|
|
28-06-2008, 10:03 AM
|
Diệt Thế Ma Thần
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: tp ho chi minh
Bà i gởi: 217
Thá»i gian online: 1 ngà y 0 giá» 18 phút
Thanks: 2
Thanked 0 Times in 0 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 5
Xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng xuyên Việt đông TrÆ°á»ng SÆ¡n hoà n chỉnh thế tráºn tuyến chi viện chiến lược, chủ Ä‘á»™ng đón thá»i cÆ¡ má»›i
1.
Ngay sau khi cuá»™c tiến công chiến lược mùa xuân 1972 của quân và dân ta ở miá»n Nam nổ ra, Mỹ đã huy Ä‘á»™ng má»™t lá»±c lượng lá»›n không quân, hải quân, sá» dụng khối lượng bom đạn khổng lồ, à o ạt chi viện cứu nguy cho quân nguỵ trên chiến trÆ°á»ng và trở lại đánh phá miá»n Bắc. Tiến hà nh chiến tranh phá hoại miá»n Bắc lần thứ hai, Mỹ hy vá»ng nhanh chóng huá»· diệt tiá»m lá»±c kinh tế, quân sá»± của háºu phÆ°Æ¡ng miá»n Bắc, chặn nguồn chi viện cho miá»n Nam, là m nao núng quyết tâm, hạn chế sức tiến công của ta trên chiến trÆ°á»ng, buá»™c ta phải chấp nháºn những giải pháp mà chúng Ä‘Æ°a ra tại há»™i nghị Paris.
Trên mặt tráºn giao thông váºn tải, địch táºp trung oanh kÃch dữ dá»™i hệ thống cầu Ä‘Æ°á»ng, kho tà ng, huá»· diệt khu táºp kết chân hà ng, tuyến Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu… Tuyến Ä‘Æ°á»ng bá»™ 1A, Ä‘Æ°á»ng 15 qua địa bà n Khu 4 cùng lúc bị máy bay và pháo hạm Mỹ chặn đánh quyết liệt; đặc biệt là các Ä‘iểm vượt sông Lam, sông Gianh, sông Nháºt Lệ… Äồng thá»i vá»›i đánh phá cac tuyến giao thông ná»™i địa, từ cuối tháng 5 năm 1972, địch đã cho thả thuá»· lôi, bom từ trÆ°á»ng, bom chá» nổ "bịt" chặt các cá»a sông, cảng biển miá»n Bắc.
Do địch sỠđụng lá»±c lượng mạnh vá»›i nhiá»u khà tà i hiện đại, áp dụng thủ Ä‘oạn đánh phá xảo quyệt, ồ ạt, nên việc tổ chức đánh trả, bảo vệ mục tiêu, chống bao vây phong toả của ta trong giai Ä‘oạn đầu gặp khó khăn. Hoạt Ä‘á»™ng váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng bị ngÆ°ng trệ. Ở tuyến nam Khu 4, trÆ°á»›c đây trung bình má»—i tháng 4.000 tấn hà ng được chuyển theo Ä‘Æ°á»ng biển từ cảng Bến Thuá»· (Vinh) và o cảng Gianh, từ cuối tháng 5 bị giảm hẳn. Số lượng lÆ°Æ¡ng thá»±c được chuyển theo các tuyến giao thông ná»™i địa và o láºp chân hà ng ở nam Quảng Bình má»—i ngà y khoảng nghìn tấn nay chỉ còn trên dÆ°á»›i 100 tấn… Thiệt hại vá» hà ng hoá, xe máy, tà u thuyá»n váºn tải khá lá»›n.
Những tháng cuối hè ở nam Khu 4, mÆ°a bão Ä‘ang và o mùa cao Ä‘iểm, cÆ°á»ng Ä‘á»™ đánh phá của địch ngà y cà ng ác liệt hÆ¡n. Bao nhiêu khó khăn dồn nén, trong khi ở mặt tráºn Äông Hà - Quảng Trị, ta và địch Ä‘ang ở thế cầm cá»± quyết liệt. Giao thông váºn tải trở thà nh mặt tráºn nóng bá»ng nhất. Bảo đảm giao thông, chống phong toả, thá»±c hiện váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng là nhiệm vụ Ä‘á»™t xuất số 1 của quân và dân miá»n Bắc lúc nà y.
TrÆ°á»›c yêu cầu cấp bách của chiến trÆ°á»ng, Há»™i đồng Chi viện tiá»n tuyến của ChÃnh phủ được thà nh láºp. Ban Ä‘iá»u hoà giao thông Trung Æ°Æ¡ng tái hoạt Ä‘á»™ng. Äặc biệt, để giải toả ách tắc ở "yết hầu" nam Khu 4, ngà y 4 tháng 10 năm 1972, Há»™i đồng ChÃnh phủ quyết định quân sá»± hoá toà n bá»™ hệ thống giao thông váºn tải từ nam sông Lam và o tá»›i VÄ©nh Linh; giao cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n thống nhất chỉ huy giao thông váºn tải từ bá» bắc sông Gianh và o táºn háºu phÆ°Æ¡ng chiến dịch Dông Hà - Quảng Trị. Äồng thá»i, ChÃnh phủ quyết định thà nh láºp Ban chỉ huy giao thông váºn tải thống nhất, gồm má»™t số đại diện lãnh đạo Äảng, chÃnh quyá»n tỉnh Quảng Bình và đại diện Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, do anh Trần Sá»± - uá»· viên ThÆ°á»ng vụ tỉnh uá»·, Tỉnh Ä‘á»™i trưởng Quảng Bình là m Trưởng ban, anh Lại Văn Ly - Phó chủ tịch tỉnh kiêm Trưởng ty Giao thông váºn tải là m uá»· viên.
Vá» phÃa Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, ohúng tôi phân công anh Phan Khắc Hy tham gia, là m Phó ban. Lúc nà y anh Phan Khắc Hy đã được Ä‘iá»u ra giữ chức TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n khu vá»±c háºu cứ 571.
Vá»›i thá»±c tiá»…n sống Ä‘á»™ng, hà o hùng mà má»—i con ngÆ°á»i, chuyến đò bến phà , trên đất Quảng Bình cống hiến cho sá»± nghiệp kháng chiến, cho nhiệm vụ chi viện chiến trÆ°á»ng, chúng tôi luôn cho rằng Quảng Bình là điểm tá»±a, là căn cứ bà n đạp của Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh. Bởi mấy lẽ:
- HÆ¡n 13 năm, kể từ khi tuyến chi viện chiến lược má»›i chỉ là những lối mòn giao liên, Quảng Bình luôn là địa bà n mà Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chá»n nhiá»u vị trà để đặt "Äại bản doanh ". CÅ©ng vì váºy từ những tên đất bình thÆ°á»ng nhÆ° bao vùng quê khác: Cù Lạc, Hiá»n Ninh, Thạch Bà n…, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã được tiếp đón các đồng chà lãnh đạo Äảng, Nhà nÆ°á»›c, Quân Ä‘á»™i và o thăm, chỉ đạo trá»±c tiếp. Äể rồi chúng tôi có được những quyết sách quan trá»ng, nhất là và o những thá»i Ä‘iểm quyết định.
- Quảng Bình là tâm Ä‘iểm của năm tuyến Ä‘Æ°á»ng ngang, năm trục vượt khẩu, nối đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n. Trên mảnh đất "eo thắt" nhất suốt má»™t dải chiá»u dà i "chữ S" nà y, vá»›i bá» ngang có chá»— không quá năm chục cây số, có biết bao tên đất, tên là ng, dòng sông…, nhÆ° Mụ Giạ, Xuân SÆ¡n, Long Äại, ngã ba Dân Chủ, Khe Ve, Khe Rinh, bến phà Gianh… đã Ä‘i và o lịch sá» nhÆ° biểu tượng sáng ngá»i tinh thần bất khuất, kiên cÆ°á»ng của con ngÆ°á»i Việt Nam trong cuá»™c đối đầu vá»›i chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.
- Dải đất nhá» nà y là căn cứ táºp kết của các lá»±c lượng, các binh chủng thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và lá»±c lượng hùng háºu từ háºu phÆ°Æ¡ng miá»n Bắc chi viện cho chiến trÆ°á»ng. Quảng Bình là trung tâm dá»± trữ vÅ© khÃ, lÆ°Æ¡ng thá»±c, váºt tÆ° kỹ thuáºt, để từ đây, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n chuyển tải tá»›i các chiến trÆ°á»ng.
- Quảng Bình còn là "háºu phÆ°Æ¡ng kế cáºn" của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. Má»—i mùa mÆ°a tá»›i, sau những tháng ngà y căng thẳng, đấu trà đấu lá»±c vá»›i kẻ thù trên tuyến, từ những cánh rừng, trục Ä‘Æ°á»ng cả đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, các lá»±c lượng táºp kết vỠđây. Nghỉ ngÆ¡i má»™t chút, phục hồi sức khá»e, táºp huấn, xốc lại Ä‘á»™i hình… vá»›i biết bao công việc phải là m. NgÆ°á»i dân nÆ¡i đây luôn rá»™ng lòng chở che, chăm bẵm những ngÆ°á»i con từ tuyến trÆ°á»›c trở vá». Dù cho háºu phÆ°Æ¡ng nà y vẫn Ä‘ang ngà y đêm rá»±c lá»a.
Có thể hÆ¡n bất cứ nÆ¡i đâu trên háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n miá»n Bắc, Quảng Bình, VÄ©nh Linh là vùng đất hứng chịu sá»± tà n phá, huá»· diệt tà n khốc nhất của kẻ thù. Triá»n miên, dai dẳng, kể từ khi Mỹ tiến hà nh chiến tranh phá hoại miá»n Bắc, không má»™t thôn là ng, mảnh ruá»™ng, khoanh vÆ°á»n nà o nÆ¡i đây không gánh chịu hà ng chục tấn bom thù. NhÆ°ng trong bom đạn ngÆ°á»i dân Quảng Bình, VÄ©nh Linh luôn ngẩng cao đầu; bản lÄ©nh của hỠđược đúc kết từ những Ä‘iá»u đã thấm và o máu thịt: Xe chÆ°a qua, nhà không tiếc, hay: Nhà tan cá»a nát cÅ©ng ừ. Äánh tan giặc Mỹ, cá»±c chừ sÆ°á»›ng sau…
Khi Mỹ tiến hà nh chiến tranh phá hoại miá»n Bắc, đặc biệt từ năm 1966 đến 1969 là những năm tháng chiến trÆ°á»ng Trị-Thiên và tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n gặp muôn và n khó khăn.
Dù ngà y đêm phải gồng mình lên chống chá»i vá»›i chiến tranh phá hoại, má»™t hạt thóc, củ khoai trên đồng phải cõng bao bom đạn, bão giông…, nhÆ°ng ngÆ°á»i dân Quảng Bình đã lấy khoai sắn thay cÆ¡m, dà nh gạo chi viện chiến trÆ°á»ng. Trong những tháng ngà y khó khăn chồng chất đó, Ä‘á»™i ngÅ© cán bá»™ lãnh đạo của tỉnh, từ Bà thÆ° tỉnh uá»· đến các anh Cổ Kim Thà nh - Chủ tịch tỉnh, Lại Văn Ly, Trần Sá»±, Äặng Gia Tất và nhiá»u cán bá»™ khác đã có mặt thÆ°á»ng xuyên.ở những "Ä‘iểm nóng", trá»±c tiếp chỉ đạo huy Ä‘á»™ng nhân tà i váºt lá»±c cho mặt tráºn giao thông váºn tải. Trên mặt tráºn nà y, hầu nhÆ° má»—i ngÆ°á»i dân Quảng Bình là má»™t dân công; trai gái Ä‘á»u là thanh niên xung phong. Nhà dân là doanh trại bá»™ Ä‘á»™i, là quân y xá, là kho hà ng. Má»—i chủ nhà là má»™t thủ kho đầy bản lÄ©nh và phẩm chất trong sáng tuyệt vá»i. Trong khi cả gia đình, sắn khoai là chủ yếu trong bữa ăn hà ng ngà y, nhÆ°ng gạo của chiến trÆ°á»ng không há» suy suyển má»™t hạt…
Nói vá» Quảng Bình những ngà y chống chiến tranh phá hoại, trong tôi lại hiện vá» má»™t Quảng Bình của dÄ© vãng vá»›i những mối quan hệ nhiá»u chiá»u vá»›i ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh - vá»›i con Ä‘Æ°á»ng thống nhất đất nÆ°á»›c. Từ những ngà y "Bình - Trị-Thiên khói lá»a" của cuá»™c kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954) ở miá»n tây Quảng Bình đã có Ä‘Æ°á»ng giao liên qua Ba Rá»n, Liên U do anh Hùng SÆ¡n - Tỉnh uá»· viên phụ trách. Năm 1959, khi tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n vừa hình thà nh, các anh Hùng SÆ¡n, Nguyá»…n Húng, Nguyá»…n Vạn, Lê Hà nh… đã cá»™ng tác hết sức đắc lá»±c vá»›i Ban cán sá»± Äoà n 559… Có anh đã trá»±c tiếp tham gia Ban chỉ đạo bảo vệ hà nh lang.
Thá»i gian sẽ trôi Ä‘i cùng năm tháng, nhÆ°ng cán bá»™, chiến sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n không bao giá» quên được Quảng Bình quê hÆ°Æ¡ng "Hai giá»i", mảnh đất kiên cÆ°á»ng - Ä‘iểm tá»±a vững nhÆ° "bà n thạch" của mình.
Hè năm 1972, đất và ngÆ°á»i Quảng Bình lại thêm má»™t lần "được thá» lá»a".
Tình trạng thiếu lÆ°Æ¡ng thá»±c trên chiến trÆ°á»ng rất nguy ngáºp. Trong khi ách tắc giao thông ở Khu 4 (sông Lam, sông Gianh…) chÆ°a được tháo gỡ, Bá»™ ChÃnh trị buá»™c phải chỉ thị cho Tỉnh uá»· Quảng Bình Ä‘á»™ng viên nhân dân tỉnh nhà tiết kiệm gạo chi viện cho mặt tráºn.
Mặc dù lúc nà y Quảng Bình Ä‘ang bị địch đánh phá vô cùng tà n khốc sản xuất nông nghiệp hết sức khó khăn, lÆ°Æ¡ng thá»±c bị cạn kiệt, nhÆ°ng ngÆ°á»i dân ở đây đã sẵn sà ng dà nh những hạt gạo cuối cùng cho tiá»n tuyến. Chỉ trong má»™t thá»i gian ngắn, Quảng Bình đã huy Ä‘á»™ng được 500 tấn gạo giao Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chuyển gấp tiếp tế cho bá»™ Ä‘á»™i. Tôi nhÆ° thấy những hạt gạo nà y được chắt ra từ mồ hôi, nÆ°á»›c mắt, và cả máu của bao ngÆ°á»i thân, của bà con cô bác - những ngÆ°á»i nông dân lam lÅ©, tảo tần… 500 tấn gạo, dè sẻn lắm cÅ©ng chỉ đủ nuôi 10 vạn quân trong má»™t tuần. NhÆ°ng "má»™t miếng khi đói bằng má»™t gói khi no", và phải hiểu đây là hạt gạo Quảng Bình, má»›i thấy hết giá trị của nó, má»›i thấy sá»± hy sinh của nhân dân là vô bá» bến.
Ngà y 22 tháng 10 năm 1972, Nixon tuyên bố tạm ngừng đánh phá miá»n Bắc từ vÄ© tuyến 20 trở ra, và trở lại Ä‘Ã m phán vá»›i ta ở Paris. Chá»›p thá»i cÆ¡, ta táºp trung toà n bá»™ lá»±c lượng váºn tải tuyến háºu phÆ°Æ¡ng, mở nhiá»u chiến dịch váºn tải, đặc biệt đẩy nhanh nhiá»u hà ng và o chiến trÆ°á»ng. Nhiệm vụ bức xúc nhất lúc nà y của Quảng Bình và Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n là giải toả hai trá»ng Ä‘iểm sông Gianh, sông Nháºt Lệ.
Sau khi được giao chỉ huy giao thông từ bắc sông Gianh và o VÄ©nh Linh, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n quyết định Ä‘Æ°a ngay hai trung Ä‘oà n công binh, hai trung Ä‘oà n cao xạ thiện chiến ra mở Ä‘Æ°á»ng vòng tránh các trá»ng Ä‘iểm trên quốc lá»™ 1, quốc lá»™ 15 và bảo vệ các trá»ng Ä‘iểm đó.
Lại những ngà y toà n dân Quảng Bình là m váºn tải chi viện chiến trÆ°á»ng. Già trẻ, gái, trai, nam phụ, lão ấu… bám Ä‘Æ°á»ng, bám hà ng…
Các hợp tác xã váºn tải, đánh cá của các huyện Lệ Thuá»·, Quảng Ninh, Quảng Trạch… được tổ chức thà nh các tiểu Ä‘oà n váºn tải Ä‘Æ°á»ng sông, hoạt Ä‘á»™ng trên các sông Gianh, Kiến Giang, Nháºt Lệ, Long Äại, sông Son… láºp chân hà ng cho hai binh trạm cá»a khẩu Ä‘Æ°á»ng 16 và đưá»ng 20.
Äầu tháng 11 năm 1972, tôi cùng Tham mÆ°u trưởng váºn chuyển Nguyá»…n Chúc và bà thÆ° của tôi là Lê Mai Trung sang Binh trạm 16 bắc sông Gianh, do anh Nguyá»…n Tuy là m Binh trạm trưởng, Phùng Hữu Äá»… là m ChÃnh uá»·, bà n tìm cách giải toả hà ng ở cảng Gianh.
Nhân thể, tôi vá» thăm quê Quảng Trung - Quảng Trạch. Năm đó, mẹ tôi đã 89 tuổi, nhÆ°ng "Æ¡n trá»i" còn khá»e và mỉnh mẫn. Sau hÆ¡n 4 năm, tôi má»›i có được ná»a buổi chiá»u bên mẹ.
Bố tôi mất khi tôi vừa tròn 8 tuổi, mẹ tảo tần gánh thêm phần chồng hôm sá»›m nuôi con. Äất nghèo, con đông. Khó lấy gì Ä‘o được ná»—i vất vả gian nan mà mẹ chịu Ä‘á»±ng để chúng tôi được há»c hà nh nên ngÆ°á»i. Lá»›n lên, tôi hoạt Ä‘á»™ng cách mạng. Nguy hiểm, chết chóc luôn rình ráºp "gõ cá»a". Mẹ không những không can ngăn mà còn Ä‘á»™ng viên, ngay cả những khi phong trà o ở địa phÆ°Æ¡ng gặp khó khăn nhất. Nhà tôi là cÆ¡ sở để cán bá»™ hoạt Ä‘á»™ng bà máºt lui tá»›i. Nhá»› chuyện cÅ©, tôi cà ng thÆ°Æ¡ng quý mẹ khôn xiết.
Biếu mẹ má»™t củ sâm, má»™t ký Ä‘Æ°á»ng, năm ký gạo, tôi xin phép lên Ä‘Æ°á»ng. Chia tay giữa chiá»u đông, mẹ cứ dặn Ä‘i dặn lại: "Mạ già rồi, nhÆ°ng ở nhà có chị em, bà con chòm xóm. Con khá»i lo, cố mà giữ sức khá»e để phục vụ dân, phục vụ Äảng".
Phút chia xa, nhìn ráng chiá»u nghiêng xuống hiên nhà , nhÆ° chÃnh "bóng chiá»u" đổ xuống cuá»™c Ä‘á»i gian truân của mẹ, tôi khó lê nổi bÆ°á»›c xuống thuyá»n!
***
Mùa mÆ°a qua, ách tắc ở "yết hầu" nam Khu 4 được giải toả. Tá»›i tháng 10, các Ä‘Æ¡n vị đã chuyển được hÆ¡n 8.000 tấn vÅ© khà vượt phà Gianh, Long Äại; tháng 11 Ä‘Æ°a tiếp và o chiến trÆ°á»ng hÆ¡n 10.000 tấn váºt chất. Nguồn hà ng từ háºu phÆ°Æ¡ng chuyển và o đã từng bÆ°á»›c khắc phục được khó khăn của các chiến trÆ°á»ng.
Vừa vá» Sở chỉ huy, được dá»± báo các anh Văn Tiến DÅ©ng, Äinh Äức Thiện sẽ và o là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi giao cho anh Lê Mai Trung - má»™t đồng chà giúp việc cho tôi trong nhiá»u năm, có kinh nghiệm, trình Ä‘á»™ và táºn tuỵ vá»›i công việc, cùng các cÆ¡ quan chuẩn bị báo cáo để là m việc vá»›i Ä‘oà n của Bá»™.
Cuối tháng 11, anh Văn Tiến DÅ©ng và anh Äinh Äức Thiện thay mặt Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và o giao chỉ tiêu váºn chuyển năm 1973 cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. Má»™t chỉ tiêu rất lá»›n so vá»›i những năm trÆ°á»›c. Mặc dù váºy, xét thế và lá»±c của tuyến cÅ©ng nhÆ° yêu cầu bảo đảm cho chiến trÆ°á»ng đánh lá»›n, chúng tôi đồng tình vá»›i quyết định của trên và hứa quyết tâm thá»±c hiện bằng được.
Äể già nh thế chủ Ä‘á»™ng trÆ°á»›c má»™t khối lượng váºn chuyển rất lá»›n, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n quyết định sá»›m ra quân đồng loạt. Do hà nh lang đông TrÆ°á»ng SÆ¡n còn mÆ°a dầm bởi ảnh hưởng gió mùa đông bắc, chúng tôi cho tổ chức Ä‘á»™i hình váºn tải quy mô tiểu Ä‘oà n, đại Ä‘á»™i xe là chủ yếu. Ở tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, trá»i khô, Ä‘Æ°á»ng tốt, Ä‘á»™i hình váºn tải chủ yếu là trung Ä‘oà n xe.
Là ngÆ°á»i là m nhiệm vụ váºn tải quân sá»± trong thá»i kỳ kháng chiến chống Mỹ, hẳn không ai quên được chiến dịch váºn tải đặc biệt có tên là "VT5" và o tháng 12 năm 1972. "VT" là váºn tải. "VT5" là "Váºn tải tranh thủ tụt thang. Váºy đấy, trong cuá»™c đối đầu nà y, khi đối phÆ°Æ¡ng hoặc chịu không nổi phải "tụt thang", hay tụt thang vá»›i má»™t mÆ°u ma chÆ°á»›c quá»· khác, thì ta tranh thủ "leo thang". Tháºt là má»™t cuá»™c ra quân vô cùng rầm rá»™.
Äầu tháng 12, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n thống nhất vá»›i lãnh đạo tỉnh Quảng Bình huy Ä‘á»™ng tổng lá»±c các phÆ°Æ¡ng tiện váºn tải sẵn có; đặc biệt là số thuyá»n của các hợp tác xã váºn tải thuá»·, của các gia đình, đóng thêm thuyá»n gắn máy để chuyển hà ng trên các tuyến sông ná»™i địa và ven biển. Thuyá»n ken thuyá»n, tà u lá»›n song hà nh tà u bé, Ä‘i lại nhÆ° thoi Ä‘Æ°a trên sông Gianh, Kiến Giang, Nháºt Lệ… chẳng khác gì ngà y há»™i. Khẩu hiệu của háºu phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng vá» tiá»n tuyến lúc nà y là : "Má»™t ngà y bằng hai mÆ°Æ¡i năm!".
Thất bại nặng ná» trÆ°á»›c cuá»™c tiến công chiến lược năm 1972 của quân và dân ta trên chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, cÅ©ng nhÆ° sá»± bất lá»±c hoà n toà n của chiến tranh phá hoại, phong toả miá»n Bắc, hạ tuần tháng 12 năm 1972, "Nhà Trắng" giở "ngón nghá»" cuối cùng - mở cuá»™c táºp kÃch chiến lược Ä‘Æ°á»ng không, chủ yếu bằng B.52 và o Hà Ná»™i, Hải Phòng và má»™t số địa bà n trá»ng yếu khác.
Hy vá»ng kiếm má»™t chút gì đó để "mặc cả" vá»›i ta tại bà n Ä‘Ã m phán ở Paris; nhÆ°ng rốt cục Mỹ đã phải trả giá cho bÆ°á»›c phiêu lÆ°u nà y bằng má»™t "Äiện Biên Phủ trên không" của quân và dân miá»n Bắc. Xác "Siêu pháo Ä‘Ã i bay" rÆ¡i lả tả trên Ä‘Æ°á»ng phố Hà Ná»™i, xuống cả hồ là ng hoa Ngá»c Hà . Giặc lái Mỹ trở thà nh "sứ giả" không má»i của khách sạn "Hin TÆ¡n" Hà Ná»™i.
Thắng lợi của cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c do dân tá»™c ta tiến hà nh sau gần 20 năm dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của Äảng, trá»±c tiếp là cuá»™c tiến công chiến lược năm 1972 trên chiến trÆ°á»ng và "Äiện Biên Phủ trên không" - 12 ngà y đêm Hà Ná»™i đã buá»™c Mỹ phải ký Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh, láºp lại hoà bình ở Việt Nam.
"Äây là tiếng nói Việt Nam, phát thanh từ Hà Ná»™i - Thủ đô nÆ°á»›c Việt Nam dân chủ cá»™ng hoà …"
Ngà y 27 tháng 1 năm 1973, giá»ng nữ phát thanh viên Äà i tiếng nói Việt Nam vang lên khắp má»i miá»n Tổ quốc, thông báo Hiệp định Paris được ký kết. Äúng là : "Khao khát trăm năm mãi đợi chá», Hôm nay vui đến ngỡ trong mÆ¡. Má»™t trá»i êm ả xanh không tưởng...". Cảm Æ¡n anh Xuân Thuá»· đã nói há»™ tiếng lòng tôi, tiếng lòng của bao ngÆ°á»i. Trá»i xuân xanh quá. Tôi nhÆ° nghe, nhÆ° thấy trong lá»i thÆ¡ anh Xuân Thuá»·, trong giá»ng Ä‘á»c của cô phát thanh viên có nắng, gió quê hÆ°Æ¡ng, mồ hôi và máu lá»a, có tiếng ngà n quân reo trên những cánh rừng TrÆ°á»ng SÆ¡n…
NhÆ° má»™t phản ứng dây chuyá»n, tiếp sau Hiệp định Paris vá» Việt Nam, ngà y 22 tháng 2 năm 1973, Hiệp định Viên Chăn - chấm dứt chiến tranh, láºp lại hoà bình ở Là o được ký kết.
Vá»›i bản lÄ©nh kiên cÆ°á»ng của má»™t Äảng vô sản dà y dạn kinh nghiệm đấu tranh cách mạng và vá»›i những trang sứ nóng hổi vá» Hiệp định GiÆ¡-ne-vÆ¡ (1954), Äảng ta, nhân dân và quân Ä‘á»™i ta không ảo tÆ°á»ng và o "thiện chÃ" của kẻ thù. NhÆ°ng dẫu sao, vá» pháp lý quốc tế, vá»›i Hiệp định Paris và Hiệp định Viên Chăn, ở đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, chiến sá»± cÅ©ng phải ngừng. Má»™t thá»i cÆ¡ má»›i, má»™t váºn há»™i má»›i Ä‘ang đến vá»›i dân tá»™c, vá»›i bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Tạo thế, tạo lá»±c, tạo thá»i cÆ¡, và khi thá»i cÆ¡ đến chủ Ä‘á»™ng nắm bắt thá»i cÆ¡, huy Ä‘á»™ng sức mạnh tổng hợp già nh thắng lợi quyết định là má»™t vấn Ä‘á» thuá»™c vá» nghệ thuáºt tiến hà nh chiến tranh giải phóng và bảo vệ Tổ quốc của dân tá»™c Việt Nam.
Từ ngà y thà nh láºp, dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chà Minh, Äảng Cá»™ng sản Việt Nam đã kế thừa và phát huy má»™t cách sáng tạo kinh nghiệm, truyá»n thống của cha ông, lãnh đạo các cuá»™c kháng chiến chống ngoại xâm của dân tá»™c ta vượt qua muôn và n khó khăn thá» thách, già nh thắng lợi nà y đến thắng lợi khác.
Các bÆ°á»›c ngoặt quyết định của lịch sá» dân tá»™c từ ngà y có Äảng thÆ°á»ng bắt nguồn từ thế và lá»±c mà ta tạo ra. Ở những thá»i Ä‘iểm quyết định, Äảng ta đã biết phát huy cao Ä‘á»™ sức mạnh dân tá»™c và sức mạnh thá»i đại để tiến công địch, già nh thắng lợi quyết định. Cách mạng tháng Tám 1945, kháng chiến chống thá»±c dân Pháp (1945-1954) - đỉnh cao là chiến thắng Äiện Biên Phủ… là những bằng chứng hùng hồn vá» tà i nghệ tuyệt vá»i của Äảng, của dân tá»™c ta.
à thức được "má»™t thá»i cÆ¡ má»›i, má»™t váºn há»™i má»›i" Ä‘ang đến vá»›i sá»± nghiệp kháng chiến, vá»›i lịch sá» tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chủ trÆ°Æ¡ng đẩy mạnh nhịp Ä‘á»™ váºn chuyển chi viện mùa khô, đồng thá»i chuẩn bị phát triển hoà n thiện thế tráºn của tuyến chi viện chiến lược, góp phần tạo thế và lá»±c má»›i trên chiến trÆ°á»ng.
***
Äầu xuân Quý Sá»u - 1973, đồng chà Lê Duẩn, ngÆ°á»i lãnh đạo cao nhất của Äảng ta lúc đó và o thăm, chúc Tết bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Tháºt khó nói hết không khà vui vẻ náo nức tại sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh ở Hiá»n Ninh, Quảng Ninh chiá»u mồng má»™t Tết năm đó, khi anh Duẩn và o. Xuân đất trá»i, xuân chiến thắng hoà quyện trong nhau là m ngây ngất lòng ngÆ°á»i.
Sau chén rượu, dăm ba câu chuyện và lá»i chúc đầu xuân, công việc lại kéo chúng tôi vá» vá»›i không khà là m việc nghiêm túc "nóng bá»ng".
Tôi báo cáo anh Lê Duẩn những phần việc chủ yếu đã là m, dự kiến kế hoạch sau thắng lợi quyết định của hai nước Việt - Là o.
Anh Ba rất vui, lắng nghe và thi thoảng ghi chép đôi chút. Phải sau hÆ¡n má»™t giá», nghe tôi báo cáo xong, anh má»›i há»i thêm má»™t số vấn Ä‘á». Äá» cáºp tình hình và nhiệm vụ sắp tá»›i, anh khẳng định:
- Tình hình địch-ta trên chiến trÆ°á»ng lúc nà y đã hoà n toà n khác trÆ°á»›c. Chúng ta Ä‘ang đứng trÆ°á»›c má»™t thá»i kỳ thuáºn lợi. Cục diện chiến trÆ°á»ng, tÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng đã thay đổi cÆ¡ bản theo hÆ°á»›ng có lợi cho ta. Thá»i cÆ¡ đó có được là do ta đã tạo nên bằng quá trình chiến đấu gần 20 năm. ÄÆ°Æ¡ng nhiên cÅ©ng do má»™t phần ở những sai lầm của địch. Äồng thá»i ta không bao giá» quên sá»± góp sức của bạn bè thế giá»›i, xu thế của thá»i đại. Nhiệm vụ của chúng ta giỠđây là phải bằng má»i ná»— lá»±c, táºn dụng tối Ä‘a lợi thế đó, tạo thá»i cÆ¡ má»›i để đẩy nhanh công cuá»™c giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c.
Bác Hồ của chúng ta đã khẳng định má»™t chân lý: "Không có gì quý hÆ¡n Ä‘á»™c láºp tá»± do. Nhân dân ta, dân tá»™c ta, đất nÆ°á»›c ta phải chịu Ä‘á»±ng những năm dà i đằng đẵng chiến tranh, từ kháng chiến chống thá»±c dân Pháp đến kháng chiến chống đế quốc Mỹ. HÆ¡n ai hết, Äảng ta, nhân dân ta rất khát khao hoà bình. NhÆ°ng ná»n hoà bình phải do tá»± ta chiến đấu già nh lại. Phải có hoà bình, chúng ta má»›i thá»±c hiện được Ä‘á»™c láºp dân tá»™c và chủ nghÄ©a xã há»™i… Bá»™ ChÃnh trị đánh giá cao những kết quả mà tuyến Ä‘Æ°á»ng Hồ Chà Minh đã là m những năm qua, và tin chắc tuyến Ä‘Æ°á»ng sẽ thá»±c hiện tốt sứ mạng là cầu nối Bắc - Nam, góp phần tÃch cá»±c tạo thá»i cÆ¡ má»›i…
Sổ và ng truyá»n thống Binh Ä‘oà n TrÆ°á»ng SÆ¡n còn lÆ°u ghi bút tÃch của anh Lê Duẩn trong chuyến anh và o thăm đầu xuân Quý Sá»u: "ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n là má»™t chiến công chói lá»i trong lịch sá» kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c của dân tá»™c ta. ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n là con Ä‘Æ°á»ng của ý chà quyết thắng, của lòng dÅ©ng cảm, của khà phách anh hùng…
Äó cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng Ä‘oà n kết của các dân tá»™c, của ba nÆ°á»›c Äông DÆ°Æ¡ng…
Quang vinh thay bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n anh hùng đã chiến đấu và chiến thắng trên con Ä‘Æ°á»ng mang tên Bác Hồ vÄ© đại.
Sáng hôm sau, mùng 2 Tết, tôi và anh Äặng TÃnh vừa tiá»…n chân, vừa hÆ°á»›ng dẫn à nh Lê Duẩn thăm cầu phao Long Äại do công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n thi công dùng cho hai là n xe. Äoà n đến cùng lúc má»™t Ä‘Æ¡n vị váºn tải Ä‘ang dà n Ä‘á»™i hình qua cầu. Lá»… xuất quân đầu xuân rất gây ấn tượng. Tiếp đó, anh Lê Duẩn tá»›i thăm má»™t Ä‘Æ¡n vị cao xạ 57 ly bảo vệ cầu. Äiểm dừng cuối cùng của anh là Binh trạm 12 - má»™t Ä‘Æ¡n vị vừa hoà n thà nh xuất sắc nhiệm vụ váºn chuyển bảo đảm chiến dịch Äông Hà - Quảng Trị, năm 1972.
Trước đông đảo cán bộ, chiến sĩ của binh trạm, anh xúc động nói:
- Tổ quốc ta, nhân dân ta, Äảng ta rất tá»± hà o có những ngÆ°á»i con kiên cÆ°á»ng dÅ©ng cảm vô cùng táºn nhÆ° các đồng chÃ…
HÆ¡n má»™t phần tÆ° thế ká»· qua, kể từ ngà y anh Lê Duẩn và o thăm chúng tôi ở Quảng Bình đầu xuân Quý Sá»u, đến nay tôi vẫn nghÄ© những dòng anh viết, những Ä‘iá»u anh nói vá» bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n là má»™t trong những ý nghÄ©, tình cảm vô cùng quý giá mà các đồng chà lãnh đạo cao nhất của Äảng và Nhà nÆ°á»›c dà nh cho tuyến Ä‘Æ°á»ng mang tên Bác.
Äón Tết xong, anh Äặng TÃnh và tôi nháºn được Ä‘iện triệu táºp há»p của ThÆ°á»ng trá»±c Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng. Ngà y 5 tháng 2 năm 1973, hai anh em có mặt tại Hà Ná»™i nháºn nhiệm vụ Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và Bá»™ Quốc phòng giao. Äiá»u tôi thá»±c sá»± tâm đắc trong đợt công tác lần nà y là ngoà i những chỉ tiêu váºn chuyển chi viện theo yêu cầu quân sá»± và quốc kế dân sinh vùng giải phóng, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng đã giao cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n nhiệm vụ phát triển hoà n thiện thế tráºn váºn chuyển. Äặc biệt là thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng và tổ chức lá»±c lượng theo quy mô thÃch hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện má»›i, đáp ứng yêu cầu trÆ°á»›c mắt và lâu dà i.
Những nhiệm vụ chủ yếu mà ThÆ°á»ng trá»±c Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng giao cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n hôm đó, sau nà y được phát triển và hoà n thiện thà nh Nghị quyết 81/QUTW của Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng (5-5-1973) - Nghị quyết chuyên Ä‘á» vá» nhiệm vụ chi viện chiến trÆ°á»ng và phát triển tuyến chi viện TrÆ°á»ng SÆ¡n trong tình hình má»›i.
Nháºn nhiệm vụ trên giao, khi mùa khô đã qua ná»a thá»i gian, Bá»™ TÆ° lệnh chủ trÆ°Æ¡ng tranh thủ đẩy mạnh khâu váºn chuyển chiến lược, táºp trung dứt Ä‘iểm sá»›m khối lượng hà ng chuyển giao các chiến trÆ°á»ng khoảng 80.000 tấn; tạo đủ chân hà ng để Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 470 sá» dụng Trung Ä‘oà n 53 váºn tải Ä‘Æ°á»ng sông chuyển giao Nam Bá»™ trong mùa mÆ°a.
Äể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai Ä‘oạn má»›i, Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh quyết định Ä‘iá»u chỉnh lại tổ chức toà n tuyến theo hÆ°á»›ng thà nh láºp những sÆ° Ä‘oà n binh chủng cÆ¡ Ä‘á»™ng trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh. Cụ thể, chúng tôi Ä‘á» nghị Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng cho bá» cấp binh trạm, các sÆ° Ä‘oà n khu vá»±c, thà nh láºp các sÆ° Ä‘oà n binh chủng nhằm tạo "những quả đấm" mạnh, thá»±c hiện váºn chuyển Ä‘Æ°á»ng dà i và đủ sức giải quyết nhÅ©ng công trình trá»ng Ä‘iểm trong má»™t thá»i hạn cho phép.
CÅ©ng phải đến mùa hè năm 1973, việc Ä‘iá»u chỉnh tổ chức, biên chế má»›i ngã ngÅ©, bằng việc Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng phê chuẩn chuyển SÆ° Ä‘oà n khu vá»±c háºu cứ 571 thà nh SÆ° Ä‘oà n 571 ô tô váºn tải và chuyển SÆ° Ä‘oà n khu vá»±c 473 thà nh SÆ° Ä‘oà n công binh 473 trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh. Äây là hai sÆ° Ä‘oà n binh chủng chÆ°a có tiá»n lệ trong lịch sá» tổ chức quân Ä‘á»™i ta. Chúng tôi cho đây là má»™t sáng tạo Ä‘á»™c đáo của Äảng ta trong xây dá»±ng lá»±c lượng vÅ© trang và lãnh đạo chiến tranh cách mạng.
Äể bảo đảm cho sá»± thà nh công trong xây dá»±ng, quản lý và chỉ huy những sÆ° Ä‘oà n binh chủng má»›i mẻ nà y, Bá»™ TÆ° lệnh quyết định chá»n, sắp xếp những cán bá»™ già u kinh nghiệm, có kiến thức và năng lá»±c chỉ huy và o những vị trà chủ chốt.
Vá»›i SÆ° Ä‘oà n 571 ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng váºn tải, chúng tôi bố trà anh Nguyá»…n Äà m là m TÆ° lệnh, anh Phan Hữu Äại là m ChÃnh uá»·, anh Hoà ng Trá và anh Nguyá»…n Tất Giá»›i là m Phó tÆ° lệnh, anh Phan Biên là m Phó chÃnh uá»·.
Vá»›i SÆ° Ä‘oà n 473 công binh, anh Nguyá»…n Văn Ká»· được cá» là m TÆ° lệnh, anh Bùi Thế Tâm là m ChÃnh uá»·; hai anh Cao Äôn Luân, Tô Äa Mạn là m Phó tÆ° lệnh, anh Phan Bá Dáºu là m Phó chÃnh uá»·.
Xung quanh việc thà nh láºp sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải và sÆ° Ä‘oà n công binh lúc nà y còn có ý kiến chÆ°a ủng há»™, viện dẫn tổ chức quân Ä‘á»™i nhiá»u cÆ°á»ng quốc quân sá»± cÅ©ng không có. Chỉ đến Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975, lịch sỠđã trả lá»i má»™t cách công bằng, sòng phẳng nhất vá» quyết định đầy tÃnh sáng tạo nà y.
NhÆ° váºy từ cuối hè năm 1973 đến kết thúc sứ mạng lịch sá» trong cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n có tám sÆ° Ä‘oà n (gồm hai sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải: 571, 471; bốn sÆ° Ä‘oà n công binh: 470, 472, 473, 565; SÆ° Ä‘oà n phòng không 377, SÆ° Ä‘oà n bá»™ binh 968) và má»™t số trung Ä‘oà n trá»±c thuá»™c (gồm: 6 trung Ä‘oà n cao xạ, 1 trung Ä‘oà n bá»™ binh, 4 trung Ä‘oà n Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu, 2 trung Ä‘oà n cầu, 2 trung Ä‘oà n thông tin, 1 trung Ä‘oà n váºn tải Ä‘Æ°á»ng sông, 1 trung Ä‘oà n giao liên cÆ¡ giá»›i, 1 trung Ä‘oà n kho, 1 trung Ä‘oà n huấn luyện, an dưỡng). Lá»±c lượng thanh niên xung phong trên tuyến gồm 4 Ä‘oà n - tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng trung Ä‘oà n, vá»›i gần 10 nghìn nam nữ thanh niên.
Nói tá»›i sá»± trưởng thà nh, lá»›n mạnh của tổ chức binh chủng hợp thà nh thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, không thể không nói tá»›i lá»±c lượng phục vụ - những con ngÆ°á»i táºn tuỵ cống hiến hết mình trong lá»a đạn, trong gian khổ - những ngÆ°á»i lÃnh háºu cần, đặc biệt là quân nhu, quân y TrÆ°á»ng SÆ¡n. Không chỉ phục vụ lá»±c lượng trên tuyến mà còn phục vụ các chiến trÆ°á»ng, cả ta và bạn; nên quân y TrÆ°á»ng SÆ¡n được Bá»™ Quốc phòng, Bá»™ Y tế há»— trợ, giúp đỡ tÃch cá»±c. Bác sÄ© VÅ© Văn Cẩn - Cục trưởng Cục Quân y, má»™t con ngÆ°á»i hết mình vì sức khá»e của bá»™ Ä‘á»™i, vì chiến trÆ°á»ng, sau là Bá»™ trưởng Bá»™ Y tế, đã dà nh nhiá»u tâm sức trá»±c tiếp chỉ đạo hoạt Ä‘á»™ng của quân y TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Trong nhiá»u năm, các anh Nguyá»…n Ngá»c Thảo, Lê Trung Nguyên, VÅ© Bá Lợi… đã cùng đông đảo các bác sÄ© quân y giá»i chuyên môn, già u tâm huyết xây dá»±ng hệ thống quân y trên tuyến chi viện chiến lược khá hoà n chỉnh, đồng bá»™, lá»›n mạnh, đủ sức hoà n thà nh nhiệm vụ quân y chiến lược và quân y tuyến chiến dịch.
Xuất phát từ quan Ä‘iểm "Cứu chữa con ngÆ°á»i là trên hết", lần đầu tiên trên tuyến cÅ©ng nhÆ° các hÆ°á»›ng ra chiến trÆ°á»ng, quân y TrÆ°á»ng SÆ¡n đã hình thà nh má»™t tuyến thống nhất có sá»± chỉ huy, theo dõi, cấp cứu, Ä‘iá»u trị liên tục 24/24 giá» trong ngà y thông qua hệ thống thông tin trá»±c ban ở Bá»™ TÆ° lệnh.
Äến cuối năm 1972, tổ chức quân y TrÆ°á»ng SÆ¡n, gồm 4 bệnh viện (59, 46, 47, 48), 16 bệnh xá, 125 Ä‘á»™i Ä‘iá»u trị, Ä‘á»™i phòng dịch và đội phẫu; hà ng trăm Ä‘á»™i cứu thÆ°Æ¡ng cÆ¡ Ä‘á»™ng vá»›i hÆ¡n 200 bác sÄ©, dược sÄ© cao cấp; hÆ¡n 1.300 y sÄ©, dược sÄ©; 4.200 y tá, dược tá… Lá»±c lượng quân y đã cùng vá»›i quân nhu góp phần xứng đáng bảo đảm sức chiến đấu của bá»™ Ä‘á»™i trong Ä‘iá»u kiện vô cùng ác liệt.
Quân y TrÆ°á»ng SÆ¡n đã sá»›m Ä‘á» ra phÆ°Æ¡ng châm "Cấp cứu tại chá»—, phòng bệnh Ä‘i trÆ°á»›c". Nhá» váºy mà hạn chế thấp nhất mức Ä‘á»™ tá» vong; đặc biệt là tá» vong do sốt rét ác tÃnh - má»™t căn bệnh trầm kha là m giảm ghê gá»›m sức chiến đấu của bá»™ Ä‘á»™i.
***
Ngà y 1 tháng 3 năm 1973, Äảng uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n há»p quán triệt nhiệm vụ Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và Bá»™ Quốc phòng giao.
Tại há»™i nghị nà y, chúng tôi thống nhất đánh giá: Từ sau khi Hiệp định Paris được ký kết, chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n thay đổi căn bản. Mỹ buá»™c phải chấm dứt đánh phá bằng không quân. Tuy váºá»· không loại trừ khả năng quân nguỵ Sà i Gòn phản lại Hiệp định đã ký kết, cho máy bay đánh phá khi ta tổ chức váºn chuyển lá»›n. Có thể chúng đánh quy mô hạn chế hÆ¡n. NhÆ°ng toà n tuyến phải hết sức cảnh giác, chủ Ä‘á»™ng đối phó.
