Tuyển tập truyện ngắn Phan Hồn Nhiên

Trò chơi đố chữ

Cơn mưa đầu tiên trong năm ập đến đột ngột, nối chiều vào tối. Bãi đất của những thân cây nhỏ gầy guộc biến thành khu rừng xanh thẳm. Thỉnh thoảng, đôi mắt ngơi nghỉ cần rời khỏi màn hình PC, tôi đứng cạnh cửa sổ nhìn sang bên kia đại lộ. Một trạm xe bus mới xuất hiện tháng trước. Vài xe bus hai tầng cao lênh khênh chạy qua tuyến đường này, trông như chiếc hộp tỏa sáng, đi như trôi, đựng trong lòng nó những con người bé nhỏ, ngồi co ro, mệt nhoài sau một ngày làm việc. Mọi thứ đang bước đi, theo đúng thứ tự của chúng, chẳng có gì trục trặc muộn phiền. Cả cuộc sống ngoài kia, cả chính tôi trong cái văn phòng tiện nghi này. Tôi hé mở một cánh cửa. Mùi mưa hằn rõ trong không khí. Vệt gió làm chóp mũi nhiễm lạnh co lại...
Mùa hè tôi làm luận văn cao học. Tôi thực tập ngay tại đây, công ty nghiên cứu thị trường quốc tế. Quản lý trực tiếp của tôi, một ông trung niên người Đức khó chịu, luôn ngờ vực các nhân viên dưới quyền đang bày trò chơi khăm hay tránh né công việc. Tôi làm cật lực, hy vọng kiếm được bản nhận xét hoàn hảo. Và nếu tốt hơn nữa, sau khi tốt nghiệp, tôi có thể về đây làm việc chính thức. Nghề nghiên cứu thị trường rất có triển vọng. Nhiều dự án mở rộng, các cơ hội huấn luyện nghiệp vụ đầy hấp dẫn với một gã mới 25 như tôi. Tôi thường ở lại công ty làm việc đến đêm, thống kê số liệu, dịch sang tiếng Anh những bản báo cáo. Thỉnh thoảng, điện thoại trên bàn rungù khẽ. Linh, bạn gái của tôi sẽ gửi lời nhắn khích lệ nhẹ nhàng, khiến nỗi mệt mỏi tan biến. Từ ngày đầu tiên quen biết, mối quan hệ giữa tôi và Linh diễn tiến êm ả. Chúng tôi vững tin cả hai là lựa chọn tốt nhất của nhau. Linh học rất giỏi, đọc nhiều sách, cách cư xử của cô tuyệt vời đến mức chẳng ai có thể tìm thấy điều gì đáng để phàn nàn. Yêu Linh và được cô yêu hình như là may mắn rất lớn mà tôi được nhận. Đều đặn buổi tối cuối tuần, chúng tôi gặp nhau, ngồi café, đi xem một bộ phim mới hoặc cùng đi nhà sách. Các ngày khác, mọi việc nói qua điện thoại. Không nên làm ảnh hưởng học hành và những dự định nghiêm túc bởi các hành động không cần thiết. Tôi phải có bằng cao học loại giỏi, đi làm tại công ty lớn, tu nghiệp nước ngoài, thăng tiến trong nghề nghiệp. Dự định của Linh là được giữ lại trường đại học làm nghiên cứu, rồi học lên cao hơn. Những bộ phim và quyển sách lãng mạn thường phức tạp tình yêu. Cuộc sống đơn giản hơn nhiều. Cũng như Linh, tôi tin chắc như vậy.
Tôi khép cửa sổ, ngồi vào bàn hoàn tất bản báo cáo dang dở. Ngẩng lên thì đã gần 9h30. Ngoài trời tối om. Mưa vẫn nặng hạt. Tôi tắt hết máy móc, đóng cửa, chạy xuống nhà. Ông bảo vệ trực đêm khuyên tôi không nên chạy xe máy. Đô thị đang xây dựng, nhiều khu vực chưa có cống thoát, nước dâng lênh láng như dòng sông. Tốt nhất là đón xe bus vào trung tâm thành phố, từ đó thật dễ dàng trở về nhà. Tôi băng qua đường. Cái ô đen mượn của ông bảo vệ cứ chực cuốn thốc theo các đợt gió mạnh. Bảng sơ đồ tuyến đường xe bus là cái hộp đèn toả sáng. Vẫn còn một chuyến cuối ngày giành cho tôi. Các ống kim loại được thiết kế thành băng ghế trạm chờ cũng ướt sũng. Thay vì thiết kế mái che tử tế, người ta lại làm một cái vòm lượn sóng bằng sắt và trồng dây hoa leo lên. Những cái lá ủ rũ ướt mưa mới thảm hại làm sao. Vậy đấy, ý tưởng đẹp đẽ lãng mạn thường chẳng ích lợi gì trong cuộc đời này. Đôi giày da của tôi óc ách nước vì đoạn đường ngập ngụa. Đành phải ngồi xuống băng ghế, tháo giày ra. Chiếc tất len sũng nước khiến ngón chân tôi tái nhợt đi. Đang loay hoay cởi luôn đôi tất, luồng sáng bất ngờ làm tôi loá mắt. Như một con vật khổng lồ có bước chạy êm ru, cái xe bus hai tầng trờ vào trạm. Đóng vội cái dù, một tay xách laptop, một tay xách đôi giày, tôi cuống cuồng nhảy lên xe, trước khi cánh cửa tự động khép lại. Vài đôi mắt nhìn bộ dạng tôi, tò mò đượm chế giễu. Tôi đi nhanh về phía cầu thang.
Tầng trên vắng lặng. ánh đèn sáng trắng lóa. Tôi ngồi xuống băng ghế giữa xe. Kiểu xe bus hai tầng mới đưa vào chạy kể ra cũng thú vị. Tầm nhìn mở rộng qua các tấm kính lớn. Con đường xanh thẳm. Bên dưới, vô số xe lớn nhỏ tham gia cuộc đua bất tận. Thành phố rầm rì như một tổ ong, lấp lánh trong mưa. Cảnh vật hàng ngày tôi vẫn đi về, nhưng giờ đây từ góc nhìn khác, chúng mở ra khác lạ. Tôi tựa hẳn vào lưng ghế mềm, thở dài khoan khoái. Bỗng, phía sau tôi ai đó đang lật những trang giấy, càu nhàu nho nhỏ. Ai cũng được, miễn đừng dính dấp đến mình! Tôi định chợp mắt 20 phút cho đến khi xuống trạm. Một hơi thở phớt qua trán. Cảm giác ấm khô chạm vào cánh tay. Tôi giật mình mở choàng mắt. Ngay trước mặt tôi, một cô gái nhỏ đang cúi xuống, rất gần. Khoảng 19 tuổi, hoặc có thể ít hơn nữa, trông cô ta hết sức kỳ quặc với các lọn tóc xoăn kẹp chặt trên đỉnh đầu, vầng trán dô bướng bỉnh, nhất là đôi mắt to tướng, lấp lánh các vệt sáng nâu băn khoăn. Tôi né sang một bên, đưa tay giữ chặt cái laptop. Chỉ có Chúa mới biết được kẻ gian ẩn nấp sau bộ dạng nào.
- Anh ngủ à? - Giọng cô gái như của trẻ con.
- Không! Tôi thức. Cô thấy đấy - Tôi đáp, ngớ ngẩn chẳng kém - Việc gì vậy?
- Tiếng Đức từ hạnh phúc viết như thế nào? - Câu hỏi đột ngột.
- Frohlichkeit! - Như một cái máy, tôi trả lời.
Chìa mẩu giấy màu hồng và bút chì gắn cục gôm đầu thỏ, cô nhóc đề nghị:
- Hi, anh viết giùm em ra giấy đi!
Tôi đành hí hoáy làm theo yêu cầu của người lạ. Cầm lại mẩu giấy, cô gái chăm chú đếm chữ, cái trán dô trắng muốt cau lại.
- Sai rồi, không thể nhiều chữ như thế. Anh có biết hạnh phúc thật không?
- Tôi không biết tiếng Đức! - Tôi đáp thành thật.
- Cái từ anh viết cho em rất giống tiếng Đức mà! - Cô nhóc kêu lên phẫn nộ.
- Sếp tôi người Đức. Ông ta có quyển sách Khách hàng hạnh phúc. Và tôi đoán nó được viết như thế! - Tôi muốn chấm dứt câu chuyện để chợp mắt.
- Anh hỏi ông ấy ngay bây giờ được không? Em cần gấp, thật sự đấy! Cái từ mà em cần tìm chỉ có năm chữ cái thôi...
- Tôi có thể hỏi giúp cô vào sáng mai, khi đến công ty. Còn bây giờ, tôi không muốn làm phiền người khác bằng các câu hỏi vớ vẩn! - Tôi trả lời lạnh nhạt.
Cô nhóc ngồi xuống cái ghế dãy bên kia, mặt buồn thiu. Cô ta đang chơi giải ô chữ trong một quyển tạp chí màu sắc sặc sỡ của nước ngoài, dành cho giới teen. Vẻ ủ dột khiến tôi thoáng động lòng.
- Thôi được, đưa tôi số handphone. Sáng mai, tôi sẽ gửi lời giải bằng tin nhắn!
Đôi mắt to tướng ngước lên. Lần đầu tiên, tôi nhìn thấy một nụ cười như thế. Đó là một nụ cười bằng ánh sáng, dâng lên từ đáy mắt nâu trong veo, tươi tắn đầy tin cậy. Tôi và cô gái nhỏ trao đổi số điện thoại. “Em tên San!” - Cô nhóc nói, rụt rè. Tôi gật, chẳng buồn quan tâm gì thêm. Cơn ngủ đang chập chờn thì một lần nữa, ngón tay nhỏ lại chạm vào vai tôi. San chìa ra một cuộn vải tròn kẻ sọc, to bằng nắm tay.
- Gì thế? - Tôi mở mắt, làu bàu.
- Anh mang vớ chân vào đi. Nhìn kìa, anh đang đi đất. Vớ len của em dày lắm, anh sẽ không thấy khó chịu vì đôi giày ướt đâu! Giữ được chân ấm, sẽ không bị cảm.
