Nhà tôi, nhà Bống ở cùng thôn.Bống chị, Bống em là cách gá»i nhà quê. Tên khai sinh, Bống chị là BÃch, Bống em là Bình.
Thôn Cự Phú. Tên già u có no nê, nhưng hữu danh vô thực. Nghèo kiết xác, đói quanh năm. Chỉ được cái tấm lòng thanh sạch. Thanh sạch là giá trị ổn định, quý hiếm, nhưng không bán được.
Cả thôn chỉ tôi và Bống chị há»c phổ thông trÆ°á»ng huyện. Niá»m vui chẳng tá»›i. Kiêu hãnh tá»± hà o cÅ©ng không. NgÆ°á»i thôn nghÄ© (cái sá»± nghÄ© đã và o máu): Äi há»c nhiá»u chỉ tổ tốn cÆ¡m.
Theo Ä‘Ãt trâu đến mùa còn được thêm mấy đấu thóc. Chỉ hạng nhác là m má»›i trốn việc nhà đi há»c. Há» không biết việc há»c cÅ©ng nhá»c chẳng kém thợ thùng Ä‘Ã o thùng đấu.
Ai Æ¡i chá»› lấy há»c trò.
Dà i lưng tốn vải ăn no lại nằm
Bá»n thất há»c thôn tôi thÆ°á»ng ca nhÆ° váºy. Thất há»c nhÆ°ng thuá»™c rất nhiá»u thÆ¡ ca, hò vè má»›i lạ chứ. CÅ©ng là ghen ăn ghét ở, chúng sợ tôi Ä‘i há»c là m ông to bà lá»›n vỠđè đầu cưỡi cổ chúng.
Cha tôi bá» ngoà i tai. “Tao suốt Ä‘á»i nhòm Ä‘Ãt trâu, vác đất rồi. Äến Ä‘á»i mà y, Lăng ạ (tên tôi là Lăng) dứt khoát phải há»c má»›i thà nh ngÆ°á»i. NhÆ°ng không được thÆ¡ thẩn theo thầy Äô đâu nhá.â€
Thầy Äô là giáo viên dạy văn cấp 3 đã nghỉ hÆ°u. Thầy là m rể là ng cÅ©ng vì mến con gái Cá»± Phú thuá»™c nhiá»u thÆ¡ ca, hò vè. Thầy có chiếc xe đạp Thống Nhất khung gióng ngang tróc sÆ¡n.
Thầy Äô là m thÆ¡ gá»i tạp chà văn nghệ tỉnh, thỉnh thoảng lên bÆ°u Ä‘iện lÄ©nh nhuáºn bút. Giữa Ä‘Æ°á»ng gặp, thầy dừng lại năn nỉ Bống chị lên xe đạp, thầy chở. Thầy bảo: NgÆ°á»i ta là hoa đất. Con gái là hÆ°Æ¡ng của hoa đất, là cái đẹp. Cái đẹp cứu rá»—i con ngÆ°á»i, phải nâng niu, chăm sóc.
Bống chị từ chối: “Em xấu, em không đáng được nâng niu. Em quen Ä‘i bá»™ rồi thầy ạâ€. Thầy buồn, lên xe Ä‘i tiếp, miệng lại lẩm bẩm Ä‘á»c thÆ¡. Thầy Äô là nhà thÆ¡ tỉnh, tỉnh thì phải lá»›n hÆ¡n huyện.
Thỉnh thoảng thầy đến trÆ°á»ng tôi nói chuyện thÆ¡. Thầy bảo, nhịn ăn thầy nhịn được má»™t tuần, nhịn Ä‘á»c thÆ¡ ná»a ngà y không chịu nổi. Nói chuyện thÆ¡ ở trÆ°á»ng tôi, thầy Äô bảo, thầy thÃch nhất những Ä‘oạn thÆ¡ viết các cô gái Ä‘i tỉnh vá».
Thầy cao hứng ngâm thÆ¡ Nguyá»…n BÃnh: Hôm qua em Ä‘i tỉnh vá» / HÆ°Æ¡ng đồng gió ná»™i bay Ä‘i Ãt nhiá»u. Thầy Ä‘á»c thÆ¡ Phạm Công Trứ nhÆ° diá»…n trên sân khấu: Tuổi thÆ¡ chân đất, đầu trần / Từ trong lấm láp em thầm lá»›n lên.../ Em ra thà nh phố dần quên má»™t thá»i... / Em tôi áo chẽn em tôi quần bò.
Thầy Ä‘á»c. Thầy bình. Thầy nức nở khen. Giá»ng thầy trầm ấm mà buồn buồn. NhÆ° thể mất mát. NhÆ° là đổ vỡ. Há»c sinh khối 12 chúng tôi ngồi im phăng phắc. Sau nà y, bá»n con gái lá»›p tôi có đứa nà o khốn nạn thế không nhỉ?