Do hiện thá»i ta là m chủ địa bà n đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, nên có khả năng chấm dứt được tình trạng dai dẳng cố hữu trÆ°á»›c đây là chỉ váºn chuyển má»—i mùa khô. Vấn Ä‘á» cốt yếu là khẩn trÆ°Æ¡ng xây dá»±ng thế tráºn má»›i, váºn chuyển cả năm liên tục. Äể là m được Ä‘iá»u đó, Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh thống nhất xây dá»±ng cÆ¡ bản tuyến váºn tải.
Trong năm 1973 phải mở thông tuyến phÃa đông từ Cầu Khỉ (nam Quảng Bình) đến Sa Thầy (Kontum) sau đó và o Bù Gia Máºp, Bù Äốp. Trá»ng Ä‘iểm là đoạn Bù Lạch - Trao - Bến Giằng, Ä‘oạn Äắc Pét - đèo Lò Xo, Ä‘oạn từ Ä‘Æ°á»ng 19 và o Bù Gia Máºp; nâng cấp tuyến phÃa tây, bảo đảm váºn chuyển và cÆ¡ Ä‘á»™ng binh khà kỹ thuáºt cả hai mùa; trá»ng Ä‘iểm là từ Bản Äông và Flây Khốc. Cùng vá»›i phát triển cầu Ä‘Æ°á»ng, cần đẩy nhanh tuyến Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu đông TrÆ°á»ng SÆ¡n song hà nh vá»›i tuyến ống phÃa tây; hoà n chỉnh mạng thông tin tải ba trên toà n tuyến và nối tá»›i các chiến trÆ°á»ng má»™t cách vững chắc.
Nhằm Ä‘á»™ng viên, cổ vÅ© sÄ© khà của cán bá»™, chiến sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n, tạo Ä‘Ã thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ trong giai Ä‘oạn má»›i, chúng tôi tổ chức Äại há»™i mừng công sau 14 năm thà nh láºp tuyến và thá»±c hà nh váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng.
Ngà y 7 tháng 3, Äại há»™i mừng công khai mạc. Quy mô chÆ°a từng có, khà thế rầm rá»™ chÆ°a từng có là cảm nháºn của số đông đại biểu vá» dá»± đại há»™i. Lần nà y Bá»™ Quốc phòng cho phép Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n bắn pháo hoa mừng chiến thắng.
Không chỉ bà con Hiá»n Ninh, Quảng Ninh, Quảng Bình - nÆ¡i Bá»™ TÆ° lệnh đặt chỉ huy sở, mà có lẽ không Ãt đại biểu lần đầu được chứng kiến quang cảnh tÆ°ng bừng mừng thắng lợi nhÆ° váºy… Vá» chung vui vá»›i bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n có đại biểu ChÃnh phủ cách mạng lâm thá»i cá»™ng hoà miá»n Nam Việt Nam, đại biểu Bá»™ Quốc phòng, Bá»™ Giao thông váºn tải… CÅ©ng tháºt vinh dá»±, lần mừng công nà y, chúng tôi lại được đón Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp. Äây là lần thứ ba anh thay mặt Bá»™ ChÃnh trị, ChÃnh phủ, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng dá»± há»™i nghị mừng công của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Nói chuyện vá»›i Äại há»™i, anh Văn khẳng định chiến công trong 14 năm qua của cán bá»™, chiến sÄ©, thanh nhiên xung phong trên tuyến Ä‘Æ°á»ng mang tên Bác "Äã góp phấn xứng đáng và o thắng lợi của các chiến trÆ°á»ng. Äó là những cống hiến lá»›n lao, má»™t trong những cống hiến có tÃnh chất quyết định vá» chiến lược và o thắng lợi vÄ© đại của dân tá»™c Việt Nam ta; không những thế, thà nh tÃch, chiến công đó đã có tác dụng giúp Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng thá»±c hiện chiến lược Ä‘oà n kết chiến đấu giữa ba dân tá»™c trên bán đảo Äông DÆ°Æ¡ng… Thà nh tÃch chiến đấu, công tác, xây dá»±ng trong 14 năm qua của các lá»±c lượng thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n là má»™t trong những thà nh công kiệt xuất của Ä‘Æ°á»ng lối quân sá»± và chÃnh trị của Äảng ta, là kinh nghiệm quý báu là m phong phú thêm khoa há»c và nghệ thuáºt quân sá»± của quân Ä‘á»™i ta. Trong thà nh công to lá»›n của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n chứa Ä‘á»±ng lá»i đáp vá» câu há»i: Vì sao má»™t dân tá»™c nhá» mà anh hùng nhÆ° Việt Nam dã đánh thắng má»™t tên đế quốc to nhÆ° đế quốc Mỹ".
Sau khi bế mạc Äại há»™i mừng công, anh Võ Nguyên Giáp tranh thủ là m việc vá»›i chúng tôi vá» nhiệm vụ phát triển thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng chuẩn bị tạo thế và lá»±c má»›i, thá»i cÆ¡ má»›i.
Thay mặt Bá»™ TÆ° lệnh, tôi báo cáo toà n bá»™ chủ trÆ°Æ¡ng và kế hoạch đã được ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh thống nhất trong cuá»™c há»p ngà y 1 tháng 3; trình bà y tháºt chi tiết trên bản đồ. Nghe tôi báo cáo xong, anh Văn nói:
- Vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng và kế hoạch nà y, tin chắc tuyến chi viện chiến lược sẽ tiến triển mau lẹ, hoà nháºp được vá»›i sá»± phát triển của chiến trÆ°á»ng. Hiệp định Paris được ký kết; nhÆ°ng vá»›i kinh nghiệm đã qua, chúng ta phải chuẩn bị tháºt tốt để đối phó vá»›i hai khả năng: đối phÆ°Æ¡ng tôn trá»ng hiệp định hoặc tìm cách phá hoại. NhÆ°ng bất luáºn khả năng nà o cÅ©ng phải chấp hà nh nghiêm nghị quyết của Trung Æ°Æ¡ng Äảng…
Anh khẳng định:
- Những gì mà bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘ang là m là thể hiện tÃnh chủ Ä‘á»™ng, sáng tạo, dám chấp nháºn thách thức, đón đầu thá»i cÆ¡, dám là m việc lá»›n; đồng thá»i là những căn cứ tốt giúp Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng hoạch định khối lượng váºt chất chi viện, bổ sung lá»±c lượng, cÆ¡ Ä‘á»™ng bá»™ binh và binh chủng kỹ thuáºt bằng cÆ¡ giá»›i cho các chiến trÆ°á»ng chuẩn bị thá»i cÆ¡ má»›i.
Cuối cùng anh lÆ°u ý chúng tôi phải theo dõi sát sao má»i diá»…n biến tình hình địch-ta, và thá»±c hiện tốt những nhiệm vụ cụ thể:
- Sá»›m hoà n thiện tuyến Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n theo tiêu chuẩn Ä‘Æ°á»ng cấp 4 miá»n núi.
- Äối vá»›i tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, ta Ä‘ang sá» dụng "Ä‘Æ°á»ng kÃn" tổ chức váºn tải cÆ¡ giá»›i Ä‘á»™i hình quy mô lá»›n, chạy ngà y, bỠđược váºn chuyển cung ngắn. Äây là má»™t sáng tạo kỳ diệu cần phá~ huy có hiệu quả hÆ¡n. NhÆ°ng khi Ä‘iá»u kiện cho phép, cần sá» dụng ngay "Ä‘Æ°á»ng hở" để váºn chuyển ban ngà y.
- Äẩy mạnh tốc Ä‘á»™ xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng ống xăng đầu và thông tin tải ba xuyên Tây Nguyên và o miá»n Äông Nam Bá»™.
- Phát triển nhanh chuyển quân bằng cÆ¡ giá»›i, chuẩn bị tốt để khi thá»i cÆ¡ đến có thể cÆ¡ Ä‘á»™ng "thần tốc" được cả Ä‘á»™i hình quân Ä‘oà n binh chủng hợp thà nh…
Xong công việc ở Bá»™ TÆ° lệnh, anh Äặng TÃnh và tôi Ä‘Æ°a anh Võ Nguyên Giáp Ä‘i thị sát chiến trÆ°á»ng.
Theo yêu cầu của anh, lá»™ trình được chá»n là những trục Ä‘Æ°á»ng, những trá»ng Ä‘iểm trÆ°á»›c đây địch đánh phá quyết liệt nhất. Chúng tôi Ä‘Æ°a anh tá»›i trá»ng Ä‘iểm Văng Mu, tá»›i táºp Ä‘oà n trá»ng Ä‘iểm ATP.
Dừng lại ở đỉnh đèo Phu La NhÃch, Äại tÆ°á»›ng chá»n má»™t Ä‘iểm cao và dùng ống nhòm quan sát toà n cảnh trá»ng Ä‘iểm mà chắc rằng trÆ°á»›c đây đã có lúc để lại trong anh những lo lắng, buồn vui, khi nháºn được tin báo từ chiến trÆ°á»ng. Tôi thấy anh lặng ngÆ°á»i khá lâu trÆ°á»›c cảnh tượng chừng 100 cây số vuông vốn là rừng nguyên sinh bị đạn, bom, chất Ä‘á»™c khai quang của Mỹ Ä‘Ã o quáºt, huá»· diệt, chỉ còn lác đác mấy thân cây cháy trụi. Hố bom chồng chất hố bom. Xác xe cháy, há»ng nằm cong queo, tÆ°a tÆ°á»›p, ngổn ngang…
Tiếp đó, Äại tÆ°á»›ng tá»›i thăm tiểu Ä‘oà n 83 công binh anh hùng trụ bám đỉnh đèo Phu La NhÃch, đại Ä‘á»™i 1 công binh bảo vệ ngầm Ta Lê; đại Ä‘á»™i thanh niên xung phong và má»™t Ä‘Æ¡n vị cao xạ bảo vệ Cua chữ A. Bá»™ Ä‘á»™i, thanh niên xung phong được báo trÆ°á»›c, táºp trung đông đủ đón đợi. Má»i ngÆ°á»i vô cùng xúc Ä‘á»™ng khi anh Văn xuất hiện vá»›i bá»™ quân phục Ä‘á» quạch bụi Ä‘Æ°á»ng. Không Ãt nữ thanh niên xung phong khóc rÆ°ng rức. Anh Văn nói trong nghẹn ngà o, xúc Ä‘á»™ng:
- Qua trá»ng Ä‘iểm đánh phá của địch má»›i thấy hết sức chịu Ä‘á»±ng, trà sáng tạo của các đồng chÃ. ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh thá»±c sá»± là má»™t kỳ công, má»™t kỳ tÃch được tạo dá»±ng bởi ý chà vì Ä‘á»™c láºp tá»± do của dân tá»™c Việt Nam… Các đồng chà đá»u xứng đáng là anh hùng. Không có các đồng chÃ, không có ngà y hôm nay…
NhÆ°ng muốn già nh được đỉnh cao toà n thắng, chúng ta cần dÅ©ng cảm, mÆ°u trÃ, sáng tạo hÆ¡n nữa. ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n không dừng lại ở mức Ä‘á»™ nà y mà phải được mở, rải đá, Ä‘i được cả hai chiá»u, cả hai mùa mÆ°a nắng…
Sau chút Ãt thá»i gian nói chuyện vá»›i bá»™ Ä‘á»™i, thanh niên xung phong, anh Văn đến thắp hÆ°Æ¡ng viếng má»™ má»™t số liệt sÄ© ká» cạnh đó. Những giá»t nÆ°á»›c mắt dà nh cho phút há»™i ngá»™ vá»›i những ngÆ°á»i Ä‘ang sống và chiến đấu, những giá»t nÆ°á»›c mắt dà nh cho những chiến sÄ© vÄ©nh viá»…n nằm lại trá»ng Ä‘iểm nà y của vị Tổng tÆ° lệnh giữa chiá»u TrÆ°á»ng SÆ¡n tháºt sá»± thấm đẫm tình ngÆ°á»i, lắng sâu trong tâm khảm, tôi không thể nà o nguôi quên.
Từ táºp Ä‘oà n trá»ng Ä‘iểm ATP, Ä‘oà n chúng tôi theo Ä‘Æ°á»ng 20 vá» háºu cứ Binh trạm 14 gần Xuân SÆ¡n. Tối hôm đó, trong khi chuyện trò vá»›i mấy đồng chà trong ThÆ°á»ng vụ tỉnh uá»· Quảng Bình lên đón, anh Văn nói:
- Äúng là "Trăm nghe không bằng má»™t thấy". Má»›i thấy má»™t và i cung Ä‘Æ°á»ng, tá»›i má»™t và i trá»ng Ä‘iểm, nhÆ°ng tôi tháºt sá»± không tưởng tượng nổi sức chịu Ä‘á»±ng, sá»± sáng tạo và thà nh công của các binh chủng và thanh niên xung phong TrÆ°á»ng SÆ¡n lá»›n lao, vÄ© đại đến nhÆ° váºy. Tháºt xững đáng là những anh hùng, những thế hệ anh hùng của dân tá»™c Việt Nam anh hùng.
Thá»i gian là m việc của anh Văn không dà i, nhÆ°ng vá»›i những gì lÄ©nh há»™i được thì sá»± chỉ đạo lần nà y của anh có ý nghÄ©a rất lá»›n đối vá»›i tuyến chi viện chiến lược trÆ°á»›c bÆ°á»›c phát triển má»›i của cách mạng.
Hầu nhÆ° năm nà o, anh Văn cÅ©ng dà nh má»™t đôi lần là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, và lần nà o cÅ©ng giúp chúng tôi tháo gỡ, giải quyết những vấn Ä‘á» có tÃnh chiến lược; và nhÆ° năm 1966 khẳng định lấy cÆ¡ giá»›i là m phÆ°Æ¡ng thức váºn chuyển chủ yếu; hay nhÆ° lần nà y, anh chỉ đạo cụ thể việc hoà n chỉnh thế tráºn, xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n theo tiêu chuẩn quốc gia, là m cÆ¡ sở cho tuyến xuyên Việt trong tÆ°Æ¡ng lai. Äể có được má»™t mét Ä‘Æ°á»ng xuyên TrÆ°á»ng SÆ¡n, phải há»™i tụ đủ trà lá»±c của toà n Äảng, toà n dân…, nhÆ°ng trong đó, vá»›i chúng tôi, anh Võ Nguyên Giáp, anh Văn Tiến DÅ©ng và anh Äinh Äức Thiện là những "kiến trúc sÆ°" chÃnh của tuyến Ä‘Æ°á»ng nà y.
CÅ©ng và o tháng 3 năm 1973, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n nháºn lệnh của ChÃnh phủ, Bá»™ Quốc phòng, đón tiếp Quốc trưởng Norodom Sihanouk cùng Hoà ng háºu từ Trung Quốc sang Hà Ná»™i và vượt TrÆ°á»ng SÆ¡n vá» thăm vùng giải phóng Campuchia.
Chúng tôi coi đây là vinh dá»±, trách nhiệm và cả Ä‘á»n Æ¡n trả nghÄ©a. VÆ°Æ¡ng quốc Campuchia dÆ°á»›i thá»i Quốc trưởng dã giúp đỡ cách mạng miá»n Nam, giúp đỡ tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh xây dá»±ng các cÆ¡ sở háºu cần, khai thác váºt chất trên đất bạn; cho ta sữ dụng cảng Sihanouk Ville, Ä‘Æ°á»ng 13, Ä‘Æ°á»ng sông Mê Công… nhÆ° những mÅ©i "vu hồi" lợi hại trong hoạt Ä‘á»™ng chi viện chiến trÆ°á»ng. Phần khác, chúng tôi tôn trá»ng Quốc trưởng, bởi ông là má»™t Nguyên thủ quốc gia có tÆ° tưởng dân tá»™c cao - má»™t ngÆ°á»i rất sùng kÃnh Chủ tịch Hồ Chà Minh.
Phần vì trách nhiệm, nghÄ©a tình, phần vì Ä‘iá»u kiện cho phép, chúng tôi tổ chức đón dÆ°a Quốc trưởng và Hoà ng háºu táºn tình, chu đáo theo thể thức đón tiếp Nguyên thủ quốc gia.
Biết Quốc trưởng và Hoà ng háºu có sừ dụng tiếng Pháp, chúng tôi bố trà anh Lê Äình Sum nói tiếng Pháp khá tốt Ä‘i cùng Ä‘oà n suốt cuá»™c hà nh trình trên TrÆ°á»ng SÆ¡n; tổ chức bảo vệ cẩn máºt. Äể Quốc trưởng và Hoà ng háºu có Ä‘iá»u kiện nghỉ ngÆ¡i chu đáo trong những ngà y lÆ°u lại ở chặng Ä‘Æ°á»ng cuối trÆ°á»›c khi trở vá» Tổ quốc, chúng tôi đã cho chuẩn bị má»™t lán nhá» trên sông, là m bằng tre, theo dáng biệt thá»±, đầy đủ tiện nghi, nhÆ°ng Ä‘Æ¡n giản.
Äược tổ chức đón Ä‘Æ°a trá»ng thị, chu đáo, Quốc trưởng và Hoà ng háºu vô cùng cảm kÃch. Chia tay chúng tôi, Quốc trưởng xúc Ä‘á»™ng nói:
- Ở Bắc Kinh, tôi không hiểu nổi ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh. Qua chuyến Ä‘i nà y, tôi thấy tuyến Ä‘Æ°á»ng của các bạn vô cùng vÄ© đại. Nhất định các bạn sẽ thắng. Là ngÆ°á»i con của đất nÆ°á»›c Ä‚ng Co huy hoà ng, vợ chồng chúng tôi rất biết Æ¡n các bạn Ä‘ang giúp cuá»™c chiến đấu của nhân dân Campuchia. Rất cảm Æ¡n các bạn đã tổ chức cho chúng tôi chuyến Ä‘i an toà n, thà nh công, thoải mái…
Äã hÆ¡n má»™t phần tÆ° thế ká»· trôi qua kể từ ngà y có cuá»™c hà nh hÆ°Æ¡ng của Quốc trưởng Sihanouk và Hoà ng háºu trên Ä‘Æ°á»ng Hồ Chà Minh, thế giá»›i, đặc biệt là đất nÆ°á»›c Chùa tháp đã trải qua bao biến cố thăng trầm, can qua, chìm nổi; lòng ngÆ°á»i cÅ©ng có lúc, có ai "sá»›m nắng chiá»u mÆ°a"; nhÆ°ng phải khẳng định, trong khó khăn, binh Ä‘ao, lá»a đạn, má»›i thấy hết nghÄ©a tình bè bạn.
Tháng 4 năm 1973, các anh Tố Hữu, Äinh Äức Thiện, Nguyá»…n Thá» Chân dẫn đầu Ä‘oà n cán bá»™ của Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Uá»· ban thống nhất Trung Æ°Æ¡ng và o là m việc và nắm tình hình, chỉ đạo trá»±c tiếp các chiến trÆ°á»ng. Theo yêu cầu của Ä‘oà n, chúng tôi tổ chức để các anh theo Ä‘Æ°á»ng tây TrÆ°á»ng SÆ¡n và o Nam Bá»™, và từ Nam Bá»™ sẽ theo Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n ra Tây Nguyên, Khu 5, Trị-Thiên.
Nghe tôi dá»± kiến lá»™ trình nhÆ° váºy, anh Tố Hữu và anh Thiện Ä‘á»u bảo:
- Phải là m xong Ä‘Æ°á»ng ở Äắc Lắc, để tá»›i khi quay ra chúng tôi sẽ Ä‘i theo Ä‘Æ°á»ng đó. Bởi ở phÃa đông, địch còn cắm chốt ở Äức Láºp, Äắc Pét, Äắc Mỉn…
LÆ°á»ng sức mình và khó Ä‘oán chắc lúc nà o các anh quay ra, tôi Ä‘Ã nh khất, tuỳ tình hình cụ thể sẽ Ä‘iện báo cáo các anh sau.
Anh Thiện cÆ°á»i rất thoải mái và nói:
- Äược, chúng tá»› cho các cáºu nợ, nhÆ°ng cấm nợ lâu!
Vá»›i má»™t lá»±c lượng hùng háºu, có nhiá»u cán bá»™ chủ trì các ngà nh, nên phái Ä‘oà n của anh Tố Hữu và anh Äinh Äức Thiện đã trá»±c tiếp giải quyết nhiá»u yêu cầu bức xúc của chiến trÆ°á»ng. Vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, Ä‘oà n đã giúp giải quyết nhiá»u vấn Ä‘á» quan trá»ng, nhất trà đỠnghị Nhà nÆ°á»›c và Bá»™ Quốc phòng có kế hoạch bảo đảm vá»›i yêu cầu cao nhất để tuyến váºn tải TrÆ°á»ng SÆ¡n nhanh đổi má»›i thế tráºn.
Ãt lâu sau, trong buổi là m việc cuối cùng vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n trên Ä‘Æ°á»ng ra Bắc, anh Tố Hữu dặn tôi chuẩn bị tháºt chu đáo luáºn chứng vá» dÆ°á»ng cÆ¡ bản đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, tháng 5 tá»›i ra là m việc vá»›i ChÃnh phủ.
Trong không khà ấm áp, cởi mở, chân tình, chúng tôi vô cùng xúc Ä‘á»™ng nghe anh Tố Hữu Ä‘á»c những vần thÆ¡ anh vừa viết vá» Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - những ý thÆ¡ mà theo anh chÃnh là sá»± rung Ä‘á»™ng khi táºn mắt chứng kiến sá»± hy sinh, chịu Ä‘á»±ng gian khổ, ngoan cÆ°á»ng, mÆ°u trÃ, sáng tạo của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n:
TrÆ°á»ng SÆ¡n xẻ dá»c, rá»c ngang
Xẻng tay mà viết nên trang sỠhồng.
TrÆ°á»ng SÆ¡n vượt núi băng sông,
Xe đi trăm ngả chiến công bốn mùa.
TrÆ°á»ng SÆ¡n đông nắng, tây mÆ°a
Ai chưa đến đó, như chưa rõ mình…
Trong những năm tháng chiến đấu vô cùng quyết liệt trÆ°á»›c đây, ở cÆ¡ quan Bá»™ TÆ° lệnh hay Ä‘i thá»±c địa, xuống Ä‘Æ¡n vị, tôi vẫn thÆ°á»ng thấy ở những vách lán của bá»™ Ä‘á»™i, lán của thanh niên xung phong, những sÆ°á»n núi, vách ta luy Ä‘Æ°á»ng má»›i mở…, đã được viết lên vá»›i bao kiểu cách hai câu thÆ¡ của anh:
Xẻ dá»c TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘i cữu nÆ°á»›c
Mà lòng phÆ¡i phá»›i dáºy tÆ°Æ¡ng lai.
Những dòng thÆ¡ đã thà nh lẽ sống, khẩu hiệu hà nh Ä‘á»™ng của cả má»™t thế hệ thanh niên Việt Nam thá»i đánh Mỹ. Sau nà y, chúng tôi đã cho khắc ghi má»™t Ä‘oạn thÆ¡ của anh Tố Hữu và o văn bia nghÄ©a trang liệt sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n.
2
Hoà n thiện tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n theo tiêu chuẩn Ä‘Æ°á»ng quốc gia, đối vá»›i Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n vốn là hoà i bão, là mục tiêu chiến lược. Vá»›i thắng lợi có tÃnh chất quyết định của cách mạng Việt - Là o và yêu cầu tất yếu của sá»± nghiệp giải phóng hoà n toà n miá»n Nam, thống nhất Tổ quốc, cho tá»›i đầu năm 1973, vá» khách quan và chủ quan tôi cho rằng đã há»™i tụ những yếu tố "CẦN" và "ÄỦ" để thá»±c hiện hoà i bão đó.
Äối vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, sau má»™t thá»i gian khá Ä‘Ã i huy Ä‘á»™ng hÆ¡n 60 kỹ sÆ°, cán bá»™ kỹ thuáºt cầu Ä‘Æ°á»ng, tổ chức ba Ä‘oà n khảo sát, thiết kế…, tá»›i đây chúng tôi đã có má»™t dá»± án khá hoà n chỉnh vá» tuyến Ä‘Æ°á»ng xuyên Bắc - Nam đông TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Äầu tháng 2 năm 1973, sau khi ra Hà Ná»™i nháºn nhiệm vụ Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và Bá»™ Quốc phòng giao, tôi cùng Tham mÆ°u trưởng công binh Phạm Diêu trá»±c tiểp báo cáo ChÃnh phủ vá» chủ trÆ°Æ¡ng và dá»± án kế hoạch thi công Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Sau khi tôi báo cáo cụ thể, các Phó thủ tÆ°á»›ng: Lê Thanh Nghị, Äá»— MÆ°á»i, Phan Trá»ng Tuệ Ä‘á»u cho rằng xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn xuyên Bắc - Nam đông TrÆ°á»ng SÆ¡n là má»™t công trình tầm cỡ quốc gia, là má»™t vấn Ä‘á» có tÃnh chiến lược; triển khai sá»›m sẽ góp phần quan trá»ng tạo thế và lá»±c cho sá»± nghiệp giải phóng miá»n Nam.
NhÆ°ng, là tuyến Ä‘Æ°á»ng Ä‘i qua địa hình núi non hiểm trở, chia cắt mạnh, thi công rất phức tạp, khối lượng lá»›n. Anh Lê Thanh Nghị, anh Äá»— MÆ°á»i và anh Phan Trá»ng Tuệ Ä‘á»u nhất trà cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n triển khai thi công theo dá»± án. Trong quá trình thi công cần báo cáo thÆ°á»ng xuyên lên ChÃnh phủ, nhất là những vấn Ä‘á» váºt tÆ° nhân lá»±c cần giải quyết.
Hôm sau, tôi được Thủ tÆ°á»›ng Phạm Văn Äồng cho má»i và o là m việc Là há»c trò xuất sắc của Bác Hồ và luôn gần gÅ©i Bác, nên dù là nguyên thủ quốc gia, phong cách là m việc của anh Äồng rất thân máºt, chan hoà vá»›i cấp dÆ°á»›i. Anh vui vẻ, thân tình, muốn tôi báo cáo toà n bá»™ hoạt Ä‘á»™ng của tuyến. Biết thá»i gian lúc nà y đối vá»›i anh là quý giá, tôi xin phép được báo cáo vắn tắt. Anh Äồng cÆ°á»i và nói:
- Không sao. Tôi Ä‘ang muốn nghe tháºt đầy đủ, tháºt cụ thể. Công việc quá báºn, tôi chÆ°a và o tuyến thăm các anh được. Và đã bao giá» tôi được tiếp khách quý TrÆ°á»ng SÆ¡n đâu!
Biết anh nói váºy để Ä‘á»™ng viên, nên tôi cÅ©ng báo cáo rất ngắn gá»n, trá»ng tâm là việc xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Nghe tôi trình bà y xong, anh Äồng nói:
- Trong những năm Mỹ đánh phá, ngăn chặn quyết liệt, cán bá»™, chiến sÄ© và thanh niên xung phong trên ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã chịu nhiá»u gian khổ, hy sinh, cá»±c kỳ anh dÅ©ng, mÆ°u trÃ. Cả nÆ°á»›c và thế giá»›i Ä‘á»u biết. Vá» cách mạng miá»n Nam, đúng nhÆ° má»™t triết gia nổi tiếng đã nói: "Cái gì phải đến, nó sẽ đến". NhÆ°ng ở đây, phải nói má»™t cách đầy đủ rằng: Tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh - má»™t công trình lịch sá» mà động lá»±c chủ yếu là con ngÆ°á»i đã góp phần quan trá»ng là m chuyển biến cục diện chiến trÆ°á»ng. Hiệp định Paris là kết quả thắng lợi nhiá»u mặt, trong đó có đóng góp của ÄÆ°á»ng Hồ chà Minh- bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, có háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n miá»n Bắc, có bạn bè gần xa trên thế giá»›i. NhÆ°ng nên nhá»› rằng đây má»›i chỉ là thắng lợi quan trá»ng bÆ°á»›c đầu. Chúng ta phải là m nhiá»u việc má»›i đến Ä‘Ãch giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c. Trong cách mạng, muốn Ä‘i đến thắng lợi phải trả giá. Tôi biết lần nà y ra Hà Ná»™i, công việc trá»ng tâm của các anh là lo xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Äây cÅ©ng là má»™t cách là m, má»™t tầm nhìn. Các anh cÅ©ng biết, trong kháng chiến chống thá»±c dân Pháp, từ Liên khu 5 ra Việt Bắc, tôi cÅ©ng đã vượt TrÆ°á»ng SÆ¡n bằng những lối mòn. Nhiá»u đồng chà khác cÅ©ng váºy. Mong có được Ä‘Æ°á»ng ô tô là khát vá»ng cháy bá»ng của ngÆ°á»i từng đếm bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng rừng, từng gùi hà ng chai sạn cả vai và lÆ°ng…
Nhắc chuyện cÅ©, quá xúc Ä‘á»™ng, anh dừng lá»i chốc lát rồi nói tiếp:
- Vá» tuyến Ä‘Æ°á»ng mà Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘á» xuất, tôi đã được các anh Võ Nguyên Giáp, Lê Thanh Nghị, Äá»— MÆ°á»i, Phan Trá»ng Tuệ báo cáo lại. Tôi rất ủng há»™. ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh nhÆ° luáºn chứng của các anh, nếu được triển khai tốt, chúng ta sẽ có thêm má»™t công trình tầm cỡ cho cả trÆ°á»›c mắt và lâu dà i, đáp ứng được cả yêu cầu quân sá»± - quốc phòng và kinh tế.
Cuối cùng anh dặn:
- Cần là m việc cụ thể với các cơ quan Nhà nước và cho triển khai cà ng sớm, cà ng tốt.
TrÆ°a đó, anh má»i tôi cùng ăn cÆ¡m.
Trong bữa cÆ¡m thanh đạm nhÆ°ng thân tình, ấm cúng tại nhà nghỉ Hồ Tây, tôi được anh kể vá» Hà Ná»™i 12 ngà y đêm rá»±c lá»a cuối năm 1972, những chuyện "ngoà i lá»" vá» Há»™i nghị Paris…
Tròn buổi là m việc, má»™t bữa cÆ¡m thân tình nhÆ° buổi há»™i ngá»™ anh em bao tháng ngà y xa, và hết thảy những gì tôi biết trÆ°á»›c đó, cà ng lắng lại trong suy nghÄ©, tình cảm của tôi vá» anh Phạm Văn Äồng - má»™t nguyên thủ quốc gia, má»™t con ngÆ°á»i thân tình, giản dị mà uyên bác, tâm huyết suốt Ä‘á»i vì Äảng vì dân.
Vá» Hà Ná»™i lần nà y, đất trá»i đã thanh bình, yên ả. Gặp lại gia đình, các con tôi vỠđông đủ. Khó nói hết ná»—i mừng của các cháu HÆ°ng, Việt, Bắc, Quân, Hiá»n, Hà . Váºy là phải sáu năm, kể từ ngà y Ä‘Æ°a hai con gái vá» lại nÆ¡i sÆ¡ tán SÆ¡n Tây, mong Æ°á»›c "vá» hẳn Hà Ná»™i" của các cháu đã thà nh hiện thá»±c.
Việc chung giải quyết xong; gặp mặt đông đủ gia đình, nên tôi quyết định và o tuyến sá»›m hÆ¡n dá»± định. Äá» phòng vợ và các con "pháºt ý" khi vừa vá» "chân Æ°á»›t, chân ráo" đã Ä‘i, tôi nói vui:
- Tây nam Quảng Bình giỠđây cÅ©ng đã hoà bình - sóng yên biển lặng rồi. Nay mai phải má»i "bà " và o thăm sở chỉ huy để xem anh em chúng tôi là m ăn thế nà o; kết hợp cho các con thăm bà , thăm quê nữa.
Vợ tôi vui vẻ cÆ°á»i xoà . Các con tôi nghe nói được vá» quê, thăm bà , thì sung sÆ°á»›ng lắm!
Trước hôm trở lại Quảng Bình, tôi tới thăm Khâm Thiên- khu dân cư bị máy bay B.52 Mỹ ném bom rải thảm và o cuối tháng chạp năm 1972.
Äã từng trải tráºn mạc, từng chết hụt bởi B.52, nhÆ°ng tôi không khá»i bà ng hoà ng trÆ°á»›c cảnh phố xá tan tà nh, nhà cá»a đã tan nát, khói hÆ°Æ¡ng còn phảng phất thâm trầm…
***
Và o sở chỉ huy, tôi má»i ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh để báo cáo lại kết quả sau khi là m việc vá»›i chÃnh phủ và Bá»™ Quốc phòng, đồng thá»i trình bà y phÆ°Æ¡ng án tổ chức thi công Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Các anh trong ThÆ°á»ng vụ và Bá»™ TÆ° lệnh nhất trà dá»± kiến tổ chức thi công do Tham mÆ°u trưởng công binh báo cáo. Vấn Ä‘á» băn khoăn duy nhất là thá»i gian hoà n thà nh cÆ¡ bản Ä‘oạn từ Quảng Bình và o Khu 5 (Quảng Bình và o bến Giằng - Quảng Nam) trÆ°á»›c tháng 5 năm 1973, để khi tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n bÆ°á»›c và o mùa mÆ°a, có thể " láºt cánh" trở lại đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, kịp chi viện cho Khu 5, Tây Nguyên, Trị-Thiên là quá gấp.
Sá»± lo lắng hoà n toà n có lý. Biết váºy, tôi nói rõ thêm:
- Cấp trên cÅ©ng chÆ°a "chốt" thá»i gian thi công, chúng ta cứ triển khai, sau đó sẽ xác định chÃnh thức. Tuỳ thuá»™c yêu cầu thá»i gian, khối lượng từng quãng khác nhau mà bố trà lá»±c lượng thi công theo phÆ°Æ¡ng thức "chuyên sâu - đồng bá»™ - dây chuyá»n". Phải khéo kết hợp lao Ä‘á»™ng thủ công, công cụ cải tiến, phÆ°Æ¡ng tiện thi công cÆ¡ giá»›i, thuốc nổ, thà nh má»™t Ä‘á»™ng lá»±c tổng hoà để tạo tốc Ä‘á»™ nhanh, năng suất cao, chất lượng tốt, hiệu quả thiết thá»±c.
- Chủ trÆ°Æ¡ng, kế hoạch và phÆ°Æ¡ng thức thi công Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n được thống nhất, những trăn trở vá» thá»i gian quá gấp được giải toả má»™t bÆ°á»›c, từ đó chúng tôi táºp trung chỉ đạo các Ä‘Æ¡n vị triển khai từng phần việc cụ thể.
Cuối tháng 3, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n tổ chức nắm lại tổng thể tình hình toà n tuyến, là m cÆ¡ sở cho việc chỉ đạo thi công cÅ©ng nhÆ° hoà n chỉnh luáºn chứng chÃnh thức để trình ChÃnh phủ vá» việc mở Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n; tôi dẫn má»™t Ä‘oà n Ä‘i và o theo hÆ°á»›ng đông, anh Äặng TÃnh dẫn Ä‘oà n theo tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n. Dá»± kiến, Ä‘oà n của anh TÃnh Ä‘i tuyến phÃa tây, theo Ä‘Æ°á»ng 9 đến Bản Äông, rẽ sang Ä‘Æ°á»ng 128, qua Ä‘Æ°á»ng 23, xuyên cao nguyên Bloven, qua vùng ba biên giá»›i.
CÅ©ng nhÆ° bao lần Ä‘i xa trÆ°á»›c đây, đêm trÆ°á»›c khi lên Ä‘Æ°á»ng, anh em chúng tôi thức bên nhau, trao đổi công việc vá»›i tâm trạng hết sức phấn chấn bởi bao dá»± định lá»›n lao.
Vẫn biết sinh tá» là chuyện thÆ°á»ng ở Ä‘á»i. Nhất là trong chiến tranh, trÆ°á»›c "mÅ©i tên, hòn đạn", sá»± sống và cái chết có khi cách nhau không đầy gang tấc, tháºm chà chỉ là sợi chỉ mong manh.
NhÆ°ng tôi không ngá», đây là lần cuối cùng anh TÃnh và tôi chia tay nhau, để rồi anh Ä‘i mãi.
Äêm mùng 4 tháng 4, Ä‘oà n chúng tôi theo tuyến phÃa đông, dừng nghỉ tại má»™t Ä‘iểm bên bá» sông Sa Thầy, cạnh Ä‘Æ°á»ng 19. Äêm xuống đã lâu, nhÆ°ng tôi vẫn trằn trá»c, thao thức. Cứ nghÄ© do thá»i tiết quá oái oăm, ngà y nóng nhÆ° rang, đêm vá» lạnh buốt. NhÆ°ng đã bao năm ở rừng, tôi đâu có váºy? Gần sáng, nhân viên cÆ¡ yếu Ä‘i cùng chuyển cho tôi bức Ä‘iện vẻn vẹn mấy chữ: ChÃnh uá»· Äặng TÃnh hy sinh ngà y 3 tháng 4 ở Pắc Xoòng.
Cầm bức Ä‘iện, mắt tôi nhoà đi. Má»™t ná»—i Ä‘au không nói thà nh lá»i. Tôi quyết định tạm dừng chuyến Ä‘i, trở vá» sở chỉ huy. NhÆ°ng vì Ä‘Æ°á»ng xa, trắc trở, chúng tôi cÅ©ng không kịp ra dá»± lá»… tang của anh Äặng TÃnh, do Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng tổ chức ở Hà Ná»™i. Liá»n sau đó, tôi ra viếng má»™ anh, chia buồn cùng chị TÃnh và gia đình. Thắp nén hÆ°Æ¡ng lên phần má»™ ngÆ°á»i đã khuất, tôi thấu táºn cùng ná»—i Ä‘au; thÆ°Æ¡ng tiếc ngÆ°á»i đồng chà mẫu má»±c, thân thiết đã sá»›m vÄ©nh viá»…n ra Ä‘i, Ä‘em theo bao tâm huyết, hoà i bão của má»™t tầm nhìn chiến lược, có tÃnh toán.
Theo anh em trong Ä‘oà n do anh TÃnh chỉ huy kể lại: Äúng lá»™ trình đã định, anh TÃnh và o là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh các SÆ° Ä‘oà n: 471, 472, 565, 968, Quân khu Hạ Là o, kết hợp khảo sát, nắm tình hình Ä‘Æ°á»ng sá và bà n biện pháp xây dá»±ng vùng giải phóng. Sáng ngà y 3 tháng 4, trên Ä‘Æ°á»ng xuống thăm má»™t Ä‘Æ¡n vị thuá»™c SÆ° Ä‘oà n 968 chốt giữ tại Pắc Xoòng - má»™t vị trà quan trá»ng ở Nam Là o vừa được giải phóng, xe anh TÃnh trúng mìn của địch. Hy sinh cùng anh Äặng TÃnh còn có thượng tá ChÃnh uá»· SÆ° Ä‘oà n 968 - VÅ© Quang Bình, Cục phó Cục Tham mÆ°u công binh - Nguyá»…n Xuân Yên, nhạc sÄ© Trịnh Quý - Äoà n phó Ä‘oà n văn công TrÆ°á»ng SÆ¡n, má»™t bác sÄ© và đồng chà lái xe. Äây là má»™t tổn thất lá»›n nhất vá» cán bá»™ của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Sau khi anh Äặng TÃnh hy sinh, có ngÆ°á»i há»i tôi: Anh TÃnh vượt cao nguyên Bloven là m gì? Tôi trả lá»i: Äiá»u đó thuá»™c kế hoạch của Bá»™ TÆ° lệnh. Chúng tôi bà n tÃnh kỹ, lúc nà y có Ä‘iá»u kiện nên khảo sát nắm kỹ lại tình hình khu vá»±c ba biên giá»›i.
Theo tuyến phÃa tây, anh TÃnh sẽ vượt cao nguyên Bloven, xuống khu vá»±c ba biên giá»›i, sau đó và o Lá»™c Ninh. Còn tôi sẽ và o Tây Nguyên, đến Äắc Min, quay sang Ä‘Æ°á»ng 19 và đưá»ng 18, rồi cùng vượt Bloven trở vá». Sau chuyến Ä‘i nà y, chúng tôi sẽ tÃnh tá»›i phÆ°Æ¡ng án nếu Mỹ - nguỵ phản bá»™i những Ä‘iá»u khoản đã cam kết trong Hiệp định Paris, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n sẽ tổ chức váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng qua ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh ở tầm lá»›n hÆ¡n.
Sau khi anh Äặng TÃnh hy sinh, Phó chÃnh uá»· Hoà ng Thế Thiện được bổ nhiệm ChÃnh uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
***
Từ ngà y 15 đến ngà y 19 tháng 5 năm 1973, tôi có mặt ở Hà Ná»™i báo cáo ThÆ°á»ng trá»±c Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng và các anh Äá»— MÆ°á»i, Phan Trá»ng Tuệ toà n bá»™ luáºn chứng xây dá»±ng hoà n chỉnh Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Má»™t số anh trong Bá»™ TÆ° lệnh và chủ trì binh chủng trá»±c tiếp là m việc vá»›i các cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c và Bá»™ Quốc phòng. Tròn má»™t tuần sau, ngà y 25 tháng 5, Phó thủ tÆ°á»›ng Äá»— MÆ°á»i thông qua sÆ¡ bá»™ kế hoạch xây dá»±ng cÆ¡ bản Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n vá»›i ná»™i dung:
- ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đông TrÆ°á»ng SÆ¡n là đưá»ng xuyên Nam - Bắc, xây dá»±ng theo tiêu chuẩn Ä‘Æ°á»ng cấp 4 miá»n núi, bắt đầu từ Tân Kỳ (Nghệ An) đến ChÆ¡n Thà nh (Bình PhÆ°á»›c). Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đảm trách từ Khe Gát (Quảng Bình) và o ChÆ¡n Thà nh - trÆ°á»›c mắt và o đến Bù Gia Máºp, vá»›i tổng chiá»u dà i 1.200 cây số, ná»n Ä‘Æ°á»ng 9 mét, mặt Ä‘Æ°á»ng 7 mét; cầu cống vÄ©nh cá»u và bán vÄ©nh cá»u bảo đảm hà nh quân cÆ¡ giá»›i và váºn chuyển cả hai mùa, xe chạy vá»›i váºn tốc tối Ä‘a 60 cây số má»™t giá».
- Äối vá»›i Ä‘Æ°á»ng tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, tiến hà nh cải tạo, nâng cấp hai trục. Trục thứ nhất từ Phong Nha (Ä‘Æ°á»ng 20) và từ Thạch Bà n (Ä‘Æ°á»ng 16) và o Plây Cần, dà i 720 cây số, từ đó nối và o Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Trục thứ hai: gần Ä‘Æ°á»ng 9 từ HÆ°á»›ng Hoá đến MÆ°á»ng Phìn, theo Ä‘Æ°á»ng 23 xuống Saravan, A-tô-pÆ¡, nối sang Plây Cần, dà i hÆ¡n 600 cây số.
Äể tạo Ä‘iá»u kiện cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n thá»±c hiện được khối lượng công việc lá»›n nà y, ChÃnh phủ và Bá»™ Quốc phòng duyệt nâng tổng số lá»±c lượng cầu Ä‘Æ°á»ng lên trên 47 nghìn ngÆ°á»i, trong đó có hÆ¡n 10 nghìn gồm cả thanh niên xung phong do Trung Æ°Æ¡ng Äoà n chi viện và dân công được huy Ä‘á»™ng ở các tỉnh Nghệ An, Hà TÄ©nh, Quảng Bình. Äặc biệt Bá»™ Quốc phòng quyết định bổ sung và đổi má»›i trang thiết bị cÆ¡ giá»›i phục vụ là m Ä‘Æ°á»ng, gồm hÆ¡n 200 máy húc, trên 600 xe ben, 50 xe lu, 100 máy ép hÆ¡i, máy nghiá»n đá Anh Nguyá»…n Nam Hải - Thứ trưởng Bá»™ Giao thông váºn tải cùng má»™t số chuyên gia cầu Ä‘Æ°á»ng và o há»— trợ chúng tôi khảo sát cắm tuyến, nghiên cứu kết cấu địa chất, táºp trung khảo sát thiết kế Ä‘oạn Bù Lạch - Khâm Äức là nÆ¡i địa hình phức tạp nhất.
Trở vá» sở chỉ huy, tôi cho má»i Bá»™ TÆ° lệnh và cán bá»™ chủ trì các cÆ¡ quan thông báo quyết định sÆ¡ bá»™ ban đầu của ChÃnh phủ. Vui tá»™t Ä‘á»™ có lẽ là các anh Phạm Diêu, Phan Quang Tiệp, bởi chÃnh há» là những cán bá»™, đã từng "lao tâm, khổ tứ, gối đất, nằm sÆ°Æ¡ng" mấy tháng trá»i, trá»±c tiếp khảo sát và cùng cán bá»™ chuyên môn hoà n chỉnh luáºn chứng tuyến Ä‘Æ°á»ng.
Là ngÆ°á»i từng dấn bÆ°á»›c theo lối mòn, vai trÄ©u nặng ba lô, leo núi, vượt suối, băng rừng TrÆ°á»ng SÆ¡n trong thá»i kỳ kháng chiến chống Pháp, rồi những năm dà i đằng đẵng thá»i đánh Mỹ, phải mượn đất bạn Là o mở Ä‘Æ°á»ng…, liệu ai có thể giấu nổi niá»m vui nà y?