- Cảm ơn, tôi không cần! - Tôi gạt tay cô nhóc ra, bất thần hắt hơi mạnh.
- Anh dùng đi, đừng xấu hổ. Giày em khô ráo, em không mang vớ cũng được!
Lại một cú hắt hơi nữa. Không khéo tôi ốm thật rồi. Tôi đành cầm đôi tất của San, xỏ vào chân. Đôi tất dày và ấm, nhìn thật buồn cười với hai cái tai bé xíu gắn hai bên mắt cá, càng buồn cười hơn khi người mang nó lại là tôi. Tôi ngồi im, nhìn ra ngoài đường. Dãy ghế bên kia, San ôm trước bụng cái ba-lô màu da cam, tay cầm lọ nhỏ nhốt con côn trùng gì đó, ngoẹo cổ ngủ ngon lành, tựa đầu vào kính lạnh. Tôi xuống xe bus ở trạm dừng gần nhà. Đoạn đường đi bộ, mấy cái tai gấu cứ cọ nhẹ vào hai cổ chân. San đã nhường cho tôi đôi tất, chẳng dè dặt hay nghĩ ngợi lâu la gì. Cô gái bé bỏng có cẳng chân gầy và đầu gối tròn xoe. Chiếc giày buộc dây dính đầy bùn đất. Và trò chơi đố chữ tình cờ...
* * * * *
ở văn phòng, khi nghe tôi hỏi từ hạnh phúc, sếp trả lời ngay: “Frohlichkeit!”. “Không, hình như còn một từ nào khác nữa!”. Hơi khựng lại, rồi sếp gật: “Đúng vậy, đó là gluck. Vì sao chú mày quan tâm mấy từ này?”. “Chỉ là một trò chơi đố chữ mà thôi, ông ạ!” - Tôi đáp. Ông sếp bỗng mỉm cười, khác hẳn thường ngày: “Vậy mà tôi tưởng cậu bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc”. “Có gì nghiêm trọng ư?”. Ông ta nhún vai: “Ồ, nếu cậu hài lòng với cuộc sống hiện tại, thì đừng nghĩ ngợi ý nghĩa của chữ hạnh phúc. Còn nếu cậu suy nghĩ, chắc chắn đó là một từ đầy nguy hiểm!”. Thật khôi hài, làm sao nguy hiểm lại ẩn náu sau một từ ngữ đơn giản?
Tôi gửi từ gluck cho San. Cô nhóc cảm ơn trả lời ngay, cùng với ký hiệu của một nụ cười. Ngày làm việc trôi qua dễ chịu. Linh gửi tin nhắn, nhắc tôi đăng ký học thêm một chương trình quản lý sắp khai giảng. Buổi chiều, mưa lất phất một lúc rồi ngớt. Bất chợt, tôi không sao tập trung vào cái phần mềm điều tra SPSS được nữa. Có một điều gì đó khác thường, ban đầu chỉ là cái chấm rất bé, rồi cứ lớn dần lên. Cuối cùng, nó định hình. Đó là gương mặt San. Không thể chịu được, tôi mở handphone, dò số của cô nhóc, gọi đi. Dù sao, tôi cũng cần trả lại cô ta đôi tất. Đó là cái cớ khả dĩ để có cuộc điện thoại bất chợt. San trả lời ngay. Không mấy rụt rè cô nhóc cho biết sau giờ học có thể gặp tôi. Giọng cô nhóc tươi vui: “Em biết công ty anh. Ở đối diện một bãi đất trống. Em sẽ chờ anh ngay trạm xe bus!”.
Vẫn cái ba-lô da cam khoác sau lưng và cái lọ thủy tinh cầm khư khư trong tay, San kiên nhẫn ngồi trên băng ghế kim loại, dưới vòm hoa dây leo. Thấy tôi, cô nhóc cười rạng rỡ. Sinh viên mỹ thuật năm nhất, San đang có bài tập ghi chép hoa lá và côn trùng. Cô nhóc vẫy vẫy cái lọ trước mũi tôi :
- Em đã vẽ ong, cào cào, dế, bọ ngựa, chuồn chuồn... Nhiều lắm. Nhưng em còn muốn vẽ đom đóm nữa! Anh đi bắt vài con với em không?
- Tại sao phải là đom đóm? - Tôi ngạc nhiên.
- Đơn giản lắm, tất cả mọi người đều hình dung về đom đóm như một đốm sáng. Còn em muốn nhìn thấy nó, một cách thật sự.
- Có gì hay ho trong việc nhìn thấy một con sâu biết bay và toả sáng chứ?
- Ồ, em không biết! - Cô nhóc nhăn nhó, gãi những lọn tóc xoăn xù lên - Chuyện này hơi giống từ hạnh phúc. Người ta ao ước ánh sáng của nó, nhưng ít ai nghĩ thật kỹ xem khi nhìn gần, hình dáng rõ ràng của nó sẽ như thế nào...
Cách so sánh mơ hồ khiến tôi bối rối. Nhưng trong điều San nói, có gì đó đúng đắn. Hình như tôi cũng như bao người khác, luôn vững tin với vài sự lựa chọn chớp nhoáng, được quy ước sẵn. Chẳng bao giờ tôi suy nghĩ nghiêm túc xem mình ao ước gì trong cuộc đời này. Cũng chưa bao giờ tôi tự hỏi mình có hạnh phúc không, thời gian của cuộc sống có được sử dụng tốt hay không... Chẳng chú ý vẻ buồn bã của tôi, San áp chai thủy tinh vào gò má: “Bây giờ thì hơi sớm. Trời tối chút nữa, mới bắt được đom đóm anh ạ!”. Tôi và cô nhóc đi bộ vào khu đô thị mới. Con đường sạch sẽ. Các ngôi nhà yên ả sau hàng rào gỗ trắng. Hoàng hôn buông xuống bên kia con sông đào. ánh sáng đỏ thẫm nhúng vạn vật vào thứ nước quả dầm đặc sánh. “Cô muốn ăn chút gì không?” - Tôi hỏi. San gật ngay: “Ôi, em đang đói meo!”. Ngồi trong quán ăn nhanh Lotteria, cô nhóc ngoạm ngon lành từng miếng lớn shrimburger, hút sạch cốc trà chanh, sau đó chống cằm nhìn tôi, gương mặt tái xanh tươi tỉnh hẳn lên :
- Ngồi đây không bị mưa ướt hay gió lạnh. Được những tấm kính lớn che chắn. Nhìn thấy thế giới ngoài kia, biết tất cả, nhưng mình không làm gì cũng không sao!
- Cô có thích được an toàn như thế này mãi không? - Tôi hồi hộp. Câu trả lời của San đột nhiên trở nên quan trọng với tôi siết bao.
- Không anh ạ! - Cô nhóc lắc mạnh, cười - Như thế thì chán lắm. Em mới 19 tuổi. Em muốn khám phá mọi thứ, lao vào nó, không chỉ nhìn và tưởng tượng. Hy vọng là em đủ can đảm.
Cô nhóc nhất định thanh toán một nửa bữa ăn với tôi. “Ồ, phải công bằng chứ!” - San kêu lên, cười vui vẻ. Bỗng dưng, cô nhóc xa lạ trở nên gần gũi khác thường, hệt như tôi đã biết cô từ rất lâu. Hệt như bao nhiêu ngày tháng qua, cô vẫn nằm yên bên trong tôi, để đến hôm nay bước ra, cười tươi, chạy trên vỉa hè, giữ mãi trong đầu ý định tìm bắt những con đom đóm...
San và tôi chạy ra lại bãi đất của những thân cây nhỏ gầy guộc. Lần theo tiếng nước mưa chảy âm vang khe khẽ trong lòng đất, chúng tôi tìm được những bụi cỏ dại mọc um tùm quanh cái miệng cống xây bằng gạch. Có một vũng đất hõm xuống, đọng đầy nước. Mấy chục con đom đóm quần tụ, bay ngang dọc như các tia lửa nghịch ngợm. Chẳng khó khăn gì, tôi bắt được vài con đom đóm, cất vào chai thủy tinh, cài nắp lại, đưa cho San. Tôi bỏ thêm vào đó vài nhánh cỏ. Cho đến khi tiễn San lên cái xe bus hai tầng, hình ảnh con côn trùng nhỏ bám trên cọng cỏ dại, toả sáng lờ mờ làm tôi buồn khủng khiếp. Cô nhóc áp cái trán dô vào kính xe, nhìn hút theo tôi.
Tôi chia tay với Linh vào mùa hè đó, chẳng có nguyên cớ nào rõ ràng. Tôi không thể giải thích cho cô ấy về cảm giác hạnh phúc mà tôi đã tìm thấy. Niềm vui được chạm tay vào ước mơ của chính tôi, chứ không do ai khác nhào nặn ra. Lao đầu làm việc, cái luận văn cao học rồi cũng hoàn tất. Mọi thứ thay đổi hết so với kế hoạch hoàn hảo trước kia. Tôi đi làm cho một công ty mới mở, chưa có tiếng tăm, nhưng cơ hội thử thách thú vị và đáng giá. Đôi khi buổi tối tôi nằm một mình trên mái nhà. Tôi nghĩ về những tên gọi khác nhau của hạnh phúc và tình yêu, về lũ đom đóm bay trong bóng đêm như các tia lửa, về đôi tất có tai, và cô gái nhỏ đeo trên vai cái ba-lô đi khắp nơi. Nhưng mà không nên nghĩ nhiều quá. Sáng mai, tôi sẽ chạy đến trường tìm San, nói hết với cô những gì đang khiến tôi ứa nước mắt. Tôi biết mình can đảm.

Vé đêm Jazz

Hoan - Lạc đà cô độc
11 giờ đêm. Xe bus chuyến chót của ngày vào trạm. Vị khách cuối cùng bị tống cổ khỏi cửa xe. Tôi lếch thếch đi bộ xuyên qua đoạn đường vắng ngắt dài dằng dặc. Trên cao, giữa các vòm cây cổ thụ sẫm đen, đèn cao áp hắt xuống từng luồng sáng lạnh lẽo vô cảm.
