12-09-2008, 07:23 AM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
à Tình Thân
Bình thÆ°á»ng các triết gia hay đặt câu há»i Ta là ai ? Ở đây chúng ta đặt lại câu há»i Ta là gì ? Và đi xa hÆ¡n nữa, Ta là m gì ? Theo đạo Pháºt cái Ta không có tháºt mà chỉ là má»™t ảo tưởng, má»™t giả danh được đặt trên năm uẩn (xem Vô ngã). Trong năm uẩn (sắc, thá», tưởng, hà nh, thức), sắc thuá»™c vá» sắc thân, còn bốn uẩn kia thuá»™c vá» tâm. Tâm chỉ có tên mà không có hình tÆ°á»›ng nên gá»i là danh (nama). Trên giáo lý con ngÆ°á»i chỉ là danh-sắc (nama-rupa) không hÆ¡n không kém, nhÆ°ng ở đây tôi đứng trên phÆ°Æ¡ng diện tÆ°Æ¡ng đối của thế gian, tạm lấy những quan niệm của ngÆ°á»i Ä‘á»i mà nói chuyện, trong nhà Pháºt gá»i đó là "thế giá»›i tất Ä‘Ã n", má»™t trong Tứ Tất Äà n (catvari siddhanta), tức là bốn tiêu chuẩn để trình bà y sá»± tháºt.
Con ngÆ°á»i là má»™t loà i hữu tình, tiếng Phạn là sattva, tức là có tình cảm. Vì có tình cảm nên má»›i có phiá»n não. Sau đây là má»™t thà dụ vá» tiến trình của tình cảm.
Trong má»™t bữa tiệc ăn uống vá»›i bạn bè, tôi để ý thấy cô Tám là ngÆ°á»i hoạt bát, ăn nói vui vẻ có duyên. Vá» nhà , hình ảnh của cô Tám cứ lởn vởn hiện ra trong đầu óc tôi. Nếu tôi chỉ có à nhá»›, nghÄ©, tưởng vá» cô Tám thôi rồi chấm dứt ở đó thì không có chuyện gì đáng nói. NhÆ°ng sau khi nhá»›, nghÄ©, tưởng vá» cô Tám thì trong tôi nảy sinh ra má»™t thứ tình, đó là ưa mến. Khi à nhá»› lại những Ä‘iệu bá»™, cá» chỉ ăn nói duyên dáng của cô Tám thì (Tình) tôi lại cà ng Æ°a mến cô ấy ! Khi Tình Æ°a mến thì nó khiến cho à phải suy nghÄ© đủ má»™i cách để là m quen và gần gÅ©i. Sau khi nặn đầu bóp trán vá»›i trăm mÆ°u ngà n kế thì à nghÄ© ra được má»™t cách. Và muốn thá»±c hiện cách đó thì à phải nhỠđến Thân và Khẩu. Thân phải tìm đến nhà cô Tám để Khẩu nói chuyện tá» Tình.
Trong nhà Pháºt thÆ°á»ng nói đến bá»™ ba "Thân, Khẩu, Ã", gá»i là tam nghiệp vì đó là ba cánh cá»a tạo nghiệp. Nay có thêm Tình là má»™t yếu tố quan trá»ng không kém trong vấn Ä‘á» tạo nghiệp nên cần được thêm và o. Äể Ä‘Æ¡n giản hóa vấn Ä‘á», tôi sẽ giữ con số ba, nghÄ©a là xếp Khẩu và Thân lại là m má»™t vì khẩu là má»™t phần của thân thể. NhÆ° váºy chúng ta sẽ có má»™t bá»™ ba má»›i là Ã, Tình, Thân.
Hằng ngà y má»—i khi à suy nghÄ©, nhá»› tưởng thì ta cho là Ta suy nghÄ©, nhá»› tưởng. Khi Tình yêu ghét, vui buồn thì ta cho là Ta yêu ghét, vui buồn. Khi Thân Ä‘i đứng, cá» Ä‘á»™ng, nói năng, là m việc thì ta cho là Ta Ä‘i đứng, cá» Ä‘á»™ng, nói năng, là m việc. Nói cách khác, tất cả chúng ta Ä‘á»u vô tình công nháºn Ã, Tình, Thân chÃnh là Ta, là mình. Vì thế nên tôi tạm gá»i ba anh nà y là Ba Mình, Ba Mình cần được hiểu là ba cái mà chúng ta tin và tưởng đó là ta, là mình.
Theo thế gian, ta có thể nói con ngÆ°á»i là má»™t tổng hợp của Ã, Tình, Thân.
1) Thế nà o là ý tình thân ?
a- Ã: là ý thức hay tâm ý, tức khả năng nháºn thức, hiểu biết, phân biệt, suy tÆ°, nghÄ© tưởng, v.v...
b- Tình: là tất cả những tình cảm mà ta cảm nháºn được nhÆ°: vui, buồn, yêu, ghét, giáºn, há»n, Ä‘am mê, lo sợ, ghen tức, v.v...
c- Thân: là những gì thuộc vỠthân thể như cỠchỉ, nói năng, hà nh động và thái độ.