Tôi nói với anh Phạm Diêu:
- Ước mÆ¡ đã thà nh hiện thá»±c. NhÆ°ng niá»m vui nhÆ° được nhân đôi, bởi rất may cho chúng ta là ChÃnh phủ quyết định cho triển khai, khi Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã có thá»±c lá»±c.
Các anh Phạm Diêu, Phan Quang Tiệp, DÆ°Æ¡ng Äình Tạ… Ä‘á»u nhất trà đỠnghị Bá»™ TÆ° lệnh: Luáºn chứng đã được ChÃnh phủ thông qua, cho triển khai ngay. Vừa thi công, vừa tÃnh toán số liệu chÃnh xác cụ thể.
Chúng tôi nhất trà theo cách đó.
Và o những ngà y bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n dồn sức cho "công trình thế ká»·" nà y, chúng tôi vinh dá»± được đón Thủ tÆ°á»›ng Phi-Ä‘en Cát-xtÆ¡-rô và o thăm vùng giải phóng Quảng Trị, thăm ChÃnh phủ cách mạng lâm thá»i cá»™ng hoà miá»n Nam Việt Nam và thăm ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Tháºt sá»± gây niá»m kÃnh phục, xúc Ä‘á»™ng trong tôi là hình ảnh vị nguyên thủ Cuba - má»™t quốc gia bé nhá», rất Ä‘á»—i anh hùng bên kia Thái Bình DÆ°Æ¡ng hiện diện rất sá»›m ở Quảng Trị, ngay sau khi mảnh đất nà y vừa được giải phóng. Äồng chà trong bá»™ quân phục vá»›i dáng vóc uy nghiêm, đứng trên xác má»™t chiếc xe tăng Mỹ tại thị xã Äông Hà tuyên bố trÆ°á»›c ngà n quân và đông đảo nhân dân rằng: Chiến thắng của Việt Nam là chiến thắng của Cuba. Quảng Trị là Hi Rông của Cuba…
Là ngÆ°á»i đã từng nêu khẩu hiệu: "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sà ng hiến cả máu mình", sau chuyến và o TrÆ°á»ng SÆ¡n, Thủ tÆ°á»›ng Phi- Ä‘en Cát-xtÆ¡-rô đã báo cho Thủ tÆ°á»›ng Phạm Văn Äồng rằng: Cuba sẽ viện trợ cho Bá»™ TÆ° lệnh ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh má»™t số thiết bị là m Ä‘Æ°á»ng hiện đại mà nÆ°á»›c ông mua của Nháºt Bản, và sẽ cá» chuyên gia cầu Ä‘Æ°á»ng sang giúp.
Vá» nÆ°á»›c, Thủ tÆ°á»›ng Phi-Ä‘en đã phái ngay 73 kỹ sÆ°, công nhân là nh nghá» sang Việt Nam, và o TrÆ°á»ng SÆ¡n "cùng đổ mồ hôi, sôi nÆ°á»›c mắt" vá»›i bá»™ Ä‘á»™i, thanh niên xung phong Việt Nam trên từng cung Ä‘Æ°á»ng. Sau đó, má»™t khối luợng thiết bị là m Ä‘Æ°á»ng hiện đại trị giá sáu triệu đô-la, gồm máy húc 130 CV, xe ben 12 tấn, máy lu, máy tÆ°á»›i nhá»±a Ä‘Æ°á»ng… do Cuba viện trợ đã vượt biển cặp cảng Hải Phòng. Äược Bá»™ Quốc phòng thông báo, chúng tôi cá» Cục phó công binh Trần Äình Cầu, Trưởng phòng váºt tÆ° kỹ thuáºt Äặng HÆ°Æ¡ng dẫn Trung Ä‘oà n 515 váºn tải ra nháºn.
Váºy là không chỉ Là o, Campuchia, bạn bè cùng chung chiến trÆ°á»ng, chung kẻ thù; không chỉ Liên Xô, Trung Quốc và bạn bè trên đại lục à - Âu… mà đưá»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh còn thu hút được khối óc, con tim, sá»± há»— trợ vá» váºt tÆ° thiết bị của bạn bè Cuba cách ta ná»a vòng trái đất.
Riêng phần mình, sau khi có quyết định, sá»± há»— trợ to lá»›n của trên, trong xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng cÆ¡ bản, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n xem yếu tố hà ng đầu phải là con ngÆ°á»i. Äặc biệt là cán bá»™ chủ trì. Vá»›i quan Ä‘iểm đó, chúng tôi chủ trÆ°Æ¡ng sá»›m táºp huấn nâng cao năng lá»±c tổ chức chỉ huy và kỹ thuáºt thi công cầu Ä‘Æ°á»ng. Äể thống nhất ná»™i dung, chuẩn bị cho táºp huấn, chúng tôi chá»n SÆ° Ä‘oà n 473 công binh thi công thà điểm theo phÆ°Æ¡ng thức có tÃnh công nghiệp: "Dây chuyá»n- chuyên sâu - đồng bá»™", vá»›i Ä‘á»™ng lá»±c là "Lao Ä‘á»™ng thủ công + công cụ cải tiến + thuốc nổ + phÆ°Æ¡ng tiện thi công cÆ¡ giá»›i". Bốn thứ Ä‘á»™ng lá»±c chÃnh nà y phải đổi má»›i hoà n toà n vá» công cụ thao tác, ứng dụng kỹ thuáºt và sáng kiến; nhằm nâng cao năng suất lao Ä‘á»™ng, chất lượng công trình. Máy húc thi công theo sÆ¡ đồ. Xe ben nháºn đất đá theo "ke xả", nháºn xong có Ä‘Æ°á»ng Ä‘i luôn, không mất thá»i gian quay trở.
Những Ä‘iểm có khối lượng thi công lá»›n, dùng máy húc thi công; nÆ¡i nhá» lẻ, chủ yếu là m thủ công. Các lá»±c lượng táºp trung là m ban ngà y. Chỉ những bá»™ pháºn đổ bê tông má»›i là m đêm…
Nói vá» tổ chức thá»±c nghiệm đổi má»›i phÆ°Æ¡ng thức là m Ä‘Æ°á»ng, thì anh Bùi Thế Tâm - má»™t cán bá»™ có trình Ä‘á»™, ham há»c há»i, cùng các anh Nguyá»…n Văn Ká»·, Tô Äa Mạn, Cao Äôn Luân là má»™t táºp thể cán bá»™ sÆ° Ä‘oà n binh chủng khá Ä‘á»u tay, quyết tâm cao. Ấn tượng đó được củng cố thêm sau lần tôi cùng anh Lê Xy và anh Phan Khắc Hy xuống là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh sÆ° Ä‘oà n bà n áp dụng thi công cầu Ä‘Æ°á»ng theo phÆ°Æ¡ng thức má»›i, có thỉết bị kỹ thuáºt hiện đại, đồng bá»™ do Cuba viện trợ.
Theo dõi Phó tÆ° lệnh Phan Khắc Hy giá»›i thiệu sÆ¡ đồ Ä‘á»™i hình thi công "chuyên sâu - dây chuyá»n - đồng bá»™", anh Bùi Thế Tâm nêu ý kiến:
- Báo cáo, đây thá»±c sá»± là khái quát má»™t phÆ°Æ¡ng châm tổ chức thi công cầu Ä‘Æ°á»ng rất má»›i của Binh chủng Công binh. NhÆ°ng liệu đã há»™i đủ những Ä‘iá»u kiện để có thể triển khai được chÆ°a?
Phó chÃnh uá»· Lê Xy nói rõ thêm:
- Trong chÃnh phÆ°Æ¡ng châm đó đã nói rõ Ä‘á»™ng lá»±c chÃnh là con ngÆ°á»i, kết hợp công cụ cải tiến, thuốc nổ.
Bộ Tư lệnh Sư đoà n 473 hoà n toà n nhất trà và hứa vừa là m vừa rút kinh nghiệm để hoà n thiện thêm.
Thấy đã thống nhất phÆ°Æ¡ng thức thi công, tôi há»i:
- Theo ý kiến các anh, nên chá»n Ä‘oạn nà o để thi công thà điểm và sá» dụng Ä‘Æ¡n vị nà o?
Bá»™ TÆ° lệnh 473 nhất trà chá»n trên dÆ°á»›i 100 cây số từ Dakrong đến Bù Lạch. Äoạn nà y gần Ä‘Æ°á»ng 9; táºp kết váºt tÆ°, thiết bị thuáºn lợi. Vá» lá»±c lượng thi công, SÆ° Ä‘oà n Ä‘á» nghị cho bốn trung Ä‘oà n tháºt thiện chiến là m Ä‘Æ°á»ng và Trung Ä‘oà n cầu 99.
Anh Tâm kiến nghị:
- Äá» nghị Bá»™ TÆ° lệnh Æ°u tlên cho quãng thi công thà điểm nà y. Nếu "đầu xuôi" thì ắt là "Ä‘uôi sẽ lá»t"!
Chúng tôi nhất trà phương án của Chỉ huy Sư đoà n 473. Riêng lực lượng, bổ sung hai đoà n thanh niên xung phong.
Do tầm quan trá»ng của khâu "Ä‘á»™t phá khẩu", Bá»™ TÆ° lệnh thấy cần phải để anh Lê Xy và anh Phan Khắc Hy ở lại tiếp tục giúp SÆ° Ä‘oà n 473 má»™t thá»i gian.
Vá»›i ná»™i bá»™ ThÆ°á»ng Vụ Äảng uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, công việc luôn bá» bá»™n, Ä‘an cà i. NhÆ°ng cÆ¡ bản mấy anh em hoạt Ä‘á»™ng Ä‘á»u tay, nên má»i việc Ä‘á»u trôi chảy, chu tất. Riêng các anh Lê Xy, Nguyá»…n An, Phan Khắc Hy, Nguyá»…n Lang, Lê Äình Sum thÆ°á»ng được dà nh "Æ°u tiên" trá»±c tiếp chỉ đạo, tháo gỡ những việc, những thá»i Ä‘oạn khó khăn nhất. Ngoà i tuổi trẻ, sức khá»e, đây là những cán bá»™ kiên cÆ°á»ng, sáng tạo, có trình Ä‘á»™, năng lá»±c tổ chức chỉ huy và dà y dạn kinh nghiệm.
Theo phÆ°Æ¡ng thức tổ chức thi công đã thống nhất, được anh Phan Khắc Hy và anh Lê Xy chỉ đạo trá»±c tiếp, sau 3 tháng thi công thà điểm ở SÆ° Ä‘oà n 473, kết quả cho thấy các chỉ tiêu Ä‘á»u vượt hai lần so vá»›i cách là m cÅ©. Äây là cÆ¡ sở quan trá»ng để chúng tôi kết luáºn phÆ°Æ¡ng pháp, ngllyên tắc, phÆ°Æ¡ng châm Ä‘á» ra trÆ°á»›c đây là cÆ¡ bản chÃnh xác.
Tháng 6 năm 1973, Äảng uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n há»p bà n chuyên Ä‘á» vá» xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng cÆ¡ bản đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Tiếp đó, chúng tôi tiến hà nh táºp huấn cho cán bá»™ sÆ° Ä‘oà n, trung Ä‘oà n và cÆ¡ quan Bá»™ TÆ° lệnh. Äịa Ä‘iểm táºp huấn là sở chỉ huy giã chiến của SÆ° Ä‘oà n 473, nằm cạnh sông Bang, gần má» nÆ°á»›c khoáng, cây số 18 Ä‘Æ°á»ng 16 (Lệ Thuá»·, Quảng Bình). Äây là địa Ä‘iểm thà nh láºp Mặt tráºn Việt Minh tỉnh Quảng Bình thá»i kỳ trÆ°á»›c Cách mạng tháng Tám, mà tôi là uá»· viên Ban Chấp hà nh, khi đó gá»i là Mặt tráºn Việt Minh "Cô Tám" (tên má»™t phụ nừ yêu nÆ°á»›c tiêu biểu của Quảng Bình trÆ°á»›c đây).
Theo phân công của Bá»™ TÆ° lệnh, tôi truyá»n đạt cho há»™i nghị táºp huấn vá» tÆ° tưởng và phÆ°Æ¡ng châm xây dá»±ng cầu Ä‘Æ°á»ng.
HÆ¡n 200 cán bá»™ dá»± táºp huấn hà o hứng táºp trung theo dõi, ghi chép đầy đủ, thảo luáºn sôi nổi, thắng thắn; phân tÃch rỡ những Æ°u Ä‘iểm và hạn chế của "mô hình" là m Ä‘Æ°á»ng kiểu má»›i. Äa số cho rằng đây là kiểu là m Ä‘Æ°á»ng chÆ°a từng có của ngà nh giao thông nưởc ta cho đến nay, là bÆ°á»›c chuyển hÆ°á»›ng có tÃnh chiến lược vá»›i hà ng loạt ná»™i dung má»›i vá» là m Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn trên tuyến chi viện chiến lược ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh. Hai vấn Ä‘á» lá»›n mà cán bá»™ dá»± táºp huấn trao đổi, tranh luáºn khá kỹ là thá»i gian hoà n tất công trình và phÆ°Æ¡ng pháp thi công. Cuối cùng há»™i nghị Ä‘á»u nhất trà vá»›i phÆ°Æ¡ng án của Bá»™ TÆ° lệnh. Vá» thá»i gian, quyết tâm hoà n thà nh trong 4 năm nhÆ° ChÃnh phủ đã chấp thuáºn. Sau nà y, trong quá trình triển khai có thể Ä‘iá»u chỉnh.
Vá» lá»±c lượng, phải huy Ä‘á»™ng táºp trung và o đây SÆ° Ä‘oà n công binh thiện chiến 473, SÆ° Ä‘oà n khu vá»±c 470 và 4 Ä‘oà n thanh niên xÆ°ng phong, vá»›i khoảng 25.000 ngÆ°á»i cùng má»™t số phÆ°Æ¡ng tiện thi công má»›i. Dá»± kiến có thể tăng cÆ°á»ng thêm má»™t số trung Ä‘oà n của SÆ° Ä‘oà n 472.
Vá» phÆ°Æ¡ng pháp thi công, phải có "Ä‘iểm" và có "diện". Äiểm là từ Cù Bai, Ä‘Æ°á»ng 16 (Quảng Bình) và o Kontum. Phải táºp trung và o đây SÆ° Ä‘oà n công binh 473 và má»™t số trung Ä‘oà n công binh của các sÆ° Ä‘oà n khác, các Ä‘oà n thanh niên xung phong và thiết bị thi công má»›i có công suất cao. Tổ chức thi công theo 4 cung Ä‘oạn, 4 mÅ©i, nhằm sá»›m hợp Ä‘iểm để có thể nhanh chóng Ä‘Æ°a và o sá» dụng cả tuyến Ä‘Æ°á»ng khi xuất hiện thá»i cÆ¡ chiến lược má»›i.
Vá» kỹ thuáºt, mặt Ä‘Æ°á»ng chủ yếu rải đá cấp phối; khi có Ä‘iá»u kiện sẽ cho rải nhá»±a; cầu cống là m vÄ©nh cá»u, trÆ°á»›c mắt là cống và cầu nhá».
Xét má»i phÆ°Æ¡ng diện, há»™i nghị táºp huấn lần nà y có tầm quan trá»ng đặc biệt được chúng tôi xem nhÆ° há»™i nghị HÆ°Æ¡ng Äô táºp huấn chiến dịch, chiến thuáºt váºn tải và o cuối mùa hè năm 1967; nó nhằm đổi má»›i phÆ°Æ¡ng thức tổ chức thi công cầu Ä‘Æ°á»ng theo má»™t mô hình mang tÃnh chất công nghiệp vá»›i tÆ° duy khoa há»c, sáng tạo, trong Ä‘iá»u kiện chiến tranh.
Sau há»™i nghị táºp huấn, toà n tuyến xốc lại Ä‘á»™i hình. Sở chỉ huy các sÆ° Ä‘oà n và đội hình các trung Ä‘oà n, đại Ä‘á»™i được Ä‘iá»u chỉnh theo từng cung Ä‘Æ°á»ng được Ä‘Ã m trách. Sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh chuyển và o Thạch Bà n - ngã ba Ä‘Æ°á»ng 15 và đưá»ng 16, cạnh sông Bang - đứng ở Ä‘iểm đầu hÆ°á»›ng Ä‘á»™t kÃch của tuyến má»›i ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh Ä‘ang và o thá»i Ä‘iểm thi công dồn dáºp.
Äầu hè cho tá»›i tháng 9 năm 1973, trên mặt tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng, toà n tuyến đã huy Ä‘á»™ng trên 1,6 triệu công lao Ä‘á»™ng trá»±c tiếp, hÆ¡n 13 nghìn kÃp máy, 200 nghìn chuyến xe ben, trên 2.600 tấn thuốc nổ, 300 nghìn tấn sắt thép, 150 nghìn tấn xi măng… Äổi lại, tuyến đông TrÆ°á»ng SÆ¡n đã thông xe được từ Thạch Bà n và o bến Giăng (dà i 338 cây số). Tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n gần 700 cây số từ Bản Äông và o Plây Khốc được hạ dốc, mở rá»™ng, "nắn" sá»a những quãng vòng cua gấp. Nhá» váºy, Ä‘Æ°á»ng của ta từ chá»— tuyến hẹp, dốc cao, bán kÃnh vòng cua nhá», thà nh Ä‘Æ°á»ng rá»™ng từ 6 - 8 mét, được rải đá hoặc cấp phối ở những quãng trá»ng Ä‘iểm; được là phẳng ở những nÆ¡i có kết cấu địa tầng tốt, vượt sông suối hầu hết bằng cầu; bảo đảm lá»±c lượng cả 2 hÆ°á»›ng, trên dÆ°á»›i 2.000 xe và o ra cả ngà y đêm vá»›i tốc Ä‘á»™ trung bình 30-85 cây số má»™t giá».
Việc thi công Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu tuyến đông TrÆ°á»ng SÆ¡n khó khăn phức tạp còn hÆ¡n Ä‘Æ°á»ng ô tô, bởi địa hình hiểm trở, chia cắt mạnh. Do váºy, tá»›i đầu mùa khô 1973-1974 má»›i tá»›i được Trao.
Trong khi đó ở hà nh lang phÃa tây, Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu đã kéo và o khu vá»±c ba biên giá»›i.
***
Tháng 7 năm 1973, Trung Æ°Æ¡ng Äảng ra nghị quyết 21 khắng định con Ä‘Æ°á»ng cách mạng miá»n Nam vẫn tiếp tục con Ä‘Æ°á»ng cách mạng bạo lá»±c. Bất luáºn trong tình huống nà o ta cÅ©ng phải nắm vững thá»i cÆ¡, không mÆ¡ hồ, ảo tÆ°á»ng và o "thiện chÃ" của kẻ thù, giữ vững chiến lược tiến công, tiếp tục Ä‘Æ°a cách mạng miá»n Nam Ä‘i lên.
Tháng 10 năm 1973, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng có nghị quyết vá» phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng, nhiệm vụ quân sá»± đối vá»›i cách mạng miá»n Nam, đặc biệt nhấn mạnh công tác chuẩn bị tạo thế và lá»±c, kể cả chuẩn bị chiến trÆ°á»ng, bảo đảm cho tác chiến hiệp đồng quân binh chủng quy mô lá»›n khi thá»i cÆ¡ đến.
Tổ chức cho bá»™ Ä‘á»™i quán triệt nghị quyết của Äảng, chúng tôi cho rằng những gì mà Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã và đang là m - đặc biệt là chủ trÆ°Æ¡ng phát triển, hoà n thiện thế tráºn váºn chuyển từ sau khi có Hiệp định Paris, thá»±c sá»± là những bÆ°á»›c Ä‘i vừa mang tÃnh tuần tá»±, cÆ¡ bản, vừa mang tÃnh "Ä‘i trÆ°á»›c, đón đầu".
Trong hà ng loạt nhiệm vụ cấp bách, Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng coi trá»ng hoạt Ä‘á»™ng chi viện chiến trÆ°á»ng, phát triển tuyến chi viện chiến lược - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Cuối tháng 11 năm 1973, anh Phan Trá»ng Tuệ Ä‘iện báo vá»›i tôi rằng ChÃnh phủ chÃnh thức ra quyết định xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn quốc gia đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Vá» hÆ°á»›ng tuyến, thá»i gian thi công, tiêu chuẩn kỹ thuáºt cÆ¡ bản nhÆ° luáºn chứng đã được anh Äá»— MÆ°á»i thông qua hồi tháng 5 năm 1973. Mấy ngà y sau anh Tuệ và o Thạch Bà n giao cho chúng tôi quyết định số 247, do Phó thủ tÆ°á»›ng Lê Thanh Nghị ký ngà y 17 tháng 11 năm 1973.
Thay mặt ChÃnh phủ và o giao quyết định, giao nhiệm vụ cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, nhÆ°ng khi gặp chúng tôi tại sở chỉ huy, anh Phan Trá»ng Tuệ thân tình bảo:
- Mình và o mừng và chia vui vá»›i bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Trên thá»±c tế, Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n đã được Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cho triển khai thi công từ cuối năm 1972. Việc ChÃnh phủ phê chuẩn luáºn chứng kinh tế - kỹ thuáºt là má»™t yếu tố quyết định, má»™t Ä‘á»™ng lá»±c má»›i để bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n sá»›m thá»±c hiện được Æ°á»›c nguyện lá»›n lao.
Trung tuần tháng 12, sau khi ổn định sinh hoạt, công tác của cÆ¡ quan Bá»™ TÆ° lệnh ở Thạch Bà n, tôi cùng má»™t số cán bá»™ chủ trì cÆ¡ quan xuống là m việc vá»›i SÆ° Ä‘oà n 571, kiểm tra Ä‘á»™i hình trung Ä‘oà n xe chạy ban ngà y và tình hình sá»a chữa, nâng cấp Ä‘Æ°á»ng tây TrÆ°á»ng SÆ¡n; chỉ đạo cho bắc cầu phao cỡ hai:là n xe ở những ngầm nÆ°á»›c lá»›n.
Tiếp đó, tôi đến là m việc trá»±c tiếp vá»›i lãnh đạo các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, hiệp đồng tăng cÆ°á»ng lá»±c lượng váºn tải Ä‘Æ°á»ng sông, Ä‘Æ°á»ng biển, đặc biệt là nhân lá»±c bốc xếp ở các cảng Äông Hà , Nháºt Lệ, Hòn La…, và các khu vá»±c dá»± trữ hà ng dá»c Ä‘Æ°á»ng 9.
Xong việc ở tuyến ngoà i, chúng tôi và o kiểm tra khu vá»±c ba biên giá»›i. Kể từ khi ở cÆ°Æ¡ng vị TÆ° lệnh bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, đây là lần thứ năm tôi và o thị sát "Thánh địa" nà y. Và cứ má»—i lần đến đây tôi lại có thêm nhÅ©ng cảm nháºn má»›i, những ý tưởng má»›i vá» vùng đất thiêng liêng có tên là "Ngã ba biên giá»›i". Ai có may mắn đến nÆ¡i nà y Ä‘á»u bâng khuâng khôn tả khi nghe được những chú gà trống của ba nÆ°á»›c Việt - Miên - Là o cùng cất tiếng gáy đón chà o bình minh…
Là cán bá»™ quân sá»±, không riêng gì tôi, mà ai cÅ©ng phải lÆ°u tâm vá» vị thế chiến lược của vùng đất ấy. Và thá»±c tế, khu vá»±c ba biên giá»›i từ lâu đã trở thà nh căn cứ chiến lược chung của các chiến trÆ°á»ng Nam Äông DÆ°Æ¡ng.
Ở Ä‘iểm "giao thoa" nà y, Việt Nam có Tây Nguyên trải rá»™ng trên địa bà n ba tỉnh, đất Ä‘ai bằng phẳng, mỡ mà u; tà i nguyên rừng, tiá»m năng thuá»· Ä‘iện và cây công nghiệp lá»›n nhất trong nÆ°á»›c.
PhÃa bạn Là o, nối vá»›i Tây Nguyên có cao nguyên Bloven, diện tÃch rá»™ng, đất Ä‘ai phì nhiêu, già u có vá» tà i nguyên rừng; tiá»m năng thuá»· Ä‘iện và cây công nghiệp rất lá»›n; có nhiá»u sông lá»›n thuáºn cho giao thông bằng tà u thuyá»n, có Thác Khôn nổi tiếng cả Äông DÆ°Æ¡ng.
PhÃa Campuchia có vùng rừng Äông bắc rá»™ng lá»›n, hiểm trở, là địa bà n đứng chân lý tưởng của lá»±c lượng vÅ© trang.
Vá»›i vị trà có tÃnh chiến lược đó, nếu nhÆ° cách mạng ba nÆ°á»›c giữ được vùng ba biên giá»›i, thì dám chắc chẳng kẻ thù nà o là m gì được ta.
Trên cÆ¡ sở má»™t căn cứ chiến lược chung, đã hình thà nh mặt tráºn Ä‘oà n kết chiến đấu giữa ba dân tá»™c cùng chống kẻ thù chung qua hai cuá»™c kháng chiến, già nh Ä‘á»™c láºp cho má»—i quốc gia và bảo vệ vững chắc thà nh quả đó. Tuy phÆ°Æ¡ng cách, bÆ°á»›c Ä‘i tá»›i thắng lợi của từng nÆ°á»›c không giống nhau, nhÆ°ng Ä‘oà n kết chiến đấu, dá»±a và o nhau để già nh thắng lợi là má»™t nguyên tắc, má»™t yếu tố có tÃnh sống còn của cách mạng má»—i nÆ°á»›c.
Nung nấu những ý tưởng đó, trong bất cứ tình huống nà o, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cÅ©ng coi trá»ng xây dá»±ng căn cứ ba biên giá»›i.
Trở lại lần nà y tôi kiểm tra khắp lượt các Ä‘Æ¡n vị đứng chân nÆ¡i đây nhÆ°ng chủ yếu là SÆ° Ä‘oà n 470. Äoà n chúng tôi đã tá»›i tỉnh lỵ A-tô-pÆ¡, sau đó dùng xuồng máy xuôi dòng Xê Công rồi Mê Công đến các Binh trạm 51, 53 ở Xiêm Pạng, sau đó Ä‘i ô tô vá» sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 470.
Má»™t may mắn là trong chuyến Ä‘i lần nà y tôi được là m việc trá»±c tiếp vá»›i cán bá»™ chủ trì má»™t số chiến trÆ°á»ng, nắm được tình hình chung và yêu cầu cụ thể của từng hÆ°á»›ng. Bởi váºy trong suy nghÄ© của tôi luôn choán ngá»± hai vấn Ä‘á» bức bách nhất:
- Là m sao đẩy nhanh tốc Ä‘á»™ thi công Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n?
- Là m sao chi viện binh lá»±c, váºt chất cho các chiến trÆ°á»ng kịp thá»i nhất, đồng bá»™ nhất?
Từ những đòi há»i bức xúc đó, tôi dà nh mấy ngà y kiểm tra việc thi công Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n qua Gia Lai và Äắc Lắc.
Ở địa bà n do SÆ° Ä‘oà n 470 đảm trách, chúng tôi tá»›i vùng giải phóng Äắc Tô, Tân Cảnh, khảo sát lại Ä‘Æ°á»ng 19 - Ä‘oạn từ Gia Lai sang Stung Treng (Campuchia), các trục 128A, 128B là những trục ngang nối Kontum vá»›i A-tô-pÆ¡. Tiếp đó, chúng tôi Ä‘i Plây Cần, Sa Thầy kiểm tra tuyến Ä‘Æ°á»ng má»›i mở.
Tá»›i Trung Ä‘oà n 4 công binh, sau khi nghe Trung Ä‘oà n trÆ°á»ng Lê Thanh Nhà n báo cáo, tôi kết luáºn ngay:
- Trung Ä‘oà n thi công nÆ¡i địa hình bằng phẳng, phÆ°Æ¡ng tiện thi công cÆ¡ giá»›i có công suất cao và đồng bá»™ nhÆ°: máy húc Kommassu 130 mã lá»±c, máy gạt, máy lu, máy xúc, máy Ä‘Ã o rãnh, xe xi-téc tÆ°á»›i nÆ°á»›c… là điá»u kiện rất tốt để thi công thẹo phÆ°Æ¡ng thức dây chuyá»n - chuyên sâu - đồng bá»™. Các đồng chà cho là m thá» má»™t tuần, xem má»—i ngà y hoà n chỉnh được bao xa.
Ngay sau đó, chúng tôi kéo nhau và o khu rừng khá»™p thuá»™c địa pháºn Ea Súp (Äắc Lắc), phÃa nam Ä‘Æ°á»ng 19 trá»±c tiếp chỉ huy Ä‘Æ¡n vị thi công theo bốn công Ä‘oạn trong dây chuyá»n: nhổ cây, rà rá»… - ủi Ä‘Ã o đắp ná»n - san mui, luyện mặt Ä‘Æ°á»ng - Ä‘Ã o rãnh, đặt cống.
Cả ngà y hôm đó, trung đoà n thi công được một cây số, hoà n chỉnh ba công đoạn; riêng đặt cống, rải cấp phối chưa thực hiện được.
Từ thá»±c tiá»…n chỉ đạo Trung Ä‘oà n 4, chúng tôi đã hệ thống lại thà nh tà i liệu mô hình tác nghiệp là m Ä‘Æ°á»ng qua địa hình cao nguyên và gá»i ngay cho các Trung Ä‘oà n công binh 551, 574 và má»™t số Ä‘Æ¡n vị khác có Ä‘iá»u kiện thi công tÆ°Æ¡ng tá»±.
***
Äến tháng 4 năm 1974, lá»±c lượng là m Ä‘Æ°á»ng trên toà n tuyến có 4 sÆ° Ä‘oà n, 5 trung Ä‘oà n công binh và 4 Ä‘oà n thanh niên xung phong. Ở tuyến "Ä‘iểm" có 3 sÆ° Ä‘oà n, 5 trung Ä‘oà n công binh và 4 Ä‘oà n thanh niên xung phong vá»›i trên 6 vạn quân. Ở tuyến "diện", phÃa sau có 2 trung Ä‘oà n vá»›i hÆ¡n 3.000 quân thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và gần 2 vạn ngÆ°á»i, gồm lá»±c lượng thuá»™c Bá»™ Giao thông váºn tải, thanh niên xung phong và dân công các tinh Nghệ An, Hà TÄ©nh, Quảng Bình.
Ở tuyến "Ä‘iểm", chúng tôi chỉ đạo lấy cấp sÆ° Ä‘oà n công binh là m Ä‘Æ¡n vị tổ chức, chỉ huy thi công táºp trung thống nhất. Trong đó má»—i sÆ° Ä‘oà n tổ chức hai trung Ä‘oà n chuyên vá» ná»n, móng; từ má»™t đến hai trung Ä‘oà n chuyên là m mặt Ä‘Æ°á»ng; má»™t trung Ä‘oà n chuyên là m cầu, cống; má»™t tiểu Ä‘oà n là m Ä‘Æ°á»ng công vụ; má»™t tiểu Ä‘oà n váºn chuyển váºt tÆ°, váºt liệu, má»™t tiểu Ä‘oà n sản xuất váºt liệu, má»™t đại Ä‘á»™i khảo sát, thiết kế, nghiệm thu và má»™t số phân Ä‘á»™i phục vụ.
Trong thiết kế thi công phải tạo được phÆ°Æ¡ng thức thi công công nghiệp "chuyên sâu - dây chuyá»n - đồng bá»™". Các Ä‘á»™i hình thi công theo "báºc thang"; bố trà lệch nhau vá» thá»i gian, nhÆ°ng đảm báo tÃnh kế thừa, liên tục vá» công Ä‘oạn, không để chỠđợi, ùn tắc. Quy định từng tháng, má»—i sÆ° Ä‘oà n là m được bao nhiêu Ä‘Æ°á»ng là phải hoà n chỉnh tổng thể (trừ cầu vÄ©nh cá»u) để có thể sá» dụng ngay.
Chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n thÆ°a dần tiếng bom đạn của kẻ thù. NhÆ°ng thay và o đó là má»™t công trÆ°á»ng xây dá»±ng khổng lồ, há»™i lÆ°u gần chục vạn con ngÆ°á»i, hà ng vạn máy móc thiết bị. Núi rừng rung chuyển không phải vì đạn bom mà bởi những chiến sÄ© là m Ä‘Æ°á»ng, chiến sÄ© váºn tải. Những bà n tay má»™t thá»i "xẻ núi, lăn bom" giỠđây lại tiếp tục bạt núi, mở Ä‘Æ°á»ng, dá»±ng cầu… Là m nên những con Ä‘Æ°á»ng rải đá trên TrÆ°á»ng SÆ¡n. Hoạt Ä‘á»™ng thi công Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n ngà y cà ng Ä‘i và o quỹ đạo ổn định, đạt được tốc Ä‘á»™ "thần tốc", chất lượng, hiệu quả.
***
Trên tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, xe ta tung hoà nh trên cả "Ä‘Æ°á»ng kÃn", "Ä‘Æ°á»ng hở" suốt ban ngà y. Äặc biệt sau khi Bá»™ TÆ° lệnh quyết định bá» các cung trung chuyển; từ Äông Hà , Long Äại xe chạy má»™t mạch và o Xê Sụ vá»›i cá»± ly hÆ¡n 500 cây số, để rồi từ đó chuyển thẳng và o Nam Bộ… thì hiệu quả váºn chuyển tăng vá»t. Theo báo cáo của cÆ¡ quan Tham mÆ°u váºn tải, đến hết tháng 1 năm 1974 toà n tuyến chuyển giao Nam Bá»™ trên 8.000 tấn váºt chất, nhiá»u hÆ¡n kế hoạch váºn chuyển chi viện cho chiến trÆ°á»ng nà y cả mùa khô 1972.
NhÆ°ng rồi "cái gÆ°Æ¡ng nà o cÅ©ng có mặt trái của nó". NgÆ°á»i Ä‘á»i thÆ°á»ng nói váºy! Và o thá»i Ä‘iểm nà y, xuống thăm má»™t số Ä‘Æ¡n vị váºn tải, tôi đã bắt gặp sá»± "quá tải" của anh em. Xe, lái, thợ kỹ thuáºt, tung hết lên tuyến, liên tục và liên tục… Vì sá»± toà n thắng, vì yêu cầu tạo thế, tạo lá»±c cho chiến trÆ°á»ng, lái xe mặc sức tung hoà nh trên những cung Ä‘Æ°á»ng mà trÆ°á»›c đây phải "lấy đêm là m ngà y".
Vá»›i cÆ°á»ng Ä‘á»™ nà y, nguy cÆ¡ "tụt" lái, "tụt" xe có thể trở thà nh hiện thá»±c. Do váºy, chúng tôi kịp thá»i chỉ thị cho cÆ¡ quan háºu cần và kỹ thuáºt tăng cÆ°á»ng các biện pháp bảo vệ sức khá»e cho bá»™ Ä‘á»™i và giữ vững đầu xe.
Tết sắp đến, không khà TrÆ°á»ng SÆ¡n cà ng rạo rá»±c. Những ngà y cuối tháng chạp, chúng tôi nháºn kế hoạch Ä‘á»™t xuất chuyển gần 1.000 tấn hà ng, trong đó có nhiá»u hà ng phục vụ nhu cầu sinh hoạt của nhân dân Khu 5 và Tây Nguyên và o dịp Tết. Thá»i gian quá eo hẹp, nhÆ°ng Bá»™ TÆ° lệnh giao cho Trung Ä‘oà n 512 váºn tải ô tô, bằng má»i giá phải hoà n thà nh nhiệm vụ, quyết không được phụ lòng tin của Trung Æ°Æ¡ng Äảng, ChÃnh phủ quan tâm đặc biệt đến cái Tết của đồng bà o miá»n Nam.
Chỉ sau hÆ¡n 10 hôm kể từ khi nháºn lệnh, Trung Ä‘oà n 512 đã hoà n thà nh xuất sắc nhiệm vụ và quay trở vá» vá»›i cái tết "cÆ¡m niêu, nÆ°á»›c lá»" dá»c Ä‘Æ°á»ng.
Chiá»u 29 Tết, tôi nháºn được Ä‘iện của anh Võ Chà Công - Bà thÆ° khu uá»· Khu 5 báo tin vui, hà ng đã và o đủ ở Khâm Äức, ở Tây Nguyên. Rồi niá»m vui chiá»u tất niên rá»™n rá»±c hÆ¡n,thiêng liêng hÆ¡n, khi chúng tôi nháºn Ä‘iện báo anh TrÆ°á»ng Chinh và o thăm.
Chiá»u 30 Tết, anh TrÆ°á»ng Chinh và o và cùng đón giao thừa vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. Cùng Ä‘i vá»›i anh có anh Nguyá»…n Äôn - uá»· viên Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Thứ trưởng Bá»™ Quốc phòng.
Anh TrÆ°á»ng Chinh là má»™t nhà lãnh đạo lá»—i lạc, dà y dạn kinh nghiệm của Äảng ta; có tác phong là m việc khoa há»c, cẩn tháºn, có sức thuyết.phục và tác đụng giáo dục cấp dÆ°á»›i rất thiết thá»±c.
Biết phong cách là m việc của anh, nên khi có tin anh và o, tôi đã cho chuẩn bị những nội dung cần báo cáo thà nh văn bản, hoặc vẽ thà nh bản đồ.
Sáng mùng má»™t Tết, nghe tôi báo cáo tình hình hoạt Ä‘á»™ng của tuyến xong, anh TrÆ°á»ng Chinh há»i:
- Từ sau Hiệp định Paris được ký kết, trở ngại lá»›n nhất trong váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng là gì? Xăng dầu bảo đảm cho tuyến Ä‘Æ°á»ng ống và o khu vá»±c ba biên giá»›i có đủ không? Xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n có gì vÆ°á»›ng mắc…?
Tôi trả lá»i:
- ThÆ°a anh, kẻ thù trá»±c tiếp nguy hiểm của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n là hoạt Ä‘á»™ng đánh phá của địch vá» cÆ¡ bản bị loại trừ; Ä‘iá»u kiện thá»i tiết gây trở ngại tuy được khắc phục má»™t phần, nhÆ°ng cÆ¡ bản vẫn còn, bởi Ä‘Æ°á»ng váºn tải của ta là đưá»ng dã chiến. Tuy váºy, chúng tôi vẫn bảo đảm được chỉ tiêu kế hoạch váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng vì đã chuyển toà n bá»™ lá»±c lượng váºn tải cÆ¡ giá»›i sang chạy ban ngà y, tốc Ä‘á»™ cao hÆ¡n, Ä‘á»™i hình táºp trung lá»›n hÆ¡n. Äặc biệt đã bá» những trạm trung chuyển, chạy cung dà i, Ä‘Æ°a hà ng tá»›i thẳng chiến trÆ°á»ng.
Vá» nguồn xăng dầu, do phải bÆ¡m xăng từ Bãi Cháy - Quảng Ninh, tuyến quá dà i, nên cÅ©ng có thá»i Ä‘iểm thiếu hụt, phải ngừng bÆ¡m. Khắc phục sá»± cố đó, bá»™ Ä‘á»™i xăng dầu đã đặt những bể chứa xăng dá»± trữ ở cuối tuyến Ä‘Æ°á»ng ống.
Vá» xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n có sá»± phối hợp của Bá»™ Giao thông váºn tải, Ä‘ang triển khai tÃch cá»±c. Khó khăn chủ yếu lúc nà y là thiếu xi măng, sắt thép, nhá»±a Ä‘Æ°á»ng.
Hiện tại, chúng tôi chá»n Ä‘iểm khởi đầu (Km 0) tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là Tân Kỳ - Nghệ An, vá»›i ý nghÄ©a chá»n má»™t Ä‘iểm trên quê hÆ°Æ¡ng Bác Hồ, nhÆ°ng sau nà y, khi ta giải phóng hoà n toà n miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c, Ä‘á» nghị ChÃnh phủ nên lấy Ä‘iểm bắt đầu là Pắc Bó, Cao Bằng, phần chủ yếu chạy men theo sÆ°á»n đông TrÆ°á»ng SÆ¡n và o tá»›i Cà Mau - Äất MÅ©i, tạo thà nh má»™t tuyến xuyên Việt thứ hai, không chỉ đáp ứng yêu cầu chiến tranh hiện đại, mà còn là cÆ¡ sở hạ tầng đặc biệt quan trá»ng để thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hoá miá»n núi…
Anh TrÆ°á»ng Chinh kết luáºn:
- Qua báo cáo đầy đủ, súc tÃch của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi thấy có những vấn Ä‘á» các đồng chà là m rất táo bạo, sáng tạo, cần nêu thà nh bà i há»c không chỉ riêng cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n mà cả cho Ä‘Æ¡n vị khác, chiến trÆ°á»ng khác…
Tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh trong những năm qua đã góp phần quan trá»ng và o thắng lợi bÆ°á»›c đầu của cách mạng miá»n Nam và cả nÆ°á»›c. NhÆ°ng miá»n Nam chÆ°a được giải phóng, đất nÆ°á»›c chÆ°a thống nhất, cuá»™c chiến đấu của chúng ta còn tiếp diá»…n. Từ những kinh nghiệm xÆ°Æ¡ng máu của lịch sá», tôi đánh giá cao những dừ liệu rất thá»±c tế của các đồng chà để Ä‘á» phòng đối phÆ°Æ¡ng phản trắc.
Trong quá khứ, Äảng ta thừa thiện chÃ, nhÆ°ng quân thù "chết thì chết, nết không chừa". Phản trắc là vấn Ä‘á» thuá»™c vá» bản chất của kẻ địch. Vì váºy tôi Ä‘á» nghị các đồng chà phải tháºt sá»± cảnh giác, tÃch cá»±c chuẩn bị và hà nh Ä‘á»™ng kịp thá»i nếu đối phÆ°Æ¡ng phản bá»™i.
Kinh nghiệm sau Cách mạng tháng Tám và hai cuá»™c kháng chiến, hai lần Ä‘Ã m phán đình chiến, nếu đối phÆ°Æ¡ng còn lá»±c thì không bao giá» há» ngừng phản kháng. Nếu tình huống lại xảy ra nhÆ° trÆ°á»›c đây thì tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh cá»±c kỳ quan trá»ng, vì đây là má»™t trong những Ä‘iá»u kiện có tÃnh quyết định để miá»n Bắc, các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a anh em chi viện cho cuá»™c cách mạng miá»n Nam.
Anh TrÆ°á»ng Chinh không quên nhắc nhở Bá»™ TÆ° lệnh hết sức tránh chủ quan, thoả mãn; trÆ°á»›c mắt, hoà n thà nh tháºt tốt kế hoạch năm 1974.
Sau khi là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh, chúng tôi Ä‘Æ°a anh xuống thăm và chúc Tết SÆ° Ä‘oà n ô tô 571. TrÆ°á»›c hà ng nghìn quân - những tay lái lão luyện của TrÆ°á»ng SÆ¡n vá»›i má»™t Ä‘á»™i hình xe hùng háºu, thiện chiến, anh TrÆ°á»ng Chinh vô cùng phấn khởi và xúc Ä‘á»™ng. Là ngÆ°á»i dõi theo từng bÆ°á»›c tiến của Quân Ä‘á»™i, há»i rằng là m sao anh có thể giấu được niá»m vui, bởi từ bÆ°á»›c đầu, vá»›i 34 chiến sÄ© áo chà m, súng kÃp… nay quân Ä‘á»™i ta có những lá»±c lượng binh chủng hợp thà nh vô cùng tinh nhuệ…
***
Äầu xuân Giáp Dần, ngà y 21 tháng 2 năm 1974, Äảng uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n há»p. Äây là phiên há»p đầu tiên của Äảng uá»· má»›i kể từ sau khi trên tuyến tổ chức các sÆ° Ä‘oà n binh chủng.
Há»™i nghị táºp trung đánh giá kết quả các mặt công tác từ đầu mùa khô 1973-1974, phổ biến biên chế tổ chức má»›i; quán triệt tình hình nhiệm vụ má»›i, thông qua chỉ tiêu kế hoạch công tác tháng 3, sá»›m kết thúc kế hoạch mùa khô. Äảng uá»· cá» anh Hoà ng Thế Thiện - ChÃnh uá»· là m Bà thÆ°.
Äầu tháng 3, tôi quyết định Ä‘i thá»±c địa má»™t đợt dà i ngà y, kiểm tra các Ä‘Æ¡n vị thi công Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n - chủ yếu là quãng từ Dakrong (Quảng Trị) và o Khâm Äức (Quảng Nam), đồng thá»i là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh các chiến trÆ°á»ng, hiệp đồng kế hoạch chi viện nhằm đáp ứng tình hình phát triển nhanh.
Äang lục tục chuẩn bị lên Ä‘Æ°á»ng thì Ä‘oà n cán bá»™ của Bá»™ Giao thông váºn tải, do anh Äặng Hữu (lúc đó là Chủ nhiệm khoa cầu Ä‘Æ°á»ng - TrÆ°á»ng Äại há»c Xây dá»±ng) dẫn đầu và o.
Anh Äặng Hữu hồ hởi nói:
- Theo yêu cầu của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, anh Phan Trá»ng Tuệ phái tôi cùng má»™t số cán bá»™ kỹ thuáºt và o gìúp các anh duyệt thiết kế má»™t số Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng phức tạp.