Tôi co ro hai tray trước ngực, lạnh gáy. Trùm jacket lên đầu, tôi guồng chân chạy. Nhưng cũng chỉ được non nửa đường. Sau một ngày chìm lỉm trong công việc, sáng nghe lịch sử nghệ thuật trên giảng đường, chiều vẽ trang trí tại lớp, tối làm âm thanh ánh sáng ở quán bar, sức lực hoàn toàn rời bỏ tôi. Vừa lết chân uể oải, tôi vừa thở dốc như một con lạc đà ngu ngốc. Tôi vừa nói gì nhỉ? À, đúng, tôi rất giống loài lạc đà: Đôi mắt to quá khổ trên gương mặt nhỏ thó, mái tóc ngắn bù xù hơi ngật ra phía sau trên cái cổ còm nhom. Để che giấu cánh tay và đôi chân gầy kheo khư, trang phục quen của tôi là chemise lùng thùng, quần jeans dày cộp, bạc phếch ở mông và đầu gối. Mặc dù là cô gái 20, nhưng tôi chẳng hề ảo tướng sức hấp dẫn của mình. Tôi đãng trí, óc hài hước đi vắng. Do quá nhút nhát, mỗi khi hiện diện giữa chốn đông người, hoặc im lặng, hoặc tôi sẽ phun ra vài câu nói ngớ ngẩn làm đám đông im lặng đi vì ngạc nhiên, rồi sau đó học sẽ cười rộ lên như một cánh rừng đầy khỉ. Dù gượng nhẹ với kẻ kém cỏi, người nhà vẫn nhận xét về tôi một cách buồn rầu: “Ngày nào đó, nếu một chàng trai để mắt đến nhỏ Hoan, tất cả chó mèo trong thành phố sẽ mặc quần đùi!”. Hồi đầu năm học thình lình xảy ra một chuyện bất thường. Ồ, chưa có chàng trai nào để ý đến tôi hết ráo. Mà tôi chính là tôi đã để mắt tới một chàng trai.
Đó là buổi sáng mưa lạnh, tôi đến trường sớm. Ngoài sân trời âm u. Sau khi chuẩn bị giá vẽ, tôi ngồi co ro giữa những cuộn giấy trong góc lớp, ngủ thiếp đi. Trong giấc ngủ bồng bềnh, bỗng tôi ngỡ như mình đang gối đầu lên đám mây xốp mềm, êm ái. Một đám mây phảng phất mùi thơm dìu dịu của gỗ và cỏ. Đám mây chạm phớt qua trán tôi, như một ngón tay ấm áp. Tất nhiên là dù ngủ mơ, tôi vẫn quờ tay, giữ đám mây thần kỳ ở lại bên mình. Vẳng đến tai tôi tiếng cười trầm khẽ. Mở choàng mắt. Đông đang cúi xuống bên tôi. Gương mặt cậu ấy rất gần, đến mức tôi có thể thấy rõ mấy đốm sáng trong đôi mắt nâu nhạt. Học cùng lớp đến gần hai năm, thú thật chưa bao giờ tôi đứng gần Đông quá 2 mét. Biết nói thế nào nhỉ, uh, huh, cậu ta thuộc về thế giới hoàn toàn khác biệt. Một thế giới của những người hoàn hảo, nụ cười hạnh phúc luôn nở rộng trên hàm răng trắng bóng, mặc quần áo đắt tiền, đi xe cộ lạ lẫm, trong đầu luôn có những vô số bí mật thú vị. Và xung quanh cậu ấy, cơ man các cô nàng thật xinh tươi... Đôi khi, tôi nhìn trộm cậu ấy từ xa, mơ mộng chút ít. Chẳng ai biết tôi đang nghĩ gì đâu. Một đôi lần, Đông bắt gặp mắt tôi. Cậu ta quay đầu, đổi nhìn sang hướng khác ngay. Thế mà lúc này, Đông lại quỳ, bàn tay ân cần đang kê cho tôi gối đầu trên chiếc áo khoác thơm và ấm.
Hoảng hốt, tôi ngồi chồm dậy, chộp cái áo, đưa trả cho Đông. Cậu ấy mỉm cười, chẳng nói gì. Khi đã hoàn hồn tôi chợt nhận ra trong phòng học còn một người nữa. Huy, Anh ta mới theo gia đình từ nước ngoài về, theo học dạng dự thính. Huy lạnh lùng và xa cách đến mức hồi đầu, tôi ngỡ anh ta quên béng tiếng Việt. Anh ta hay đi cùng Đông, hoặc ngồi một mình, chăm chú với cái ebook. Ngay cả lúc này anh ta cũng chẳng chú ý đến tôi mảy may. Nhưng kệ kẻ xa lạ ấy. Hít một hơi dài, tôi bối rối nhìn Đông vẫn đứng trước mặt tôi, hỏi ngô nghê: “Có việc gì nữa không?”. Đôi mắt nâu nhạt lấp lánh: “À... Đông đang muốn nhờ Hoan một việc nhỏ. Nhưng mà thôi...”. “Việc gì thế, Đông nói đi. Hoan làm ngay!” - Tôi kêu lên. Cậu ấy đang kiếm cặp vé xem nhóm Jazz Hà Lan diễn ở nhạc viện vào cuối tháng. Vé cực hiếm. Chỉ dân trong nghề mới có cửa đến xem chương trình này mà thôi. Nhưng tôi đoan chắc với Đông, thế nào tôi cũng tìm được cặp vé quý giá ấy.
Chơi piano chủ lực trong quán bar tôi làm việc là sinh viên năm cuối nhạc viện. Một mẫu người táo vát và rành mạch như cỗ máy đếm tiền. Chị ta cho biết đừng mơ xin vé mời. Muốn có thì mua lại giá cao. “Bao nhiêu hả chị?” - Tôi nuốt nước bọt. “500 ngàn!”. Bằng một tháng lương làm việc ở quán. Tôi quyết định nhanh: “Em sẽ lấy một cặp!”. Chị ta thản nhiên: “Okay, vậy đưa một triệu!”. Tôi im sững. Pianist dường như bắt được ta bàng hoàng trong tôi, mỉm cười trấn an: “Một cặp vé đi với người yêu, không bao giờ là quá đắt, phải không?”. Có lẽ vậy. Được nghe Jazz hiện đại, thứ nhạc tôi yêu thích nhất. Rồi đi cùng Đông. Hệt như một giấc mơ. Tôi gật đầu: “Ngày mai, chị ký luôn tháng lương của em nhé. Em đưa luôn chiếc xe đạp leo núi mới mua. Nó trị giá đúng 500 ngàn!”. Cỗ máy tính tiền mỉm cười: “Em di chuyển bằng gì, nếu không có xe đạp nữa?”. “Em đi xe bus!”. “Chàng trai được đi cùng em nếu không biết được giá trị tấm vé, và không biết giá trị của em, đó chỉ là gã vứt đi!”. Tôi nín thinh, hơi rụt cổ. Vì là một con lạc đà ngốc nghếch tôi không biết nói sao trước nhận xét kỳ lạ ấy.
... Gần đoạn về nhà. Dù mệt mỏi, bên trong tôi nở nụ cười rạng rỡ. Đôi vé ước mơ nằm trong túi áo khoác. Mai, tôi sẽ đứng trước Đông, tự nhiên và bình thản nhất, nói về hai chiếc vé đã có. Cậu ấy lặng đi mất thôi. Cậu ấy sẽ mời tôi đi cùng. Tôi sẽ mặc gì cho đúng kiểu nhỉ? Cái váy dài xám khói và áo len ngắn hồng tro. Tôi có nên tô chút son không? Chao ôi, tôi chẳng dám nghĩ xa hơn... Có âm thanh nhè nhẹ từ đâu đó. Một vệt đèn xe lướt qua rồi mất hút. Vệt sáng không đẩy dạt bóng tối, mà chỉ làm màn đêm căng mọng hơn. Vài bóng cây đen sẫm, dài bất tận. Gió rầm rì luồn trong cỏ dại, âm thanh khuếch đại lên nắp cống. Tốt nhất không nên ngoảnh phía sau. Tôi bước men theo vỉa hè, lắng nghe cảm giác hy vọng bí mật. Đột nhiên, đôi chân tôi đá lên thật nhẹ nhàng. Điệu nhảy ngẫu hứng, bất thần nở ra trong tôi nhịp điệu trần đầy hạnh phúc. Dù chỉ là một mình thôi.

Đông - Đừng nhìn vào mắt lạc đà
Bỏ quách hai tiết đầu, tôi ngồi caffee khuất sau góc hành lang. Khung cảnh yên tĩnh. Nắng xuyên qua các ô gạch. Tôi đang đọc Nắng tháng tám của Faulkner, bản tiếng Anh. Từ dạo đánh bạn với Huy, tôi bất đầu mượn vài quyển trong tủ sách khổng lồ của cậu ta tha về từ khắp nơi, đọc thử. Vài quyển khó nhằn. Nhưng quyển này thì thật tuyệt. Những trang sách gợi lên cảm giác hoang dã, bất chấp, bị ám ảnh, đầy khả nghi về những mưu mẹo của chính mình. Mấy điều đó thật gần với con người tôi.
Đôi khi, tôi cũng hơi chán ngán cuộc sống. Ba má tôi bận kinh doanh nên thu xếp, đặt tôi vào hoàn cảnh tốt đẹp nhất. Mọi thứ đến với tôi dễ dàng. Từ việc học hành, bạn bè, cho đến những cô gái. Chưa bao giờ tôi có ý định gắn bó lâu dài với bất cứ điều gì. Chiếc xe máy dù hài lòng đến mấy, khi chán, tôi bán phứt, tậu cái khác hay hơn. Vài tháng một lần, tôi đổi số mobile. Những cô gái ngốc nghếch hết chỗ nói. Họ luôn tin rằng tôi cần mọc ra trách nhiệm với họ. Mà trách nhiệm là gì? Là những cuộc trò chuyện lê thê vào cuối mỗi tối. Là chờ đợi đón đưa sau giờ học. Chậc, tôi có thể mời một nàng đi chơi, tiêu tốn kha khá cho vài món quà, nhưng xâm hại tự do của tôi thì đừng hòng. Tuy nhiên, tôi càng tỏ ra phớt lạnh, các cô gái lại càng bủa vây nhiều hơn. Biết sao được, trong chuyện này, tôi chẳng hề cố ý. Tuy vậy, phải đến khi Hoan, cô nàng mờ nhạt nhất khoa Thiết kế, tình cờ để lộ ra cô ấy cũng lưu tâm tôi, thì tình thế thật sự khôi hài. Bỗng dưng, tôi muốn dựng lên một trò đùa, thật điên rồ.