Ba cái nà y luôn Ä‘i chung và liên quan rất máºt thiết vá»›i nhau. XÆ°a nay vấn Ä‘á» Tình hay tình cảm không được Ä‘á» cáºp tá»›i vì ngÆ°á»i ta xem nó thuá»™c vá» tâm hay tâm sở, nhÆ°ng nay tôi lá»c nó ra thà nh má»™t phần riêng vì nó có má»™t tác dụng đặc biệt và quan trá»ng trong Ä‘á»i sống con ngÆ°á»i. Tâm là má»™t danh từ bao quát. Trong ngÅ© uẩn thì sắc uẩn thuá»™c vá» thân còn bốn uẩn kia: thá», tưởng, hà nh, thức thuá»™c vá» tâm. à thức, Mạt Na thức và A lại Da thức cÅ©ng thuá»™c vá» tâm. ÄÆ°Æ¡ng nhiên ở đây à và Tình cÅ©ng thuá»™c vá» tâm, nhÆ°ng má»—i cái có công năng khác nhau.
Khi sá»± váºt xảy ra theo à của tôi (vì tôi cho ý kiến của tôi đúng) thì Tình của tôi vui mừng, hân hoan sung sÆ°á»›ng, và Thân của tôi thoải mái, nhẹ nhà ng, dá»… chịu ... NhÆ°ng khi sá»± váºt xảy ra trái à tôi thì Tình của tôi buồn bá»±c, giáºn há»n, lo âu và Thân của tôi sinh ra bệnh hoạn, hốc hác, mệt má»i, ...
Khi cô Tám là m đúng như à tôi muốn thì tự nhiên tôi có cảm tình và sẽ có một thái độ dễ thương, cởi mở và thân thiện với cô ấy.
Khi anh Bảy là m trái à tôi thì tôi mất cảm tình với anh và từ đó tôi sẽ có những cỠchỉ, thái độ lạnh lùng, xa lạ, thù ghét.
Khi những đứa con của tôi nghe lá»i và là m đúng ý tôi thì tôi thấy chúng nó rất dá»… thÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng khi chúng không nghe lá»i và là m trái ý tôi thì tôi buồn giáºn và thấy chúng khó thÆ°Æ¡ng.
Qua thà dụ vá» cô Tám ở trên, ta thấy vì tâm ý có những suy nghÄ©, nhá»› tưởng nhÆ° váºy nên má»›i Ä‘Æ°a đến tình cảm nhÆ° váºy. Vì có tình cảm nhÆ° váºy nên má»›i sinh ra cá» chỉ và thái Ä‘á»™ nhÆ° váºy.
à nghĩ tình cảm thái độ
Äây là đi theo chiá»u Ã, Tình, Thân.
Ã
Tình Thân
Tôi nghÄ© rằng và o chùa là mình phải lịch sá»± dá»… thÆ°Æ¡ng. Vì (ý) nghÄ© nhÆ° thế nên má»—i khi gặp ai trong chùa là (thân) tôi Ä‘á»u mỉm cÆ°á»i chắp tay cúi đầu chà o. Trong chùa có cô Sáu hay đến lá»… Pháºt, má»—i khi thấy tôi là m nhÆ° thế, cô ta cÅ©ng mỉm cÆ°á»i chắp tay đáp lại. Qua sá»± mỉm cÆ°á»i chắp tay chà o qua chà o lại nhÆ° thế mà tôi và cô Sáu nảy sinh thiện cảm vá»›i nhau. Vì nghÄ© nhÆ° váºy nên tôi má»›i là m nhÆ° váºy. Vì là m nhÆ° váºy nên sinh ra tình cảm nhÆ° váºy.
à nghĩ thái độ tình cảm
Äây là đi theo chiá»u Ã, Thân, Tình.
Ã
Tình Thân
Dù Ä‘i theo chiá»u nà o Ä‘i nữa, má»™t khi cái bánh xe Ba Mình (Ã,Tình, Thân) nà y bắt đầu chuyển (cái nà y sinh ra cái kia) thì nó sẽ tá»± Ä‘á»™ng quay tiếp và gây ra hạnh phúc hay khổ Ä‘au.
2/ Vấn đỠtrục trặc
Bình thÆ°á»ng nếu cái bánh xe Ba Mình nà y quay Ä‘á»u đặn thì không có gì khổ hết ! NhÆ°ng thá»±c tế nó luôn luôn có vấn Ä‘á» trục trặc, không quay suông sẻ được. Xin lấy và i thà dụ để hiểu
Tà i sản của phongvan
Chữ ký của phongvan [CENTER][B][SIZE=6][COLOR=blue]Má»™t lần lầm lỡ nghìn thu háºn.[/COLOR][/SIZE][/B][/CENTER]
[CENTER][B][SIZE=6][COLOR=#0000ff]Má»™t phút sa cÆ¡ trá»n kiếp sầu.[/COLOR][/SIZE][/B] [/CENTER]
[spoiler][CENTER][B][COLOR=red][SIZE=7]Chúa đảng Lưu Manh[/SIZE][/COLOR][/B][/CENTER]
[CENTER][COLOR=blue][B][URL]http://www.4vn.eu/forum/forumdisplay.php?f=349[/URL][/B][/COLOR] [/CENTER]
[CENTER][COLOR=blue]Là m trai thiết nghÄ© phải dê, không dê ngÆ°á»i nói "bê đê" khó xà i. TÃnh dê phát triển dà i dà i, Nhát dê phải chịu những ngà y cô Ä‘Æ¡n. Lỡ dê con gái giáºn há»n, "Anh nà y dê quá... vô duyên hổng thèm". Dê phải giữ vững tinh thần, Trở thà nh dê chúa cuối cùng có đôi. Con trai dê phải dê rồi, Dê không sà m sỡ cho Ä‘á»i thêm tÆ°Æ¡i. Hãy dê mặc kệ ai cÆ°á»i, Cứ dê cố gắng thì trá»i sẽ thÆ°Æ¡ng. Chẳng dê con gái sẽ buồn, Dê theo nghệ thuáºt thẳng Ä‘Æ°á»ng mà đi hey wa' hey wa'!![/COLOR][/CENTER]
