|
|
23-12-2009, 11:19 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Lá»i tá»±a:
Download ebook trá»n bá»™
Tiểu thuyết trÆ°á»ng thiên của Trung Hoa xuất hiện ở đầu Ä‘á»i nhà Minh , vá»›i bá»™ "Tam Quốc diá»…n nghÄ©a" , rồi đến bá»™ "Thuá»· Há» truyên" , rồi đến bá»™ "Tây Du Ký" .Ãến năm Gia TÄ©nh thì xuất hiện bá»™ "Liệt quốc chà truyện" của DÆ° Thiệu NgÆ° gồm 8 quyển , 226 tiết , bắt đầu từ khi vua Trụ (nhà ThÆ°Æ¡ng) lấy Ãát Ká»· , đến khi nhà Tần thống nhất Trung Hoa .
Sau đó và o cuối Ä‘á»i Minh , Phùng Má»™ng Long cải bá»™ "Liệt quốc chà truyện" , đổi tên là "Tân liệt quốc chÃ" , dà i 108 hồi , bắt đầu từ Ä‘á»i Tuyên vÆ°Æ¡ng nhà Chu , cho đến Ä‘á»i Tần Thủy Hoà ng .
Và o khoảng Ä‘á»i Kiến Long nhà Thanh xuất hiện bá»™ "Ãông Chu liệt quốc chÃ" . Bản nà y dá»±a và o bản "Tân liệt quốc chÃ" mà sá»a đổi lại chút Ãt và thêm và o rất nhiá»u những lá»i phê bình , chú thÃch của Sái Nguyên Phong .
Năm 1995 , Nhà xuất bản Tác gia ở Bắc Kinh (Trung Hoa) phát hà nh bá»™ "Ãông Chu liệt quốc chÃ" dá»±a và o bản của Phùng Má»™ng Long . Những chá»— nà o Sái Nguyên Phong sá»a chữa "Tân liệt quốc chÃ" má»™t cách sai lầm thì nhà xuất bản Tác giả khôi phục lại bản cÅ© , còn những chá»— nà o mà cả Phùng Má»™ng Long và Sái Nguyên Phong Ä‘á»u sai lầm thì nhà xuất bản Tác giả Ä‘Ãnh chÃnh lại má»™t cách tháºn trá»ng .
* *
"Ãông chu liệt quốc chÃ" bao gồm má»™t thá»i kỳ lịch sá» dà i hÆ¡n 400 năm (thế ká»· VI, V, IV, III trÆ°á»›c công nguyên). Thá»i kỳ ấy bắt đầu từ khi Bình vÆ°Æ¡ng nhà Chu dá»i đô sang phÃa Ãông và kết thúc vá»›i cuá»™c thống nhất của Tần Thủy Hoà ng . Sá» cÅ©ng gá»i thá»i kỳ ấy là đá»i Ãông Chu (chia là m hai giai Ä‘oạn là Xuân thu và Chiến quốc). Trong lịch sá» Trung Hoa , đó là thá»i kỳ quá Ä‘á»™ từ chế Ä‘á»™ phong kiến phân quyá»n đến chế Ä‘á»™ phong kiến táºp quyá»n (có má»™t thuyết cho rằng Ä‘á»i Xuân thu còn ở trong chế Ä‘á»™ nô lệ) . Phùng Mông Long căn cứ chủ yếu và o các sách "Tả truyện" và "Quốc ngữ" của Tả Khâu Minh và sách "Sá» ký" của TÆ° Mã Thiên và có tham khảo các sách "Công dÆ°Æ¡ng truyện" , "Chiến quốc sách" và hÆ¡n mÆ°á»i bá»™ sá» khác nữa , để biên soạn Ãông Chu Liệt Quốc chà "Sá»
* *
TÆ° tưởng toát ra trong suốt bá»™ tiểu thuyết nà y là tÆ° tưởng "dân bản" của nhà nho : dân là gốc của nÆ°á»›c , là sức mạnh của nÆ°á»›c ; không phải vÅ© lá»±c quyết định sá»± thà nh công hay sá»± thất bại mà chÃnh là lòng dân . Trong truyện , những báºc anh hùng cứu nÆ°á»›c (Huyá»n Cao , TÃn Lăng quân , Lạn TÆ°Æ¡ng NhÆ° , v.v...) những nhà trà thức chÃnh trá»±c (Ãổng Hồ , Lá»— Trá»ng Liên , v.v...); những ngÆ°á»i chấp chÃnh có nhiệt tình vá»›i dân vá»›i nÆ°á»›c (Quản Trá»ng , Tá» Văn , Tôn Thúc Ngao,v.v...) Ä‘á»u được tác giả nhiệt liệt ca ngợi và đỠcao .
Mặt khác , tác giả miêu tả không dè dặt , không nể nang , cái bản chất xấu xa , bỉ ổi của giai cấp thống trị . Những mâu thuẫn sâu sắc giữa các táºp Ä‘oà n thống trị , sá»± tranh già nh quyá»n lợi giữa các cá nhân , gây nên vô số những cuá»™c chÃnh biến và những cuá»™c tà n sát trong hÆ¡n bốn thế ká»· . CÅ©ng không sao nói hết được sá»± dâm loạn vô sỉ ở chốn cung đình : quan hệ nam nữ báºy bạ giữa anh em ruá»™t , giữa bố chồng và nà ng dâu , con chồng và thứ mẫu ,v.v... (Tá» KhÆ°Æ¡ng công và nà ng Văn KhÆ°Æ¡ng , Vệ Tuyên công và nà ng Tuyên KhÆ°Æ¡ng , Tấn Hiá»n công và nà ng Tá» KhÆ°Æ¡ng , v.v...) Ä‘á»u được tác giả kể lại và có thái Ä‘á»™ phê phán . Sá»± ngu xuẩn của bá»n thống trị thì được biểu hiện trong những nhân váºt Ä‘iển hình là Tống TÆ°Æ¡ng công (dá»±ng cá» nhân nghÄ©a , không chịu đánh giặc trong lúc giặc Ä‘ang qua sông) , Vệ công (cho hạc là m quan) , Yên Khoái (bắt chÆ°á»›c Nghiêu , Thuấn nhÆ°á»ng ngôi) v.v... Tuẫn táng là má»™t táºp tục vô nhân đạo do sá»± ngu xuẩn của bá»n đế vÆ°Æ¡ng sinh ra : Tá» Hiá»u công chôn sống hÆ¡n hai trăm ná»™i thị và cung nhân , để cho cha mình (chết rồi) có ngÆ°á»i hầu hạ ở dÆ°á»›i đất ; 177 ngÆ°á»i dân , trong đó có những ngÆ°á»i Æ°u tú (Tam LÆ°Æ¡ng) cÅ©ng chịu má»™t số pháºn nhÆ° váºy ở đất Ung , táng địa của Tần Mục công ; Ngô vÆ°Æ¡ng Hạp LÆ° đánh bẫy hÆ¡n má»™t vạn nam nữ để tuẫn táng cho con gái chết yểu của mình là Thắng Ngá»c .
Bên cạnh những tÆ° tưởng tiến bá»™ , thì do sá»± hạn chế của thá»i đại , Phùng Má»™ng Long cÅ©ng không tránh khá»i những quan Ä‘iểm tiêu cá»±c , lạc háºu .
Ở "Ãông chu liệt quốc" , tÆ° tưởng chÃnh thống và định mệnh rất phổ biến . Vua nhà Chu là m thiên tá» là do mệnh trá»i , cho nên những nÆ°á»›c chÆ° hầu nà o xÆ°ng vÆ°Æ¡ng Ä‘á»u bị coi là "tiếm" . Ãó là tÆ° tưởng chÃnh thống , xây dá»±ng trên quan Ä‘iểm định mệnh .
"Ãông Chu liệt quốc" cÅ©ng Ä‘á» cao "trung hiếu tiết nghÄ©a" phong kiến . Chữ "trung" ở đây là sá»± trung thà nh tuyệt đối của kẻ là m tôi , là m dân đối vá»›i cá nhân thiên tá» là ngÆ°á»i được coi nhÆ° chịu mệnh trá»i để cai trị thiên hạ . Trong "Ãông Chu liệt quốc" không thiếu gì chuyện vua bắt kẻ là m tôi phải chết , kẻ bá» tôi phải vui lòng chết theo để được tiếng là "trung" . Chữ "hiếu" cÅ©ng cùng bản chất vá»›i chữ trung vì thiên tỠđược coi nhÆ° là cha mẹ dân . Công tá» Thá» và Cấp Tá» nÆ°á»›c Vệ vui lòng chết để khá»i trái đạo "hiếu" đối vá»›i má»™t ngÆ°á»i cha tà n ác , bất công . Chữ "trinh" chữ "tiết" cÅ©ng được quan niệm má»™t cách hẹp hòi , biểu hiện má»™t quan hệ phụ quyá»n rất chặt chẽ . NgÆ°á»i con gái nÆ°á»›c Sở giặt vải ở bá» sông Lại Thủy đã nhảy xuống sông chết chỉ vì đã "trót" nói chuyện và cầm nắm cÆ¡m Ä‘Æ°a táºn tay cho NgÅ© Tá» TÆ° là má»™t ngÆ°á»i trai nÆ°á»›c Sở Ä‘Æ°Æ¡ng lánh nạn . Chữ "nghÄ©a" thì thÆ°á»ng thÆ°á»ng được xây dá»±ng trên cÆ¡ sở ân oán cá nhân . "SÄ© vị tri ká»· giả tá»" kẻ sÄ© phải lấy cái chết đạ Ä‘á»n Æ¡n ngÆ°á»i biết mình , nếu không thì không đáng gá»i là kẻ trượng phu . Dá»± Nhượng huá»· hoại cả thân thể mình để Ä‘i báo thù cho Tri Bá ; Yêu Ly không những để cho ngÆ°á»i ta chặt tay mình Ä‘i , lại còn bằng lòng để cho ngÆ°á»i ta giắt cả vợ con mình để Ä‘á»n đáp Æ¡n ngÆ°á»i tri ká»· . Những truyện nhÆ° thế rất nhiá»u trong Ãông Chu liệt quốc . Do đó , nếu chữ "nghÄ©a" có thể Ä‘em lại Ä‘oà n kết để phục vụ chÃnh nghÄ©a , thì nó lại hay bị giai cấp thống trị quà tá»™c lợi dụng mà mÆ°u đồ lợi riêng .
Nhiá»u nhà phê bình trÆ°á»›c đây đã chỉ trÃch sá»± mê tÃn , ma quá»· bói toán , nhân quả , báo ứng , trong sách "Tả truyện" . "Ãông Chu liệt quốc" không những thừa kế sá»± mê tÃn ấy mà còn tăng cÆ°á»ng nó lên . Ngay trong hồi thứ nhất đã có đến bốn năm chuyện huyá»n hoặc : đứa trẻ mặc áo Ä‘á» dạy bà i hát chẳng là nh , những cung phi có thai bốn mÆ°Æ¡i năm , ngÆ°á»i con gái hiện hình ở trai cung , oan hồn của Ãáºu Bá và Tả Nho đòi mạng , v.v... Vá» sau lại còn vô số những chuyện Ä‘iá»m tốt , Ä‘iá»m xấu , quỉ thần , đồng cốt , yêu quái , v.v... Những chuyện hoang Ä‘Æ°á»ng nhÆ° thế thÆ°á»ng thấy chép trong nhiá»u truyện cổ nói chung .
Tất nhiên ngà y nay ta không tin những chuyện ấy là có thá»±c mà hiểu rằng hoặc là do sá»± hạn chế của thá»i đại , tác giả "Ãông Chu liệt quốc" không thể có cái nhìn khoa há»c nhÆ° chúng ta ngà y nay đối vá»›i má»i vấn Ä‘á» xã há»™i ; hoặc là ở dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ cÅ© mà vua chúa có uy quyá»n tuyệt đối , ngÆ°á»i cầm bút không thể nói ra sá»± tháºt nên phải mượn câu chuyện U vÆ°Æ¡ng nhà Chu mất nÆ°á»›c ở mấy hồi đầu tiểu thuyết "Ãông Chu liệt quốc" , theo chúng tôi , đã được tô Ä‘áºm mà u sắc hoang Ä‘Æ°á»ng , cÅ©ng không ngoà ng Chu liệtý quốc", theo yếu ấy .
Vá» nghệ thuáºt tÃnh của "Ãông Chu liệt quốc" thì trÆ°á»›c hết phải nói đến vấn Ä‘á» kết cấu . Từ khi Bình vÆ°Æ¡ng nhà Chu dá»i kinh đô sang Ãông đến Tần Thuá»· Hoà ng thống nhất đất nÆ°á»›c là má»™t thá»i kỳ hắc ám , há»—n loạn , vô cùng phức tạp , có vô số những cuá»™c chÃnh biến , tà n sát ; vô số những cuá»™c chiến tranh hoặc nhá» , hoặc lá»›n , hoặc giữa và i ba nÆ°á»›c , hoặc giữa hà ng chục nÆ°á»›c ; vô số những chuyện thi thố tà i năng ; vô số những nhân váºt xấu , tốt ; vô số những Ä‘á»i sống tÆ° nhân có liên quan vá»›i những sá»± kiện chÃnh trị lá»›n nhá» . Tất cả những cái đó , phải được tổ chức lại , tổng hợp lại nhÆ° thế nà o ; trá»ng tâm , trá»ng Ä‘iểm phải đặt ở những chá»— nà o , những lúc nà o ; các hồi , các Ä‘oạn phải được phân phối nhÆ° thế nà o , để cho cái má»› sá»± kiện và nhân váºt ấy trở thà nh má»™t chuyện hoà n chỉnh ? "Xuân thu" , "Tả truyện" , "Công dÆ°Æ¡ng" , "Cốc lÆ°Æ¡ng" thì tá»± thuáºt các sá»± kiện ấy theo thứ tá»± năm tháng (biên niên) "Quốc ngữ" , "Chiến quốc sách" thì ghi chép theo từng nÆ°á»›c . TÆ° Mã Thiên thì đã biên tả theo từng mục , loại . Phùng Má»™ng Long đã giải quyết vấn Ä‘á» kết cấu của "Ãông Chu liệt quốc" má»™t cách sáng sủa và tá»± nhiên , đứng trên quan Ä‘iểm chÃnh thống mà tá»± thuáºt những sá»± biến chÃnh trị và quân sá»± trên còn Ä‘Æ°á»ng thay đổi "thiên mệnh" từ nhà Chu đến nhà Tần , bắt đầu từ khi nÆ°á»›c Trịnh lấn át thiên tá» và trải qua sá»± nghiệp bá chủ của nÆ°á»›c Tá» , nÆ°á»›c Tấn , nÆ°á»›c Sở , nÆ°á»›c Ngô , nÆ°á»›c Việt , rồi đến chÃnh sách "hợp tung" và "liên hoà nh" của Tô Tần , TrÆ°Æ¡ng Nghi và kết thúc bằng sá»± thống nhất của nÆ°á»›c Tần . Vá»›i những Ä‘iá»u kiện phiá»n phức nhÆ° đã nói trên đây , ngÆ°á»i ta không có thể đòi há»i thêm nữa , mà ngÆ°á»i ta chỉ có thể khen ngợi tác giả đã khái quát được những sá»± kiện vô cùng rối ren ấy đạ hiến Ä‘á»™c giả má»™t bức hoạ bao la vá» má»™t thá»i kỳ lịch sá» cổ đại rá»™ng lá»›n của Trung Hoa .
Má»™t số nhân váºt trong "Ãông Chu liệt quốc" được ngòi bút tác giả miêu tả rất sinh Ä‘á»™ng , rất "nổi" . Ãá»c "Ãông Chu liệt quốc" , không mấy ai quên được những nhân váºt nhÆ° TÃn Lăng quân , NgÅ© Tá» TÆ° , Phạm Lãi , Lạn TÆ°Æ¡ng NhÆ° , Kinh Kha , Chuyên ChÆ°, Nhiếp ChÃnh v.v... ChÃnh là trên cÆ¡ sở những mâu thuẫn gay gắt của những sá»± kiện chÃnh trị lá»›n, tác giả đã khéo thông qua ngôn ngữ và hà nh Ä‘á»™ng mà xây dá»±ng nên hình tượng nghệ thuáºt những nhân váºt Ä‘iển hình đó .
NgÆ°á»i Ãông Chu thì thế , đến việc Ãông Chu thì tác giả lại khéo có ngòi bút tá»± sá»± tháºt gá»n gà ng, sáng sủa và đồng thá»i lại còn rất khẩn trÆ°Æ¡ng , cảm Ä‘á»™ng nữa . Có những sá»± kiện rất phức tạp , quanh co , mà tác giả chỉ cần ná»a hồi để thuáºt lại má»™t cách rất mạch lạc, trôi chảy, nhÆ° Ä‘oạn viết vá» bốn há» tranh quyá»n nhau ở nÆ°á»›c Tấn . Lại có những sá»± việc kéo dà i trong đó quan hệ giữa các nhân váºt biến hoá không ngừng , cục diện phát triển nhÆ° đợt sóng , lên lên xuống xuống , tầng tầng lá»›p lá»›p , nhÆ° chuyện Sái Túc nÆ°á»›c Tống láºp vua , chuyện Trung NhÄ© nÆ°á»›c Tấn lánh nạn , chuyện NgÅ© Tá» TÆ° nÆ°á»›c Sở báo thù v.v... Những Ä‘oạn ấy kéo dà i nhiá»u hồi và ngòi bút tá»± thuáºt của tác giả đã khéo dẫn dắt ngÆ°á»i Ä‘á»c má»™t cách tà i tình hết hồi ná» sang hồi kia , những ngÆ°á»i Ä‘i Ä‘Æ°á»ng xa má»—i bÆ°á»›c lại thấy hoa thÆ¡m cá» lạ , má»—i lúc má»™t thấy phong cảnh đổi má»›i Ä‘á»™t ngá»™t , bất kỳ .
Lá»i văn "Ãông Chu liệt quốc" tuy không uyên thâm , Ä‘iển nhã nhÆ° Văn Tả truyện , văn Sá» ký , nhÆ°ng có Æ°u Ä‘iểm là cụ thể , rõ rà ng , dá»… hiểu . Nhiá»u Ä‘oạn rất hà m súc, nhiá»u Ä‘oạn lại rất tình tứ , nên thÆ¡ . NhÆ° Ä‘oạn viết vá» hai anh em công tá» Thá» nÆ°á»›c Vệ :
"... Công tá» Thá» liá»n bÆ°á»›c sang thuyá»n Cấp Tá» , rót má»™t chén rượu để má»i , nhÆ°ng chÆ°a kịp nói gì thì nÆ°á»›c mắt đã ứa ra , rá» xuống chén rượu . Cấp Tá» vá»™i và ng đỡ lấy mà uống . Công tá» Thá» nói : "Chén rượu nà y đã bẩn mất rồi !" Cấp Tá» nói : "ấy , chÃnh anh uống cái tình của em ở trong ấy !" Công tá» Thá» gạt nÆ°á»›c mắt nói : "Chén rượu hôm nay là chén rượu vÄ©nh biệt của anh em ta . Nếu anh nghÄ© đến tình em thì xin gắng uống cho tháºt nhiá»u...".