Cùng và o vá»›i anh Äặng HÅ©u có khoảng 50 kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng. Số anh em nà y có quyết định tăng cÆ°á»ng cho công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Tôi quyết định lùi chuyến Ä‘i má»™t ngà y và cho má»i ngay các anh Phan Quang Tiệp, Hoà ng Äình Luyến tá»›i cùng là m việc vá»›i phái Ä‘oà n của Bá»™ Giao thông váºn tải.
Tôi nói vá»›i anh Äặng Hữu:
- Rút kinh nghiệm của thá»i kỳ kháng chiến chống Pháp và những năm chống Mỹ vừa qua, lần nà y xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, chúng tôi muốn bám sát chân núi, muốn Ä‘i trên đỉnh đồi kiểu "yên ngá»±a". Toà n tuyến có những Ä‘oạn phức tạp nhất là :
- Từ Khe Gát (Quảng Bình) và o HÆ°á»›ng Láºp (Quảng Trị).
- Từ Dakrong (Quảng Trị) và o A Lưới (Thừa Thiên).
- Từ Bù Lạch (Thừa Thiên) và o Äắc Pét (Kontum).
Ở những đoạn nà y, khối lượng đất đá phải đà o đắp, bạt xả ta-luy rất lớn; có nơi hơn 200 nghìn mét khối một cây số. Các anh cố giúp ở những đoạn khó.
Nhân thể, tôi kể anh Äặng Hữu nghe, trong má»™t lần vá» là m việc vá»›i Bá»™ Giao thông váºn tải có Thủ trưởng Bá»™ và má»™t số cán bá»™ Viện Thiết kế giao thông. Khi chúng tôi trình bà y luáºn chứng kinh tế - kỹ thuáºt vá» tuyến Ä‘Æ°á»ng nà y, các anh ở Viện Thiết kế giao thông nói:
- Mở Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn cấp 4 miá»n núi mà đi theo hÆ°á»›ng tuyến công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n chuẩn bị thì ở miá»n Bắc từ kháng chiến chống Pháp đến nay, chÆ°a nÆ¡i đâu là m. Bởi lẽ, ná»n Ä‘Æ°á»ng mở cà ng rá»™ng, ta-luy dÆ°Æ¡ng cà ng cao, gặp mÆ°a lÅ© thì khối lượng sụt lở cà ng lôn; phải 5 hoặc 6 năm sau ổn định dần, má»›i đỡ bị sụt lở.
Nghe váºy anh Phan Trá»ng Tuệ nói luôn:
- Các đồng chà ở Viện Thiết kế nói váºy là có thá»±c tế. NhÆ°ng không sao. Äã chấp nháºn là m Ä‘Æ°á»ng miá»n núi, lại đòi không sụt lở là điá»u không tưởng. Vấn đỠđặt ra là phải có biện pháp kỹ thuáºt để hạn chế sụt lở. Bá»™ sẽ phái chuyên gia và o giúp công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Nay lá»i hứa đó đã được thá»±c hiện. Chúng tôi vô cùng cảm Æ¡n anh Phan Trá»ng Tuệ, cảm Æ¡n các anh đã và o.
Tôi Ä‘á» nghị anh Äặng Hữu và đoà n của Bá»™ xuống trá»±c tiếp giúp SÆ° Ä‘oà n 473 - sÆ° Ä‘oà n chủ lá»±c cầu Ä‘Æ°á»ng, xem xét góp ý kiến và duyệt má»™t số Ä‘iểm là m mẫu. Sau đó kỹ sÆ°, cán bá»™ kỹ thuáºt của chúng tôi tá»± lo liệu.
Và o thá»i Ä‘iểm nà y, trên tuyến đã có tá»›i 250 kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng. Phần đông do Bá»™ Giao thông váºn tải Ä‘Æ°a và o. Có má»™t số giữ trá»ng trách sÆ° Ä‘oà n trÆ°á»ng, trung Ä‘oà n trưởng; số còn lại là cán bá»™ khảo sát thiết kế… Äây thá»±c sá»± là lá»±c lượng "rÆ°á»ng cá»™t" của công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n…
NghÄ© tá»›i sá»± trưởng thà nh của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, đặc biệt là bÆ°á»›c chuyển lá»›n vá» thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng, chúng tôi cà ng biết Æ¡n anh Phan Trá»ng Tuệ - cá»±u TÆ° lệnh bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n. Anh Tuệ - má»™t chiến sÄ© cách mạng miá»n Bắc và o hoạt Ä‘á»™ng ở đồng bằng sông Cá»u Long, gắn bó máu thịt vá»›i chiến trÆ°á»ng Khu 9 thá»i đánh Pháp, hết lòng hết dạ vì miá»n Nam những năm đánh Mỹ, và cÅ©ng nhiá»u "duyên nợ" vá»›i Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n. Äối vá»›i việc là m Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn, anh ủng há»™ chúng tôi hết lòng, tăng cÆ°á»ng cho tuyến nhiá»u kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng, xe - máy, Ban 67… và cả kinh nghỉệm tổ chức, chỉ đạo.
Chúng tôi cÅ©ng không thể quên được công lao của các anh Nam Hải, TÆ°á»ng Lân, Lệ Ngá»c Hoà n… những ngÆ°á»i đã lặn lá»™i và o TrÆ°á»ng SÆ¡n từ rất sá»›m, vai ba lô, chân trần lá»™i suối trèo đèo, sẻ chia cùng bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n những cÆ¡n sốt rừng khủng khiếp… để khảo sát xác định được nhiá»u tuyến có giá trị. Äoạn Ä‘Æ°á»ng từ Bù Lạch Ä‘i Trao, mà anh Nam Hải trá»±c tiếp cùng công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n thị sát và định hÆ°á»›ng từ mấy năm trÆ°á»›c, nay chúng tôi Ä‘ang triển khai thi công.
Chúng tôi cÅ©ng luôn tâm niệm: Nói tá»›i Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, mà không nói tá»›i đóng góp to lá»›n của lá»±c lượng giao thông váºn tải, trá»±c tiếp là Ban 67, là phi thá»±c tế, khó chấp nháºn.
Ban 67 ra Ä‘á»i từ năm 1967, khi Mỹ tăng cÆ°á»ng Ä‘Æ°a quân viá»…n chinh và o miá»n Nam và đánh phá miá»n Bắc ác liệt hÆ¡n. Äây là má»™t Ä‘Æ¡n vị thuá»™c Bá»™ Giao thông váºn tải, được phối thuá»™c má»™t bá»™ pháºn thanh niên xung phong. Thá»i gian đầu, Ban 67 do các anh Phan Trầm, Nguyá»…n Bát phụ trách, vá» sau có anh Phan NhÆ° Cảnh, anh Cảo, anh Lê Ngá»c Hoà n… là những cán bá»™ kiên cÆ°á»ng, có năng lá»±c tổ chức chỉ huy và chuyên môn nghiệp vụ. Quân số lúc cao nhất xấp xỉ 10.000 ngÆ°á»i, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng sÆ° Ä‘oà n.
Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n xem Ban 67 là lá»±c lượng công binh thá»±c thụ, có trình Ä‘á»™ kỹ thuáºt chuyên môn vững, cá»±c kỳ dÅ©ng cảm, mÆ°u trÃ, sáng tạo trong mở Ä‘Æ°á»ng, bảo đảm giao thông ở nhiá»u trá»ng Ä‘iểm trên đất Quảng Bình trong những năm địch đánh phá quyết liệt nhất. Há» là lá»±c lượng chủ công mở Ä‘Æ°á»ng 20 - "Quyết Thắng" - con Ä‘Æ°á»ng tạo cảm hứng sáng tạo cho biết bao văn nghệ sÄ©; cùng lá»±c lượng giao thông Quảng Bình, VÄ©nh Linh nâng cấp, bảo đảm giao thông Ä‘Æ°á»ng 15 - Ä‘oạn từ Khe Ve đến VÄ©nh Linh, Ä‘Æ°á»ng 12 - Ä‘oạn từ Tân Ấp đến Mụ Giạ… Trong những năm tôi là m Chủ nhiệm Tổng cục Háºu cần tiá»n phÆ°Æ¡ng kiêm TÆ° lệnh Äoà n 559, Ban 67 là lá»±c lượng phối thuá»™c của Tổng cục Háºu cần tiá»n phÆ°Æ¡ng. Khi Tổng cục Háºu cần tiá»n phÆ°Æ¡ng chuyển thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, Ban 67 chuyển sang phối thuá»™c cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cho đến kết thúc cuá»™c kháng chiến chống Mỹ.
CÅ©ng nhÆ° Ban 67, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đánh giá cao lá»±c lượng giao thông tỉnh Hà TÄ©nh (do anh Lê Quang Äạt phu trách), lá»±c lượng giao thông Quảng Bình (do anh Lại Văn Ly phụ trách) và lá»±c lượng giao thông VÄ©nh Linh (do anh Trần Äồng phụ trách). Ba lá»±c lượng nà y đã kết thà nh má»™t khối vững nhÆ° "bê tông cốt thép" giữ vững mạch máu giao thông ở má»™t địa bà n vô cùng ác liệt, nối liá»n vá»›i tuyến 559…
Những ngà y sau đó, tôi phân công các anh Phan Quang Tiệp, Hoà ng Äình Luyến Ä‘Æ°a anh Äặng Hữu xuống là m việc trá»±c tiếp vá»›i SÆ° Ä‘oà n 473; đồng thá»i giao Cục ChÃnh trị nghiên cứu phân bổ 50 kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng cho các Ä‘Æ¡n vị, và không quên nhắc cÆ¡ quan háºu cần cấp ngay tiêu chuẩn quân trang cho số anh em nà y.
Bố trà xong chÆ°Æ¡ng trình là m việc của Ä‘oà n cán bá»™ vừa và o, tôi cùng anh DÆ°Æ¡ng Äình Tạ và má»™t số sÄ© quan tham mÆ°u, công binh bắt đầu chuyến công tác dà i ngà y. Äiểm đầu tiên là SÆ° Ä‘oà n công binh 478. Các anh Tô Äa Mạn, Cao Äôn Luân Ä‘Æ°a chúng tôi xuống trá»±c tiếp nghe Ban chỉ huy Trung Ä‘oà n 99 báo cáo phÆ°Æ¡ng án bắc cầu treo Dakrong.
Cầu treo Dakrong do Cục Công binh Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chủ trì thiết kế, có sá»± tham gia ý kiến của má»™t số kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng Bá»™ Giao thông và anh Tâm - phó tiến sÄ© chuyên ngà nh cầu TrÆ°á»ng Äại há»c Xây dá»±ng. Cầu có sức chịu tải H13, bảo đảm cho xe hạng nặng qua lại dá»… dà ng.
Ảnh: Cầu treo Dakrong, tháng 10-2004, đầu cầu có một tảng đá nặng 600 tấn rơi xuống.
Hôm sau, chúng tôi qua phÃa nam sông Dakrong, theo Ä‘Æ°á»ng công vụ và o thăm má»™t số công trÆ°á»ng do các Trung Ä‘oà n 6, 217, 509, 592 và má»™t Ä‘Æ¡n vị thanh niên xung phong Hà Bắc thi công.
Toà n bá»™ lá»±c lượng nà y được rải ra từ nam cầu Dakrong và o đến A LÆ°á»›i. Äây là đoạn trá»ng Ä‘iểm, khối lượng thi công lá»›n, nên được chúng tôi Æ°u tiên vá» cả nhân lá»±c cÅ©ng nhÆ° phÆ°Æ¡ng tiện xe, máy, váºt tÆ°; đặc biệt được trang bị má»™t số máy húc Kommassu để thi công.
Qua kiểm tra, tôi được biết công tác tổ chức chỉ huy của Ä‘Æ¡n vị rất tốt; công tác bảo đảm háºu cần khá chu đáo. Cấp dưỡng mang cÆ¡m trÆ°a ra hiện trÆ°á»ng cho bá»™ Ä‘á»™i.
Không khà lao Ä‘á»™ng trên công trÆ°á»ng trà n đầy sức trẻ. Bá»™ Ä‘á»™i, thanh niên xung phong chung sức bạt núi, san đồi, vừa là m vừa hát hò sôi nổi. Tối đến, nhiá»u Ä‘Æ¡n vị còn lén ở lại để là m thêm. Tiến Ä‘á»™ thi công thay đổi từng ngà y.
Hằng ngà y và o 18 giá», tất cả các tổ chuyên nổ mìn được lệnh phát hoả đồng loạt. Mìn nổ kéo dà i trong vòng ná»a giá», đảm bảo đủ khối lượng cho xe - máy và lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng thủ công là m cả ngà y hôm sau. Và o quãng thá»i gian đó, nhìn những ánh chá»›p, tiếng nổ liên hồi, núi đồi rung chuyển, không Ãt ngÆ°á»i liên tưởng đến cảnh máy bay B.52 ném bom rải thảm mấy năm vá» trÆ°á»›c cÅ©ng chÃnh ở những cung Ä‘Æ°á»ng nà y.
Và o má»™t buổi sáng, ChÃnh uá»· Trung Ä‘oà n 6 Cao Xuân Hùng hÆ°á»›ng dẫn chúng tôi thăm má»™t đại Ä‘á»™i Ä‘ang bạt xả ta-luy và san sá»a ná»n Ä‘Æ°á»ng.
Tại hiện trÆ°á»ng, tôi thấy hai tiểu Ä‘á»™i Ä‘ang đứng ở sÆ°á»n núi cao chừng 30 mét xả đất đá xuống. Ở ná»n Ä‘Æ°á»ng có hai tiểu Ä‘á»™i khác Ä‘ang đón đợi để hót đất đá và o sá»t hoặc bao tải, khiêng chuyển sang lấp nÆ¡i khác. Tháºt là má»™t cảnh tượng lao Ä‘á»™ng quá mức thủ công, "nghịch cảnh" vá»›i những cá»— máy húc hiện đại ká» cạnh.
Tôi nói với đồng chà đại đội trưởng:
- NgÆ°á»i ở trên xả đất đá xuống, dÆ°á»›i lại có ngÆ°á»i đứng chá», sẽ có hai Ä‘iá»u bất lợi: vừa không an toà n, vừa tăng "giá» chết". Tại sao không dùng xe cải tiến thay cho khiêng cáng bằng bao tải, sá»t? Xe cải tiến thì nà o chúng ta có thiếu? Cần từng bÆ°á»›c giảm nhẹ thủ công, cÆ¡ bắp; giảm nhân lá»±c, tăng công cụ cải tiến để không ngừng nâng cao năng suất và bảo đảm an toà n lao Ä‘á»™ng.
TrÆ°a hôm đó, chúng tôi cùng Ä‘Æ¡n vị ăn cÆ¡m ngay mặt Ä‘Æ°á»ng; buổi chiá»u đến kiểm tra má»™t đại Ä‘á»™i máy húc là m việc. Sáu chiếc Kommassu Ä‘ang thi công theo chiến thuáºt tác chiến Ä‘á»™i hình ba thê Ä‘á»™i, tiến công dứt Ä‘iểm từng Ä‘oạn theo thiết kế, so vá»›i kiểu thi công Ä‘Æ¡n lẻ trÆ°á»›c đây, thi công theo cách nà y năng suất tăng 30 phần trăm.
Sau khi quan sát bộ đội thi công, tôi góp ý:
- Vá»›i địa hình hoà n toà n đá thì dùng mìn phá, sau đó chỉ sá» dụng máy húc. Vá»›i địa hình hoà n toà n đất, chỉ dùng máy húc. NhÆ°ng vá»›i địa hình đất đá lẫn lá»™n nên sá» dụng má»™t lượng thuốc nổ nhất định; sau đó dùng máy húc. NhÆ° váºy vừa tiết kiệm máy, vừa tiết kiệm lao Ä‘á»™ng thủ công, lại nâng cao được năng suất.
Cán bá»™ sÆ° Ä‘oà n, trung Ä‘oà n cùng Ä‘i hoà n toà n nhất trà những Ä‘iá»u tôi góp ý, và hứa cho triển khai ngay. Anh Cao Äôn Luân vui vẻ nói:
- Vá»›i tÆ° tưởng tiến công, TÆ° lệnh nhìn và o đâu cÅ©ng phát hiện ra nhiá»u thiếu sót của chúng tôi!
CÅ©ng theo Ä‘Æ°á»ng công vụ, hôm sau chúng tôi và o kiểm tra Trung Ä‘oà n 542 - má»™t Ä‘Æ¡n vị có thâm niên và bá» dà y công trạng, Ä‘ang đứng ở cao Ä‘iểm Pê Ke, đảm trách má»™t địa bà n khá hiểm yếu Trung Ä‘oà n được tăng cÆ°á»ng hÆ¡n má»™t nghìn thanh niên xung phong quê Hà Bắc, do má»™t nữ đồng chà tên là Hiá»n phụ trách. Già ná»a số thanh niên xung phong là nữ, tuổi Ä‘á»i từ 17 đến 22; hầu hết đã tốt nghiệp phổ thông cấp II, má»™t số tạm rá»i ghế nhà trÆ°á»ng cấp III xung phong và o TrÆ°á»ng SÆ¡n. Chứng kiến há» vừa "Ä‘Ã o đất cất gá»—" vừa nói cÆ°á»i trêu chá»c cánh lÃnh lái xe, má»›i thấy má»i gian nan, vất vả vá»›i tuổi trẻ chẳng nghÄ©a lý gì.
Pê Ke vốn là má»™t trá»ng Ä‘iểm mà dịch đánh phá liên tục trong nhiá»u năm trÆ°á»›c, nên giỠđây nếu có chấn Ä‘á»™ng mạnh, các sÆ°á»n núi thÆ°á»ng bị sụt lở, đất đá bất thần áºp xuống, rất nguy hiểm cho ngÆ°á»i là m Ä‘Æ°á»ng.
Váºn dụng sáng tạo phÆ°Æ¡ng pháp của Trung Ä‘oà n 98, ở đây bá»™ Ä‘á»™i và thanh niên xung phong đã thi công cắt tầng theo ba báºc để khá»i phải đẩy đất đá nhiá»u lần. Vá»›i riêng tôi, đây là má»™t kinh nghiệm hay, Ä‘á»™c đáo. Tuy váºy, Ä‘iá»u mà tôi cần nhắc nhở trung Ä‘oà n là không nên bố trà lao Ä‘á»™ng, đặc biệt là nữ thanh niên xung phong là m ở tầng ba và tầng má»™t, vì không đảm bảo an toà n. Tầng ba dá»… sụt lở. Tầng má»™t dá»… bị vùi lấp. Tốt nhất nên chuyển tiểu Ä‘oà n nữ thanh niên xung phong ra là m móng và mặt Ä‘Æ°á»ng.
Chiá»u hôm đó chúng tôi ăn cÆ¡m cùng tiểu Ä‘oà n nữ thanh niên xung phong. Bữa cÆ¡m rừng tuy đạm bạc nhÆ°ng có bà n tay phụ nữ nên rất ngon là nh. Canh lá bứa rừng nấu vá»›i cá suối. Rau dá»n, rau cải Ä‘á»u do chị em tăng gia, có thêm cá cÆ¡m khô rang, thịt lợn…
Vui chuyện trong bữa cÆ¡m, tôi há»i chị Hiá»n:
- Chị em và o đây được bao lâu?
- Thưa, hơn một năm rồi ạ!
- Là m Ä‘Æ°á»ng vất vả, sinh hoạt nÆ¡i "rừng thiêng nÆ°á»›c Ä‘á»™c" thế nà y, má»i ngÆ°á»i kiến nghị, thắc mắc gì không?
- ThÆ°a TÆ° lệnh, khá»™ng ạ! Chỉ tá»™i là "mắc bệnh" hay cÆ°á»i. Có lúc cÆ°á»i rung cả lán.
Chị Ä‘oà n phó ngồi cạnh Hiá»n, rụt rè nói:
- Nếu có quả bồ kết, Thủ trưởng cho chúng em má»™t Ãt.
Tôi quay sang nói vá»›i anh Cao Äôn Luân cho ngÆ°á»i ra HÆ°á»›ng Hoá hoặc Äông Hà mua cho chị em. Thứ nà y, ngoà i đó đâu có thiếu.
Anh Cao Äôn Luân hứa tuần sau sẽ mang và o.
Nghe váºy, chị em ồ lên, vá»— tay, đấm lÆ°ng nhau thùm thụp cÆ°á»i nhÆ° nắc nẻ!
Thấy cảnh tượng đó, trong tôi đan xen những buồn vui khó tả!
GiỠđây, khi mà biết bao phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng suốt ngà y phô trÆ°Æ¡ng, quảng cáo các loại mỹ phẩm hảo hạng, chăm chút, là m đẹp cho từng sợi tóc - "góc con ngÆ°á»i" của các cô gái, tôi lại thắt lòng nhá»› vá» chút đòi há»i nhá» nhoi của những cô gái thanh niên xung phong ngà y ấy ở TrÆ°á»ng SÆ¡n. Khi má»›i và o tuyến, những mái tóc con gái đồng chiêm, tuổi mÆ°á»i tám - đôi mÆ°Æ¡i, mượt mà hÆ°Æ¡ng bưởi, hÆ°Æ¡ng chanh, nhÆ°ng sau và i tráºn sốt rét rừng, chỉ còn lÆ¡ thÆ¡ và i sợi… Và giỠđây, còn bao chị em trong số há» Ä‘i gần hết cuá»™c Ä‘á»i vẫn không chồng, không con…!
Từ ngà y thà nh láºp tuyến chi viện chiến lược đển đầu năm 1974 đã có hà ng chục nghìn thanh niên xung phong từ má»i vùng quê đất Bắc có mặt ở TrÆ°á»ng SÆ¡n. Má»™t bá»™ pháºn không nhá» trong số há» chuyển thà nh công binh. Thanh niên xung phong là má»™t trong những lá»±c lượng quan trá»ng xây dá»±ng cầu Ä‘Æ°á»ng, bảo đảm giao thông, là m giao liên, đánh địch… Anh chị em vô cùng dÅ©ng cảm, mÆ°u trÃ, hoà n thà nh xuất sắc má»i nhiệm vụ, đặc biệt là mở Ä‘Æ°á»ng, bảo đảm giao thông, bốc xếp hà ng hoá…
Tôi đã chứng kiến má»™t trung Ä‘á»™i nữ thanh niên xung phong do cô Liệu phụ trách bảo đảm giao thông ở ngầm Ta Lê. Äể kịp giải toả trá»ng Ä‘iểm trong khi chÆ°a kịp đóng cá»c tiêu, chị em đã dà n hà ng ngâm mình dÆ°á»›i nÆ°á»›c sâu chảy xiết, biến mình thà nh cá»c tiêu "sống" hÆ°á»›ng dẫn xe qua ngầm dÆ°á»›i mÆ°a bom bão đạn…
Trên tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, thanh niên xung phong là lá»±c lượng cổ vÅ© mạnh mẽ má»i binh chủng, là tấm gÆ°Æ¡ng có sức thuyết phục mạnh mẽ những ai dao Ä‘á»™ng trÆ°á»›c thá» thách hiểm nguy. Äặc biệt, ở TrÆ°á»ng SÆ¡n, nữ thanh niên xung phong không phải là phái yếu nhÆ° nhiá»u ngÆ°á»i tllÆ°á»ng nghÄ©. Trái lại há» là "phái mạnh". Bằng sức lao Ä‘á»™ng dẻo dai, dÅ©ng cảm, thông minh, nữ thanh niên xung phong đã xây dá»±ng biết bao công trình, hoà n thà nh xuất sắc má»i nhiệm vá»± trên tuyến Ä‘Æ°á»ng mang tên Bác. Äất nÆ°á»›c, cÅ©ng nhÆ° bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n mãi mãi ghi công những nam nữ thanh niên xung phong đã cống hiến máu xÆ°Æ¡ng, trà tuệ, sức lá»±c, cống hiến cả má»™t thá»i xuân sắc vì sá»± sống của những con Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»ng tồn cùng dân tá»™c, vì sá»± nghiệp giải phóng miá»n Nam, thống nhất Tổ quốc.
Chia tay tiểu Ä‘oà n nữ thanh niên xung phong, chúng tôi và o thung lÅ©ng A LÆ°á»›i (Thừa Thiên) - nÆ¡i nhiá»u năm là căn cứ quan trá»ng của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n phục vụ cho chiến trÆ°á»ng Trị-Thiên, bắc Khu 5, nÆ¡i mà bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n cùng quân và dân Trị-Thiên đánh bại ba cuá»™c hà nh quân cà n quét quy mô lá»›n của Mỹ - nguỵ.
Và o A lÆ°á»›i, chúng tôi là m việc vá»›i Trung Ä‘oà n 217 và má»™t tiểu Ä‘oà n thanh niên xung phong Ä‘ang thi công quãng Ä‘Æ°á»ng nà y. Tại đây, Ä‘Æ°á»ng cÅ© được mở qua địa hình thấp, sình lầy. Trong phÆ°Æ¡ng án thiết kế má»›i, Ä‘Æ°á»ng sẽ được Ä‘Æ°a lên chân núi phÃa đông. Do vị thế của địa bà n A LÆ°á»›i, Bá»™ TÆ° lệnh quyết định Æ°u tiên táºp trung thi công Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng nà y đồng bá»™, cả cầu cống vÄ©nh cá»u, rải nhá»±a mặt Ä‘Æ°á»ng xong trong năm 1974; xong lúc nà o sẽ thống nhất cùng địa phÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a nhân dân - chủ yếu là đồng bà o Vân Kiá»u vỠổn định sinh hoạt, sản xuất. Vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng đó, chúng tôi đã tăng cÆ°á»ng cho Trung Ä‘oà n 217 má»™t đại Ä‘á»™i 36 chiếc xe ben, má»™t số máy lu, máy gạt, xe tÆ°á»›i nhá»±a Ä‘Æ°á»ng…
Khảo sát thấy suối A LÆ°á»›i có nhiá»u sá»i, nên khi thiết kế là m móng Ä‘Æ°á»ng, đã nảy sinh mấy loại ý kiến khác nhau: má»™t là dùng toà n sá»i, hai là : chỉ dùng đá. Riêng ý kiến anh Tô Äa Mạn cho rằng ở đây ná»n Ä‘Æ°á»ng yếu, nên khi là m móng, nếu táºn dụng đá sá»i cÅ©ng phải kết hợp đá dăm; đổ má»™t lá»›p sá»i dà y 50 phân, dÆ°á»›i lá»›p đá dăm (cỡ 4 - 6 phân) dà y 20 phân là bảo đảm yêu cầu kỹ thuáºt. Tôi và má»™t số kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng đồng ý giải pháp của anh Tô Äa Mạn,vì đá dăm cỡ 4 - 6 phân, có cạnh nhám, được lèn chặt vá»›i sá»i sẽ có cÆ°á»ng Ä‘á»™ chịu lá»±c cao.
Sau khi trá»±c tiếp xem xét công binh và thanh niên xung phong là m Ä‘Æ°á»ng, chúng tôi kiểm tra đánh giá bãi sá»i trên suối A LÆ°á»›i có trữ lượng rất lá»›n. Mùa khô, nÆ°á»›c cạn, sá»i nổi thà nh cồn đống. Äây là nguồn nguyên liệu tá»± nhiên khổng lồ. Tại bãi, anh chi em thanh niên xung phong Ä‘ang hì hục dùng xẻng xúc sá»i đổ lên thùng ben.
Theo đồng chà đại Ä‘á»™i trưởng báo cáo thì nếu xúc được má»™t xe sá»i 4 tấn, phải cần 6 ngÆ°á»i là m cáºt lá»±c từ 35-40 phút. Sá»i nặng, thùng xe cao, xúc được má»™t xe thì chân tay ai nấy rã rá»i…
Thấy váºy tôi há»i anh Tô Äa Mạn:
- Trong táºp huấn, đã tÃnh đến phÆ°Æ¡ng án dùng ke xả nhÆ° má»™t phÆ°Æ¡ng tiện bán tá»± Ä‘á»™ng. Tại sao đây không áp dụng?
Äồng chà Trung Ä‘oà n trưởng Trung Ä‘oà n 217 trả lá»i:
- Báo cáo TÆ° lệnh, là m ke xả phải tÃnh đến thế đất dốc, chủ yếu là sÆ°á»n đồi, ở đây bãi sá»i bằng, không là m được.
- Váºy bãi sá»i dà y bao nhiêu? Tôi há»i tiếp.
- Báo cáo chúng tôi chÆ°a khảo sát kỹ, nhÆ°ng nÆ¡i má»ng cÅ©ng hÆ¡n má»™t mét.
Thấy tình hình "không ổn", bởi biết tôi thÆ°á»ng đòi há»i sá»± sáng tạo của cấp dÆ°á»›i, anh Luân ghé tai anh Mạn thì thầm gì đó, rồi quay vá» phÃa tôi:
- Báo cáo Tư lệnh, chúng tôi chưa chỉ đạo đơn vị là m ke xả, chứ không phải không là m được.
Tôi vui vẻ nói:
- Äồng chà Trung Ä‘oà n trÆ°á»›ng nói cÅ©ng có phần đúng; thá»±c ra cả trên tuyến và cả những công trình cầu Ä‘Æ°á»ng trên miá»n Bắc từ trÆ°á»›c tá»›i nay ta chÆ°a há» là m ke xả nÆ°i địa hình bằng phẳng.
NhÆ°ng ở đây, ta phải triệt để khai thác "má»" sá»i quý giá nà y, vừa tiết kiệm được thuốc nổ, máy nghiá»n và nhân lá»±c để khai thác đá, vừa đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ thi công. Muốn váºy, phải tìm nÆ¡i sá»i táºp trung nhất, dùng gá»— tốt. Lắp đặt hai ke xả, cách nhau chừng 150 mét. Cho máy ủi vun sá»i thà nh hai đống, cao hÆ¡n miệng ke xả chừng 2,5 mét. Dùng máy húc DT75 đẩy sá»i và o miệng ke xả.
Cấu trúc của ke xả phải giống cầu chui. Xe ben và o nháºn sá»i xong Ä‘i thẳng luôn. TÃnh cá»± ly váºn chuyển mà bố trà đội hình xe cho hợp lý, không được để xe chá» quá 10 phút. Äại Ä‘á»™i trưởng phải dùng bá»™ Ä‘Ã m chỉ huy cả hai đầu.
Äể giải quyết dứt Ä‘iểm chuyện "ke xả", tôi quyết định ở lại A LÆ°á»›i ba ngà y để theo dõi, đôn đốc. Chỉ sau má»™t ngà y đêm, Trung Ä‘oà n 217 đã là m xong hai ke xả. Chúng tôi cho triển khai hoạt Ä‘á»™ng ngay.
Äá»™i hình xe ben 36 chiếc tuần tá»± và o lấy sá»i, xong Ä‘i thẳng tá»›i chá»— đổ, không phải quay trở mất thá»i gian. Má»—i xe có tải trá»ng 4 tấn chỉ nháºn sá»i không quá 10 phút, thay vì 40 phút trÆ°á»›c đó.
Má»™t công trÆ°á»ng đầy tÃnh công nghiệp, hoạt Ä‘á»™ng đồng bá»™, nhịp nhà ng. Bá»™ Ä‘á»™i và thanh niên xung phong phấn khởi tá»™t Ä‘á»™, đặc biệt là số anh chị em xúc sá»i, vì được giải phóng khá»i má»™t công Ä‘oạn vô cùng vất vả.
Chứng kiến không khà lao Ä‘á»™ng cÅ©ng nhÆ° hiệu quả của phÆ°Æ¡ng thức thi công má»›i, tôi nói vá»›i anh Tô Äa Mạn:
- Äoạn Ä‘Æ°á»ng 38 cây số nà y là mô hình thà điển toà n bá»™ ná»™i dung và phÆ°Æ¡ng thức thi công nhÆ° đã táºp huấn là : "Chuyên sâu - dây chuyá»n - đồng bá»™"; nhằm thá»±c hiện bằng được mục tiêu: năng suất, chất lượng, tốc Ä‘á»™ cao nhất, đồng thá»i bảo đảm an toà n và từng bÆ°á»›c giảm dần lao Ä‘á»™ng thủ công, giải phóng năng lượng cÆ¡ bắp.
Kết thúc công việc ở Trung Ä‘oà n 217, chúng tôi tạt qua là m việc vá»›i Trung Ä‘oà n 98 Ä‘ang thi công quãng qua dốc Bù Lạch. Äây là quãng có địa hình phức tạp nhất, khối lượng thi công rất lá»›n. Mặc dù váºy, tôi tháºt sá»± yên tâm khi SÆ° Ä‘oà n 4 73 chá»n Trung Ä‘oà n 98, Ä‘Æ¡n vị Anh hùng đảm trách quãng Ä‘Æ°á»ng nà y.
Äể tranh thủ thá»i gian và o là m việc vá»›i Khu uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh Quân khu 5 do đã hẹn trÆ°á»›c, tôi nắm qua tình hình và dặn ban chỉ huy trung Ä‘oà n chuẩn bị là m việc vá»›i anh Äặng Hữu. Có gì vÆ°á»›ng mắc, báo cáo vá» Bá»™ TÆ° lệnh sau.
Trên suốt trục Ä‘Æ°á»ng và o Khu 5, các trung Ä‘oà n công binh, thanh niên xung phong dồn lên mặt Ä‘Æ°á»ng. NÆ¡i nÆ¡i trà n ngáºp không khà rá»™n rà ng, sôi Ä‘á»™ng.
Äây là lần thứ hai tôi và o là m việc vá»›i Khu uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh Quân khu 5. Do hẹn trÆ°á»›c, nên khi chúng tôi và o các anh Võ Chà Công, Chu Huy Mân, Äoà n Khuê bố trà là m việc ngay. Các anh thông báo tình hình Khu 5 từ sau khi có Nghị quyết 21 của Trung Æ°Æ¡ng, diá»…n biến chiến trÆ°á»ng khá thuáºn lợi cho ta. Äể tạo Ä‘iá»u kiện cho địa phÆ°Æ¡ng đẩy mạnh hoạt Ä‘á»™ng tạo thế tạo lá»±c, anh Năm Công, anh Chu Huy Mân Ä‘á» nghị Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n giao đủ, giao sá»›m quân và váºt chất của Trung Æ°Æ¡ng bổ sung. Các anh cÅ©ng không quên cảm Æ¡n bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã chi viện đắc lá»±c trong nhiá»u năm cho chiến trÆ°á»ng Khu 5.
Tôi cảm Æ¡n tình cảm mà Khu uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh Quân khu dà nh cho bá»™ độà TrÆ°á»ng SÆ¡n, cÅ©ng nhÆ° những thông tin các anh cung cấp sẽ là cÆ¡ sở giúp chúng tôi chủ Ä‘á»™ng bảo đảm chỉ tiêu váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng. Äồng thá»i, tôi cÅ©ng khẳng định những gì mà bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n là m được Ä‘á»u có sá»± trợ lá»±c của các chiến trÆ°á»ng. Riêng Khu 5 trong thá»i gian gần đây đã giải phóng Khâm Äức, Äắc Pét, tạo Ä‘iá»u kiện cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘Æ°a má»™t phần tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược vỠđất ta, tiếp cáºn các chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, trá»±e tiếp và gần hÆ¡n.
Chia tay vá»›i các anh trong Khu uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh Quân khu 5, chúng tôi khẩn trÆ°Æ¡ng và o là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh Mặt tráºn Tây Nguyên: CÅ©ng nhÆ° lần trÆ°á»›c, đón và là m việc vá»›i chúng tôi có các anh Hoà ng Minh Thảo, VÅ© Lăng, Trần Thế Môn…
Anh Thảo thông báo vá»›i chúng tôi tình hình toà n mặt tráºn, kết quả tiếp nháºn hà ng và quân bổ sung. Anh Ä‘á» nghị tăng chỉ tiêu và láºp hai Ä‘iểm giao hà ng má»›i: má»™t ở tây Gia Lai và má»™t ở tây bắc Äắc Lắc; đây là hai Ä‘iểm nằm trên Ä‘Æ°á»ng má»›i mở.
Tôi đồng ý và đảm bảo vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh Mặt tráºn Tây Nguyên là từ ngà y 10 tháng 4 nà y, chúng tôi sẽ thá»±c hiện.
Anh Thảo, anh Lăng, anh Môn vô cùng cảm Æ¡n bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n từ hÆ¡n chục năm nay đã chi viện váºt chất, bổ sung quân cho Tây Nguyên vượt chỉ tiêu; phối hợp vá»›i Tây Nguyên đánh địch ở vùng ba biên giá»›i.
Nghe các anh nhắc tới "Thánh địa" nà y, tôi nói:
- VỠcăn cứ chiến lược ba biên giới, chúng tôi phải cảm ơn các anh trước. Bởi lẽ, lực lượng đánh địch ở đây chủ yếu là B3.
Không khoan nhượng với sự khiêm tốn của chúng tôi, anh Thảo nói:.
- Äúng váºy, nhÆ°ng lá»±c lượng tại chá»—, háºu cần tại chá»— - hai vấn Ä‘á» cá»±c kỳ quan trá»ng lại thuá»™c vá» bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Tôi trình bà y thêm để anh Thảo, anh Môn, anh Lăng rõ:
- Theo chỉ thị của Bá»™, chúng tôi sẽ Ä‘iá»u SÆ° Ä‘oà n 4 70 vỠđóng ở Sa Thầy và láºp ở đây cụm khu dá»± trữ lá»›n. NhÆ°ng chúng tôi vẫn cho củng cố Ä‘Æ°á»ng C4, vừa để bổ trợ, vừa phục vụ việc váºn chuyển chi viện cho bạn Campuchia. Chúng ta quyết giữ vững khu căn cứ chiến lược nà y. ÄÆ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n nay đã được Ä‘Æ°a và o sá» dụng chuyển quân và váºt chất Ä‘Æ°a thẳng, trá»±c tiếp và o Tây Nguyên. ÄÆ°á»ng ống xăng dầu, Ä‘Æ°á»ng thông tin tải ba cÅ©ng theo Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n mà vÆ°Æ¡n dà i và o Nam Bá»™. NhÆ°ng hiện nay địch vẫn còn chốt ở cao Ä‘iểm 900 (Äắc Min) và Äức Láºp. Do váºy, hiện tại, chúng tôi tạm thá»i sá» dụng khoảng 100 cây số vòng qua Ô Ranh đất bạn Campuchia, rồi quay vá» Bù Äốp - Lá»™c Ninh. Trong má»™t lần trên Ä‘Æ°á»ng ra Hà Ná»™i là m việc, anh Lê Äức Anh là bạn rất thân có trao đổi vá»›i tôi nên bà n vá»›i B8, phối hợp "nhổ" luôn cao Ä‘iểm 900, từ đó ép địch "án binh bất Ä‘á»™ng" ở Äức Láºp, tạo Ä‘iá»u kiện cho ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh vÆ°Æ¡n nhanh và o Bù Äăng, thuá»™c miá»n Äông Nam Bá»™. Nay tôi chÃnh thức Ä‘á» nghị các anh chuyện đó, cà ng sá»›m cà ng hay.
Anh Thảo nói:
- "Nhổ" cứ Ä‘iểm đó không khó gì. NhÆ°ng chúng tôi e "rút dây Ä‘á»™ng rừng". Vì nó nằm trên biên giá»›i Việt - Campuchia. Äể chúng tôi nghiên cứu, xin chỉ thị của Bá»™ và sẽ bà n vá»›i các anh ngay. Trên địa bà n Tây Nguyên đã có Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n xuyên qua. Äây là má»™t trong những yếu tố cÆ¡ sở hạ tầng có tÃnh quyết định, không chỉ đối vá»›i Tây Nguyên mà cả đối vá»›i Nam Bá»™. Chúng tôi rất vững tâm đẩy mạnh hoạt Ä‘á»™ng xây dá»±ng chiến trÆ°á»ng và chiến đấu trong má»i tình huống. Tây Nguyên sẽ cùng bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n bảo vệ vững chắc tuyến Ä‘Æ°á»ng đó.
Rá»i Bá»™ TÆ° lệnh Tây Nguyên, chúng tôi theo Ä‘Æ°á»ng má»›i qua Ô Ranh, rồi vòng vá» miá»n Äông Nam Bá»™, kết hợp kiểm tra các Ä‘Æ¡n vị là m Ä‘Æ°á»ng, tổ chức váºn tải, bảo đảm giao liên hà nh quân. Sau hai ngà y, toà n Ä‘oà n đã dừng chân ở Bù Äốp - má»™t căn cứ táºp kết chân hà ng và quân để giao cho Nam Bá»™. Ngủ má»™t đêm tại đây, sáng hôm sau, đồng chà chỉ huy trưởng căn cứ hÆ°á»›ng dẫn chúng tôi thăm và kiểm tra toà n bá»™ căn cứ. Nhiá»u kho hà ng, bãi táºp kết được xây dá»±ng khá quy củ, nằm kÃn đáo trong rừng nứa. Hà ng hoá chủ yếu là vÅ© khÃ, đạn, thuốc quân y, quân trang. LÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm từ trÆ°á»›c tá»›i nay Ãt chuyển và o Nam Bá»™.
Qua kiểm tra, được biết chỉ mấy tháng đầu năm 1974, cụm kho Bù Äốp đã tiếp nháºn 3.200 tấn hà ng và đã chuyển giao cho Nam Bá»™ 2.000 tấn, chủ yếu là đạn pháo lá»›n.
Rá»i Bù Äốp, chúng tôi và o thẳng Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n. Các anh trong Bá»™ TÆ° lệnh cho ngÆ°á»i đón chúng tôi tại trụ sở ChÃnh phủ lâm thá»i Cá»™ng hoà miá»n Nam Việt Nam, đóng ở thị trấn Lá»™c Ninh. Trụ sở là má»™t căn nhà sà n rá»™ng và má»™t số nhà thấp bé bao quanh, lẫn trong khu dân cÆ°. Äây cÅ©ng chÃnh là nút há»™i tụ Ä‘oạn cuối ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, Ä‘Æ°á»ng giao liên đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n; và sẽ là điểm cuối Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu, Ä‘Æ°á»ng thông tin tải ba… Tháºt là má»™t địa thế vô cùng lý tưởng, má»™t vùng "địa linh".
Äón chúng tôi tại sở chỉ huy có các anh Trần Văn Trà , Trần Nam Trung…
Trong không khà "tay bắt mặt mừng" gặp gỡ Bắc - Nam, hết sức xúc động, anh Trà hồ hởi nói:
- Chúc mừng Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n đã và o tá»›i Nam Bá»™, và tháºt sá»± là "Ta vá» ta tắm ao ta" rồi.
Tôi tiếp lá»i:
- Chưa hắn đâu anh ạ. Còn một quãng gần trăm cây số ta vẫn nhỠđất bạn.
Anh Trần Nam Trung vui vẻ nói:
- Chúng mình biết chứ. Nhưng không sao. Còn và i cái "gai" ta nhổ ngà y một ngà y hai thôi mà !
- Vâng, chúng tôi cÅ©ng mong sá»›m hoà n thiện, để không chỉ Ä‘Æ°á»ng ô tô, mà cả Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu cÅ©ng phải và o thẳng Bù Äốp luôn.
Anh Trà khái quát tình hình chiến trÆ°á»ng Nam Bá»™. Vá» ta, các tỉnh đã cho "cắm cá»", giữ vững và củng cố vùng giải phóng. Chủ lá»±c Ä‘ang xúc tiến thà nh láºp Binh Ä‘oà n Cá»u Long (Quân Ä‘oà n 4). Quán triệt Nghị quyết 21, Nam Bá»™ Ä‘ang đẩy mạnh hoạt Ä‘á»™ng tạo thế, tạo lá»±c, tạo thá»i cÆ¡. Äá» nghị Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘Æ°a nhanh quân số, vÅ© khÃ, đạn, xăng dầu, thuốc chiến thÆ°Æ¡ng và o sá»›m, trÆ°á»›c mùa mÆ°a.
- Báo cáo anh - Tôi trả lá»i - TrÆ°á»›c khi và o đây, chúng tôi đã nháºn được kế hoạch tăng chỉ tiêu bổ sung quân lẻ, má»™t số Ä‘Æ¡n vị thá»±c binh, có cả những Ä‘Æ¡n vị xe tăng, pháo mặt đất 130 ly, cao xạ… và chỉ tiêu bổ sung vÅ© khÃ, đạn súng bá»™ binh, xăng dầu… Nếu cần thêm gì, Ä‘á» nghị các anh cho biết.
Anh Trà phấn khởi nói:
- Váºy là trên chu đáo, kịp thá»i quá rồi. TrÆ°á»›c mắt Ä‘á» nghị các anh cứ thá»±c hiện nhÆ° kế hoạch. Nếu tình hình phát triển Ä‘á»™t biến, có gì bức thiết, chúng tôi báo sau. Riêng việc giúp chúng tôi là m Ä‘Æ°á»ng ná»™i bá»™, lần trÆ°á»›c các anh đã Ä‘Æ°a và o má»™t trung Ä‘oà n công binh, nay nếu có thể Ä‘iá»u thêm má»™t số máy húc, xe ben và má»™t số kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng.
- Vâng - Tôi trả lá»i - Äá» nghị anh cho đồng chà Tham mÆ°u trưởng láºp dá»± trù cụ thể, chúng tôi cố gắng hết sức.
Thay mặt Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi cảm Æ¡n Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n đã tạo Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi và động viên mạnh mẽ bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n trong suốt quá trình thá»±c hiện nhiệm vụ của mình và nhá» chuyển lá»i chúc sức khá»e của chúng tôi tá»›i các anh trong Trung Æ°Æ¡ng Cục.
