Ghi chú đến thành viên
Gởi Ãá» Tài Má»›i Trả lá»i
 
Ãiá»u Chỉnh
  #1  
Old 20-04-2008, 02:12 AM
Meo to Meo to is offline
Nhập Môn Tu Luyện
 
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: Ha noi
Bài gởi: 16
Thá»i gian online: 0 giây
Xu: 0
Thanks: 0
Thanked 0 Times in 0 Posts
Các Há»c Thuyết Quản Trị Kinh Doanh

CÃC HỌC THUYẾT QUẢN TRỊ KINH DOANH

Sơ lược lịch sử phát triển quản trị kinh doanh
Kinh doanh ra Ä‘á»i cùng vá»›i sá»± phát triển của ná»n kinh tế hàng hoá, lúc đầu nó chÆ°a phải là má»™t ngành khoa há»c Ä‘á»™c lập mà chỉ là má»™t lÄ©nh vá»±c kiến thức mang tính Æ°á»›c lệ, kinh nghiệm của các nhà kinh doanh và đến cuối thế ká»· 19, đầu thế ká»· 20 má»›i tách thành má»™t ngành khoa há»c mang tính Ä‘á»™c lập vá»›i nhiá»u bÆ°á»›c tiến khác nhau và nhiá»u trÆ°á»ng phái khác nhau: trÆ°á»ng phái cÆ¡ cấu và chế Ä‘á»™ của hệ thống, trÆ°á»ng phái quan hệ con ngÆ°á»i vá»›i con ngÆ°á»i trong hệ thống, trÆ°á»ng phái quản lý kinh tế các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a Äông Âu (cÅ©), trÆ°á»ng phái quản trị hệ thống gắn vá»›i môi trÆ°á»ng v.v...
1. TrÆ°á»ng phái cÆ¡ cấu và chế Ä‘á»™ của hệ thống
TrÆ°á»ng phái này dành nghiên cứu quản trị trong phạm vi hệ thống doanh nghiệp ở góc Ä‘á»™ tạo ra má»™t cÆ¡ cấu tổ chức quản trị hợp lý, má»™t chế Ä‘á»™ Ä‘iá»u hành khoa há»c và chặt chẽ để Ä‘em lại hiệu quả cao cho công tác quản trị trong hệ thống. Äóng góp to lá»›n cho trÆ°á»ng phái này kể tá»›i các nhà quản lý Robert Owen, Andrew Ure, C.Babbage, F.Ư, Taylor, Henry Fayol v.v...
a. Robert Owen (1771 - 1858) là má»™t trong những chủ xí nghiệp đầu tiên ở Scotland tiến hành tổ chức má»™t "xã há»™i công nghiệp) có trật tá»± và ká»· luật, ông chú ý tá»›i nhân tố con ngÆ°á»i trong tổ chức và cho rằng nếu chỉ quan tâm đầu tÆ° tá»›i thiết bị máy móc mà quên yếu tố con ngÆ°á»i thì xí nghiệp cÅ©ng không thể thu được kết quả. Quan Ä‘iểm quản trị của R.Owen mặc dù còn giản Ä‘Æ¡n nhÆ°ng đã bÆ°á»›c đầu chuẩn bị cho sá»± ra Ä‘á»i của má»™t bá»™ môn quản lý Ä‘á»™c lập.
b. Andrew Ure (1778 - 1857) ngÆ°á»i đã sá»›m nhìn thấy vai trò của quản lý và việc đào tạo kiến thức cho các nhà quản lý. Ông là má»™t trong những ngÆ°á»i đầu tiên chủ trÆ°Æ¡ng việc đào tạo ở bậc đại há»c cho các nhà quản trị và ông cho quản trị là má»™t nghá».
c. Charles Babbage (1792 - 1871) ngÆ°á»i đầu tiên Ä‘á» xuất phÆ°Æ¡ng pháp tiếp cận có khoa há»c trong quản lý, ông rất quan tâm tá»›i các mối quan hệ giữa ngÆ°á»i quản lý và công nhân, và cÅ©ng là má»™t ngÆ°á»i gópphần tích cá»±c Ä‘Æ°a quản lý trở thành má»™t bá»™ môn khoa há»c Ä‘á»™c lập.
d. Frederich Winslow Taylor (1856 - 1915) là ngÆ°á»i được thế giá»›i phÆ°Æ¡ng Tây gá»i là "cha đẻ của thuyết quản lý khoa há»c", là má»™t trong những ngÆ°á»i mở ra má»™t "ká»· nguyên vàng" trong quản lý của nÆ°á»›c Mỹ, ngÆ°á»i xây dá»±ng má»™t phÆ°Æ¡ng pháp quản lý được dùng làm cÆ¡ sở tri thức cho công việc quản lý ở Mỹ, Anh, Tây Âu, Bắc Âu và Nhật Bản trong các xí nghiệp sau này.