[/spoiler]
12-09-2008, 07:25 AM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
à và Tình không tương ưng
Sau khi chà o qua chà o lại, tôi và cô Sáu thấy mến nhau. Tôi bắt đầu chú ý đến cô ta nhiá»u hÆ¡n. Nhá» thế tôi biết được cô ấy hay Ä‘i chùa và o ngà y rằm và mồng má»™t. Do đó tôi cố gắng đến chùa và o những ngà y nà y để có dịp gặp và là m quen vá»›i cô Sáu. à tôi nghÄ© nhÆ° váºy nên Tình của tôi chá»›m nở hy vá»ng. NhÆ°ng qua và i lần nói chuyện, tôi khám phá ra cô Sáu đã có ngÆ°á»i yêu và sắp là m đám cÆ°á»›i ! Tim tôi bá»—ng se thắt lại và đầu tôi choáng váng. Vá» nhà ý thức tôi là m việc nhÆ° chong chóng, tôi thấy mình không thể yêu được, vì ý tôi không cho phép tôi yêu cô nữa. NhÆ°ng con tim (tình) của tôi nó cứ muốn yêu cô ta. Ngạn ngữ Pháp có câu: "Con tim có những lý do của nó mà lý trà không thể biết được" (le coeur a ses raisons que la raison ne connait point, Blaise Pascal). Äến đây à (lý trÃ) và Tình (cảm) bắt đầu xung Ä‘á»™t dữ dá»™i là m tôi mất ăn mất ngủ, Thân thể mệt má»i, hốc hác, tháºt là khổ sở !
Theo quan niệm bình dân, ý (lý trÃ) nằm ở trong đầu, còn tình cảm nằm ở trong tim hay trong lòng. Bởi váºy khi thất tình, ngÆ°á»i ta hay biểu lá»™ nó qua hình vẽ "con tim rÆ°á»›m máu". Khi ý và tình (hay đầu và tim) Ä‘i đôi vá»›i nhau thì má»i sá»± an ổn. Khi ý và tình Ä‘i ngược thì sinh ra giằng co khổ sở.
ThÆ°Æ¡ng yêu không đúng chá»— thì ngÆ°á»i Ä‘á»i chá»i rủa, lên án và mình sẽ mang mặc cảm tá»™i lá»—i. NhÆ°ng nếu hy sinh tình cảm để theo lý trà thì tim sẽ mang má»™t vết thÆ°Æ¡ng lòng.
Trong ba anh, à được xem nhÆ° anh cả, Tình là anh thứ hai, còn Thân là em út. à và Tình thÆ°á»ng hay chống trái nhau, còn Thân thì dá»… dãi nghe lá»i hai anh, sai đâu là m đó, nhÆ°ng nhiá»u khi nó cÅ©ng cứng đầu khó dạy.
à và Thân không tương ưng
Hồi nhá» khi má»›i được sinh ra tôi đâu có biết uống rượu hút thuốc là gì. Sau nà y lá»›n lên giao du vá»›i bạn bè, rủ nhau hút thuốc uống rượu. Ban đầu chỉ hút và i Ä‘iếu, uống và i ly cho vui rồi từ từ sinh ra nghiện ngáºp. Äến khi nghiện rồi thì không thể bỠđược, ngà y nà o cÅ©ng phải Ãt nhất hai bao thuốc lá và má»™t chai rượu. Gần đây nhá» bà con há» hà ng nhắc nhở, (ý thức) tôi biết rõ hút thuốc là m hại phổi, uống rượu hại gan, có thể lao phổi hoặc viêm xÆ¡ gan. NhÆ°ng đến giá» mà không có thuốc và rượu thì tay chân tôi bủn rủn, cổ khô miệng đắng, bao tá» cà o cấu, toà n thân yếu lả, không là m ăn gì được. Thân thể tôi không chịu nghe lá»i ý (lý trÃ) tôi nữa. à muốn cai rượu cai thuốc nhÆ°ng thân thể chống lại không theo. NgÆ°á»i nà o cai được thì xem nhÆ° à thắng, còn không cai được thì Thân thắng thế.
Tình và Thân không tương ưng
Trong lá»›p há»c có cô Linda ngÆ°á»i Mỹ rất đẹp là m tôi say mê để ý. NhÆ°ng cô ta có tánh kỳ thị, không Æ°a ngÆ°á»i da và ng. Vì thân tôi là ngÆ°á»i da và ng nên tình của tôi không thà nh ! Tình muốn nhÆ°ng tại Thân nên sá»± không thà nh.
Trên đây là và i thà dụ vá» sá»± chống trái giữa Ba Mình (Ã, Tình, Thân). NhÆ°ng không cần phải chỠđến khi Ba Mình chống trái má»›i sinh chuyện. Nhiá»u khi chúng đồng ý hợp tác vá»›i nhau cÅ©ng Ä‘Æ°a đến Ä‘au khổ nhÆ° thÆ°á»ng.
Khi à có những ý nghÄ© Ä‘en tối, cho rằng ai cÅ©ng ghét mình, nói xấu mình thì là m sao Tình vui cho được. Lúc đó Tình sinh ra buồn bá»±c, âu sầu, rồi từ từ Thân xa lánh không muốn tiếp xúc vá»›i má»i ngÆ°á»i. Khi thấy mình xa lánh, buồn bá»±c, khó chịu thì đâu ai dám lại gần nói chuyện vui vẻ. Và nhÆ° thế (tình) mình lại buồn thêm và à tin chắc là ngÆ°á»i Ä‘á»i xấu ác.
à đen tối nuôi dưỡng Tình sầu, là m Thân thể héo mòn. Thân thể héo mòn trở lại nuôi dưỡng Tình sầu và là m cho à cà ng thêm Ä‘en tối. Äây là cái vòng lẩn quẩn của cuá»™c Ä‘á»i. Từ cái khổ nà y Ä‘Æ°a đến cái khổ khác (gá»i là Khổ Khổ) khó mà thoát ra được.
* Tại sao bánh xe Ba Mình không ngừng quay cho ta đỡ khổ ?
Ba Mình không thể ngưng là m việc được. Nếu muốn nó ngưng thì ta phải là m cho à ngừng trước rồi từ từ Tình và Thân sẽ ngưng sau.
Nếu muốn cho à ngừng thì có ba cách :
1) Ngồi thiá»n nháºp định, không khởi má»™t ý niệm, ý nghÄ©, ý tưởng.
2) Ngủ không mÆ¡. Nếu ngủ mà mÆ¡ thì trong giấc mÆ¡ à thức vẫn là m việc, trong Duy Thức Há»c gá»i là "má»™ng trung ý thức". Thà dụ trong mÆ¡ thấy ma quá»· rượt bắt thì hoảng sợ, tim Ä‘áºp mạnh, ngÆ°á»i toát mồ hôi.
3) Bất tỉnh nhân sự hoặc rơi và o coma.
Ba cách trên không phải dễ thực hiện :
1) Äa số chúng ta không phải là hà nh giả Du Già (Yogi) hay thiá»n sÆ° nên khó mà nháºp định (samadhi) dứt bặt tâm ý được.
2) Ngủ không mơ có thể được, nhưng chẳng lẽ ta cứ nằm ngủ suốt ngà y suốt đêm sao ?
3) Bất tỉnh nhân sự hoặc coma thì chắc chúng ta không muốn, mà muốn cũng khó là m.
Äá»™ng cÆ¡ khiến cho Ba Mình là m việc không ngừng chÃnh là nghiệp lá»±c. Mà nghiệp lá»±c đâu phải má»›i có đây, nó đã có từ Ä‘á»i nà o rồi, trÆ°á»›c khi ta được sinh ra trong kiếp nà y. Bình tâm nhìn lại, Ba Mình không phải lúc nà o cÅ©ng là m cho ta khổ Ä‘au. Khi Ba Mình (Ã, Tình, Thân) là m việc hòa thuáºn vá»›i nhau thì nó cÅ©ng cho ta hạnh phúc, dù hạnh phúc đó phù du tạm bợ.
Tà i sản của phongvan
12-09-2008, 07:25 AM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
Phiá»n não
1/ Äi tìm phiá»n não
Tham, sân, si được xem là ba phiá»n não lá»›n nhất của chúng sinh. Trong các sách phổ thông thÆ°á»ng nêu ra 10 thứ phiá»n não, đó là : tham, sân, si, mạn, nghi, thân kiến, biên kiến, tà kiến, kiến thủ, giá»›i cấm thủ. Tuy nhiên phiá»n não còn được chia ra nhiá»u loại tùy theo Kinh Luáºn khác nhau.
Phiá»n não được dịch từ Kilesa (pali) hoặc Klesa (sanskrit), có nghÄ©a là những tÃnh bất thiện (akusala), theo Thanh Tịnh Äạo luáºn gồm có 10: tham (lobha), sân (dosa), si (moha), mạn (mana), tà kiến (ditthi), nghi (vicikiccha), hôn trầm (thina), trạo cá» (uddhacca), vô tà m (ahirika), vô quà (anottappa).
Ngoà i chữ phiá»n não, ta còn có chữ ná»™i kết hay kiết sá» (samyojana) cÅ©ng gồm có 10: thân kiến (sakkaya-ditthi), nghi (vicikiccha), giá»›i cấm thủ (silabbata-paramasa), tham dục (kama-raga), sân háºn (vyapada), tham sắc (rupa-raga), tham vô sắc (arupa-raga), mạn (mana), trạo cá» (uddhacca), vô minh (avijja). Gá»i là kiết sá» vì các tánh xấu nà y trói buá»™c sai sá» ta trong sinh tá», gá»i là ná»™i kết vì nó kết tụ lại trong tâm hay trong con ngÆ°á»i của ta.
Trong 51 tâm sở của Duy Thức Há»c có nói vá» 6 căn bản phiá»n não (mulaklesa) và 20 tùy phiá»n não (upaklesa).
Sáu căn bản phiá»n não: tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến.
Hai mÆ°Æ¡i tùy phiá»n não: phẫn, háºn, phú, não, táºt, xan, cuống, siểm, hại, kiêu, vô tà m, vô quÃ, trạo cá», hôn trầm, bất tÃn, giải đãi, phóng dáºt, thất niệm, tán loạn, bất chánh tri.
Theo Câu Xá Luáºn (Abhidharmakosasastra), do ngà i Thế Thân (Vasubhandhu) trÆ°á»›c tác khi còn theo Tiểu Thừa, gồm có 46 tâm sở, trong đó có:
Sáu căn bản phiá»n não: vô minh, phóng dáºt, giải đãi, bất tÃn, hôn trầm, trạo hối.