Phút chia tay, anh Trà xúc động nói:
- Trong cuá»™c đối đầu vá»›i tên "sen đầm quốc tế" nà y, các chiến trÆ°á»ng miá»n Nam vá»›i chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n hợp thà nh má»™t chỉnh thể, song tuyến Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh có vị trà chiến lược đặc biệt. Äó là chiếc cầu nối vÄ© đại giữa háºu phÆ°Æ¡ng chiến lược miá»n Bắc vá»›i tiá»n tuyến lá»›n miá»n Nam. Qua nó, váºt chất, binh lá»±c từ háºu phÆ°Æ¡ng chiến lược được chuyển tá»›i chiến trÆ°á»ng, bảo đảm cho chiến trÆ°á»ng đánh to thắng lá»›n. Thay mặt Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n, tôi chân thà nh cảm Æ¡n Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và các lá»±c lượng trên tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Chia tay Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n, cÅ©ng là kết thúc má»™t chuyến công tác dà i ngà y vô cùng quan trá»ng - vừa kết hợp kiểm tra, chỉ đạo trá»±c tiếp việc thi công Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, vừa chủ Ä‘á»™ng hiệp đồng vá»›i các chiến trÆ°á»ng chuẩn bị cho "đòn" quyết chiến chiến lược cuối cùng.
***
Là m việc sâu sát, cụ thể trong suốt lá»™ trình, nên ngay sau khi vá» sở chỉ huy, anh Lê Mai Trung - thÆ° ký riêng đã giúp tôi hoà n chỉnh báo cáo kết quả kiểm tra việc thi công Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, những vấn Ä‘á» cần giải quyết ngay sau khi là m việc trá»±c tiếp vá»›i các chiến trÆ°á»ng, kết quả váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng những tháng đầu năm 1974.
Ngà y 29 tháng 8, ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh há»p. Anh Nguyá»…n Lang - Phó tÆ° lệnh tổng hợp báo cáo vá» là m Ä‘Æ°á»ng, váºn chuyển chi viện Ä‘á» bảo đảm kế hoạch.
Vá» tổ chức giao liên hà nh quân, kể từ sau khi có Hiệp định Paris, quân bổ sung cho các chiến trÆ°á»ng Ä‘á»u được hà nh quân bằng cÆ¡ giá»›i, chấm dứt hà nh quân bá»™. TrÆ°á»›c đây, từ miá»n Bắc, bá»™ Ä‘á»™i hà nh quân bá»™ và o B2 mất hÆ¡n ba tháng, nay chỉ mất hÆ¡n chục ngà y. Äây là má»™t bÆ°á»›c tiến nhảy vá»t vá» chất trong tổ chức hà nh quân. Äặc biệt, lá»±c lượng váºn tải cÆ¡ giá»›i TrÆ°á»ng SÆ¡n có đủ khả năng cÆ¡ Ä‘á»™ng cả Ä‘á»™i hình sÆ° Ä‘oà n, quân Ä‘oà n binh chủng hợp thà nh.
Vá» mở Ä‘Æ°á»ng tiêu choẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, đến đầu năm 1974, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n và thanh niên xung phong đã thá»±c hiện được má»™t khối lượng rất lá»›n. Äặc biệt là tạo được cÆ¡ sở bÆ°á»›c đầu để đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ thi công tuyến giao thông chiến lược đông TrÆ°á»ng SÆ¡n không thể thiếu đối vá»›i cuá»™c Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975, giải phóng hoà n toà n miá»n Nam.
Äến tháng 2 năm 1975 - và o "đêm trÆ°á»›c" của cuá»™c Tổng tiến công mùa xuân 1975, Ä‘Æ°á»ng từ Tân Kỳ và o HÆ°Æ¡ng Khê, ta đã là m xong nhiá»u Ä‘oạn ná»n móng đá, cầu và cống nhá» vÄ©nh cá»u, sau nà y, toà n bá»™ được giao lại cho hai tỉnh Nghệ An, Hà TÄ©nh sá» dụng.
Äoạn từ Thanh Lạng Ä‘i Khe Gát (Quảng Bình) chÆ°a là m. Quãng dà i nhất 1.100 cây số, trá»ng yếu nhất là từ Khe Gát Ä‘i Äắc Min (Äắc Lắc) đến Gia NghÄ©a, ChÆ¡n Thà nh (Bình PhÆ°á»›c); đã là m xong ná»n móng đá, cống vÄ©nh cá»u, rải đá và thảm nhá»±a mặt Ä‘Æ°á»ng rá»™ng 7 mét được gần 200 cây số, thi công hoà n chỉnh đảm bảo kỹ thuáºt, chất lượng.
Sau khi chiến dịch Tây Nguyên toà n thắng, SÆ° Ä‘oà n 470 tiếp tục rải nhá»±a mặt Ä‘Æ°á»ng từ ChÆ° Prông đến Buôn Ma Thuá»™t, dà i 50 cây số, là m ná»n, móng, cống, mặt cấp phối từ Ä‘oạn Äắc Min đến Gia NghÄ©a. Suốt tuyến Ä‘Æ°á»ng nà y chỉ còn 16 cây số ở khu vá»±c Ba Rá»n là chÆ°a mở được.
Từ cuối năm 1973 đến đầu năm 1975, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã Ä‘Æ°a và o sá» dụng Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng từ Cầu Khỉ, nối Ä‘Æ°á»ng 16 (Quảng Bình) đến Äắc Min. Nhá» váºy, tuyến chi viện chiến lược đã tổ chức cho các SÆ° Ä‘oà n ô tô 571, 471 cÆ¡ Ä‘á»™ng má»™t khối lượng lá»›n quân và hà ng hoá, cÆ¡ Ä‘á»™ng gá»n Ä‘á»™i hình từng quân Ä‘oà n, sÆ° Ä‘oà n bá»™ binh, binh chủng kỹ thuáºt tham gia Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975.
ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - hai tuyến tây và đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, đã trở thà nh cÆ¡ sở hạ tầng quyết định cho chiến lược tiến công thần tốc trong Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975 ở miá»n Nam.
Giá trị vÄ© đại của tuyến Ä‘Æ°á»ng đó không chỉ đóng khung trong sá»± nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c mà còn phát huy tác dụng đối vá»›i sá»± nghiệp xây dá»±ng và bảo vệ đất nÆ°á»›c sau nà y.
Cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c kết thúc, do Ä‘iá»u kiện đầu tÆ° kinh phà gặp khó khăn; thiếu váºt tÆ° nguyên liệu, lá»±c lượng thi công phần giảm thiểu, phần "chia năm xẻ bảy", nên việc hoà n chỉnh Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n theo luáºn chứng kinh tế - kỹ thuáºt của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n chÆ°a thá»±c hiện được. Vá»›i tôi, nguyện vá»ng lá»›n lao đó vẫn luôn canh cánh bên lòng.
Cùng vá»›i thá»i gian, việc thá»±c hiện hiệp định biên giá»›i giữa ChÃnh phủ hai nÆ°á»›c Việt - Là o má»™t số Ä‘oạn, thuá»™c tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh được chuyển giao cho bạn. Nhiá»u Ä‘oạn do không có Ä‘iá»u kiện duy tu, bảo dưỡng, bị sụt lở, hÆ° há»ng; tháºm chà có nguy cÆ¡ kém thua trong thá»i chiến.
Má»—i lần có dịp trá» lại TrÆ°á»ng SÆ¡n, bắt gặp má»™t quãng Ä‘Æ°á»ng mai má»™t cùng thá»i gian, tôi không khá»i thắt lòng nhá»› vá» má»™t thá»i lá»a đạn, má»™t thá»i máu lứa; thá»i mà đồng Ä‘á»™i tôi cùng thanh niên xung phong, công nhân giao thông… hoà máu, nÆ°á»›c mắt, mồ hôi vá»›i đá sá»i. để tạo nên chÃnh con Ä‘Æ°á»ng nà y…
Việc tổ chức thi công Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n theo phÆ°Æ¡ng thức: Kết hợp giữa cÆ¡ giá»›i vá»›i thủ công, chuyên sâu - dây chuyá»n - đồng bá»™, do Ä‘á»™i hình sÆ° Ä‘oà n công binh thá»±c hiện là má»™t bÆ°á»›c phát triển nhảy vá»t, rất táo bạo của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Lần giở những dòng ký ức, biết bao gÆ°Æ¡ng mặt đồng chÃ, bạn bè ; biết bao sá»± kiện, hình ảnh… lại hiện vá» nhÆ° những thÆ°á»›c phim vô cùng sống Ä‘á»™ng. Vá»›i chúng tôi, đây là má»™t công trình thi công cầu Ä‘Æ°á»ng đạt tốc Ä‘á»™ phi thÆ°á»ng. Má»i chuyện thá»i đó sao mà nhẹ nhà ng quá! Quyết rồi, quán triệt rồi là là m, chỉ cần hai yếu tố cÆ¡ bản: bá»™ Ä‘á»™i ăn no và đủ váºt tÆ°. Không mảy may má»™t chút quan liêu phiá»n hà sách nhiá»…u từ Trung Æ°Æ¡ng cho chà cÆ¡ sá».
Cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c đã Ä‘i và o lịch sá», bụi thá»i gian và biết bao chuyện Ä‘á»i thÆ°á»ng hẳn sẽ là m phai má» trong ký ức của ngÆ°á»i nà y, ngÆ°á»i khác vá» cái thá»i "Xẻ dá»c TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘i cứu nÆ°á»›c", song tôi vẫn tin "công trình thế ká»·" nà y đã thấm và o máu thịt của cả má»™t thế hệ ngÆ°á»i Việt Nam - chà Ãt là má»™t thế hệ công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n, thanh niên xung phong TrÆ°á»ng SÆ¡n… lá»±c lượng chủ công tạo dá»±ng nên công trình đó.
Cùng vá»›i việc đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ thi công Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n táºp trung lá»±c lượng thá»±c hiện nhiệm vụ chi viện chiến lược, bảo đảm cho các chiến trÆ°á»ng củng cố thắng lợi và phát triển lá»±c lượng, tạo lá»±c, tạo thế, tạo thá»i cÆ¡.
Tại há»™i nghị ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh, Tham mÆ°u phó váºn tải Nguyá»…n Khoá - má»™t cán bá»™ có thâm niên trên tuyến, có năng lá»±c chuyên môn, được phân công theo dõi công tác váºn chuyển, đã tổng hợp tình hình báo cáo rất đầy đủ:
- Kể từ sau khi có Hiệp định Paris, chiến sá»± đã ngừng trên hai tuyến hà nh lang đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n. Lá»±c lượng váºn tải toà n tuyến đã tổ chức thà nh SÆ° Ä‘oà n ô tô 571 và ba trung Ä‘oà n, váºn chuyển rất thuáºn lợi. Äá»™i hình váºn chuyển chủ yếu là trung Ä‘oà n, chạy hoà n toà n ban ngà y, Ä‘i thắng từ nÆ¡i nháºn hà ng tá»›i nÆ¡i giao hà ng. Hà ng chiến trÆ°á»ng nà o giao chiến trÆ°á»ng đó.
Trên tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, trong mùa khô 1973 - 1974, thá»i tiết thuáºn lợi, Ä‘Æ°á»ng khô. Äá»™i hình váºn tải là trung Ä‘oà n xe, chuyển hà ng chạy thẳng và o giao cho Mặt tráºn Tây Nguyên ở Sa Thầy, giao hà ng cho Mặt tráºn Trung - Hạ Là o ở khu vá»±c Ä‘Æ°á»ng 9, Ä‘Æ°á»ng 23, giao hà ng cho Campuchia ở Stung Treng. Riêng Nam Bá»™, được chuyển thẳng theo Ä‘Æ°á»ng 13 và đưá»ng sông Mê Công và o giao trá»±c tiếp ở Lá»™c Ninh và Kra Chiê.
Do địch còn chốt ở Äắc Min, Äức Láºp, nên ta phải là m Ä‘Æ°á»ng tránh trên đất bạn qua Ô Ranh đến Lá»™c Ninh. SÆ° Ä‘oà n 470 dùng má»™t trung Ä‘oà n ô tô nháºn hà ng chuyển và o theo Ä‘Æ°á»ng từ Ô Ranh đến Bù Äốp để giao cho Nam Bá»™.
Ở tuyến đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, do chịu ảnh hưởng của thá»i tiết và đưá»ng má»›i thông cục bá»™, nên chỉ váºn chuyển theo Ä‘á»™i hình nhá», giao hà ng thẳng cho Trị-Thiên, Khu 5. Tuy váºy hà ng giao cho các chiến trÆ°á»ng Ä‘á»u vượt chỉ tiêu.
Lúc nà y, trên miá»n Bắc, Tổng cục Háºu cần đã táºp trung lá»±c lượng, kết hợp cả váºn tải Ä‘Æ°á»ng bá»™, Ä‘Æ°á»ng sông, Ä‘Æ°á»ng biển chuyển hà ng và o táºp kết ở các cụm kho bắc Quảng Bình, các cảng: Hòn La, Gianh, Nháºt Lệ, Äông Hà …
Vá» xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng ống, bảo đảm xăng dầu, theo báo cáo của Cục trÆ°á»ng xăng dầu Nguyá»…n Äà m, cÅ©ng có bÆ°á»›c tiến nhảy vá»t.
Hai tuyến Ä‘Æ°á»ng ống đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n đã vÆ°Æ¡n sâu và o phÃa nam và gặp nhau tại Plây Khốc (ngã ba biên giá»›i). Dá»± kiến cuối năm 1974 sẽ và o nam Sê Rê Pốc và tá»›i Bù Gia Máºp (Nam Bá»™). Chân hà ng xăng dầu vẫn bÆ¡m từ Bãi Cháy (Quảng Ninh) và o.
Thà nh công lá»›n nhất của bá»™ Ä‘á»™i xăng dầu là đẩy nhanh tốc Ä‘á»™ cấp phát, giải phóng xe nhanh, đặc biệt là đội hình váºn chuyển quy mô lá»›n. Trung bình má»™t giá» rưỡi có thể cấp phát, giải phóng cho má»™t tiểu Ä‘oà n xe tại má»™t trạm cây xăng. Hà ng ngà y, các cây xăng dá»c tuyến có thể bảo đảm xăng dầu cho khoảng má»™t vạn xe.
Vá» bảo đảm giao liên, hà nh quân, chuyển thÆ°Æ¡ng, tất cả chuyển sang phÆ°Æ¡ng tiện cÆ¡ giá»›i, má»—i tháng chuyển được trên 30.000 đến 50.000 quân qua tuyến, đồng thá»i tổ chức bảo đảm tốt cho nhiá»u tiểu Ä‘oà n, trung Ä‘oà n xe tăng, pháo mặt đất, cao xạ hà nh quân và o chiến trÆ°á»ng an toà n, đúng thá»i gian.
Äánh giá tình hình chiến trÆ°á»ng và thế tráºn TrÆ°á»ng SÆ¡n đã có bÆ°á»›c phát triển má»›i, ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»·, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n má»™t lần nữa khẳng định lại quyết tâm: ÄÆ°a toà n bá»™ chủ lá»±c công binh láºt cánh sang phÃa đông, chỉ để lại má»™t lá»±c lượng tối thiểu để bảo đảm giao thông ở tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, Ä‘iá»u má»™t phần lá»±c lượng cao xạ sang phÃa đông, số còn lại bố trà ở các trục Ä‘Æ°á»ng ngang ra các chiến trÆ°á»ng. Äại bá»™ pháºn bá»™ binh đứng chân bảo vệ sÆ°á»n phÃa tây.
NhÆ° váºy, đến mùa hè năm 1974, Ä‘Æ°á»ng đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n đã hình thà nh má»™t hệ thống liên hoà n, vững chắc, là cÆ¡ sở hạ tầng bảo đảm chi viện liên tục váºt chất, cÆ¡ Ä‘á»™ng lá»±c lượng, binh khà kỹ thuáºt, bảo đảm cho đòn tiến công chiến lược khi thá»i cÆ¡ đến. Äồng thá»i, tuyến hà nh lang đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n đã hình thà nh má»™t căn cứ háºu cần chiến lược, chiến dịch. rá»™ng trên 130 nghìn cây số vuông, nối liá»n háºu phÆ°Æ¡ng lá»n miá»n Bắc vá»›i các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng, xứng đáng là chá»— dá»±a vững chắc cho các chiến trÆ°á»ng. Äây là má»™t trong những nhân tố quyết định thắng lợi nhiệm vụ chi viện của háºu phÆ°Æ¡ng chiến lược miá»n Bắc cho cách mạng miá»n Nam, Là o và Campuchia.
Tháng 5 năm 1974, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng phê chuẩn quyết định chuyển SÆ° Ä‘oà n khu vá»±c 471 thà nh SÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải, đứng chân ở khu vá»±c ba biên giá»›i. Äến đây bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã hoà n thiện mô hình tổ chức các sÆ° Ä‘oà n binh chủng hợp thà nh, phù hợp vá»›i xu thế phát triển của cục diện chiến tranh và đáp ứng kịp thá»i chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược của Bá»™ ChÃnh trị, Trung Æ°Æ¡ng Äảng. Những sÆ° Ä‘oà n nà y ngoà i khả năng hoà n thà nh nhiệm vụ chi việc chiến lược chi viện chiến dịch trÆ°á»›c mắt, còn góp phần quan trá»ng tạo nên những "quả đấm" mạnh, đón đầu thá»i cÆ¡ má»›i.
***
Ngà y 21 tháng 4 năm 1974, tôi ra Hà Ná»™i dá»± há»™i nghị cán bá»™ cao cấp toà n quân nghiên cứu Nghị quyết 21 của Trung Æ°Æ¡ng Äảng và Nghị quyết của Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng vừa ra trong tháng 3. Chủ tịch nÆ°á»›c Tôn Äức Thắng, anh Lê Duẩn, anh Lê Äức Thá» tá»›i thăm há»™i nghị và chỉ thị má»™t số nhiệm vụ cho Quân Ä‘á»™i. CÅ©ng dịp nà y, tôi vinh dá»± được Nhà nÆ°á»›c phong quân hà m Trung tÆ°á»›ng. Äợt phong tÆ°á»›ng nà y có anh Chu Huy Mân được phong vượt cấp từ Thiếu tÆ°á»›ng lên Thượng tÆ°á»›ng. Anh Lê Äức Anh cùng tôi được phong vượt cấp từ Äại tá lên Trung tÆ°á»›ng. Khi đó anh Lê Äức Anh là TÆ° lệnh Quân khu 9. Công trạng là má»™t phần, nhÆ°ng có lẽ là do hai chúng tôi ở cấp Äại tá quá lâu. Cả hai anh em Ä‘á»u từng giữ chức Phó tổng tham mÆ°u trưởng, TÆ° lệnh quân khu.
Năm đó, tôi ở và o Ä‘á»™ tuổi "Bốn chÃn đã qua, Năm ba chÆ°a tá»›i" (51 tuổi), nhÆ°ng may mắn là còn sung sức. Hầu nhÆ° ngà y nà o tôi cÅ©ng là m việc từ 10 đến 15 giá», liên tục. Má»™t tháng Ä‘i thá»±c địa, xuống công tác ở Ä‘Æ¡n vị không dÆ°á»›i ná»a thá»i gian.
Suốt 12 năm, khi đứng ở cÆ°Æ¡ng vị chủ trì Quân khu 4 "tuyến lá»a" khi phụ trách bá»™ Ä‘á»™i tình nguyện ở Trung - Hạ Là o, và "dà i hÆ¡i" nhất là TÆ° lệnh bá»™ đôị TrÆ°á»ng SÆ¡n, lúc nà o tôi cÅ©ng cố gắng tìm má»i cách thÃch ứng nhanh vá»›i má»i tình hình, yêu cầu công việc. Nay đã và o tuổi gần "Bát tuần", ngoái nhìn quá khứ, má»›i thấy từ 40 tá»›i 60 tuổi là quãng Ä‘Æ°á»ng tôi là m việc vá»›i cÆ°á»ng Ä‘á»™ và hiệu quả cao nhất. NhÆ°ng, dẫu cho đã là m việc hết mình, tôi vẫn luôn thấy chÆ°a đủ, chÆ°a bằng lòng. Bởi cái mình biết luôn Ãt hÆ¡n những gì chÆ°a biết.
NghÄ© vá» mình, tôi thầm mong thế hệ trẻ hôm nay cÅ©ng nhÆ° mai sau của xứ sở "Con Lạc, cháu Hồng" nà y đừng bá» phà thá»i gian, bá» phà tuổi "hoà ng kim" - quãng Ä‘á»i mà ta có thể sống nhiá»u nhất cho cách mạng, cho đất nÆ°á»›c và cho chÃnh bản thân ta.
|
28-06-2008, 10:05 AM
|
Diệt Thế Ma Thần
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: tp ho chi minh
Bà i gởi: 217
Thá»i gian online: 1 ngà y 0 giá» 18 phút
Thanks: 2
Thanked 0 Times in 0 Posts
|
|
ChÆ°Æ¡ng 6
THẦN Tá»C VÀ TOÀN THẮNG
1.
Há»™i nghị cán bá»™ cao cấp toà n quân bế mạc chiá»u ngà y 28 tháng 4. Cùng lúc, tôi được thông báo ngà y hôm sau là m việc vá»›i các anh Lê Duẩn, Phạm Văn Äồng, Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến DÅ©ng.
Thêm má»™t Ä‘iá»u gì? Má»™t nhiệm vụ gì hệ trá»ng, mà TrÆ°á»ng SÆ¡n có được may mắn nà y? Mừng, lo lẫn lá»™n là tâm trạng bám Ä‘uổi tôi cả đêm 23 và sáng ngà y 24 trên Ä‘Æ°á»ng từ nhà và o Thà nh ná»™i là m việc. Bởi hôm nói chuyện vá»›i há»™i nghị cán bá»™ cao cấp toà n quân, các anh Lê Duẩn, Lê Äức Thá», Võ Nguyên Giáp… đã phân tÃch rất sâu sắc má»™t số Ä‘iểm trong nháºn định, đánh giá tình hình của Trung Æ°Æ¡ng Äảng, chỉ ra những khả năng phát triển của cách mạng miá»n Nam và những việc cần là m để già nh thắng lợi trong những năm tá»›i.
Và o là m việc, theo yêu cầu của các anh, tôi báo cáo khái quát hoạt Ä‘á»™ng váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng, tiến Ä‘á»™ xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu, Ä‘Æ°á»ng thông tin tải ba; tiếp nháºn hà ng ở các cảng Hòn La, Nháºt Lệ, sông Gianh, Äông Hà … Má»i lÄ©nh vá»±c Ä‘á»u xuôi xẻ, khả quan.
Anh Duẩn, anh Äồng, anh Văn và anh DÅ©ng Ä‘á»u lÆ°u ý tôi: Tình hình đã có nhiá»u thuáºn lợi; vá»›i thế và lá»±c đã tạo được, tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n cần tÃnh toán chÃnh xác, tổ chức chỉ đạo tháºt chặt chẽ để đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch năm 1974.
Anh Duẩn còn dặn thêm:
- Ngoà i chỉ tiêu kế hoạch năm 1974, các anh cần bà n tÃnh, chuẩn bị sá»›m kế hoạch năm 1975. LÆ°u ý, các chỉ tiêu tăng hÆ¡n kế hoạch thông thÆ°á»ng. Tình hình sẽ có những bÆ°á»›c nhảy vá»t mà ta chÆ°a thể lÆ°á»ng trÆ°á»›c được.
Những Ä‘iá»u anh Ba gợi ý là m tôi liên tưởng tá»›i những chủ trÆ°Æ¡ng đầy tÃnh dá»± báo của Äảng ta kể từ Cách mạng tháng Tám năm 1945. Váºy sau Máºu Thân 1968, xuân hè 1972, lần nà y "bÆ°á»›c Ä‘á»™t biến" sẽ là gì đây?
Tiếp những ngà y sau đó, tôi là m việc vá»›i các cÆ¡ quan Bá»™ Quốc phòng chuẩn bị cho việc xây dá»±ng kế hoạch năm 1975, trá»±c tiếp nghe các anh Văn Tiến DÅ©ng, Äinh Äức Thiện, trao đổi vá» hai phÆ°Æ¡ng án của kế hoạch chi viện chiến trÆ°á»ng.
Hôm là m việc vá»›i Tổng cục Háºu cần, anh Äinh Äức Thiện nói:
- PhÆ°Æ¡ng án 1, nhÆ° Bá»™ Tổng tham mÆ°u và các Tổng cục đã là m việc vá»›i anh. PhÆ°Æ¡ng án 2 nay chÆ°a chuẩn bị kịp. NhÆ°ng anh nhá»› là có phÆ°Æ¡ng án 2. Khi phÆ°Æ¡ng án đó xảy ra thì khó mà nói trÆ°á»›c được là tăng bao nhiêu quân và váºt chất kỹ thuáºt.
TrÆ°á»›c sá»± quả quyết gần nhÆ° "Ä‘inh đóng cá»™t" của anh Thiện vá» phÆ°Æ¡ng án thá»i cÆ¡, tôi trả lá»i:
- Báo cáo anh, chúng tôi mong cho phÆ°Æ¡ng án đó đến cà ng nhanh cà ng tốt, không ngại khó khăn, vất vả. Theo tôi, những ngà y khó khăn nhất của tuyến chi viện TrÆ°á»ng SÆ¡n đã vÄ©nh viá»…n qua rồi, qua lâu rồi.
Ra Hà Ná»™i, ngoà i công việc, tôi còn được gần gÅ©i gia đình. Mặc dù lúc nà y ở nhà có vợ và hai con gái. SÄ© HÆ°ng - con trai cả đã là phi công lái máy bay chiến đấu, Quân là sÄ© quan pháo binh. Bắc và Việt cÅ©ng Ä‘i há»c xa. Hôm lên thăm SÄ© HÆ°ng tại sÆ° Ä‘oà n không quân đóng ở Sóc SÆ¡n, tôi vô cùng xúc Ä‘á»™ng khi chứng kiến sức mạnh của má»™t sÆ° Ä‘oà n không quân tiêm kÃch hiện đại và sá»± trưởng thà nh "bằng anh bằng em" của con trai mình.
ChÆ°a trá»n tuần là m việc ở Hà Ná»™i, vá»›i những thông tin nóng hổi vừa lÄ©nh há»™i, tôi trở vá» Ä‘Æ¡n vị trong tâm trạng phấn chấn tá»™t đỉnh; lòng tá»± bảo, vá»›i những gì mà ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh tạo dá»±ng trong 15 năm qua, dù tình hình có phát triển Ä‘á»™t biến, chúng tôi cÅ©ng không vì thế mà bị Ä‘á»™ng.
CÆ¡ quan Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n lúc nà y Ä‘ang rá»™n rá»±c khà thế ká»· niệm 15 năm ngà y thà nh láºp tuyến chi viện chiến lược. 15 năm đạn bom và khói lá»a, 15 năm thăng trầm luyện rèn, mÆ°a nguồn suối lÅ© NhÆ°ng bất chấp má»i thá» thách, hy sinh, từ hÆ¡n 400 con ngÆ°á»i đã phát triển thà nh má»™t binh Ä‘oà n hùng mạnh. Những lối mòn giao liên nhá» nhoi cÅ©ng đã nhÆ°á»ng chá»— cho má»™t thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng - má»™t "Tráºn đồ bát quái xuyên rừng ráºm", má»™t tuyến chi viện chiến lược, má»™t căn cứ háºu cần chiến lược. Nói sao hết những xúc cảm, tá»± hà o? CÅ©ng dịp nà y, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n vinh dá»± đón thÆ° khen của Chủ tịch nÆ°á»›c Tôn Äức Thắng. Bác Tôn Ä‘á»™ng viên, căn dặn chúng tôi: "Hãy xứng đáng là những cán bá»™, chiến sÄ© vinh dá»± lao Ä‘á»™ng và chiến đấu trên tuyến Ä‘Æ°á»ng chiến lược mang tên Bác Hồ vÄ© đại!
Má»™t trong những sá»± kiện có ý nghÄ©a lá»›n trong thá»i Ä‘iểm nà y là và o cuối tháng 5, Bá»™ TÆ° lệnh quyết định chuyển sở chỉ huy và o khu vá»±c Bến Tắt, ngay bá» nam sông Bến Hải.
CÅ©ng khu vá»±c nà y, nhÆ°ng ở bá» Bắc, và o buổi "sÆ¡ sinh" của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, anh Võ Bẩm đã bà máºt cho đặt sở chỉ huy tiá»n phÆ°Æ¡ng Äoà n 559. CÅ©ng bầu trá»i nà y, cÅ©ng dòng sông ấy, nhÆ°ng giỠđây trá»i nhÆ° xanh cao hÆ¡n, sông lại má»™t má»±c hiá»n hoà , đằm thắm; không còn trà o sôi ná»—i Ä‘au chia cắt, cảnh má»™t con sông mà nÆ°á»›c chảy đôi dòng.
Sau nà y suy ngẫm lại, tuy lúc đó quyết định của Bá»™ TÆ° lệnh đâu có tÃnh đến sá»± lặp lại của lịch sá», nhÆ°ng chÃnh sá»± ngẫu nhiên đó, cho phép tôi nghÄ© rằng lịch sá» tháºt công bằng, "có trÆ°á»›c có sau!".
Äể nâng tầm thế của má»™t địa danh lịch sá» già u ý nghÄ©a nà y, từ cuối năm 1973 chúng tôi đã cho xây dá»±ng cầu treo Bến Tắt nối hai bá» sông Bến Hải. Äây là chiếc cầu treo đầu tiên trên tuyến đông TrÆ°á»ng SÆ¡n.
CÅ©ng tại địa bà n nà y, trong quá trình xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng tiêu chuẩn đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, lần đầu tiên chúng tôi cùng chuyên gia Cuba sá» dụng thiết bị là m Ä‘Æ°á»ng hiện đại của Chủ tịch Phi-Ä‘en Cát-xtÆ¡-rô gá»i tặng bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, rải nhá»±a sáu cây số trên Ä‘Æ°á»ng 15 má»›i, kéo dà i đến Cam Lá»™, nối vá»›i Ä‘Æ°á»ng 9.
Công trình có tầm vóc và ý nghÄ©a lịch sá» lá»›n nhất được xây dá»±ng ở đây là nghÄ©a trang liệt sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Ảnh: Cầu treo Bến Tắt, bắc qua thượng nguồn sông Bến Hải (cạnh nghÄ©a trang TrÆ°á»ng SÆ¡n)
Chá»n vị trà có ý nghÄ©a xây dá»±ng má»™t nghÄ©a trang có quy mô, tầm thế tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i sá»± hy sinh của biết bao đồng chÃ, đồng Ä‘á»™i vì sá»± nghiệp giải phóng miá»n Nam, thống nhất Tổ quốc, vì nghÄ©a vụ quốc tế cao cả, vì sá»± sống còn, lá»›n mạnh không ngừng của tuyến Ä‘Æ°á»ng mang tên Bác Hồ kÃnh yêu là má»™t chủ trÆ°Æ¡ng lá»›n được Äảng uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và đông đảo cán bá»™, chiến sÄ© trên tuyến đặc biệt quan tâm.
Từ giữa năm 1974, tôi cùng các anh trong Bá»™ TÆ° lệnh tranh thủ má»i nÆ¡i, má»i lúc tìm chá»n vị trà khắp địa bà n hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị. Cuối cùng, cÅ©ng chÃnh khu vá»±c Bến Tắt được xem là nÆ¡i há»™i tụ khá đầy đủ những gì chúng tôi muốn. Ngoà i ý nghÄ©a là điểm lÆ°u giữ dấu ấn vá» buổi phôi thai Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n, gần trục giao thông xuyên Việt Bắc - Nam, chúng tôi còn muốn những đồng chÃ, đồng Ä‘á»™i yêu quý của mình được yên nghỉ bên dòng Bến Hải - ranh giá»›i cắt chia hai miá»n Bắc - Nam thá»i đánh Mỹ.
Từ cuối năm 1974, nghÄ©a trang liệt sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n chÃnh thức được khởi công. Toà n bá»™ công trình được bố trà trên ba quả đồi, có diện mạo cảnh quan khá đẹp, rá»™ng chừng 100 héc-ta, sát Ä‘Æ°á»ng 15 - Ä‘oạn má»›i mở thuá»™c hệ thống ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Và o tháºp ká»· 70, nghÄ©a trang liệt sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n có quy mô lá»›n nhất so vá»›i các nghÄ©a trang liệt sÄ© trong nÆ°á»›c; vá» kiến trúc, bố cục, cho đến nay vẫn là má»™t nghÄ©a trang Ä‘á»™c đáo, không giống Ä‘a phần nghÄ©a trang liệt sÄ© mà tôi thấy trên cả nÆ°á»›c, thÆ°á»ng nhÆ° bản sao của nhau.
Biết rằng cuá»™c kháng chiến chống Mỹ sẽ kết thúc, hoà bình được thiết láºp ở hai nÆ°á»›c Việt - Là o, khi đó việc Ä‘i lại khó khăn hÆ¡n, nên từ đầu năm 1974, Bá»™ TÆ° lệnh đã chỉ thị cho Cục ChÃnh trị tổ chức năm Ä‘á»™i tìm kiếm, cất bốc hà i cốt các liệt sÄ© được chôn cất rải rác trên tuyến hà nh lang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, quy táºp vỠđây.
Má»™t quyết định đáp ứng tình cảm, nguyện vá»ng của hết thảy má»i ngÆ°á»i, nên được sá»± hưởng ứng, ủng há»™ của nhiá»u Ä‘Æ¡n vị, các ngà nh, các cấp.
Tá»›i đầu năm 1976, nghÄ©a trang liệt sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n hoà n thà nh vá» cÆ¡ bản. Vá» sau, được sá»± trợ giúp, đóng góp của các địa phÆ°Æ¡ng, ban ngà nh, Ä‘oà n thể trong cả nÆ°á»›c, công trình nà y được tôn tạo đúng tầm cỡ nghÄ©a trang liệt sÄ© cấp quốc gia, vá»›i hÆ¡n 10 nghìn ngôi má»™. Trên ba ngá»n đồi, ngà n thông, phi lao đón gió suốt ngà y đêm tạo nên bản hoà âm vÄ© đại, bất tá», là m ấm lòng những ngÆ°á»i con đã hy sinh vì sá»± nghiệp cách mạng, vì sá»± sống của "Con Ä‘Æ°á»ng huyá»n thoại".
Ảnh: Má»™t góc nhá» NghÄ©a trang TrÆ°á»ng SÆ¡n
Má»—i lần viếng thăm hÆ°Æ¡ng hồn những liệt sÄ© đã yên nghỉ nÆ¡i đây tôi không khá»i bùi ngùi xúc Ä‘á»™ng trÆ°á»›c cảnh quan bi - hùng của nghÄ©a trang, trÆ°á»›c tấm bia tưởng niệm đã được chúng tôi cho khắc ghi đôi câu đối:
Vạn thuở lưu danh liệt sĩ
Ngà n Ä‘á»i tạc sá» TrÆ°á»ng SÆ¡n
***
Trung tuần tháng 6 năm 1974, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng thông qua kế hoạch công tác năm 1975 của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, gồm những chỉ tiêu cụ thể vá» váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng, xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng cÆ¡ bản đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng đặc biệt lÆ°u ý chúng tôi cần chuẩn bị má»™t khối lượng lá»›n hà ng dá»± trữ chiến lược ở má»™t số khu vá»±c: má»™t ở Ä‘Æ°á»ng số 9, má»™t ở Sa Thầy, má»™t ở Bù Äốp Những ná»™i dung nà y được cụ thể bằng Nghị quyết số 25/QUTW, ngà y 17 tháng 6 của Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng.
Từ ngà y 18 đến ngà y 31 tháng 8 năm 1974, tại sở chỉ huy Bến Tắt, Äảng uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n há»p, hạ quyết tâm và thống nhất các biện pháp thá»±c hiện các chỉ tiêu nhiệm vụ trên giao; bảo đảm và phối hợp cùng các chiến trÆ°á»ng tạo thá»i cÆ¡ quyết định. Cụ thể:
- Táºp trung xây dá»±ng, sá»›m thông tuyến Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, nối dà i Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu và o Bù Gia Máºp; đồng thá»i cải tạo Ä‘Æ°á»ng tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, để táºn dụng cả hai tuyến đông - tây trong mùa khô tá»›i.
Chuyển hệ thống kho tà ng dự trữ sát các tuyến chiến dịch, cải tiến hệ thống kho tà ng bảo đảm đủ năng lực cấp phát, giải phóng một lúc một trung đoà n xe.
Anh Äinh Äức Thiện, thay mặt Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và Tổng cục Háºu cần và o dá»±, hoà n toà n nhất trà những chủ trÆ°Æ¡ng và giải pháp kể trên.
HÆ¡n mÆ°á»i ngà y sau há»™i nghị Äảng uá»·, há»™i nghị quân chÃnh toà n tuyến được triệu táºp nhằm quán triệt nghị quyết Äảng uá»·, bà n triển khai kế hoạch mùa khô 1974-1975. Äây là há»™i nghị cán bá»™ có quy mô lá»›n, đông đủ các đồng chà trong Bá»™ TÆ° lệnh: ChÃnh uá»· Hoà ng Thế Thiện; các Phó chÃnh uá»· Lê Xy, Lê NghÄ©a SÄ©, Trần Quyết Thắng; các Phó tÆ° lệnh: Nguyá»…n Lang, Phan Khắc Hy, Lê Äình Sum, Nguyá»…n Lệnh, Hoà ng Kiện và đông đảo cán bá»™ chủ trì các cÆ¡ quan Bá»™ TÆ° lệnh, 8 sÆ° Ä‘oà n, 11 trung Ä‘oà n trá»±c thuá»™c; đại diện Ban 67 và đoà n trÆ°á»ng các Ä‘oà n thanh niên xung phong…
Thay mặt Bá»™ TÆ° lệnh, tôi báo cáo khái quát tình hình trên hai miá»n đất nÆ°á»›c, táºp trung Ä‘i sâu công việc của tuyến; dá»± kiến phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng nhiệm vụ năm 1975 vá»›i hai phÆ°Æ¡ng án theo chỉ thị của Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và những gì lÄ©nh há»™i được qua là m việc vá»›i các anh Lê Duẩn, Phạm Văn Äồng, Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến DÅ©ng, Äinh Äức Thiện…
Äại biểu dá»± há»™i nghị thảo luáºn sôi nổi, thống nhất, phản ánh khà thế Ä‘oà n kết xốc tá»›i của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n. Và , không hẹn mà gặp, cả trong há»™i nghị cÅ©ng nhÆ° trong chuyện trò ngoà i "hà nh lang", má»i ngÆ°á»i mong sao PhÆ°Æ¡ng án 2 sá»›m xuất hiện.
Sau gần ba ngà y là m việc, chia tay anh em vá» Ä‘Æ¡n vị, tôi Ä‘á»c được trong ánh mắt, nụ cÆ°á»i của há» niá»m tin mãnh liệt ngà y toà n thắng của cuá»™c kháng chiến Ä‘ang đến gần.
Rồi cÆ¡ sở, ná»n tảng cho niá»m tin ấy tiếp tục được củng cố: Ngà y 30-9-1974, Bá»™ ChÃnh trị Trung Æ°Æ¡ng Äảng há»p bà n nhiệm vụ quân sá»± hai năm 1974-1975 nháºn định: Äã xuất hiện thá»i cÆ¡ để quân và dân ta mở cuá»™c tiến công và nổi dáºy cuối cùng, Ä‘Æ°a chiến tranh cách mạng phát triển đến bÆ°á»›c cao nhất, giải phóng hoà n toà n miá»n Nam, hoà n thà nh cách mạng dân tá»™c dân chủ nhân dân trong cả nÆ°á»›c.
Thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược của Bá»™ ChÃnh trị Trung Æ°Æ¡ng Äạng, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n bÆ°á»›c và o mùa khô 1974-1975 vá»›i quyết tâm cao Ä‘á»™ thá»±c hiện sá»›m kế hoạch năm 1975, gồm cả kế hoạch cÆ¡ bản và kế hoạch thá»i cÆ¡.
Ná»™i dung chÃnh của kế hoạch cÆ¡ bản là váºn chuyển chi viện bảo đảm yêu cầu hoạt Ä‘á»™ng của các lá»±c lượng vÅ© trang trên chiến trÆ°á»ng trong năm 1975. Ná»™i dung chÃnh của kế hoạch thá»i cÆ¡ là váºn chuyển má»™t khối lượng lá»›n váºt chất kỹ thuáºt dá»± trữ táºp kết tại má»™t số Ä‘iểm cÆ¡ Ä‘á»™ng ở Trị-Thiên, Khu 5, Tây Nguyên và Nam Bá»™, để khi thá»i cÆ¡ đến, chủ lá»±c của Bá»™ được tung và o chiến trÆ°á»ng thá»±c hà nh đánh lá»›n, chúng ta không bị Ä‘á»™ng vá» bảo đảm váºt chất kỹ thuáºt.
Dá»± kiến ban đầu khối lượng váºt chất mà bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n váºn chuyển chi viện cho các chiến trÆ°á»ng trong mùa khô 1974-1975 là 510.000 tấn; nhÆ°ng quá trình thá»±c hiện đã lên tá»›i 560.000 tấn.
Äể hoà n thà nh được khối lượng váºt chất khổng lồ đó, Bá»™ TÆ° lệnh chỉ đạo, Ä‘á»™ng viên ná»— lá»±c cao Ä‘á»™ của các binh chủng trên tuyến, đặc biệt chú trá»ng Æ°u tiên phát triển thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng và lá»±c lượng váºn tải cÆ¡ giá»›i.
BÆ°á»›c và o mùa khô, ở tuyến đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, sau khi má»™t bá»™ pháºn chủ lá»±c Tây Nguyên, Khu 5 và Quân Ä‘oà n 2 phối hợp giải phóng chi khu Măng Äen, Măng Bút; đặc biệt là hai cụm cứ Ä‘iểm Äắc Pét (Kontum) trên Ä‘Æ°á»ng 14 và Thượng Äức thuá»™c Äại Lá»™c (tây Quảng Äà ) thì những "cái gai" cuối cùng ở tuyến "Ä‘iểm" đông TrÆ°á»ng SÆ¡n đã được nhổ xong. Trên tuyến nà y, SÆ° Ä‘oà n công binh 473 dốc sức hoà n thà nh Ä‘oạn từ Ngá»c Hồi và o Bù Gia Máºp, SÆ° Ä‘oà n 470 vừa là m nhiệm vụ sÆ° Ä‘oà n khu vá»±c, vừa là m Ä‘Æ°á»ng và bảo đảm giao thông.
SÆ° Ä‘oà n 472 đảm trách hà nh lang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, sá»a chữa nâng cấp cầu Ä‘Æ°á»ng, bảo đảm giao thông các quãng từ Bản Äông và o Plây Khốc, Bản Äông Ä‘i MÆ°á»ng Phìn, Saravan, A Tô FÆ¡, Xiêm Pạng…
Cùng ra quân và hiệp đồng chặt chẽ vá»›i công binh, bốn trung Ä‘oà n Ä‘Æ°á»ng ống táºp trung lá»±c lượng và phÆ°Æ¡ng tiện "lao" nhanh tuyến Ä‘Æ°á»ng ống từ Plây Khốc (khu vá»±c ba biên giá»›i) xuống Bù Gia Máºp. Äi liá»n vá»›i hai tuyến ống liên hoà n đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n là lắp hÆ¡n 27 nghìn mét khối kho và trên 100 cây xăng, trạm bÆ¡m được xây dá»±ng ở những vị trà thuáºn tiện cho việc cấp phát. Lúc nà y tuyến Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu TrÆ°á»ng SÆ¡n không chỉ là "Ä‘á»™ng mạch chủ" của tuyến chi viện chiến lược mà còn của cả chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, Trung - Hạ Là o và má»™t phần Campuchia.
Lá»±c lượng phát triển nhảy vá»t trên toà n tuyến lúc nà y là bá»™ Ä‘á»™i váºn tải cÆ¡ giá»›i. Sau khi chuyển SÆ° Ä‘oà n 471 khu vá»±c thà nh SÆ° Ä‘oà n 471 ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng váºn tải, trÆ°á»›c mùa khô, ngoà i hÆ¡n 4.500 xe - máy đã có, chúng tôi tiếp nháºn hÆ¡n 5.500 xe - máy do Bá»™ bổ sung, Ä‘Æ°a tổng số xe - máy toà n tuyến lên hÆ¡n 10.000 chiếc; trong đó có hÆ¡n 7.000 xe váºn tải.
Có được "vốn liếng" quý giá nà y, ngoà i việc chăm lo đầu tÆ° của Nhà nÆ°á»›c, Bá»™ Quốc phòng, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n luôn biết Æ¡n sá»± trợ giúp hết lòng của Tổng cục Háºu cần. Không chỉ lúc nà y cả nÆ°á»›c dồn sức chuẩn bị cho má»™t chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược má»›i của Äảng, mà trÆ°á»›c đó cÅ©ng váºy, Tổng cục Háºu cần luôn tạo Ä‘iá»u kiện để Bá»™ TÆ° lệnh 559 có đủ xe và xe tốt, cÅ©ng nhÆ° các yêu cầu khác.
