Tôi đã nghe kể nhiều về người phi công được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam ngay sau khi bắn rơi máy bay Mỹ, nhưng mãi tới dịp kỷ niệm 35 năm chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” mới có dịp gặp mặt. Ông là Dương Bá Kháng, hiện ở số nhà 78/4S, đường Võ Thị Sáu, quận 1, TP Hồ Chí Minh. Từ Thừa Thiên - Huế, năm 1954, ông Kháng theo ba má tập kết ra Bắc. Năm 1966, ông được tuyển chọn đi đào tạo phi công chiến đấu. Sau 4 năm khổ luyện, ông được điều về Đoàn không quân Sao Đỏ.
Hơn 60 tuổi, ông còn khỏe mạnh và rất minh mẫn. Trong ký ức về đời binh nghiệp, trận chiến đấu ngày 27-12-1972 với ông không bao giờ mờ phai. Đã 35 năm rồi nhưng cảm xúc chiến thắng và niềm vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng thì vẫn như mới hôm qua.
… Sáng 27-12, trời xanh, cao lồng lộng, nhiều mây nhưng nắng gắt, tôi được phân công trực chiến cùng với đồng chí Đỗ Văn Lanh (đồng chí Lanh sau này được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ). Đã mấy lần báo động nhưng chúng tôi chưa được cất cánh. Những lúc vào cấp 1, ngồi trong buồng lái chật chội, nóng như hun. Thấy vậy, đồng chí Giang - tổ trưởng máy bay đã cầm ô che cho tôi trong khi anh đứng phơi ngoài trời mà chỉ đội chiếc mũ cát-két. Tôi cảm động đã tự hứa với lòng mình phải bay lên tiêu diệt lũ giặc trời để xứng đáng với sự tin yêu của đồng đội. Khoảng 11 giờ 30 phút, đang ăn trưa, tôi nghe hiệu lệnh báo động vào cấp 1 có vẻ gấp gáp hơn. Buông vội bát đũa, tôi đứng bật dậy. Đồng chí Minh-Chính trị viên Phi đội nói: “Lau tay vào áo tớ đây này”. Tôi vội vã làm theo rồi cầm mũ lao vút ra máy bay. Đồng chí Giang đã đợi sẵn giúp tôi đeo dù và mở máy. Lúc đó, máy bay đồng chí Lanh đã từ từ lăn bánh.
Vừa qua khỏi tầng mây ở độ cao 3.000 mét thì chúng tôi nhận được lệnh: “05 vòng phải 160, độ cao 2000, phía sau bên phải 20 độ, 20km đang có nhiều tốp quạ đen phía trên” (05, 06 là tên gọi máy bay). Đồng chí Lanh trả lời: “Nghe rõ” và chúng tôi cùng cho máy bay vòng sang phải để giữ đội hình. Ngay sau đó, lệnh từ Sở chỉ huy lại vang lên: “05! Quạ đen bên trái 25 độ, phía sau 16km”. Tôi vội đánh cần lái sang trái để quan sát nhưng chưa phát hiện được máy bay địch thì sở chỉ huy lại có lệnh: “05, khẩn trương giảm độ cao 500m, 210 độ, quạ đen đang bám sát!”. Qua giọng nói, chúng tôi biết tình hình rất nguy cấp. Thật khó khăn và căng thẳng khi vừa phải bay giữ đội hình, vừa phải xuyên mây xuống và quan sát máy bay địch. Giảm đến độ cao 500m thì Sở chỉ huy thông báo: “05, bên trái 30 độ, 10km, quạ đen đang đến gần”. Tôi nhìn sang trái vẫn chưa thấy địch, nhưng khi vừa làm động tác đảo cánh trở về bên phải thì phát hiện hai chiếc F4 của Mỹ to lớn kềnh càng, đen trũi đang ở ngay bên cạnh. Hơi giật mình nhưng tôi trấn tĩnh lại ngay, liền đẩy cần lái giảm độ cao tiếp cận máy bay địch. Đến cự ly cho phép, tôi ấn nút phóng quả tên lửa lao thẳng vào máy bay địch, nổ bùng. Máy bay địch chao