung, nhân viên soát vé và bảo vệ thường mang phấn theo người để đánh dấu vào hông toa tàu cho dễ kiểm soát.

"Cám ơn rất nhiều," Holmes nói khi người soát vé kẹp bìa hồ sơ dưới nách và đi khỏi. Tôi cũng rời khỏi khoang đi tìm xe bán thức ăn. Cũng may là nó không ở quá xa nên tôi có thể mua một ít bia Murree ướp lạnh cho ông Holmes và nước khoáng có pha quinin cho mình. Khệ nệ mang nhưng thứ này, tôi vội vã qua lại khoang, may mà vừa đúng lúc, vì tôi vừa về đến nơi thì tàu bắt đầu lăn bánh trong màn đêm dày đặc.

Sherlock Holmes cũng không ở trên tàu, ông đang leo vào toa theo tôi. Khi ông vào đến cửa, tôi để ý thấy tay ông dính đầy bụi phấn. Sau đó, ông vào toilet nối vào toa của chúng tôi. Khi ông quay, lại, tôi nhận thấy đôi tay ông đã được rửa sạch sẽ.

Xe lửa tử từ tăng tốc, gầm lên trong lúc xuyên qua cái nóng hầm hập về đêm của Ấn Độ. Hai chúng tôi ngồi vào bàn. Chúng tôi vừa uống bia lạnh và nước khoáng, ăn nho Cabuli và quả hồ trăn mà tôi đã mua từ sớm tại chợ Bhindi vừa thân mật trao đổi về những vấn đề đặt ra trong cuộc đời con người, về nghệ thuật và triết học trước khi cái mỏi mệt và cơn buồn ngủ ập đến.

Khoảng ba giờ sáng, tôi đột ngột thức dậy vì những tiếng ẩu đả từ toa tàu bên cạnh, thậm chí nghe có cả tiếng súng nổ. Có lẽ, đám lính người Anh đã nốc đầy rượu vào và như thường lệ, trở nên ngỗ ngược bất trị, chỉ làm những chuyện làm ô danh bộ quân phục trên người. Có tiếng ai đó dường như hét to điều gì đó bằng tiếng Hindu, nhưng tôi không nghe rõ lắm. Một lúc sau, tiếng la ó lắng xuống và thần mộng lại dịu dàng ôm chặt tôi vào lòng.

Nhưng ngay trước khi lịm vào giấc ngủ, tôi nghĩ mình đã nghe Sherlock Holmes cười khe khẽ một mình trong bóng tối toa tàu.

Khi thức giấc lần nữa, tôi thấy Sherlock Holmes mặc chiếc áo choàng màu tía đang hút tẩu thuốc và đọc tờ Thời báo Ấn Độ, trong khi một nhân viên phục vụ đường sắt mặc chế phục trắng tinh đang phục vụ bữa sáng trên tấm ván gỗ dùng như chiếc bàn gấp.

"Chào buổi sáng Hurree," Holmes nói, sột soạt lật thêm một trang báo. “Tôi tin là ông đã ngủ rất ngon”.

"Ồ, phải, thưa ông Holmes. Như một đứa trẻ. Chỉ có điều tiếng huyên náo chết tiệt ở toa bên cạnh phần nào đã làm phiền giấc ngủ của tôi. Chắc nó cũng đánh thức ông chứ?”

"Babuji!” người phục vụ nghe câu chuyện giữa hai chúng tôi thì lập tức xen vào, một điều không phải phép cho lắm. "Có hai tên thổ phỉ đã tấn công toa tàu bên cạnh vào đêm hôm qua".

"Làm thế nào anh biết được điều đó?” tôi hỏi bằng tiếng địa phương.

"Babuji, chính tôi đã vào toa đó để phục vụ bữa trà sớm tại ga chính Jalgaon vào sáng sớm hôm nay. Nhân viên cảnh sát ở đó đã bắt một tên từ toa tàu bên cạnh. Người soát vé cho tôi biết rằng hai tên thổ phi đã cố cướp một toa tàu chở đầy lính Anh. Hai! Bewakoof[6], khi biết mình đã nhầm địa chỉ, một tên đã nhảy ra theo đường cửa sổ. Tên kia bị một quân nhân bắn vào chân. Xin lỗi, giờ tôi phải đi để phục vụ cho những toa khác”.

"Một lũ thổ phỉ hữu dũng vô mưu, lại đâm đầu vào một toa đầy nhưng lính vũ trang đến tận răng cơ chứ," tôi đăm chiêu nói sau khi đã phiên dịch câu chuyện của người phục vụ cho người bạn đường đặc biệt của mình nghe. theo chỗ tôi biết, bọn tội phạm kiếu này vốn cẩn thận và chuẩn bị rất kỹ càng mỗi khi ra tay cơ mà!”

Nhưng dường như nhà thám tử không chia sẻ những nghi ngờ với tôi. Một ánh lửa hiểu biết và tinh nghịch lóe lên trong cặp mắt chim ưng của ông.

"Trời đất ơi, ông Holmes," tôi kêu lên, "tôi nhận thấy ông đã đi đến một kết luận đúng đắn về vấn đề này. Xin ông đừng bắt tôi phải sống mãi trong bóng tối của sự ngu dốt nữa"

”Có gì đâu,” ông bỏ tờ báo qua một bên, "Tất cả bắt đầu với việc vẽ một bàn tay mở. Ông vẫn nhớ là tối hôm qua tôi đã hỏi ông về ý nghĩa của biểu tượng đó chứ?”

“Vâng, thưa ông. Tôi đã bảo ông đó là biểu tượng của Kali”.

"Và tôi đã chú ý đến một phác thảo y như thế được vẽ bằng phấn trắng ngay bên hông toa tàu của chúng ta, chỉ ngay trước khi tàu rời ga ở Bombay".

"Sao tôi chẳng thấy gì cả?”

"Ông có thấy nhưng nó không được lọc vào bộ nhớ của ông thôi. Sự khác biệt rất rõ ràng. Ví dụ, hẳn ông đã đi hàng trăm chuyến tàu trong đời và thường xuyên nhìn thấy các bánh xe dưới gầm toa".

"Vâng, thế thì sao?”

“Vậy thì tôi hỏi, theo ông có bao nhiêu bánh xe ở mỗi toa nào?”

“Bao nhiêu ư? Tôi cho là bốn. Nhưng tôi cũng không chắc lắm”.

“Vấn đề là ở chỗ ấy đấy! Ông đã không quan sát dù ông đã từng nhìn thấy nó. Nhưng tôi thì khác. Tôi biết rõ là có tám bánh xe ở mỗi toa bởi vì tôi đã thấy và đã ghi nhận. Nhưng hãy quay lại đề tài lúc nãy: khi nhìn thấy hình vẽ bàn tay xòe rộng tôi đồng thời biết rằng nó chỉ có thế rơi vào một trong hai trường hợp: trò nghịch ngợm vô hại của trẻ con, hoặc một dấu hiệu được để lại với một mục đích rõ ràng nào đó. Khi ông cho tôi biết rằng, hình vẽ đó là một biểu tượng của nữ thần Kali và do đó là biểu trưng giáo phái của tổ chức tội phạm Những kẻ sát nhân, thì tôi biết có một trò chơi đã được sắp đặt và chuyến đi của chúng ta đã bị phát hiện”.

"Nhưng ai có thể làm điều đó? Ông Strickland đặt chỗ cho chúng ta ngay trước khi tàu vào ga, và chúng ta luôn ở trong toa từ lúc lên tàu cơ mà”.

"Có thể đó là một trong những kẻ ăn xin leo lên cửa sổ toa tàu. Chắc chắn Moran sẽ đề phòng bằng cách bố trí người canh chừng tại nhà ga, phòng trường hợp tôi bỏ trốn".

"Rất có thể gã mặt chồn là một trong những kẻ đó thưa ngài".

"Nhiều khả năng hắn chính là kẻ đứng đầu và đã rải vô số tai mắt ở khắp các vị trí khác nhau tại nhà ga để báo lại cho hắn nhất cử nhất động của chúng ta, nếu chúng phát hiện ra bất cứ điều gì”.

“Phải, tất nhiên. Tôi hoàn toàn đồng ý với ông, Holmes ạ".

“Lúc ấy tôi không thể nhờ cảnh sát can thiệp chỉ vì một cái hình vẽ ngớ ngẩn nào đó, đấy là đặt giả thuyết chúng ta có được một sự giúp đỡ như thế trên một đoàn tàu đang chạy. Chúng ta ai cũng thừa biết rằng trước khi ra tay giúp đỡ, nhất định cảnh sát sẽ muốn biết rõ vị trí của tôi trong cái kế hoạch được sắp đặt này một điều thật khó mà giải thích cho họ hiểu chân tơ kẽ tóc. Cũng có khả năng Đại tá Moran ngụy trang một số tay chân của mình thành cảnh sát để đánh lừa chúng ta. Chẳng còn sự lựa chọn nào khác, tôi đành xoá hình vẽ bên hông toa tàu của chúng ta và vẽ một cái tương tự vào toa kế bên, toa tàu chở đầy lính vũ trang".

“Úi chà! Tất nhiên rồi. Như vậy Những kẻ sát nhân đã tấn công vào toa tàu ấy tối hôm qua, chứ không phải là thổ phỉ. Chao ôi. Nếu không có sự thận trọng và nhanh trí của ông rất có thế những chiếc khăn tay đã xoắn quanh họng chúng ta lúc nửa đêm về sáng rồi. Cha mẹ ơi!"