Hai đại bất thiện: vô tà m, vô quÃ.
MÆ°á»i tiểu phiá»n não: phẫn, háºn, phú, não, táºt, xan, cuống, siểm, hại, kiêu.
Trên đây tạm gá»i là đi tìm phiá»n não trong Kinh Luáºn. Ta thấy sá»± phân chia và sắp xếp các phiá»n não không giống nhau, nó tùy thuá»™c và o quan Ä‘iểm của các luáºn sÆ° thá»i xÆ°a, và tùy theo giáo lý Nguyên Thủy hay Äại Thừa.
Ngoà i ra có và i tâm sở rất quen thuá»™c của Ä‘á»i sống hà ng ngà y mà Duy Thức Há»c đã bá» quên nhÆ°:
- từ, bi, hỷ, lạc: có thể thêm và o trong 11 tâm sở thiện.
- ái (yêu), ố (ghét), ai (buồn), Æ°u (lo), khủng (sợ): có thể thêm và o 20 tùy phiá»n não.
Phiá»n não là má»™t danh từ đặc biệt của đạo Pháºt và trở thà nh quen thuá»™c đối vá»›i ngÆ°á»i pháºt tá», nhÆ°ng khi muốn phân tách đó là gì thì không phải chuyện dá»… cho những ai không có khái niệm vá» tâm lý há»c pháºt giáo nhÆ° Duy Thức hoặc A Tỳ Äà m. Qua và i định nghÄ©a của Kinh Luáºn thì phiá»n não là những tâm sở bất thiện, thuá»™c hà nh uẩn, nhÆ°ng đối vá»›i ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng nhÆ° bạn và tôi thì phiá»n não được hiểu là những cảm giác buồn bá»±c, khó chịu, bất an, lo sợ, ganh ghét, chán nản, bất mãn, v.v... thuá»™c thá» uẩn. Äứng trên danh-sắc (nama-rupa) hay thân tâm thì hà nh uẩn và thá» uẩn Ä‘á»u thuá»™c vá» danh hay tâm, nhÆ°ng trên tác dụng thì hai cái có sá»± khác biệt.
Bình thÆ°á»ng chúng ta nói tâm tham, tâm sân, và xem tham, sân là hai phiá»n não thuá»™c vá» tâm, Ä‘iá»u nà y cÅ©ng đúng. NhÆ°ng nếu nhìn kỹ, ta sẽ thấy là do à nghÄ© gì má»›i khiến lòng tham nổi lên, à nghÄ© gì má»›i khiến lòng sân nổi lên. Tham và sân không thể tá»± nhiên khởi lên được. Chữ tâm (citta) theo tiếng Hán có nghÄ©a là tim hay lòng và nhiá»u khi nó cÅ©ng được hiểu là Ã. Do đó tâm thÆ°á»ng mang hai nghÄ©a: à và Tình (tâm ý và tâm tình). Tim hay lòng chÃnh là Tình.
Từ sá»± phân tách trên, tôi xếp những ý nghÄ© (hay tÆ° tưởng) bất thiện và o Ã, và những cảm giác bất thiện (tức phiá»n não) và o Tình. Bởi vì tôi nghÄ© xấu anh Ba, cho rằng anh nói xá» và chá»i xéo tôi nên tôi má»›i nổi giáºn. Má»—i khi à có những ý nghÄ© bất thiện thì Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên là m phát sinh ra cảm giác (Tình) buồn phiá»n. Do đây tôi xem phiá»n não thuá»™c vá» Tình, còn nguyên nhân gây ra phiá»n não thuá»™c vá» Ã.
2/ Phiá»n não từ đâu đến ?
Má»—i khi bị phiá»n não, khổ Ä‘au, chúng ta có thói quen đổ lá»—i cho ngÆ°á»i và sá»± váºt bên ngoà i. Tôi buồn khổ vì ngÆ°á»i Ä‘á»i ác Ä‘á»™c, tham lam, Ãch ká»· ! Chủ Ä‘uổi tôi, vợ con hất hủi, bạn bè khinh chê, v.v... Tôi vô tá»™i, đâu có là m gì ác ! ChÃnh những ngÆ°á»i khác là m tôi khổ. Tôi chỉ là má»™t nạn nhân đáng thÆ°Æ¡ng xót !
Sau khi há»c Äạo, tôi hiểu được má»i khổ Ä‘au xảy đến Ä‘á»u do mình tạo chứ không phải tại ngÆ°á»i khác. Vì không biết cách sống, không biết kiểm soát ba nghiệp (thân, khẩu, ý) nên tôi đã là m những hà nh Ä‘á»™ng Ä‘Æ°a đến khổ Ä‘au. Trong ba nghiệp thì à dẫn đầu. Kinh Pháp Cú (Dhammapada), phẩm Song Yếu (Yamaka Vagga) có nói:
1) à dẫn đầu các pháp
à là m chủ, ý tạo
Nếu với ý ô nhiễm
Nói lên hay hà nh động
Khổ não bám theo sau
NhÆ° xe, chân váºt kéo.
2)à dẫn đầu các pháp
à là m chủ, ý tạo
Nếu với ý thanh tịnh
Nói lên hay hà nh động
An lạc bước theo sau
NhÆ° bóng, không rá»i hình.
Tà i sản của phongvan
12-09-2008, 07:26 AM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
Tại vô minh hay ái dục ?