đảo, lắc lư nhưng vẫn còn bay tôi đoán chắc nó chỉ bị thương và cảm thấy tiếc. Đội hình địch lúc này nháo nhác vì biết đã bị chúng tôi đeo bám phía sau. Đồng chí Lanh bay phía trước động viên: “05 bình tĩnh, bắn cho chính xác, tôi vẫn cơ động để nhử địch”. Sau nhiều vòng quần nhau với địch, tôi lại đưa được chiếc máy bay khác vào đúng tâm vòng ngắm của mình. Để chắc ăn, lần này tôi đếm một, hai, ba khi ấn nút phóng quả tên lửa còn lại duy nhất. Tên lửa lao vút đi, thẳng tắp, rất đẹp, rồi một tiếng nổ và một quầng lửa lớn xuất hiện phía trước. Sở chỉ huy reo lên: “Trúng rồi, quạ đen đã bị hạ”. Tiếng đồng chí Lanh khích lệ: “Bắn rất tốt, quá đẹp!”…
Ngay sau khi lập công, ông thấy máy bay mình rất gần mặt đất. Đồng hồ độ cao chỉ 220m. Lệnh từ sở chỉ huy: “05 về căn cứ, bên trái 40 độ, 8km”. Ông vào hạ cánh. Nhưng khi vừa qua khỏi vòng 4, đang từ từ hạ độ cao thì nghe lệnh rất gấp từ đài bổ trợ: “05, thu càng, bay lại, cơ động gấp, phía sau có địch rất gần”. Ông điều khiển máy bay thu càng, tăng vòng quay, mở tăng lực động cơ và cơ động sang trái. Ông bảo: Khi ấy máy bay đã hết vũ khí, một ý nghĩ lóe lên: Máy bay của mình cũng có thể là một quả tên lửa “thứ ba” và là “cuối cùng”… Nghĩ vậy, ông kiên quyết vòng lại, vừa lúc đó đài bổ trợ thông báo: “Quạ đen bay qua, 05 về hạ cánh”. Cùng lúc đèn đỏ sáng báo hiệu dầu sắp cạn. Ông tắt tăng lực, giảm vòng quay và quyết định hạ cánh khẩn cấp ở độ cao rất hạn chế. Đây là quyết định sống còn vì bài hạ cánh đặc biệt này rất phức tạp và nguy hiểm. Chỉ một sai sót nhỏ hay động tác “hơi thô” là tai nạn xảy ra, hơn nữa nơi tôi hạ cánh là đường lăn nhỏ, đầy bụi, hai bên toàn là những hố bom... Tóm lại, bài hạ cánh này chỉ dành cho những phi công dày dạn kinh nghiệm, trong khi lúc ấy ông Kháng ngoài 20 tuổi, và mới xuất kích lần thứ hai gặp địch... Dừng lại một lát, ông kể tiếp: “Tôi tính toán phải hạ cánh, tiếp đất ở sát đầu đường lăn thì mới có nhiều cơ hội sống sót, còn nếu không thì...”.
Cùng với sự hỗ trợ của đài hạ cánh, ông Kháng đã cho máy bay tiếp đất an toàn, nhưng khi đang tập trung cho máy bay chạy thẳng theo đường lăn nhỏ hẹp thì lại nhận được lệnh: “05 tắt máy, ra khỏi máy bay ngay, quạ đen đang đến gần”. Lập tức, ông tắt máy, thả dù hãm, cho máy bay dừng lại. Chiếc xe Com-măng-ca cũng vừa kịp tới đón ông về Sở chỉ huy. Lúc này, ông mới biết đồng chí Lanh cũng đã hạ cánh an toàn ở sân bay Yên Bái, đang chờ lệnh trở về căn cứ. Mọi người ùa đến chúc mừng, ôm hôn rồi đưa ông vào phòng chỉ huy - nơi được chuẩn bị trang nghiêm, có treo ảnh Bác Hồ, cờ Đảng và cờ Tổ quốc. Đồng chí Trần Ưng - Chính ủy đơn vị bắt tay khen ngợi và ngay sau đó lễ kết nạp phi công Dương Bá Kháng vào Đảng Cộng sản Việt Nam đã được tiến hành. Đây thật sự là những giây phút vinh dự và cảm động nhất cuộc đời và không bao giờ ông quên được.
Bài: TRẦN HUY BÌNH
(Lược ghi theo lời kể của CCB Dương Bá Kháng)
Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:
