Truyện ngắn Trần Kim Trắc

[ngautuan]

CON CÁ BẶT TĂM

Trụ cầu bằng hai cây tràm buộc, bắt chéo nhịp, giữa thả một cây tre già, nhịp lên xuống cũng bằng thân tràm, chưa bóc vỏ.
Nước dớn rừng U Minh đổ ra màu thẫm như nước trà. Vài mảnh vỏ tràm còn lưu luyến thân cây thòng xuống vạch những nét ngoằn ngoèo trên dòng chảy.

Chọn nơi thả mồi câu cá, người ta ngồi bờ sông, bờ ruộng, mũi xuồng, bóng cây. Ai như cô gái này đứng lắt léo giữa cầu khỉ. Chân đặt lên thân tre, lưng tựa cây tràm, trời nắng chan chan, khăn rằn không che đầu mà quấn cổ, treo cái đục lên tay vịn, cầm cần câu, câu cá trê.

Khách qua cầu là anh bộ đội quần cụt đen, áo cổ vuông cũng đen. Cầu khỉ lắc lư, thân tre chỉ đủ cho một bàn chân bước, đâu có lối cho hai người. Người câu hững hờ như không hay biết, lặng lẽ chăm chú vào chiếc phao "Nam nữ thọ thọ", "tư thế quân nhân" dám nào đường đột chen qua. Được người dễ tính không nói, cầm bằng trách móc có mà chết chắc!

- Chị ơi ! Làm ơn cho tôi bước qua.

Đôi môi che dưới chéo khăn rằn cất lên tiếng nói trống không:

- Kêu bằng chị không cho đi !

- Vậy phải kêu bằng gì ? Cô ơi làm ơn cho tôi bước qua!

- Kêu bằng cô không cho đi !

- Gọi bằng Chế nghe ! Chế ơi, làm ơn cho hia đi qua !

- Tôi có phải người Tiều Châu đâu mà kêu bằng Chế!

- Vậy ! On ơi ! Làm ơn cho tôi bước qua !

- Tôi không phải là người Miên.

Anh bộ đội mỉm cười, trinh sát được ít nhiều ý đồ của đối phương. Anh chàng khom xuống ghé sát bên tai hạ tần số âm thanh nói khẽ:

- Vậy kêu bằng em được không ?

Cô gái kéo cao hơn chéo khăn rằn để che nụ cười môi, nhìn bằng một con mắt rưỡi, nửa con mắt khuất chéo khăn.

- Vậy thì được ! Cho đi !

Nói xong cô nép mình vào cột cầu nhường lối cho khách.

Giờ thì khách không đi nữa, anh chàng thò tay mở nắp chiếc đục nhìn vào hỏi:

- Được mấy con rồi ?

- Đứng từ sáng tới giờ chưa được con nào, mỏi cả chân!

- Em câu cá gì vậy ?

- Câu cá trê.

- Cá "chê" hả ? Đưa mượn câu đi. Bộ đội câu cho mà coi. Đây mát tay lắm, cá không chê tôi đâu !

Rồi anh đường đột ngồi lên thân tre, chân thả tong teng.

- Ôi, cái anh này, đi đi ! Người ta nói chết !

- Nói ai chớ có nói đây đâu mà đây sợ. Đưa đây, câu được một con là tôi đi ngay, không thôi ngồi đến chiều luôn.

Anh đưa tay với sợi dây, lần đến lưỡi câu, sửa lại mồi, ung dung thả xuống nước.

Chiếc phao chưa được đứng yên, ngấn nước chưa kịp xóa là ngọn cần câu đã trĩu xuống, con cá ăn ngầm là con cá lớn, nó rê sợi dây nửa vòng rồi lệch ra xa. Tay cầm cần, chùng dây theo hướng rồi bất gờ giựt nhẹ xách bổng con cá trê vàng ươm trơn bóng.

Cô gái reo lên:

- Anh cẩn thận, ngạch nó chém nhức lắm đó !

- Yên bụng đi em, vào tay anh như vướng phải lưới tình, đố cựa quậy.

- Anh giỏi thiệt đó ! Em câu cả buổi chưa được con nào, anh mới thả xuống đã được con bự.

- Em không dở đâu ! Chỉ tại con cá này đó chớ ! Nó kỵ...

- Kỵ là sao ?

- Nó là con cá mái, không ăn mồi của em. Bây giờ em câu đi, thế nào cũng được con nữa. Còn con cá trống dưới đó !

Cô gái nén cười:

- Em quê mùa anh nói ý tứ em không hiểu đâu !

Cô nhìn cái phao chờ đợi.

Quả nhiên cần câu lại lay động. Con này lại to hơn một mười một bảy.

- Cái anh này ! Nói như thầy bói.

- Vậy có chịu nghe lời thầy bói không ?

- Lời gì ?

- Lời thầy bói đoán về hậu vận của hai đứa mình đó. Ông bảo: hậu vận mình như hai con cá trong cái đục này. Một con trống một con mái thế nào cũng thành vợ thành chồng, chịu hôn?

- Anh nói kỳ quá ! Mắc cỡ thấy mồ !

- ừ đại đi khỏi mắc cỡ.

- Em không nói được đâu.

- Không nói thì đưa cần câu đây, câu nữa, chừng nào trả lời cho anh biết anh mới chịu về.

- Không ! Mắc cỡ lắm ! Không nói đâu. Anh về đi, đến mai em nói cho mà nghe ! Hi ! Hi...

Anh chàng mở nắp đục, ngắm hai con cá sánh đôi rồi trao tận tay cô gái:

- Coi như cá này của chung hai đứa, chẵn hai con đủ vợ đủ chồng, cho anh gởi gắm để em đem về thả xuống ao nuôi giùm ! Sau này sẽ có cá con lủ khủ.

[ngautuan]

CON CÁ BẶT TĂM
(tiếp theo)

Hôm sau, bộ đội ra sân tập, mục nhắm bắn hồng tâm, có đông đủ mọi người.

Một em bé, nước da ngăm ngăm đen, mặc quần đùi hở rốn, mộc mạc dễ thương, thập thò một lúc sau gốc dừa, lấy can đảm chạy ù đến sau lưng anh bộ đội nói to:

- Anh gì ơi ! Hai con cá trê chị Hai em thả xuống ao nuôi rồi. Còn chuyện anh biểu chị Hai em trả lời đó, chị hai em nói: Được.

Bé tên là Sơn, nói xong bẽn lẽn vừa đi vừa tủm tỉm cười. Cả tiểu đội hiểu ra cười ngất.

Kể từ đấy như cô Tấm "Bóng bóng bang bang" trong chuyện cổ tích, cô Hai vùng kinh nước dớn nuôi hai con trê, gửi gắm cả hy vọng của mối tình vừa nhen nhúm.

Mỗi sáng, mỗi chiều, khi xuống cầu ao, cô không quên rải vài nắm cám, cá trê hàng đàn nổi lên há mồm vớt cám, râu ve vẩy như chào mừng. Cô gái nhận biết hai con cá của mình để nhớ bạn lòng. Có thể cô nhận lầm vì có rất nhiều cá, nhưng trong tâm tưởng, cô tin ở mắt mình.

Tất nhên hàng năm gia đình tát ao thu hoạch cá! Chuyện này riêng cô biết, cô không quên âm thầm thả hai con trê to nhất trả lại ao sâu giữ kỷ niệm một mối tình.

Bộ đội đóng quân trong xã năm ba ngày rồi đi chiến đấu, mươi ngày một tháng lại trở về chốn cũ "Ai về nhà nấy" ý nói trước ở nhà nào giờ lại đóng quân ở nhà ấy, coi nhà dân như gia đình của mình.

Lần này là lần thứ ba kể từ khi cô gái thả cá xuống ao.

Một buổi tiểu đội ở thao trường, anh bộ đội ở nhà một mình viết báo cáo. Thằng Sơn xuất hiện, nó bơi tắt qua rạch, mình ướt mà đầu khô. Nó cũng biết làm theo mấy anh liên lạc viên trong chiến đấu. Nó nhét tờ giấy trên chiếc khăn rằn bịt đầu cho khỏi ướt.

Thơ viết ngắn như vầy:

Anh Sáu Viên.

Em cần gặp anh ngay. Gấp.

Ký tên

Mùi

*

* *

Sáu Viên sang đến nơi, trước sau vắng vẻ, cả nhà đi làm rẫy. Lần ra sau bếp, cô Mùi ngồi trên góc bộ ván quay lưng, hai bờ vai giật giật theo tiếng nức nở:

- Tại sao em khóc ?

- Biết á !

- Làm sao anh biết được ?

- Em không chịu đâu ! Các anh ấy cười anh !

- Các anh nào ?

- Bên tiểu đội 2 bên kia kìa. Họ nói anh đánh đồn bị lửa đốt cháy đít, còn bị đứng nghiêm cho Ban Chỉ huy cạo. Họ nghe thấy nên họ cười. Em không chịu nổi anh bị bêu diếu đâu ! ... hít... hít...

Sáu Viên biết tỏng cái kiểu bông phèng, hoạt náo thích có chuyện để cười cho vui đời lính của anh em. Họ không cười anh đánh thua trận, mà thích thú khi chứng kiến cảnh đứa nào bị đứng nghiêm nghe chỉnh.

Trận đánh lô cốt Thầy Cai vừa đây, anh chỉ huy trung đội đánh, học kinh nghiệm của Khổng Minh dùng hỏa công để diệt đồn. Kế hoạch là : chặt nhiều tre ra từng đoạn buộc bùi nhùi vào xơ dừa đập tơi, nhúng dầu ném lửa vào để thiêu cháy đồn giặc. Trong xóm ấp, các tiệm chạp phô có bao nhiêu thùng dầu mua hết đưa ra mặt trận. Nửa đêm, sau khi áp sát hàng rào gai, vây đồn, lính ta nhúng dầu châm lửa, ra sức ném vào đồn giặc. Nhưng gậy ta đập lưng mình. Thùng dầu bốc hỏa cháy, cả khu vực bố phòng sáng rực lên.

Lính giữ đồn vừa thích thú reo hò. Buộc lòng bên tấn công phải rút lui. May nhờ học kỹ bò, lê, lăn, toài nên chỉ hai người bị rách mông. Đã thua trận còn bị kêu lên cạo. Thử hỏi người mình yêu lâm cảnh ngộ, làm sao cô Mùi chẳng mau nước mắt.

- Em đừng giận mà nên cám ơn các anh ấy.

- Cám ơn nỗi gì. Nói xấu anh, bếu diếu anh để cười cho thoả thích mà anh còn bảo cám ơn !

- Không ! Chốc nữa anh sẽ sang bên ấy cám ơn, vì nếu không có họ làm sao anh đo được tấm lòng em yêu anh đến phát khóc.

- Nói vậy em không thèm khóc nữa.

- Phải ! Như vậy chứng tỏ em biết vâng lời.

- Hứ ! Cái lưỡi không xương, khóc nín gì cũng vơ về mình. Anh khôn lắm !

Vừa lúc ấy có tiếng quăng đánh phịch ở ngoài sân. Một người con trai địa phương vất một bao cà ròn đầy nhóc cá trê, mặt hầm hầm nói như bổ củi:

-Đấy ! Có thèm ăn cá trê kho tộ hay mắm gừng gì mặc sức ăn đi, để khỏi phải ngày ngày thả cám cho hai con cá bá vơ đó ăn rồi mơ với tưởng.

- Anh điên rồi ?

- Phải mà, cô chê tôi là "cà nhỏng chống xâm lăng" không dám đi bộ đội, cô đâu có thông cảm cho tôi, cha già, mẹ yếu.

Cô Mùi hứ một tiếng quay lưng bỏ vô "Thứ chết nhát mà còn bảo cha mẹ già yếu... Nước không biết thương, lấy gì để thương cha mẹ?!".

Anh chàng trơ như đá, bước sấn theo đến thềm nhà:

- Tôi thương em, chẳng lẽ đợi tôi phải moi gan móc ruột để hết ra ngoài em mới thấy ? Tôi biết em lạnh lùng với tôi vì có hình bóng khác.

Nước ròng bỏ bãi xà cừ

Lại đây anh nói tận từ em nghe

Hai ba nơi đi nói em không màng

Để chờ nơi xứ lạ sẵn sàng quy mô

Cô Mùi quày quả bước ra, chống nạnh ngược bàn tay:

- Văn thơ hay quá, văn thơ o mèo ! Có cần tôi mời bà con lối xóm đến nghe phụ không ? Bớ... !!

- Thôi ! Thôi ! Tôi xin cô...

- Không xin xỏ gì hết ! Chịu khó mang cái bao này đi, không tôi la lên là anh cưới xin tôi bằng một bao cá trê.

- Thôi, thôi ! Để anh đi, anh đi...

Anh chàng xách bao cá lầm lũi bước qua cầu lẩm bẩm:

Khôn ngoan cũng thể đàn bà

Dẫu rằng vụng dại cũng là đàn ông !

*

* *

Tính cả ghen của anh chàng hóa ra được việc. Sáu Viên ngồi trong bếp nghe chuyện anh chàng si tình, bắt cá trê, bèn liền nghĩ đến chuyện đánh giặc. Tập tính của cá trê về mùa khô dưới nước kém phải tìm chỗ trú ẩn, chờ đến mùa mưa, cá trê chọn chỗ hẩm hai bên bờ, moi hang vào lòng đất, bên ngoài hẹp bên trong rộng dẫn ra, chứa đầy bùn nhão. Dưới lớp bùn hàng trăm con chen nhau, nương hơi ấm của bùn đất mà sống. Người ta lần theo ven bờ, theo dấu tìm phát hiện được "nồi gọ", bít miệng hang tha hồ vớ được mẻ to, cả bao là ít.

Nhớ lại hai trận liền thất trận, cô Mùi tức mà phát khóc, một trận xung phong đã đời chiếm đồn chỉ được con heo, và dùng hỏa công bị cháy mất đũng quần, chạy toé nước Sáu Viên tự hỏi: Tại sao không học miếng "bịt nồi gọ" của anh chàng si tình để hạ đồn giặc. Binh lính rút vào lô cốt khác nào cá trê rút vào nồi gọ ???

[ngautuan]

CON CÁ BẶT TĂM
(tiếp theo)

Tin bộ đội Sáu Viên hạ đồn Thầy Cai làm cả xóm kinh Dớn Choai dậy lên niềm vui rộn ràng và phấn khích.

Thằng Sơn mau chân đi xem tù binh áp giải về tới địa phương, bèn về nhà kể lại:

-Anh Sáu Viên thật là giỏi, anh dùng chiến thuật "bịt nồi gọ" rồi dùng hỏa công bắt hết, không sót một thằng.

- Thằng này không được nói năng bừa bãi, quân sự hệ trọng chứ có phải bắt cá đâu mà bịt nồi gọ.

- Con nói thiệt mà ba ! Ai cũng nói như vậy hết, mấy anh dân quân đi phục vụ chiến trường về kể lại rõ ràng.

Thằng Sơn thuật lại những gì nó đã nghe như một phóng viên mặt trận.

- Lần trước anh Sáu Viên đánh đồn Thầy Cai, xung phong vô cái đồn bỏ trống chỉ thu được con heo chúng nó đi ruồng bắt của đồng bào. Còn binh lính thì theo đường hầm bí mật trốn mất.

Một lần khác đánh đồn bằng hỏa công anh bị cháy thùng dầu phải rút lui.

Bị cấp trên rầy, anh ấy tức nên đi trinh sát tìm cho được cái ngách đường hầm xông khói vô đồn cho chúng nó ngộp mà rút lui không được, anh còn kết hợp đánh hỏa công rút kinh nghiệm lần trước không châm lửa rồi mới ném, mà nhúng dầu ném bùi nhùi vào trước cho thật nhiều, sau đó mới bắn đạn lửa vào. Vừa ngộp khói vừa nóng chúng nó trương cờ trắng đầu hàng.

Lúc ấy Sáu Viên đến thăm, ông già hỏi:

- Làm sao cháu nghĩ ra cái chuyện bịt nồi gọ vậy Sáu?

- Dạ cũng nhờ kinh nghiệm của bà con ở đây, bắt cá trê mùa khô rút vào nồi gọ, nằm mà...

Cô Mùi nghe qua không nhịn được, bèn bước ra sau bếp để cười một mình. Cô đoán biết rằng cái bao cá trê của anh chàng si tình đã gợi ý cho Sáu Viên nghĩ ra chiến thuật chặn nghách lấy đồn giặc. Nhưng cô không cho ai biết để đến lúc nào chỉ có hai người cô sẽ hỏi.

*

* *

Đời chiến sĩ, thời gian do trận mạc chi phối. Thương nhau chưa kịp làm lễ cưới, đột ngột nghe tin hòa ước Genève đình chiến, anh theo đội ngũ tập kết ra miền Bắc.

Đôi bạn trẻ xót đau vì cảnh chia ly. Lời hẹn biển thề non để lại, còn người phải ra đi nghìn trùng xa cách.

Trên thao trường ở vùng trung du miền Bắc, lúc nào tập luyện thì thôi, lúc ngồi một mình nghỉ ngơi, Sáu Viên tựa má vào nòng súng ca bài ca của Lục Vân Tiên:

Nhưng tăm cá bấy lâu vẫn bặt

Biết bao giờ mới được đoàn viên

Thu Mùi em ơi !... (trong vở Lục Vân Tiên)

Có một bà lão nhà đóng quân ở Thanh Hóa, trưa hè phe phẩy quạt, buột miệng hỏi một câu:

- Các anh ra ngoày này được mấy năm rồi nhỉ?

Anh bộ đội đáp:

- Thưa cụ đã chín mùa táo rụng.

Bà lão gật gù: "ừ nhỉ"

Rồi lại trở về Nam chiến đấu, mười một năm sau mới được mừng ngày giải phóng.

Anh Sáu Viên đáp xe về Cà Mau chờ đò về Kênh Dớn Choại mong tìm gặp người yêu sau bao năm xa cách.

Một người đứng trên ghe dứa vàng ươm cứ chăm chú nhìn anh. Cuối cùng họ nhận ra nhau.

Anh chàng chận ngách cá trê năm xưa, giờ tóc muối tiêu, dáng người khắc khổ, bà vợ chèo lái ghe dứa, đã là người vợ thứ hai.

Gặp người quen, Viên hỏi:

- Cô Mùi vẫn còn ở chỗ cũ không anh ?

Anh ta ngần ngừ một lúc rồi bảo:

- Gia đình cô Mùi là người ở Bến Tre tản cư qua. Khi chính quyền mới tiếp quản, họ đã về xứ rồi.

Sáu Viên cả tin. Đành lên xe lặn lội về Bến Tre tìm kiếm. Nhưng Mỏ Cày hàng chục xã tìm đâu thấy nên đành...

Than ôi tăm cá bây lâu vẫn bặt

Biết bao giờ trở lại đoàn viên.

Chiến tranh Tây Nam lại đưa chân người lính lên đất bạn. Xong nhiệm vụ trở về những bốn năm sau!

Cho đến ngày Hội cựu chiến binh tổ chức về thăm lại chiến trường xưa. Một cán bộ xã ngày trước nay đã lên nhận nhiệm vụ ở huyện nói:

- Các anh có ai là Sáu Viên. Lê Văn Viên không ?

- Có tôi đây !

- Mèn ơi ! Sao mà ông tệ vậy ông ? Cô Mùi vẫn chờ ông ở trong ấy !!

*

* *

Một chiếc tắc phóng như bay về Kinh Dớn Choai.

Cây cầu khỉ chỗ ngồi câu cá trên năm xưa nay đã là một cây cầu xi măng. Tắc rán nhả ga, tiếng máy xình xịch thưa dần trong khi trái tim người lính dồn dập. Từ trong nhà một người trung niên chạy ra. Mọi người trên ghe không nói gì để xem họ có nhận ra nhau không.

Chú khách chìa tay ra như không bắt chờ cho dĩ vãng tái hiện lên.

- Em Sơn phải không ?

- Ôi anh Viên !

Họ ôm chầm lấy nhau. Sơn là cậu bé năm xưa, ra nơi thao trường nhắn tin rằng "Chị em nói "được"... ấy". Nay anh đã là một người đàn ông đứng tuổi, cha một gia đình lủ khủ đàn con. Khi chủ khách vào nhà, Sơn hỏi:

- Cô của con đâu ?

Các cháu nói:

- Tự nhiên cô đứng lên bỏ chạy ra ngoài sau.

Mọi người đẩy vai anh bộ đội:

- Mau lên, theo đi ông nội ! Lần này không được để vuột mất đấy.

Sáu Viên bước ra sau bếp, đẩy cánh cửa hậu ra vườn tìm khắp nơi. Tăm cá dưới ao nở lên đây đó trên mặt nước, nhưng người đâu không thấy.

Một chú bé con của Sơn ra hiệu chỉ về phía góc nhà. Một chiếc áo bà ba quay lưng lại, kéo khăn lau nước mắt.

Sáu Viên nhẹ chân bước đến. Kỷ niệm xưa tái hiện lại sau ba mươi năm mở lối cho phút giây gặp gỡ bằng câu nói cũ:

- "Chị ơi! Làm ơn cho tôi đi qua !"

Cô Mùi nén thổn thức quay lại, tay em nắm tay anh và... với một lời trách móc:

- Sao không đợi đến cúp bình thiếc rồi về một thể.

Họ nhìn nhau thấy tóc trên đầu điểm nhiều sợi bạc, thời gian đã gậm nhấm tuổi xuân của họ đã nhiều rồi.

Cô Mùi dắt tay người xưa ra cầu ao, làm cái việc mà cô vẫn làm dạo ấy: rắc cám tìm tăm cá.

Cá nổi lên bơi lội vớt mồi, múa râu trông vui mắt. Cô vẫn đinh ninh rằng hai con cá hàng năm cô thả trở lại ao vẫn là đôi ấy. Ta không thể vì lý do gì để chẳng tin như cô.

Còn anh chàng bịt nồi gọ để bắt cả bao cá thuở trước đã đánh lạc hướng không cho tình cũ gặp nhau đã phụ họa với thời gian cướp thêm của họ hơn dăm năm nữa, đáng lý đã bị em cô Mùi nện cho một trận nên thân, nếu không có người can gián. Chẳng qua là hắn quá si mê, có vợ hai đời rồi mà vẫn tơ tưởng cô gái đã làm héo hắt trái tim hắn tự thuở ban đầu. Sau ngày vui tái ngộ, trên sông Trèm Trẹm lộng gió một chiếc xuồng cắm lá dừa nước làm buồm rẽ nước băng băng. Cô Mùi lái xuồng, người yêu chèo trước mũi, đưa bạn cũ trở về thành phố hẹn thời gian trở lại, thu xếp cuộc đời.

*

* *

Chưa quá một tuần điện khẩn từ Cà Mau gởi về, người gởi là cậu Sơn:

- "Anh về gấp bệnh viện thị xã Cà Mau, chị ấy nguy cấp".

Giường bệnh trắng tinh, trên đầu giường treo một chai nước biển nhỏ từng giọt sống theo ống nhựa trong suốt. Một bình oxy nút đồng truyền hơi thở vào chiếc mặt nạ úp lên mặt bệnh nhân.

Anh bộ đội ấp hai bàn tay rám nắng lên bàn tay khẳng khiu. Bác sĩ không cho ai vào, nhưng trong trường hợp này được chiếu cố.

Chứng suy tim tái phát, nỗi khắc khoải ba mươi năm lớn quá, thêm vào nỗi lo hạnh phúc thấy đó có nắm được không? Hay lại là như tăm cá ! Aỏp lực ấy ngày càng đè nặng lên trái tim đơn côi, bộc phát cơn bạo bệnh... Hôm sau, bác sĩ từ trong phòng bệnh bước ra, sắc thái tươi cười. Hai ngày sau ông ký lệnh cho bệnh nhân xuất viện.

Nàng đi đứng bình thường bên cạnh người yêu. Anh lính bắt tay bác sĩ:

- Cám ơn ! Cám ơn bác sĩ.

Bác sĩ nở nụ cười đồng cảm có chút hoạt náo, sau khi vỗ vai anh lính: lúc mê man chị ấy chỉ gọi tên anh. Người đáng được cám ơn chính là anh đấy ! Ông tướng ạ ! Nếu không xuống kịp, chậm một buổi nữa thôi thuốc men sẽ bất lực. Cho nên tôi kê đại cái toa "thất tình sâm" (nghĩa là điện gọi anh xuống), đâu ngờ lại trúng.

[ngautuan]

CON CỦA CHỒNG]

Chuyện thời nay nhưng giống hệt chuyện xưa, như ông bà ta thường nói: lịch sử lặp lại mà! Nên phải viết theo thể văn xưa đọc ngân nga dung dị nghe mới vui.
Việc thành lập nông trại, khuyến khích kinh tế nông thôn phát triển gần đây mới nghe nhựt trình nói, nhưng thực ra cốt cách từ thuở cha ông đi mở nước vẫn lưu cửu trong huyết quản đến lớp hậu duệ chít, chắt, cháu, con, nên còn nhiều lắm những lão nông tri điền.

Tư ó vốn thuộc thành phần ấy. Bạn bè từ thuở lớp ba trường làng hỏi - Tại sao tiền của có, cấp bằng chỉ thiếu một năm là đỗ đại học, tiếng Hoa có thể đọc sách Khổng Tử, tiếng Pháp lúc nào cũng kê đầu giường tác phẩm của Đuma con, nhà cửa tiện nghi không chịu ở, lại đi lên rừng khai khẩn? Tư ó đáp, để rồi xem Nhất sĩ, nhì nông, hết gạo chạy rong, nhất nông nhì sĩ. Bữa nào có rảnh rỗi, các cha lên trển chơi với tôi, sẽ thấy mấy đứa chăn bò đàn của tôi toàn là dân văn phòng ở thành phố, thất nghiệp hồi kỳ hợp tác xã thủ công dẹp tiệm, và mới đây suy thoái kinh tế, khi các con rồng châu á gặp khó khăn, khu chế xuất giải thể bớt công nhân tôi đã chẳng vừa vớt các em lên trên ấy đầy một xe 12 chỗ ngồi.

- Chắc trăm phần trăm là con gái hả?

- Tất nhiên, làm xưởng sấy chuối, đến mùa lại sản xuất long nhãn, cần phải chọn người sạch sẽ, khéo tay như thợ may ấy chớ! Làm ăn như vậy, sau này có đối tác nước ngoài muốn đầu tư đến xem, họ mới chịu bỏ của ra làm ăn với tôi chứ!

Vào đây làm được trả lương, được học nghề, sau ba năm, nếu biểu hiện tốt sẽ cho ra làm chủ, trang trại sẽ tạm ứng cho con giống, vật tư, kinh phí hoạt động trả dần bằng sản phẩm để tự làm chủ.

Nhưng có điều kiện: phải cố gắng làm việc vì lợi ích của trại, không được lười biếng, không tham ô, không phá làng xóm để dân phiền trách. Nếu sai phạm sẽ không được ưu tiên như trên và cho nghỉ việc.

Mô hình 3 năm làm công nhân nông nghiệp được ra làm chủ thành hiện thực đã ba vụ.

Riêng năm trước, có trường hợp phá lệ, một cô gái được ưu đãi cá biệt mới hai năm được ra làm chủ - Miếng đất hơi xa, nhưng đất tốt gần suối, ông chủ lại tạm ứng cho một gian nhà xây đơn sơ cửa nẻo kín đáo, có 3 gian chuồng nuôi lợn sinh sản...

Người ta xầm xì: hồi mới ra riêng không thấy gì, nhưng gần đây thấy cô ấy mặc váy rộng, cần cổ cao, lông mày dựng, đi đứng khó khăn vì đứng thẳng vướng bụng không nhìn thấy ngón chân cái.

Chuyện ấy ở trên rừng, bà Tư ó làm sao biết được, chỉ thấy một tuần hoặc nửa tháng xe ông Tư ó về một lần - chở theo nào lợn sữa để quay, mít, đu đủ, chuối, nhãn, sầu riêng, cà phê... và phong lan rừng nữa - nên bà vẫn vui vẻ trông coi nhà cửa, mỗi lần ông về như đêm động phòng huê chúc.

Tư ó xưa nay vốn kẻ chung tình, xót nỗi đường xá xa xôi, chưa già mà cô đơn trên chốn khỉ ho cò gáy bên góc rừng thưa như cảnh ngộ anh lính thủy viễn dương lênh đênh trên mặt biển, cả tháng cả quý không có gái để giải sầu, lúc cái thằng người tự nhiên của tạo hóa nó lồng lên chẳng chịu nằm yên, bèn mượn đỡ vài giọt chung tình đem tạm ứng những tưởng mây mưa rồi sẽ tạnh, nhưng tạo hóa cũng chơi khăm, hạt có gieo thì mầm có nẩy.

Kẻ hảo hớn dám làm dám chịu nên Tư ó không thể đành tâm hát bài tẩu mã để phận má hồng chịu cảnh trái ngang - Ông chủ trang trại suy đi tính lại, kế vẹn toàn không cách nào hơn rút ngắn thời gian 3 năm còn hai, để xây ổ cho nàng ở cữ lần này, và sẵn ổ đẻ sau này. Lịch sử lập làng lập ấp xưa nay không thấy có thống kê có bao nhiêu cụm dân cư khởi thủy từ mỗi một mầm sống ban đầu trôi giạt đến một nơi hoang vu nào đó dựng lều, gieo hạt, dần dần sinh con đẻ cái đông đủ lên thành xóm thành thôn rồi đặt thành tên làng có chữ "Nhân" chữ "Nghĩa" chữ "Hưng" chữ "Thịnh" chữ "Phú" chữ "Hòa" chữ "Lương" chữ "An" chữ "Mỹ" chữ "Tân"... đứng chung trong một cụm từ kép thành danh xưng địa chí? Nhưng mà có đấy!

Đến chín tháng mười ngày nở nhụy khai huê sinh hạ một tiểu thư tiếng khóc tu oa hòa với tiếng hát chim muông, không khí đồng rừng đỡ cô quạnh - cha là ó nên tên con là Quyên - Quyên Quyên gọi kép nghe thanh cao, như tiếng chim hót.

*

* *

Người xưa chép chuyện chiến tranh, luôn có chuyện đàn bà, thành những thiên tình sử.

Ngày nay làm kinh tế thời bình cũng có chuyện tình sử, tại sao không?

Ông Tứ ó vui được đến ngày cháu bé biết ngồi, bụ bẫn dễ thương.

Lần ấy, ông về Sài Gòn, với vẻ gầy gò hốc hác. Bà lo lắng:

- Ông làm sao vậy? Có đau ốm gì không?

- Có gì đâu? Đang mùa vụ, việc nhiều quá, nghỉ ngơi vài ngày lại sức ngay thôi mà.

Bà vội vàng vào Chợ Lớn bổ thuốc Bắc: quy thục, sâm, táo tàu, hạt sen, long nhãn về tiềm vịt béo cho ông bồi dưỡng. Bà biết đâu ông hao mòn vì tâm bệnh.

Cách ba gian có đôi vợ chồng trung niên, ông bà Ba Dần là bạn thời đi học của ông. Ân tình đến thế, nên có chuyện gì khó xử ông Tứ ó thường đến giãi bày với hai ông bà bạn cố trí.

- Anh chị Ba ơi! Tôi khổ còn hơn tổng thống bị phanh phui vì chuyện tình ái. Những tưởng sắp đặt cảnh điền viên cho hai mẹ con cô ấy như vậy là vẹn toàn nhưng đâu có ngờ.

Hồi sanh con cháu khó khăn quá, cô ấy chuyển dạ đến hai ngày. Tôi không rời một bước bên cạnh cô đỡ của phòng y tế địa phương. Thai nhi như linh cảm trước rằng ra đời là khổ nên đưa mông ra trước, dừng ở đó rất lâu, ỉa cho đời một giọt *** su, tôi trông thấy rõ màu vàng xanh ấy suốt đời không thể quên được, sau đó mới gặp đôi chân vào bụng lùi ra để chào đời.