Lá»±c lượng xe - máy hùng háºu, thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng ngà y cà ng vững chắc, bá»™ Ä‘á»™i váºn tải cÆ¡ giá»›i được táºp huấn chu đáo vá» chiến thuáºt binh chủng, cho phép chúng tôi thá»±c hiện chiến thuáºt váºn tải Ä‘á»™i hình trung Ä‘oà n, chạy cung dà i. Hai sÆ° Ä‘oà n ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng váºn tải đảm trách hai cung. SÆ° Ä‘oà n 571 đứng ở tuyến ngoà i, chủ yếu chạy cung Äông Hà - Xê Sụ giao quân, giao hà ng cho Trị-Thiên, Khu 5, Trung - Hạ Là o, láºp chân hà ng cho SÆ° Ä‘oà n 471.
SÆ° Ä‘oà n 471 chủ yếu đứng ở tuyến trong, nháºn hà ng, nháºn quân ở Xê Sụ để chuyển giao cho Nam Bá»™, Campuchia, Tây Nguyên.
Thế tráºn toà n tuyến triển khai đồng bá»™, các lá»±c lượng binh chủng trà n đầy dÅ©ng khÃ. Ngà y 25 tháng 11 năm 1974, chúng tôi phát lệnh mở mà n chiến dịch váºn tải mùa khô 1974-1975.
Phát lệnh xong, Bá»™ TÆ° lệnh phân công anh em má»—i ngÆ°á»i má»™t hÆ°á»›ng trá»±c tiếp kiểm tra, đôn đốc hoạt Ä‘á»™ng váºn chuyển, là m Ä‘Æ°á»ng…
Lúc nà y, địch vẫn cho máy bay trinh sát chặn đánh các Ä‘oà n xe của ta. NhÆ°ng mức Ä‘á»™ đánh phá không đáng kể. Môi trÆ°á»ng công tác sinh hoạt của bá»™ Ä‘á»™i, thanh niên xung phong khá hÆ¡n trÆ°á»›c nhiá»u. Từ rừng sâu ẩm thấp, các lá»±c lượng chuyển ra dá»±ng lán trại ở những bìa rừng thÆ°a thoáng; môi trÆ°á»ng sinh hoạt, Ä‘iá»u kiện nuôi dưỡng được cải thiện; hoạt Ä‘á»™ng chủ yếu ban ngà y… Äây là những thuáºn lợi mà trÆ°á»›c đó không thể nà o có được.
Dá»c những cung Ä‘Æ°á»ng tôi qua, những Ä‘Æ¡n vị tôi đến, từ công binh, bá»™ Ä‘á»™i váºn tải cÆ¡ giá»›i, tá»›i thanh niên xung phong… hoạt Ä‘á»™ng rất Ä‘á»u tay, khẩn trÆ°Æ¡ng. Hà ng hoá - Ä‘a phần là đạn pháo tầm xa được chuyển và o cấp táºp. Các cụm kho dá»± trữ dá»c Ä‘Æ°á»ng 9, quãng từ Äông Hà đến Tân Lâm cháºt nÃch hà ng, nhÆ°ng được bố trà hợp lý thuáºn tiện cho các trung Ä‘oà n xe và o ra nháºn hà ng vừa nhanh vừa an toà n. Cụm kho ở Sa Thầy cÅ©ng váºy. Tuy nhiên do lá»±c lượng xe - máy hoạt Ä‘á»™ng trên Ä‘Æ°á»ng quá lá»›n, thÆ°á»ng xuyên có tá»›i trên dÆ°á»›i 5.000 chiếc, lại có nhiá»u Ä‘Æ¡n vị xe tăng, pháo lá»›n…, nên đã gây ùn tắc cục bá»™ ở những "nút" xung yếu, nhÆ° ngầm Cha Ky, ngã ba Bản Äông…
Căn cứ từng tình huống, từng Ä‘iểm cụ thể, chỉ huy các sÆ° Ä‘oà n, trung Ä‘oà n công binh, ô tô váºn tải và cán bá»™ cÆ¡ quan tham mÆ°u váºn tải được tung xuống chỉ huy giải toả kịp thá»i.
Sau mấy ngà y kiểm tra thá»±c địa, trở vá» sở chỉ huy, và o cuối tháng 11, tôi được đón các anh Nguyá»…n Văn Linh - Bà thÆ° Trung Æ°Æ¡ng Cục miá»n Nam, Phạm Hùng, Võ Văn Kiệt ra há»p Trung Æ°Æ¡ng trở vá», và o thăm và là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Các anh cho chúng tôi biết những biến chuyển lá»›n trên chiến trÆ°á»ng Nam Bá»™, vá» chủ trÆ°Æ¡ng của Bá»™ ChÃnh trị đẩy mạnh hoạt Ä‘á»™ng quân sá»± sắp tá»›i của ta trên các chiến trÆ°á»ng và nhu cầu chi viện váºt chất Ä‘am bảo cho những hoạt Ä‘á»™ng đó.
Anh Phạm Hùng còn bảo:
- Ngoà i kế hoạch chung, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cố gắng tăng cÆ¡ số đạn pháo lá»›n cho B2, chuyển và o cà ng sá»›m cà ng tốt.
Chúng tôi hứa thá»±c hiện sá»›m chỉ tiêu trên giao. Và , quay vá» phÃa anh Phạm Hùng, tôi nói vui:
- Anh Bảy không khi nà o quên được "đặc sản" đạn pháo lớn?
Anh Phạm Hùng cÆ°á»i hể hả:
- Các cáºu đừng cho bá»n mình "máu đánh đấm". Quả thá»±c, vá» háºu cần - kỹ thuáºt, nhiá»u thứ B2 có thể xoay xở được. Riêng đạn pháo lá»›n, từ trÆ°á»›c tá»›i giá» vẫn chá» nguồn của Bá»™.
Khi Ä‘oà n cán bá»™ Miá»n trở vá» cứ, Bá»™ TÆ° lệnh bố trà anh Nguyá»…n Lang tiá»…n theo Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Chia tay đoà n, tôi phấn khởi nói:
- Bữa nay Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n đã khá rồi. Trên Ä‘Æ°á»ng và o các anh tha hồ ngắm sông núi, mây trá»i suốt má»™t dải TrÆ°á»ng SÆ¡n hùng vÄ©. Và cÅ©ng chỉ cần má»™t tuần là các anh và o tá»›i căn cứ Trung Æ°Æ¡ng Cục.
Anh Phạm Hùng há»i, pha chút ngá» ngợ:
- Lần trước, chúng mình ra đi mất 12 ngà y cơ mà .
- Báo cáo anh - tôi đáp - Ä‘Æ°á»ng má»—i ngà y má»—i khác.
Anh Linh phấn khởi nói:
- Tháºt tuyệt! Tình hình phát triển lẹ thế nà y, nếu ta không dồn sức bảo đảm cho cầu Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trÆ°á»›c má»™t bÆ°á»›c, má»™t ngà y bằng năm bằng mÆ°á»i, sẽ rất dá»… bị Ä‘á»™ng, lúng túng.
Gặp gỡ rồi chia tay các anh lãnh đạo Trung Æ°Æ¡ng Cục miá»n Nam, những khái niệm thá»i cÆ¡, tình thế lại nung nấu, ám ảnh trong tôi.
Quả váºy, cục diện chiến trÆ°á»ng miá»n Nam và o những tháng cuối 1974 đầu 1975 diá»…n biến hết sức mau lẹ, ngà y cà ng có lợi cho ta. Nếu nhÆ° trÆ°á»›c đó mấy tháng, chiến thắng Äắc Pét, Thượng Äức khẳng định bá»™ Ä‘á»™i chủ lá»±c của ta hoà n toà n ở và o thế áp đảo quân chủ lá»±c nguỵ, thì nay chiến thắng PhÆ°á»›c Long là má»™t đòn "trinh sát chiến lược" giúp Bá»™ ChÃnh trị Trung Æ°Æ¡ng có thêm cÆ¡ sở khẳng định thá»i cÆ¡ chiến lược đến sá»›m.
***
Trong lần thăm và là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cuối tháng 11 năm 1974, các anh Nguyá»…n Văn Linh, Phạm Hùng, Võ Văn Kiệt… đã trao đổi vá»›i chúng tôi rằng Bá»™ ChÃnh trị có ý định và chỉ thị cho Bá»™ Tổng tham mÆ°u chuẩn bị kế hoạch mở má»™t chiến dịch đánh và o nÆ¡i hiểm yếu nhất mà mình muốn. TrÆ°á»›c mắt, nhanh chóng nhổ hết các cứ Ä‘iểm còn lại của địch dá»c biên giá»›i việt Nam - Campuchia, tạo Ä‘iá»u kiện cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n mở nhanh Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n từ Äắc Min Ä‘i Lá»™c Ninh.
Sau khi có được những thông tin đó, ngoà i táºp trung thá»±c hiện nhiệm vụ chi viện chiến lược của năm 1975 vá»›i hai phÆ°Æ¡ng án, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cÅ©ng đã tÃnh đến và chuẩn bị tham gia đòn tiến công chiến lược má»›i.
Äiá»u chúng tôi đón đợi đã đến!
Ngà y 15 tháng 12 năm 1974, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n nháºn được chỉ thị của Bá»™ Tổng tham mÆ°u: Tham gia chiến dịch Tây Nguyên. Nhiệm vụ cụ thể là là m Ä‘Æ°á»ng chiến dịch, bảo đảm đạn, lÆ°Æ¡ng thá»±c, thuốc quân y, xăng dầu… và tham gia tác chiến chiến dịch.
Do dá»± kiến trÆ°á»›c, nên khi nháºn lệnh của Bá»™, má»™t mặt chúng tôi vẫn chủ Ä‘á»™ng tiếp tục kế hoạch váºn chuyển chi viện chiến lược, đồng thá»i khẩn trÆ°Æ¡ng triển khai các hoạt Ä‘á»™ng chuẩn bị tham gia chiến dịch Tây Nguyên.
Ngà y 30 tháng 12 năm 1974, tôi trá»±c tiếp xuống SÆ° Ä‘oà n 968 ở Nam Là o phổ biến quyết định của Bá»™ Ä‘iá»u sÆ° Ä‘oà n tăng cÆ°á»ng cho B3 chuẩn bị tham gia chiến dịch Tây Nguyên.
Chúng tôi xuống Ä‘á»™t ngá»™t. TÆ° lệnh sÆ° Ä‘oà n Hoà ng Biá»n SÆ¡n và chÃnh uá»· Trần Trác thoáng má»™t chút thấp thá»m, chỠđợi.
NhÆ°ng khi được phổ biến quyết định của Bá»™, nét mặt từng ngÆ°á»i phấn chấn, rạng rỡ hẳn lên. Sau khi giao nhiệm vụ, tôi lÆ°u ý các anh trong Bá»™ TÆ° lệnh sÆ° Ä‘oà n má»™t số vấn Ä‘á» vá» tổ chức hà nh quân, giải quyết tháºt tốt các mối quan hệ giữa Ä‘Æ¡n vị vá»›i bá»™ Ä‘á»™i và nhân dân bạn.
TrÆ°á»›c má»™t sá»± kiện có tÃnh chất bÆ°á»›c ngoặt của sÆ° Ä‘oà n, tôi xúc Ä‘á»™ng nói vá»›i các anh trong Bá»™ TÆ° lệnh:
- Kể từ năm 1968, là má»™t thà nh viên của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, SÆ° Ä‘oà n 968 đã cùng các lá»±c lượng trên tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh phối hợp chặt chẽ vá»›i quân và dân bạn ở Trung - Hạ Là o tiêu diệt nhiá»u sinh lá»±c địch, giải phóng nhiá»u vùng đất Ä‘ai rá»™ng lá»›n; cùng Äoà n chuyên gia 565 giúp bạn xây dá»±ng nhiá»u cÆ¡ sở cách mạng, xây dá»±ng vùng giải phóng; bảo vệ vừng chắc hà nh lang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Äược tăng cÆ°á»ng cho Mặt tráºn Tây Nguyên tham gia chiến dịch mở đầu cho chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược má»›i của Äảng là má»™t vinh dá»± lá»›n đối vá»›i sÆ° Ä‘oà n, đồng thá»i cÅ©ng khẳng định má»™t bÆ°á»›c trưởng thà nh của Ä‘Æ¡n vị.
Thay mặt Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi chúc sÆ° Ä‘oà n phát huy truyá»n thống bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, láºp nhiá»u thà nh tÃch má»›i trên chiến trÆ°á»ng má»›i.
Chia tay các anh trong Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 968, tôi chợt nhá»› lại hÆ¡n hai tháng trÆ°á»›c đó, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n vinh dá»± được đón đồng chà Khăm-tà y Xi-phăn-Ä‘on, Phó thủ tÆ°á»›ng kiêm Bá»™ trÆ°á»ng Bá»™ Quốc phòng Là o sang thăm và là m việc. Trong lần gặp gỡ đó, đồng chà Khăm-tà y đã xúc Ä‘á»™ng nói: Bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - Ä‘Æ°á»ng Hồ Chà Minh đã có công lá»n trong việc xây dá»±ng căn cứ chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n nhÆ° mái nhà chung của hai dân tá»™c Việt- Là o, góp phần quan trá»ng củng cố liên minh Ä‘oà n kết chiến đấu giữa quân Ä‘á»™i và nhân dân hai nÆ°á»›c…
Sau hôm chúng tôi từ SÆ° Ä‘oà n 968 trở vá», ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»· Bá»™ TÆ° lệnh há»p bà n thá»±c hiện mệnh lệnh của Bá»™, quyết định chuyển Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 470 khu vá»±c thà nh Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. SÆ° Ä‘oà n 470 vừa là m nhiệm vụ váºn tải chiến lược vừa trá»±c tiếp phục vụ chiến dịch Tây Nguyên và là lá»±c lượng tác chiến tại chá»—. Phó tÆ° lệnh Nguyá»…n Lang được phân công kiêm TÆ° lệnh tiá»n phÆ°Æ¡ng. Äồng thá»i, anh Lang cÅ©ng được Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng chỉ định là m Phó tÆ° lệnh chiến dịch Tây Nguyên, phụ trách háºu cần (anh Hoà ng Minh Thảo là TÆ° lệnh chiến dịch, anh Äặng VÅ© Hiệp là ChÃnh uá»·). PhÆ°Æ¡ng án sá» dụng lá»±c lượng là m Ä‘Æ°á»ng, váºn chuyển bảo đảm cho chiến dịch nhanh chóng được ThÆ°á»ng vụ Äảng uá»· thông qua.
TrÆ°á»›c khi và o phụ trách Bá»™ TÆ° lệnh tiá»n phÆ°Æ¡ng, anh Nguyá»…n Lang có trao đổi thêm vá»›i tôi má»™t số vấn Ä‘á». Vá»›i tầm nhìn sắc sâo, có cân nhắc của má»™t cán bá»™ cao cấp có bá» dà y kinh nghiệm, anh quả quyết:
- Thá»i gian quá gấp, nhiệm vụ bảo đảm phục vụ chiến dịch khối lượng lá»›n, nhÆ°ng gấp đến mấy, chúng ta cÅ©ng phải củng cố căn cứ háºu cần ở Sa Thầy thà nh má»™t căn cứ lá»›n. Vì đây là địa bà n rá»™ng, an toà n, thuáºn lợi cho việc cÆ¡ Ä‘á»™ng Ä‘i các hÆ°á»›ng: Äông Nam Bá»™, Khu 5, Trung - Hạ Là o và Äông bắc Campuchia.
- Nhất trà vá»›i anh - Tôi trả lá»i - Äây là vấn Ä‘á» có tÃnh chiến lược Không chỉ có váºy, má»™t mặt củng cố căn cứ Sa Thầy; mặt khác, phải mở rá»™ng căn cứ Bù Äốp, Lá»™c Ninh - căn cứ tiếp giáp chiến trÆ°á»ng Nam Bá»™. Anh và o đó, việc đầu tiên là cho mở nhanh tuyến Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n từ Äắc Min và o Bù Äốp. Bởi hiện nay ta Ä‘ang phải sá» dụng má»™t quãng vòng trên đất bạn quá xa.
Sau khi tổ chức cho Ä‘oà n anh Nguyá»…n Lang và o Tây Nguyên, tôi dà nh gần trá»n tháng 1 và o kiểm tra, đôn đốc việc mở Ä‘Æ°á»ng tuyến Ä‘iểm đông TrÆ°á»ng SÆ¡n của SÆ° Ä‘oà n công binh 473 và việc ổn định tổ chức biên chế cÅ©ng nhÆ° hoạt Ä‘á»™ng váºn chuyển của SÆ° Ä‘oà n ô tô 471. Kiểm tra cung phÃa nam, từ Xê Sụ và o khu vá»±c ba biên giá»›i, tôi được Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 471 báo cáo vá» sá»± cố đèo Am Pun. Äây là má»™t đèo dà i, hẹp nằm trên trục Ä‘Æ°á»ng ngang 88 vắt từ tây sang đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. ÄÆ°á»ng hẹp, lÆ°u lượng xe qua lại đông - có nhiá»u Ä‘Æ¡n vị binh chủng kỹ thuáºt, gây ách tắc trầm trá»ng.
Qua nghiên cứu cụ thể, tôi quyết định tăng cÆ°á»ng cho SÆ° Ä‘oà n 471 má»™t trung Ä‘oà n công binh để mở Ä‘Æ°á»ng tránh sau khi thông Ä‘Æ°á»ng, vấn Ä‘á» cÆ¡ bản là là m tốt khâu chỉ huy. ÄÆ°á»ng thông, xe - máy lại nối Ä‘uôi nhau và o Nam, ra Bắc. Yêu cầu chiến trÆ°á»ng hối thúc, không khà những ngà y giáp Tết nguyên đán trên Ä‘Æ°á»ng sôi lên sùng sục.
Trở vá» sở chỉ huy, chiá»u ngà y 5 tháng 2 năm 1975, chúng tôi được đón anh Văn Tiến DÅ©ng - uá»· viên Bá»™ ChÃnh trị Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Tổng tham mÆ°u trưởng thay mặt Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và o trá»±c tiếp chỉ đạo chiến dịch Tây Nguyên, thăm và là m việc vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. Cùng Ä‘i vá»›i anh Văn Tiến DÅ©ng có anh Äinh Äức Thiện và má»™t số cán bá»™ cao cấp cÆ¡ quan Bá»™ Quốc phòng, quân binh chủng.
TrÆ°á»›c đó, theo Ä‘iện báo của Bá»™ Tổng tham mÆ°u, tôi đã cho "phục đón" má»i anh Lê Ngá»c Hiá»n - Phó tổng tham mÆ°u trưởng từ Mặt tráºn Tây Nguyên ra, dừng nghỉ lại chá»— chúng tôi, chá» anh DÅ©ng, anh Thiện và o là m việc.
Äêm xuống, dÆ°á»›i mái tranh, bên chiếc bà n Ä‘Æ¡n má»™c, chúng tôi táºp trung nghe anh DÅ©ng, anh Thiện phổ biến chủ trÆ°Æ¡ng của Bá»™ ChÃnh trị mở chiến dịch Tây Nguyên và nhiệm vụ cụ thể của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Anh Dũng nhẹ nhà ng nói:
- Vá» nhiệm vụ cụ thể của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cÆ¡ bản vẫn nhÆ° Ä‘iện chỉ thị của Bá»™ Tổng tham mÆ°u ngà y 15 tháng 12 năm 1974. Tôi muốn biết những công việc mà các anh cho triển khai từ đó đến nay.
- Báo cáo anh - Tôi trả lá»i - Theo chỉ thị của Bá»™, chúng tôi đã cho chuyển ngay Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 470 đứng chân ở địa bà n Tây Nguyên thà nh Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. SÆ° Ä‘oà n 470 vừa thá»±c hiện nhiệm vụ váºn chuyển chiến lược, vừa tham gia chiến dịch Tây Nguyên, kể cả là m Ä‘Æ°á»ng, váºn chuyển phục vụ và tác chiến chiến dịch. Anh Nguyá»…n Lang đã được phân công và o đó hÆ¡n tháng nay, vừa phụ trách Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n vừa kiêm chức Phó tÆ° lệnh chiến dịch Tây Nguyên. Anh Nguyá»…n Lang là má»™t cán bá»™ kiên định, dÅ©ng cảm, là m việc có cân nhắc; sống rất má»±c nghÄ©a tình vá»›i đồng chÃ, đồng Ä‘á»™i. Tháng qua, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, mà trá»±c tiếp là anh Lang đã cùng Bá»™ TÆ° lệnh B3 Ä‘Æ°a hai trung Ä‘oà n công binh mở má»™t số trục Ä‘Æ°á»ng chiến dịch, dá»± kiến ngà y 16 tháng 2 sẽ thông Ä‘Æ°á»ng đến các Ä‘iểm quy định, bảo đảm cho xe tăng, pháo hạng nặng cÆ¡ Ä‘á»™ng dược. Äồng thá»i, hai tiểu Ä‘oà n thông tin TrÆ°á»ng SÆ¡n cùng lá»±c lượng thông tin của Bá»™ và B3 Ä‘ang táºp kết phÆ°Æ¡ng tiện váºt chất, sẵn sà ng hoà n chỉnh mạng thông tin chiến dịch khi có lệnh.
Chúng tôi cÅ©ng đã cho cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 968 bá»™ binh từ Hạ Là o vỠđịa bà n phÃa tây hai tỉnh Kontum, Gia Lai; chuẩn bị dá»± phòng má»™t trung Ä‘oà n ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng váºn tải thuá»™c SÆ° Ä‘oà n 471; tăng cÆ°á»ng đủ y - bác sÄ©, cÆ¡ số thuốc cho Bệnh viện 46 đứng chân ở khu vá»±c ba biên giá»›i và các Ä‘á»™i phẫu cÆ¡ Ä‘á»™ng.
Äúng kế hoạch, ngà y 20 tháng 2, toà n bá»™ lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm, vÅ© khà - đạn, thuốc quân y… mà Bá»™ yêu cầu sẽ được táºp kết đầy đủ, chu đáo tại các vị trà quy định. TrÆ°á»ng hợp Ä‘á»™t xuất, Bá»™ cần tăng khối lượng váºt chất so vá»›i kế hoạch, chúng tôi đã có nguồn dá»± trữ ở Sa Thầy, phÃa tây Kontum. Hai trung Ä‘oà n xe Ä‘ang bà máºt cÆ¡ Ä‘á»™ng hai SÆ° Ä‘oà n bá»™ binh 320 và 312 và o vị trà táºp kết chiến dịch…
Nghe tá»›i đó, không nén được sá»± phấn khởi, anh Äinh Äức Thiện ngắt lá»i tôi:
- Äại tÆ°á»›ng thấy quân háºu cần là m ăn có bà i bản không?
Äã hiểu phần nà o cá tÃnh mạnh của anh Äinh Äức Thiện, nhÆ°ng quả thá»±c khi đó tôi cÅ©ng hÆ¡i ái ngại vá»›i cách ứng khẩu bá»™c trá»±c của anh. Còn anh Văn Tiến DÅ©ng lại vui vẻ nói:
- Vâng! Biết rồi. Tôi đã từng thấy quân TrÆ°á»ng SÆ¡n là m ăn rất chÃnh quy, bà i bản trong chiến dịch ÄÆ°á»ng 9 - Nam Là o. Hôm nay, qua báo cáo của anh Nguyên, tôi tháºt sá»± yên tâm vá» công tác chuẩn bị bảo đảm háºu cần - kỹ thuáºt cho chiến dịch Tây Nguyên…
Äêm ra tráºn là đêm không ngủ. Sau cuá»™c há»p "bà n tròn", đêm xuống đã lâu nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i vẫn thao thức. Khi phòng khách chỉ còn hai chúng tôi, anh DÅ©ng nói:
- Bá»™ ChÃnh trị chá»n Tây Nguyên là m "Ä‘á»™t phá khẩu" cho chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược má»›i, bởi đây là má»™t vị trà chiến lược cá»±c kỳ quan trá»ng. Bên nà o chiếm được Tây Nguyên, bên đó sẽ chiếm được Æ°u thế tuyệt đối, khống chế được miá»n Trung, miá»n Äông Nam Bá»™, Trung - Hạ Là o và Äông bắc Campuchia. Trong kháng chiến chống thá»±c dân Pháp và những năm đầu kháng chiến chống Mỹ, cán bá»™ quân sá»± chúng ta má»—i lần giở bản đồ tác chiến ra là thấy "thèm" Tây Nguyên. Äó là mÆ¡ Æ°á»›c mà trÆ°á»›c đây ta muốn cÅ©ng chÆ°a được. Nay chúng ta đã há»™i đủ các yếu tố: TÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng trên chiến trÆ°á»ng, ta trá»™i hÆ¡n hẳn; chủ lá»±c miá»n Bắc - những "quả đấm" chiến lược đã sẵn sà ng, tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đủ sức thoả mãn yêu cầu đánh lá»›n…
Trong má»™t thá»i gian ngắn, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã phát huy được thá»i cÆ¡ chuẩn bị má»i mặt thúc đẩy thá»i cÆ¡ phát triển lên má»™t tầm cao má»›i, tình thế má»›i. Hoạt Ä‘á»™ng của tuyến chi viện chiến lược ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là má»™t trong những yếu tố quyết định để Bá»™ ChÃnh trị hoạch định kế hoạch giải phóng miá»n Nam thống nhất đất nÆ°á»›c. Sá»± phát triển và hoà n thiện mau lẹ của tuyến ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là cÆ¡ sá» vững chắc để Bá»™ Tổng tÆ° lệnh chủ Ä‘á»™ng mở các chiến dịch quy mô lá»›n theo ý muốn.
Anh Dũng nhấn mạnh:
- Má»™t vấn Ä‘á» tuyệt máºt, anh cÅ©ng cần biết là : Cuối tháng 12 năm 1974, Bá»™ ChÃnh trị đã dá»± kiến phÆ°Æ¡ng án giải phóng miá»n Nam trong năm 1975. Äây là vấn Ä‘á» thuá»™c vá» nghệ thuáºt quân sá»±, nghệ thuáºt tạo thá»i cÆ¡ và nắm bắt thá»i cÆ¡ để già nh thắng lợi quyết định. Ngay cả phÆ°Æ¡ng án cho năm 1975 cÅ©ng không phải bất biến mà phải nhạy bén, kịp thá»i Ä‘iá»u chỉnh theo các tình thế trên chiến trÆ°á»ng. Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng quyết định mở chiến dịch Tây Nguyên trong mùa xuân nà y là chá»n đúng thá»i cÆ¡ và điểm đúng "huyệt" của đối phÆ°Æ¡ng. Từ hôm nay, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n hãy nắm chắc tình hình mà thá»±c hiện xuất sắc nhiệm vụ của mình, đáp ứng lòng tin của Bá»™ ChÃnh trị và các chiến trÆ°á»ng.
- Báo cáo anh - Tôi nói - Là ngÆ°á»i trá»±c tiếp phụ trách tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, khi thấy khả năng thoả mãn váºt chất cho má»™t chiến dịch lá»›n ở chiến trÆ°á»ng Tây Nguyên trở thà nh hiện thá»±c, chúng tôi vẫn ngà y đợi, đêm mong. Vá»›i thế và lá»±c có được tôi tin chắc bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n sẽ không để phụ lòng tin của trên. Ngà y mai, anh Phan Khắc Hy - Phó tÆ° lệnh sẽ Ä‘Æ°a anh và đoà n và o Tây Nguyên theo Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n. Tôi đã Ä‘iện báo anh Nguyá»…n Lang đón và bố trà các anh nghỉ, ăn Tết vá»›i Bá»™ TÆ° lệnh tiá»n phÆ°Æ¡ng ở Sa Thầy, tây Kontum trên ba chục cây số. Chỉ ba ngà y thôi là anh và o tá»›i đó.
Anh Dũng phấn khởi nói:
- Thế thì quá lý tưởng! Cà ng có thêm thá»i gian để chuẩn bị. NhÆ°ng lúc nà y cả nÆ°á»›c Ä‘ang lên Ä‘Æ°á»ng, liệu Ä‘Æ°á»ng sá có bảo đảm không? Có ùn tắc không?
- Báo cáo anh, Ä‘Æ°á»ng quãng mở má»›i, quãng vừa cho cải tạo, công tác chỉ huy giao thông tốt, chúng ta lại Ä‘i ban ngà y, sẽ không có ách tắc.
Sáng hôm sau, Äoà n A75 lên Ä‘Æ°á»ng. Các biển số xe con của Äoà n đã được thay biển má»›i TS-601. Khi Äoà n và o tá»›i Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n tại Sa Thầy, anh DÅ©ng gá»i Ä‘iện cho tôi bằng ký hiệu máºt mã, rằng: ÄÆ°á»ng ra tráºn nhÆ° ngà y há»™i lá»›n; ngÆ°á»i và xe pháo Ä‘á»u hối hả, sôi Ä‘á»™ng vô cùng. Äồng ý ăn Tết ở Bá»™ TÆ° lệnh 470.
Qua kiểm tra thá»±c địa và những lá»i nhắn gứi, Ä‘á»™ng viên của anh Văn Tiến DÅ©ng, trong tôi trà o dâng ý nghÄ©: Giá chi có được phép mà u để có thể khắc hoạ toà n cảnh bức tranh hoà nh tráng, kỳ vÄ© của Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh trÆ°á»›c má»™t mùa xuân lịch sá», mùa xuân đại thắng.
***
Hai ngà y sau khi tiá»…n Äoà n A75 và o Tây Nguyên, tôi nháºn được Ä‘iện của anh Võ Nguyên Giáp triệu táºp ra Hà Ná»™i là m việc.
Sáng ngà y 8 tháng 2, anh Lê Văn Tri- TÆ° lệnh Quân chủng phòng không - Không quân cho máy bay lên thắng và o đón, kết hợp khánh thà nh sân bay trá»±c thăng tại sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. CÅ©ng từ đó, sở chỉ huy của chúng tôi có riêng má»™t sân bay lên thẳng dà nh đón - Ä‘Æ°a các đồng chà lãnh đạo Äảng, Nhà nÆ°á»›c, Quân Ä‘á»™i từ miá»n Bắc và o chiến trÆ°á»ng và trong chiến trÆ°á»ng ra.
Chứng kiến sá»± kiện nà y, tôi chợt nhá»› vá» lá»i dạy của Bác Hồ và o đầu năm 1961 vá»›i bá»™ Ä‘á»™i hải quân, rồi nói vui cùng anh em trong Bá»™ TÆ° lệnh:
- TrÆ°á»›c đây bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n chỉ có đêm và rừng, giá» ta là m chủ cả ban ngà y, mặt đất và bầu trá»i. Có chứng kiến những ngà y khó khăn, ác liệt, đạn chặn, bom vùi, đói gạo, đói muối, vượt lũ… má»›i thấy giỠđây ta lá»›n mạnh gấp biết bao lần.
Sau hơn một giỠbay, chiếc trực thăng hạ cánh xuống sân bay Bạch Mai. Tôi và o thẳng "Tổng hà nh dinh" gặp anh Võ Nguyên Giáp.
Anh Văn hồ hởi, thân tình nói:
- Anh Nguyên đây rồi! Nhanh quá! Äúng là "Äi mây vá» gió".
Liá»n đó, anh và o việc luôn:
- Bá»™ ChÃnh trị đã hạ quyết tâm, nay các anh chuẩn bị gấp phÆ°Æ¡ng án váºn chuyển chi viện bảo đảm cho kế hoạch giải phóng miá»n Nam trong năm 1975.
Äá» cáºp những công việc cụ thể, anh nói tiếp:
- Mỹ - nguỵ hiện có những mâu thuẫn sâu sắc, ná»™i bá»™ rất lúng túng. Xét má»i phÆ°Æ¡ng diện, Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng chá»n Tây Nguyên là m Ä‘iểm Ä‘á»™t phá của chủ trÆ°Æ¡ng chiến lược má»›i. Kế hoạch chuẩn bị cho chiến dịch Tây Nguyên mà Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n triển khai, theo báo cáo của anh Văn Tiến DÅ©ng, là rất xuất sắc. Bây giá» nếu có lệnh, lá»±c lượng xe của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n có cÆ¡ Ä‘á»™ng má»™t lúc cả quân Ä‘oà n và o chiến trÆ°á»ng được không? Có thể cÆ¡ Ä‘á»™ng được tên lá»a không?
Tôi trả lá»i, không giấu vẻ tá»± tin:
- Báo cáo anh, hiện Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n có hai sÆ° Ä‘oà n và hai trung Ä‘oà n ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng váºn tải, biên chế trên 8.000 xe, đủ sức chở cả quân Ä‘oà n có trang bị vÅ© khÃ, khà tà i hạng nặng. Từ Ä‘Æ°á»ng 9 và o Tây Nguyên Ä‘i mất năm ngà y. Vừa qua xe tăng và pháo tầm xa 130 ly Ä‘á»u cÆ¡ Ä‘á»™ng được trên hai trục đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n. Nay nếu tên lá»a và o, vẫn Ä‘i thoải mái.
- Váºy là tốt rồi - anh Văn phấn khởi nói. Sau đây, anh là m việc luôn vá»›i anh Hoà ng Văn Thái, tranh thủ thăm gia đình chút xÃu rồi và o ngay sở chỉ huy chá» lệnh.
Lúc nà y, anh Hoà ng Văn Thái cÅ©ng má»›i từ Bá»™ TÆ° lệnh Miá»n vá» lại Bá»™ Tổng tham mÆ°u được má»™t thá»i gian. Vá»›i tôi, anh Thái là báºc Ä‘Ã n anh, là má»™t vị tÆ°á»›ng có phong cách và tác phong là m việc chan hoà , dá»… gần. Äã nhiá»u năm, tôi là m việc dÆ°á»›i sá»± chỉ đạo trá»±c tiếp của anh.
Chiá»u đó, sau khi là m việc vá»›i anh Hoà ng Văn Thái, tôi ngược cổng Bắc, theo Ä‘Æ°á»ng Phan Äình Phùng, ghé chợ hoa. Äã chiá»u 27 Tết. MÆ°a giăng má» bụi nÆ°á»›c. VÆ°á»n hoa Hà ng Äáºu thắm sắc Ä‘Ã o Nháºt Tân, Quảng Bá… Phố Hà ng Lược nhÆ° suối hoa trôi chầm cháºm. Tôi xuống xe, hoà và o dòng ngÆ°á»i, dòng hoa; táºn hưởng chút hÆ°Æ¡ng sắc Tết Hà Ná»™i mà đã bao năm chỉ có qua tưởng tượng.
Thấy tôi xuất hiện Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»™t chiá»u giáp Tết, vợ và các con mừng quýnh lên. NhÆ°ng khi tôi bảo phải và o ngay VÄ©nh Linh, láºp tức má»™t kế hoạch "thá»i cÆ¡" được bà "ná»™i tÆ°á»›ng" Ä‘á» xuất ngay:
- Biết là quá gấp, nhÆ°ng anh đã vỠđây, ta tổ chức lá»… cÆ°á»›i cho thằng HÆ°ng. ÄÆ¡n giản thôi! Nhà cÅ©ng đã chuẩn bị mấy thứ. Chỉ cần xin cho con nghỉ má»™t ngà y là ổn.
Tôi đồng ý, và lên ngay Sóc SÆ¡n đón con. Rồi đám cÆ°á»›i "thần tốc", của con trai cả SÄ© HÆ°ng được tổ chức, chắng ông bố, bà mẹ nà o không mừng bởi ngà y vui của con. NhÆ°ng thú tháºt, cả tôi và con tôi Ä‘á»u thấp thá»m, bồn chồn, bởi tình riêng và công việc.
Tổ chức cưới cho con xong, sáng hôm sau tôi và o sở chỉ huy. Sĩ Hưng cũng lên ngay đơn vị; phi công chiến đấu không thể vắng mặt lâu lúc nà y.
Tôi và o sở chỉ huy, đã là 29 Tết, cái Tết mà anh em chúng tôi vẫn gá»i vui là "Tết Quang Trung". Dù gấp gáp, bá» bá»™n công việc, nhÆ°ng cÆ¡ quan Bá»™ TÆ° lệnh vẫn tổ chức cho bá»™ Ä‘á»™i vui Tết khá tÆ°Æ¡m tất. Bánh chÆ°ng, thịt lợn, thuốc lá, kẹo… má»—i thứ má»™t chút, nhÆ°ng đủ món.
Tôi và o hôm trÆ°á»›c, chiá»u hôm sau, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n được đón anh Lê Äức Thá» và anh Lê Văn LÆ°Æ¡ng và o là m việc. Không khà Tết của cÆ¡ quan cà ng rá»™n rịp hÆ¡n.
Từ trên trá»±c thăng bÆ°á»›c xuống, anh Lê Äức Thá» tÆ°Æ¡i cÆ°á»i nắm chặt tay tôi và nói:
- Chắc chắn được đón giao thừa vá»›i các cáºu rồi, bá»n mình sợ và o muá»™n mất. Äông đủ thế nà y, ta là m việc luôn.
Thế là cả "khách" và "chủ" và o ngay phòng há»p.
Sau khi tôi báo cáo tóm tắt tình hình hoạt động của tuyến, anh ThỠnói:
- Bá»™ ChÃnh trị cá» tôi và anh LÆ°Æ¡ng và o bà n vá»›i các anh má»™t số công việc liên quan đến chiến trÆ°á»ng Campuchia và kết hợp chúc Tết bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n. Vá» diá»…n biến tình hình trên chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, anh Văn đã nói vá»›i anh Nguyên khả năng xuất hiện PhÆ°Æ¡ng án 2. Tôi nói để các anh nắm thêm: Hiện nay tình hình Campuchia Ä‘ang phát triển tốt. Lá»±c lượng vÅ© trang cách mạng bạn Ä‘ang tiến sát thủ đô Phnôm Pênh. Vá»›i tinh thần quốc tế, cùng chung kẻ thù, chung chiến trÆ°á»ng, chúng ta phải hết sức giúp đỡ để bạn tá»± giải phóng đất nÆ°á»›c, đồng thá»i cÅ©ng là đòn tiến công phối hợp vá»›i chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, Là o.
Tôi trả lá»i:
- Báo cáo hai anh, từ trÆ°á»›c tá»›i nay chúng tôi vẫn bố trà hai binh trạm, má»™t tiểu Ä‘oà n thuyá»n máy, hai tiểu Ä‘oà n ô tô váºn tải chuyên lo váºn chuyển bảo đảm cho hÆ°á»›ng Campuchia. Theo chỉ thị của Bá»™, chúng tôi đã chuyển má»™t khối lượng lá»›n pháo 85 ly, 105 ly, cao xạ 37 ly cho bạn để chuẩn bị đánh và o Phnôm Pênh. Hiện Ä‘ang chuyển đạn sang theo yêu cầu của bạn.
- Váºy là tốt rồi! - Anh Thá» nói ngay.
Vá» hoạt Ä‘á»™ng giúp bạn tôi nhá»› lại, cuối năm 1973 - đầu năm 1974, sau khi chuyển sở chỉ huy và o Thạch Bà n, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n có đón Iêng-xa-ry, khi đó là uá»· viên Bá»™ ChÃnh trị Äảng bạn.
Iêng-xa-ry có nhỠchúng tôi chuyển giao cho bạn ba tiểu đoà n pháo 85 ly và cao xạ 87 ly do Trung Quốc viện trợ. Sau khi xin ý kiến Bộ Tổng tư lệnh, chúng tôi phân công Tham mưu trưởng tác chiến và Trưởng phòng giao liên hà nh quân tổ chức thực hiện. Công việc xuôi xẻ, chu đáo. Bạn rất cám ơn.
Sáng mùng 2 Tết, chúng tôi má»i anh Thá» và anh LÆ°Æ¡ng xuống thăm, chúc Tết SÆ° Ä‘oà n ô tô 571, kết hợp dá»± lá»… xuất quân của Trung Ä‘oà n 57 anh hùng chở hà ng cho Nam Bá»™.
Toà n đội hình Trung đoà n 57 dà n quân trên một bãi cỠrộng, bằng phẳng, như một sân bóng đẹp.
TrÆ°á»›c hà ng nghìn cán bá»™, chiến sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n vá»›i Ä‘á»™i hình xe bừng bừng khà thế xung tráºn, anh Lê Äức Thá» xúc Ä‘á»™ng nói:
- Công lao của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n trong sá»± nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c là niá»m tá»± hà o của nhân dân Việt Nam, là niá»m kÃnh phục của bạn bè trên thế giá»›i và cÅ©ng là ná»—i khiếp sợ kinh hoà ng của kẻ địch…
Sau những vòng diá»…u duyệt biểu dÆ°Æ¡ng sức mạnh, chà o đón các đồng chà lãnh đạo của Äảng, hà ng trăm "Tuấn mã TrÆ°á»ng SÆ¡n" mình chất đầy hà ng, kÃn dà n nguỵ trang, nối Ä‘uôi nhau lao nhanh vá» phÃa trÆ°á»›c.
Quan sát Ä‘á»™i hình xe hà nh quân, anh LÆ°Æ¡ng quay sang há»i tôi:
- Trung Ä‘oà n có bao nhiêu xe? Xe chạy vá»›i máºt Ä‘á»™ dà y đặc, nối Ä‘uôi nhau nhÆ° váºy, liệu có ùn tắc không?
Tôi trả lá»i:
- Báo cáo anh, Ä‘á»™i hình váºn chuyển của chúng tôi hiện nay là trung Ä‘oà n xe. Từ Ä‘Æ°á»ng 9 và o Tây Nguyên và miá»n Äông Nam Bá»™, cả hai trục đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, xe - pháo vẫn nối Ä‘uôi nhau nhÆ° váºy, không có ách tắc lá»›n. Và o tá»›i miá»n Äông mất chừng sáu ngà y.
- Tuyệt quá! - Anh Lương thốt lên.
Anh ThỠnói thêm:
- Tháºt khó tưởng tượng nổi. TrÆ°á»›c đây bá»n mình Ä‘i bá»™ và o Nam Bá»™ mất gần 5 tháng. Có trải những ngà y cÆ¡ cá»±c, đếm bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng rừng, bạn cùng sốt rét và đói… má»›i thấy hết sá»± vÄ© đại của Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh bây giá».
Theo Ä‘á»™i hình xe, tôi Ä‘Æ°a anh Thá» và anh LÆ°Æ¡ng thăm má»™t số cụm kho dá»c Ä‘Æ°á»ng số 9 và cảng sông Äông Hà . Äến đâu cÅ©ng thấy gạo, đạn, thuốc quân y, quân trang… chất thà nh đống ngất ngưởng.
Anh ThỠái ngại há»i:
- Hà ng hoá chất như núi thế kia, nếu địch đánh thì xoay xở là m sao?
- Báo cáo anh - Tôi trả lá»i - trông có vẻ ghê gá»›m thế, nhÆ°ng chỉ đủ hà ng cho hai sÆ° Ä‘oà n xe chuyển từng ngà y. Hà ng dá»± trữ chúng tôi để nÆ¡i khác. Nếu không là m thế nà y thì xe lấy hà ng cháºm, lãng phà thá»i gian. Mùa mÆ°a cÅ©ng chÆ°a tá»›i. Äá» phòng máy bay địch, ở các cụm kho, chúng tôi Ä‘á»u bố trà cao xạ bảo vệ.
Tiá»…n anh Thá» và anh LÆ°Æ¡ng ra VÄ©nh Linh, tôi quay vá» sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 571 ở Cam Lá»™, giao nhiệm vụ cho sÆ° Ä‘oà n táºp trung lá»±c lượng váºn chuyển hà ng và o Xê Sụ, vừa láºp chân hà ng cho SÆ° Ä‘oà n 471, vừa bảo đảm cho chiến dịch Tây Nguyên.
Xong việc, tôi trao đổi thêm vá»›i SÆ° Ä‘oà n trưởng Hoà ng Trá và ChÃnh uá»· sÆ° Ä‘oà n Phan Hữu Äại:
- PhÆ°Æ¡ng thức váºn tải cÆ¡ giá»›i được Ä‘Æ°a và o TrÆ°á»ng SÆ¡n từ năm 1965, đến nay đã 10 năm. Ở bÆ°á»›c khởi đầu, lá»±c lượng váºn tải ô tô của ta chỉ vẻn vẹn hÆ¡n trăm chiếc thuá»™c Äoà n 265 của anh Thiết CÆ°Æ¡ng. Do chuẩn bị chÆ°a tốt, chÆ°a có kinh nghiệm đối phó vá»›i hoạt Ä‘á»™ng đánh phá của địch, nên lần đầu xuất quân đã gặp khó khăn, tổn thất. CÅ©ng vì váºy mà nảy sinh tÆ° tưởng hoà i nghi: tiếp tục phát triển váºn tải cÆ¡ giá»›i hay chỉ gùi thồ? NhÆ°ng chÃnh trong lúc Tuyến 559 tưởng nhÆ° không vượt nổi chÃnh mình thì Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng khẳng định lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i là chÃnh. Từ đó đến nay, bá»™ Ä‘á»™i váºn tải ô tô đã chiến đấu kiên cÆ°á»ng, liên tục; vượt qua biết bao khó khăn, thá» thách ác liệt. Và đã xuất hiện nhiá»u táºp thể, cá nhân Anh hùng.
Má»i lá»±c lượng trên tuyến Ä‘á»u xứng danh Anh hùng. NhÆ°ng vá»›i truyá»n thống "Gan và ng, dạ ngá»c", bá»™ Ä‘á»™i váºn tải ô tô TrÆ°á»ng SÆ¡n đã tạo dược sá»± mến má»™, Æ°u ái hết má»±c của các binh chủng anh em.