Tôi vẫn nhớ buổi sáng mưa hôm đó, Huy chở tôi đến trường bằng xe hơi nhà cậu ta. Cậu bạn này không thể hiểu được. Vẻ ngoài của Huy giản dị, không mảy may phô trương. Chẳng hạn chốc nữa, cậu ta sẽ kiếm bãi gửi xe cách trường hàng trăm mét, chứ không đánh xe vào giữa sân như vài thằng điên ti toe. Nhưng, những gì cậu ta biết, cách cậu ta nghĩ luôn khiến tôi giật mình. Một dạng người thông minh đáng sợ. Nghe tôi ba hoa tình cảm “thầm kín” Hoan hướng về tôi, cậu ta cau mày khó chịu: “Cô bé ấy không phải túyp dành cho cậu đâu!”. Tôi cười phá lên: “Chỉ cần tớ nhìn vào mắt, cô nàng sẽ tan ra như miếng fromage ném vào chảo nóng!”. Huy đạp thắng gấp, khiến tôi suýt nhào về phía trước. Rồi xe lại lân bánh êm ái trên đường.
Vào lớp thật ngẫu nhiên, tôi và Huy bắt gặp cô nàng lạc đà ngủ gật trong góc phòng vẽ. Bộ dạng Hoan y hệt đứa bé thơ ngây, nhưng cũng thật giống một kẻ kiệt sức vì làm việc quá tải. Huy cởi áo khoác, xếp vuống vức, đặt nhẹ dưới đầu lạc đà. Thật ngộ nghĩnh, cô nàng mỉm cười trong mơ, cánh mũi trắng bé xíu hít thở nhè nhẹ. Chấm tay vào hộp pastel đó để quên, tôi lại gần định quyệt mấy vệt râu trên mặt Hoan. Bất thần, cô nàng choàng dậy. Tôi giấu vội bần tay. Tưởng áo khoác của tôi, Hoan trả lại, mặt đỏ ửng. Tôi liến thoắng về cặp vé Jazz vớ vẩn, nhờ lạc đà tìm giúp. Cô nàng sập bẫy tức khắc. Chứng kiến tất cả những điều ấy, Huy hoàn toàn im lặng.
... Đã đến giờ giải lao. Những chỗ ngồi trong quán đông dần. Một cái bóng rụt rè đổ xuống trang sách. Hoan đứng trước mặt tôi, bối rối vặn ngón tay.
- Có việc gì không, lạc... à Hoan? - Suýt nữa thì tôi buột miệng.
- Đã có vé nghe Jazz Hà Lan tối nay! - Hoan nói khẽ, đưa ra chiếc vé nhỏ
- À được đấy! - Tôi đưa tay cầm vé hờ hững , nhìn lướt qua, hỏi cho có chuyện - Kiếm vé mời khó không?
- Cũng không khó lắm... - Hoan thì thầm, như muốn nói gì thêm.
- Cảm ơn nhé. Tôi sẽ hỏi xem ai thích nghe Jazz, tối nay rủ đi cùng kẻo uổng vé mời - Tôi nói nhanh, chấm dứt câu chuyện vô vị.
Trong khoảng khắc ngắn, đôi mắt to tướng của Hoan nhìn thẳng vào mắt tôi, chết sững, rồi hóa thành hai tấm kính lớn chao đảo dữ dội. Chà đừng bao giờ nhìn mắt những cô nàng ngốc nghếch. Sẽ rất khó chịu. Tôi thoát ra khỏi cảm giác khổ sở đó bằng cách quay trở lại quyển sách đọc dở. Huy cầm cái ebook đi ngang qua, không dừng lại. Bóng cậu ta khuất ngay giữa nắng.

Huy - Nụ hôn trên trán lạc đà
Suốt buổi chiều, tôi không sao tập trung vào bản thiết kế trên máy Mac. Tôi nhìn lên trần nhà, nghĩ về lạc đà bé bỏng. Thật kỳ dị, mỗi khi hình dung gương mặt Hoan, rồi dáng vẻ ngây thơ vụng về của cô, tôi xúc động thắt tim. Trên đời này, có một số ít người thật đặc biệt. Họ cất giữ mối dây hạnh phúc của bạn. Họ gợi lên trong bạn bao nhiêu ký ức tốt lành. Một cách mơ hồ, bạn biết, phía sau vẻ bình thường và vụng dại kia, chính là bí mật của những gì mà bạn muốn tìm kiếm: Lòng tốt sáng trong, tình cảm nhiệt thành, niềm vui sống dịu dàng, vô bờ bến. Bạn yêu quý người ấy, nhưng bạn chỉ dám dõi theo từ xa thôi. Tôi ít phê phán kẻ khác. Mỗi người đều có những lý do khác nhau. Nhưng cái cách Đông nói về Hoan thường làm tôi phát điên lên. Tuy nhiên, làm tôi đau nhất, chính là tình cảm chân thành lạc đà bé bỏng dành cho cậu bạn ích kỷ chết tiệt ấy. Tôi không sành sỏi lắm tâm lý của các cô gái. Lạc đà bé bỏng đã chọn Đông, như vậy tôi chẳng có tí teo hy vọng nào trong mắt cô gái kỳ diệu ấy, phải vậy không?
Hình ảnh Hoan cứ ám ảnh tôi như thế. Đến mức, rất nhiều buổi tối, tôi phóng xe máy đến quán nhạc, nơi cô làm điều chỉnh âm thanh ánh sáng. Ngồi khuất trong góc, đội mũ lưỡi trai che mặt, tôi chăm chú dõi theo cô làm việc. Đôi mắt to tướng thi thoảng hướng vào một điểm nhìn vô hình nào đó mỉm cười với những suy nghĩ thoáng qua trong đầu. Đến quán nhiều lần tôi cũng quen người chơi piano. Chị ta hơi khó chịu, hơi ranh ma, nhưng là người sòng phẳng có thể chấp nhận được. Hơi phức tạp một chút, tôi cũng mua được cặp vé hạng nhất nghe Jazz Hà Lan, từ người chơi piano này. Khi giao vé cho tôi, chị ta càu nhàu: “Cậu rủ ai đi cùng? Cô nàng nào mà may mắn thế nhỉ? Hừm, tôi biết có một người bỏ cả một tháng lương và chiếc xe đạp để được đi cùng anh chàng cô ta thầm yêu từ lâu...”. Dù biết Hoan hơi khờ khạo, nhưng nghe điều ấy từ miệng kẻ khác, hệt như tôi bị đấm mạnh vào khoang bụng. Tôi hôm qua, sau khi quán bar đóng cửa, tôi lặng lẽ chạy theo sau xe bus. Nhìn điệu nhảy ngộ nghĩnh của lạc đà bé bỏng trên vỉa hè, tôi đã mỉm cười vui mãi không thôi.
Điện thoại, Đông uể oải hỏi tôi có muốn đi nghe jazz không. Cậu ta sắp vào xem một bộ phim Mỹ, sẽ cho tôi vé nhạc. Tôi quyết định gặp Đông. Trước cửa rạp ciné, cậu bạn đứng với mấy cô gái. Họ cười đùa khá ồn ào. Nhìn thấy tôi, Đông rút hai chiếc vé quăn queo trong túi áo, vội vã dúi vào tay tôi. “Sao cậu không dùng cặp vé này?” - Tôi hỏi lạnh nhạt. Đông khựng lại, rồi cười toáng lên: “Jazz chán ngấy. Tớ không muốn làm màu tối nay. Với lại mấy cái vé mời rẻ bèo kiểu này kiếm đâu chả được!”. Đột nhiên vụt ra ngoài tầm kiểm soát của chính tôi, cánh tay tôi túm chặt ngực áo cậu bạn: “Cậu là đồ khốn, biết không?”. Vùng mạnh ra, Đông nhìn tôi bằng cặp mắt nâu rỗng tuếch, miệng cười nhạo báng: “Thôi nào, cậu uống say hay sao mà phát điên lên thế!”. Tôi quay lưng bỏ đi.Ừ, có lẽ tôi cũng điên thật. Tranh cãi với một kẻ như Đông thì có ích gì.
Tôi nhìn đồng hồ. Gần 7 giờ tối. Tối nhét hai vé vào túi, phóng xe đến quán bar. Hoan đang lủi thủi bước qua cửa, không nhìn ai. Bị chặn ngang lối đi, cô gái ngước nhìn tôi, mí mắt sưng đỏ vì khóc. Tôi nói vắn tắt: “Xin nghỉ làm tối nay. Đi cùng tôi!”. “Đi đâu?” - Câu hỏi sợ hãi. “Nghe jazz Hà Lan!” - Tôi chạm nhẹ bàn tay vào vai lạc đà bé bỏng.
Chúng tôi vào khán phòng bằng cặp vé của Hoan. Đôi vé tôi mua, tặng lại cho đôi tình nhân đang tuyệt vọng trước cửa nhạc viện. Hoan nhìn tôi bàng hoàng, mỉm cười, thì thầm: “Giống như phép thần tiên trong phim hoạt hình Shrek ấy!”. Chúng tôi ngồi sâu vào ghế chìm đắm trong biến tấu không ngừng của những bản nhạc. Thế giới chung quanh bỗng lùi xa, nhẹ bổng, tràn đầy cảm xúc dịu dàng. Trong dòng chảy âm nhạc mê hoặc ấy, dường như mọi thứ đều bay lên, mọi cằn cỗi, tính toan được tha thứ. Trái tim bỗng rộng mở, đầy hy vọng và sướng vui khi nhớ rằng ngay cạnh đây, là người mà ta chờ đợi từ rất lâu, để thương yêu.