Sản phụ lại bị sát rau. Cô đỡ phải vuốt bụng cho cô ấy, cho đến khi một bà lão nắm đuôi tóc bảo há mồm cho vào cổ ngoái, cô ấy mới thở hắc một cái để yên lành vượt cạn.

Hú! hu! (người già không đủ răng khóc trông não lắm). Tội nghiệp cô ấy, chỉ tưởng được hạnh phúc bồng bế con thơ cho bú mớm cho đến khi trẻ biết màu sắc. Anh chị nghĩ coi, sinh nở như thế sức khoẻ lấy đâu còn, tôi lại vụng về quá, lại phải giấu diếm làm sao chữa trị, cho vuông tròn, tôi lại công việc ngập đầu nữa. Khi anh em chạy về báo chỉ kịp đến, được một lời trối trăng rồi vĩnh biệt.

Bà Ba hỏi:

- Chị ấy trối với anh những gì?

- Trong tiếng thều thào tôi nghe: "Lạy chị ấy giùm em... Chị ấy nuôi con giùm... Em lạy! Em lạy...". Chỉ được có thế và đi luôn.

- Ôi! Vậy anh nói với chị Tư chưa?

- Nếu nói được, tôi đâu có sang đây cầu cứu anh chị?

[ngautuan]

CON CỦA CHỒNG
(tiếp theo)

Bà Ba Dần thân chinh sang thăm bà bạn. Láng giềng chỗ thân tình qua lại thường xuyên chỉ đánh tiếng từ ngoài sân không cần gõ cửa.

- Này! bà chị thân yêu! Chị phải lo cho sức khoẻ mai sau của chị, chứ tôi thấy chị lu bu suốt ngày, nhà cửa rộng thế này, chị không đau lưng sao? Làm sao cố gắng sinh thêm một cháu gái, chứ lần nữa mãi, tuổi của mình không còn trẻ nữa đâu!

- Bữa nay chị cao hứng gì vậy? Từng tuổi này rồi còn mang trống, không sợ phố phường cười cho ư?

- Chị may mắn thật, ảnh giỏi làm ăn, có bản lĩnh, năng nổ hơn nhà em, giá bà chị có đứa cháu gái nữa, đến lúc về già, nó hủ hỉ ở nhà với mình, đau ốm có đứa nó xoa bóp đấm lưng thì chị toàn phúc toàn mỹ. Chứ con trai bây giờ hả, chúng chỉ lo cho vợ chúng. Mười hai tuổi là chúng chỉ biết mình khi xoè tay xin tiền rồi biệt. Chị lại giỏi nghề gia chánh, phải có đứa cho chị truyền nghề, để thất truyền uổng lắm.

- Cái số thôi! Trời Phật cho gì được nấy.

- Hay là rước một đứa về nuôi. Tây đầm ở xa tí tè, thủ tục nhiêu khê, họ vẫn đến nước mình xin con nuôi. Mình bồng bế, chăm sóc thương yêu, quen hơi lớn lên có đứa hiếu thảo còn hơn con ruột.

- Ai người ta banh da xẻ thịt sinh ra tự dưng đem cho mình. Còn tiền của lấy đâu ra như Tây đầm?

- Nếu có người vì hoàn cảnh muốn gửi gắm một bé cho chị, chị có đồng ý nuôi không?

- Ai vậy?

- Nhưng mà chị rộng lượng bao dung em mới dám nói... Đàn ông mà, thường tình thôi, sẩy nhà là có chuyện này nọ, như con nít vậy, thèm của ngọt thấy kẹo là vồ ngay thôi. Tưởng chuyện qua đường đâu có dè có gieo là có quả.

- Chị nói ai vậy? - Bà Tư ó sinh nghi.

- Nhưng chị bình tĩnh, đừng có giận, em mới dám nói!

- Chuyện thiên hạ, hơi đâu mình giận?

- Không đâu, chuyện có liên quan đến chị!... Đang khóc lóc với nhà tôi ở bển... Tôi sang đây là vì anh Tư anh sợ chị, cầu cứu với vợ chồng tôi... Hừm! Không biết nên nói là may hay là rủi. Cô ấy sinh nở khó khăn nên cháu mới năm tháng đã mồ côi mẹ rồi.

Bà Ba dần kể tỷ mỷ tình hình xảy ra trên nông trại như lời ông Tư ó, rồi thấp giọng:

- Tình cảnh của anh Tư bây giờ tiến thoái lưỡng nan, giao đứa bé về cho bên ngoại nó nuôi thì lương tâm trách móc, cho người khác nuôi thì suốt đời ân hận. Như con gà mắc tóc bên nhà tôi bây giờ, thiếu điều muốn về lạy chị để tạ tội, cầu cứu xin chị mở lòng hỉ xả từ bi thì đại đức của chị ví bằng Quan Âm Bồ Tát, Thị Kính nuôi nấng tiểu đồng ngoài Am Vân.

Bà Tư ó nghe như muối xát trong lòng nhưng ngoài mặt lộ vẻ bình tĩnh để nhử con mồi là ông Tư dám vác xác về.

- Chị về đi, để rồi tôi tính, tôi không tha cho ổng đâu, còn con cái nữa chúng lớn cả rồi, làm sao đây để chúng không coi cha chúng chẳng ra gì. Không lẽ băm vằm ông ra trăm mảnh cho voi dày ngựa xéo.

- Nhưng chị nên nghĩ lại, tội của người lớn, trẻ con nó có tội lỗi gì? Chị càng rộng lượng, anh Tư càng nể trọng chị, lá tìm cội thôi chị Tư à!...