Cha muốn tôi sau nà y được là m bà n giấy. Theo cách nghĩ của ông, là m bà n giấy là : Cộng cộng trừ trừ, nhân nhân chia chia. Ghi ghi chép chép. Chân không lấm, tay không bùn.
Mưa chưa đến mặt, nắng không đến đầu. Và như tay kế toán ủy ban xã. Và như ông giáo là ng chẳng hạn. Mong ước cha tôi quá vĩ đại, có nguy cơ không thà nh sự thực.
Cha tôi là thợ thùng Ä‘Ã o thùng đấu, chuyên vượt đất san ná»n thuê lấy tiá»n đóng há»c cho con trai. Má»—i hòn đất giá ngang má»™t con chữ tôi há»c. Má»™t trăm hòn đất - má»™t trăm con chữ.
Má»™t ngà n hòn đất - má»™t ngà n con chữ... Cha tôi bảo: “Có dá»… tao phải vác má»™t vạn hòn đất thì mà y má»›i nên ngÆ°á»iâ€. Xót xa quá. ThÆ°Æ¡ng cha. Tôi ứa nÆ°á»›c mắt. Bao giá» tôi má»›i có má»™t vạn chữ trong đầu?
Äi há»c nhá»c nhằn. Vác đất vượt ná»n cá»±c thân. So sánh, có lẽ ngang nhau. Thầy Äô nhà thÆ¡ truyá»n lá»a cả là ng cả huyện Ä‘á»c thÆ¡, là m thÆ¡. Thầy chủ nhiệm lá»›p tôi thì Ä‘á»™ng viên: “Các em là tÆ°Æ¡ng lai đất nÆ°á»›c, là mùa xuân dân tá»™c.
Các em phải quyết tâm há»c hết phổ thông. Há»c qua đại há»c. Há»c chót vót táºn tiến sỹ khoa há»câ€. Khiếp, toà n những Ä‘iá»u cao siêu, xa vá»i vợi. NhÆ°ng chẳng thấy thầy nói xong tiến sỹ khoa há»c, chúng tôi phải há»c tiếp cái gì cao hÆ¡n nữa.
Các thầy coi việc há»c, việc là m thÆ¡ cứ nhẹ nhà ng, băng băng. Các thầy không biết, chỉ cần cha tôi nghỉ vác đất vượt má»™t tuần là đầu tôi rá»—ng tuyếch, cái bụng đói trống không. Há»c vá»›i hà nh, thÆ¡ vá»›i thẩn biến hết.
Bẩy cây số rưỡi từ nhà đến trÆ°á»ng. Toà n cuốc bá»™. ÄÆ°á»ng dà i dằng dặc, nhá»c nhằn nhÆ° ÄÆ°á»ng Tam Tạng sang Tây Trúc lấy kinh. Mùa hè mồ hôi nhá»… nhại. Mùa đông rét tê da. Ngón chân nhón trên sÆ°Æ¡ng cá» buốt thon thót.
Qua đầu là ng Ä‘á»™ ná»a cây số có chá»— lá»™i. Tôi xắn quần lá»™i uồm xuống trÆ°á»›c. HÆ¡i cúi, quay lÆ°ng, chá» Bống chị. Nà ng quà ng tay lên cổ tôi. Tôi quà ng tay quắp cặp đùi đứa gái quê má»›i lá»›n.
Tôi chợt nhớ cặp ếch cõng nhau trong đêm mưa rà o đầu hạ. Hai vú cộn trên vai tôi âm ấm. Hai đùi non trong lần vải lụa đen cũng âm ấm. Uồm... Uồm... Nước lạnh.
HÆ¡i thở con gái mù sÆ°Æ¡ng nóng hổi. Tóc mai con gái vÆ°Æ¡ng nhẹ má tôi. Mùi lá bưởi thÆ¡m thoảng, vấn vÆ°Æ¡ng, quấn quýt. Ước gì quãng lá»™i nÆ°á»›c cứ dà i thêm mãi. Ước gì ngÆ°á»i ta đừng đắp đất hà n Ä‘Æ°á»ng.
Lên bá». Rá»a chân. Thả quần. Bống chị cầm hai bà n tay tôi ấp và o má nà ng. Bà n tay tôi lạnh. Má nà ng ấm nóng. Mắt nà ng long lanh, mặt nà ng trìu mến. Lòng tôi nôn nao, tim tôi rạo rá»±c.
Bá»n trẻ trâu từ xa nhìn thấy, váºn vần nghêu ngao:
Ão trá»… ngá»±c gió luồn và o vú / Vú lặng thinh cho gió mÆ¡n man / Chán thằng cõng gái lÆ¡ ngÆ¡ / Khổ thân mà chẳng được sÆ¡ múi gì.
Cái loại thÆ¡ nà y có phải thầy Äô nhà thÆ¡ dạy không nhỉ? ThÆ¡ thầy Äô dạy tinh túy, cao siêu, thanh khiết cÆ¡; chứ không nồng ná»—ng thế.
Bống chị đỠmặt cắm cúi bước đi như chạy. Tôi sượng sùng, bước theo.
Chiá»u vá». Lại thấy Bống em hát nghêu ngao mấy câu vần áo trá»… ngá»±c gió luồn và o vú...
Bống chị quát em:
- Con nỡm! Mà y hát trêu ai?
- Chị và anh Lăng đấy. Khổ thân anh Lăng.
Bống em hát tiếp: “Khổ thân mà chẳng được sơ múi gì...†và chạy biến.
Bống em kém chị ba tuổi, tÃnh là nh hiá»n, chăm chỉ. Bống em ở nhà là m ruá»™ng, thêu hà ng xuất khẩu.
Bống chị há»c buổi sáng, buổi chiá»u vá» phụ vá»›i em. Mẫu mã đủ loại gối, ga, chăn: Long hoá, Trúc Ä‘Ã o, Phượng múa...; rồi các loại tranh thêu: Äám cÆ°á»›i chuá»™t, Äánh ghen, Sân đình, Sen là ng, Thiếu nữ ngắm hoa sen...
Hà ng xuất khẩu chị em Bống không nháºn được trá»±c tiếp, phải qua tay chủ hà ng gia công lại, rẻ mạt vẫn phải là m. Nhặt nhạnh từng đồng từng hà o lúc nông nhà n còn hÆ¡n ngồi không bụng đói. Nhà nghèo, Bống em lại há»c dốt, thầy dạy và o tai mÆ°á»i chữ thì quên chÃn chữ. Cá»c cạch cố theo, hết phổ thông cÆ¡ sở thì bá», ở nhà đi thêu, cắt cá», cấy hái.
Tối tối, tôi mang sách sang nhà Bống há»c chung. Lúc giải lao, tôi lại sán và o xem Bống em thêu. Bống em bảo, để Bống em dạy anh Lăng.
Nam nhi chà lá»›n, là m nghá» thêu vá, hèn ngÆ°á»i. Tuy váºy tôi vẫn há»c thêu để thêm cá»› sang chÆ¡i nhà Bống. Vá»c vạch và i tuần cÅ©ng biết cắn chỉ luồn kim. Tôi phân biệt được chỉ mà u hồng Ä‘Ã o, hồng sen, chỉ mà u hoà ng yến, chỉ mà u lam. Tôi thêu được thân rồng, thân công, thân phượng,... NhÆ°ng tay nghá» nhÆ° chị em nhà Bống má»›i thêu nổi râu rồng, mắt phượng, mây cÆ¡n...
Äầu há»c kỳ hai, tôi phải bá» há»c.
Hôm ấy, trá»i xam xám nặng. Gió se se lạnh. Tết xong, ra giêng. MÆ°a phùn lất phất bay. Cha tôi vượt đất san ná»n thuê. Hòn đất to hÆ¡n cái nồi đình đè nặng trên vai.
Ngón chân quặp xuống bấm đất. Má»™t cÆ¡n gió Ä‘á»™c bất chợt thốc đến. Cha tôi rùng mình. Dốc trÆ¡n trượt chân. Không may đạp phải mảnh sà nh chai. Gan bà n chân bị xẻ toạc má»™t Ä‘Æ°á»ng dà i. Máu loang Ä‘á» bùn non.
Cha ngã qụy xuống. Sức nặng hòn đất to hÆ¡n cái nồi đình bồi tiếp xuống vai. Cha tôi sụn lÆ°ng. Ông không vác đủ má»™t vạn hòn đất. Tôi không còn cÆ¡ há»c má»™t vạn con chữ. Tôi chẳng nên ngÆ°á»i? Tôi đã mồ côi mẹ, giá» lại mồ côi cha.
Cha tôi bị nhiá»…m trùng uốn ván. TrÆ°á»›c lúc chết chân tay còn giáºt giáºt. Mắt trợn trừng. Bá»™ xà tÃch bạc của mẹ để lại, cha chÆ°a kịp Ä‘Æ°a cho tôi đã bị nắm chặt cứng trong lòng bà n tay, tôi phải gỡ từng ngón ra má»›i lấy được.
Cha chết, tôi phải bá» há»c. Cái sá»± vác đất quan trá»ng tháºt, nó quyết định việc tôi có đến trÆ°á»ng hay không. Tôi rất thÆ°Æ¡ng cha. Ông không còn sống để bắt tôi đến trÆ°á»ng há»c sau nà y là m bà n giấy.