Trong Kinh Bảo TÃch (Ratnakuta) có kể má»™t và dụ: má»™t ngÆ°á»i cầm cục gạch ném và o con chó. Bị trúng gạch Ä‘au quá, con chó liá»n rượt theo cục gạch sủa tức tối. Con chó không biết thủ phạm là m cho nó Ä‘au không phải là cục gạch mà là ngÆ°á»i ném gạch. CÅ©ng váºy cái là m cho ta Ä‘au khổ không phải sá»± váºt bên ngoà i mà là sá»± vô minh của ta.
Vô minh có nghĩa là không sáng suốt, không hiểu biết. Nhưng không hiểu biết cái gì ?
Trong kinh dạy đó là sá»± không thấu hiểu vá» tÃnh cách vô thÆ°á»ng, vô ngã và duyên sinh của sá»± váºt. Do không hiểu nên má»›i tham đắm, Æ°a thÃch và vì váºy nên bị trói buá»™c.
Ở đây tôi Ä‘i xa hÆ¡n má»™t chút và há»i tiếp là Ai vô minh hay cái gì không hiểu biết ? Äức Pháºt dạy Vô Ngã mà tại sao tôi cứ há»i Ai hoà i ?
Con ngÆ°á»i được cấu tạo bởi năm uẩn (sắc, thá», tưởng, hà nh, thức), nói gá»n hÆ¡n là danh sắc hay thân tâm. Thân thể có hình sắc, còn tâm chỉ có tên gá»i (danh). Theo Duy Thức Há»c, tâm gồm có tám thức, trong đó à thức được xem là chủ nhân tác nghiệp. Do đó nếu há»i Ai vô minh thì ta có thể trả lá»i là à vô minh. Ở đây muốn Ä‘Æ¡n giản hóa vấn Ä‘á» mà nói nhÆ° váºy chứ sá»± tháºt phức tạp hÆ¡n nhiá»u. à thức không thể Ä‘á»™c láºp tá»± tung tá»± tác mà phải cá»™ng tác vá»›i 51 tâm sở và những chủng tá» hiện hà nh từ A Lại Gia Thức.
Trở lại câu há»i Ä‘au khổ tại vô minh hay tại ái dục ? Ta có thể đáp là : tại vì à vô minh nên má»›i sinh ra ái dục dẫn đến khổ Ä‘au. Trong mÆ°á»i hai nhân duyên, vô minh được xếp hà ng đầu và ái đứng hà ng thứ tám.
Vô minh
Muốn định nghÄ©a vô minh (avijja hay avidya) là gì không phải chuyện dá»…. Vì má»—i truyá»n thống, má»—i trÆ°á»ng phái Ä‘á»u có sá»± định nghÄ©a riêng.
Thà dụ: Theo Nguyên Thủy, vô minh là không biết luáºt nhân quả, Tứ Äế, 12 nhân duyên.
Theo Äại Thừa, vô minh là không nháºn ra được tháºt tánh của các pháp.
Theo Thiá»n tông, vô minh là không biết ông chủ, bản lai diện mục, chân tâm.
Theo Kinh Kim Cang, chấp và o sắc tướng âm thanh là vô minh.
Theo Kinh Lăng Nghiêm, bất giác không ngộ được bản tâm chân không diệu hữu là vô minh.
Theo Kinh Bát Nhã, không biết Tánh Không của các pháp là vô minh.
Theo Kinh Pháp Hoa và Niết Bà n, không nháºn ra được Pháºt tánh là vô minh.
Theo Duy Thức, chấp các pháp hiện hữu ngoà i thức là vô minh, v.v...
Từ những định nghĩa khác nhau ở trên, ta có thể rút tỉa đại ý như sau:
Vô minh là không biết luáºt duyên sinh, không nháºn ra tháºt tánh của các pháp, nên chấp và o sắc tÆ°á»›ng và các pháp hiện hữu bên ngoà i.
Cái gì không biết ? ChÃnh cái à không biết nên gá»i là vô minh. Vì vô minh nên không nháºn ra các pháp Ä‘á»u nhÆ° má»™ng, nhÆ° huyá»…n, bà o, ảnh, và từ đó sinh ra suy nghÄ© sai lầm, chấp ngã, chấp pháp.
Chấp ngã là tin và bám vÃu và o má»™t cái Ta, từ đó Ä‘Æ°a đến bám vÃu và o những cái liên quan đến Ta (ngã sở) nhÆ°: vợ ta, con ta, nhà ta, tà i sản của ta, danh dá»± của ta, v.v...
Chấp pháp là bám vÃu và o má»i sá»± váºt trên Ä‘á»i, cho rằng chúng hiện hữu thá»±c sá»± nhÆ°: nhà cá»a, xe cá»™, tiá»n bạc, danh lợi, đồ đạc, sông núi, cá» cây, ngÆ°á»i váºt, v.v...
NhÆ°ng bám vÃu và o má»™t cái Ta và sá»± váºt đâu có gì sai quấy ? DÆ°á»›i mắt thế gian thì không có gì sai quấy, ngược lại cần phải bám vÃu thì má»›i gá»i là ngÆ°á»i khôn. NhÆ°ng theo lý Äạo, cái Ta và sá»± váºt (các pháp) không có tháºt, vì do nhân duyên giả hợp, vô thÆ°á»ng, vô ngã, không hiện hữu thá»±c sá»± nên không thể nắm bắt hay bám vÃu. Cứ muốn nắm bắt cái không tháºt có thì không phải vô minh là gì ?