Chúng ta đã chấp nháºn sá»± trả giá để thá»±c hiện bằng được mục tiêu giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c. Äến đây, công cuá»™c chi viện cho các chiến trÆ°á»ng Ä‘ang đạt tá»›i đỉnh Ä‘iá»m. Trên cÆ¡ sở xác định nhiệm vụ váºn tải là trung tâm, chúng ta đã không ngừng tạo má»i Ä‘iá»u kiện để phát triển nhanh lá»±c lượng và thá»±c hiện váºn tải từ quy mô đại Ä‘á»™i, tiểu Ä‘oà n lên trung Ä‘oà n, sÆ° Ä‘oà n xe. Bá»™ Ä‘á»™i váºn tải ô tô đã tháºt sá»± trở thà nh má»™t binh chủng chủ lá»±c của bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh trên tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Nhiệm vụ yêu cầu đẻ ra tổ chức. SÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải là má»™t tổ chức chÆ°a có tiá»n lệ trong lịch sá» quân Ä‘á»™i ta. Khi Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘á» nghị cho tổ chức hai sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải, nhiá»u ngÆ°á»i lấy là m lạ. Có ngÆ°á»i không đồng tình. NhÆ°ng và o thá»i Ä‘iểm nà y, nếu chúng ta không có "át chủ bà i" nà y trong tay, liệu tình hình sẽ Ä‘i đến đâu?
Vá»›i thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng liên hoà n ngà y cà ng vững chắc, binh chủng hợp thà nh lá»›n mạnh, thiện chiến, đặc biệt là hai sÆ° Ä‘oà n ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng váºn tải hùng mạnh, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã chủ Ä‘á»™ng chuyển được tổ chức phù hợp, chủ Ä‘á»™ng đón thá»i cÆ¡, phát huy được yếu tố thá»i cÆ¡, chứ không bị Ä‘á»™ng "vuốt Ä‘uôi".
Dăm ba lá»i trao đổi, để anh em ý thức sâu sắc hÆ¡n vấn Ä‘á» thá»i cÆ¡ Nhiệm vụ lúc nà y Ä‘ang chạy Ä‘ua vá»›i thá»i gian. ChÆ°a phải lúc ngồi luáºn vá»›i nhau cái hay, cái được.
TrÆ°á»›c khi rá»i Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 571, tôi lÆ°u ý anh Äại, anh Trá:
- Tình hình phát triển nhanh. Cần tổ chức chỉ huy tháºt hợp lý, khoa há»c. Co bám nắm, đôn đốc Ä‘Æ¡n vị, nhÆ°ng nhất thiết phải có cán bá»™ chủ trì trá»±c chỉ huy dể giải quyết những tình huống Ä‘á»™t xuất. Có những tình huống đòi há»i cán bá»™ phải hết sức linh hoạt, chủ Ä‘á»™ng, nếu quá máy móc sẽ nhỡ thá»i cơ…
2
Tết đến rồi à o qua nhÆ° cÆ¡n gió. Trở vá» sở chỉ huy, tôi trá»±c tiếp liên lạc vá»›i Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh. Anh Nguyá»…n Lang phấn khởi báo cáo: Từ cuối tháng 1, trên hÆ°á»›ng bắc Buôn Ma Thuá»™t, theo yêu cầu của Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch, Trung Ä‘oà n 575 - Ä‘Æ¡n vị vừa được thà nh láºp lâm thá»i để là m Ä‘Æ°á»ng chiến dịch, đã táºp trung mở má»›i các trục Ä‘Æ°á»ng 48, 50, 50B… vá»›i tổng chiá»u dà i 60 cây số, đảm bảo cÆ¡ Ä‘á»™ng được cả xe tăng, pháo hạng nặng.
ÄÆ°á»ng được mở theo kiểu "lấn dÅ©i" từ ngoà i và o, là m đến đâu nguỵ trang cẩn máºt đến đó. Äến ngà y 4 tháng 3, trục Ä‘Æ°á»ng do Trung Ä‘oà n 575 mở từ hÆ°á»›ng bắc đã và o đến bản KÆ¡ Hia, cách thị xã Buôn Ma Thuá»™t chừng 20 cây số, mà kẻ địch không hay biết gì.
Lá»±c lượng, thiết bị kỹ thuáºt đã chuẩn bị để hoà n thà nh 20 cây số còn lại trong khoảng má»™t ngà y đêm, khi có lệnh.
Cùng thá»i gian nà y, SÆ° Ä‘oà n ô tô 571 dốc toà n lá»±c gồm 17 tiểu Ä‘oà n xe vá»›i hÆ¡n 2.600 chiếc váºn chuyển 20.000 tấn hà ng, chủ yếu là gạo, đạn pháo và o cụm kho ở Phi Hà (khu vá»±c ba biên giá»›i).
Ở tuyến trong, SÆ° Ä‘oà n 471 huy Ä‘á»™ng tổng lá»±c xe chuyển hÆ¡n 10 nghìn tấn váºt chất và o các cụm kho K20, K40, phÃa tây bắc và tây nam Buôn Ma Thuá»™t (chủ yếu là đạn pháo, phụ tùng xe tăng, pháo, khà tà i, thông tin…) phục vụ chiến dịch Tây Nguyên; cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 968 và o tây nam Pleyku thay SÆ° Ä‘oà n 10, là m nhiệm vụ tác chiến nghi binh chiến dịch.
Theo yêu cầu của Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch Tây Nguyên, và o đầu tháng 3, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘iá»u Ä‘á»™ng Trung Ä‘oà n 232 và Trung Ä‘oà n 546 pháo cao xạ, Trung Ä‘oà n 49 thông tin, tiểu Ä‘oà n 55 ô tô trá»±c tiếp phục vụ chiến dịch. Và trÆ°á»›c giá» mở mà n chiến dịch, SÆ° Ä‘oà n phòng không 377 cÅ©ng được tung và o dà n Ä‘á»™i hình bảo vệ lá»±c lượng của ta tham chiến ở các khu vá»±c Kontum, Pleyku, Äức Láºp, Buôn Ma Thuá»™t.
Bá»™ Ä‘á»™i xăng dầu TrÆ°á»ng SÆ¡n - chủ lá»±c quân là Trung Ä‘oà n Ä‘Æ°á»ng ống 537 khẩn trÆ°Æ¡ng thi công tuyến ống dà i 28 cây số, từ Äắc Äam (phÃa tây) sang Äức Láºp, đồng thá»i lắp đặt tại Äức Láºp má»™t trạm cấp phát có trữ lượng 100 mét khối. Mục tiêu bảo đảm xăng dầu cho chiến dịch là không dÆ°á»›i 1.000 tấn.
NhÆ° váºy là , và o đầu tháng 3, các lá»±c lượng thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n tham gia chiến dịch Tây Nguyên đã sẵn sà ng cao Ä‘á»™. CÆ¡ sở váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt, đã chuyển giao cánh Nam chiến dịch 10.000 tấn; cánh bắc là 15.000 tấn. Anh Nguyá»…n Lang gá»i Ä‘iện thông báo vá»›i tôi rằng: Bá»™ TÆ° lệnh B3, Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch Tây Nguyên đánh giá cao công tác chuẩn bị của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n cả vá» bảo đảm Ä‘Æ°á»ng chiến lược, chiến dịch; cả vá» bảo đảm váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt, cả lá»±c lượng chiến đấu. Vá»›i lượng váºt chất hiện có, Bá»™ TÆ° lệnh Tây Nguyên có thể yên tâm tá»›i hết năm 1975.
CÅ©ng trong thá»i Ä‘iểm nà y, tôi nháºn Ä‘iện của anh Äinh Äức Thiện "máºt báo": Anh Tuấn (anh Văn Tiến DÅ©ng) đã gá»i Ä‘iện cho Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, khen quân háºu cần là m ăn giá»i. Sau nà y tôi có được xem ná»™i dung bức Ä‘iện đó. Anh DÅ©ng nói: Tuyến 559 đã xây dá»±ng được mạng Ä‘Æ°á»ng chiến lược và đưá»ng chiến dịch liên hoà n; tạo được khối lượng váºt chất để bảo đảm cho năm 1975 và cả cho khi thá»i cÆ¡ phát triển. Äồng thá»i lại xây dá»±ng được lá»±c lượng phòng không, bá»™ binh mạnh để tham gia chiến dịch. Do công tác chuẩn bị tốt, giữ được bà máºt mà ta có đủ yếu tố cần thiết để giữ quyá»n chủ Ä‘á»™ng trong quá trình tiến công chiến lược. Äó là lá»±c lượng váºt chất hùng háºu, háºu cần đầy đủ và nhanh, Ä‘Æ°á»ng sá và phÆ°Æ¡ng tiện bảo đảm khả năng cÆ¡ Ä‘á»™ng lá»›n.
Phấn khởi trước những kết quả bước đầu của toà n tuyến. Nhưng dẫu sao cũng mới chỉ là bước chuẩn bị. Tất cả nén lòng chỠngà y nổ súng.
CÅ©ng chÃnh và o thá»i khắc căng thẳng trong sôi Ä‘á»™ng nà y, ngà y 5 tháng 3, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chia tay anh Hoà ng Thế Thiện được Bá»™ ChÃnh trị Ä‘iá»u và o giữ chức ChÃnh uá»· Quân Ä‘oà n 4 - lúc đó anh Hoà ng Cầm là TÆ° lệnh.
Có quyết định, anh Thiện và o quân đoà n ngay. Chia tay chúng tôi, anh hóm hỉnh nói:
- Mấy năm Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã qua mấy Ä‘á»i ChÃnh uá»·, nhÆ°ng TÆ° lệnh Nguyên thì vẫn còn Nguyên.
Xiết chặt tay anh Thiện, tôi xúc động nói:
- Äá»i hoạt Ä‘á»™ng cách mạng của anh em ta là tiếp nối những chuyến ra Ä‘i. Chẳng cuá»™c chia tay nà o giống cuá»™c chia tay nà o. NhÆ°ng có Ä‘i má»›i có đến. Mong chóng đến ngà y gặp anh tại Sà i Gòn.
Sau khi anh Thiện và o Quân Ä‘oà n 4, anh Lê Xy được trên bổ nhiệm giữ chức ChÃnh uá»· Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Vá»›i Mặt tráºn Tây Nguyên trÆ°á»›c ngà y "trở dạ", lúc nà y dẫu cho SÆ° Ä‘oà n 968 đã chuyển thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch. NhÆ°ng chúng tôi vẫn dõi theo từng "Ä‘Æ°á»ng Ä‘i nÆ°á»›c bÆ°á»›c của những cán bá»™, chiến sÄ© yêu quý của mình".
MÆ°á»i ngà y đầu tháng 3, SÆ° Ä‘oà n 968 đã thá»±c hiện xuất sắc vai trò nghi binh thay SÆ° Ä‘oà n 10, hút lá»±c lượng địch vá» hÆ°á»›ng bắc Tây Nguyên. Bằng nhiá»u hình thức nghi binh lừa địch, đặc biệt vá»›i đòn tiến công uy hiếp tuyến phòng thủ của địch ở Pleyku, Kontum, SÆ° Ä‘oà n 968 và các lá»±c lượng vÅ© trang địa phÆ°Æ¡ng không chỉ giam chân má»™t lá»±c lượng lá»›n của địch ở bắc Tây Nguyên, mà còn góp phần "củng cố" thêm nháºn định "sai lầm chết ngÆ°á»i" của Ä‘á»™i ngÅ© tÆ°á»›ng tá quân Ä‘á»™i Sà i Gòn, đặc biệt là Bá»™ TÆ° lệnh quân Ä‘oà n 2 nguỵ rằng: HÆ°á»›ng tiến công của ta là Pleyku, Kontum. Trên cÆ¡ sở đó, ta có Ä‘iá»u kiện và thá»i cÆ¡ tiến công Buôn Ma Thuá»™t theo phÆ°Æ¡ng án địch không có lá»±c lượng phòng ngá»± dá»± phòng.
Ở hÆ°á»›ng chÃnh, thá»±c hiện yêu cầu của Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch, đúng 23 giá» ngà y 9 tháng 3 năm 1975, Trung Ä‘oà n 575 khai thông trục Ä‘Æ°á»ng 50B, hai nhánh 50C, 50D chá»c thẳng và o thị xã Buôn Ma Thuá»™t và tổ chức xong Ä‘á»™i hình công binh há»™ tống xe tăng.
Ngà y 10 tháng 3, ta nổ súng tiến công thị xã Buôn Ma Thuột.
Theo yêu cầu tác chiến chiến dịch, cán bá»™, chiến sÄ© Trung Ä‘oà n 575 hợp sức cùng Trung Ä‘oà n công binh 7 Mặt tráºn Tây Nguyên bảo đảm cho Ä‘á»™i hình binh chủng hợp thà nh tiến công địch, già nh thắng lợi.
Bá»™ Ä‘á»™i váºn tải vừa cÆ¡ Ä‘á»™ng bá»™ Ä‘á»™i, vừa váºn chuyển kịp thá»i đạn pháo cho các Ä‘Æ¡n vị chiến đấu.
Bộ đội xăng dầu vừa cấp phát, giải phóng xe ở những trạm cây xăng, vừa bố trà một số xe xi-téc cơ động bảo đảm xăng dầu cho các lực lượng xe - pháo tham gia chiến dịch.
Cuá»™c tiến công đồng loạt của ta trên khắp chiến trÆ°á»ng Tây Nguyên, đặc biệt là đòn "Ä‘iểm huyệt" Buôn Ma Thuá»™t đã là m cho quân địch ở Tây Nguyên tan vỡ nhanh chóng. Äể bảo toà n lá»±c lượng, địch quyết định bá» Tây Nguyên, rút tháºt nhanh theo Ä‘Æ°á»ng số 7 vá» co cụm giữ duyên hải miá»n Trung.
Nháºn lệnh của anh Văn Tiến DÅ©ng, Bá»™ TÆ° lệnh chỉ thị cho SÆ° Ä‘oà n 4 71 tổ chức lá»±c lượng cÆ¡ Ä‘á»™ng bá»™ binh truy kÃch địch rút chạy theo Ä‘Æ°á»ng số 7 và cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 320 tiến theo Ä‘Æ°á»n~ 14 Ä‘uổi địch đến Buôn Hồ, Äạt Lý.
Ngà y 25 tháng 3 năm 1975, chiến dịch Tây Nguyên - đòn công phá của cuá»™c Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975 toà n thắng. Tây Nguyên hoà n toà n được giải phóng.
Chiến thắng vang dội Tây Nguyên đã tạo nên sự sụp đổ đột biến cả vỠtinh thần và thế bố trà chiến lược của địch. Từ đây, địch bị dồn và o thế bị tiêu diệt và tan rã không sao cứu vãn nổi.
Lúc nà y, theo chỉ thị của Bá»™ TÆ° lệnh, tôi gá»i Ä‘iện cho anh Nguyá»…n Lang, giao cho Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh nhanh chóng tiếp quản vùng giải phóng. Sở chỉ huy tiá»n phÆ°Æ¡ng chuyển và o đóng ở thị xã Buôn Ma Thuá»™t, trá»±c tiếp chỉ đạo SÆ° Ä‘oà n 470 tiếp thu kho tà ng - chủ yếu là cụm kho Mai Hắc Äế của quân nguỵ, khai thác chiến lợi phẩm bổ sung cho chiến trÆ°á»ng; đồng thá»i triển khai ngay lá»±c lượng bảo vệ vùng giải phóng Kontum, Pleyku.
Sau khi và o tiếp quản vùng giải phóng, anh Nguyễn Lang đã huy động ngay ô tô chuyển gấp một số hà ng hoá dân sinh cứu tế cho đồng bà o gặp khó khăn.
Theo chỉ thị của Bá»™, chúng tôi kịp thá»i thà nh láºp Trung Ä‘oà n 655 là m nhiệm vụ quản giáo hà ng vạn sÄ© quan, binh lÃnh nguỵ bị ta bắt trong chiến dịch Tây Nguyên.
Äiện gia0 nhiệm vụ cho Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh xong, tôi trao đổi vá»›i các anh trong Bá»™ TÆ° lệnh: Vá»›i chiến dịch Tây Nguyên, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n tháºt sá»± là những ngÆ°á»i "Ä‘i trÆ°á»›c vá» sau". Chúng ta có mặt từ những ngà y đầu mở Ä‘Æ°á»ng váºn chuyển bảo đảm váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt, tham gia tác chiến chiến dịch, tiếp quản vùng giải phóng và giải quyết háºu quả sau chiến dịch. Sau nà y cần nghiên cứu, tổng kết nhÆ° má»™t chiến dịch Ä‘iển hình.
***
Khi "tiếng sấm Tây Nguyên" - tiếng sấm tháng 3 rá»n vang, thì ở chiến trÆ°á»ng Trị-Thiên và Khu 5, Quân Ä‘oà n 2 - Binh Ä‘oà n HÆ°Æ¡ng Giang và lá»±c lượng vÅ© trang hai quân khu cÅ©ng đồng loạt nổ súng mở mà n chiến dịch Xuân - Hè, phối hợp vá»›i hÆ°á»›ng tiến công chủ yếu.
Trung tuần tháng 3, sau khi Buôn Ma Thuá»™t được giải phóng, Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng phán Ä‘oán địch có thể co cụm chiến lược. Ngay láºp tức, lá»±c lượng vÅ© trang Trị-Thiên và Quân Ä‘oà n 2 được lệnh tiến công từ tây nam Huế theo Ä‘Æ°á»ng 14B đánh trà n xuống đồng bằng ven biển, cắt Ä‘Æ°á»ng số 1, chia cắt chiến lược giữa Trị Thiên - Huế vá»›i Äà Nẵng.
Ngà y 18 tháng 3, Bá»™ ChÃnh trị hạ quyết tâm giải phóng miá»n Nam trong năm 1975. Cùng vá»›i các chiến trÆ°á»ng, Mặt tráºn Trị-Thiên và Khu 5 chuýển từ kế hoạch cÆ¡ bản sang kế hoạch thá»i cÆ¡ vá»›i nhiệm vụ trÆ°á»›c mắt là tiêu diệt quân Ä‘oà n 1 nguỵ, không cho chúng rút vá» Sà i Gòn; giải phóng Huế, Äà Nẵng và các tỉnh duyên hải miá»n Trung.
Thá»±c hiện quyết tâm chiến lược của Bá»™ Tổng tÆ° lệnh, ngay sau khi kết thúc chiến dịch Tây Nguyên, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n khẩn trÆ°Æ¡ng tổ chức ngay má»™t bá»™ pháºn gồm các sÄ© quan phòng không, công binh, váºn tải có năng lá»±c do Tham mÆ°u phó tác chiến và Cục phó Cục Tham mÆ°u công binh DÆ°Æ¡ng Äình Tạ phụ trách trinh sát nắm tình hình cầu Ä‘Æ°á»ng dá»c theo tuyến Ä‘Æ°á»ng 1 từ Quảng Trị trở và o.
Nhạy cảm trÆ°á»›c diá»…n biến hết sức mau lẹ của chiến sá»±, ngà y 18 tháng 3, được tin địch rút khá»i thị xã Quảng Trị, chạy vá» Huế, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chỉ thị cho Cục trưởng Cục tham mÆ°u công binh Phan Quang Tiệp và Tham mÆ°u trưởng phòng không Ä‘Æ°a ngay má»™t số trung Ä‘oà n cao xạ, trung Ä‘oà n công binh có đủ khà tà i vượt sông cÆ¡ Ä‘á»™ng gấp đến những vị trà trá»ng yếu bảo đảm cầu Ä‘Æ°á»ng cho bá»™ binh, cÆ¡ giá»›i vượt sông Thạch Hãn, sông Mỹ Chánh, truy kÃch địch. Tiểu Ä‘oà n 7 Trung Ä‘oà n 99 cÅ©ng có mặt kịp thá»i bắc cầu phao qua sông Quảng Trị, đủ cho hai là n xe qua lại.
Cùng lúc, tôi Ä‘iện chỉ thị cho Trung Ä‘oà n 99 công binh thiện chiến bà n giao nhiệm vụ là m cầu treo Dakrong cho Trung Ä‘oà n 509, cÆ¡ Ä‘á»™ng ngay vá» phÃa nam cùng vá»›i má»™t trung Ä‘oà n công binh hiện có táºp trung bảo đảm giao thông trục Ä‘Æ°á»ng số 1 từ Quảng Trị trở và o. Má»™t sở chỉ huy tiá»n phÆ°Æ¡ng Cục Tham mÆ°u công binh do Cục phó Äá»— Xuân Diá»…n phụ trách được thà nh láºp, Ä‘i cùng Trung Ä‘oà n 99.
Theo yêu cầu của anh Nguyá»…n Hữu An - TÆ° lệnh Quân Ä‘oà n 2, tôi Ä‘iá»u ngay Trung Ä‘oà n 8 công binh do Trung Ä‘oà n trưởng Nguyá»…n Việt Phúc chỉ huy, phối hợp vá»›i Lữ Ä‘oà n 219 công binh Quân Ä‘oà n 2 bảo đảm giao thông cho Quân Ä‘oà n từ tây nam Huế theo các trục Ä‘Æ°á»ng 74, 10C, 14B đánh trà n xuống cắt Ä‘Æ°á»ng số 1.
Äồng thá»i cÅ©ng theo Ä‘á» nghị của anh An, tôi lệnh cho SÆ° Ä‘oà n 571 tổ chức cÆ¡ Ä‘á»™ng gấp SÆ° Ä‘oà n 825 từ Cam Lá»™, HÆ°á»›ng Hoá và o Ly Tôn - ngã ba Ä‘Æ°á»ng 74 hợp sức vá»›i SÆ° Ä‘oà n 324 đánh xuống Huế từ hÆ°á»›ng tây nam.
Ngà y 21 tháng 3, Mặt tráºn Trị-Thiên nổ súng tiến công địch, chia cắt chiến lược Ä‘Æ°á»ng số 1, bao vây tiêu diệt địch ở Huế. Trung Ä‘oà n 99 công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n khẩn trÆ°Æ¡ng rà phá bom, mìn; bắc cầu qua sông Thạch Hãn, An Lá»™, bảo đảm cho bá»™ binh cÆ¡ giá»›i tiến công Huế từ hÆ°á»›ng bắc.
Ở hÆ°á»›ng tây nam, Trung Ä‘oà n 8 công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã cùng Lữ Ä‘oà n 219 mở Ä‘Æ°á»ng vòng khắc phục nhiá»u bãi mìn lá»›n; khắc phục cầu Truồi, cầu Thừa LÆ°u, bắc cầu phao qua Bến Tuần đã bị địch phá huá»·.
Ngà y 26 tháng 3, từ nhiá»u hÆ°á»›ng, Quân Ä‘oà n 2 cùng chủ lá»±c Trị-Thiên và lá»±c lượng phòng không TrÆ°á»ng SÆ¡n tiến công dÅ©ng mãnh, à o ạt, kết hợp vá»›i quần chúng nổi dáºy, giải phóng hoà n toà n cố đô Huế. Thừa thắng, ngà y 28 tháng 3, Quân Ä‘oà n 2 và chủ lá»±c Khu 5 tiến công căn cứ liên hiệp quân sá»± Äà Nẵng. Sau 33 giá» chiến đấu, vá»›i tinh thần tiến công dÅ©ng mãnh, mÆ°u trÃ, sáng tạo của các lá»±c lượng tham gia chiến dịch, chiá»u ngà y 29 tháng 3, Äà Nẵng hoà n toà n được giải phóng.
Váºy là tròn 20 ngà y, kể từ khi ta nổ súng tiến công Buôn Ma Thuá»™t, toà n bá»™ quân Ä‘oà n 1, quân khu 1, quân Ä‘oà n 2 nguỵ đã bị xoá sổ.
Thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên và chiến dịch Huế - Äà Nẵng là cÆ¡ sở khẳng định thá»i cÆ¡ chiến lược để giải phóng Sà i Gòn, giải phóng hoà n toà n miá»n Nam đã chÃn muồi.
Ngà y 31 tháng 3 năm 1975, Bá»™ ChÃnh trị há»p hạ quyết tâm:
"Nắm vững thá»i cÆ¡ chiến lược hÆ¡n nữa, vá»›i tÆ° tÆ°á»›ng thần tốc, táo bạo, bất ngá», chắc thắng, thá»±c hiện Tống công kÃch, tổng khá»i nghÄ©a trong thá»i gian sá»›m nhất, tốt nhất là trong tháng 4, không để cháºm"
Äể thá»±c hiện quyết tâm đó, Bá»™ ChÃnh trị quyết định mở chiến dịch giải phóng Sà i Gòn - Gia Äịnh - lấy tên là chiến dịch Hồ Chà Minh. Má»™t Bá»™ chỉ huy chiến dịch được thà nh láºp. TÆ° lệnh chiến dịch là anh Văn Tiến DÅ©ng, ChÃnh uá»· là anh Fhạm Hùng. Phó tÆ° lệnh có các anh Lê Äức Anh, Äinh Äức Thiện, Trần Văn Trà ; sau bổ sung anh Lê Trá»ng Tấn là m Phó tÆ° lệnh và anh Lê Quang Hoà là m Phó chÃnh uá»·. Anh Lê Äức ThỠđược Bá»™ ChÃnh trị phân công và o trá»±c tiếp chỉ đạo chiến dịch. Äúng là má»™t táºp thể những nhà chÃnh trị xuất sắc, những tÆ°á»›ng lÄ©nh tà i ba được tung và o tráºn quyết chiến chiến lược cuối cùng.
Vá» lá»±c lượng, ngoà i quần chúng, cÆ¡ sở cách mạng tại chá»—, bốn quân Ä‘oà n và Äoà n 232 tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng quân Ä‘oà n được huy Ä‘á»™ng tham gia chiến dịch. Äại quân phÃa bắc, gồm: Quân Ä‘oà n 1 (thiếu SÆ° Ä‘oà n 308 - Quân Tiên Phong là m lá»±c lượng dá»± bị chiến lược của Bá»™), Quân Ä‘oà n 2 và Quân Ä‘oà n 3.
Há»™i đồng Chi viện chiến trÆ°á»ng được thà nh láºp do Thủ tÆ°á»›ng Phạm Văn Äồng là m Chủ tịch, các Phó thủ tÆ°á»›ng Lê Thanh Nghị, Äá»— MÆ°á»i là m Phó chủ tịch. Tổng lá»±c cÆ¡ sở váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt háºu phÆ°Æ¡ng miá»n Bắc cÅ©ng được dồn cho miá»n Nam. Các phÆ°Æ¡ng tiện váºn tải thuá»·, bá»™ của Tổng cục Háºu cần, của Bá»™ Giao thông váºn tải, táºp trung cÆ¡ Ä‘á»™ng binh lá»±c, váºt chất và o chiến trÆ°á»ng.
Cùng vá»›i cả nÆ°á»›c, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh dốc hết lá»±c lượng và quyết tâm cho chiến dịch mang tên Bác. Không chỉ lúc nà y, mà trong khi Ä‘ang dồn sức chuẩn bị cho chiến dịch Tây Nguyên, ngà y 26 tháng 2, theo yêu cầu của Bá»™, tôi đã Ä‘iá»u gần 400 xe của SÆ° Ä‘oà n 571 cÆ¡ Ä‘á»™ng gấp SÆ° Ä‘oà n 341 vượt 1.200 cây số Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n và o vị trà quy định. Thắng lợi nà y mở ra khả năng cÆ¡ Ä‘á»™ng Ä‘á»™i hình quân Ä‘oà n và o chiến trÆ°á»ng tham gia chiến dịch hiệp đồng binh chủng quy mô lá»›n.
Rồi cÆ¡ há»™i để bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n "thá» sức" đã đến. Và o những ngà y Ä‘ang táºp trung phục vụ chiến dịch Huế - Äà Nẵng, chúng tôi nháºn lệnh Ä‘á»™t xuất của Bá»™ Tổng tÆ° lệnh sá» dụng má»™t lá»±c lượng lá»›n ô tô cÆ¡ Ä‘á»™ng gấp Quân Ä‘oà n 1, Quân Ä‘oà n 3 và o tham gia giải phóng Sà i Gòn và chuyển má»™t khối lượng lá»›n đạn pháo tầm xa và o Nam Bá»™.
Há»™i nghị bất thÆ°á»ng, chá»›p nhoáng của Bá»™ TÆ° lệnh có các anh: Lê Xy, Phan Khắc Hy, Nguyá»…n Lệnh, Hoà ng Kiện, Trần Quyết Thắng, cÆ¡ quan Tham mưủ váºn tải, Công binh… đã quyết định sá» dụng SÆ° Ä‘oà n 571 cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 1 và SÆ° Ä‘oà n 471 táºp trung cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 3.
Ngà y 26 tháng 3, tôi trá»±c tiếp và o giao nhiệm vụ cho Bá»™ TÆ° lệnh 571 táºp trung 1.000 xe phối hợp vá»›i lá»±c lượng váºn tải ô tô của Cục Váºn tải Tổng cục Háºu cần cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 1 từ VÄ©nh Linh và o Äồng Xoà i. Cháºm nhất là ngà y 24 tháng 4, Quân Ä‘oà n 1 phải có mặt ở vị trà táºp kết chiến dịch.
Nháºn lệnh gấp, nhiệm vụ hết sức nặng ná», trong khi phần lá»›n xe của sÆ° Ä‘oà n Ä‘ang phân tán chuyển hà ng Ä‘i các hÆ°á»›ng, nhÆ°ng SÆ° Ä‘oà n trưởng và ChÃnh uá»· sÆ° Ä‘oà n rất tá»± tin, hứa thu quân ngay để thá»±c hiện nhiệm vụ.
Theo các anh, thì Bá»™ TÆ° lệnh sÆ° Ä‘oà n đã quy định các Ä‘Æ¡n vị nếu nháºn được "tÃn hiệu đặc biệt" phải khẩn trÆ°Æ¡ng trả hà ng, thu quân ngay.
Liá»n sau đó, Bá»™ TÆ° lệnh phân công ChÃnh uá»· Lê Xy xuống trá»±c tiếp cùng chỉ huy SÆ° Ä‘oà n 571 tổ chức lá»±c lượng và động viên bá»™ Ä‘á»™i trong cuá»™c ra quân đầy ý nghÄ©a nà y.
Ngà y 29 tháng 3, từ sở chỉ huy, tôi nháºn Ä‘iện của anh Lê Xy báo vá»: Bá»™ pháºn thứ nhất gần 300 xe của SÆ° Ä‘oà n 571 đã được lệnh xuất phát. Bá»™ pháºn nà y cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 320 từ VÄ©nh Chấp - VÄ©nh Linh tiến theo Ä‘Æ°á»ng số 9 qua Ä‘Æ°á»ng 22, Ä‘Æ°á»ng 14 vượt Pleyku, Kontum, Buôn Ma Thuá»™t và o Äồng Xoà i.
Cùng ngà y, má»™t cánh quân khác của SÆ° Ä‘oà n 571 cÅ©ng lên Ä‘Æ°á»ng và o Huế cÆ¡ Ä‘á»™ng Trung Ä‘oà n 27 SÆ° Ä‘oà n 320 Ä‘ang táºp kết ở Huế theo Ä‘Æ°á»ng số 1 và o Quy NhÆ¡n, ngược Ä‘Æ°á»ng 19 lên Buôn Ma Thuá»™t, nháºp và o Ä‘á»™i hình Quân Ä‘oà n 1. Tiếp theo là cánh quân thứ hai, thứ ba… của SÆ° Ä‘oà n 571 lên Ä‘Æ°á»ng.
Ngà y 19 tháng 4, toà n bá»™ Ä‘á»™i hình Quân Ä‘oà n 1 tham gia chiến dịch Hồ Chà Minh đã táºp kết đủ ở Äồng Xoà i, Lá»™c Ninh. Trong vòng 20 ngà y, má»™t sÆ° Ä‘oà n huy Ä‘á»™ng hÆ¡n 1.000 đầu xe, cÆ¡ Ä‘á»™ng gá»n Ä‘á»™i hình quân Ä‘oà n binh chủng hợp thà nh vá»›i trang bị khà tà i mạnh, vượt 1.200 cây số Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n, tá»›i Ä‘Ãch sá»›m hÆ¡n 6 ngà y so vá»›i thá»i gian quy định. Äây thá»±c sá»± là má»™t chiến công, má»™t kỳ tÃch của bá»™ Ä‘á»™i váºn tải TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Cùng với chỉ đạo, tổ chức Sư đoà n 571 cơ động Quân đoà n 1, đầu tháng 4 Bộ Tư lệnh giao nhiệm vụ cho Sư đoà n 471 cơ động toà n bộ Quân đoà n 3 từ Tây Nguyên và o Nam Bộ và chuyển hơn 6.000 tấn đạn pháo "theo lưng" bộ đội và o phục vụ chiến dịch.
Là m má»™t phép toán Ä‘Æ¡n giản, để cÆ¡ Ä‘á»™ng Ä‘á»™i hình quân Ä‘oà n đủ biên chế vá»›i biết bao khà tà i trang bị, Ãt nhất cÅ©ng cần 1.500 xe.
Váºy mà đã qua gần trá»n mùa khô "Tổng công kÃch", hoạt Ä‘á»™ng vá»›i cÆ°á»ng Ä‘á»™ cao, xe không khá»i xuống cấp và ngÆ°á»i thì xuống sức. Không còn phÆ°Æ¡ng cách nà o hÆ¡n, Bá»™ TÆ° lệnh 471 phát lệnh thu quân, dồn dịch Ä‘á»™i hình. Thiếu xe thì táºp trung thợ sá»a chữa. Thiếu phụ tùng thì chia nhau theo các trục Ä‘Æ°á»ng tháo các xe há»ng mang vá» dồn dịch, lắp ráp. Bằng má»i cách, cố gắng ná»— lá»±c hết mình, SÆ° Ä‘oà n 471 cÅ©ng có đủ đầu xe. Tất cả lại hoà cùng dòng xe dòng ngÆ°á»i cuá»™n chảy. Núi rừng TrÆ°á»ng SÆ¡n rùng rùng chuyển Ä‘á»™ng theo bánh xe lăn. NhÆ°ng lượng xe pháo cÆ¡ Ä‘á»™ng trên Ä‘Æ°á»ng nhÆ° nÆ°á»›c chảy đã gây ách tắt cục bá»™. Lại đèo Am Pun trên Ä‘Æ°á»ng ngang 88 qua cao nguyên Bu Prăng ách tắc. Thá»i Ä‘iểm gay cấn nhất, xe pháo dồn lại chừng 4-5 cây số.
Trong thế nÆ°á»›c sôi lá»a bá»ng, ta Ä‘ang chạy Ä‘ua vá»›i thá»i cÆ¡ từng giây, từng khắc, cÅ©ng đồng thá»i Ä‘ua Ä‘uổi vá»›i mùa mÆ°a Ä‘ang "go cá»a", được tin từ trong tuyến báo vá», tôi gá»i Ä‘iện ngay cho SÆ° Ä‘oà n trưởng 471 - Phạm Thái và ChÃnh uá»· sÆ° Ä‘oà n - Nguyá»…n Văn Lạn:
- Bám Ä‘Æ°á»ng đèo, hiệp đồng chỉ huy giao thông hai đầu chân đèo tháºt tốt và táºp trung má»i cố gắng giải toả ngay ách tắc, bằng má»i giá không để cháºm bÆ°á»›c tiến của Quân Ä‘oà n 3.
Tuy có khó khăn, nhÆ°ng do cung Ä‘á»™ hà nh quân ngắn hÆ¡n SÆ° Ä‘oà n 571, nên chỉ 10 ngà y đầu tháng 4, SÆ° Ä‘oà n 471 đã cÆ¡ Ä‘á»™ng toà n bá»™ Ä‘á»™i hình Quân Ä‘oà n 3 và SÆ° Ä‘oà n 2, SÆ° Ä‘oà n 8B Khu 5 và o Lá»™c Ninh, đúng thá»i gian quy định. Giao quân xong, Ä‘á»™i hình xe láºp tức quay vá» cụm kho dá»± trữ chiến lược KG4, Xê Sụ, Buôn Ma Thuá»™t, chuyển gấp đạn pháo theo yêu cầu chiến dịch.
Äể bảo đảm cho các quân Ä‘oà n hà nh quân thần tốc, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã tung hết lá»±c lượng công binh cho mặt tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng. Từ cuối tháng 3, sau khi hoà n thà nh xuất sắc nhiệm vụ phục vụ chiến dịch Tây Nguyên, SÆ° Ä‘oà n 470 táºp trung bảo đảm giao thông Ä‘Æ°á»ng 14 từ Buôn Ma Thuá»™t và o Äồng Xoà i, Lá»™c Ninh và bảo đảm các Ä‘Æ°á»ng ngang ~ 19, 21… phục vụ các Ä‘Æ¡n vị truy kÃch địch. Phần lá»›n SÆ° Ä‘oà n 473 tiếp tục xây dá»±ng cÆ¡ bản Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n từ Quảng Bình Ä‘i Thạch Mỹ.
Ảnh: Thạnh Mỹ, má»™t ngã ba quan trá»ng nằm trên Ä‘Æ°á»ng Hồ Chà Minh, cách Äà nẵng 120 km, cách Khâm Äức 55 km, cách Prao 50 km. Äầu mói các tuyến xăng dầu và tải ba ở Quảng Nam
***
NhÆ° váºy, vá»›i việc huy Ä‘á»™ng lá»±c lượng xe váºn tải cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 1, Quân Ä‘oà n 3 hà nh quân từ sau chiến dịch Tây Nguyên, thì Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là hÆ°á»›ng tiến quân chủ yếu của các quân Ä‘oà n chủ lá»±c cÆ¡ Ä‘á»™ng trá»±c thuá»™c Bá»™ Tổng tÆ° lệnh và o tham gia chiến dịch giải phóng Sà i Gòn - Nam Bá»™.
NhÆ°ng, và o đầu tháng 4, sau khi chiến dịch Huế - Äà Nẵng toà n thắng, má»™t tình thế má»›i xuất hiện. Tình thế đó là cÆ¡ sở để Bá»™ ChÃnh trị quyết định thà nh láºp cánh quân Duyên Hải có nhiệm vụ cÆ¡ Ä‘á»™ng thần tốc theo Ä‘Æ°á»ng số 1, đánh địch trong hà nh tiến, Ä‘áºp nát các tuyến phòng thủ từ xa của địch dá»c duyên hải miá»n Trung, tiến và o hợp vây Sà i Gòn - Gia Äịnh từ hÆ°á»›ng đông, đông nam.
Bá»™ TÆ° lệnh cánh quân Duyên Hải do anh Lê Trá»ng Tấn là m TÆ° lệnh, anh Lê Quang Hoà là m ChÃnh uá»· và tôi là m Phó tÆ° lệnh.
Äầu tháng 4, nháºn được Ä‘iện của anh Võ Nguyên Giáp thông báo quyết định của Bá»™ ChÃnh trị, tôi và o ngay Hoà Khánh, Hoà Vang, Quảng Nam (sở chỉ huy của sÆ° Ä‘oà n 3 nguỵ trÆ°á»›c đây), dá»± cuá»™c há»p chá»›p nhoáng của Bá»™ TÆ° lệnh cánh quân Duyên Hải. Dá»c Ä‘Æ°á»ng 1 từ Quảng Trị và o Äà Nẵng, ngÆ°á»i và xe nhÆ° mắc cá»i.
Dá»± há»p còn có anh Võ Chà Công - Bà thÆ° khu uá»· Khu 5, anh Chu Huy Mân - TÆ° lệnh Quân khu 5. Äây là buổi há»p mặt đầu tiên và cÅ©ng là cuối cùng của Bá»™ TÆ° lệnh cánh quân Duyên Hải.
Bởi sau đó, tình hình chiến trÆ°á»ng phát triển nhÆ° vÅ© bão. Anh em chúng tôi má»—i ngÆ°á»i ở cÆ°Æ¡ng vị của mình Ä‘á»u cuốn và o "dòng xoáy, của công việc".
Hợp thà nh cánh quân Duyên Hải gồm Quân Ä‘oà n 2 (thiếu SÆ° Ä‘oà n 324) được tăng cÆ°á»ng SÆ° Ä‘oà n 3 (Quân khu 5). Ngoà i các loại vÅ© khÃ, khà tà i trang bị đồng bá»™, quân số của chiến dịch hà nh quân đại quy mô nà y lên tá»›i gần 33.000.
Äể cÆ¡ Ä‘á»™ng được ngần ấy quân và khà tà i trang bị kèm theo, tôi nhẩm tÃnh sÆ¡ bá»™, Ãt nhất cÅ©ng phải có hÆ¡n hai nghìn ô tô.
Váºy mà , gá»™p số xe của Quân Ä‘oà n 2 và lượng xe chiến lợi phẩm Quân Ä‘oà n táºn thu của địch ở Huế, Äà Nẵng cÅ©ng má»›i chỉ đáp ứng được má»™t ná»a.
Anh Lê Trá»ng Tấn, anh Giáp Văn CÆ°Æ¡ng - Phó tổng tham mÆ°u trưởng vừa và o và anh Nguyá»…n Hữu An Ä‘ang bà n cách gỡ thế bÃ.
Äiện báo Bá»™ Tổng tÆ° lệnh, xe của Tổng cục Háºu cần sẽ và o. NhÆ°ng không thể nà o và o sá»›m được. Yếu tố thá»i cÆ¡ không còn. Äúng lúc đó 600 xe của SÆ° Ä‘oà n 571 chuyển gạo bảo đảm cho Quân Ä‘oà n 2 Ä‘ang và o Äà Nẵng. Không chần chừ, anh Giáp Văn CÆ°Æ¡ng đáp ngay máy bay ra sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và Bá»™ TÆ° lệnh Ä‘oà n 571 bà n tìm giải pháp tình thế. Chúng tôi quyết định sá» dụng luôn số xe chuyển gạo và o Äà Nẵng để cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 2 và o Sà i Gòn. Äồng thá»i, tôi cÅ©ng Ä‘á» nghị anh Giáp Văn CÆ°Æ¡ng cho huy Ä‘á»™ng phÆ°Æ¡ng tiện váºn tải của nhân dân từ Huế, Äà Nẵng trở và o để chuyển quân. Sau đó, cánh quân Duyên Hải đã huy Ä‘á»™ng được hà ng trăm xe, lái xe trong nhân dân các vùng má»›i giải phóng tham gia chiến dịch cÆ¡ Ä‘á»™ng thần tốc nà y.
TrÆ°a ngà y 7 tháng 4 năm 1975, cùng lúc, sở chỉ huy cÆ¡ bản và sở chỉ huy tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n nháºn được Ä‘iện tối khẩn số 157-H-TK của anh Võ Nguyên Giáp:
"Thần tốc, thần tốc hơn nữa
Táo bạo, táo bạo hơn nữa.
Tranh thủ từng giỠtừng phút,
Xốc tá»›i mặt tráºn, giải phóng miá»n Nam.
Quyết chiến và toà n thắng!".
Mệnh lệnh hà nh quân, mệnh lệnh chiến đấu được anh thể hiện dồn dáºp, thúc giục nhÆ° lá»i thÆ¡ già u vần Ä‘iệu, chỉ Ä‘á»c má»™t lần mà sôi lên, nhá»› mãi!
Chỉ sau hai ngà y nháºn Ä‘iện của anh Văn, 669 xe của SÆ° Ä‘oà n 571 do SÆ° Ä‘oà n trưởng Hoà ng Trá trá»±c tiếp chỉ huy dà n Ä‘á»™i hình từ nam đèo Hải Vân và o tá»›i sân bay Äà Nẵng, tổ chức tiếp nháºn các lá»±c lượng của Quân Ä‘oà n 2, chá» lệnh xuất phát. Thà nh xe, cá»a buồng lái, và nh mÅ© ngÆ°á»i chiến sÄ© giải phóng sáng trắng khẩu hiệu "Thần tốc - táo bạo - tất thắng". Có được kết quả nà y, ngoà i tinh thần, sÄ© khà của cán bá»™, chiến sÄ© lái xe, phải kể đến vai trò tÃch cá»±c, chủ Ä‘á»™ng của Bá»™ TÆ° lệnh SÆ° Ä‘oà n 571, vai trò công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n bắc cầu, sá»a Ä‘Æ°á»ng số 1.
NghÄ© đến chiến dịch hà nh quân đại quy mô của cánh quân Duyên Hải dá»c theo Ä‘Æ°á»ng số 1 và o Nam, đánh địch mà đi, tiến quân thần tốc, tôi bá»—ng liên tưởng tá»›i cuá»™c hà nh binh của vị tÆ°á»›ng lÄ©nh tà i ba, lá»—i lạc, ngÆ°á»i anh hùng dân tá»™c Quang Trung - Nguyá»…n Huệ năm Ká»· Dáºu 1789, ngược Ä‘Æ°á»ng Thiên Lý ra Bắc Hà đại phá quân Thanh xâm lược. Có Ä‘iá»u, thay cho cảnh khiêng, cáng; thay cho những thá»›t voi của những chiến binh xÆ°a, giỠđây đại quân của ta cưỡi trên hÆ¡n hai nghìn xe pháo, hùng dÅ©ng thẳng hÆ°á»›ng Sà i Gòn.
Trên hÆ°á»›ng tiến của cánh quân Duyên Hải, thuáºn lợi lá»›n là đưá»ng tốt. NhÆ°ng, cản trở lá»›n ngoà i các tuyến phòng thủ của địch là nhiá»u cầu cống quan trá»ng của địch đã bị chúng phá há»ng hòng cản bÆ°á»›c tiến của ta.