Tôi khóc nhÆ° mÆ°a. Dá»c Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°a cha ra nghÄ©a địa nhìn các hòn đất vượt to nhÆ° nồi đình xếp lô mô cà ng khóc to.
Bống chị cÅ©ng đòi nghỉ há»c. Bống chị bảo Ä‘i há»c má»™t mình buồn. Thi, kiểm tra, ai cho Bống chị chép bà i? Còn má»™t lý do nữa: Chiếc chăn Phượng múa xuất khẩu sang Äà i Loan có hai con Ä‘á»±c cái châu má» và o nhau, phÃa trên là những đám mây vần vÅ©, chị em Bống thêu bị trả vá».
Bống chị bá» há»c má»™t tuần cùng Bống em cặm cụi rút chỉ, thêu lại các chá»— xấu, chá»— bị lá»—i. Rút cục ngÆ°á»i ta vẫn không nháºn. Hà ng phế phẩm, chị em Bống phải Ä‘á»n tiá»n, giá ngang năm tạ thóc.
Gánh nặng lại đè lên vai hai cô gái nhà quê Ä‘ang tuổi lá»›n. Giấu mẹ, chị em Bống khóc chán rồi cÅ©ng phải nÃn. Cái thằng tôi có mặt rất đúng lúc. Tôi dốc ống, tiá»n cha tôi tÃch cóp để lại, tiá»n tôi là m thuê chả được bao nhiêu. Tôi bán bá»™ xà tÃch bạc của mẹ để lại vừa đủ tiá»n Ä‘á»n chiếc chăn thêu Phượng múa. Và i hôm sau, nghÄ© lại ân háºn quá, tồ quá. Sao lại bán đồ ká»· niệm của mẹ?
Bống chị hà m Æ¡n tôi má»™t, Bống em biết Æ¡n tôi mÆ°á»i. Tôi không nháºn Æ¡n, chỉ thấy mình bá»—ng chốc trở thà nh anh hùng, lá»›n lao vững và ng nhÆ° cây cổ thụ xòe tán che chở mÆ°a gió cho chị em Bống.
Bống chị thấy tôi cá»±c thân quá. Bao nhiêu gánh nặng của Bống chị tôi đỡ lên vai tôi. Bống chị bảo, Bống sẽ bá» há»c ở nhà gồng gánh, cấy hái, nuôi lợn nuôi gà , chá» ba năm hết tang cha tôi...
Tôi cắt ngang lá»i Bống, giẫy nẩy:
- ấy đừng. Há»c khó bá» dá»…. Leo cau đã gần buồng. Bống cố lên sau nà y vá» là m bà n giấy ở xã, đỡ khổ.
Bống chị cÆ°á»i nụ, giá»ng nhấm nhẳng, vẫn ngÆ°ng Ä‘á»ng ná»—i buồn:
- Là m bà n giấy ở xã chả bõ công. Há»c xong Bống không vá» quê đâu.
- Bống đi đâu?
- Bống ở lại Hà Ná»™i. Lăng Ä‘i cùng Bống nhá. - Bống chị cÆ°á»i, cái cÆ°á»i méo mó, giá»ng đầy tiếc nuối. - ấy là nói thế thôi, Lăng ạ. Tiá»n mua sách bút, tiá»n đóng há»c phà ở đâu? Bống lá»›n rồi, Lăng không thấy a? So vá»›i năm ngoái, năm nay may cái áo cÅ©ng tốn thêm ná»a mét vải.
- Bống chị để tôi lo. Tôi sẽ Ä‘i là m thùng Ä‘Ã o thùng đấu vượt ná»n. - Tôi cà ng nói cà ng phấn khÃch. - Tôi sẽ có tiá»n, Bống chị Ä‘i há»c. Chúng ta cùng ra thà nh phố nhá.
- Ừ. Bống chị sẽ đưa Lăng ra thà nh phố.
Từ hôm đó tôi lăn ra là m nhÆ° trâu cà y giữa vụ. Là m để sau nà y Bống chị Ä‘Æ°a tôi ra Hà Ná»™i bằng những hòn đất vượt ná»n của tôi. Thợ thùng Ä‘Ã o thùng đấu tôi theo nghá» cha. Äúng là cha truyá»n con nối vác đất là m thuê.
Da tôi bắt nắng Ä‘en ngòm. Tóc cháy hoe hoe và ng. Ngà y nà o tôi cÅ©ng vác hÆ¡n má»™t khối đất so vá»›i mấy thằng cùng Ä‘i. Bá»n vai u thịt bắp suốt ngà y quần nhau vá»›i đất, bảo: Mà y thân là m miệng ăn. Äừng cố, có ngà y sút lÆ°ng.
Tôi là hạng ngÆ°á»i tham công tiếc việc. Không phẩm chất nà y, đố anh nà o được gá»i là nông dân. Äi vượt đất thuê tôi mang theo đôi quang gánh, hai cái mủng to, xÆ°Æ¡ng bai trâu.