“Ồ, không đến mức bi đát thế đâu. Khẩu súng của tôi bao giờ cũng sẵn sàng nhả đạn cơ mà. Nhưng giám bớt nguy cơ thì vẫn tốt hơn. Xem nào, chúng ta có gì đây nhỉ?” Holmes hói, nhấc nắp đậy thức ăn lên, hít hít một hồi rồi khen ngợi. "Chà, thịt xông khói và trứng. Xin được phục vụ ông một chút Hurree à. Nếu tôi không lầm, việc dùng một vài lát thịt hun thói không vi phạm những nguyên đắc đạo đức cơ bản trong tín ngưỡng đặc biệt của ông”.

Khoảng mười một giờ tối, chúng tôi đến Dehli. Tôi nhảy khỏi giường ngủ và thò đầu ra ngoài cửa sổ nhìn vào cái nhà ga xấu xí, trông như một cái lô cốt xây bằng đá màu đỏ quạch.

Tiết trời rất nóng, còn nóng hơn ở Bombay nữa, và hết sức bụi bặm. Một người chở nước đơn độc đang phun ướt thềm ga bằng một chiếc bình đã màu da trâu đựng đầy nước, nhưng tiếc thay việc đó không giúp thanh lọc được bàu không khí bụi mù hay làm nó mát dịu đi được chút nào. Trên sân ga, đám người ăn xin còn ồn ào và lộng hành hơn ở đâu hết. Tôi mua paan từ người bán dạo chột mắt và nhai cho tới khi may sao con tàu được kéo ra khỏi nhà ga. Thỉnh thoảng cũng có vài cơn gió nhẹ thổi qua cửa sổ toa tàu và tôi nằm xuống ngủ lại.

Sáng hôm sau vào lúc năm giờ, tàu lăn bánh vào nhà ga thành phố Umballa, nơi Holmes và tôi xuống tàu. Cơn mưa phùn lất phất đã tẩy sạch bụi bặm và làm tươi mới làn không khí ban mai. Trong lúc chúng tôi ăn sáng tại một nhà hàng nhỏ nhưng sạch sẽ ở nhà ga con tàu thư biên giới tiếp tục cuộc hành trình dài đến ga cuối cùng ở Peshawar.

Ở thời điểm này còn chưa có đường xe lửa đến Simla, chúng tôi đón một chuyến xe trạm của công ty Vận tải Miền núi đậu sẵn tại ga và lên đường đến Kalkay điểm dừng đầu tiên en route[7] đến Simla.



[1] Hạng hai, một trong ba hạng của các công ty tàu Ấn Độ thời ấy. Là loại nằm giữa vé cho toa hạng nhất với hạng ba. Toa hạng nhất thời ấy chỉ dùng để phục vụ cho người Âu.

[2] Brahmo Somai hay Hội thần thánh được Raja Ram Mohan Roy - một nhà cải cách lớn người Ấn và là nhân sĩ lão thành của Thời kỳ phục hưng Bengal - sáng lập vào năm 1828. Hoạt động của ông ta trên những nguyên tắc lý tính và quyền cá nhân được diễn đạt trong Upanishada. Tư tưởng lý luận của ông trở thành những khái niệm căn bản cho tư tưởng của cả người Ấn Độ lẫn người châu Âu và hình thành một cơ sở, qua đó chúng có thể vay mượn và ảnh hưởng lẫn nhau. Mohan Roy đả phá hệ thống sati và sư lạm dụng đẳng cấp, ủng hộ việc nâng cao địa vị cho người phụ nữ và thủ tiêu hệ thống sùng bái ngẫu tượng

[3] Upanishads là tên gọi chung cho những tập luận văn cổ Ấn Độ, trong đó một số tập sớm nhất được sáng tác vào khoảng từ thế kỷ 6 đến 3 trước công nguyên. Được coi là nối tiếp các bộ Vệ Đà và là phần văn bản cuối cùng của thời kỳ Vệ Đà, Upanishads là những tư liệu cổ lần đầu tiên đặt ra những vấn đề triết học như: chúng ta từ đâu đến, đang ở đâu, sẽ đi về đâu. Upanishads cũng là nguồn gốc của hệ thống triết học duy tâm khách quan Vệ Đà, có ảnh hưởng lớn đối với sự phát triển của tư tưởng triết học và giáo lý Ấn Độ (các đạo Bà La Môn, Phật, Jana…) cũng có ảnh hưởng đến các quan điểm của các nhà tư tưởng lớn như Schopenhauer (người Đức, thế kỷ 19) Gandhi (lãnh tụ Ấn Độ thế kỷ 20).

[4] e concensu gentium (tiếng Latinh): bởi sự đồng thuận chung

[5] Nikal jao Jaldi: đi ra ngoài mau!

[6] Hai! Bewakoof: Úi giời! Đồ ngốc!

[7] en route (tiếng Pháp): trên đường.