Và đoạn tả Lá»™ng Ngá»c thổi sáo đêm trăng :
"... Lá»™ng Ngá»c ở trên lầu cuốn rèm lên ngắm cảnh , thấy trá»i tạnh mây trong , trăng sáng nhÆ° gÆ°Æ¡ng , gá»i thị nữ đốt má»™t nén hÆ°Æ¡ng , rồi Ä‘i lấy cái ống sinh là m bằng ngá»c bÃch , đến bên cá»a sổ mà thổi . Tiếng sinh véo von vá»ng lên vòm trá»i , gió hây hây thổi , bá»—ng nghe nhÆ° có ngÆ°á»i há»a lại, khi gần khi xa . Lá»™ng Ngá»c không khá»i băn khuăn , bèn ngừng lại , không thổi nữa , có để nghe xem sao . Tiếng há»a cÅ©ng im Ä‘i , nhÆ°ng dÆ° âm còn lẽo đẽo không dứt . Lá»™ng Ngá»c bâng khuâng trÆ°á»›c gió , nhÆ° má»™t ngÆ°á»i vừa đánh mất váºt gì . Chốc đã ná»a đêm , trăng xế hÆ°Æ¡ng tà n , nà ng Ä‘em ống sinh để trên đầu giÆ°á»ng , gắng gượng Ä‘i nằm .
* *
Ở cuối Ä‘á»i Minh , sau bá»™ "Ãông Chu liệt quốc chÃ" còn xuất hiện hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i bá»™ tiểu thuyết lịch sá» , nhÆ° "Nam Bắc sá» diá»…n nghÄ©a" , "Tổng truyện" , "Tây Hán diá»…n nghÄ©a" , "Lưỡng Tấn diá»…n nghÄ©a" , v.v... Vá» giá trị văn há»c và phạm vi ảnh hưởng thì "Ãông Chu liệt quốc chÃ" đứng đầu các bá»™ tiểu thuyết ấy , theo sá»± nháºn định của các nhà phê bình xÆ°a và nay .
Trân trá»ng giá»›i thiệu bá»™ tiểu thuyết "Ãông Chu liệt quốc" vá»›i các bạn Ä‘á»c .
Cao xuân huy
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
23-12-2009, 11:22 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Hồi 1
Nghe trẻ hát, tôi trung bị giết.
Trải lòng ngay , Ãá»—-Bá thác oan.
Download ebook trá»n bá»™
Từ lúc vua Trụ mất nÆ°á»›c Võ-vÆ°Æ¡ng láºp lên nhà Châu, dân chúng sống trong cảnh thái-bình thịnh trị.
Các triá»u vua kế tiếp nhÆ° Thà nh-vÆ°Æ¡ng, KhÆ°Æ¡ng-vÆ°Æ¡ng, Ä‘á»u nhá» lấy đức trị dân, lại được các báºc trung thần nhÆ° : Châu-công , Thiệu-công, Tất-công, Sá»-Dáºt, hết lòng phò tá, lên cÆ¡-nghiệp vững-bá»n.
Qua đến Ä‘á»i vua thứ tám là Di-vÆ°Æ¡ng, cÆ¡-nghiệp nhà Châu bắt đầu suy-yếu.
Ãến Ä‘á»i vua thứ chÃn là Lệ-vÆ°Æ¡ng lại cà ng nhu-nhược hÆ¡n. Trong nÆ°á»›c nổi loạn, nịnh-thần thà vua, toan tiếm ngôi may nhá» có Châu-công và Thiệu-công, đồng tâm hiệp lá»±c, láºp Thái-tá» Tịnh lên kế vị.
Thái-tá» Tịnh lên ngôi xÆ°ng hiệu là Tuyên-vÆ°Æ¡ng , trong thì lo sá»a sang triá»u-chÃnh chiêu-đãi hiá»n-thần, ngoà i thì lo vá»— an bá-tánh, vì thế các báºc hiá»n-tà i lúc bấy giá» nhÆ° PhÆ°Æ¡ng-Chúc, Thiệu-Hổ, Doãn-kiết-phủ, Châu-Bá, Trá»ng-sÆ¡n-phù, Ä‘á»u dốc lòng bảo giá . Tuyên-vÆ°Æ¡ng Ä‘em lại thái bình cho nhà Châu được mÆ°á»i chÃn năm thì giặc KhÆ°Æ¡ng-nhung dấy-loạn, vua phải ngá»±-giá thân-chinh.
Thế giặc quá mạnh, Tuyên-vÆ°Æ¡ng thua luôn may tráºn, quân-sÄ© hao hụt rất nhiá»u, bèn trở vá» Thái-nguyên kiểm-Ä‘iểm dân số để má»™ thêm binh lÃnh.
Khi đi ngang qua một khu phố nhỠgần Kiểu-kinh có một bầy trẻ xúm nhau vỗ tay hát :
ThỠlên, ác lặn non mỠ,
Túi cơ cung yểm bơ phò nước non.
Vua nghe câu hát lấy là m tức giáºn, truyá»n quân vây bắt.
Bá»n trẻ cả sợ chạy tán loạn, chỉ bắt được có hai đứa.
Vua quát há»i :
- Ai bà y cho chúng bay hát như thế ?
Hai đứa trẻ run lẩy bẩy, cúi đầu tâu :
- Cách đây ba hôm, có má»™t đứa nhá» mặc áo Ä‘á», đến tại chợ nầy dạy chúng con hát. NhÆ°ng chẳng biết vì sao, cùng má»™t lúc, cả trẻ con trong khu phố Ä‘á»u biết các câu hát ấy.
Vua lại há»i :
- Hiện bây giỠthằng bé mặc áo đỠấy ở đâu ?
Hai đứa bé đáp :
- Chẳng biết nó đi đâu , từ ấy đến nay chúng con không còn gặp nó nữa.
Vua Tuyên-vÆ°Æ¡ng cau mà y, suy nghÄ© rồi truyá»n Ä‘uổi hai đứa bé ấy Ä‘i . Lại khiến quan TÆ°-thị loan-báo khắp khu-phố cấm không cho con nÃt hát nhÆ° thế nữa. Nếu đứa trẻ nà o còn hát cha mẹ nó phải chịu tá»™i. Kế đó vua ngá»±-giá vá» cung.
Sáng hôm sau, lâm triá»u bá quan và o chầu đủ mặt, vua bèn thuáºt lại câu hát ấy, và há»i có ai Ä‘oán được hÆ° thiệt không ?
Quan Lễ-Bộ Triệu-hổ quỳ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, cây yểm là thứ cây dâu núi, dùng là m cung , còn cơ là loại cỠdùng đan giỠđựng tên. Cứ theo câu hát ấy mà bà n thì chắc trong nước sẽ bị nạn binh-đao !
Tuyên-vÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a mắt nhìn các quan cáºn-thần há»i ý-kiến.
Quan Thái-tế Trá»ng-sÆ¡n-phủ quỳ tâu :
- Theo ý Ngu-thần thì cung tên biểu hiệu cho binh-Ä‘ao, nay Bệ-hạ Ä‘ang muốn kiếm dân, bắt lÃnh đánh dẹp rợ KhÆ°Æ¡ng, Ä‘iá»m ấy e ảnh hưởng không là nh đến dá»±-tÃnh của Bệ-hạ.
Tuyên-vÆ°Æ¡ng gáºt đầu há»i lại :
- Thế thì thằng con nÃt mặc áo Ä‘á» là ai ?
Thái-sư Bá-dương-phụ tâu :
- Chúng con nÃt mặc áo Ä‘á» thuá»™c há»a, còn sao Huỳnh-hoặc cÅ©ng thuá»™c há»a. Ấy là ông trá»i muốn răn vua, nên khiến sao Huỳnh-hoặc biến ra đứa trẻ đó .
Tuyên-vương nghe nói cho là phải, bèn phán :
- Váºy bây giá» trẫm tha tá»™i cho KhÆ°Æ¡ng-nhung, rút quân ở Thái-nguyên vá», truyá»n đốt tất cả số cung tên lÆ°u trữ trong kho, nhÆ° thế có tránh được Ä‘iá»m há»a kia chăng ?
Dương-phụ lại quỳ tâu :
- Hạ-thần xem thiên văn thấy Ä‘iá»m dữ ứng tại cung vua, chá»› không can chi đến bá» cõi. HÆ¡n nữa, luáºn theo câu hát "thá» lên, ác lặn" có nghÄ©a là âm thạnh, dÆ°Æ¡ng suy, hạ thần e rằng việc nÆ°á»›c sẽ do tay Ä‘Ã n bà quấy rối.
Tuyên-vương nói :
- Trong cung có KhÆ°Æ¡ng-háºu là kẻ hiá»n-đức, cai quản tam-cung, lục-viện. Má»—i má»™t cung phi Ä‘á»u do tay KhÆ°Æ¡ng-háºu chá»n lá»±a, là m sao có thể xảy ra tai há»a ấy được ?
Dương-phụ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, ý trong câu hát không phải là việc bây giá», xin Bệ-hạ cứ thi nhân, bố đức, may ra việc dữ trở nên là nh , còn cung tên trong kho chẳng nên đốt là m chi.
Tuyên-vÆ°Æ¡ng nghe xong, lòng rất nghi-hoặc, bèn bãi chầu lui và o háºu cung, Ä‘em các việc thuáºt lại cho KhÆ°Æ¡ng-háºu nghe.
KhÆ°Æ¡ng-háºu tâu :
- Tâu Bệ-hạ, Ä‘iá»m dữ vừa ứng, trong cung lại có việc lạ lùng, thần-thiếp định tâu cùng Bệ-hạ.
Tuyên vÆ°Æ¡ng ngÆ¡-ngác há»i :
- Chẳng hay trong cung lại có việc gì chẳng là nh sao ?
Vừa rồi trong cung có má»™t phi-tần của Tiên-vÆ°Æ¡ng để lại, tuổi ngoà i năm mÆ°Æ¡i, có thai đã bốn mÆ°Æ¡i năm trá»i, đêm qua lại sanh ra má»™t gái.
Tuyên-vÆ°Æ¡ng giáºt mình há»i :
- Ãứa con gái ấy bây giỠở đâu ?
KhÆ°Æ¡ng-háºu nói :
- Thần-thiếp cho là quái-thai, nên đã sai ngÆ°á»i Ä‘em vứt xuống sông Thanh-thủy, cách đây và i mÆ°Æ¡i dáºm.
Vua cho là chuyện lạ, bèn đòi ngÆ°á»i cung-phi già đó đến há»i tá»± sá»± .
NgÆ°á»i cung-phi già được lệnh, đến quỳ móp xuống đất, tâu rằng :
- Tiện tỳ được nghe nói và o Ä‘á»i Hạ-kiệt, tại Bao-thà nh có thần-nhân hóa ra hai con rồng sa xuống giữa sân triá»u, nhả nÆ°á»›c dãi ra rồi kêu vua Kiệt nói : "Ta là hai vị Ãế-vÆ°Æ¡ng của Bao-thà nh đây " . Vua Kiệt cả sợ, muốn giết hai con rồng ấy, song quan Thái-sÆ° bói quẻ và tâu rằng : Thần nhân hạ giáng, ắt có Ä‘iá»m là nh , xin Bệ-hạ hãy lấy nÆ°á»›c dãi mà để dà nh. Vì nÆ°á»›c dãi là tinh-khà của rồng, để dà nh trong cung ắt đặng hưởng phúc . Vua Kiệt nghe theo truyá»n Ä‘em mâm và ng hứng lấy nÆ°á»›c dãi, Ä‘á»±ng và o má»™t chiếc há»™p son, cất kỹ trong kho. Vừa cất xong thì trá»i nổi mÆ°a, hai con rồng bay Ä‘i mất. Từ ấy đến nay đã hÆ¡n sáu trăm bốn mÆ°Æ¡i bốn năm, qua nhà Hạ, đến nhà Ân, rồi đến nhà Châu ta thêm nữa mà vẫn chÆ°a ai dám mở há»™p ấy. Ãến Ä‘á»i Tiên-vÆ°Æ¡ng , chiếc há»™p ấy có hà o quang rá»±c rỡ, quan giữ kho trông thấy tâu lại vá»›i Tiên-vÆ°Æ¡ng. Tiên-vÆ°Æ¡ng truyá»n Ä‘em sổ bá»™ tra cứu, má»›i hay trong há»™p đó Ä‘á»±ng nÆ°á»›c dãi rồng, bèn truyá»n mở ra xem. Rủi thay Tiên-vÆ°Æ¡ng sÆ¡ ý là m rÆ¡i chiếc há»™p xuống đất, nÆ°á»›c dãi đổ lai láng rồi hóa thà nh má»™t con giãi nhá» chạy tung tăng khắp sân triá»u. Ná»™i-thị theo Ä‘uổi bắt con giãi kia chạy và o cung rồi biến mất. Lúc đó tiện-tỳ má»›i lên mÆ°á»i hai tuổi. Vì đạp nhằm đầu con giãi ấy mà thá» thai. Tiên-vÆ°Æ¡ng lấy là m lạ, Ä‘em tiện tỳ giam và o lãnh cung. Ãến nay hÆ¡n bốn mÆ°Æ¡i năm trá»i má»›i sanh ra má»™t gái ! Ná»™i-thị không dám giấu, và o tâu vá»›i Hoà ng-háºu. Hoà ng-háºu cho là quái-thai nên đã Ä‘em vất xuống sông, xin Bệ-hạ rá»™ng lòng tha cho tiện-tỳ khá»i tá»™i.
Tuyên-vương nghe xong, lo lắng thở đà i, phán :
- Ấy là việc Ä‘á»i trÆ°á»›c, có can chi đến ngÆ°Æ¡i mà phải sợ sệt.
Nói xong, vội sai nội thị đến bỠsông Thanh-thủy xem đứa bé ấy thể nà o.
Một lát sau, nội thị trở vỠtâu :
- Tâu Bệ-hạ, đứa bé ấy đã trôi Ä‘i đâu mất tÃch.
Nhà vua an lòng, trở và o háºu cung an nghÄ©.
Sáng hôm sau vua cho vá»i quan Thái-sÆ° DÆ°Æ¡ng-phụ đến kể việc nÆ°á»›c miếng rồng cho DÆ°Æ¡ng-phụ và bảo :
- Nay đứa bé ấy đã chết rồi, khanh hãy chiếm một quẻ xem oan nghiệt đã dứt chưa ?
DÆ°Æ¡ng-phụ vâng mạng, gieo quẻ rồi dâng lá»i Ä‘oán cho Tuyên-VÆ°Æ¡ng xem.
Lá»i Ä‘oán rằng :
- CÆ°á»i cÆ°á»i khóc khóc, dê mắc lÆ°á»›i, ngá»±a sa lầy. Sợ thay ! Sợ thay ! NÆ°á»›c non tang-tóc.
Vua không hiểu ý, há»i lại DÆ°Æ¡ng-phủ tâu rằng :
- Dê chỉ vá» Mùi, ngá»±a ứng vá» Ngá». CÆ°á»i cÆ°á»i, khóc khóc nói vá» chuyện vui buồn. Quẻ nầy ứng qua năm Ngá», năm Mùi sẽ có chuyện vui buồn đó. Theo dá»± Ä‘oán của hạ thần, tuy yêu-quái ra khá»i cung nhÆ°ng chÆ°a trừ đặng.
Tuyên-vÆ°Æ¡ng nghe tâu, mặt buồn dà u-dà u, hạ chiếu truyá»n rao khắp dân chúng, ai tìm ra đứa con nÃt ấy, bất kỳ sống thác Ä‘á»u được thưởng ba trăm tấm lụa, ngược lại ai giấu diếm mà nuôi, sẽ bị xá»-tá» toà n gia.
Vua truyá»n giao việc nầy cho quan Thượng-đại-phu Ãá»—-bá xem xét.
Lại ra lệnh cho quan Ãại-phu Tả-nho nghiêm cấm khắp nÆ¡i, từ thà nh-thị đến thôn quê không ai được là m cung bằng gá»— yểm và giá» tên bằng cá» cÆ¡. Ai trái lệnh được quyá»n bắt chém.
Nhân-dân nghe lệnh, nhất nhất tuân theo. Duy có các miá»n xa vắng, lệnh của nhà vua chÆ°a được ban bố, nên cách hai ngà y sau có má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà xách mấy cái túi tên bằng cá» cÆ¡, và má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông vác mấy cây cung bằng gá»— yểm đến chợ bán.
Quân tuần trông thấy áp lại bắt, nhÆ°ng ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lanh chân chạy thoát.
Chúng dẫn ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà và o nạp cho quan Ãại-phu Tả-nho .
Tả-nho nghĩ thầm :
- Hai váºt nầy đúng theo lá»i hát của lÅ© trẻ rồi . Vả lại, quan Thái-sÆ° bảo là có nữ há»a, thế thì ngÆ°á»i Ä‘Ã n-bà nầy là mối há»a lá»›n của quốc-gia, ta phải và o triá»u phục chỉ.
NghÄ© nhÆ° váºy, Tả-nho giấu việc ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bá» trốn , chỉ dắt ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà và o triá»u tâu nạp .
Nhà vua truyá»n Ä‘em tá»™i nhÆ¡n xá»-tá», và đem tất cả các túi tên ra chợ đốt Ä‘i để răn dân chúng.
Trong lúc đó, ngÆ°Æ¡i Ä‘Ã n ông kia hoảng vÃa chạy trối chết , không hiểu cá»› gì quan quân lại đón bắt vợ chồng mình. Mãi đến ngà y hôm sau, anh ta má»›i biết lệnh cấm, và nghe đồn ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bán giá» tên bị xá» tá», lòng nóng nhÆ° đốt, anh ta than thầm :
- Ôi ! vợ ta đã bị giết rồi, giỠđây ta biết nương tựa và o đâu ! đau đớn thay .
Than rồi, anh ta khóc rống lên, nhÆ°ng sợ khóc lá»›n quan quân hay được, bèn tìm nÆ¡i vắng vẻ để khóc cho thá»a lòng .
Anh ta Ä‘i lần đến mé sông Thanh-thủy, đôi mắt Ä‘á» ngoe , dòng châu lả chả , bá»—ng thoáng thấy Ä‘Ã ng xa có bầy chim kêu rả-rÃt, xúm nhau ngáºm má»™t chiếc chiếu cuốn tròn , nổi trên sông, mà đem và o bá».
Lấy là m lạ, anh ta chạy đến giở chiếc chiếu ra xem, thì thấy trong đó gói một đứa bé gái vừa mới lâm bồn (1).
Anh ta nghĩ thầm :
- Con ai Ä‘em bá» nhÆ° vầy. Ãã không chết mà lại có bầy chim cứu nạn, ắt là má»™t quÃ-nữ. Ta Ä‘em vá» nuôi để ngà y sau nhá» cáºy .
NghÄ© nhÆ° váºy bèn cỡi áo gói đứa bé ôm và o mình, rồi thẳng Ä‘Æ°á»ng sang Bao-thà nh lánh nạn.
Từ khi giết ngÆ°á»i Ä‘Ã n-bà bán giá» cung bằng cá» cÆ¡, Tuyên-vÆ°Æ¡ng cho rằng Ä‘iá»m há»a trong nÆ°á»›c đã diệt được, nên không còn lo ngại gì nữa. Tuy nhiên, cứ cách và i năm nhà vua láºp Ä‘Ã n tế-lá»… nÆ¡i Thái-miếu (2) , ăn chay nằm đất để cầu phúc.