Lúc vá», mắt nhăm nhăm nhìn các đống tròn Ä‘en trên Ä‘Æ°á»ng. Phân trâu, phân bò hót tất, bón cho lúa nhà không hết, tôi Ä‘em bán cho ngÆ°á»i thôn cÅ©ng được ứa tiá»n.
Bống chị há»c hết phổ thông. Bống chị và o Äại há»c Nông nghiệp. Bống chị viết thÆ°, yêu quý tôi bao nhiêu thì cÅ©ng nhá»› thÆ°Æ¡ng cây lúa, con trâu, mảnh đất...là ng bấy nhiêu.
ThÆ° Bống chị viết: Lăng cố Ä‘i há»c bổ túc cho hết phổ thông. (ừ thì Ä‘i há»c để xứng vá»›i Bống). Không há»c đầu óc u tối, khổ lắm. (Không biết nói váºy là tôi tá»± ái a?) Suốt Ä‘á»i bán mặt cho đất bán lÆ°ng cho trá»i thôi... (Thì ai chả biết thế).
Bống chị và đứa bạn cùng phòng trá» tá»± nấu ăn cho đỡ tốn. Thỉnh thoảng ngà y chủ nháºt Bống vá» quê. Tôi gói ghém tiá»n, mì tôm, mì chÃnh, gạo quê, cá khô; có hôm nhổ cả su hà o... cho Bống mang Ä‘i. Tôi rong xe trâu chở Bống lên ga Xép nhảy tà u chợ vá» trÆ°á»ng.
Năm thứ hai, Bống chị vẫn chăm viết thÆ° cho tôi, vẫn chăm vá». NgÆ°á»i thôn Cá»± Phú biết chúng tôi phải lòng nhau. Kẻ nói ra. NgÆ°á»i vun và o.
Bống em bảo tôi: Em ức không chịu được. NgÆ°á»i ta ghen ăn tức ở cứ xa xôi bóng gió: Tò vò mà nuôi con nhện/ Äến khi nó lá»›n nó quện nhau Ä‘i / Tò vò ngồi khóc tỉ ti / Nhện Æ¡i nhện hỡi nhện Ä‘i Ä‘Æ°á»ng nà o? Nghe cứ nhÆ° bị que chá»c và o tai. Có phải hỠám chỉ anh và chị Bống không?
Mặc xác miệng lưỡi thế gian. Tôi lại Ä‘iá»m nhiên theo Ä‘uổi việc mình là m. Kệ mẹ miệng lưỡi thế gian. Tôi không tin Bống chị của tôi tệ thế.
Là m thợ thùng Ä‘Ã o thùng đấu, vượt đất san ná»n cá»±c nhá»c quá, tôi bá».
Ông lão Hạ xóm Äông Tiá»n sang tên cho tôi cái xe bánh lốp tà ng tà ng và con trâu ***. CÅ© ngÆ°á»i má»›i ta, tôi Ä‘i đánh xe trâu.
Ông lão Hạ già . Con trâu *** trẻ. Trâu khoẻ ăn, khoẻ kéo xe và hám giống cái. Thấy trâu cái, nó lồng lên, ông lão ngồi sau chịu không nổi. Máu quá, nó rượt trâu cái, xốc nguyên ách trên vai nhảy lên mình con cái.
Cà ng xe vổng ngược lên. Thùng xe nặng giáng xuống, quẹt xệt xệt mặt Ä‘Æ°á»ng. Chã, nồi đất nung, chum sà nh liá»…n sứ rÆ¡i lổng nhổng xuống Ä‘Æ°á»ng, mÆ°á»i phần vỡ đến bẩy, tám. Ông lão cÅ©ng bị hất xuống vệ cá». Ông lão sai lầm không mua trâu thiến, nó thuần tÃnh.
NhÆ°ng tôi trị được con trâu *** bất kham nà y. Tôi đánh xe trâu chở thuê chum vại sà nh, nồi chã đất nung từ bến sông lên chợ Bút cho chủ hà ng. Tôi chở thuê gạo nếp, nhân sen, Ä‘áºu xanh, gà giò, thịt bò, dê non, bồ câu ra rà ng, mèo Ä‘en..., tất cả đặc sản nhà quê lên ga Xép để chủ hà ng Ä‘Æ°a ra Hà Ná»™i.
Năm thứ ba, Bống chị viết thư cho tôi thưa dần, năm thứ tư vắng hẳn. Tôi âm thầm chỠđợi.
Má»™t hôm Bống em tìm tôi. Bống chị gá»i thÆ° cho Bống em. Bống viết: “Bống em Æ¡i! Em ở nhà chăm nom anh Lăng thay chị nhé. Lăng con trai tồ lắm, ăn uống, ngủ nghê thất thÆ°á»ng. Lăng vất vả vì chị nhiá»u rồi.
Em bảo Lăng đừng gá»i tiá»n cho chị nữa nhé. Dặn Lăng là m được bao nhiêu gá»i tiết kiệm, hay cho vay lãi, biết đâu sau nà y chị sẽ vá» quê.†Sao lại biết đâu?
Bống em an ủi: “ThÆ° là thế. Em chẳng biết nói vá»›i anh Lăng thế nà o. Anh Lăng đừng buồn, còn có em ở nhà cÆ¡ mà .â€
Ngóng. Trông. Chá». Äợi. Tôi đâm căng thẳng mệt má»i. Tin ồn vá» là ng. NgÆ°á»i ta bảo Bống chị đã há»c xong, Ä‘ang là m thÆ° ký giám đốc ở Hà Ná»™i. Bống chị cặp bồ luôn vá»›i lão già doanh nhân ngÆ°á»i Äà i Loan ấy.
Bống em không tin ngÆ°á»i ta nói xấu chị gái. Cô tức tốc cÆ¡m đùm cÆ¡m nắm lên Hà Ná»™i tìm chị. Bống em sẽ là m cho trắng Ä‘en rõ rà ng. Bống em Ä‘i ba ngà y, tôi mong cả ba.
Bống em Ä‘i bốn ngà y tôi ngóng cả bốn. Bống em vá». Mặt buồn rÆ°á»i rượi. Há»i gì cÅ©ng không nói. Mẹ gạn há»i, Bống em lắc quầy quáºy. Tôi há»i, Bống em rấn rấn nÆ°á»›c mắt.
- Em không tìm được chị thì anh sẽ đi.
- Äừng Ä‘i Lăng Æ¡i! Em xin anh. Bẽ bà ng lắm. - Bống em mếu máo, can ngăn. - Anh chịu khó há»c ôn thi và o đại há»c. Em sẽ lam lÅ© gánh phân, cấy hái, em sẽ thêu Long hoá, Trúc Ä‘Ã o, Phượng múa lấy tiá»n nuôi anh nhÆ° ngà y nà o anh đã từng nuôi chị gái em.
Tôi lắc đầu, lòng rÆ°á»i rượi.
Tôi chÆ°a kịp Ä‘i tìm thì Bống chị Ä‘i ô tô vá».
Bống vá» cùng ông ngÆ°á»i Äà i Loan tuổi ngoại ngÅ© tuần. Bống mặc quần bò, áo phông in hình con Chuá»™t túi, phÃa dÆ°á»›i in dòng chữ tiếng Anh. Äầu tóc cuốn búp xoăn, nhuá»™m hoe hoe và ng.
Móng chân sÆ¡n Ä‘á» choét. Mi giả uốn cong cong. Mà mắt tô xanh lè. Giầy cao gót nện trên Ä‘Æ°á»ng quê khấp khểnh và lổn nhổn phân bò. Bống khoác xắc da nâu Ä‘á» dáºp nổi hình con dao quăng.
Thỉnh thoảng Bống lấy gÆ°Æ¡ng soi, kẻ lại lông mà y, tô son môi Ä‘áºm thêm. Khác hoà n toà n, mất hết dấu vết cô Bống mặc quần phin má»ng, áo gụ, tóc buông vấn vÆ°Æ¡ng hÆ°Æ¡ng lá chanh lá bưởi ngà y nà o.
Bống vỠlà m xôn xao thôn Cự Phú heo hút, buồn tẻ. Bống vỠnhư luồng gió hoang dại đánh thức cái là ng quê trì trệ, tù túng, ngái ngủ.
Gặp ngÆ°á»i thôn, Bống chị chà o, cuối câu đệm và i tiếng Anh bồi. Bống chia kẹo bánh cho trẻ con nhÆ° phát chẩn năm ất Dáºu. Bống biếu bánh má»i nhà trong thôn Cá»± Phú.
Bống bảo: “Äừng gá»i là Bống chị, quê lắm. Gá»i cháu (chị, cô...) là Ngá»c BÃchâ€. Ngá»c BÃch sắc sảo, khôn ngoan. NgÆ°á»i thôn nhẩn nha, cháºm rãi. Há» xì xà o chuyện Ngá»c BÃch Ä‘Æ°a ông doanh nhân vá» quê tìm hiểu nghá» thêu truyá»n thống.
Ông ta hÆ¡n Bống ba mÆ°Æ¡i tuổi. Mặt tròn, trán bóng, bụng phệ. Mắt má»™t mÃ, vừa gian giảo, vừa bá» trên. Ông ta biết lấy lòng má»i ngÆ°á»i. Äến khung thêu nhà nà o cÅ©ng nồng nhiệt bắt tay, cÆ°á»i thân thiện... ấy là Bống em kể, dân thôn kể.