F.W.Taylor nhìn nhận con ngÆ°á»i nhÆ° má»™t cái máy, ông cho con ngÆ°á»i là má»™t kẻ trốn việc và thích làm việc theo kiểu ngÆ°á»i lính (há»c thuyết X), vì thế cần thúc há» làm việc bằng cách phân chia các công việc má»™t cách hết sức khoa há»c để chuyên môn hoá các thao tác của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng, để há» hoạt Ä‘á»™ng trong má»™t dây chuyá»n và bị giám sát chặt chẽ, không thể lÆ°á»i biếng, Taylor đã viết nhÆ° sau:
- Khi ngÆ°á»i ta bảo anh nhặt má»™t thá»i kim loại và khênh Ä‘i, anh sẽ nhặt nó và Ä‘i; và khi n ta bảo anh ngồi xuống và nghỉ thì anh hãy ngồi xuống. Anh phải làm việc đó ngay lập tức trong suốt cả ngày và không má»™t lá»i cãi lại.
- Nhà quản lý là nhà tÆ° tưởng, nhà lên kế hoạch, trách nhiệm của há» là lập kế hoạch, chỉ đạo và tổ chức công việc. ở những chá»— khác nhau, há» phải tập trung vào việc lên kế hoạch sản xuất, kiểm soát nguyên vật liệu, thủ tục hành chính và má»i chi tiết nhá» nhặt có liên quan tá»›i những công việc này.
TÆ° tưởng cốt lõi của F.W. Taylor là đối vá»›i má»—i loại công việc dù là nhá» nhặt nhất Ä‘á»u có má»™t "khoa há»c" để thá»±c hiện nó, ông đã tập hợp, đã liên kết các mặt kỹ thuật và con ngÆ°á»i trong tổ chức. Ông cÅ©ng đã ủng há»™ há»c thuyết con ngÆ°á»i kinh tế và cho rằng việc khuyến khích bằng tiá»n đối vá»›i ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng là cần thiết để há» sẵn sàng làm việc nhÆ° má»™t ngÆ°á»i có tính ká»· luật.
F.W. Taylor đưa ra 4 nguyên tắc quản trị sau:
- Nhân viên quản trị phải am hiểu khoa há»c, bố trí lao Ä‘á»™ng má»™t cách khoa há»c để thay thế cho các tập quán lao Ä‘á»™ng cổ hủ.
- NgÆ°á»i quản trị phải lá»±a chá»n ngÆ°á»i công nhân má»™t cách khoa há»c, bồi dưỡng nghá» nghiệp và cho há» há»c hành để há» phát triển đầy đủ nhất khả năng của mình (còn trong quá khứ thì há» tá»± chá»n nghá», tá»± cố gắng há»c tập để nâng cao tay nghá»).
- NgÆ°á»i quản trị phải cá»™ng tác vá»›i ngÆ°á»i thợ đến mức có thể tin chắc rằng công việc được làm đúng vá»›i các nguyên tắc có căn cứ khoa há»c đã định.
- Công việc và trách nhiệm đối vá»›i công việc được chia phần nhÆ° nhau giữa ngÆ°á»i quản trị và ngÆ°á»i thợ. Nhân viên quản lý phải chịu trách nhiệm toàn bá»™ đối vá»›i công việc mà mình có khả năng hÆ¡n; còn trong quá khứ thì toàn bá»™ công việc và phần lá»›n trách nhiệm là đổ vào đầu ngÆ°á»i công nhân.
e. Henry Fayol (1841 - 1925) ngÆ°á»i chủ trÆ°Æ¡ng phải có má»™t lý thuyết quản trị khoa há»c dá»±a trên quy tắc và chức năng nhất định. Trong cuốn "Lý thuyết quản trị hành chính chung và trong công nghiệp) xuất bản ở Pháp năm 1915, ông viết: "Tôi hy vá»ng rằng má»™t lý thuyết sẽ bắt nguồn từ cuốn sách này" và "Quản trị hành chính là dá»± Ä‘oán và lập kế hoạch, tổ chức Ä‘iá»u khiển, phối hợp và kiểm tra". Ông đã kết luận rằng: má»™t nhà quản trị tài năng có được thành công không phải nhá» những phẩm chất cá nhân, mà nhá» các phÆ°Æ¡ng pháp mà anh ta đã áp dụng cÅ©ng nhÆ° các nguyên tắc chỉ đạo hành Ä‘á»™ng của anh ta.