Năm ấy và o năm thứ bốn mÆ°Æ¡i ba, vua ngủ nÆ¡i trai-cung (3) , trống canh hai vừa đổ, xảy có má»™t ngÆ°á»i con gái, dung nhan đẹp đẽ từ phÃa Tây xăm xăm Ä‘i lại.
Vua cả giáºn nghÄ© rằng :
- Ãà n bà con gái sao dám đến chá»— chay cấm , bèn quát lên má»™t tiếng hô ná»™i thị đến bắt.
Vua gà o rát cổ, mà vẫn không thấy một tên nội-thị nà o.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà kia cứ ung-dung Ä‘i và o Thái-miếu, góp nhặt các bà i-vị bó thà nh má»™t bó, rồi bÆ°á»›c ra cÆ°á»i ba tiếng, khóc ba tiếng, Ä‘oạn cháºm rãi tiến vá» hÆ°á»›ng Ãông (4) .
Vua bèn rượt theo, bá»—ng giáºt mình thức dáºy má»›i biết là chiêm-bao, trong lòng kinh hãi, đòi Thái sÆ° Bá-dÆ°Æ¡ng-phụ đến há»i.
Bá-dương-phụ tâu rằng :
- Lá»i đồng-dao (5) cách đây ba năm Bệ-hạ đã quên rồi sao ?
Hạ-thần tiên Ä‘oán nhà Châu sẽ bị nữ-há»a. Nay yêu-khà chÆ°a dứt, mà ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy lại khóc ba tiếng, cÆ°á»i ba tiếng, thì đúng theo quẻ hạ thần đã tiên Ä‘oán váºy.
Tuyên-vÆ°Æ¡ng lo lắng há»i :
- Ngà y trÆ°á»›c trẫm đã giết ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bán giá» cung bằng cá» cÆ¡ rồi, nhÆ° thế chÆ°a trừ đặng câu đồng-dao ấy hay sao ?
Bá-dương-phụ tâu .
- Tâu Bệ-hạ, đạo trá»i mầu nhiệm lắm, đâu phải dá»… gì giết má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà hèn má»n kia mà có thể là m biến-đổi được thiên-cÆ¡ (6) .
Vua nghe nói lòng buồn rã rượi, ngồi đứng không an, giây lâu sá»±c nhá»› đến việc ba năm trÆ°á»›c có sai Ãá»—-bá truy tầm đứa bé thả trôi sông, sao đến nay chÆ°a nghe kết quả , bèn đòi Ãá»—-bá và o há»i .
(1) Lâm bồn : mới sanh.
(2) Thái-miếu : nÆ¡i thá»-phượng các Tiên-vÆ°Æ¡ng.
(3) Trai-cung : nhà chay .
(4) Ấy là điá»m ứng cho nhà Châu phải dá»i qua hÆ°á»›ng Ãông.
(5) Ãồng-dao : câu hát của con nÃt .
(6) Thiên cÆ¡ : máy trá»i, sá»± mầu nhiệm của tạo hóa.
Ãá»—-bá quỳ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, hạ-thần hết sức tìm kiếm, nhÆ°ng chẳng thấy. Khắp trong dân gian cÅ©ng không ai tìm được xác, chứng tá» quái-thai kia đã bị chìm mất tÃch rồi. Vả lại Bệ-hạ đã xá»-tá» ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bán cung, thì lá»i đồng-dao đâu còn linh-ứng ? Nếu cứ tra xét thì e Ä‘á»™ng đến dân-tình .
Tuyên-vÆ°Æ¡ng cả giáºn mắng :
- Ãã không là m được việc, lại không phục-chỉ , rõ là má»™t đứa khi quân.
Bèn sai võ-sÄ© dẫn Ãá»—-bá ra pháp-trÆ°á»ng xá» trãm.
Giữa lúc đó, quan Hạ-đại-phu Tả-nho, vốn là bạn thân của Ãá»—-bá, thấy vá»™i quỳ móp trÆ°á»›c sân triá»u can gián :
- Tâu Bệ-hạ, Ä‘á»i vua Nghiêu bị lụt chÃn năm, Ä‘á»i vua Thang nắng hạn đến bảy năm, mà chẳng há» sanh biến loạn. Nay chỉ vì giết không được má»™t đứa con nÃt mà Bệ-hạ xá»-tá» má»™t đại thần e các lân-bang chê cÆ°á»i, xin Bệ-hạ xét lại.
Tuyên-vÆ°Æ¡ng mặt giáºn phừng phừng, nói :
- Nếu vì tình bạn mà can gián, thì ngÆ°Æ¡i qua đã trá»ng bạn khinh vua .
Tả-nho tâu :
- Vua phải bạn trái thì nên theo vua. Bạn phải vua trái thì nên theo bạn . Tá»™i Ãá»—-bá không đáng gì, mà Bệ-hạ Ä‘em giết, thiên hạ sẽ cho Bệ-hạ là bất minh. Hạ thần biết mà không can gián, thiên-hạ sẽ cho Hạ-thần là bất trung. Nếu Bệ-hạ giết Ãá»—-bá, hạ thần xin cùng chết.
Tuyên-vương nói :
- Trẫm chém Ãá»—-bá nhÆ° chém cá» rác, ngÆ°Æ¡i chá»› nhiá»u lá»i là m chi .
Nói xong, nạt võ-sÄ© Ä‘em Ãá»—-bá ra chém.
Còn Tả-nho vỠđến nhà cÅ©ng tá»±-váºn mà thác.
NgÆ°á»i sau, cảm lòng trung nghÄ©a, láºp miếu nÆ¡i Ãồ-lăng mà thá»i gá»i là miếu Tả-tÆ°á»›ng-quân.
Con trai Ãá»—-bá là Thấp-thúc trốn qua nÆ°á»›c Tấn , là nh đến chức SÄ©-sÆ°, sau con cháu đổi ra há» Phạm.
.
Khi Tuyên-vÆ°Æ¡ng nghe tin Tả-nho tá»± váºn, lòng hối-ngá»™, ăn ngủ không yên, mà sanh bệnh, bá» cả việc triá»u chÃnh.
KhÆ°Æ¡ng-háºu thấy váºy cÅ©ng không dám phà n nà n.
Má»™t hôm, và o tiết mùa thu, Tuyên-vÆ°Æ¡ng muốn Ä‘i săn bắn để giải muá»™n bèn truyá»n Doãn-kiết-phủ và Thiệu-hổ sắm sá»a xe giá lên Ä‘Æ°á»ng. Hai bên tiá»n hô, háºu ủng thẳng đến Ãông-giao .
Ãến nÆ¡i, vua truyá»n hạ trại, và dặn dò quân-sÄ© không được đạp phá mùa mà ng, là m chấn Ä‘á»™ng lê dân. Ãoạn truyá»n lịnh há»… ai bắt được nhiá»u thú rừng sẽ được trá»ng thưởng.
Quân-sĩ đua nhau bủa vây khắp chốn. Lòng vua rất đẹp .
Chẳng bao lâu, mặt trá»i đã gác non Ãoà i, vua truyá»n bãi cuá»™c săn bắn.
Quân sÄ© tuân lệnh bao nhiêu phi-cầm tầu thú Ä‘á»u buá»™c trói sẳn sà ng há»™ giá vá» cung.
Ãi chÆ°a dược ba bốn dặm Ä‘Æ°á»ng, nhà vua mặt mà y bá»—ng xây xẩm , rồi trÆ°á»›c mắt thoáng thấy má»™t cổ xe nhá» từ Ä‘Ã ng xa tiến đến.
Trên xe có hai ngÆ°á»i, tay cầm cung tên, hô lá»›n :
- Bệ-hạ vẫn được mạnh giá»i chứ .
Tuyên-vÆ°Æ¡ng nhìn kỹ thấy hai ngÆ°á»i đó là Ãá»—-bá và Tả-nho, thất kinh gá»i kẻ tả-hữu há»i thì chẳng ai thấy gì hết.
Chiếc xe nhá» kia cứ lởn vởn mãi trÆ°á»›c mắt, vua cả giáºn hét :
- Phản thần ! Dám đến đây phạm giá sao ?
Nói xong, rút bá»u kiếm ra chém.
Bá»—ng nghe có tiếng Ãá»—-bá và Tả-nho mắng lại .
- Hôn quân, đã không biết sá»a mình còn chém ngÆ°á»i vô tá»™i !
Hôm nay khà số hôn quân đã mãn , hãy lo mà đá»n mạng cho sá»›m .
Dứt lá»i, trÆ°Æ¡ng cung nhằm ngay ngá»±c nhà vua bắn tá»›i.
Tuyên-vương hét lên một trà ng thất thanh rồi té xỉu xuống.
Các quan há»™ giá xúm lại đỡ dáºy, lo thuốc men cứu chữa.
Nhà vua ôm ngực rên la cho đến lúc vỠtới cung.
Ai nay Ä‘á»u sợ sệt, nhìn nhau không biết nguyên-do nà o xảy ra nhÆ° váºy.
|
23-12-2009, 11:24 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Hồi 2
Bao-quýnh chuộc tội, dâng gái đẹp.
U-vÆ°Æ¡ng đốt lá»a diá»…u chÆ°-hầu.
Từ khi săn bắn ở Ãông-giao vá», Tuyên-vÆ°Æ¡ng lâm bệnh nặng , đêm nà o chợp mắt cÅ©ng thấy Ãá»—-bá và Tả-nho đến đòi mạng
Biết mình không thể sống được lâu, bèn cho đòi Doãn-kiết-phủ và Thiệu-hổ đến để thác cô .
Hai ngÆ°á»i nầy và o quỳ dÆ°á»›i long-sà ng há»i thăm căn bịnh. .
Vua khiến ná»™i-thị đỡ dáºy và nói :
- Trẫm nhỠsức của hai khanh mới ở ngôi đặng bốn mươi sáu năm, chẳng ngỠhôm nay lâm bịnh nặng, không thể sống được nữa, Thái-tỠlà Cung-niếc tuổi tuy đã lớn mà tánh-tình ngu-muội, xin chư khanh hãy hết lòng phò tá kẻo hư cơ-nghiệp.
Hai ngÆ°á»i cúi đầu lãnh mạng, bái tạ lui ra.
Vừa đến cá»a cung xảy gặp quan Thái-sá» Bá-dÆ°Æ¡ng-phụ bÆ°á»›c và o.
Thiệu-hổ há»i :
- Có phải ngà i đến để thăm Bệ-hạ không ? Bịnh tình Bệ-hạ rất nguy kịch, khó mà sống đặng.
Doãn-kiết-phù nói :
- TrÆ°á»›c kia là tiếng hát rao, nay lại đến hồi quá»· hiện, váºn nÆ°á»›c tháºt khó an toà n.
Bá-dương-phụ nói :
- Ãêm qua tôi có xem thiên-văn, thấy yêu-tinh phục nÆ¡i sao Tá»-vi. Quốc gia còn gặp nhiá»u tai biến nữa.
Thiệu-hổ nói :
- Tuy trá»i định hÆ¡n ngÆ°á»i, song ngÆ°á»i cÅ©ng có thể thắng mạng trá»i. Các ông cứ nói theo thiên-đạo mà bá» nhân-lá»±c sao ! Cả triá»u thần không đủ sức chống lại má»i tai biến Æ° ?
Ba ngÆ°á»i nhìn nhau, má»—i ngÆ°á»i riêng má»™t ý nghÄ©, rồi ai vá» nhà nấy.
Ãêm hôm ấy Tuyên-vÆ°Æ¡ng băng-hà .
KhÆ°Æ¡ng Thái-háºu bèn ra ý chỉ triệu các vị lão-thần Doãn-kiết-phủ và Thiệu-hổ xuất lãnh bá quan, phò Thái-tá» Cung-niếc và o là m lá»… cá» ai, rồi tức vị trÆ°á»›c linh-cữu, xÆ°ng hiệu là U-vÆ°Æ¡ng , láºp con gái Thân-bá lên là m Hoà ng-háºu, láºp con trai là Nghi-cá»±u lên là m Thái-tá», phong Thân-Bá là m Thân-hầu.
Sau khi Tuyên-vÆ°Æ¡ng chết, bà KhÆ°Æ¡ng-háºu buồn rầu vô cùng, chẳng bao lâu cÅ©ng tạ thế.
Còn U-vÆ°Æ¡ng lại là má»™t ông vua bạo ngược, háo sắc. Mặc dù trong tang chế, ngà y nà o cÅ©ng ăn uống rượu chè, đắm say váºt-dục đến ná»—i bá» bê cả việc triá»u-chánh.
Thân-hầu ngà y ngà y can gián không được, buồn giáºn lui vá» nÆ°á»›c Thân tá túc.
Bấy giá» khà số nhà Châu cÅ©ng đã sắp tà n, nên khiến các vị lão thần nhÆ° Doãn-kiết-phủ, Thiệu-hổ, Ä‘á»u lần lượt quy-thiên.
U Vương lại dùng Quách-công, Tế-công, và con của Doãn-kiết-phủ là Doãn-cầu lên là m bực Tam-công.
Ba ngÆ°á»i nầy Ä‘á»u là những kẻ dua nịnh tham quyá»n, cố-vị còn Trịnh-hữu-bá là ngÆ°á»i trung-trá»±c vua lại không tin dùng.
Má»™t hôm, thiết-triá»u tại Kỳ-sÆ¡n , có quan thủ-thần và o tâu :
- Tâu Bệ-hạ, chẳng biết cớ gì sông Kinh, sông Hà , sông Lạc cùng động đất một lúc.
Không má»™t chút lo lắng, U-vÆ°Æ¡ng mỉm cÆ°á»i nói :
- Núi lở đất Ä‘á»™ng là việc thÆ°á»ng, nhà ngÆ°Æ¡i tâu vá»›i trẫm là m gì ?
Nói xong, liá»n di-giá vá» cung
Quan Thái-sá» Bá-dÆ°Æ¡ng-phụ cầm tay quan Ãại-phu Triệu-thúc-Ãái than rằng :
- Thuở trÆ°á»›c sông Ỷ , sông Lạc cạn , nhà Hạ mất ; sông Hà cạn , nhà ThÆ°Æ¡ng hÆ° ; nay cùng má»™t lúc ba sông Ä‘á»u Ä‘á»™ng má»™t lượt ấy là trá»i muốn lấp nguồn, nhà Châu khó tránh khá»i tai biến.
Triệu-thúc-đái há»i :
- Theo dự đoán của ngà i thì bao giỠmới xảy ra tai biến ấy ?
Bá-dương-phụ đánh tay xem lại, rồi đáp :
- Nếu vua biết răn mình, chuá»™ng hiá»n lánh dữ thì trong khoảng mÆ°á»i năm, bằng ngược lại há»a sẽ tá»›i gấp không chừng.
Thúc-đái nghe nói thở dà i, cầm tay Dương-phụ, nói :
- Nay Thánh-thượng chẳng kể việc quốc-chÃnh , xa những tôi trung gần gÅ©i nịnh thần , chẳng lẽ chúng ta khoanh tay ngồi ngó trong lúc nÆ°á»›c nhà bại vong. Váºy chúng ta phải can gián, dù được hay không cÅ©ng tròn bổn pháºn.
Bá-dương-phụ cũng thở dà i rồi lắc đầu nói :
- Dù chúng ta có là m gì cÅ©ng vô Ãch .
Trong lúc hai ngÆ°á»i nói chuyện có kẻ rình mò nghe được , thuáºt lại vá»›i Quách-công.
Quách-công sợ nếu để Thúc-đái can gián ắt lòi chuyện gian-nịnh của mình, bèn thẳng và o háºu cung tìm lá»i sà m tâu rằng :
- Bá-dÆ°Æ¡ng-phụ và Triệu-thúc-đái chê bai triá»u-đình, là m cho dân chúng hoang-mang.
U Vương nói :
- Chúng là những đứa ngu dốt biết chi mà bà n luáºn. Thói thÆ°á»ng, những kẻ ngu dốt thÆ°á»ng há»c đòi hay xét-nét đến công việc của thiên-hạ , khanh để ý là m gì cho báºn tâm.
Quách-công nghe nói thì cúi đầu lui ra, mặt mà y hớn hở.
Cách và i ngà y sau, quan trấn thủ núi Kỳ-sơn lại dâng biểu vỠtâu rằng :
- Ba sông Ä‘á»u cạn, núi Kỳ-sÆ¡n lại lở, đè chết dân chúng rất nhiá»u .
U VÆ°Æ¡ng không thèm để ý đến, sai bá»n ná»™i giám Ä‘i tìm gái đẹp sung bổ và o cung.
Triệu-thúc-đái nóng lòng, dâng biểu can rằng :
- SÆ¡n băng, thủy kiệt là biểu-hiệu của thiên tai. Vả lại Kỳ-sÆ¡n là nÆ¡i dá»±ng nghiệp đế vÆ°Æ¡ng nay lại bị lở Ä‘i thì không phải việc nhá» . Lẽ ra phải chá»n hiá»n tà i, để chung lo cứu nÆ°á»›c thì Bệ-hạ lại chá»n mỹ-nữ để vui riêng, hạ thần lấy là m hổ thẹn .
Nhà vua chưa kịp nói, thì Quách-công đã quỳ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, đất Phong, đất Kiá»u là chá»— đóng đô còn Kỳ-sÆ¡n cÅ©ng nhÆ° chiếc già y rách lâu Ä‘á»i đã bá» Ä‘i, thì việc núi long đất lở có can hệ gì. Ấy là Thúc-đái có ý khi-quân, mượn cá»› để phỉ-báng triá»u đình, xin Bệ-hạ rá»™ng xét.
U-vương nói :
- Lá»i Quách-công nói rất phải, Thúc-đái đã có ý khi-quân, trẫm không thể nà o dung thứ.
Nói rồi vua bèn cách chức Triệu-thúc-đái đuổi vỠquê.
Thúc-đái ngá»a mặt lên trá»i than :
- Nguy bang bất nháºp, loạn bang bất cứ . Tuy-nhiên, ta không khá»i Ä‘au lòng nhìn nhà Tây-châu mất nÆ°á»›c .
Than rồi bèn dắt cả gia-quyến trở vỠnước Tấn.
Lúc ấy có quan Ãại-phu Bao-hÆ°á»›ng vừa ở Bao-trung vá», nghe tin Thúc-đái bị Ä‘uổi, bèn vá»™i vã và o triá»u can gián rằng :
- Tâu Bệ-hạ, nÆ°á»›c nhà đang xảy ra nhiá»u Ä‘iá»m tai biến, Bệ-Hạ lại Ä‘uổi cả các tôi hiá»n, thì lấy ai phò xã tắc.
Vua cả giáºn, truyá»n bắt Bao-hÆ°á»›ng hạ ngục.
Từ ấy không còn ai dám ngăn cản nữa.
Ãây nhắc qua việc ngÆ°á»i bán cung lúc trÆ°á»›c, sau khi vá»›t được đứa bé, bèn trốn vá» Bao-thà nh ẩn-náu. NhÆ°ng vì nghèo khó nuôi đứa bé không nổi, má»›i Ä‘em cho má»™t nhà già u, hiếm con, là TÆ°-đại đặt tên đứa bé là Bao-tá»±.
Nà ng Bao-tá»± tuổi vừa mÆ°á»i bốn mà cao lá»›n nhÆ° má»™t thiếu-nữ mÆ°á»i sáu, mÆ°á»i bảy sắc đẹp tuyệt trần, mắt phượng, mà y ngà i,
đáng báºc khuynh-thà nh, khuynh-quốc. NhÆ°ng vì ở chốn thôn quê, dẫu sắc-nÆ°á»›c hÆ°Æ¡ng-trá»i cÅ©ng không ai biết tá»›i.
Một hôm, Hồng-đức là con của Bao-hướng, nhơn thâu thuế là ng đi qua đấy, thấy Bao-tự đang gánh nước.
Hồng-đức đứng sững sá», chắc lưỡi khen thầm :
- Là ng quê mùa nhÆ° vầy, sao lại có ngÆ°á»i đẹp đến thế !
Bỗng chà ng lại sanh ra một ý nghĩ :
- Cha ta bị tù nơi Kiểu-kinh đã ba năm, mà vua chưa tha. Nay, nếu được nà ng nầy đem dâng cho vua, ắt vua tha tội.
Bèn há»i thăm tên há» rồi trở vá» nhà thÆ°a vá»›i mẹ :
- Phụ thân con vì tánh ngay thẳng mà trái ý vua, chứ không là m gì nên tội. Nay vua đang tuyển gái đẹp, mà con gái nhà Tư-đại lại đẹp vô ngần, nếu chúng ta mua được đem dâng cho vua, chuộc tội cho phụ thân, ấy là kế của Táng-nghi-sanh cứu Văn-vương ngà y xưa đó.
Mẹ Hồng-đức nói :
- Nếu kế ấy mà thà nh-tá»±u, Ä‘em lại sá»± sum-há»p gia-đình, thì mẹ đâu có tiếc gì và ng bạc .
Ãược lá»i Hồng-đức cả mừng, Ä‘em ba trăm tấm lụa đến nhà TÆ°-đại há»i mua nà ng Bao-tá»±.
Việc mua bán không khó khăn lắm, vì Bao-tự là con nuôi, nhà Tư-đại đâu có mến tiếc là m chi.
Hồng-đức Ä‘em vá», hÆ°Æ¡ng xông xạ Æ°á»›p thay đổi xiêm-y, dạy cho biết những phép tắc cần thiết, rồi dẫn đến Kiểu-kinh tìm cách lo lót vá»›i Quách-công nhá» bảo tấu.
Quách-công thấy và ng bạc, lòng mừng rỡ và o triá»u tâu vá»›i U VÆ°Æ¡ng rằng :
- Bao-hÆ°á»›ng ngá»—-nghịch oai trá»i, tá»™i đáng muôn thác. Nay có con va là Hồng-đức, chẳng nà i khó khăn tìm kiếm khắp nÆ¡i má»›i được má»™t mỹ nhân tên Bao-tá»±, Ä‘em đến dâng cho Bệ-hạ để chuá»™c tá»™i cha, xin Bệ-hạ nghÄ© tấm lòng hiếu thảo mà lượng xét.
U VÆ°Æ¡ng nghe tâu cả mừng truyá»n dẫn Bao-Tá»± và o bệ-kiến .
Bao-Tự bước và o quỳ lạy trước ngai.
U-vương xem thay mặt rồng ngây ngất, nhìn mãi không thôi !
Qua một lúc, vua mới sực tỉnh, nghĩ thầm :
- Ãã biết bao nhiêu cung nữ tuyển lá»±a, nhÆ°ng chÆ°a há» có ngÆ°á»i nà o chim sa cá lặn nhÆ° vầy.
Bèn hạ chỉ tha Bao-hÆ°á»›ng và cho phục-chức . Lại truyá»n dẫn Bao Tá»± và o má»™t biệt cung, không cho Thân-háºu hay.
Ãêm ấy U-vÆ°Æ¡ng say tình cá nÆ°á»›c. Và , từ đó chẳng lúc nà o rá»i Bao-tá»±. Khi xem trăng, khi sánh nguyệt, khi đối ẩm, lúc ca xang , say sÆ°a mãi nÆ¡i cung Quỳnh-Ä‘Ã i, chẳng thiết gì đến việc triá»u chÃnh .
Có khi đến mÆ°á»i ngà y cÅ©ng không thấy vua lâm triá»u. Trăm quan Ä‘á»u thở than, lo lắng.
Có ngÆ°á»i Ä‘em chuyện vua mê-say Bao-tá»± nói vá»›i Thân-háºu hay.
Thân-háºu tức giáºn, má»™t hôm dẫn bá»n cung-nga đến cung Quỳnh-Ä‘Ã i xem hÆ° thiệt .
Vừa đến nÆ¡i, Thân-háºu thoáng thấy U-vÆ°Æ¡ng Ä‘ang cùng vá»›i Bao-tá»± ká» vai trá»ng-giỡn.
Thân-háºu bÆ°á»›c và o Bao-tá»± vẫn ngồi im, liếc mặt Ä‘Æ°a tình nhìn vua chứ không đứng dáºy chà o đón.
Thân Háºu tức không dằn được, chỉ và o mặt mắng :
- Loà i tiện tỳ mi ở đâu dám đến đây là m nhơ nhớp chốn cung vi ?
Vừa nói, vừa muốn xốc tới.
U-vÆ°Æ¡ng sợ Thân-háºu là m há»—n vá»™i đứng dáºy, cản lại, và nói :
- Ãây là mỹ-nhÆ¡n của trẫm má»›i dùng, chÆ°a định ngôi thứ nên chÆ°a kịp đến ra mắt háºu, xin háºu chá»› chấp nhứt là m chi.
Thân-háºu mắng nhiếc má»™t hồi rồi háºm-há»±c lui ra.
Bao-tá»± há»i U-vÆ°Æ¡ng :
- Tâu Bệ-hạ chẳng hay ngÆ°á»i ấy là ai mà hung-dữ lắm váºy ?
U Vương nói :
- Ấy là Hoà ng-háºu đó. Ngà y mai khanh phải đến là m lá»… ra mắt.
Bao-tá»± là m thinh, rồi ngà y mai cÅ©ng chẳng Ä‘i chà o Hoà ng-háºu .
Từ khi biết rõ sá»± tình, Thân-háºu lòng buồn rÆ°á»i rượi ngà y tối than thở mãi trong cung.
Thái-tỠNghi-cựu thấy thế quỳ tâu :
- Tâu mẫu-háºu, mẫu-háºu đã là m chúa tể nÆ¡i tam cung lục viện , oai quyá»n nhÆ° thế, chẳng hay còn Ä‘iá»u chi bất bình mà buồn bã .
Thân-háºu đỡ con dáºy, hai hà ng nÆ°á»›c mắt rà ng rụa, nói :
- Con ơi ! phụ-vương con đắm say con Bao-tự, không kể gì đến mẹ nữa. Thân mẹ dù có bị bạc bẽo cũng chẳng sao, duy có giang san sự-nghiệp sau nầy ắt phải tan tà nh vì tay con khốn nạn đó.
Thái-tá» nghe nói vừa buồn, vừa giáºn, cầm tay Thân-háºu nói :
- Xin mẹ chá»› có sầu bi. Ngà y mai là ngà y Sóc (mồng má»™t), phụ-vÆ°Æ¡ng con thế nà o cÅ©ng lâm triá»u , chừng ấy mẹ sai bá»n cung-nữ qua nÆ¡i Huỳnh-Ä‘Ã i bẻ phá bông hoa , dụ Bao-tá»± ra khá»i cung , con sẽ đánh cho má»™t tráºn trả thù cho mẹ. Dẫu phụ-vÆ°Æ¡ng con có trách mắng, con xin cam chịu.
Thân-háºu lắc đầu nói :
- Con chớ nên nóng nảy như thế, để thủng-thỉnh mà liệu, kẻo lâm và o độc-kế của con dâm-phụ đó.
Thái-tá» Nghi-cá»±u háºm-há»±c ra vá».
Sáng hôm sau, quả nhiên U-vÆ°Æ¡ng lâm-triá»u.
Nghi-cá»±u bèn sai má»™t số cung-nhân qua nÆ¡i Quỳnh-Ä‘Ã i, chẳng nói chi hết cứ việc vác cây Ä‘áºp phá bông hoa.
Bá»n thế nữ trong Ä‘Ã i trông thấy thất kinh chạy ra cản lại và la lá»›n rằng :
- Hoa nầy vốn của Chúa-thượng trồng, để cho Bao-nÆ°Æ¡ng ngoạn cảnh chá»› nên phá phách mà tá»™i chẳng nhá».
Bá»n cung-nhân vẫn không ngừng tay, ứng tiếng đáp :
- Bá»n ta vâng lịnh Ãông-cung Thái-tỠđến bẻ hoa nầy vá» dâng cho Chánh-háºu, ai dám cản trở sao !
Hai Ä‘Ã ng cãi vả om-sòm, là m cho Bao-tá»± Ä‘ang mÆ¡-mà ng giấc Ä‘iệp, bá»—ng giáºt mình thức dáºy, bÆ°á»›c ra xem thấy bông hoa tÆ¡i tả
Bao-tá»± cả giáºn, toan bÆ°á»›c tá»›i đánh bá»n cung-nữ, chẳng dè Thái-tá» núp gần đấy, nhảy tá»›i trợn mắt hét :
- Nghiệt-phụ mi là ngÆ°á»i chi, danh dá»± gì mà dám xÆ°ng là nÆ°Æ¡ng-nÆ°Æ¡ng, chẳng kiêng ai hết, nay ta là m cho mi thấy cái nÆ°Æ¡ng-nÆ°Æ¡ng của mi.
Nói dứt lá»i, Thái-tá» nắm đầu Bao-tá»± tát cho mấy cái .
Bao Tự đau quá ré lên.
Bá»n cung-nữ sợ hãi, đồng quỳ móp xuống đất thÆ°a :
- Xin Thái-tá» hãy khoan-dung, kẻo phiá»n lòng Chúa-thượng
Thái-tá» Nghi-cá»±u chÆ°a hả giáºn, nhÆ°ng sợ đánh sảy tay bèn buông Bao-tá»± ra , rồi chỉ và o mặt nói :
- Nếu mi còn ngạo-nghể ta sẽ không bao giỠđể cho mi sống yên.
Nói xong quay gót trở vá» Ãông cung.
Bao-tá»± biết Thái-tỠđánh trả thù cho mẹ, nên phải dằn lòng nhẫn nhục trở và o, nằm váºt trên giÆ°á»ng than khóc.
Bá»n cung-nga thế nữ đồng xúm lại khuyên giải :
- BỠnà o cũng còn có Chúa-thượng, nương-nương khóc lóc là m chi.
Bao-tá»± nằm khóc sụt sịt mãi cho đến lúc U-vÆ°Æ¡ng bãi triá»u bÆ°á»›c vá» Quỳnh-Ä‘Ã i, nà ng má»›i khóc rống lên .
U-vÆ°Æ¡ng vá»™i vã bÆ°á»›c và o há»i :
- Tại sao ái-khanh dung mạo nhÆ° thế nầy ? Chẳng hay có Ä‘iá»u gì xảy đến, hãy nói cho trẫm rõ.
Bao-tá»± cứ khóc mãi không nói. Ãợi cho U-vÆ°Æ¡ng năn nỉ đôi ba phen, nà ng má»›i nghẹn ngà o thốt ra lá»i :
- Hôm nay Thái-tỠdẫn một tốp cung-nhân đến hái phá trông hoa dưới đà i. Mặc dầu hà nh động ngang tà ng ấy, thiếp cũng chẳng là m nói Thái-tỠlại xông và o đánh thiếp. Nếu chẳng có cung-nga can giáng ắt mạng thiếp chẳng còn .
Nói xong lại khóc rống lên nữa .
U-vÆ°Æ¡ng đã rõ ngá»n-ngà nh , vừa vá»— vá» Bao-tá»±, vừa nói :
- Ãi khanh Æ¡i ! Chỉ vì ái-khanh không chịu ra mắt Chánh-háºu, nên Chánh-háºu giáºn, sai Thái-tá» là m nhÆ° váºy chứ không phải tại Thái-tỠđâu, ái-khanh chá»› hiểu lầm mà trách nó .
Bao-tá»± là m ra mặt giáºn nói :
- Thái-tá» vì mẹ mà báo thù, Thánh-thượng cÅ©ng vì Chánh-háºu mà che chở tá»™i lá»—i. Dầu thiếp có chết Ä‘i cÅ©ng chẳng tiếc. Song, từ khi hầu-hạ Thánh-thượng đến nay, thiếp đã có mang hai tháng. Váºy xin Thánh-thượng cho thiếp ra khá»i cung để bảo tồn giá»t máu của Thánh-thượng.
U-VÆ°Æ¡ng mặt mà y buồn bã, đỡ Bao-tá»± dáºy, nói :
- Thôi, ái-khanh chớ buồn bã mà đau lòng Trẫm. Trẫm sẽ xét xỠcông-minh .
Rồi, ná»™i trong ngà y hôm ấy, vua truyá»n chỉ rằng : Thái-tá» Nghi-Cá»±u bạo Ä‘á»™ng vô-lá»…, chẳng biết Ä‘iá»u thảo thuáºn, nên phải Ä‘Æ°a qua nÆ°á»›c Thân cho Thân-hầu dạy dá»—, còn những quan Thái-phó, Thiếu-phó nÆ¡i Ãông-cung, dạy dá»— chẳng nghiêm, nên thảy Ä‘á»u bị cách chức.
Thái-tá» Nghi-cá»±u được lệnh vá»™i vã và o cung kêu nà i, nhÆ°ng U-vÆ°Æ¡ng đã biết trÆ°á»›c, dặn quan giữ cá»a không cho và o.
Thái-tá» chẳng biết là m sao, Ä‘Ã nh lên Ä‘Æ°á»ng qua nÆ°á»›c Thân cÆ°-trú.
Còn Thân-háºu, luôn mấy hôm không thấy con và o thăm trong lòng lo lắng, sai bá»n cung-nữ dò há»i, má»›i hay Thái-tỠđã bị đầy sang nÆ°á»›c Thân rồi má»™t mình bÆ¡ vÆ¡, ngà y ngà y nhá»› con gà o thét thảm-thiết.
Lần hồi ngà y tháng thoi đưa, Bao-tự lâm-bồn sanh đặng một trai.
U-vÆ°Æ¡ng yêu-mến vô-ngần, đặt tên là Bá-phục. Và , cÅ©ng từ ngà y ấy, U-vÆ°Æ¡ng có ý phế con Ä‘Ãch láºp con thứ, song chÆ°a có cÆ¡ há»™i thuáºn-tiện
Quách-thạch-phù (tức Quách-công) dò biết ý vua bèn thương-nghị với Doãn-cầu, rồi thông-tư với Bao-tự rằng:
- Thái-tá» hiện bị Ä‘Ã y ra khá»i nÆ°á»›c, váºy phải láºp tá»± cho Bá-phúc. Bên trong cáºy có nÆ°Æ¡ng-nÆ°Æ¡ng, bên ngoà i chúng tôi giúp sức, lo chi việc ấy không thà nh .
Bao-tự bắt được tin, lòng mừng khắp khởi, vội phúc đáp ngay :
- Ta cáºy nhá» hai khanh hết lòng bảo bá»c , nếu Bá-phục đặng nối ngôi thì việc già u sang trong thiên-hạ, ta quyết không bao giá» phụ.
Từ đó, Bao-tá»± thÆ°á»ng lén sai ngÆ°á»i tâm-phúc, theo dá»i hà nh-vi của Thân-háºu , dầu việc nhá» má»n đến đâu cÅ©ng không qua mặt nổi .
Còn Thân-háºu sống trong buồn thảm, giáºn vua nhá»› con, cả ngà y không ráo nÆ°á»›c mắt.
Có má»™t cung-nhân già cả, thấy thế Ä‘á»™ng lòng, kiếm lá»i bà n bạc :
- Tâu Hoà ng-háºu, nay tình mẹ con cách trở, cả hai Ä‘á»u mang nặng nhá»› nhung, xin Hoà ng-háºu lén biên thÆ° gởi sang nÆ°á»›c Thân bảo Ãiện-hạ là m biểu gởi vá» thỉnh tá»™i may ra Chúa-thượng Ä‘á»™ng tình mà cho phép hồi-hÆ°Æ¡ng , nhÆ° thế mẹ con được sum-há»p.
Thân-háºu sụt sùi nói :
- Lá»i ngÆ°Æ¡i nói rất phải, ngặt không có ai Ä‘em thÆ°, biết liệu là m sao ?
NgÆ°á»i cung-nhân nói :
- Mẹ tôi là Ôn-áo, biết nghá» là m thuốc. Váºy Hoà ng-háºu giả Ä‘au, đòi mẹ tôi và o coi mạch, rồi khiến mẹ tôi Ä‘em thÆ° vá» mà sai anh tôi Ä‘i thì khá»i lo chi hết .
Thân-háºu nghe theo lá»i, viết má»™t bức thÆ°.
Trong thư đại ý như sau :
Thiên-tá» vô đạo, mê đắm con nghiệt-phụ, là m cho mẫu-tá» phân-ly . Nay con nghiệt-phụ lại sanh đặng má»™t đứa con, Chúa-thượng yêu mến lắm. Váºy con phải gởi biểu để thỉnh tá»™i để Chúa-thượng thÆ°Æ¡ng tình, tha con vá» trà o. Chừng ấy mẹ con gặp nhau sẽ tÃnh toán kế khác .
Viết thÆ° xong, Thân-háºu giả bịnh sai ngÆ°á»i đòi Ôn-áo và o cung xem mạch.
Tuy việc rất kÃn đáo, song không thoát khá»i tầm mắt của bá»n tay chân Bao-tá»±, chúng hay được, chạy vá» báo .
Bao-tự nghĩ thầm :
- Ãấy chắc là va thông tin tức vá»›i Thái-tá». Váºy chá» lúc Ôn-áo ra khá»i cung, bắt lại mà xét sẽ biết ngay gian.
Tháºt váºy, khi Ôn-áo xem mạch cho Chánh-háºu xong, bái tạ ra vá» có ôm theo hai tấm lụa.
Vừa bÆ°á»›c chân ra khá»i cung, bị ná»™i-giám đón lại há»i :
- Lụa nầy ở đâu mà có váºy ?
Ôn-áo đáp :
- Tôi và o coi mạch cho Chánh-háºu, được Chánh-háºu tặng thưởng.
Ná»™i-giám Ä‘Æ°a mắt nhìn nhau nhÆ° há»i ý, rồi má»™t ngÆ°á»i bÆ°á»›c đến giáºt tấm lá»±a mở banh ra khám xét. Thấy trong tấrn lụa không có gì ná»™i giám lại xúm nhau lục soát khắp mình. Bá»—ng bắt gặp trong lai áo, có má»™t phong thÆ° , vá»™i Ä‘em vá» Quỳnh-Ä‘Ã i dâng cho Bao-tá»±.
Bao-tá»± xem thÆ¡ cả giáºn , truyá»n bắt Ôn-ao xiá»ng lại, và xé nát hai tấm lụa quăng xuống đất.
Kịp lúc U-vÆ°Æ¡ng bÆ°á»›c và o, thấy thế há»i duyên cá»› .
Bao-tự khóc và tâu rằng :
- Tiện thiếp hân-hạnh được và o chốn thâm cung, lại được Bệ-hạ rÅ© lòng thÆ°Æ¡ng, Æ¡n ấy dẫu đến chết cÅ©ng chÆ°a đáp Ä‘á»n nổi.
Nay vì thiếp sanh được má»™t mụn con trai, là m cho Chánh-háºu Ä‘em lòng ghen ghét, viết thÆ° cho Thái-tá», láºp mÆ°u ám hại. Tấm thân thiếp tháºt khó mà toà n mạng.
Nói dứt lá»i lấy phong thÆ° dâng cho U-vÆ°Æ¡ng xem.
U-vÆ°Æ¡ng sá»ng sốt, nháºn biết nét chữ của Thân-háºu liá»n há»i :
- NgÆ°á»i nà o đã nháºn Ä‘em bức thÆ° nà y .
Bao-tự nói :
NgÆ°á»i đó là Ôn-áo, hiện Ná»™i-giám còn Ä‘ang giữ lại.
Vua đòi dẫn Ôn-áo và o, rồi chăng há»i qua má»™t tiếng, rút gÆ°Æ¡m chém đứt là m hai Ä‘oạn.
Sau Nhiêm-ông có thơ than rằng :
Lá thÆ° chÆ°a lá»t cá»a song ngoà i
Máu đã tuôn rồi ! tháºt đắng cay.
Ãm đạm thâm cung, tà n khà uất,
Bâng khuâng nữa giấc mộng chương-đà i.
Ãêm đến, Bao-tá»± lại thá» thẻ vá»›i U-vÆ°Æ¡ng rằng .
- Tánh mạng của mẹ con thần thiếp hiện nằm trong tay Thái-tá», chÆ°a biết sống chết lúc nà o.
U-vương nói :
- BỠnà o cũng còn có trẫm đây, Thái-tỠmà là m chi đặng sao .
Bao-tự vừa khóc vừa nói :
Hiện nay được nhá» Chúa thượng che chở, dầu ai có ghét cÅ©ng chẳng là m chi, song đến chừng Chúa-thượng qua Ä‘á»i, Thái-tá» lên nối ngôi , chừng ấy quyá»n-bÃnh vá» tay Chánh-háºu. Chánh-háºu muốn giết mẹ con thiếp lúc nà o chẳng được.
Dứt lá»i, Bao-tá»± lại khóc rống lên .
U-vương cầm tay thổn-thức :
- Trẫm muốn phế Chánh-háºu và Thái-tá» Ä‘i, để láºp khanh là m Chánh-háºu, và Bá-phục là m Ãông-cung, song e quần-thần chẳng phục .
Bao-tự nói :
- Tôi nghe vua thì thuáºn, mà vua nghe tôi là nghịch, xin Bệ-hạ hãy Ä‘em ý đó mà hiểu-dụ quần thần, xem nghị-luáºn thế nà o .
U-vÆ°Æ¡ng mỉm cÆ°á»i, nói :
- Ãi khanh nói rất phải, để mai trẫm sẽ tÃnh.
Ãêm ấy Bao-tá»± sai ngÆ°á»i tâm-phúc ra nói vá»›i Quách-thạch-phủ và Doãn-cầu hay, đặng dá»± bị trÆ°á»›c mà ứng đáp.
Ngà y thứ, U-vÆ°Æ¡ng lâm trà o, các quan triá»u bái xong, vua truyá»n chỉ triệu hết công-khanh thượng-Ä‘iện, mà phán rằng :
- Nay Chánh-háºu sanh lòng táºt-đố, không kiêng-ná»… phép vua , ngà y đêm thốt những lá»i oán-cừu trẫm. Tá»™i ấy khó dung, chÆ° khanh nghi thế nà o
Quách-thạch-phủ quỳ tâu :
- Hoà ng-háºu là má»™t vị quốc mẫu, dẫu có tá»™i chi cÅ©ng không nên tra há»i. Nếu xét không đáng vị Chánh-cung thì xin Bệ-hạ chá»n ngÆ°á»i có đức-hạnh thay thế mà thôi.
Doãn-cầu cũng quỳ xuống tâu theo :
- Tâu Bệ-hạ, kẻ hạ-thần trá»™m nghe đức-hạnh của VÆ°Æ¡ng-phi Bao-tá»±, tháºt đáng là m chúa trong cung lắrn .
U VÆ°Æ¡ng lại há»i :
- Nay Thái-tá» Ä‘ang ở nÆ°á»›c Thân, nhÆ° bá» ngôi của Thân-háºu thì địa-vị của Thái-tá» sẽ thế nà o ?
Quách-thạch-phù tâu :
- Nếu đã bá» mẹ thì dùng con là m gì nữa. Xin Bệ-hạ hãy phế Nghi-cá»±u mà tôn Bá-phục lên Ãông-cung.
U VÆ°Æ¡ng mừng lắm, láºp tức hạ chiếu bắt Thân-háºu giam và o lãnh-cung, cắt ngôi Nghi-cá»±u, láºp Bao-tá»± lên là m Chánh-háºu, Bá-phục là m Ãông-cung Thái-tá» .
Lại ra lệnh nếu ai ngăn-cản sẽ bị khép và o tội phản-nghịch.
Quần-thần nhiá»u ngÆ°á»i lấy là m bất bình, nhÆ°ng không dám nói, vì thấy ý vua đã quyết, can gián không Ãch gì mà hại đến thân.
Bá-dÆ°Æ¡ng-phụ tức tốc xin từ quan, vá» là ng dưỡng lão, còn các vị trung thần khác, lần lượt bá» chức cÅ©ng nhiá»u.
Bao-tá»± tuy được phong là m Hoà ng-háºu nhÆ°ng chÆ°a lấy thế là m vui. Cả ngà y Ãt nói, không cÆ°á»i, không ai hiểu nổi được lòng nà ng cả. Có lẽ nà ng Ä‘ang Æ°á»›c-vá»ng những cái gì xa xôi nữa chăng ?
U VÆ°Æ¡ng thấy Bao-tá»± không cÆ°á»i, lòng bâng khuâng lo lắng , bèn triệu tất cả nhạc-công trong triá»u táºp-há»p đến để Ä‘á»n ca hát xÆ°á»›ng cho nà ng vui, song vẫn không thấy nà ng cÆ°á»i lên má»™t tiếng nà o.
U Vương nghĩ thầm :
- Ta phế láºp Chánh cung và Ãông-cung mục Ä‘Ãch để là m vui lòng nà ng, thế mà không được nà ng trao cho má»™t nụ cÆ°á»i tháºt là đau Ä‘á»›n .
NghÄ© nhÆ° váºy bèn thá» thẻ há»i Bao-tá»± :
- Ãá»n ca nhÆ° thế không là m cho ái-khanh vui sao ?
Bao-tự đáp :
- Tâu Bệ-hạ, thần thiếp nhớ lại tiếng xé lụa trước đây còn vui tai hơn là tiếng âm nhạc .
U-vương cả mừng nói :
- Ãi-khanh Æ°a nghe tiếng xé lụa, sao ái-khanh không nói cho sá»›m .
Nói rồi truyá»n quan giữ kho má»—i ngà y Ä‘em và o cung má»™t trărn tấm lụa, lại khiến các cung-nữ khá»e mạnh thay phiên nhau xé để là m vui Bao-tá»±.
NhÆ°ng quái thay ! xé đến bao nhiêu lụa vẫn chÆ°a thấy Bao-tá»± cÆ°á»i má»™t tiếng nà o.
U-vÆ°Æ¡ng lo lắng, há»i :
- Ãã Æ°a tiếng xé lụa, và lụa cÅ©ng đã xé rặt nhiá»u, sao trẫm chÆ°a thay ái-khanh vui .
Bao-tự mặt lầm-lì không đáp.
U-vương se thắt cõi lòng nói :
- Thế nà o trẫm cÅ©ng tìm cách là m cho ái-khanh cÆ°á»i lên má»™t tiếng.
Bèn ra lệnh khắp triá»u thần, ai có kế gì là m cho Bao-tá»± cÆ°á»i lên má»™t tiếng sẽ được thưởng ngà n và ng.
Quách-thạch-phủ quỳ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, ngà y trÆ°á»›c Tiên-vÆ°Æ¡ng có láºp mÆ°á»i cái phong-há»a-Ä‘Ã i tại núi Ly-sÆ¡n, lại tạo mấy chục cá»— trống rất lá»›n, để má»—i khi có giặc Tây-nhung đến xâm lấn thì nổi lá»a gióng trống lên. Các chÆ°-hầu nghe thấy Ä‘em binh đến cứu. Từ ấy đến nay, trong nÆ°á»›c thái-bình, nên phong-há»a-Ä‘Ã i không dùng đến. Nếu Bệ-hạ muốn là m cho Chánh-háºu vui cÆ°á»i, xin Bệ-hạ hãy cùng Chánh-háºu đến Ly-sÆ¡n du-ngoạn, rồi nữa đêm đốt phong-há»a-Ä‘Ã i lên, đánh trống cho tháºt dữ , binh viện các chÆ° hầu ắt Ä‘em binh đến cứu. Chừng ấy, không thấy giặc giã gì cả, các chÆ°-hầu phải lục-tục kéo quân trở vá», nhÆ° thế là m sao Chánh-háºu khá»i tức cÆ°á»i .
U vÆ°Æ¡ng đắc-ý vá»— tay cÆ°á»i lá»›n, nói :
- Kế ấy rất hay !
Bèn dắt Bao-tá»± lên Ly-sÆ¡n bà y tiệc ăn uống rồi truyá»n quân nổi lá»a đốt phong-há»a-Ä‘Ã i.
Lúc ấy Trịnh-bá-hữu đang là m chức Tư-đồ tại trà o, nghe việc ấy thất kinh, vội vã chạy đến Ly-sơn, quỳ móp xuống đất tâu rằng :
- Tâu Bệ-hạ, phong-há»a-Ä‘Ã i Tiên-vÆ°Æ¡ng láºp lên là để thông tin tức vá»›i chÆ° hầu khi trong nÆ°á»›c có biến, nay vô cá»› mà Bệ-hạ đốt lá»a, gạt chÆ° hầu để là m trò vui , vá» sau thoảng có Ä‘iá»u binh Ä‘ao bất trắc , đốt phong-há»a-Ä‘Ã i lên thì ai còn tin mà đến cứu viện , xin Bệ-hạ chá»› nên là m việc đó.
U VÆ°Æ¡ng nổi giáºn mắng :
- Nay thiên-hạ Ä‘ang vui hưởng thái bình thì cần gì quân cứu viện . Trẫm và VÆ°Æ¡ng-háºu ra đây du ngoạn, không có gì tiêu-khiển nên mượn kế là m vui. Nếu sau nầy có giặc lại can hệ gì đến ngÆ°Æ¡i sao mà ngÆ°Æ¡i lo lắng .
Trịnh-bá-hữu nghe nói thở dà i, lủi thủi bước ra.
U-vÆ°Æ¡ng truyá»n quân đốt lá»a, và gióng trống lên. Ãnh lá»a rá»±c trá»i, tiếng trống vang nhÆ° sấm.
Các chÆ° hầu ngỡ là Kiểu-kinh có giặc, vá»™i và ng kiểm-binh, Ä‘iểm tÆ°á»›ng suốt đêm kéo đến Ly-sÆ¡n. Ãến nÆ¡i thì nghe trên lầu Ä‘á»n ca, hát xÆ°á»›ng, lại thấy U-vÆ°Æ¡ng cùng Bao-Tá»± Ä‘ang uống rượu vui vầy.
Thấy quân-sÄ© các chÆ°-hầu rầm rá»™ kéo đến U-vÆ°Æ¡ng mỉm cÆ°á»i ra đứng trÆ°á»›c hiên lầu, nói lá»›n rằng :
- Trẫm may mắn không có giặc giã chi, chẳng dám phiá»n đến các chÆ°-hầu.
Các chÆ°-hầu Ä‘á»u ngÆ¡ ngác nhìn nhau rồi bẽn lẽn cuốn cá», dẹp trống, ai vá» nÆ°á»›c nầy.
Bao-tá»± đứng trên lầu trông xuống thấy quân lÃnh khắp nÆ¡i ồ-ạt kéo đến, rồi lại lặng lẽ ra vá» thÃch chà vổ tay cÆ°á»i dà i.
U-vương ôm Bao-tự và o lòng nói :
- Ãi khanh Æ¡i ! má»™t tiếng cÆ°á»i của ái-khanh chẳng những là m vui lòng ta, mà còn tô thắm vạn mà u tÆ°Æ¡i trong vÅ©-trụ , ấy cÅ©ng nhá» công của Quách-thạch-phủ đó.
Nói xong, truyá»n quan giữ kho lấy ngà n và ng Ä‘em thưởng cho Quách-thạch-phủ.
NgÆ°á»i sau có bà i thÆ¡ vịnh việc đốt lá»a ấy nhÆ° sau :
Buồn lòng tiêu khiển một trò chơi,
Ãốt lá»a đêm thanh Ä‘á» rá»±c trá»i.
CỠtrống chư hầu bôn bả tới
Giúp vui chỉ má»™t nụ cÆ°á»i tÆ°Æ¡i.
Ãây nói vá» Thân-hầu, khi nghe U-vÆ°Æ¡ng phế Thân-háºu, láºp Bao-Tá»±, lòng buồn bã, láºp sá»› gợi đến can rằng :
- XÆ°a vua Kiệt mê Mụi-Há»· mà nhà Hạ hÆ°, vua Trụ mê Ãắc-ká»· mà nhà ThÆ°Æ¡ng mất. Nay Bệ-hạ đắm say Bao-tá»± , phế bá» dòng chánh láºp ra dòng thứ là trái nghÄ©a phu thê, hại tình phụ tá» . Xin Bệ-hạ lấy cái gÆ°Æ¡ng nhà Hạ , nhà ThÆ°Æ¡ng mà tránh cho nhà Châu khá»i Ä‘iá»u tai biến.
U VÆ°Æ¡ng xem sá»› cả giáºn, vá»— án hét :
- Quân phản-tặc, sao dám loạn-ngôn như thế !
Quách-thạch-phủ quỳ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, Thân-hầu trÆ°á»›c đây thấy Bê-hạ Ä‘uổi Thái-tá» Ä‘em lòng oán-háºn , nay lại nghe Chánh-háºu bị truất ngôi, ý muốn mÆ°u phản, nên má»›i dám dâng biểu hà i tá»™i Bệ-hạ nhÆ° váºy .
U VÆ°Æ¡ng há»i :
- Như thế thì nay trẫm phải đối-xỠlà m sao ?
Quách-thạch-phủ tâu :
- Thân-hầu vốn chẳng có công cán chi, nhá» Thân háºu mà được phong đến tÆ°á»›c hầu. Nay Thân-háºu và Thái-tỠđã bị truất-phế, thì cÅ©ng nên truất Thân-hầu xuống tÆ°á»›c Bá nhÆ° cÅ©, rồi dám binh đến vấn-tá»™i để trừ háºu-hoạn.
U Vương y tấu, hạ chỉ cách chức Thân-hầu lại khiến Quách-thạch-phủ kiểm-điểm binh mã, kéo đến nước Thân vấn tội.
|
23-12-2009, 11:26 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Hồi 3
Kiểu-kinh, quân Khuyển-nhung tác-loạn,
Ãông-lạc, Châu-bình-vÆ°Æ¡ng dá»i đô.
Từ ngà y Thân Hầu dâng biểu can vua, lòng nÆ¡m-ná»›p lo âu chẳng biết ý vua nhÆ° thế nà o, vá»™i sai quân Ä‘i thám thÃnh.
Quân vỠbáo :
- U Vương sai Thạch-phủ là m đại-tướng, dẫn binh sang nước Thân vấn tội.
Thân-hầu thất-kinh, hội các tướng tá thương-nghị.
Thân-hầu nói :
- NÆ°á»›c ta đã nhá» mà binh lại Ãt là m sao cá»± cho lại binh vua
Quan Ãại-phu Lữ-chÆ°Æ¡ng quỳ tâu :
- Tâu Chúa-công, tuy nÆ°á»›c ta là má»™t chÆ° hầu nhá», song Thiên-tá» vô đạo, ngoà i thì bá» trung dùng nịnh, trong thì phế chánh, láºp thứ , là m lắm Ä‘iá»u bạo ngược. Nay nÆ°á»›c Tây-nhung binh ròng, tÆ°á»›ng mạnh, lại giáp ranh vá»›i nÆ°á»›c Thân , xin Chúa-công gởi thÆ° cầu cứu , mượn binh kéo vá» Kiểu-kinh đặng cứu Chánh-háºu, bắt vua phải nhÆ°á»ng ngôi cho Thái-tá», ấy là noi theo gÆ°Æ¡ng Y-doãn, Châu-công đó.
Thân-hầu khen phải, bèn khiến ngÆ°á»i Ä‘em má»™t xe và ng lụa mang qua nÆ°á»›c Tây-nhung mượn quân, lại hứa rằng, nếu phá được Kiểu-kinh thì bao nhiêu và ng bạc trong kho tá»± ý muốn lấy bao nhiêu cÅ©ng được.
Nhung-chúa được thư, nghĩ thầm :
- Thiên-tá» bất chánh, Thân-hầu là vị quốc-cá»±u lại viết thÆ° đến cầu cứu, ta Ä‘em quân dá»±ng lại ngôi Thái-tá», đó là thuáºn lẽ trá»i, rất hợp vá»›i ý ta.
NghÄ© rồi sai Mãng-tốc và Bá»™t-đình, là m tả hữu tiên-phuông, Ä‘iểm binh mÆ°á»i vạn, kéo đến Kiểu-kinh. Còn Nhung-chúa thống lãnh đạo trung quân Ä‘i sau là m háºu-vệ.
Ãến nÆ¡i, Nhung-chúa đốc quân vây thà nh kÃn mÃt.
Quân và o báo. U-vương thất-kinh nói :
- CÆ¡ bắt máºt, há»a tiên phát. Ta chÆ°a kịp cất quân Ä‘i đánh mà giặc đã đến vây thà nh, biết là m sao bây giá» ?
Quách-thạch-phủ quỳ tâu :
- Xin Bệ-hạ sai ngÆ°á»i Ä‘á»n phong-há»a-Ä‘Ã i đốt lá»a lên, tất nhiên các chÆ° hầu Ä‘em quân đến cứu. Chừng ấy trong đánh ra ngoà i đánh vô ắt quân giặc không còn Ä‘Æ°á»ng trốn thoát.
U-VÆ°Æ¡ng nghe lá»i, sai ngÆ°á»i đến Ly-sÆ¡n đốt lá»a cháy ngất trá»i mà chẳng thấy binh của chÆ° hầu nà o đến cả. Chỉ thấy binh của Thân-hầu kéo đến hiệp vá»›i binh của Nhung-chúa vây thà nh cà ng chặt hÆ¡n .
U-vương thấy chư-hầu không đến, binh giặc công-phá rất gấp, bèn bảo Quách-thạch-phủ :
- Thế giặc mạnh yếu chÆ°a rõ. Khanh ra đánh thá», rồi trẫm sẽ chá»n binh mạnh mẽ mà tiếp ứng.
Quách-thạch-phủ tuy sợ sệt nhưng phải tuân hà nh, dẫn binh xe hai trăm cỗ khai thà nh tiến ra.
Trông thấy Quách-thạch-phủ, Thân-hầu chỉ và o mặt, nói với Nhung-chúa :
- Ấy là đứa khi quân hại nước , đừng để nó chạy thoát.
Nhung-chúa quay lại há»i các tÆ°á»›ng tá :
- Ai dám ra bắt thằng giặc đó chăng ?
Bột-đình vung đao, vỗ ngựa đến thưa :
- Tôi xin lấy đầu tên phản-tặc đó.
Dứt lá»i, bay ngá»±a đến đánh vá»›i Quách-thạch-phủ.
Ãánh chÆ°a đặng mÆ°á»i hiệp Bá»™t-đình chém Quách-thạch-phủ má»™t Ä‘ao rÆ¡i đầu .
Nhung-chúa thừa thế, cùng vá»›i Mãng-tốc, đốc quân đến chém giết quân của U-vÆ°Æ¡ng vô số, rồi kéo và o thà nh, đốt phá nhà cá»a lá»a cháy mịt mù.
Thân-hầu cũng không biết là m sao ngăn cản được hà nh động ấy.
Trong thà nh cả loạn, U-vÆ°Æ¡ng tÃnh thế không xong, bèn chở Bao-tá»± và Bá-phục lên xe nhá», rồi mở cá»a sau thoát ra khá»i thà nh.
Quan Tư-đồ Trịnh-bá-hữu chạy theo kêu lớn rằng :
- Xin Bệ-hạ chớ sợ, có hạ-thần theo bảo giá đây .
Nói xong, đẩy xe U-vương, thẳng đến Ly-sơn .
Ãi dá»c Ä‘Æ°á»ng gặp Doãn-cầu, hÆ¡-hải chạy đến tâu :
- Tâu Bệ-hạ, Khuyển-nhung đốt hết cung thất , chở hết và ng bạc trong kho. Còn Quách-công đã tá» tráºn rồi.
U Vương run rẩy hối Trịnh-bá-hữu đẩy xe đi cho mau.
Khi đến Ly-sÆ¡n , Trịnh-bá-hữu lại đốt phong-há»a-Ä‘Ã i lên, khói bay ngất trá»i xanh, mà cÅ©ng không thấy chÆ° hầu đến cứu.
Chẳng bao lâu, quân Khuyển-nhung trà n tới, vây dưới chân núi đông nghẹt.
U VÆ°Æ¡ng và Bao-tá»± Ä‘á»u thất kinh, nhìn xuống chân núi rnà khóc ròng.
Trịnh-bá-hữu tâu :
- Việc đã gấp rồi, hạ thần xin liá»u mình bảo-giá, Ä‘Æ°a Bệ-hạ ra khá»i vòng vây, qua bên nÆ°á»›c tôi rồi liệu bá» khôi phục.
U Vương nói :
- Bởi trẫm chăng nghe lá»i thúc-phụ nên má»›i đến ná»—i nà y. Nay trẫm chỉ còn nhỠở tay thúc-phá»± mà thôi .
Trịnh-bá-hữu bèn khiến ngÆ°á»i nổi lá»a đốt Ly-cung Ä‘i, đặng gạt Khuyển-nhung, rồi phò U-vÆ°Æ¡ng xông xuống núi.
Trịnh-bá-hữu cầm xà mâu Ä‘i trÆ°á»›c mở Ä‘Æ°á»ng , Doãn-cầu phò mẹ con Bao-tá»± theo sau U-vÆ°Æ¡ng.
Ãi chÆ°a đặng bao xa, gặp viên cáºn tÆ°á»›ng của Khuyển-nhung là Cổ-lý-xÃch xốc đến đón Ä‘Æ°á»ng.
Trịnh-bá-hữu cả giáºn, hÆ°Æ¡i xà mâu rÆ°á»›c đánh.
Hai Ä‘Ã ng đánh chÆ°a đặng mÆ°á»i hiệp Cổ-lý-xÃch cá»± không lại bị Trịnh-bá-hữu đâm nhà o xuống ngá»±a.
Ãà ng sau, binh sÄ© lại ó lên, Trịnh-bá Hữu quay nhìn lại, thấy Bá»™t-đình Ä‘em binh truy-cản.
Quân Khuyển-nhung quá mạnh, Trịnh-bá-hữu chỉ có một mình không là m sao cự cho nổi, đánh đỡ một hồi, bị tên bỠmạng !
Còn xe của U-vương bị Mãng-tốc bắt lại đem nạp cho Nhung-Chúa
Nhung-chúa rút đao chém U-vương và Bá-phúc. Còn Bao-tự, vì thấy xinh đẹp, nên Nhung-chúa không chém bắt vỠnơi trướng mà giao hoan, thù lạc.
Doãn Cầu quá sợ hãi núp trong xe, bị quân Khuyển-nhung trông thấy, kéo cổ ra mà chém .
Giữa lúc đó, Thân-hầu thấy lá»a dáºy trong cung liá»n Ä‘em binh và o chữa, và thả Thân-háºu ra. Ãoạn Ä‘i tìm U-vÆ°Æ¡ng, song không thấy đâu cả.
Bá»—ng thấy Nhung-chúa Ä‘em binh và o thà nh cÆ°á»i hả hê nói :
- Tôi đã giết hôn quân rồi.
Thân-hầu kinh ngạc, nói :
- Tôi muốn Ä‘em binh vấn tá»™i để răn vua không ngá» lại xẩy ra cÆ¡ há»™i nầy. Chúng ta không là m sao tránh khá»i mang tiếng vá» sau.
Nói rồi sai ngÆ°á»i khâm liệm, là m lá»… an táng U-vÆ°Æ¡ng.
Chôn cất xong, Thân-hầu trở vá» Kinh sÆ°, bà i tiệc đãi đằng Nhung-chúa để tạ Æ¡n, và lấy và ng lụa trong kho sắp lên mÆ°á»i xe, để là m quà tiá»…n hà nh Ä‘Æ°a Nhung-chúa vá» nÆ°á»›c.
NhÆ°ng không ngá» Nhung-chúa lấy việc giết U-vÆ°Æ¡ng là m công-trạng, không chịu Ä‘em binh vá», cứ lần-quần nÆ¡i Kinh-thà nh ăn uống, chÆ¡i bá»i, phá-phách nhân dân. Ai nầy Ä‘á»u oán-trách.
Thân-hầu không biết là m thế nà o, túng phải là m thÆ° sai ngÆ°á»i Ä‘em đến ba xứ chÆ° hầu: Tấn-hầu CÆ¡-cừu nÆ°á»›c Bắc-lá»™, Vệ-hầu CÆ¡-hòa nÆ°á»›c Ãông-lá»™, và Tần-hầu Dinh-khai nÆ°á»›c Tây-lá»™.
Lại sai ngÆ°á»i qua bên nÆ°á»›c Trịnh, Ä‘em việc Trịnh-bá-hữu bị tá»-tráºn tin cho Thái-tá» Quáºt-Ä‘á»™t (con của Trịnh-bá-hữu) Ä‘em quân qua báo thù.
Thái-tá» Quáºt-Ä‘á»™t tuổi má»›i mÆ°á»i ba, mà mình cao tám thÆ°á»›c, sức mạnh phi-thÆ°á»ng, lại thông-minh tà i trà Ãt ngÆ°á»i sánh kịp.
Ngà y kia, nghe được tin cha tá» tráºn Ä‘au xót không cùng, liá»n mặc tang phúc, Ä‘em ba trăm cá»— xe tráºn sang Kiểu-kinh báo thù.
Nhung-chúa hay tin kiểm điểm binh mã, đỠphòng dự chiến .
Vừa đến nÆ¡i Thái-tá» Quáºt-Ä‘á»™t muốn ra quân, nhÆ°ng Công-tá» Thà nh can rằng :
- Binh ta Ä‘Æ°á»ng xa má»›i đến, còn mệt má»i, nếu đánh e khó thắng. Xin cứ an-dinh hạ trại, chá» binh các nÆ°á»›c chÆ°-hầu kéo đến, hiệp sức công phá thì má»›i thà nh công đặng.
Quáºt-Ä‘á»™t nói :
- Binh quý thần tốc . Nếu đợi lâu chễnh-mảng lòng quân. Vả lại, nhơn lúc binh Khuyển-nhung đang bê trể, không đánh để trả thù cha còn đợi chừng nà o.
Nói xong, thúc quân ra tráºn, đến trÆ°á»›c cá»a thà nh kêu Nhung-Chúa mắng rằng :
- Hỡi tên giặc Má»i ! Hãy Ä‘em đầu mà nạp cho ta để Ä‘á»n lại tá»™i phản-phúc !
Trên thà nh không ai ra ứng đáp.
Quáºt-Ä‘á»™t tức giáºn, truyá»n quân công phá.
Trong lúc quân sÄ© Ä‘ang phá thà nh rất hăng, thì bá»—ng nghe má»™t hồi thanh la nổi lên vang dáºy nÆ¡i phÃa rừng ráºm, rồi má»™t đạo quân kéo ra (đó là đạo binh của Nhung-chúa sai phục sẵn ở đó) .
Quáºt-Ä‘á»™t vá»™i và ng xua binh đón đánh.
Trong lúc hai bên Ä‘ang xáp tráºn, trong thà nh lại có tiếng thanh la nổi lên, cá»a thà nh mở rá»™ng, trong thà nh xông ra má»™t đạo binh nữa.
Quáºt-Ä‘á»™t bị hai đạo binh của Bá»™t-đình và Mãng-tốc đánh ép lại má»™t lượt, là m cho binh sÄ© rối loạn bá» chạy.
Quáºt-Ä‘á»™t cÅ©ng hoảng vÃa, giục ngá»±a chạy dà i. Chạy đến ba mÆ°Æ¡i dặm má»›i dám an-dinh hạ trại.
Quáºt-Ä‘á»™t bị thất tráºn trở vá» than-thở vá»›i Công-tá» Thà nh rằng :
- Bởi ta không nghe lá»i nên má»›i mang thảm-bại, nay liệu là m sao ?
Công tỠThà nh đáp :
- Từ đây đến Bá»™c-dÆ°Æ¡ng không xa , Vệ-hầu là ngÆ°á»i từng trải, váºy xin chúa-công hãy đến đó cầu cứu ngÆ°á»i, rồi hiệp binh tấn công má»™t lượt má»›i thắng nổi.
Quáºt-Ä‘á»™t nghe theo khiến đẩy xe sang Bá»™c-dÆ°Æ¡ng thà nh.
Ãi được và i ngà y, bá»—ng thấy má»™t đạo binh mã cá» xà rá»™n rà ng, cầm đầu là má»™t vị chÆ°-hầu mặc áo gấm, buá»™c Ä‘ai và ng, tóc xanh râu bạc, giống nhÆ° má»™t vị tiên thần giáng thế. (NgÆ°á»i đó là Vệ-công, tên CÆ¡-hòa, tuổi đã chÃn mÆ°Æ¡i).
Quáºt-Ä‘á»™t mừng rỡ, dừng binh lại, kêu lá»›n :
- Tôi là Thái-tá» nÆ°á»›c Trịnh, tên Quáºt-Ä‘á»™t, bị Khuyển-nhung xâm phạm Kinh-sÆ°, giết cha tôi, tôi Ä‘em binh vấn tá»™i, chẳng ngá» lại bị thua, phải đến đây cầu cứu ngà i.
Vệ-công xuống ngựa thủ lễ và nói :
- Thái-tỠhãy an lòng. Tôi nguyện đem binh giúp đỡ. Vả lại tôi có nghe binh Tấn và Tần cũng sắp đến đây thì có lo chi không trừ được lũ giặc đó !
Quáºt-Ä‘á»™t cúi đầu cảm tại rồi hiệp binh cùng vá»›i Vệ-công kéo đến Kiểu-kinh.
Ãến nÆ¡i binh hai nÆ°á»›c chÆ°-hầu Trịnh, Vệ hạ trại cách Kinh-thà nh hai mÆ°Æ¡i dặm , lại sai quân Ä‘i thám thÃnh tin tức nÆ°á»›c Tần và nÆ°á»›c Tấn.
Quân thám thÃnh vá» báo :
- PhÃa Tây có tiếng chiêng trống vang trại, lại có má»™t ngá»n cá» thêu chữ "Tần" rất lá»›n .
Vệ Công nói :
- NÆ°á»›c Tần tuy là má»™t nÆ°á»›c Phụ-dung (nÆ°á»›c phụ chÆ°-hầu, phái cống hiến và nghe theo lệnh nÆ°á»›c chÆ°-hầu) Ãt binh mã, song binh tÆ°á»›ng rất tinh nhuệ, đã là m cho rợ Khuyển-nhung lắm phen khiếp sợ.
Nói vừa dứt lá»i thì lại có tin báo :
- Quân nÆ°á»›c Tấn cÅ©ng đã kéo đến đóng nÆ¡i phÃa Bắc.
Vệ Công mừng rỡ, nói :
- Quân hai nước Tần, Tấn đã kéo đến thì còn lo gì đại sự chẳng thà nh.
Bèn sai ngÆ°á»i sang má»i Tần-công và Tấn-công đến há»™i kiến.
Trong giây phút, hai vị chÆ° hầu ấy Ä‘á»u đến trại Vệ-công Ä‘Ã m-đạo.
Thấy Quáºt-Ä‘á»™t mặc tang phục Tần-công và Tấn-công há»i :
- Chẳng hay ngÆ°á»i ấy là ai váºy ?
Vệ Công đáp :
- Ãó là Thái-tá» Quáºt-Ä‘á»™t, con của Trịnh Bá đó .
Ãoạn kể lại chuyện U-vÆ°Æ¡ng và Trịnh-bá-hữu bị chết.
Hai vị chÆ° hầu Tần, Tấn ngáºm ngùi thÆ°Æ¡ng tiếc.
Vệ-công nói :
- Nay lão phu đã già yếu, đến đây cÅ©ng chỉ vì nhiệm-vụ thần-tá» . Váºy trăm việc xin ủy thác cho hai ngà i định liệu, chẳng hay hai ngà i đã có kế hoạch nà o chÆ°a ?
Tần-công đáp :
- Quân Khuyển-nhung chẳng qua tham tiá»n mê sắc mà tác loạn kinh-thà nh. Nay binh ta má»›i đến chắc chúng chÆ°a kịp Ä‘á» phòng. Váºy đêm nay chia quân là m ba mặt, Ãông, Nam, Bắc, mà đánh và o má»™t lượt, còn phÃa Tây để cho Trịnh Thái-tá» Ä‘em quân mai phục . Là m nhÆ° thế ắt trá»n thắng.
Vệ-công khen là diệu kế. Má»—i ngÆ°á»i trở vá» lo việc Ä‘iểm quân.
Lúc bấy giá», Thân-hầu ở trong thà nh hay được có binh bốn nÆ°á»›c đến, trong lòng mừng rỡ, lén bà n vá»›i Chu công-huyến rằng :
- Bốn nÆ°á»›c đã hiệp binh, thế nà o cÅ©ng chia là m bốn đạo công phá. Váºy ta chá» há» phá thà nh sẽ mở cá»a ra ứng tiếp.
Ãoạn bà n vá»›i Nhung-chúa sai Bá»™t-đình chở và ng bạc lụa là vệ nÆ°á»›c để bá»›t vây cánh. Lại khiến Mãng-tốc kéo binh Khuyển-nhung ra ngoà i thà nh cá»± địch.
Nhung-chúa đâu rõ kế của Thân-hầu, ngỡ thiệt nên là m theo.
Mãng-tốc kéo binh ra khá»i thà nh đóng trại nÆ¡i cá»a phÃa Ãông đợi rạng ngà y sẽ giao chiến, không dè qua đến canh ba, binh Vệ đến cÆ°á»›p trại, túng thế phái bá» chạy.
Binh ba nÆ°á»›c ồ lên phá thà nh má»™t lượt Thân-hầu vá»™i vã mở tung bốn cá»a thà nh cho quân ngoà i trà n và o.
Nhung-chúa Ä‘ang ngủ say, hay được tin kinh hãi vá»™i lên ngá»±a chạy ra cá»a phÃa Tây gặp đạo binh phục của Quáºt-Ä‘á»™t cháºn lại.
Hai Ä‘Ã ng rÆ°á»›c đánh. ÃÆ°Æ¡ng khi nguy cấp xảy có đạo binh thua của Mảng-tốc kéo đến giải vây, nên Nhung-chúa má»›i chạy thoát được .
Quáºt-Ä‘á»™t không Ä‘uổi theo, kéo quân và o thà nh há»™i vá»›i các nÆ°á»›c .
Lúc bấy giá» Bao-tá»± Ä‘ang ngủ, giáºt mình thức dáºy thấy Nhung-chúa bá» chạy, lại nghe bốn mặt thà nh quân sÄ© ó vang, muốn theo Nhung-chúa song không kịp, túng thế phải rút gÆ°Æ¡m tá»± vẫn.
Ôi thôi ! Hồng nhan má»™t kiếp, cánh hoa sắc nÆ°á»›c hÆ°Æ¡ng trá»i má»›i dá»±a hÆ¡i đông-phong đã phải dáºp vùi dÆ°á»›i là n mÆ°a bão, không kẻ xót thÆ°Æ¡ng.
NgÆ°á»i sau có bà i thÆ¡ trách Bao-tá»± nhÆ° sau :
Má»™t kiếp hồng-nhan má»™t nụ cÆ°á»i !
Phong-Ä‘Ã i khói tá»a chá»a má» phai.
Nụ cÆ°á»i còn mãi rung trong gió,
Nhung-khuyển, U-vương ai hỡi ai !
Ngà y ấy Thân-hầu đặt tiệc khoản-đãi.
Trong lúc đang ăn-uống Vệ-công buồn bã buông đũa nói :
- Nước biến, vua mất, chúng ta còn vui sướng gì mà ngồi ăn uống ?
Các chÆ°-hầu nghe nói Ä‘á»u đứng dáºy vòng tay thÆ°a rằng :
- Chẳng hay hiá»n hầu có Ä‘iá»u chi dạy bảo chăng ?
Vệ Công nói :
- NÆ°á»›c không thể để má»™t ngà y không có vua. Nay Thái-tá» còn ở bên nÆ°á»›c Thân váºy phải rÆ°á»›c vá» mà tôn lên Thiên-tá».
Tần tương-công nói :
- Hiá»n-hầu nói rất phải, chúng ta nỡ nà o ăn uống vui vầy mà quên nhiệm vụ trá»ng đại đó sao !
Quáºt-Ä‘á»™t nói :
- Tôi chưa có công cán chi, xin nguyện qua nước Thân rước Thái-tỠcho.
Vệ-công cả mừng, rót rượu khuyên má»i rồi láºp tức viết biểu chÆ°Æ¡ng và sá»a sang xe giá Ä‘i đón Thái-tá». Các chÆ°-hầu Ä‘á»u xin Ä‘em quân theo há»™ tống.
Quáºt-Ä‘á»™t nói :
- Việc nầy không phải là việc Ä‘i đánh giặc, chẳng cần phải nhiá»u quân. Chỉ má»™t đạo quân của tôi đây cÅ©ng đủ rồi.
Hôm sau, Quáºt-Ä‘á»™t lên Ä‘Æ°á»ng sang nÆ°á»›c Thân.
Lúc bấy giỠThái-tỠNghi-cựu đang ở nước Thân , ngà y ngà y buồn bực, không biết Thân-hầu ra đi đã lâu là nh dữ thế nà o, xảy có quân và o báo rằng :
- Trịnh Thái-tỠđem biểu-chương đến rước Thái-tỠvỠKiểu-kinh.
Thái-tá» Nghi-cá»±u nghe nói, láºt Ä‘áºt ra rÆ°á»›c và o, giở biểu ra xem má»›i hay U-vÆ°Æ¡ng đã thác vá» tay Khuyển-nhung, liá»n khóc oà .
Quáºt-Ä‘á»™t tâu :
- Xin Thái-tá» lấy giang sÆ¡n, xã tắc là m trá»ng, trở vá» tức vị cho an lòng dân.
Thái-tỠnói :
- Nay ta đã mang danh bất-hiếu vá»›i thiên hạ, lẽ ra không nên trở vá» trị nÆ°á»›c, nhÆ°ng chẳng lẽ không nể lá»i các trấn chÆ° hầu .
Nói rồi bèn sá»a soạn lên xe trở vá» Kinh.
VỠđến nơi, thấy các trấn chư hầu đã dẫn binh ra cách thà nh ba mươi dặm đón tiếp.
Thái-tá» và o thà nh, thấy cung Ä‘iện hoang-tà n sáºp đổ, lòng bùi-ngùi ứa lệ, rồi phụng-mệnh Thân-hầu là m lá»… cáo miếu mà lên ngôi, xÆ°ng hiệu Châu-Bình-vÆ°Æ¡ng.
Các chÆ°-hầu và bá-quan triá»u bái tung hô.
Bình-vương cầm tay Thân-hầu phán rằng :
- Trẫm là ngÆ°á»i đã bị phế, mà còn đặng hưởng nghiệp tổ tông nhÆ° vầy cÅ©ng là nhỠở Quốc-cá»±u.
Nói xong, bèn phong chức Thân-hầu là m Thân-công.
Thân-hầu tâu :
- Tâu Bệ-hạ, Kiểu-kinh không mất là nhá» có quân các chÆ°-hầu kéo vá» giải tá»a. Hạ thần đã không ngăn cản nổi Khuyển-nhung để là m hại Tiên-vÆ°Æ¡ng thì tháºt là đắc tá»™i.
Nói rồi từ chối không nháºn.
Bình-vương lại gia phong cho các trấn chư-hầu và phong hà m-ân cho Trịnh-bá-hữu rồi yết bản phủ-dụ nhân-dân.
Ngà y thứ, vua Bình-vÆ°Æ¡ng lÆ°u Vệ-công là m TÆ°-đồ, Quáºt-Ä‘á»™t là m Khanh-sÄ© tại triá»u, Chu-công-huyá»n là m Thái-tá» cùng coi việc nÆ°á»›c . Riêng Thân-hầu và Tần-tÆ°Æ¡ng-công vì đất nÆ°á»›c giáp ranh vá»›i Khuyển-nhung nên phải cáo từ ra vá».
Thân-hầu thấy Quáºt-Ä‘á»™t tÆ°á»›ng mạo khôi ngô, thông minh xuất-chúng, bèn Ä‘em con gái mình là KhÆ°Æ¡ng-thị gả cho Quáºt-Ä‘á»™t.
Nhắc qua Nhung-chúa, từ ngà y kéo quân và o Kiểu-kinh đã thuá»™c Ä‘Æ°á»ng thuá»™c nà o, tuy bị các chÆ°-hầu đánh bại song quân sÄ© còn đông, lại nghÄ© đến công lao khó nhá»c mà không được hưởng gì, thì giáºn lắm, xua quân và o đánh phá chiếm má»™t nữa đất Kỳ-phong là m chá»— trú quân để xâm lấn Kiểu-kinh.
Bình-vÆ°Æ¡ng thấy đất Kiểu-kinh trong mấy tháng giặc giả tà n-phá, cung thất bị hÆ°, phong-cảnh tiêu-Ä‘iá»u, có ý muốn dá»i đô sang Lạc-ấp, bèn triệu các quan há»i ý-kiến.
Các quan cùng tâu :
- Lạc-ấp là nÆ¡i trung-tâm của thiên-hạ, nên trÆ°á»›c đây Tiên-vÆ°Æ¡ng đã ra công sá»a sang rất vững chắc, gá»i là Ãông-đô. Năm nà o ở đó cÅ©ng có há»™i chÆ°-hầu. Nay nếu Bệ-hạ muốn dá»i đô sang đó thì tiện lắm.
Vệ Công nghe các quan tâu, thở dà i, rồi cúi đầu tâu :
- Tâu Bệ-hạ, hạ-thần đã hÆ¡n chÃn mÆ°Æ¡i tuổi, được Bệ-hạ tưởng tình cho dá»± và o quốc-sá»±, nay nếu các quan luáºn nhÆ° váºy mà hạ thần không nói e mang tá»™i bất trung . Vả chăng Kiểu-kinh là nÆ¡i láºp nghiệp đế, bốn bá» núi sông hiểm-trở, còn Ãông-đô tuy là giữa úm nÆ°á»›c, nhÆ°ng trống trải, không là m sao tránh nổi mÅ©i giặc.
Bình-vương nói :
- Trẫm cÅ©ng biết Kiểu-kinh là nÆ¡i Tiá»n-vÆ°Æ¡ng láºp nghiệp, lẽ ra phải gìn giữ không nên bá» phế, song hiện nay Khuyển-nhung cÆ°á»›p lấn nÆ¡i Kỳ-phong, thế rất hung-hăng. Trong cung, các kho tà ng bị cháy, nếu sá»a sang e tốn công của muôn dân. Cá»±c chẳng đã trẫm má»›i dá»i đô qua đó mà thôi.
Vệ-công tâu :
- Khuyển-nhung là lÅ© sà i-lang chẳng nên cho nó và o nÆ°á»›c . Bởi Thân-hầu tÃnh liá»u, mượn binh của nó chẳng khác nà o mở cá»a rÆ°á»›c kẻ cÆ°á»›p và o, cho nên cung-thất phải tan, Tiên-vÆ°Æ¡ng bị hại . Nay Bệ-hạ nên coi đó là má»™t mối thù, quyết lòng rá»a háºn, bắt Khuyển-nhung mổ máºt Ä‘em tế nÆ¡i Thái-miếu để là m gÆ°Æ¡ng. Nếu Bệ-hạ tránh kẻ thù thì kẻ thù sẽ tìm Bệ-hạ mà tá»›i. Thuở trÆ°á»›c Ngu Thuấn là m vua ở nhà tranh thá»m đất, vua Ãại-võ ở cung thấp hẹp mà không tưởng là xấu, xin Bệ-hạ xét lại.
Chu-công-huyến quỳ tâu :
- Tâu Bệ-hạ, lá»i luáºn của quan TÆ°-đồ không đúng vá»›i quyá»n biến. TrÆ°á»›c kia Tiên-vÆ°Æ¡ng bá» việc quốc-chÃnh, là m rối đạo cang-thÆ°á»ng mà sanh giặc. Việc ấy đã lỡ rồi không phải nói là m chi . Nay Bệ-hạ muá»™n bá» hết những cái gì xấu xa lúc trÆ°á»›c, là m cho má»i ngÆ°á»i ai cÅ©ng thấy rằng Bệ-hạ là tượng trÆ°ng cho má»™t sá»± kiến-quốc má»›i mẻ, thế thì việc dá»i đô rất có ảnh-hưởng tốt trong lòng bá tánh.
Vệ Công lắc đầu, tâu :
- Tâu Bệ.hạ, thắng giặc phải căn cứ ở lòng ngÆ°á»i, mà còn hãy dá»±a trên sức mạnh, nghÄ©a là phải giữ được những chá»— hiểm yếu . Nay Thân-hầu Ä‘em Khuyển-nhung và o nÆ°á»›c đặng thì cÅ©ng có thể dẹp nó đặng. Xin Bệ-hạ sai sứ há»i ngÆ°á»i xem có kế nà o hay chăng ?
Lúc Ä‘ang thÆ°Æ¡ng nghị, bá»—ng có tin Thân-hầu sai ngÆ°á»i Ä‘em văn biểu đến.
Bình-vương mở ra xem, thấy trong văn biểu viết như sau :
Giặc Khuyển-nhung đem quân xâm lấn nước Thân, xin Bệ-hạ nghĩ tình đem binh cứu ứng, kẻo nước Thân khó bỠgiữ nổi.
Xem biểu xong, Bình-vương nói :
- Thân-hầu lo pháºn mình chÆ°a xong, là m sao lo việc trẫm . Thôi, ý trẫm đã quyết các khanh khá tuân lá»i
Ãoạn truyá»n quan Thái-sÆ° chá»n ngà y dá»i đô.
Vệ Công tâu :
- Nay vì tránh giặc mà Bệ-hạ dá»i đô, e lòng dân không tránh khá»i ly-tán. Váºy xin Bệ-hạ cho phép hạ-thần đăng bảng cho nhân dân hay đã.
Vua nháºm lá»i. Vệ-công bèn đăng bảng truyá»n-dụ dân chúng ai-muốn theo qua Ãông-đô thì sắm sá»a mà đi.
Kế đó quan Chúc-sỠlà m văn biểu cáo với nhà Thái-miếu, rồi quan Lễ-bộ phò thần chủ bảy miếu lên xe đi trước.
Tần-tÆ°Æ¡ng-công nghe tin vua thiên-đô liá»n thân hà nh Ä‘em quân há»™ giá.
Dân gian già trẻ dìu đắt nhau theo vua chẳng biết bao nhiêu.
|
23-12-2009, 11:27 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Hồi 4
Tần-văn má»™ng thấy con trá»i
Trịnh-chúa nhìn thương mẹ dưới hầmđô.
Khi Bình-vÆ°Æ¡ng đến Lạc-dÆ°Æ¡ng thấy phong cảnh tốt tÆ°Æ¡i, dân cÆ° trù máºt không kém gì Kiểu-kinh, trong lòng mừng rỡ.
Kinh-đô định xong, cả chÆ° hầu Ä‘á»u dâng biểu chúc mừng, duy chỉ có nÆ°á»›c Sở chẳng thấy đến.
Bình-vÆ°Æ¡ng nổi giáºn muốn khởi binh vấn tá»™i.
Quần thần can rằng :
- NÆ°á»›c Sở chẳng tuân vÆ°Æ¡ng-hóa đã lâu, xÆ°a Tuyên-vÆ°Æ¡ng phải lắm phen chinh phục. Từ đó cứ hà ng năm Ä‘em cống hiến má»™t xe thanh-mao để dùng đặt rượu mà tế tá»±. Lệ ấy cÅ©ng chỉ cho có chừng đó thôi. Nay Bệ-hạ má»›i dá»i đô, lòng ngÆ°á»i chÆ°a định, nếu Ä‘em binh chinh phạt e khó thắng. Xin Bệ-hạ chá» cho binh hùng tÆ°á»›ng mạnh sẽ tÃnh đến việc đó cÅ©ng chẳng muá»™n chi.
Bình-vÆ°Æ¡ng nghe nói cÅ©ng đổi giáºn là m vui, không tÃnh việc chinh Nam nữa.
Kế đó Tần-vương-công cáo từ vỠnước.
Bình-vương nói :
- Nay đất Kỳ-phong bị giặc Khuyển-nhung chiếm giữ, quấy rối dân là nh. Nếu nhà ngÆ°Æ¡i đánh Ä‘uổi được thì ta cho đất ấy để Ä‘á»n đáp lại công há»™ giá thiên đô .
Tần tÆ°Æ¡ng công bái mạng lui vá», sắm sá»a binh mã lo kế đánh đẹp Khuyển-nhung.
Chẳng bao lâu, giặc Khuyển-nhung bị giết sạch , tÆ°á»›ng Khuyên Nhung là Bá»™t-đình và Mãng-tốc Ä‘á»u tá»-tráºn, còn Nhung-chúa trốn ra giãi đất hoang nÆ¡i phÃa Tây mà tạm trú.
Ãất Kỳ-phong sát nháºp và o nÆ°á»›c Tần, rá»™ng rãi hÆ¡n ngà n dặm .
Từ ấy nước Tần trở nên đại-quốc .
Thu nháºn đất Kỳ-phong chẳng bao lâu thì Tần tÆ°Æ¡ng-công mất, con là Tần văn-công lên kế vị .
Má»™t hôm, Văn-công nằm má»™ng, thấy má»™t con trăn lá»›n, từ trên trá»i sa xuống, trong giây phút lại hóa ra má»™t đứa bé kêu Văn công nói :
- Ta là con trá»i sai xuống báo cho nhà ngÆ°Æ¡i được biết : Nhà ngÆ°Æ¡i sẽ là m Bạch-đế giữ nghiệp nÆ¡i phÃa Tây .
Nói rồi biến mất.
Văn-công Ä‘em việc ấy há»i Thái-sá» Ãôn.
Quan Thái-sỠtâu :
- Sắc bạch là sắc của phÃa Tây. Ấy là điá»m trá»i cho Chúa-công là m chủ khắp phÆ°Æ¡ng Tây đó. Váºy phải tạ Æ¡n trá»i đất.
Văn-công bèn láºp miá»…u nÆ¡i Phu-ấp mà thá», lại giết con trâu trắng để tế.
Kế đó, có ngÆ°á»i ở xứ Trần-thÆ°Æ¡ng săn được má»™t con thú, hình thù giống heo, nhÆ°ng lông cứng mà nhá»n, đánh không chết. Há» không biết con gì, bèn Ä‘em dâng cho Văn-công. NhÆ°ng, khi Ä‘i đến nữa Ä‘Æ°á»ng thì gặp hai đứa trẻ chỉ con váºt ấy nói : Con thú nầy tên con Vị , thÆ°á»ng ở dÆ°á»›i đất , hay ăn óc ngÆ°á»i chết. Há»… đánh nhắm óc nó thì nó chết.
Con váºt liá»n đáp rằng :
- Hai đứa con nÃt nầy là TrÄ©-tinh hiện lên . Há»… bắt đặng con trống thì là m VÆ°Æ¡ng, bặt đặng con mái thì là m Bá.
Hai đứa trẻ nghe con váºt nói, liá»n biến mất.
Con thú cũng biến theo .
NgÆ°á»i Ä‘i săn kinh hãi, láºt Ä‘áºt báo cho Văn-công hay.
Văn-Công liá»n láºp miá»…u nÆ¡i núi Trần-thÆ°Æ¡ng để thá» TrÄ©-tinh.
Thuở ấy tại núi Chung-nam có cây TỠlớn, Văn-công muốn đốn vỠxây cất cung-điện, nhưng cưa không đứt, búa chặt không vô. Ai nấy lấy là m lạ.
Má»™t đêm kia, có ngÆ°á»i nằm ngủ dÆ°á»›i gốc cây nghe má»™t bầy quá»· đến chúc mừng cây ấy.
Lại có tiếng há»i :
- Nếu Tần-vÆ°Æ¡ng khiến ngÆ°á»i bá» tóc xõa, và lấy chỉ Ä‘á» quấn xung quanh thân cây thì liệu là m sao ?
Sáng hôm sau ngÆ°á»i ấy Ä‘em câu chuyện báo lại cùng Văn công .
Văn-công khiến ngÆ°á»i là m y nhÆ° váºy.
Quả tháºt, thân cây bị cÆ°a ngã. NhÆ°ng cây vừa ngã xuống thì má»™t con trâu xanh ở trong thân xông xa, chạy thẳng xuống sông Ung-thủy. Từ đó, dân chúng thỉnh thoảng lại thấy trâu xanh hiện lên.
Văn-công sai kỵ-sĩ đón đánh nhưng trâu xanh quá mạnh, không là m sao đánh nổi.
Kỵ-sĩ bèn bỠtóc xõa mà đánh, trâu xanh mới chịu chạy xuống nước.
Văn-công bèn chế ra cá» ngÅ©-sắc để nÆ¡i quan-trung, lại láºp miá»…u mà tế vị thần trâu ấy.
Lúc bấy giá», vua Huệ-công nÆ°á»›c Lá»— nghe nÆ°á»›c Tần tế-lá»… trá»i, bèn sai Thái-tế Nhượng đến xin vua Bình-vÆ°Æ¡ng cho phép mình được tế giao và tế lá»….
Bình-vương không cho.
Huệ-công nói :
- Tổ ta là Châu-công, có công lớn với nhà vua, vả lại lễ nhạc do tổ ta bà y chế, nay con cháu dùng thì có hại chi. Hơn nữa, Thiên-tỠđã không cấm nước Tần sao lại cấm nước Lỗ
Bèn không kể đến mạng vua, cứ tế giao, tế lá»… nhÆ° nhà vua váºy.
Vua Bình-vương biết việc ấy nhưng không dám nói.
Từ đấy nhà Châu ngà y má»™t suy yếu. Các nÆ°á»›c chÆ°-hầu chuyên quyá»n, xâm bá» lấn bá» cõi nhau, gây rối rắm trong khắp thiên-hạ.
Nói vá» Trịnh Thế-tá» là Quáºt-Ä‘á»™t, từ khi cha chết, lên kế-vị, tá»± xÆ°ng hiệu là Trịnh võ-công.
Nhân khi nhà Châu suy-yếu, chiếm cả đất Quốc và đất Khoái, là m thà nh một nước lớn.
Trịnh-võ-công và Vệ võ-công Ä‘á»u kiêm chức khanh-sỉ tại triá»u nhà Châu.
Qua năm Bình vÆ°Æ¡ng thứ mÆ°á»i ba, Vệ võ-công thất-lá»™c, còn má»™t mình Trịnh võ-công bình-chánh, lúc thì vá» nÆ°á»›c Trịnh, lúc lại ở nÆ¡i triá»u Châu.
Vợ Trịnh võ-công là KhÆ°Æ¡ng-thị sanh Ä‘ang hai trai, con lá»›n đặt tên Ngá»™-sanh, con thứ đặt tên là Ãoạn.
Ngá»™ sanh vì lúc nhá» bị đẻ ngược nên KhÆ°Æ¡ng-thị không Æ°a, còn Ãoạn thì hình dung tuấn-tú mặt mÅ©i khôi-ngô, lại có sức khá»e lạ thÆ°á»ng, nên được KhÆ°Æ¡ng-thị yêu-mến lắm.
Một hôm, Khương-thị ngỠý với chồng :
- Nếu Ãoạn mà được nối ngôi Chúa-công sau nầy thì hÆ¡n Ngá»™-sanh gấp bá»™i.
Trịnh võ-công nói ;
- Lá»›n nhá» Ä‘á»u có thứ báºc, chẳng nên xáo trá»™n luân thÆ°á»ng. Vả chăng Ngá»™-sanh có lầm lá»—i gì mà lại bá» chánh láºp thứ ?
Bèn phong Ngá»™-sanh là m Thế-tá», còn Ãoạn thì phong má»™t chá»— nhỠở Cung-thà nh nên gá»i là Cung thúc-Ä‘oạn.
Việc ấy là m cho Khương-thị không vui.
Sau đó, Võ-công qua Ä‘á»i Ngá»™-sanh lên tức vị, xÆ°ng hiệu là Trịnh trang-công, rồi cÅ©ng thế chức cha mà là m Khanh-sÄ© nÆ¡i triá»u nhà Châu.
KhÆ°Æ¡ng-thị phu-nhân thấy Cung-thúc-Ä‘oạn chẳng có quyá»n chi, lòng buồn bã, nói vá»›i Trịnh trang-công :
- Con nối nghiệp cha, là m chủ nÆ°á»›c Trịnh, đất rá»™ng mấy trăm dặm ngoà i mà lại để cho em má»™t chá»— đất nhá» má»n váºy mà đà nh lòng sao ?