Má»™t chuyện rất buồn cÆ°á»i. Bá»n trẻ trâu nhà quê láu lỉnh, ranh mãnh. Chúng thấy Bống chị nhÆ° sinh váºt lạ từ trên trá»i rÆ¡i xuống, nhìn ngứa mắt. Äược chia kẹo mà chúng vẫn không tha Bống, chúng lùa cả Ä‘Ã n trâu, bò, bê, nghé lúc nhúc chặn trÆ°á»›c mÅ©i xe ôtô.
Còi ô tô nhẫn nại xin Ä‘Æ°á»ng inh á»i. Trâu bò kêu, bê nghé rống nhÆ° bị chá»c tiết, mãi má»›i chịu tản ra. Rồi bá»n trẻ chăn trâu đồng thanh ê a:
... Em ra thà nh phố dần quên má»™t thá»i... / Em tôi áo chẽn em tôi quần bò.
Lại hát:
Tưởng giếng sâu, anh nối sợi dây dà i / Ai ngỠgiếng cạn anh tiếc hoà i sợi dây.
Chắc Bống chị nghe được. Chiếc xe ôtô sang trá»ng bá»—ng tăng ga phóng vùn vụt. Bụi mù cuốn theo nhÆ° cÆ¡n lốc.
Ngà y trÆ°á»›c, Bống chị không ngồi gác ba ga xe đạp thầy Äô nhà thÆ¡. Nay, Bống ngồi ô tô anh già ngoại quốc; thầy giáo thù, dạy bá»n trẻ con hát thÆ¡ chăng? Tôi không tin ông giáo tệ thế.
Buổi tối, Bống chị đã Ä‘i rồi, thầy Äô gặp tôi đứng ở cổng là ng nhÆ° chết chôn; thầy bảo: “Cảm Æ¡n con bé Bống quá. Nó vá» là ng là m thầy nẩy ra tứ thÆ¡.†Nghe xong, tôi rÆ¡m rÆ¡m nÆ°á»›c mắt.
Äá»™ má»™t tháng sau, tốp ngÆ°á»i Công ty ông doanh nhân Äà i Loan vá» là m việc, hỠở tạm ủy ban xã. Tuyển thợ, Ä‘Ã o tạo lại. Mở xưởng thêu. Vá» lâu dà i thà nh láºp Công ty con tại quê hÆ°Æ¡ng.
Bống chị và ông doanh nhân vá» sau mấy hôm. Ban ngà y Bống chị và ông Äà i Loan là m thủ tục mở xưởng thêu, chuẩn bị tuyển thợ. Ban tối, ô tô quà nh mấy chục cây số ra khách sạn ngoà i thị xã ngủ.
Bống em Ä‘em đến Ä‘Æ°a tôi má»™t nắm và ng. “Chị Bống gá»i trả cho anh Lăng. Lá»i lãi tÃnh cả ở đó rồiâ€. Má»™t nắm và ng bằng bao nhiêu gánh phân trâu? Bao nhiêu hòn đất vượt? Bao nhiêu chuyến xe chở chã đất nung, chum vại sà nh? Má»™t nắm và ng bằng bao nhiêu tình ngÆ°á»i? Cân! Äong! Äo! Äếm!... Tôi cÆ°á»i. Nụ cÆ°á»i héo hắt, cay đắng:
- Tôi có cho Bống chị vay đâu? Bống em mang vỠđi.
- Nhưng nó là của anh, là mồ hôi, nước mắt...
- Im ngay. - Tôi quát. - Không mang vỠta sẽ ném và o đống phân trâu.
Bống em giáºt thót mình. Bặm môi, cho khá»i khóc Bống em bÆ°á»›c xặm xụi vá» nhà trong bóng tối Ä‘Æ°á»ng quê nháºp nhoạng.
Äêm hôm ấy, tôi nằm úp thìa, khóc nhÆ° mÆ°a. Khóc cho mối tình bị phụ bạc. Khóc cho sá»± ngu đần của thằng con trai quanh năm không Ä‘i khá»i huyện.
Gái thôn nô nức ra ủy ban xã tuyển thợ thêu. Có và i đứa con trai èo uột cũng đi. Một dãy khung thêu mắc vải phin trắng và in hình mẫu mới để sẵn, chỠcác thà sinh.
Tôi cÅ©ng ra ủy ban xã. Tôi không dá»± tuyển. Tôi là nam nhi, chà khà có thừa. Tôi đã gắng há»c bổ túc hết phổ thông. Tôi là m thùng Ä‘Ã o thùng đấu, đánh xe trâu, biết thêu thùa may vá, biết chỠđợi. Tôi Ä‘i tìm Bống chị...