Tôi đưa Hoan về nhà, sau đêm nhạc. Đường vắng lặng. Bóng đêm. Gió. Tôi dừng lại, lấy áo cất dưới cốp xe cho Hoan. Cô đăm đăm nhìn cái áo khác, thì thào: “Là anh ư, Huy?”. Chẳng biết nói sao, tôi đặt nụ hôn lên trán lạc đà.

Chuyện nắng

Cánh cửa sổ khép hờ để lọt vào căn phòng tối chùm tia sáng vàng nhạt. Thi thoảng gió luồn qua lá vườn làm những vết bóng trên vách đông đưa. Đâu đây, lẫn vào nhau mùi đất ẩm và hương lá kho gần rụng. Châu trở mình kéo lại chăn, ủ nóng cái cặp nhiệt độ để chốc nữa ông vào xem sẽ nghĩ rằng nó vẫn còn sốt. Đã vài lần nó vờ ốm - vi tính ma mãnh hơn là do ý lừa dối. Đơn giản chỉ để nằm co mơ ước vẩn vơ và được chén nhiều hơn những món ăn vô bổ bây giờ dễ được làm thỏa mãn. Nuốt chửng vài viên kẹo khi nó khám lưỡi. Châu nhăn nhó lên: “Cháu đau tận trong óc đấy ông ạ!”. Ông cụ đặt lên trán nó, chẳng mấy tin tưởng: “Người ta sẽ đau như thế khi trong đau có một đàn quỷ sứ tinh quái luôn nhảy nhót không ngừng”. Niềm vui trốn học thêm một buổi chiều tan biến nhường chỗ cho hình ảnh thằng bạn đáng ghét mới bị xếp ngồi chung bàn bắt đầu chập chờn. Trùm kín trong chăn, nó nghĩ mình cứ như chú Cuội đã đến thời gian đầy ải, mà bị đày trên một vầng trăng khuyết.
Ngày trước thằng Phan ngồi ở cuối phòng, cô độc trong góc lớp nên khi nào có ai khen bài nó được điểm cao thì Phan sẽ rụt cổ lại, mắt nhớn nhác nhìn quanh như một tội đồ. Vài đứa đã thử thó cái mũi đỏ ca rô độc đáo của Phan nhằm mục đích trưng diện, nhưng sau đó đã tốt bụng hoàn trả ngay vì không muốn người nhà tưởng lầm đã đến lúc phô trương mốt đội trên đầu quả cà chua dập. Tất nhiên cây chổi rơm vẫn yên vị nơi góc nên nó không một lần đứng lén đọc bài trên bảng một cách nhăng nhít trong giờ cô chủ nhiệm. Cô giáo gần như kinh hãi: “Phan, em làm sao thế?”. Nó cúi mặt: “Thưa, em cận thị”. Cô ngạc nhiên hỏi: “Sao không đeo kính?”. Túng quẫn, nó buột miệng: “Thưa, em sợ xấu!”. Lớp nổ tung lên cười vài phút rồi nín lặng. Cô vẫn điềm nhiên: “Cậu lên bàn đầu. Chỗ ấy chỉ có một người và cậu ngồi luôn ở đó!”. Phan lủi thủi ôm sách vở đi lên theo tiếng trống bàn vỗ bập bùng. Châu quay sang nhìn vị khách rụt rè mặt lấm tấm tàn nhang. Bỗng dưng, nó òa khóc.
Lớp học trên tầng ba ngang tầm vòm me xanh biếc. Với đám học trò luôn tìm cớ để thoái thác việc chú tâm, sự kiện một con chim lạc lối vào lớp lượn lờ hẳn sẽ làm hơn bốn mươi đôi mắt treo lên trần nhà hàng giây và khi chú chim tìm được con đường thoát thân thì khắp nơi lao xao tiếng thở dài khổ não. Phan học giỏi, nó hiếm khi ngước đầu nghiêng ngó tứ tung, phần do bận làm bài, phần vì chẳng muốn mình thành bia tập ngắm cho các bác thợ lò đạn giấy. Phan lên chỗ mới đã hơn một tuần, người cùng bàn vẫn giữ nguyên thái độ không đi đến đàm phán. Mấy hôm đầu, Châu cẩn thận vạch phấn chia đôi bàn ghế, thế nhưng thấy đối thủ không xâm lấn cái biên giới cụ thể này, nó cũng quên luôn. Thỉnh thoảng, Phan lén nhìn nó thăm dò và mỉm cười e ngại. Nghĩ đến con cún ở nhà không đến nỗi xấu tệ khi tức tối. Châu cũng nhe hàm răng sứt ra dọa nạt, lòng thầm mong vì hoảng sợ mà tên xâm lược sẽ rút quân. Cuối tháng Phan mua kính, giáo viên chủ nhiệm vẫn để nó ngồi bàn trên và bộ mặt lớp học sáng láng hẳn lên khi có đôi kính trí tuệ phía trước. Hết mùa mưa bão, nhành me lớn tự bao giờ bất ngờ nghiêng nghiêng tay vào cửa sổ gần chỗ Châu ngồi. Nó hái mấy mảnh lá non xanh nhâm nháp, vị chua dịu gợi nhớ tuổi nào chân lang thang. Phan đóng nắp bút, nói một mình: “Ở quê mùa này mới đẹp”, nó ngân nga nho nhỏ, chẳng để ai nghe.
Ba má Châu nhân việc xa, gửi nó về ông bà nội từ thời nó diện cái áo thun vàng chóe chạy khắp nhà. Nếu vui thì không sao, phải lúc đang viết sách nghe đàn voi dậm đùng đùng, ông nó thò đầu ra khỏi phòng, quát lớn: “Châu, mang sợi dây xích con chó Cún vào đây!”, nó hoảng hốt: “Chi vậy ông?”. Trước vẻ hoang mang của đứa cháu, ông cũng dịu giọng: “Đừng làm ồn nữa, không thì ông buộc vào cột đấy”. Dẫu luôn che giấu tội lỗi của nó với ông, nhưng bà nội đã từng dọa mua củ nâu về nhuộm lại các bộ cánh lòe loẹt kia. Nhưng lúc đó, nó nằm chèo queo trên mấy chiếc ghế gỗ, tự cho mình là bất hạnh trên đời. Nhưng sự thích thú gặm nhấm nỗi đau đớn chẳng bao lâu, ông nội nhanh chóng tìm ra chỗ nó trốn và bắt nó ngồi vào bàn học, kèm lời đe dọa sẽ đánh quắn đít nếu cuối học kỳ có môn nào dưới tám phẩy không. Nó gò lưng học, cuối tháng mang về bảng điểm khá cao. Tuy nhiên, ông bà không ngờ được động cơ là học xong trở thành kẻ tìm vàng tài ba. Khi ấy sẽ chẳng có chổi lông gà nào làm hoảng sợ một người cưỡi ngựa bắn súng.
Sau mấy bận cầu thân bất thành với con nhỏ ngồi bên. Phan đem vào lớp cái Walkman bé tí. Đến giờ chơi nó gắn head-phones vào tai, điềm nhiên giải toán và không đếm xỉa tới chung quanh nữa. Châu nhìn ngón tay kia gõ nhịp dồn dập trên bàn, tò mò đến đó sẵn lòng đổi vài điểm mười để được nhét vào tai hai cái nút đen huyền diệu. Giả bộ loay hoay, Châu vứt tọt cục tẩy dưới chân chủ nhân máy hát. Qua mấy phút quan sát, nó rón rén khều tay Phan. Như một tên điếc, người nghe nhạc nói rất to “Gì thế?” và giật bắn mình nhận ra đứa khơi chuyện. Châu lí nhí: “Bên ấy nhặt dùm Châu cục gôm”. Phan đeo kích chui xuống gầm bàn mò mẫm, tìm trả viên tẩy. Con nhỏ đánh liều hỏi tiếp: “Bên ấy nghe gì vậy?”. Thằng kia mắt ngỡ ngàng, cười “ Dân ca đấy, bên ấy thích nghe không?” Châu gật đầu. Suốt giờ chơi còn lại, con nhỏ ri rỉ hát theo “Bắc Kim Thang”, không nhận biết mình đã “xuống thang” trước đối thủ. Cuối buổi, Phan hỏi e dè: “Dân ca hay chứ?” Châu đồng ý rồi bảo thêm: “ Châu thích cả rock nữa”. “Thứ ấy mình nhiều lắm - Phan cười tươi - mai mình cầm theo”. Theo thời khóa biểu ấn định, ngày chẵn thưởng thức nhạc trẻ, còn ngày lẻ - máy Walkman phát chương trình dân ca và nhạc cổ truyền. Ở nhà, sau lúc hoàn tất bài vở, con nhỏ ca hát với nhiệt tâm chẳng kém việc hăng say chạy khắp nhà như ngày xưa. Ông sáng suốt hơn nên mua về cái cassette, yêu cầu nó luyện ngoại ngữ thay cho việc trộn lẫn nhạc kim cổ một cách kỳ khôi.
Nhà Phan cách sông một bờ cỏ dại. Ngồi từ hàng rào đổ nhìn ra sông nắng, những con thuyền loáng thoáng sau hoa cỏ trôi lặng lờ như trong cơn mơ. Châu đi xe sang nhà Phan ôn tập. Thoảng khi gió chạy qua phà đem theo mùi hương xứ thượng nguồn mà sông chở xuống. Con nhỏ đóng nắp bút, lắng tai nghe tiếng đàn dây tấu lên bản nhạc đồng quê yên ả. Không dám thở mạnh, Phan cuối đầu xuống nhìn những ngón tay, bỗng dưng nhớ mùa này ở quê cam đã chín và các cột mai già lá thẫm xanh. Bất giác Châu hỏi: “Bên ấy có bao giờ qua sông chưa?” và nó nhăn mặt khi thằng kia lắc đầu: “Thế học bài xong bên ấy làm gì?”. Phan bối rối: “Mình có bộ sưu tập ảnh ca sĩ nước ngoài. Mình cũng chơi tem nữa”. Đôi khi Phan thoáng xấu hổ vì bỗng kể chuyện về mình. Với Châu, các sưu tập của Châu thật kỳ diệu, nó lạ lẫm soi kính lúp nhìn những bức ảnh John Lennon bé hơn móng tay, và có giấc mơ, nó thấy mình cùng Phan cầm con tem lênh đênh trên đại dương xanh biếc. Gần đến kỳ thi giữa năm, hai đứa học nhóm chiều cho tới khi vãn nắng. Mỗi lúc dắt xe ra cổng hộ con nhỏ, Phan chẳng nói gì chỉ cười lặng lẽ. Và Châu nhận ra đôi mắt thằng kia óng ánh, rất dịu dàng.