Thà dụ: Äi trong sa mạc, dÆ°á»›i ánh nắng nhÆ° thiêu nhÆ° đốt, bao nhiêu nÆ°á»›c uống đã cạn. Ta lần mò Ä‘i tìm má»™t nÆ¡i nà o có nÆ°á»›c. Nhìn xa xa ta thấy hình nhÆ° có má»™t ao nÆ°á»›c ở phÃa trÆ°á»›c nhÆ°ng khi lại gần thì chẳng thấy gì cả. Äó chỉ là ảo ảnh sóng nắng, do ánh nắng mặt trá»i và sá»± phản chiếu của cát tạo ra. Vì quá khát nÆ°á»›c, ta lại lên Ä‘Æ°á»ng hy vá»ng tìm thấy má»™t ao nÆ°á»›c nà o khác và lại bị thất vá»ng.
Cái Ta và các pháp cÅ©ng hiện hữu nhÆ° sóng nắng, thấy hình nhÆ° có mà không tháºt có. Khi đủ duyên thì chúng ảnh hiện nhÆ° có, thiếu duyên thì chúng tan biến. Vì không biết nhÆ° thế nên má»›i bám vÃu, nắm giữ là m của mình, đến khi nó tuá»™t khá»i tầm tay thì buồn tủi, thất vá»ng, than khóc.
Tà i sản của phongvan
12-09-2008, 07:31 AM
Bất Diệt Ma Tôn
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: bình dÆ°Æ¡ng
Bà i gởi: 2,242
Thá»i gian online: 2 tuần 0 ngà y 3 giá»
Thanks: 1
Thanked 31 Times in 14 Posts
Ãi dục
Ãi có nghÄ©a là yêu hay Æ°a thÃch, dục là ham muốn. Ãi dục không thể tá»± nhiên phát sinh. Ta không thể tá»± nhiên yêu ai hay thÃch ai nếu chÆ°a bao giá» gặp hay tiếp xúc vá»›i ngÆ°á»i đó. Do sá»± tiếp xúc (sparsa, contact) mà ái dục (tanha) phát sinh. Mắt thấy sắc đẹp má»›i khởi lòng yêu mến, tai nghe âm thanh dịu dà ng má»›i thÃch, mữi ngá»i mùi hÆ°Æ¡ng thÆ¡m má»›i Æ°a, miệng nếm vị ngon má»›i thèm, thân thể xúc chạm cảm giác khoái lạc má»›i nhá»› thÆ°Æ¡ng.
Khi sáu giác quan tiếp xúc vá»›i ngÆ°á»i hay váºt bên ngoà i gây ra những cảm thá» dá»… chịu thì phát sinh sá»± yêu thÃch (ái). Khi lục căn tiếp xúc vá»›i lục trần gây ra cảm thá» khó chịu thì phát sinh sá»± chán ghét (ố). Yêu hay ghét Ä‘á»u thuá»™c vá» Tình cảm. Khi yêu thì ta muốn bám giữ, chiếm hữu; khi ghét thì ta muốn xua Ä‘uổi, tiêu diệt. Từ đó trong tâm sinh ra đủ loại tình cảm xung Ä‘á»™t, phiá»n não. Trong vòng 12 nhân duyên (vô minh, hà nh, thức, danh sắc, lục nháºp, xúc, thá», ái, thủ, hữu, sinh, lão tá») thì thá» và ái (thuá»™c vá» Tình) là nÆ¡i phiá»n não hiển lá»™ hay biểu hiện. Vô minh, hà nh, thức (thuá»™c vá» Ã) là nguồn gốc gây ra phiá»n não.
Theo à mình
Theo giáo lý, nguyên nhân sinh ra phiá»n não đúng là vô minh và ái dục nhÆ° đã phân tách ở trên. NhÆ°ng trong Ä‘á»i sống hà ng ngà y, ta có thể tìm thấy nguyên nhân của phiá»n não má»™t cách giản dị, không cần phải có nhiá»u kiến thức pháºt há»c vá»›i những danh từ chuyên môn.
Thà dụ: Sau má»™t thá»i gian lân la là m quen vá»›i cô Tám, cuối cùng tôi cÅ©ng cÆ°á»›i được cô ta là m vợ. Mừng rỡ tôi nghÄ© mình sẽ có hạnh phúc. NhÆ°ng chỉ sau và i tháng, tôi nháºn ra hai vợ chồng có nhiá»u ý kiến và ý thÃch xung khắc. NgÆ°á»i nà o cÅ©ng cho mình đúng và muốn ngÆ°á»i kia phải thuáºn theo mình. Má»›i đầu còn nhÆ°á»ng nhịn nhÆ°ng từ từ không ai nhÆ°á»ng ai, sinh ra cãi lá»™n rồi giáºn nhau.
Ãt lâu sau vì nhu cầu pháºt sá»± tại địa phÆ°Æ¡ng có má»™t thầy vá» kêu gá»i pháºt tỠđóng góp xây chùa. Khi chùa láºp xong thì chúng tôi dắt nhau tá»›i là m công quả. Ban đầu chân Æ°á»›t chân ráo vô chùa, ai sai bảo việc gì chúng tôi cÅ©ng là m hết, không dám chống trái. Bà con cô bác và thầy trụ trì thấy vợ chồng tôi siêng năng công quả nên má»i gia nháºp và o ban quản trị của chùa. Tôi được bầu là m Tổng thÆ° ký, vợ tôi là m Thủ quỹ. Tưởng đâu có chức vụ thì là m việc đạo hanh thông hÆ¡n, nhÆ°ng không ngá» mình đã bÆ°á»›c và o thế giá»›i của phiá»n não. Cứ đến buổi há»p hà ng tháng của ban quản trị là tôi nhức đầu, phải ghi nhá»› tất cả ý kiến của má»i ngÆ°á»i để là m biên bản. Ui chao Æ¡i ! Sao ngÆ°á»i nà o cÅ©ng có ý kiến hết ! Không những má»™t ý kiến mà nhiá»u ý kiến. Ai cÅ©ng cho ý kiến của mình đúng rồi cãi nhau á»m tá»i. Hết buổi há»p, nhiá»u đạo hữu ra vá» buồn bá»±c không muốn nhìn mặt nhau. Sau và i năm sinh hoạt pháºt tỠđến chùa cà ng đông nên thầy trụ trì muốn mở mang là m chùa to hÆ¡n, nhÆ°ng theo à tôi và và i đạo hữu thì muốn thầy tổ chức các khóa tu há»c. Vì từ lâu là m công quả, tôi thấy mình chÆ°a hiểu gì vá» giáo lý đạo Pháºt, sinh hoạt ở chùa quanh quẩn chỉ có lá»… lược đám sám, cầu an, cầu siêu. Trong tuần chùa vắng nhÆ° chùa Bà Äanh, cuối tuần pháºt tỠđến chùa lạy pháºt má»™t chút rồi xúm nhau ăn uống nói chuyện ồn à o nhÆ° cái chợ. Tu hà nh phải đầy đủ phÆ°á»›c huệ nhÆ° chim muốn bay phải cần hai cánh, nếu chỉ có cánh to cánh nhá» thì bay không được huống chi má»™t cánh. NhÆ°ng hình nhÆ° thầy chỉ muốn "duy ngã Ä‘á»™c tôn", không muốn pháºt tá» của mình há»c đạo vá»›i thầy khác nên thầy không đồng ý. Thấy thầy không đồng (ý), nên tôi buồn bá»±c (tình), muốn từ chức Tổng thÆ° ký ở nhà tu má»™t mình (thân).
May sao hiện nay băng nhá»±a thuyết pháp của quý thầy không cánh mà bay khắp nÆ¡i, nhỠđó tôi cÅ©ng sÆ°u táºp được khá nhiá»u. NhÆ°ng sau má»™t thá»i gian nghe băng lại có chuyện má»›i. Tôi thÃch tu Thiá»n, còn vợ tôi không thÃch nghe giáo lý mà chỉ thÃch và o chùa là m công quả gặp bà con cô bác cho vui thôi. Không nói chuyện Thiá»n được vá»›i vợ, tôi Ä‘Ã nh và o chùa tìm anh Năm, vì nghe đâu anh cÅ©ng chuyên tu Thiá»n. Äến khi gặp anh nói chuyện thì tôi vỡ má»™ng. CÅ©ng cùng má»™t chữ Thiá»n, nhÆ°ng Thiá»n của anh là Thiá»n của Hoà Thượng Thanh Từ, còn Thiá»n mà tôi thÃch là Thiá»n của thiá»n sÆ° Nhất Hạnh. Thế thì tuy cùng Thiá»n mà không cùng thuyá»n !
Và o chùa bất đồng ý kiến với thầy bạn, vỠnhà thì không nói chuyện được với vợ. Tôi cảm thấy mình cô đơn, lẻ loi, không ai hiểu mình hết.
Ở đây nguyên nhân là m tôi khổ là : muốn sá»± váºt phải theo à mình.
Nhưng à mình là cái gì ? Là ý kiến, ý tưởng, ý nghĩ, ý niệm, v.v... của mình.
à kiến là cái thấy của ý.
à tưởng là cái tưởng của ý.
à nghĩ là cái nghĩ của ý.
à niệm là cái ghi nhớ của ý.
Tất cả những cái thấy, tưởng, nghÄ©, nhá»› của ý, ta thÆ°á»ng cho nó là mình, là ta, đạo Pháºt gá»i là ngã kiến.
NhÆ°ng à của tôi có luôn luôn đúng và đáng cho ngÆ°á»i khác phải theo không ? Nhiá»u khi chÃnh tôi còn không là m vừa lòng mình được huống chi muốn ngÆ°á»i khác phải tuân theo ý mình.
Cuối tuần chồng muốn vợ Ä‘i câu cá vá»›i mình, còn vợ lại muốn chồng chở mình lên chùa lá»… Pháºt công quả. Pháºt tỠđến chùa thì muốn quý Thầy phải đặc biệt chú ý Æ°u đãi mình, nếu không thì buồn bá»±c không vui. Thầy thì muốn đệ tá» phải chiá»u theo ý mình, nếu không thì lÆ¡ là không nhòm ngó tá»›i.
Vì muốn sá»± váºt xảy ra theo ý mình nên má»›i lo. Khi gặp việc trái ý thì tức giáºn. Bị mất mát thì buồn. Con ngÆ°á»i sống trong vòng lẩn quẩn của muốn, lo, giáºn, buồn, rồi lại buồn, giáºn, lo, muốn. Sá»± váºt xảy ra theo nhân duyên chứ không theo ý của ai hết, khi đủ duyên thì việc thà nh tá»±u, thiếu duyên thì không thà nh.
3/ Tiến trình phiá»n não
NhÆ° đã thấy ở trên, trong Ä‘á»i sống hà ng ngà y không lúc nà o Ã, Tình, Thân ngÆ°ng hoạt Ä‘á»™ng và phiá»n não cÅ©ng phát xuất từ đó nhất là từ Ã.
Tà i sản của phongvan