Bống chị nhìn tôi cÆ°á»i cÆ°á»i, bình thản nhÆ° những ngÆ°á»i dân quê khác. “Không phân biệt thân sÆ¡, Công ty chúng tôi lấy chất lượng là m chÃnh. Bây giá» là 9 giá» sáng.
Anh chị em bắt đầu thêu.†Tiếng Bống chị mà không phải chị Bống. Váºy là Bống và tôi: NhÆ° hai ngÆ°á»i quen biết sÆ¡ sÆ¡ ở là ng. NhÆ° chÆ°a từng cõng nhau qua chá»— lá»™i. NhÆ° chÆ°a từng chụm đầu há»c bà i, tóc mai cháy xém.
Tôi ngồi trÆ°á»›c khung thêu. Äảo mắt quanh không thấy Bống em. Chỉ có Bống chị ngồi kia, cao sang và bụi bặm, quý phái và nhà quê... ChÆ°a bao giá» tôi bình thản nhÆ° lúc nà y. Tôi nhÆ° ngÆ°á»i Ä‘i thi tuyển tháºt sá»±, sẵn sà ng kim chỉ Ä‘ua vá»›i thá»i gian...
Kim vá»›i chả chỉ! Äợi vá»›i chả chá»! Hoà i phà má»™t Ä‘á»i trai. Trong đầu tôi lại vang lên tiếng còi tầu gióng giả. Còn đâu chuyến xe trâu chở nhau lên ga Xép, tiá»…n Bống Ä‘i đại há»c? Bống nhoà i đầu qua ô cá»a sổ tầu há»a; Bống vẫy tay: “Lăng vá» Ä‘i. Cố đợi em nháâ€...; cứ mồn má»™t hiện lên trong đầu.
Tôi bá» khung thêu đứng dáºy. Coi nhÆ° phần thi đã xong.
Mấy đứa cắm mặt và o khung thêu bên cạnh liếc sang. Chúng bịt miệng cÆ°á»i, nhÆ°ng tiếng cÆ°á»i cứ phì ra. Khung thêu vải phin trắng của tôi vẻn vẹn dòng chữ: “Tưởng giếng sâu, anh nối sợi dây dà i...â€. Chữ thêu mà u Ä‘en, chữ nà o cÅ©ng nguệch ngoạc giống các cây cá» phÆ°á»›n Ä‘en cắm xiêu vẹo.
Bống chị thấy bá»n thợ thêu cÆ°á»i nhăn nhở, Ä‘i tá»›i. Tôi đứng bình thản nhìn thẳng và o mặt Bống chị. Má»™t nụ cÆ°á»i khẩy không phải đắc ý cÅ©ng chẳng ra đểu, tôi bÆ°á»›c nhanh ra ngoà i.
Chiá»u hôm ấy, tôi giao hết nhà cá»a, vÆ°á»n tược, xe bánh lốp, trâu *** nhá» thầy Äô nhà thÆ¡ trông coi, và bán tống bán táng há»™. Thầy bảo: “Lăng. Anh là ngÆ°á»i tốt. NgÆ°á»i tốt lúc nà o cÅ©ng khổ. Bây giá» sáng mắt chÆ°a? Äược cái anh còn trẻ. Anh Ä‘i, tôi tức cảnh sinh tình, là m thÆ¡ tặng. Äể tôi Ä‘á»c nháâ€.
Tôi nhẫn nại nghe hết bà i thÆ¡ thầy Äô thì Bống em đến.
- Anh cho em Ä‘i vá»›i.
- Tôi không dây với chị em nhà Bống nữa. Rách việc!
- Không cho em đi thì thôi. - Bống em sụt sịt. - Cầm lấy nà y. Của anh đấy.
Bống em dúi và o tay tôi bá»™ xà tÃch bạc. Trá»i Æ¡i! Mắt tôi sáng lên. Bá»™ xà tÃch bạc của mẹ, tôi đã bán Ä‘á»n bức tranh thêu Phượng múa, tôi đã quên cả việc chuá»™c lại.
- Em sẽ nhất quyết giữ số và ng ấy cho anh. Nó là mồ hôi, nÆ°á»›c mắt của anh. Anh Ä‘i rồi lại vá» nhá. Em chá»...
- Tôi đấm thèm và o! Không chỠđợi gì sất. - Tôi Ä‘áºp vai ngÆ°á»i lái xe Honda ôm. - Äi...i...i.
Chiếc xe Ä‘ang nổ máy xịch xịch, bất ngá» rồ ga phóng vụt Ä‘i. Má»™t Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng xa, ngoái lại vẫn thấy Bống em đứng lặng im nhìn theo.
Lòng tôi tá»± nhiên dịu lại. Bá»™ xà tÃch bạc trong tay ấm dần lên.
Lòng tôi tá»± nhiên dịu lại. Bá»™ xà tÃch bạc trong tay ấm dần lên. .