Theo H.Fayol quản trị ở xí nghiệp phải được thực hiện theo những nguyên tắc sau:
- Có kế hoạch chu đáo và thực hiện kế hoạch một cách nghiêm chỉnh.
- Việc tổ chức (nhân tài, vật lực) phải phù hợp với mục tiêu, lợi ích, yêu cầu của xí nghiệp).
- CÆ¡ quan quản trị Ä‘iá»u hành phải là ngÆ°á»i duy nhất, có năng lá»±c và tích cá»±c hoạt Ä‘á»™ng.
- Kết hợp hài hoà các hoạt động trong xí nghiệp với những cố gắng phối hợp.
- Các quyết định đưa ra phải rõ ràng dứt khoát và chuẩn xác.
- Tổ chức tuyển chá»n nhân viên tốt, má»—i bá»™ phận phải do má»™t ngÆ°á»i có khả năng và biết hoạt Ä‘á»™ng đứng đầu, má»—i nhân viên phải được bố trí vào nÆ¡i có thể phù hợp vá»›i khả năng của há».
- Nhiệm vụ phải được xác định rõ ràng.
- Khuyến khích tính sáng tạo và tinh thần trách nhiệm của má»i ngÆ°á»i trong xí nghiệp.
- Bù đắp lâu dài và thoả đáng cho những công việc đã được hoàn thành.
- Các lỗi lầm và khuyết điểm phải bị trừng phạt.
- Phải duy trì kỷ luật xí nghiệp.
- Các mệnh lệnh đưa ra phải thống nhất.
- Phải tăng cÆ°á»ng việc giám sát trong xí nghiệp (cả đối vá»›i lao Ä‘á»™ng và vật lá»±c).
- Kiểm tra tất cả má»i việc.
- Hạn chế chủ yếu của H.Fayol là ông chÆ°a chú ý đầy đủ các mặt tâm lý và môi trÆ°á»ng xã há»™i của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng, hệ thống của ông vẫn bị đóng kín, chÆ°a chỉ rõ mối quan hệ giữa xí nghiệp vá»›i khách hàng, thị trÆ°á»ng, các đối thủ cạnh tranh và các ràng buá»™c của nhà nÆ°á»›c.
2. TrÆ°á»ng phái quan hệ con ngÆ°á»i vá»›i con ngÆ°á»i trong hệ thống
Trong trÆ°á»ng phái này đã có sá»± quan tâm thoả đáng đến yếu tố tâm lý con ngÆ°á»i, tâm lý tập thể và bầu không khí tâm lý trong xí nghiệp, nÆ¡i những ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng làm việc, đã phân tích yếu tố tác Ä‘á»™ng qua lại giữa con ngÆ°á»i vá»›i con ngÆ°á»i trong hoạt Ä‘á»™ng ở xí nghiệp. Äại diện của trÆ°á»ng phái này là M.P. Follet (1868 - 1933) ngÆ°á»i đã phê phán các nhà quản trị trÆ°á»›c kia chÆ°a quan tâm đến khía cạnh tâm lý và xã há»™i của quản trị, tiếp đó là Elton Mayo (1880 - 1949) ngÆ°á»i rất quan tâm đến yếu tố cá nhân trong tập thể (nhóm), mặc dù ông đánh giá con ngÆ°á»i là thụ Ä‘á»™ng trong quan hệ vá»›i tập thể v.v...
3. TrÆ°á»ng phái quản lý kinh tế các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a Äông Âu (cÅ©)