Trang công thưa :
- à mẫu-háºu dạy thế nà o, xin cho con biết.
Khương-thị phu-nhân nói :
- Nếu quả con thương tình ruột thịt thì việc gì mà không lấy đất Chế-ấp phong cho em.
Trang-công thưa :
- Chế-ấp là nÆ¡i hiểm-địa, Tiên-vÆ°Æ¡ng đã có lá»i di-chúc, không nên Ä‘em phong cho ai, trừ chá»— ấy ra mẫu-háºu muốn chá»— nà o con cÅ©ng xin vâng lá»i .
Khương-thị phu nhân nói :
- Nếu váºy thì phong cho Ãoạn đất Kinh-thà nh.
Trang-công là m thinh, không nói :
- Nếu không bằng lòng thì tốt hÆ¡n con nên Ä‘uổi em con ra khá»i nÆ°á»›c để kiếm cách dung-thân.
Trang-công bùi-ngùi, nhìn mẹ nói :
- ThÆ°a mẫu-háºu, con đâu dám là m thế .
Ngà y hôm sau Trịnh trang-công cho đòi Cung-thúc và o triá»u phong đất Kinh-thà nh.
Quan Ãại-phu Tá»-Túc can rằng :
- Tâu Chúa-công, Kinh-thà nh đất rá»™ng dân đông chẳng kém gì Vinh-dÆ°Æ¡ng, nếu phong cho Cung-thúc-Ä‘oạn ắt sanh háºu hoạn !
Trịnh trang-công nói :
- Lịnh của mẹ ta, lẽ nà o ta dám cãi .
Bèn phong cho Cung-thúc nước Kinh-thà nh.
Cung-thức bái lĩnh rồi lui ra, và o cung từ biệt Khương-thị .
Khương-thị đuổi hết kẻ tả hữu ra, rồi nói nhỠvới Cung-thúc :
- Anh con không nghĩ tình cốt nhục bạc đãi con đã lâu . Hôm nay sở-dĩ con được phong đất Kinh-thà nh là nhỠcó mẹ nà i nỉ lắm mới được. Nay con đến Kinh-thà nh phải thao luyện binh mã dự bị cho sẵn, lúc nà o có cơ-hội, mẹ sẽ tin con hay, kéo binh vỠmà lấy Trịnh. Mẹ là m nội-ứng thì cái ngôi của Ngộ-sanh sẽ vỠtay con không khó !
Cung-thúc lãnh mạng, từ tạ qua Kinh-thà nh.
Từ ấy ngÆ°á»i ta gá»i Ãoạn là Thái-thúc Kinh-thà nh
Thái-thúc lại đòi hai quan Tể, trần ở hai vùng Tây bỉ và Bắc bi đến dụ rằng :
- Ãất của hai ngÆ°Æ¡i chưởng-quản, nay đã thuá»™c vỠđất phong của ta rồi, váºy từ nay thuế-vụ phải Ä‘em đến đây mà nạp, còn việc binh tình phải nghe lệnh ta Ä‘iá»u khiển.
Hai quan Tế thầy Thái-thúc là con cưng của Quốc-mẫu, nên không dám cãi lịnh.
Thái-thức lại thÆ°á»ng giả cách Ä‘i săn để luyện táºp binh-sÄ©, gồm thâu cả binh của Tây bỉ và Bắc bỉ, rồi lại cÆ°á»›p luôn cả đất Yên và đất Lâm-giêng .
Quan Tể hai xứ nầy thấy rõ hà nh Ä‘á»™ng bá»™i phản , lén vá» triá»u tâu cùng Trịnh-trang-công hay.
Trịnh-trang-công nghe tâu, mỉm cÆ°á»i, là m thinh không nói gì cả .
Bá»—ng có ngÆ°á»i bÆ°á»›c ra, nói lá»›n :
- Tâu Chúa-công, tá»™i của Ãoạn đáng chém đầu, sao Chúa-công nỡ ngồi yên ?
Trịnh-trang-công xem lại, ngÆ°á»i vừa nói đó là Công-tá» Lữ, liệu là Tá»-phong, là m chức Thượng-khanh, bèn há»i rằng :
- Khanh có ý kiến gì hay chăng ?
Công-tỠLữ tâu :
- Thái-thúc-Ä‘oạn á»· trong có quốc-mẫu yêu vì, ngoà i cáºy có đất Kinh-thà nh là nÆ¡i hiểm-yếu, luyện táºp binh mã, mÆ°u chiếm Ä‘oạt nÆ°á»›c Trịnh. Xin Chúa-công cho tôi Ä‘em quân đến đó bắt Ãoạn Ä‘em vá» trị tá»™i.
Trịnh-trang-công suy nghĩ một lúc, rồi nói :
- Thái-thúc tuy vô-đạo, song tá»™i lá»—i chÆ°a rõ rệt. Nếu giết nó không khá»i Ä‘au lòng mẹ ta. HÆ¡n nữa, trong tình ruá»™t thịt, ta sẽ bị ngÆ°á»i ngoà i dị nghị là bất nghÄ©a, bất hiếu .
Công-tỠLữ cúi đầu tâu :
- Tâu Chúa-công, nếu trá»ng tình ruá»™t thịt mà không quyết Ä‘oán được quốc-sá»± e không tránh khá»i tai há»a.
Trịnh-trang-công nói :
- Nếu Thái-thúc cố-ý bội phản, thì thế nà o mỗi ngà y sẽ mỗi lộng hà nh thêm. Chừng ấy tội lỗi đã rõ rà ng nếu trừng trị cách nà o mẹ ta cũng không nói gì đặng.
Công-tỠLữ bùi ngùi, tâu :
- Kiến thức của Chúa-công rất xa, tôi không thế nà o sánh kịp. Song chỉ e thế lực của Thái-thúc mỗi ngà y một to khó mà trừ được.
Trịnh-trang-công há»i :
- Thế thì bây giá» phải là m thế nà o để mẹ ta khá»i oán trách ta là vô đạo
Công-tỠLữ tâu ;
- Ãã lâu Chúa-công không và o triá»u nhà Châu ấy bởi Chúa-công lo việc Thái-thúc. Nay phải giả cách và o chầu vua Châu để cho Thái-Thúc tưởng Kinh-đô bá» vắng, tất Ä‘em binh đến đây chiếm Ä‘oạt. Tôi xin Ä‘em quân phục sẳn ở đất Kinh-thà nh, đợi Thái-Thúc cá» quân Ä‘i, lén và o chiếm giữ. Còn Chúa-công cÅ©ng Ä‘em má»™t đạo quân theo Ä‘Æ°á»ng tắt mà đánh áºp lại, thì Thái-thúc dù có cánh bay lên trá»i cÅ©ng không trốn thoát.
Trịnh-trang-công nói :
- Kế ấy rất hay, song chá»› nên tiết láºu ra ngoà i.
Công-tỠLữ bái tạ lui ra.
Ngà y thứ Trịnh-trang-công thăng Ä‘iện, nói dối rằng mình báºn sang chầu vua Châu, giao việc triá»u chÃnh cho Tá»-Túc . KhÆ°Æ¡ng-thị hay đặng tin ấy cả mừng, viết máºt thÆ° sai ngÆ°á»i tâm-phúc Ä‘em đến Kinh-thà nh trao cho Thái-thúc. Trong thÆ° Æ°á»›c hẹn ná»™i trong sÆ¡ tuần tháng năm phải hÆ°ng binh vá» lấy nÆ°á»›c Trịnh.
Lúc đó và o hạ tuần tháng tÆ°, Công-tá» Lữ đã sai ngÆ°á»i phục nÆ¡i yếu lá»™, nên bắt được ngÆ°á»i Ä‘em thÆ° ấy.
Công-tỠLữ bèn giết quách, rồi mang thư đem vỠdâng cho Trịnh-trang-công.
Trịnh-trang-công rất Ä‘au lòng, nhÆ°ng không thể vì tình máu mủ mà dung kẻ phản nghịch, bèn phong bức thÆ° ấy lại nhÆ° cÅ©, rồi sai ngÆ°á»i tâm phúc của mình Ä‘em đến Kinh-thà nh giao cho Thái-thúc .
Ãược thÆ°, Thái-thúc phúc đáp hẹn ngà y mồng năm tháng năm Ä‘á»™ng binh và dặn KhÆ°Æ¡ng-thị đến ngà y đó phải dá»±ng má»™t cây bạch kỳ trong thà nh để biết chá»— tiếp-ứng.
Trịnh-trang-công xem thư phúc-đáp, nghĩ thầm :
- Thế nầy thì mẹ đừng trách con là vô đạo .
Ãoạn và o từ biệt KhÆ°Æ¡ng-thị, dối rằng mình Ä‘i qua Châu, rồi kéo binh ra khá»i thà nh đến đóng nÆ¡i Lâm-giêng.
Công-tỠLữ cũng lén đem hai trăm cỗ xe chiến qua phục gần Kinh-thà nh.
Thúc-Ä‘oạn, từ khi tiếp được thÆ° đó liá»n sai con là Công-tôn-hoạt qua nÆ°á»›c Vệ mượn binh, rồi lấy cá»› trở vá» Kinh-đô để coi việc quốc chÃnh, mà kéo quân ra Ä‘i.
Công-tá» Lữ sai ngÆ°á»i thám thÃnh, hay tin Thúc-Ä‘oạn Ä‘i rồi bèn kéo quân và o thà nh, nồi lá»a lên là m hiệu, chiêu táºp bá tánh kể rõ tá»™i mÆ°u-phản của Thúc-Ä‘oạn. Do đó cả thà nh bá tánh Ä‘á»u oán ghét Thúc-Ä‘oạn vô cùng.
Còn Thúc-Ä‘oạn kéo quân ra Ä‘i chÆ°a đầy nữa buổi, thấy Kinh-thà nh lá»a bốc nghịt trá»i, biết là có biến, vá»™i Ä‘em quân trở vá» cứu viện .
VỠđến nơi, thầy Kinh-thà nh bị chiếm, lòng đầy căm tức, xua quân vây thà nh công phá.
Chẳng ngá», Trịnh-trang-công lại kéo quân đến đánh, là m cho Thúc-Ä‘oạn không biết Ä‘Æ°á»ng nà o mà chạy, túng thế phải kéo binh đến đất Cung là chá»— được phong trÆ°á»›c kia để cố-thủ.
Trịnh-trang-công dẫn binh đến phá thà nh .
Cung thà nh chỉ là má»™t ấp nhá», là m sao cá»± lại binh triá»u, chẳng bao lâu thà nh bị phá.
Thúc-Ä‘oạn thấy thế đã cùng, ngữa mặt lên trá»i than rằng :
- Mẹ ta đã gạt ta, ta còn mặt mũi nà o thấy anh ta nữa .
Nói rồi rút gÆ°Æ¡m tá»± váºn.
Trịnh-trang-công và o thà nh ôm thây Thúc-đoạn khóc rống lên một hồi, nói :
- Bởi em là m lếu nên tình huynh đệ phải chia lìa.
Nói rồi lục trong mình Thúc-Ä‘oạn thấy phong thÆ° của KhÆ°Æ¡ng-thị gởi hãy còn, bèn lấy gói chung vá»›i bức thÆ° trả lá»i của Thúc-Ä‘oạn, rồi sai ngÆ°á»i Ä‘em vá» kinh-đô giao cho Tá»-túc trình lại cho KhÆ°Æ¡ng-thị.
Trịnh-trang-công lại còn ra lệnh đưa Khương-thị sang đất Dĩnh mà tá túc, và thỠrằng :
- Nếu không phải chốn cá»u tuyá»n chẳng bao giá» còn thấy mặt nhau nữa.
Phong thÆ° vỠđến kinh-đô, KhÆ°Æ¡ng-thị mở ra xem, lòng thẹn thùng khôn xiết, liệu mình chẳng còn mặt mÅ©i nà o thấy mặt Trịnh-trang-công nữa, bèn lìa khá»i cung môn, ra nÆ¡i đất DÄ©nh.
Trịnh-trang-công trở vỠcung, không thấy mẹ, lòng buồn bã nghĩ thầm :
- Ta đã ép lòng mà để em chết, nay còn nỡ nà o lìa mẹ sao Ä‘Ã nh ! NhÆ°ng đã trót lá»i thá», biết liệu sao !
Quan trấn DÄ©nh-ấp là DÄ©nh-khảo-thúc là má»™t ngÆ°á»i chÃ-hiếu, nghe tin Trịnh-trang-công Ä‘em mẹ Ä‘i an trÃ, lòng bất mãn, nói vá»›i ngÆ°á»i rằng :
- Dù mẹ có tá»™i lá»—i đến đâu, con cÅ©ng không nên bất hiếu. Chúa-công là m nhÆ° thế tháºt là trái đạo !
Bèn nghĩ ra một kế, bắt mấy con chim cú đem và o dâng cho Trịnh-trang-công.
Trịnh-trang-công há»i là chim gì ?
Khảo-thúc tâu :
- Tâu Chúa-công, đây là giống chim cú. Giống chim nầy ban ngà y dẫu má»™t váºt lá»›n nhÆ° trái núi vẫn không trông thấy, còn ban đêm dầu váºt nhá» bằng sợi tóc cÅ©ng thấy rõ. Tháºt là má»™t giống váºt chỉ thấy được sá»± nhá» mà không thấy được sá»± lá»›n. HÆ¡n nữa, lúc còn nhá» chim mẹ kiếm mồi cho ăn, lúc lá»›n lên nó không biết gì đến chim mẹ nữa, tláºt là giống chim bất hiếu, nên bắt nó mà ăn thịt.
Trịnh-trang-công nghe nói, ngồi lặng thinh.
Chợt lúc đó có ngÆ°á»i Ä‘em thịt dê lại dâng cho vua nhắm rượu.
Trịnh-trang-công cắt một miếng ban cho Khảo-thúc.
Khảo-thúc liá»n chá»n những nÆ¡i ngon cắt gói lại má»™t gói, cất và o túi áo.
Trịnh-trang-công lấy là m lạ há»i :
- Khanh để dà nh chi váºy ?
Khảo-thúc tâu :
- Tâu Chúa-công, mẹ tôi đã già mà trong nhà lại nghèo khó , Ãt bao giỠđược ăn miếng ngon váºt lạ. Nay được Chúa công ban thưởng, nếu không dà nh cho mẹ tôi thì tôi không là m sao yên lòng được .
Trịnh-trang-công nói :
- NgÆ°Æ¡i tháºt là má»™t ngÆ°á»i con chà hiếu. Tiếc rằng trẫm không thể bằng ngÆ°Æ¡i được.
Khảo-thúc giả bá»™ ngÆ¡ ngác, há»i :
- Quốc-mẫu vẫn được mạnh giá»i cá»› sao Chúa-công lại tỠý buồn bã ?
Trịnh-trang-công Ä‘em câu chuyện Thúc-Ä‘oạn bá»™i phản, và đà y KhÆ°Æ¡ng-thị ra đất DÄ©nh, nay hối háºn, nhÆ°ng mắc phải lá»i thá» không là m sao trông thấy mặt mẹ.
Khảo-thúc nghe xong, buồn bả tâu :
- Thúc-Ä‘oạn đã mất, tình cốt nhục chia lìa, nay chỉ còn Quốc-mẫu mà Chúa-công lại bá»™ bể phụng dưỡng e lá»—i đạo là m con Nếu Bệ-hạ đã lỡ lá»i thá», tôi xin dâng kế , có thể trông thấy mặt mẹ mà khá»i phạm lá»i thỠđó.
Trịnh-trang-công mừng rỡ há»i :
- NgÆ°á»i có kế gì hãy giúp trẫm.
Khảo-thúc tâu :
- Chúa-công truyá»n Ä‘Ã o đất đến táºn thạch, rồi là m má»™t cái nhà dÆ°á»›i hầm mà rÆ°á»›c Quồc-mẫu đến đó. Chúa-công coi nhÆ° đó là chốn suối và ng . Hai mẹ con sẽ cởi mở được ná»—i lòng nhá»› nhung trắc tị mà không trái lá»i thá».
Trịnh-trang-công y tâu, bèn sai Khảo-thúc đem năm trăm tráng dân khoẻ mạnh đến Khúc-vĩ; đà o một cái hầm, dưới núi Ngưu-tì, sâu hơn sáu mươi trượng, là m một ngôi nhà gác trên mặt suối và đặt thang dà i.
Khảo-thúc bái mạng, trÆ°á»›c tiên trở vỠđất DÄ©nh yết kiến KhÆ°Æ¡ng-thị, nói rõ lòng hối háºn của Trịnh-trang-công, muốn rÆ°á»›c Quốc-mẫu vá» phụng-dưỡng, sau đó, má»›i đến NgÆ°u-tì lo việc Ä‘Ã o suối.
Chẳng bao lâu công việc hoà n thà nh. Khảo-thúc liá»n Ä‘Æ°a KhÆ°Æ¡ng-thị đến NgÆ°u-tì và viết biểu dâng cho Trịnh-trang-công hay.
Trịnh-trang-công đến nơi thấy mẹ, vội sụp lạy, nói :
- Ngá»™-sanh nầy bất hiếu, xin mẫu-háºu dung tha .
Khương-thị buồn vui lẫn lộn, ứa nước mắt, nói :
- Ãó là lá»—i của mẹ con đâu có tá»™i gì .
Nói xong, đỡ Trịnh-trang-công dáºy.
Hai mẹ con ôm nhau khóc sướt mướt.
Trịnh-trang-công cõng mẹ lên thang rồi đưa vỠcung.
NgÆ°á»i nÆ°á»›c Trịnh trông thấy, ai nay chấp tay lên trán, khen vua là ngÆ°á»i chà hiếu.
Ấy cũng nhỠcó Dĩnh Khảo-thúc mà mẹ con Trịnh trang-công mới đoà n tụ được.
Trịnh-trang-công cảm Æ¡n Khảo-thúc , phong cho Khảo-thúc là m đến chức Ãại-phu, hợp vá»›i Công-tôn-yết mà chưởng-quản việc binh quyá»n.
VỠsau Phan tiên-sinh có thơ khen Khảo-thúc như vầy :
Lá»i thỠđã lở giữa muôn dân,
Lỗi đạo đà nh cam với mẫu thân
Và chẳng mÆ°u cao ngÆ°á»i Khảo-thúc
Trang-công đâu dễ vẹn nhân luân.
|
|
|
Từ khóa được google tìm thấy
|
ãàçïðîì, áèçíåñ, âÿçàíèå, đông chu liệt quốc, đông chu liet quoc prc, dong chau liet quoc 4vn, dong chau liet quoc pdf, dong chau liet quoc.prc, dong chu liet epub, dong chu liet quoc, dong chu liet quoc 4vn, dong chu liet quoc pdf, dong chu liet quoc prc, dong chu liet quoc. prc, dong chu liet quoc.epub, êàìèí, ebook dong chu liet quoc, èñòîðèÿ, ïåñíÿ, ïèêàï, ïëèòêà, ïîòòåð, îòêðûòêè, ïðîãíîç, ïðîñòèòóòêè, ôåäåðàëüíàÿ, òåñòû, ýëåêòðîìîíòàæ |
| |