- Được, chị cứ về đi.

Bà Ba Dần tưởng bà Tư đã xuôi tai, vội vàng đứng lên từ giã ra về để báo tin lành cho hai ông bạn cố tri.

*

* *

Ông Tư ó ra đến cửa còn dừng chân ngoái lại để nhận thêm chỗ dựa tinh thần. Cửa khép rồi ông vẫn tần ngần đứng lại một lúc để chuẩn bị lời tự phê như một người sắp bước lên sân khấu giao lưu, ôn trước câu ứng xử?

Mười lăm, rồi hai mươi phút, lắng nghe không thấy gì ầm ĩ, bà Ba Dần đẩy ông Ba ra bảo thả bộ dọc vỉa hè đến sát cửa nhà ông Tư ó nghe ngóng. Đến nửa giờ mới sinh nghi hay là sự im lặng trước cơn bão tố?

Lại nghe "rét! rét!", tiếng cửa sắt kéo ra, ông Tư ó đỏ bừng mặt có vẻ thất vọng, buông mình xuống ghế xô pha:

- Chị có rượu cho tôi một ly. Chỉ có say mới hết đau khổ!

Ông nốc cạn, dằn cái ly xuống mặt kiếng:

- Không xong rồi, anh chị Tư ơi! Bả dứt khoát như treo miển chiến bài:

- "Quyền của ông! Ông muốn đem con bé về đây thì đem, nhưng tôi đi! Bỏ nhà lại cho ông ở! Với tôi dứt khoát, mối nào một mối thôi! Tùy ông".

Ông Ba Dần rót thêm cho một ly rồi giấu cái chai - nháy mắt ra hiệu cho bà Ba vào trong. Hai vợ chồng hỏi ý với nhau một lúc rồi bước ra ngồi hai bên ông Tư rỉ tai: "Phải làm như vầy... như vầy...".

*

* *

Anh chị em trên nông trại thấy xe ông Tư lên chở theo một ông Tây mắt xanh, tóc vàng, mũi cao, người bảo là Mỹ, là Pháp, Đan Mạch - nhưng chỉ thấy ông Tây tươi cười vui vẻ rất cảm tình. Cơm nước xong, lại thêm chuyện lạ, ông ta đeo một cái địu màu xanh, dân ở đây chưa từng thấy bao giờ. Địu đeo trước ngực, đặt bé Quyên Quyên ngồi như ẵm ngửa, hai chân buông thỏng, bụng thít dây đai. Họ vây quanh, mừng mừng, tủi tủi, nựng nịu bé Quyên Quyên lần cuối trước khi em theo ông Tây về nước.

Ngày hôm sau, anh chị em nông trại lại thấy một chiếc taxi vàng từ thành phố lên, chạy thẳng vào sân. Bà Tư ó đeo túi bước xuống trông như cấp trên về thanh tra cơ sở. Ông Tư ó bước ra mừng rỡ, trong vẻ tự nhiên như ông giám đốc, làm ăn nghiêm túc không có gì sai phạm phải lo lắng.

Bà Tư vào, quan sát trước sau khắp lượt dặn sắp nhỏ lo cơm nước cho bác tài, vì xe bao ở lại chờ đến chiều đưa bà về.

Buổi trưa bà Tư không nghỉ ngơi, bà bảo là đi thăm qua công việc làm ăn của ông. Ai có thể tin lời đương sự, mặc dù ông đã bảo giờ này con bé đã lên máy bay cùng với cha mẹ nuôi về tận bên nước Na Uy tuyết trắng.

Bà tìm gặp cháu Hưng con trai của ông Ba Dần vì chuyện phòng the, chỉ có hai người ngoài cuộc mới khả dĩ có thể tin tưởng được.

- Bác trai nói thật đấy bác, bác cứ hỏi mọi người đi! Ai cũng thấy ông Tây đưa bé Quyên Quyên đi, địu ngoài trước bụng như thế này này! Con bé vậy mà có phước được đi Tây ngon ơ!

Chỗ này đây là đất bác Tư phân cho cháu một héc-ta mía, năm con bò. Cháu không nhận nuôi heo vì một mình nuôi heo lỉnh kỉnh lắm. Đất giáp ranh đây là cô người yêu của cháu, tìm hiểu lâu rồi, sắp cưới, hai đứa chung lại được hai héc-ta, bên cô ấy có nuôi heo.

Còn gần suối kia là đó đó! Chỗ xây ổ đẻ của bác Tư, nhưng chuyện đã qua rồi như mưa dứt mây tan. Bác có đến xem không?

Bà Tư vào gian nhà trống toác, vài viên gạch kê giường còn đây đó trên nền nhà, treo trên dây còn một cái rổ làm nôi, người ta không dọn đi làm gì. Xuống bếp bà Tư cúi xuống cầm cái cán thìa một nửa cắm xuống tro, đó là một cái muỗng múc bột cho trẻ.

- Mộ của cô ấy ngoài kia, bác có ra xem không?

Bà Tư theo ra đến nơi thấy nắm đất lè tẻ, có dựng mộ bia bằng đá khắc tên Lê Thị Thơm, sinh năm 1970, thọ hai mươi tám tuổi - cũng là nhi nữ bà Tư sao khỏi chạch lòng cho phận hồng nhan mệnh bạc.

Trên đường về bà Tư gặp một quán lá, bà ghé vào mua cho Hưng hai gói thuốc thơm, tiện tay bà rút ví lấy ra hai tờ giấy năm chục dúi vào tay đứa con hai ông bà bạn cùng phường.