Từ khi hình thành hệ thống các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a, việc quản lý đã được đặt ra trên cÆ¡ sở bản chất chế Ä‘á»™ xã há»™i chủ nghÄ©a là xoá bá» bóc lá»™t, thá»±c hiện sở hữu xã há»™i xã há»™i chủ nghÄ©a vá» tÆ° liệu sản xuất vá»›i hai mục tiêu quản lý là tạo ra năng suất hiệu quả cao và công bằng nhân đạo xã há»™i, việc quản lý được thá»±c hiện tập trung trong phạm vi cả nÆ°á»›c. Quản lý kinh tế đã thá»±c sá»± được tách thành má»™t môn khoa há»c Ä‘á»™c lập vá»›i má»™t hệ thống lý luận và phÆ°Æ¡ng pháp luận chặt chẽ và chuẩn xác, do đó đã nhanh chóng góp phần thúc đẩy ná»n kinh tế của các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a phát triển vượt bậc. NhÆ°ng cho đến đầu những năm 50 do sá»± phát triển kinh tế bắt đầu chững lại ở nhiá»u nÆ°á»›c, các ách tắc bắt đầu xuất hiện bởi nhiá»u lý do, trong đó đáng kể nhất là lý do quản lý tập trung duy ý chí của các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c, bất chấp các quy luật khách quan của thị trÆ°á»ng vá»›i các yếu kém của Ä‘á»™i ngÅ© các nhà quản lý Ä‘iá»u hành bá»™ máy này. Sá»± bế tắc đã kéo đến khủng hoảng ở má»™t số nÆ°á»›c và Ä‘ang đòi há»i các nhà quản lý phải xem xét lại lý thuyết quản lý của mình để có biện pháp chỉnh lý và hoàn thiện thích hợp.
4. TrÆ°á»ng phái quản trị gắn hệ thống vá»›i môi trÆ°á»ng
Các nÆ°á»›c tÆ° bản chủ nghÄ©a trÆ°á»›c cuá»™c khủng hoảng kinh tế thừa, trÆ°á»›c các bế tắc của quan Ä‘iểm và cách thức quản trị của mình và hỠđã tạm thá»i thu được những kết quả nhất định. Các nhà quản trị phÆ°Æ¡ng Tây tiêu biểu là P. Drucker là ngÆ°á»i đầu tiên mở rá»™ng phạm vi quản trị của doanh nghiệp ra vá»›i thị trÆ°á»ng khách hàng và ràng buá»™c của xã há»™i, các đối thủ cạnh tranh và các nhà cung ứng vật tÆ° thiết bị cho xí nghiệp.
Theo P. Drucker, quản trị có 3 chức năng: quản trị công nhân, công việc; quản trị các nhà quản trị và quản trị má»™t doanh nghiệp. Quản trị theo P. Drucker còn là sá»± chủ Ä‘á»™ng sáng tạo kinh doanh chứ không phải là sá»± thích nghie thụ Ä‘á»™ng, đó là việc bám chắc vào khách hàng và thị trÆ°á»ng. Vá»›i tÆ° tưởng này P. Drucker đã là má»™t trong những nhà quản trị góp phần xây dá»±ng nhiá»u lý thuyết quản trị kinh doanh hiện đại ngày nay (marketing, kinh tế vÄ© mô v.v...). Chính vá»›i quan Ä‘iểm nói trên P. Drucker đã góp phần giải quyết các bế tắc tưởng nhÆ° không giải nổi của chủ nghÄ©a tÆ° bản, ông đã được các nhà tÆ° bản phÆ°Æ¡ng Tây và Nhật, Mỹ gá»i là "Peter Äại đế". Hạn chế của ông ở chá»— không Ä‘á» cập tá»›i bản chất lợi ích của hoạt Ä‘á»™ng quản trị, Ä‘iá»u mà các nhà tÆ° bản luôn luôn né tránh vì bản chất bóc lá»™t của nó.
- Các nhà quản lý Bắc Âu, lại Ä‘Æ°a thêm việc gắn quản lý kinh nghiệm vá»›i việc Ä‘iá»u hoà lợi ích má»™t phần cho xã há»™i thông qua các cÆ¡ quan quản lý của chính phủ. Chính Ä‘iá»u này đã làm cho nhiá»u nÆ°á»›c Bắc Âu (Thuỵ Äiển, Äan Mạch, Hà Lan v.v....) cÅ©ng tá»± nhận mình là các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a. Các nÆ°á»›c này đã nhanh chóng trở thành các quốc gia phồn vinh, các tÆ° tưởng quản trị của hỠđược nhiá»u quốc gia theo dõi há»c tập, nhÆ°ng trong thập ká»· cuối thế ká»· 20 này, các nÆ°á»›c này Ä‘ang bÆ°á»›c vào những bế tắc má»›i vá»›i nhiá»u khó khăn trở ngại mà há» Ä‘ang cố gắng giải quyết.