Cuối năm ba má Châu biên thư hẹn qua Tết mới về thành phố. Nó cầm phong thư xuống bếp với bà thủ thỉ: “Bà ạ, Tết con không mặc áo dài đâu”. “Ối trời!”. Giọng bà hốt hoảng. Nó vội vã tiến công: “Bà mua cho con cái áo thun đỏ viền xanh hén, con được học sinh gỉỏi mà”. “Để con trông như quả dưa hấu ấy hả - rồi bà chuyển cương quyết - Không được, bà sắm vải lụa hồng rồi”. Chiều, nó đèo chiếc lồng nhốt con gà trống tồ sang cho Phan, ngạc nhiên thấy gương mặt tàn nhàn của cây chổi rụng rơm hóa đờ đẫn, ngẩn ngơ. Châu giải thích: “Bên ấy nuôi đi. Mai mốt nó lấy vợ đẻ con đầy bờ sông vui lắm”. Thằng kia cười, tai ửng đỏ: “Bây giờ bên ấy không còn con gà đẻ nuôi sao?”. Châu lắc mạnh đuôi tóc hoe, rầu rĩ: “Chẳng cần, mình chả thiết gì đâu!”. Phan lo lắng: “Bên ấy sao thế. Mình biết được không?”. Con nhỏ mím môi: “Mình sợ Tết mặc áo dài, thế là khỏi đi đâu nữa”. Nó bỏ về nhà, tự hỏi khi nào sự khác nhau về thẩm mỹ giữa ông bà và nó mới thay đổi, dù chỉ là một tẹo.
Thảm lá mai trải dày còn ấm nắng dưới chân Châu. Những chiếc lá năm cũ lúc rơi cánh, con nhẩm đếm các búp xanh, nhớ rằng ba má hứa sẽ gửi thêm cành đào phương bắc. Mấy hôm trước bắt đầu kỳ nghỉ, hai đứa nó đạp xe dọc bờ sông, trông theo ngoài xa những con thuyền chở hoa rực rỡ. Gió cuối đông còn se lạnh mà người ta đã thôi mặc áo ấm rồi. Châu rầm rì hát lại bài nhạc cũ, nghiêng đầu nhìn nắng trong gió lạnh vàng ươm. Ngoài cồng Phan đến từ lúc nào, nó gọi khẽ “Châu ơi”. Con nhỏ dắt bạn vào sân thoáng lo khi thấy Phan đến đột ngột “Có chuyện gì sao?”. Phan đặt vào tay con nhỏ gói giấy tròn, nói vội “của bên ấy nè”, rồi chụp cái mũ đỏ lên đầu quay xe chạy biến. Châu vào phòng riêng, bàng hoàng rút ra cái áo thun in hoa đỏ. Nó nhớ bộ sưu tập ảnh các ngôi sao nhạc Rock ở nhà Phan mấy hôm nay không còn ở trên tủ, nhớ gương mặt bạn đã từng rạng rỡ biết chừng nào mỗi khi lần giở các trang ảnh cùng đi một quãng tuổi thơ. Ngồi yên lúc đầu, nó hé cửa nhìn xuống phố. Dưới kia chú bán kem vẫn rộn rã rung chuông như mọi buổi chiều. Chỉ có nhà ai đưa chậu cảnh về sớm, mùi hoa ngơ ngác trong tiết cuối năm.
Phan hẹn mùng hai tụi nó theo thuyền người đi lễ qua phía bên sông. Bên ấy làng hoa nụ còn đơm, chờ đến tháng giêng những mùa lễ hỏi. Châu xòe đôi bàn tay nãy giờ khum kín, bên trong nhỏ nhắn hai nụ hoa đào phơn phớt màu. Phan nói nhỏ: “Bên ấy biết mình bắt đầu sưu tập hoa đấy ư?”. Châu không đáp. Nó quấn vào ngón tay lọn tóc hoe. Vì nắng óng lên ánh cầu vồng. Và ngoài xa, nắng từ trời đang đi trẩy hội trên sông.

Người quanh bàn

Nhà có hàng cây mọc lổn nhổn vây bốn bên, lá rụng và cành mục chìm trong máng nước nghẹt, đong đầy thứ nước mưa lưu cữu sánh màu hổ phách. Bức tường rào thấp ngoài cùng cũng quét chung màu vôi của nhà, vàng ệch và rạn ẩm.
Chủ nhà đón bà mẹ già về ở chung, hỏi thêm lũ cháu ồn ào lúc nhúc: “Đứa nào ưng theo tao về nhà mới?” - Cả bọn im lặng. Ông quát to: “Hiên đâu?”. Đứa con gái - bất ngờ vì được chọn - nhô lên sau bức vách ngăn. Hiên biết cậu không muốn thuê người chăm sóc bà ngoại lẫn cẫn nên đưa nó đi cùng. Nó líu ríu theo người nhà ra xe, đội trên đầu hộp carton dài đựng tranh ảnh, rồi thấy có vẻ quê mùa, nó chuyển xuống ôm trong tay. Nghe nói ngôi nhà màu vàng cậu mua có cây piano què chân chủ cũ bỏ lại, sàn nhà thì rất bóng, mọi thứ in xuống như gương. Hiên ngồi lút cái ghế nệm mềm nhẽo vứt sau thùng xe tải, ngửa mặt cười. Và bụi đường thốc lên, hút khô lưỡi nó. Mặt trời chẳng mấy khi chiếu vào nhà. Những cái lá cây bụi bẩn, xen nhau, lọc qua các ô kính vỡ ánh sáng nhuộm xanh đùng đục. Nhiều phòng bỏ không, từng mảng vôi quét trần rơi rụng, bay lờ đờ. Cậu không mua đồ đạc mới, chỉ thỉnh thoảng tha về món đồ gỗ công dụng tầm thường nhưng hình dạng cổ quái. Những bữa cơm tối Hiên nấu mừng thứ tiện nghi mới được cậu tán thưởng bằng cách thì thào về lai lịch món hàng. Bà ăn xong chén cơm dựa đầu vào ghế ngủ nhập chờn, khi choàng tỉnh thế nào cũng nhầm lẫn các hạt cúc áo. Hiên nhịn ăn dành tiền mua sách cũ. Nó cóp nhặt những quyển bìa vẽ, các dòng chữ sin sít nhau trên giấy nhàu nhĩ màu vàng. Mỗi khi ngồi trên cài ghế nhiều chân, nó buông rơi quyển sách lên ô cửa, hít nhè nhẹ mùi cỏ cây ảo não. Ở nhà cũ, đám chị em họ thấy Hiên về đều dò hỏi: “Mày chơi dương cầm được không?”. Nó nói bừa: “Tao gò mãi”. Bọn kia tái mặt. Nhưng một đứa bảo thêm: “Mai kia cậu lấy vợ thì mày cút ra đường”. Hiên lếch thếch về nhà, uể oải vì những lời nhạo báng. Đoạn rẽ đầu phố có tốp người đi sát nhau trên hè, mặt hò dài và trắng. Cảnh giống bìa quyển sách nó mua được hồi lâu. Nó mở cổng vào, đạp dép lên lá cây rụng ướt đẫm. Người nhà sắp ngủ. Chốc nữa, dưới gốc vỏ và trong các lỗ gách vỡ, lũ côn trùng sẽ cất giọng gọi nhau suốt đêm, làm mấy bức tường mỏng và từng hồi rung lên khe khẽ. Cậu đi vắng từ chiều, bỏ trên bàn lời dặn dò vắn tắt. Hiên ghé mắt vô buồng trong, thấy bà ngủ trên cái giường đơn chạm trổ cầu kỳ đầy lỗ mọt như một công chúa già nua. Hiên vào bàn học lật sách dịch bài chuẩn bị ngày mai. Lúc nó bỏ lướt câu chữ, lúc lại tẩn mẩn dịch kỹ từng dòng, rồi để tâm trí rong đuổi qua những con đường và thảo nguyên nước Nga. Nhưng thường khi vào khoảnh khắc không lường được, hiện ra tiếng vỡ rạn mơ hồ và mơ mộng tiêu tan. Lâu dần, các ước vọng hão huyền - cũng như mùi nhà cửa meo mốc - thấm vào những ngày thường của Hiên. Nó đồng ý với cậu sống nơi đây thật dễ chịu, và chăm sóc cho bà ngoại một cách thản nhiên.
Đang giữa mùa mưa, các bức tường cũ bong lớp vữa trát ngoài, lộ ra hàng gạch nâu cũng bắt đầu chuệch choạc. Buổi sáng, Hiên cầm củi khô đi đào vài cái rãnh con dẫn nước ra đường. Có ai đấy đứng bất động dưới mái che cửa sổ. Nó khẽ gọi: “Này, ai vô nhà tôi vậy?”. Người lạ quay lại, giọng nói không tỏ lộ chút gì: “Là tôi. Tôi đến đây hôm khuya, lúc cháu đang ngủ”. Tia chớp sáng suốt chạy ngang đầu Hiên: “Vợ cậu!”. Nó vòng đến cuối mảnh sân hẹp, vạch trên đất những đường kẻ sâu hoắm, cong queo. Lúc cúi lưng, nó lén nhìn chân người mới, những móng chân thẳng mịn, không giống của ai ở nhà. Hiên đâm chết con giun đất hồng bò loe ngoe. Người lạ bỏ vô trong, dấu chân nước kéo đầy. Trưa học về đầu phố, nó nghe tiếng đàn vang động một khúc đường, thi thoảng những nốt cao rít lên tựa hơi thở người bệnh suyễn. Nó quay phắt bước mải miết, không thể nào dừng chân. Và khi sự hoảng loạn được thay thế bởi cảm giác rầu rĩ hàng ngày, nó lê gót về nhà. Cậu chưa dặn, nhưng nó dành bữa chiều nấu bữa tối thịnh soạn bằng nhiều trứng giấu ở gậm giường. Bàn bốn người chật chội. Cậu nói: “Con Hiên vẫn ở đây cậu nuôi. Mợ là họa sĩ nên không làm việc vặt”. Nó hít một hơi dài, thoáng sung sướng. Mười giờ, cậu lấy đinh búa đóng tranh người lạ lên tường mặc ngôi nhà cũ kỹ run lên bần bật. “Được rồi” - Cô ta lạnh nhạt. Hôm sau thức sớm, nó rùng mình trước những con sâu to tướng màu mạ non trong tranh treo hai bên tường phòng lớn. Mợ nói thong thả rằng đêm qua ai đó đi trong nhà, xô đồ đạc. Vắng người, cậu đưa nó lọ thuốc, nhắc “Mỗi tối cho bà viên thuốc ngủ”. Hiên đếm thuốc, nao nao nghĩ đến cái dáng mọ mẫm trong tối như đứa trẻ sơ sinh của bà.
Đôi lúc Hiên nghĩ ngôi nhà nó sống ở ngoài bìa thế giới, nơi hầu như khách không thể vãng lai. Khi mùa mưa dông tàn dần, bầu trời trở nên khô, sáng trắng, gợi nhớ mấy mùa hè cũ đơn điệu và mỏi mệt. Mợ sai nó bóc những tờ giấy xi măng dán đầy tấm kính lớn ngăn gió. Nó chùi sạch bóng, kín đáo dõi theo mợ dùng cọ và vẽ lên tấm kính ấy các hình mảng chói chang. Mợ thấy nó khi tấm kính đã phủ kín màu trong buổi hôm sau: “Mày thấy đẹp chứ?”. Cậu sẽ không bằng lòng đâu. Cái gì loè loẹt cũng làm cậu bực” - Nó lưỡng lự, nhớ mấy cái áo của nó nhạt màu may vụng, hơi ghen tị trước vẻ sinh động của cô ta. Mợ cười khùng khục, xuống giọng: “Mày là mày! Hay là cậu mày? Cút về phòng đi!”. Hiên lẩn vào góc tối. Nó đun nước tắm cho bà, chăm chú cọ hàng móng chân bà bở ra trong hơi nóng, nhớ đến những cái móng sáng bóng đến từ thế giới xa lạ của mợ ấy. Nó nói chuyện với bà cụ mất trí nhớ, hòa tan cảm giác bất an vào các lời nói vô nghĩa của mình.
Phòng ngoài, mợ ngồi co, dang khô cứng như đã trút hết những gì mềm mại vào bức tranh. Lâu sau bữa ăn, cậu vẫn nói về vẻ đẹp của tấm tranh kính. Mợ không góp lời, chỉ thỉnh thoảng thở dài và chùi tay lên cái mũi dài có vân xanh nhợt. Suốt tối nó cạo đốm sơn mợ rũ tranh rơi trên sàn. Nó nghĩ khi nào bà chết nó sẽ bỏ đi, đơn giản như nhổ một cây đinh trên cửa. Bất giác một giọt nước mắt rơi xuống sàn. Mợ đứng dưới cái chụp đèn tự bao giờ, cất tiếng: “Cháu đừng trẻ con. Tôi sống đây nửa năm đã bắt đầu quen. Rồi ngày nào cháu sẽ lại quen tôi”.
Hiên im lặng. Thực ra quanh nó chẳng thay đổi nhiều, chỉ có từ khi cọ xát với những phán đoán khắc nghiệt của mợ, nó biết nó chỉ là cái bóng của bà hay của cậu, nhưng cái bóng ngày càng giống những chủ nhân của nó.
Mùa lạnh năm đó tới trong dáng vẻ mà Hiên mong đợi. Cây quanh nhà trút xuống những lá khô, phủ kín đất ẩm. Mợ bảo Hiên đừng quét vườn để từ cửa sổ trông ra còn chỗ dừng mắt. Con đường trước nhà lâu ngày không ai sửa hiện ra vài hố nhỏ, buổi sáng xe hàng ngày chạy qua rung lên canh cách, gợi nên không khí bình yên. Người vợ tính khí thất thường của cậu cũng dịu lại, dần dà ăn nhập với thần thái ngôi nhà. Mợi thôi gõ mải mốt lên cây đàn cậu dành riêng cho như món quà tặng, thôi giễu cợt Hiên chính xác bất ngờ. Trên thành cửa sổ, cái máy hát tỏa ra các bài hát về màu lá rụng, về cuộc chia tay. Và những điều dị dàng ấy cất lên từ giọng nam trầm thư thái, nghe thêm u buồn. Bận bịu làm các hàm răng giả, cậu dần bỏ mặc mợ, khác hẳn với những tán dương năm ngoái. Học năm thứ hai, Hiên gầy gọc đi. Có bữa mợ nói: “Dạo này mệt lắm sao, tóc mọc tua tủa kìa Hiên”. Nó lắc đầu: “Chả sao cả. Bốn người ngồi sát nhau, mùi người át cả mùi lọ cồn gần đấy”. Mợ bảo thêm: “Chốc nữa tôi cắt tóc cho”. Nó ngồi yên cho mợ xén đi từng lọn tóc, rùng mình vì ngón tay mợ lạnh khô luồn vào đầu nó như sục vào rơm rạ. Thi thoảng mợ cầm sách của Hiên về đọc nhẩn nha, khi trả thường nói với nó dăm nhận xét tinh tế. Tưởng chừng mợ và nó lúc ấy đến gần nhau hơn. Có lần mợ nói: “Tôi khổ là tại tôi”, xen lời than vãn cho nếp nhăn hiện ra quanh mép. Hiên hỏi: “Mợ không thích cậu mà sao chịu về ở chỗ này?”. Mợ cười khan: “Mày thông minh nhỉ!”. Nó nghĩ, thật là tồi tệ. Rất lâu sau mợ thì thầm: “Ngoài cậu cháu tôi chẳng lấy được ai. Với lại tôi cần chỗ nương náu cho mình”. Hiên ngửa cổ nhìn bầu trời tối sớm, buốt chân tóc vì sự hé lộ của một cuộc sống khác.
Mợ đi vẽ phong cảnh xa cùng mấy người bạn cũ. Nhà vắng vẻ, Hiên ra vào ngôi nhà, vạch phấn lên cửa tủ các từ mới dài ngoằng, không nghe cậu phàn nàn. Bà ngoại uống nhiều thuốc thành quen, đánh mất hẳn tiếng nói, chỉ còn ngủ hoài trong giường hẹp. Nó chùi nhà, lôi ra trong cái ghế rỗng kê trước đàn của mợ tập thư viết trên giấy xanh. Nó cặm cụi đọc hết những dòng chữ nửa nhật ký nửa thư tình chưa bao giờ được gửi rồi bỏ vào chỗ cũ, không ngỡ ngàng hệt như đã từng đợi một điều giống vậy. Đem về những bức tranh và ký họa, mợ cất chúng trong kho, chẳng khi nào ngó đến nữa. Hiên nhìn mợ chải lại đường ngôi tóc, nghe hỏi: “Có bao giờ cháu chán bản thân mình chưa?”. Rồi mợ nằm vật ra giường, cái mũi dài ủ dột. Mợ nằm vậy nhiều ngày, có lúc gọi Hiên: “Không ai đến rủ tôi đi vẽ sao?”. Nó tưởng tượng người đàn bà hơn nó vài tuổi ấy là một con chim đen trụi lông, chỉ còn có thể đi trên cánh đồng gặt xong bằng đôi chân nhỏ khẳng khiu. Và vì bộ dạng kỳ quặc đó, chẳng ai muốn cùng cô ta đi vẽ.
Bà ngoại mất sau đợt ấy ít lâu, quãng thời Hiên chìm ngập vào bài vỡ chuyển giai đoạn. Nhà có người chết, những tiếng thì thầm trong đêm nổi rõ hơn, của cỏ cây, côn trùng và người. Hiên học bài rồi đi lang thang qua các phòng trong nhà, không còn ai để chăm sóc. Nó khám phá ra rằng sự phẳng lặng đã thực sự phủ lên căn nhà này, sự trống rỗng thì có thể chạm tay vào được. Cái rương bằng da có đai sắt hồi nào mợ mang đến được lôi ra ngoài kho, khi chất đầy đồ đạc, khi trống không như mợ đang soạn sửa một chuyến đi trong vọng tưởng. Mợ bắt đầu những buổi chiều vắng nhà, trở về rất muộn so với giờ hẹn. Nó nghe cậu lầm rầm trong bữa ăn: “Dạo này mình hay đi chơi tối?”. “Tôi không chịu được không khí trong nhà. Hình như tôi sợ điều gì đó!”. Mợ đáp lời cậu, nhưng nhìn sâu vào mắt Hiên. Nó gấp những ngón tay, bỏ ra vườn đứng lặng lẽ. Chốc sau cậu cũng đi ra, hỏi nó: “Thi cửa thế nào?”. “Qua rồi cậu!” - Nó chớp mắt trước sự quan tâm bất thường. Ông cậu sớm già của nó móc trong túi áo sâu hoắm một cái khuyên tròn, bảo: “Cho mày!”. Hiên đeo vào cổ tay chiếc vòng cậu nó tỉ mỉ làm từ những nước răng giả, cô thản nhiên: “Đáng lẽ nó là của mợ!”. Cậu làm thinh. Mợ vẫn chưa về. Nó vào phòng có cây đàn què chân, tìm đưa cậu những lá thư màu xanh nằm im trong ghế.
Mợ bỏ đi. Các đồ vật có dáng hình kỳ quặc trong phòng mợ trở nên vô chủ, trông ảm đạm. Hiên nhớ đôi mắt trong suốt của mợ nhìn tất cả lần cuối lúc nó so vai co rúm bên cửa lớn. Các bức tranh bị bóc đi, để lại vài ô chữ nhợt nhạt hơn màu tường. Duy chỉ có tấm tranh kính vẫn còn chỗ cũ, nắng chiều chiếu vào rực rỡ, hắt đầy màu sắc xuống sàn như một dấu tích tốt đẹp nhỏ nhoi của mợ. Có lúc nó sợ thót tim, oán ghét mình đã xua mợ khỏi chỗ ẩn náu cuối cùng. Nhưng lâu ngày, cái ý nghĩ cắn rứt khó chịu ấy hẳn sẽ nhạt mờ.
Hiên ra vườn quét lá mục, những giọt nước tù đọng trên óng máng nhỏ xuống đỉnh đầu nó, buốt lạnh. Hiên đứng dưới những giọt nước không ngừng, tự nghĩ mình giống người quản gia nhỏ choát già sọm. Nó mua vôi quét trắng ngôi nhà, rụt rè hỏi cậu xem có ai về nữa không? Một chiều, nó bắc ghế tháo nước trong ống máng. Dòng nước màu hổ phách trút xuống đất ẩm, ngắn ngủi, nhưng bỏ lại trên đất một lõm sâu.

Làng nổi

Nó sinh cùng ngày với tôi. Nó vừa lọt lòng thì mẹ nó chết. Thương con đỏ hỏn khát sữa, bà tôi bồng nó về cho má tôi nuôi. Đến ngày nó lẫm chẫm biết đi, cha nó ở làng cá ra xin đưa nó xuống nhà bè. Hồi đó tôi còn nhỏ chẳng biết gì. Chỉ đến khi nghe chuyện thì đã thấy người trong vùng gọi tôi và nó là hai trẻ sinh đôi. Tôi tên Hương. Cha nó chẳng hiểu sao trong lúc quẫn trí lại gọi nó là con Bần. Bà tôi cúng quẩy đổi Bần thành Bân - một cái tên lành hiền, dìu dịu. Bấy nhiêu năm, nó gắn bó với tôi bởi mối tình thân kỳ lạ - không là bạn bè cũng chẳng phải là chị em.
Cha con nhà Bân sống ở cái làng trên nước. Mùa khô, những căn nhà bằng gỗ, cá ở với người trôi dạt ra giữa lòng hồ, đợi mùa nước về lại thả neo gần bến. Thỉnh thoảng cha nó lọc cọc đèo nó trên cái xe đạp cổ lỗ vào thị xã thăm bà tôi, không quên cài vào tay lái một cái bị cói nước nhỏ tong tỏng, bên trong lèn chặt vài con cá béo ụ bị ướp đá. Mặc dù ăn không biết chán món canh cá nấu chua thế nhưng lần nào Bân vô, tôi cũng ôm cứng cây cột nhà, khăng khăng không ra chơi với nó. Chỉ đến lúc cha nó dắt xe về, tôi mới từ sau lưng má mình lấm lét ngó theo vệt áo vải nhuộm nâu bé bỏng ngất ngưởng trên xe, biết rằng lát nữa bà với má sẽ giận tôi, rất lâu.
Học hết lớp một tôi bắt đầu biết đọc sách. Suốt ngày, tôi như con chó luẩn quẩn theo chân người nhà, bắt tất cả phải lắng nghe những câu chuyện ngớ ngẩn in bằng chữ to tướng. Ngán ngẩm và nắm thóp cái tính cấc láo của tôi, má đưa tôi ra làng trên nước. Ở đấy tôi đã bầy chữ cho con em sinh đôi của mình.
Sống trong nhà bè bằng gỗ cô quạnh ở cuối làng nổi, Bân là một đứa hiếm lời, cả buổi lầm lụi trong bếp lo thức ăn cho lũ cá dưới bè. Những ngày mưa gió dầm dề, học bài xong, nó lại co ro nơi góc nhà. Gầy còm và đen thủi, nó trông giống của tam thất mà bà tôi quý báu cất kỹ trong rương. Đến bữa nó đâm một chén muối ớt đỏ bầm, đặt trước mặt cha nó. Cha nó chiêu từng chung rược nhỏ, bập vài hơi thuốc, đôi mắt trầm ngâm nhìn vào ngọn lửa. Nó đẩy về phía tôi chén canh cá. Gió từ đâu về đong đưa căn nhà gỗ, làm sóng sánh chén canh đang bóc khói mờ. Sau mưa, trời nước thẫm đen. Nó thắp một ngọn đèn dầu ở ngoài bè, đợi cho tôi đọc những mẩu chuyện về gà và cáo, cây tre và sọ dừa... Trong ánh sáng yếu ớt run lên bần bật, mắt nó đôi khi loé lên rồi lại âm ỉ như hai cục than trong hốc mắt. Phía làng trên, dăm ba căn nhà đốt đèn măng sông, ánh sáng vàng nhợt hắt xuống mặt hồ. Nhiều năm sau, dù nó đã học thông được sách, nhưng những ngày tôi được về nhà nó, hai đứa lại thắp đèn. Bằng giọng lào thào khàn đục vì lạnh, tôi kéo nó vật vờ lang bạt trên khắp thế gian. Trời đầy sao để nước cũng đầy sao. Hai đứa sinh đôi nằm ở ngoài hè, nghe dưới kia cá đang quẫy nước. Trong nhà, cha nó ngồi với điếu thuốc vấn bẹp một đầu, thỉnh thoảng lại chấm vào khuya những chấm đỏ lập lòe. Sáng dậy múc nước rửa mặt tôi bỗng quay quắt nhớ câu ca dao hồi nào tôi học với Bân: “Mẹ ơi chum nước nhà ta. Đêm qua có bóng Hằng Nga soi mình”. Gần mé nước, Bân vừa băm xong mớ tép tôm làm thức ăn cho cá. Nó chỉ tay về phía xa tắp hừng đông, có lẽ hôm nay trời sẽ xanh đến chóng mặt đây.
Tôi đi học trên thành phố, nhớ nhà thì ít, nhớ những con thuyền gấp bằng giấy gói bánh rán loáng mỡ trôi lềnh bềnh trên nước thì nhiều. Hè về làng nổi, sau đợt bán cá, Bân dắt tôi đi chợ. Hai đứa khuân về vài bó chăn màn, ít dầu ít gạo, không quên cái chai đựng rượu cho ba nó. Tôi trách Bân vì mấy bộ áo nâu xẩm già trước tuổi, nó cười rồi cho tôi xem những ngón tay nhăn nheo, bợt bạt vì ngâm nước làm cá. Cha nó mua cái thuyền gỗ nhỏ. Chiều chiều, hai đứa trèo thuyền lên mạn hồ trên câu cá. Nhiều hôm vui tay để thuyền trôi xa, tôi bần thần cả buổi chiều chỉ vì mấy bụi hoa vàng chung chiêng giữa các khe đá mốc rêu. Biết ý tôi, nó cũng buông tay chèo, đăm đắm nhìn lòng hồ sâu. Có hôm đi xa bất thần sóng lớn, hai đứa cập vào bờ đá ngồi đợi mấy tiếng đồng hồ. Vốn mê tín, tôi thả hết chỗ các câu được. Thấy vậy Bân chỉ cười. Càng lớn, nó càng khô khan ít nói. Tối khuya hai đứa bắc nồi cháo xì xụp cùng nhau.
Cha Bân mỗi dạo tôi về thấy thêm gầy yếu. Ông nhìn tôi thương yêu, nụ cười heo héo: “Con lại về hả Hương?”. Lần ấy nó bảo riêng tôi: “Cha tao yếu lắm rồi. Bao nhiêu việc dở dang chưa làm được. Giờ cha tao cũng như con rùa lật ngửa mà thôi”. Tôi không dám nhìn vào đôi mắt nửa còn cháy bỏng nửa như tắt ngấm của nó. Sự thật để yên thì vẫn vậy, nói lên thành lời sao tôi thấy có gì bất nhẫn. Nước vào mùa cạn, nhà được kéo ra gần giữa hồ, vốn đã xa làng nay lại xa thêm.
Tôi nghỉ hè về nhà được mấy ngày. Bà tôi lầm rầm kể lại cho tôi nghe về cái đám ma buồn thảm của cha Bân cách đây mấy tháng. Biết tôi về, nó đạp xe vào thị xã đón tôi ra nhà bè như những năm tháng cũ. Nghe tiếng xe lóc cóc trên đường, tôi thót tim ngỡ như mình đang rất bé. Nó nhảy xuống dắt xe vào ngõ. Đi qua tuổi thiếu nữ mà dáng nó vẫn nhỏ thó, gầy còm.
Mấy ngày liền tôi với nó dọn nhà. Tần ngần mãi rồi hai đứa cũng phải gỡ những mẩu thuốc lá ngày nào cha nó hút xong dán đầy trên vách. Bân nhẩm tính ngày gọi người vào bán cá. Giữa trời nước mênh mông, viễn ảnh nó mồ côi một mình trong căn nhà gỗ ám đen thật ghê rợn. Tôi bảo nó về với bà tôi trong thị xã cho đỡ quạnh hiu. Nó nhìn tôi mà như không nghe thấy. Khuya, nó thắp ngọn nhang nơi đầu bè. Nằm ngủ, tôi nghe nó khóc, khóc rất thầm.
Hết hè, tôi về trường. Bân chở tôi ra bến xe. Nó hẹn :
- Khi nào mày về tao lại đón mày ra nhà tao chơi, nghen!
- Mày không ở với bà tao sao? - Tôi cuống quít.
- Không. Nhà tao trên nước lâu rồi. Sống một mình cực nhưng cũng phải quen. Với lại cha tao nếu có về thăm chắc cũng chỉ ra đó... - Nó quay đi, buông lơi câu nói dở dang.
Tôi lên chuyến xe đò cuối cùng của ngày trở về thành phố.
Trân châu và mắt cá giống nhau - giống nhau như hai chị em sinh đôi vậy. Thế nhưng trân châu khiến người đời nâng niu bởi cái ánh sáng trong bền bỉ của riêng mình. Hình như ai cũng biết điều đó.