- Các nhà quản trị Nhật Bản, các nÆ°á»›c Äông Bắc á và các nÆ°á»›c Äông Nam á (ASEAN) thì lại bổ sung thêm việc quản lý theo phÆ°Æ¡ng thức hiện đại vá»›i sức mạnh của truyá»n thống dân tá»™c và con ngÆ°á»i, há» tạo ra má»™t Ä‘á»™ng cÆ¡ tâm lý mạnh cho cá»™ng đồng xã há»™i vá»›i mong muốn nhanh chóng trở thành cÆ°á»ng quốc dẫn đầu thế giá»›i. Các nÆ°á»›c này cÅ©ng đã "vang bóng má»™t thá»i" và vẫn còn Ä‘ang được nhiá»u ngÆ°á»i ca ngợi thành tá»±u của há» mặc dù những năm gần đây bắt đầu chững lại vá»›i các bế tắc tất yếu của chủ nghÄ©a tÆ° bản.
- Má»™t số quốc gia thuá»™c phạm vi ảnh hưởng của các thế lá»±c đế quốc và phản Ä‘á»™ng quốc tế đã hy vá»ng Ä‘em lại sá»± thịnh vượng nhanh chóng cho đất nÆ°á»›c mình bằng cách quản lý toàn xã há»™i trên bạo lá»±c, roi vá»t (Ä‘iển hình là bè lÅ© Pôn - Pôt, Iêng Xary ở Campuchia v.v...) nhÆ°ng cÅ©ng nhÆ° phát xít Äức, Nhật há» Ä‘á»u thất bại thảm hại.
- Các nhà quản lý kinh tế ở các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a cÅ© đã thay đổi lập trÆ°á»ng quan Ä‘iểm vá» lợi ích của quản lý, chủ trÆ°Æ¡ng Ä‘a nguyên vá» chính trị, xoá bá» nhanh chóng chế Ä‘á»™ công hữu vá» tÆ° liệu sản xuất, khuyến khích tá»± do cạnh tranh, tranh thủ sá»± há»— trợ của các nÆ°á»›c tÆ° bản chủ nghÄ©a, há» hy vá»ng đó là con Ä‘Æ°á»ng duy nhất để Ä‘Æ°a đất nÆ°á»›c ra khá»i cuá»™c khủng hoảng toàn diện vá»›i nhiá»u bế tắc và đổ vỡ. Hậu quả tất yếu không thể tránh khá»i là sá»± từ bá» chủ nghÄ©a xã há»™i. Việc đánh giá các quan Ä‘iểm và phÆ°Æ¡ng thức quản lý của các nÆ°á»›c này còn quá sá»›m, cần phải để cho lịch sá»­ phán xét và để cho lá»±c lượng quần chúng nhân dân của các nÆ°á»›c này còn quá sá»›m, cần phải để cho lịch sá»­ phán xét và để cho lá»±c lượng quần chúng nhân dân của các nÆ°á»›c này tá»± lên tiếng.
- Má»™t hÆ°á»›ng khác của các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a trong đó có nÆ°á»›c ta, vẫn kiên trì con Ä‘Æ°á»ng xã há»™i chủ nghÄ©a, nhÆ°ng phải nhanh chóng đổi má»›i cÆ¡ chế quản lý sao cho phù hợp vá»›i các đòi há»i của quy luật khách quan, quy tụ được đông đảo nhân dân dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của chính Äảng giai cấp vô sản, chấp nhận thị trÆ°á»ng mở cá»­a, chấp nhận cạnh tranh nhÆ°ng trong khuôn khổ có sá»± Ä‘iá»u tiết vÄ© mô của Nhà nÆ°á»›c



Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục này:

Tài sản của Meo to

Trả Lá»i Vá»›i Trích Dẫn
Trả lá»i

Từ khóa được google tìm thấy
han che henry fayol, hinh anh m.p.follet, íàöèîíàëüíûé, ïîïêà, ïðîãíîç, õåíòàé

Ãiá»u Chỉnh


©2008 - 2014. Bản quyá»n thuá»™c vá» hệ thống vui chÆ¡i giải trí 4vn.euâ„¢
Diễn đàn phát triển dựa trên sự đóng góp của tất cả các thành viên
Tất cả các bài viết tại 4vn.eu thuá»™c quyá»n sở hữu của ngÆ°á»i đăng bài
Vui lòng ghi rõ nguồn gốc khi các bạn sử dụng thông tin tại 4vn.eu™