Theo tà i liệu của địch mà chúng tôi thu tháºp được, thì trên 1.000 cây số Ä‘Æ°á»ng số 1 từ Quảng Trị và o Xuân Lá»™c có tá»›i 569 cây cầu lá»›n nhá». NhÆ°ng chiếc nà o còn, chiếc nà o mất, hiện chÆ°a rõ. Còn theo Cục công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n báo cáo, chỉ riêng 640 cây số Ä‘Æ°á»ng số 1 từ Äà Nẵng và o Nha Trang, địch đã cho phá hầu hết các cầu lá»›n, nhÆ° cầu Cao Lâu, Kế Xuyên, Bà Bầu, An Tan. Trong khi, khà tà i vượt sông của Lữ Ä‘oà n công binh 219 Quân Ä‘oà n 2 chỉ đủ ghép bốn phà .
TrÆ°á»›c tình hình đó, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘iá»u gấp ba trung Ä‘oà n công binh cÆ¡ Ä‘á»™ng thiện chiến (Trung Ä‘oà n 8, Trung Ä‘oà n 99, Trung Ä‘oà n 531) tăng cÆ°á»ng bảo đảm cho cánh quân Duyên Hải dá»c Ä‘Æ°á»ng số 1 từ Huế và o Nha Trang. Äồng thá»i lệnh cho SÆ° Ä‘oà n 470 ngoà i nhiệm vụ bảo đảm Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n từ Kontum Ä‘i Buôn Ma Thuá»™t và trục ngang từ Pleyku xuống Quy NhÆ¡n, phải Ä‘Æ°a ngay lá»±c lượng xuống bảo đảm Ä‘Æ°á»ng số 1 từ Quy NhÆ¡n và o Phan Rang.
à thức được khó khăn vá» bảo đảm giao thông trên Ä‘Æ°á»ng số 1, tôi cùng tiá»n phÆ°Æ¡ng Cục Tham mÆ°u công binh trá»±c tiếp đôn đốc, Ä‘á»™ng viên các Trung Ä‘oà n 99, 8, 531 bám Ä‘Æ°á»ng, bám cầu. Vá»›i cÆ°Æ¡ng vị Phó tÆ° lệnh cánh quân Duyên Hải và TÆ° lệnh bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi toà n quyá»n cho các Ä‘Æ¡n vị công binh được lấy dầm cầu be-lây và váºt tÆ° thiết bị trong các kho của địch mà ta vừa chiếm được, sá» dụng kịp thá»i khắc phục những cầu cống bị địch phá há»ng, quyết không để bánh xe ngừng quay.
ChÆ°a bao giá» ta thu được nhiá»u chiến lợi phẩm nhÆ° lúc nà y. Mặc dầu sau khi Mỹ rút, tÆ°á»›ng tá nguỵ có lúc đã hô hà o binh sÄ© "đánh theo kiểu con nhà nghèo", song nguồn váºt chất ta thu được ở khu kho Mai Hắc Äế (Buôn Ma Thuá»™t), ở Huế, Äà Nẵng… không phải là Ãt. Nà o máy bay, tăng - thiết giáp, nà o súng pháo, đạn pháo. Hấp dẫn đối vá»›i bá»™ Ä‘á»™i váºn tải là xe ô tô; vá»›i công binh cầu Ä‘Æ°á»ng là cầu be-lây, những khung cầu thép lắp sẵn… nguồn váºt chất má»›i tạo cho hoả lá»±c và sức cÆ¡ Ä‘á»™ng của các binh Ä‘oà n chủ lá»±c của ta tăng lên ghê gá»›m.
Trên hai hÆ°á»›ng tiến quân - Ä‘Æ°á»ng số 1 và đưá»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n, đây là lần đầu tiên trong lịch sá» của mình, công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n được tung hết trà lá»±c bảo đảm cho cùng má»™t lúc ba quân Ä‘oà n binh chủng hợp thà nh hà nh quân thần tốc Ä‘Æ°á»ng dà i.
Dốc toà n lá»±c, sá» dụng tối Ä‘a khà tà i táºn thu của địch, huy Ä‘á»™ng nhân tà i váºt lá»±c trong nhân dân và triệt để khai thác số xe - máy do Cuba trợ giúp, công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã khôi phục kịp thá»i 96 cầu trên các trục Ä‘Æ°á»ng 1, 14, 19, 26, 57, vá»›i tổng chiá»u dà i hÆ¡n 3.000 mét, trong đó có 68 cầu be-lây, 15 cầu dầm thép, 5 cầu phao…, bảo đảm được tốc Ä‘á»™ hà nh quân của bá»™ binh, cÆ¡ giá»›i, binh khà kỹ thuáºt.
Có xe, cầu, Ä‘Æ°á»ng tốt chÆ°a đủ, "Thần tốc, thần tốc hÆ¡n nữa!" lúc nà y còn là nhịp Ä‘áºp của con tim những ngÆ°á»i lÃnh xăng dầu, thông tin, phòng không, giao liên, trên Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n!
Cùng vá»›i việc chỉ đạo Cục Xăng dầu váºn hà nh tốt tuyến Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu TrÆ°á»ng SÆ¡n lúc nà y đã áp sát đại bản doanh Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch Hồ Chà Minh, bảo đảm cho trục hà nh quân phÃa tây; sau khi ta giải phóng Äà Nẵng, chúng tôi phái ngay má»™t bá»™ pháºn và o tiếp quản kho xăng Liên Chiểu dÆ°á»›i chân đèo Hải Vân, tổ chức cấp phát bảo đảm cho cánh quân Duyên Hải. CÅ©ng từ đó, bá»™ Ä‘á»™i xăng đầu áp sát địa hình bá»™ binh cÆ¡ giá»›i, tổ chức tiếp các trạm cấp phát ở Quy NhÆ¡n, Cam Ranh, Phan Thiết; chÆ°a kể má»™t lá»±c lượng khá lá»›n xe xi-téc chở xăng dầu từ các kho ná»™i tuyến cÆ¡ Ä‘á»™ng theo Ä‘á»™i hình xe chở quân, tiếp xăng kịp thá»i. HÆ¡n 4.000 tấn xăng dầu huy Ä‘á»™ng bảo đảm cho chiến dịch là má»™t chiến công không nhá» của những ngÆ°á»i lÃnh xăng dầu TrÆ°á»ng SÆ¡n.
TrÆ°á»›c sá»± phát triển dồn dáºp của tình hình, Bá»™ TÆ° lệnh khẩn trÆ°Æ¡ng xốc lại thế tráºn phòng không toà n tuyến. SÆ° Ä‘oà n phòng không 377 vÆ°Æ¡n sâu, rải lá»±c lượng dá»c hà nh lang đông TrÆ°á»ng SÆ¡n bảo vệ Ä‘á»™i hình hà nh quân của Quân Ä‘oà n 1 và Quân Ä‘oà n 3. Hai trung Ä‘oà n phòng không 52 7, 528 cÆ¡ Ä‘á»™ng và o khu vá»±c Cam Ranh, Nha Trang, tham gia bảo vệ Ä‘á»™i hình hà nh quân của cánh quân Duyên Hải.
Phối hợp nhịp nhà ng vá»›i các binh chủng chủ lá»±c trên tuyến, bá»™ Ä‘á»™i thông tin, giao liên, kho tà ng, háºu cần luôn bám sát Ä‘á»™i hình chiến dịch, phục vụ hết mình cho các mÅ©i hà nh quân, cho tráºn thắng cuối cùng.
Sau 18 ngà y vượt hÆ¡n 1.000 cây số xuyên qua ba quân khu, Ä‘áºp tan các cụm phòng ngá»± của địch ở Phan Rang, Phan Thiết, Hà m Tân…, được sá»± há»— trợ của công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n khắc phục hà ng chục cầu lá»›n bị phá há»ng, ngà y 21 tháng 4, cánh quân Duyên Hải trà n đầy dÅ©ng khà tiến qua thị xã Xuân Lá»™c còn nghi ngút khói lá»a và o táºp kÃch ở rừng cao su Ông Quế, phÃa nam Xuân Lá»™c.
NhÆ° váºy, trên cả hai hÆ°á»›ng tiến quân, Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n và đưá»ng số 1, các lá»±c lượng binh chủng của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã hoà n thà nh xuất sắc nhiệm vụ của mình.
Nháºn nhiệm vụ cÆ¡ Ä‘á»™ng các binh Ä‘oà n chủ lá»±c và o tham gia chiến dịch Hồ Chà Minh, đặc biệt là cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 1, Quân Ä‘oà n 3 theo Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n khi mùa mÆ°a đã "gõ cá»a", chúng tôi không khá»i bồn chồn, lo lắng. Trong cuá»™c Ä‘ua tranh giữa bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n vá»›i thá»i gian, tôi thầm mong mÆ°a đừng đến vá»™i…
Khi được tin Quân Ä‘oà n 1, Quân Ä‘oà n 3 và o Lá»™c Ninh trót lá»t, an toà n; Quân Ä‘oà n 2 vượt "cánh cá»a thép" Xuân Lá»™c, khó ai thấu ná»—i vui mừng của những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, đặc biệt là lá»±c lượng váºn tải!
***
Sau khi cánh quân Duyên Hải phá vỡ tuyến phòng thủ của địch ở Phan Rang, giải phóng Nha Trang, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n quyết định chuyển sở chỉ huy và o Nha Trang, bám sát Ä‘á»™i hình các Ä‘Æ¡n vị phục vụ chiến dịch trên cả hai hÆ°á»›ng Ä‘Æ°á»ng 1 và đưá»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, tiện liên lạc vá»›i Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh ở Buôn Ma Thuá»™t. Sở chỉ huy lần nà y được đặt tại trÆ°á»ng hạ sÄ© quan thông tin của địch ở Äồng Äế mà ta vừa tiếp quản.
Tại đây, ngà y 22 tháng 4, Bá»™ TÆ° lệnh triệu táºp há»™i nghị cán bá»™ chủ trì các Ä‘Æ¡n vị trá»±c thuá»™c thông báo tình hình phát triển của chiến trÆ°á»ng, của chiến dịch Hồ Chà Minh, phổ biến nhiệm vụ cụ thể của từng Ä‘Æ¡n vị. Äối vá»›i các sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải, ngoà i lá»±c lượng cÆ¡ Ä‘á»™ng bá»™ binh tác chiến chiến dịch, phải táºp trung xe chuyển gấp đạn pháo, váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt từ các cụm kho dá»± trữ ở Tây Nguyên, Äông Hà - Quảng trị và o bảo đảm kịp thá»i theo yêu cầu chiến dịch; đặc biệt lÆ°u ý chá»n các Ä‘Æ¡n vị váºn tải cÆ¡ giá»›i thiện chiến nhất cÆ¡ Ä‘á»™ng lá»±c lượng bá»™ binh Ä‘á»™t kÃch thá»c sâu của các quân Ä‘oà n. Công binh, phòng không, xăng dầu, thông tin, giao liên, táºp trung bảo đảm giao thông, bảo đảm tốc Ä‘á»™ tiến quân của các cánh chiến dịch.
Trong thế thắng nhÆ° "chẻ tre" của ta trên chiến trÆ°á»ng, chỉ huy các dÆ¡n vị nháºn nhiệm vụ vá»›i tâm trạng phấn chấn tá»™t Ä‘á»™, quyết tâm cao. Kết thúc há»™i nghị, ai nấy láºp tức vá» ngay Ä‘Æ¡n vị. Thá»i gian mở mà n chiến dịch hối thúc tất cả.
Lúc nà y, ở Buôn Ma Thuá»™t, Tiá»n phÆ°Æ¡ng Bá»™ TÆ° lệnh do Phó tÆ° lệnh Nguyá»…n Lang vẫn tiếp tục chỉ đạo các Ä‘Æ¡n vị hoạt Ä‘á»™ng trên tuyến hà nh lang đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n. Äồng thá»i chúng tôi quyết định tổ chức má»™t bá»™ pháºn gồm SÆ° Ä‘oà n phó SÆ° Ä‘oà n 470 Trần Quốc Khiêm, SÆ° Ä‘oà n phó SÆ° Ä‘oà n 471 Phạm Lê Hoà ng và má»™t số sÄ© quan tham mÆ°u do anh Phan Khắc Hy phụ trách, đại diện cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n bên cạnh Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch Hồ Chà Minh, trá»±c tiếp nháºn chỉ thị và tổ chức giải quyết kịp thá»i những yêu cầu cấp thiết nhất của chiến dịch.
17 giá» ngà y 26 tháng 4 năm 1975, tráºn Tổng công kÃch và o Sà i Gòn - thủ phủ của chÃnh quyá»n Sà i Gòn, bắt đầu.
Trên hÆ°á»›ng đông và đông nam, ở mÅ©i chủ yếu, Trung Ä‘oà n xe 512, SÆ° Ä‘oà n 571 - má»™t trung Ä‘oà n ô tô váºn tải thiện chiến - Ä‘Æ¡n vị Anh hùng, cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 304 Quân Ä‘oà n 2 tiến công từ NÆ°á»›c Trong - Long Bình và phát triển theo xa lá»™ Biên Hoà - Sà i Gòn. Ở mÅ©i thứ yếu, má»™t Ä‘Æ¡n vị khác của SÆ° Ä‘oà n xe 571, tham gia cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 325 bá»™ binh tiến công Long Thà nh - Thà nh Tuy Hạ, phát triển vá» bến phà Cát Lái để vượt sông Lòng Tà u.
Cùng thá»i gian, trên hÆ°á»›ng bắc chiến dịch, SÆ° Ä‘oà n xe 471 cÆ¡ Ä‘á»™ng nhanh chóng Quân Ä‘oà n 1 tiến công và o ná»™i đô Sà i Gòn theo hai mÅ©i. Má»™t, cÆ¡ Ä‘á»™ng SÆ° Ä‘oà n 320 bá»™ binh qua Tân Uyên, vượt cầu Bình Triệu đánh chiếm Bá»™ tổng tham mÆ°u nguỵ. Má»™t, cÆ¡ Ä‘á»™ng lá»±c lượng còn lại của Quân Ä‘oà n 1 đánh chiếm Bến Cát, vượt cầu sông Bé phát triển và o ná»™i đô.
Ở hÆ°á»›ng tây bắc, các Trung Ä‘oà n ô tô váºn tải 17, 32, 536, sau khi dồn đủ đạn pháo lá»›n và các loại váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt khác theo yêu cầu của chiến dịch, đã kịp thá»i cÆ¡ Ä‘á»™ng Quân Ä‘oà n 3 băng qua Äồng Dù, Củ Chi, Hóc Môn…, đánh chiếm sân bay Tân SÆ¡n Nhất…
Từ sở chỉ huy, chúng tôi được tin SÆ° Ä‘oà n 304 gặp địch kháng cá»± quyết liệt ở ngã ba Ä‘Æ°á»ng 15, NÆ°á»›c Trong, Long Bình; Trung Ä‘oà n 66, Lữ Ä‘oà n 203 gặp khó khăn ở cầu sông Buông; địch táºp trung tà u thuyá»n, pháo hạm khống chế SÆ° Ä‘oà n 325 ở bến phà Cát Lái… Quân Ä‘oà n 2, lá»±c lượng Ä‘á»™t kÃch thá»c sâu của Quân Ä‘oà n gặp khó khăn, có nghÄ©a là SÆ° Ä‘oà n ô tô 571 gặp khó khăn, lái xe TrÆ°á»ng SÆ¡n gặp khó khăn… Không khà sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n các ngà y 28 - 29 tháng 4 có những lúc căng thẳng tá»™t Ä‘á»™ Anh Lê Xy không giấu được lo lắng nói:
- Trong cÆ¡n giãy chết, sợ chúng liá»u mạng. Chẳng gì cÅ©ng gây cho ta tổn thất.
- Äúng váºy - Tôi nói. Lúc nà y, chỉ cần chúng ta và o thà nh phố sá»›m má»™t giá» là đồng bà o, chiến sÄ© đỡ tốn biết bao xÆ°Æ¡ng máu.
Nói tá»›i đó, trong tôi lại hiển hiện hình ảnh máu những ngÆ°á»i lÃnh công binh TrÆ°á»ng SÆ¡n loang Ä‘á» dòng Thạch Hãn khi rà vá»›t bom mìn, bắc cầu cho bá»™ binh cÆ¡ giá»›i tiến và o giải phóng Huế; gÆ°Æ¡ng dÅ©ng sÄ© lái xe Phạm Văn Chuyên hy sinh bên và nh tay lái trong khi cÆ¡ Ä‘á»™ng bá»™ binh Ä‘á»™t phá tuyến phòng thủ Phan Rang và má»™t số cán bá»™, chiến sÄ© lái xe hy sinh trong hà nh tiến dá»c duyên hải miá»n Trung. Còn giỠđây, trÆ°á»›c cá»a ngõ Sà i Gòn?
NhÆ°ng, má»i phản ứng của kẻ thù chỉ là cÆ¡n giãy chết tuyệt vá»ng. Giá» cáo chung của chÃnh quyá»n, quân Ä‘á»™i Sà i Gòn đã đến.
Vá»›i thế và lá»±c áp đảo kẻ thù, đòn tiến công của các binh Ä‘oà n chủ lá»±c kết hợp vá»›i phong trà o nổi dáºy của quân và dân Sà i Gòn - Gia Äịnh đã đè bẹp má»i sá»± phản kháng cuối cùng của quân Ä‘á»™i Sà i Gòn.
Sáng 30 tháng 4, từ nhiá»u hÆ°á»›ng, các Quân Ä‘oà n 1, 2, 3, 4 đồng loạt tiến công dÅ©ng mãnh và o ná»™i đô Sà i Gòn, lần lượt đánh chiếm, là m chủ những mục tiêu trá»ng yếu.
Äúng 11 giá» 30 ngà y 30 tháng 4, Trung Ä‘oà n bá»™ binh 66, Lữ Ä‘oà n 203 xe tăng tiến công là m chủ Dinh Äá»™c Láºp. Tổng thống DÆ°Æ¡ng Văn Minh cùng hầu hết những nhân váºt chủ chốt ná»™i các chÃnh quyá»n Sà i Gòn đầu hà ng vô Ä‘iá»u kiện.
Äiện từ Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch, Ä‘iện từ đại diện Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n báo vá». Ra-Ä‘i-ô lá»›n bé báºt hết cỡ, truyá»n Ä‘i bản tuyên bố đầu hà ng không Ä‘iá»u kiện của DÆ°Æ¡ng Văn Minh… Tin vui dồn nén đến nghẹt thở!
Và o giá» phút vô cùng thiêng liêng ấy, trong tôi hiển hiện bóng dáng Ä‘oà n "Tuấn mã TrÆ°á»ng SÆ¡n", những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n là n da dãi dầu nắng gió, quân phục nhuốm Ä‘á» bụi Ä‘Æ°á»ng chở quân tiến công dÅ©ng mãnh, cùng lá»±c lượng Ä‘á»™t kÃch thá»c sâu của Quân Ä‘oà n 2 là m chủ Dinh Äá»™c Láºp, hang ổ cuối cùng của địch.
Chiến dịch Hồ Chà Minh toà n thắng, miá»n Nam hoà n toà n được giải phóng. các lá»±c lượng bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh tham gia chiến dịch đã hoà n thà nh xuất sắc nhiệm vụ vô cùng quan trá»ng là bảo đảm cầu Ä‘Æ°á»ng, bảo đảm háºu cần - kỹ thuáºt, và đặc biệt là đã cÆ¡ Ä‘á»™ng các binh Ä‘oà n chủ lá»±c đánh địch trong hà nh tiến, thần tốc vượt lá»™ trình hà ng nghìn cây số; kịp thá»±c hiện chiến dịch hiệp đồng binh chủng quy mô lá»›n nhất trong lịch sá» chiến tranh giải phóng của dân tá»™c ta.
Bằng ná»— lá»±c cao Ä‘á»™ của mình, cán bá»™ và chiến sÄ© bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã góp phần to lá»›n thá»±c hiện má»™t sáng tạo trong nghệ thuáºt quân sá»±, cÆ¡ giá»›i hoá bá»™ binh, tạo nên khả năng cÆ¡ Ä‘á»™ng cao, sức Ä‘á»™t kÃch mạnh của các binh Ä‘oà n chủ lá»±c, nhanh chóng đè bẹp má»i sá»± phản kháng của kẻ thù, già nh toà n thắng trong tráºn quyết chiến chiến lược cuối cùng.
Vấn Ä‘á» cÆ¡ giá»›i hoá bá»™ binh - tôi vẫn nghÄ© là má»™t trong những ná»™i dung có tÃnh quy luáºt trong tổ chức lá»±c lượng vÅ© trang theo yêu cầu tác chiến hiện đại. Quân Ä‘á»™i ta cÅ©ng không nằm ngoà i quy luáºt đó. DÄ© nhiên váºn dụng quy luáºt đó và o Ä‘iá»u kiện Việt Nam nhÆ° thế nà o lại thuá»™c vá» tà i nghệ của Äảng ta. Äiá»u hết sức lý thú, tuyệt vá»i đối vá»›i bá»™ Ä‘á»™i váºn tải ô tô TrÆ°á»ng SÆ¡n là : Từ váºn chuyển váºt chất phục vụ chiến đấu - tiến lên cÆ¡ Ä‘á»™ng các binh Ä‘oà n chủ lá»±c thần tốc vượt chặng Ä‘Æ°á»ng hà ng nghìn cây số và o tham gia chiến dịch và cao trà o là và o giai Ä‘oạn cuối - khi tình huống xuất hiện đã Bất thần chuyển thà nh lá»±c lượng cÆ¡ Ä‘á»™ng bá»™ binh chiến đấu, tiến công dÅ©ng mãnh và o sà o huyệt kẻ thù. Má»™t sáng tạo trong quá trình váºn Ä‘á»™ng tất yếu, trong tÃnh quy luáºt, là ở chÃnh hai tiếng Bất thần ấy.
Là má»™t ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi không khá»i xúc Ä‘á»™ng, tá»± hà o, bởi bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã góp sức lá»±c, trà tuệ, máu xÆ°Æ¡ng cùng toà n dân tá»™c thá»±c hiện được nguyện Æ°á»›c nung nấu từ 16 năm vá» "trÆ°á»›c là mở những con Ä‘Æ°á»ng, Ä‘Æ°a những Ä‘oà n quân tiến vá» cùng vá»›i nhân dân nổi dáºy, giải phóng Sà i Gòn, giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c.
Cùng vá»›i đại thắng của dân tá»™c ta, nhân dân và lá»±c lượng vÅ© trang cách mạng Campuchia đã chủ Ä‘á»™ng đón thá»i cÆ¡ giải phóng Phnôm Pênh; tiếp đó cuá»™c kháng chiến của nhân dân các bá»™ tá»™c Là o cùng già nh thắng lợi trá»n vẹn và o tháng 12 năm 1975.
Cuá»™c kháng chiến của ba dân tá»™c Việt - Miên - Là o chống đế quốc Mỹ xâm lược toà n thắng. Hoà bình được thiết láºp trên bán đảo Äông DÆ°Æ¡ng. ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh - Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n đã hoà n thà nh xuất sắc sứ mạng lịch sá» tổ chức thá»±c hiện nhiệm vụ chi viện chiến lược cho chiến trÆ°á»ng miá»n Nam và chiến trÆ°á»ng nÆ°á»›c bạn.
Trung tuần tháng 5, giữa những ngà y trà n ngáºp niá»m vui chiến thắng, tại sở chỉ huy ở Äồng Äế, Nha Trang, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n tổ chức há»™i nghị tổng kết bÆ°á»›c đầu hoạt Ä‘á»™ng phục vụ, tham gia Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975; xác định nhiệm vụ, bà n biện pháp thá»±c hiện trong thá»i kỳ má»›i. Há»™i đủ vỠđây vẫn những khuôn mặt, giá»ng nói, tiếng cÆ°á»i gần gÅ©i, mà sao thấy ai cÅ©ng trẻ trung, thanh thản lạ thÆ°á»ng.
Trong cái sôi Ä‘á»™ng ồn à o phút giây đầu gặp mặt, vẫn có má»™t khoảng yên lặng đến khôn cùng - khoảng lặng dà nh cho những đồng chÃ, đồng Ä‘á»™i, bạn bè vÄ©nh viá»…n nằm lại vá»›i cánh rừng, con suối, đất trá»i TrÆ°á»ng SÆ¡n!
CÅ©ng dịp nà y, chúng tôi vinh dá»± được đón các anh Lê Duẩn, Võ Nguyên Giáp, Võ Chà Công, Chu Huy Mân, Äinh Äức Thiện, Tố Hữu, Hoà ng Anh, Äặng ThÃ, Song Hà o, Hoà ng Minh Thảo… lần lượt và o thăm, chia vui cùng những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Má»™t sáng tháng 5, khi phân tÃch vá»›i tôi vá» tÆ° tưởng chỉ đạo của Bá»™ ChÃnh trị trong chiến dịch Hồ Chà Minh, anh Lê Duẩn khắng định:
- Má»i ý tưởng, từng con chữ Ä‘á»u được Bá»™ ChÃnh trị cân nhắc kỹ trong phiên há»p có tÃnh lịch sá» ngà y 31 tháng 3 năm 1975. Không khẳng định được thế thắng nhÆ° "chẻ tre" của ta từ sau đòn "Ä‘iểm huyệt" Buôn Ma Thuá»™t, không tÃnh đến thá»±c lá»±c bá»™ Ä‘á»™i váºn tải cÆ¡ giá»›i và thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng trên chiến trÆ°á»ng, thì "Thần tốc" không thể đặt lên hà ng đầu…
- Vâng, thÆ°a anh - Tôi đáp - anh Văn cÅ©ng có nói vá»›i tôi Ä‘iá»u nà y. NhÆ°ng có má»™t triết gia đã nói: "Cái tồn tại là cái hợp lý". Kết cục là chúng ta đã đúng, và chúng ta đã thắng.
|
28-06-2008, 10:07 AM
|
Diệt Thế Ma Thần
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: tp ho chi minh
Bà i gởi: 217
Thá»i gian online: 1 ngà y 0 giá» 18 phút
Thanks: 2
Thanked 0 Times in 0 Posts
|
|
Chương 7 (đoạn kết)
Phần Kết
Từ ngà y anh Võ Bẩm cùng hÆ¡n bốn trăm cán bá»™, chiến sÄ© nháºn lệnh của Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và o Khe Hó - VÄ©nh Linh, lặng lẽ bà máºt xoi Ä‘Æ°á»ng, thá»±c hiện nhiệm vụ chi viện cho chiến trÆ°á»ng, đến ngà y miá»n Nam hoà n toà n được giải phóng, đất nÆ°á»›c thống nhất, tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã có 16 năm tồn tại, phát triển. Vá»›i tôi, con Ä‘Æ°á»ng "huyá»n thoại" nà y không phải bắt đầu phôi thai từ tháng 5 năm 1959, ngà y anh Võ Bẩm và đồng Ä‘á»™i của anh nháºn nhiệm vụ trên giao, mà đã hình thà nh từ trong tầng sâu của lịch sá» Ä‘á»±ng nÆ°á»›c và giữ nÆ°á»›c hà o hùng của dân tá»™c ta, từ tình cảm, ý chà của con ngÆ°á»i Việt Nam, được đúc kết bởi tuyên ngôn nổi tiếng của Bác Hồ: NÆ°á»›c Việt Nam là má»™t, dân tá»™c Việt Nam là má»™t… Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý dó không bao giá» thay đổi.
Quyết định xây dá»±ng tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh và thá»±c hiện thắng lợi quyết định đó là má»™t sáng tạo chiến lược, má»™t thà nh công kiệt xuất của Äảng ta và Chủ tịch Hồ Chà Minh trong lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh cách mạng, là biểu hiện ý chÃ, quyết tâm giải phóng miá»n Nam, thống nhất Tổ quốc của toà n Äảng, toà n quân, toà n dân ta; biểu hiện của tình Ä‘oà n kết chiến đấu giữa ba dân tá»™c Việt, Là o, Campuchia anh em.
Tầm vÄ© đại, được xem nhÆ° huyá»n thoại của Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n trong thá»i đại Hồ Chà Minh, mang tên Hồ Chà Minh là từ những lối mòn xuyên rừng ráºm, men theo lÅ©ng núi, bá» khe, quân và dân ta, trá»±c tiếp là những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, nam nừ thanh niên xung phong, công nhân giao thông… đã phát triển thà nh má»™t tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược, má»™t chiến trÆ°á»ng trá»ng yếu, má»™t căn cứ chiến lược của các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng.
Bởi váºy, trong quá trình tiến hà nh chiến tranh xâm lược Việt Nam, các Ä‘á»i Tổng thống Mỹ và giá»›i chức cầm đầu "Nhà Trắng" Ä‘á»u coi chặn cắt tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n là má»™t biện pháp chiến lược vô cùng quan trá»ng để "chẹt há»ng", cô láºp các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng, đặc biệt là miá»n Nam.
Äể thá»±c hiện cuồng vá»ng đó, suốt 16 năm ròng, TrÆ°á»ng SÆ¡n - má»™t dãy núi, triá»n rừng nhÆ° bao xứ sở trên trái đất, đã trở thà nh chiến trÆ°á»ng thá»±c nghiệm các chiến lược chiến tranh xâm lược: "chiến tranh ngăn chặn", "chiến tranh Ä‘iện tá»", "chiến tranh hoá há»c"… của đế quốc Mỹ. Nhiá»u chiến dịch tiến công quy mô lÄ‘n vá»›i các sắc lÃnh, binh Ä‘oà n được coi là thiện chiến nhất đã được Mỹ - nguỵ tiến hà nh ở TrÆ°á»ng SÆ¡n. Äặc biệt, đế quốc Mỹ đã tiến hà nh chiến tranh ngăn chặn bằng không quân, vá»›i các thủ Ä‘oạn đánh phá vô cùng nham hiểm; các loại vÅ© khÃ, khà tà i tối tân, hiện đại nhất.
Suốt 16 năm, TrÆ°á»ng SÆ¡n đã trở thà nh nÆ¡i đối đầu giữa ý chà gang thép, lòng quả cảm, trà tuệ của con ngÆ°á»i Việt Nam vá»›i đạn bom - sản phẩm của ná»n công nghiệp quân sá»± phi nhân tÃnh của Hoa Kỳ. Chỉ tÃnh tròn 10 năm, kể từ khi tổ chức váºn tải cÆ¡ giá»›i trên TrÆ°á»ng SÆ¡n, Mỹ đã huy Ä‘á»™ng 733.000 lần chiếc máy bay, đánh phá tuyến váºn tải 152.000 tráºn; ném xuống các tuyến Ä‘Æ°á»ng của ta gần 4 triệu tấn bom đạn, vượt xa số bom đạn mà "khối trục" phát xÃt sá» dụng trong đại chiến thế giá»›i lần thứ hai. Từng cung Ä‘Æ°á»ng cho tứi từng cây cầu, chiếc xe… Ä‘á»u trở thà nh mục tiêu đánh phá huá»· diệt của địch. Má»—i cá»a khẩu, Ä‘iểm vượt sông, đỉnh đèo… nÆ¡i địa hình phức tạp dá»… bị chia cắt Ä‘á»u trở thà nh trá»ng Ä‘iểm đánh phá ác liệt. Núi đồi bị san thà nh bình địa. Rừng đại ngà n thứ bị bom lá»a thiêu rụi, thứ bị chất Ä‘á»™c khai quang huá»· diệt…
Tất cả má»i âm mÆ°u, thủ Ä‘oạn đánh phá vô cùng nham hiểm; quy mô, cÆ°á»ng Ä‘á»™ đánh phá dữ dá»™i, tà n khốc của kẻ thù đã gây cho ta muôn và n khó khăn, tổn thất. NhÆ°ng tham vá»ng, mục tiêu cuối cùng là chặn cắt, là m tê liệt hắn tuyến chi viện chiến lược thì đối phÆ°Æ¡ng không thể nà o thá»±c hiện được, và thất bại hoà n toà n.
Xác định mục tiêu cao cả là giải phóng miá»n Nam, thống nhất Tổ quốc, hoà n thà nh nhiệm vụ quốc tế vẻ vang; trên cÆ¡ sá»› quán triệt sâu sắc Ä‘Æ°á»ng lối chÃnh trị, Ä‘Æ°á»ng lối quân sá»± của Äảng, Äoà n 559- bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n-ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã váºn dụng sáng tạo Ä‘Æ°á»ng lối chiến tranh nhân dân, lấy tÆ° tưởng tiến công là chủ đạo, sức mạnh tổng hợp là m ná»n tảng… Ä‘Æ°a má»i hoạt Ä‘á»™ng của tuyến chi viện chiến lược phát triển theo qui luáºt chung của chiến tranh giải phóng dân tá»™c dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của Äảng - quy luáºt phát triển từ thấp lên cao, chuyển yếu thà nh mạnh, từ thô sÆ¡ đến hiện đại…
Thá»±c chất của cuá»™c chiến đấu trên chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n là cuá»™c đối đầu giữa chiến tranh chống ngăn chặn của quân và dân ba nÆ°á»›c Dông DÆ°Æ¡ng, chống lại chiến tranh ngăn chặn của đế quốc Mỹ. Trong cuá»™c đối đầu vá»›i kẻ thù xảo quyệt, tà n bạo, có tiá»m lá»±c lá»›n vá» váºt chất kỹ thuáºt, mặc dù Ä‘Æ°á»ng Ä‘i tá»›i thắng lợi lắm thác ghá»nh, khúc khuá»·u, nhÆ°ng bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n- ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã sá»›m khẳng định được những vấn Ä‘á» cốt lõi, định hÆ°á»›ng và bảo đảm cho má»i hoạt Ä‘á»™ng của tuyến già nh thắng lợi; đó là :
- Lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i là chủ yếu, lấy xây dá»±ng con ngÆ°á»i là chủ yếu, hà ng đầu; lấv xây dá»±ng cÆ¡ sá» hạ tầng là khâu Ä‘á»™t phá quyết địnn; lấy váºn dụng sáng tạo nghệ thuáºt quân sá»± chiến tranh nhân dân mà ná»n tảng là tÆ° tưởng tiến công của bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh là má»™t khâu trá»ng yếu…; kịp thá»i Ä‘iá»u chỉnh qui mô tổ chức lá»±c lượng phù hợp yêu cầu phát triển và lấy việc giải quyết tốt các mối quan hệ là nguyên tắc sá» dụng; phát huy sức mạnh tổng hợp. Từ đó, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã vượt qua má»i thá» thách, hy sinh, tổ chức thà nh công cuá»™c chiến đấu chống chiến tranh ngăn chặn, thá»±c hiện thắng lợi sá»± nghiệp chi viện chiến lược của háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n miá»n Bắc đối vá»›i tiá»n tuyến lá»›n miá»n Nam và chiến trÆ°á»ng nÆ°á»›c bạn.
Suốt 16 năm không má»™t ngà y ngÆ°ng nghỉ, mặc đạn chặn, bom vùi, mặc nắng núi mÆ°a ngà n, Binh Ä‘oà n TrÆ°á»ng SÆ¡n đã liên tục phối hợp vá»›i quân và dân các chiến trÆ°á»ng của ta và bạn ở Trung - Hạ Là o, tiêu diệt sinh lá»±c địch, giải phóng đất Ä‘ai, phát triển và bảo vệ vững chắc ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đông tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, mở má»›i được mạng Ä‘Æ°á»ng cầu, Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu, Ä‘Æ°á»ng thông tin tải ba, Ä‘Æ°á»ng giao liên hà nh quân liên hoà n, thông suốt liên tục; cùng vá»›i cÆ¡ sở váºt chất kỹ thuáºt không ngừng được tăng cÆ°á»ng đã là m cho ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh thà nh má»™t căn cứ chiến lược hùng mạnh của ba nÆ°á»›c Äông DÆ°Æ¡ng.
16 năm, toà n tuyến đã chuyển được hÆ¡n má»™t triệu tấn váºt chất, vÅ© khà và o giao các chiến trÆ°á»ng, bảo đảm chỉ huy hà nh quân cho hÆ¡n hai triệu lượt ngÆ°á»i và o chiến trÆ°á»ng hoặc từ chiến trÆ°á»ng ra Bắc; váºn chuyển cÆ¡ Ä‘á»™ng 10 lượt sÆ° Ä‘oà n, 3 quân Ä‘oà n, há»™ tống 90 Ä‘Æ¡n vị binh chủng kỹ thuáºt và o chiến trÆ°á»ng; góp sức và tiếp sức cho chiến trÆ°á»ng đánh bại lần lượt các chiến lược chiến tranh xâm lược của địch, già nh thắng lợi từng bÆ°á»›c. Khi thá»i cÆ¡ chiến lược xuất hiện, tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n đã dốc toà n lá»±c, trá»±c tiếp tham gia Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chà Minh, cùng cả nÆ°á»›c già nh thắng lợi hoà n toà n trong cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c.
Thắng lợi của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n- ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh trong cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c trÆ°á»›c hết thuá»™c vá» sá»± lãnh đạo, chỉ đạo của Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Quốc hộỉ, ChÃnh phủ, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng. Thắng lợi đó không tách rá»i sá»± há»— trợ lá»›n lao của các bá»™, các ngà nh, của các tổng cục, quân binh chủng thuá»™c Bá»™ Quốc phòng; các chiến trÆ°á»ng; sá»± chi viện của nhân dân cả nÆ°á»›c - đặc biệt là các tỉnh Hà TÄ©nh, Quảng Bình, đặc khu VÄ©nh Linh; sá»± giúp đỡ hết lòng của quân và dân Là o, Campuchia anh em, các nÆ°á»›c xã há»™i chủ nghÄ©a và bầu bạn trên thế giá»›i.
Thắng lợi của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n thuá»™c vá» những cống hiến lá»›n lao, sá»± hy sinh cao cả của hÆ¡n 120.000 cán bá»™, chiến sÄ©, nam nừ thanh niên xung phong, công nhân giao thông, dân công hoả tuyến, văn nghệ sÄ©, thuá»™c ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã dốc hết sức lá»±c, máu xÆ°Æ¡ng và cống hiến cả má»™t thá»i xuân sắc để xây dá»±ng, duy trì sức sống, sức chiến đấu mãnh liệt của ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh trong mÆ°a bom, bão đạn của kẻ thù; duy trì sá»± sống của con Ä‘Æ°á»ng nhÆ° sá»± trÆ°á»ng tồn của dân tá»™c. Trên tuyến Ä‘Æ°á»ng nà y, hÆ¡n hai vạn cán bá»™, chiến sÄ©, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã anh dÅ©ng hy sinh; hÆ¡n ba vạn ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng, và biết bao ngÆ°á»i bị chất Ä‘á»™c của Mỹ gây nên táºt nguyá»n cho bản thân và háºu hoạ khôn lÆ°á»ng cho nòi giống; khoảng 14.500 lần chiếc xe - máy các loại, hÆ¡n 700 lần khẩu súng pháo bị hÆ° há»ng; hÆ¡n 90.000 tấn hà ng hoá bị đánh cháy…
Äất nÆ°á»›c muôn Ä‘á»i khắc ghi những đóng góp lá»›n lao, sá»± hy sinh vô bá» bến của những ngÆ°á»i con đã chiến đấu trên tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n trong những năm đánh Mỹ.
***
Cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c đã kết thúc tròn má»™t phần tÆ° thế ká»·. "Bụi thá»i gian" và sá»± nÃu kéo, chi phối của biết bao công việc không dá»… dà ng trong cuá»™c chiến đấu vá»›i đói nghèo, tụt háºu của đất nÆ°á»›c, có thể phần nà o là m lÆ¡i lạt trong tôi những ký ức buồn vui vá» ngà y ấy ở TrÆ°á»ng SÆ¡n. NhÆ°ng, chÃnh Ä‘á»™ lùi của thá»i gian cÅ©ng giúp chúng tôi, những ngÆ°á»i trong cuá»™c chiêm nghiệm sâu sắc hÆ¡n, ý thức đủ đầy hÆ¡n má»™t số vấn đỠđược gạn lá»c, đúc kết từ trong máu lá»a của cuá»™c chiến đấu lâu dà i gian khổ, nhÆ°ng rất Ä‘á»—i hà o hùng, từ những thà nh công và chÆ°a thà nh công của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, để từ đó khái quát thà nh những nhân tố có tÃnh cốt lõi xuyên suốt, trá»±c tiếp quyết định má»i thắng lợi của tuyến chi viện chiến lược trong sá»± nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c.
Những vấn đỠđó là :
1. Quán triệt sâu sắc Ä‘Æ°á»ng lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c của Äảng, thá»±c hiện nghiêm chỉ thị của ChÃnh phủ, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng; váºn dụng sáng tạo nghệ thuáºt quân sá»± chiến tranh nhân dân, tÆ° tưởng tiến công của Äảng và o tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược.
Là tuyến váºn tải quân sá»± chiển lược hình thà nh, phát triển do yêu cầu của cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c và là m nghÄ©a vụ quốc tế cao cả, việc tổ chức, xây dá»±ng lá»±c lượng, mở Ä‘Æ°á»ng, chiến đấu và váºn tải… của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n, trÆ°á»›c hết phải căn cứ và o tình hình nhiệm vụ của cách mạng trong từng giai Ä‘oạn, quán triệt sâu sắc chủ trÆ°Æ¡ng và sá»± chỉ đạo của Trung Æ°Æ¡ng Äảng, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡Dg; thá»±c hiện nghiêm, chủ Ä‘á»™ng má»i chỉ thị của ChÃnh phủ, Bá»™ Quốc phòng; váºn dụng sáng tạo nghệ thuáºt quân sá»±thiến tranh nhân dân Việt Nam, tÆ° tưởng tiến công để già nh thắng lợi, đáp ứng đầy đủ, kịp thá»i má»i yêu cầu của chiến trÆ°á»ng.
Cuá»™c kháng chiến chống thá»±c dân Pháp xâm lược kết thúc thắng lợi, Hiệp định GiÆ¡-ne-vÆ¡ được ký kết. Vá»›i thiện chà hoà bình, tôn trá»ng pháp lý quốc tế, Äảng ta và nhân dân ta tìm má»i cách để thá»±c hiện thống nhất nÆ°á»›c nhà thông qua tổng tuyển cá» trong cả nÆ°á»›c. NhÆ°ng, Ä‘i ngược vá»›i nguyện vá»ng chÃnh đáng và thiện chà của ta, Mỹ - Diệm đã phá bá» hiệp định, âm mÆ°u Ä‘á»™c chiếm miá»n Nam, Ä‘Æ°a miá»n Nam và o quỹ đạo chủ nghÄ©a thá»±c dân má»›i kiểu Mỹ.
Äể cứu cách mạng miá»n Nam khá»i "cÆ¡n nguy biến", Trung Æ°Æ¡ng Äảng chủ trÆ°Æ¡ng tiến hà nh chiến tranh cách mạng, đánh đổ chÃnh quyá»n Sà i Gòn - tay sai thân Mỹ, hoà n thà nh cách mạng dân tá»™c, dân chủ nhân dân trong cả nÆ°á»›c. Tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - Äoà n 559 ra Ä‘á»i thá»±c hiện nhiệm vụ chi viện từ miá»n Bắc và o miá»n Nam.
Quán triệt sâu sắc chủ trÆ°Æ¡ng của Äảng: Giữ gìn lá»±c lượng, kìm địch và thắng địch ở miá»n Nam, trong bối cảnh quốc tế diá»…n biến phức tạp, miá»n Bắc má»›i ra khá»i chiến tranh, khó khăn chồng chất, ở bÆ°á»›c khởi đầu, má»i hoạt Ä‘á»™ng của Tuyến 559 luôn đặt nguyên tắc bà máºt lên hà ng đầu - "Äi không dấu, nấu không khói, nói không tiếng". Nhiệm vụ chủ yếu là tổ chức xoi Ä‘Æ°á»ng giao liên hà nh quân, chuyển và o chiến trÆ°á»ng má»™t số hà ng quân sá»± thiết yếu bằng phÆ°Æ¡ng thức gùi cõng, nhá» lẻ…
Äầu tháºp ká»· sáu mÆ°Æ¡i, Äảng ta chủ trÆ°Æ¡ng chuyển cách mạng miá»n Nam từ thế giữ gìn lá»±c lượng sang thế tiến công đánh bại chiến lược "chiến tranh đặc biệt" của đế quốc Mỹ; kết hợp vá»›i cách mạng Là o có những bÆ°á»›c phát triển thuáºn lợi, Äoà n 559 đã kịp thá»i "láºt cánh" sang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, chủ Ä‘á»™ng phối hợp cùng bạn mở tuyến váºn tải má»›i, thá» nghiệm Ä‘Æ°a váºn tải cÆ¡ giá»›i và o tuyến, đẩy nhanh nhịp Ä‘á»™ váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng.
Năm 1965, khi Mỹ tiến hà nh chiến lược "chiến tranh cục bá»™" ở miá»n Nam và đánh phá bằng không quân, hải quân trên miá»n Bắc, các lá»±c lượng trên tuyến được phát triển, bÆ°á»›c đầu xác định lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i kết hợp vá»›i gùi thồ, bảo đảm chi viện cho các chiến trÆ°á»ng phát triển lá»±c lượng, giữ vững và đẩy mạnh chiến lược tiến công.
Tiếp đó, từ cuối năm 1966 sang năm 1967, khi quân và dân ta trên các chiến trÆ°á»ng liên tiếp mở các cuá»™c tiến công chiến lược; má»i lá»±c lượng, phÆ°Æ¡ng thức váºn tải trên ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh chuyển hẳn sang lấy tÆ° tưởng tiến công là m chủ đạo, lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i là chÃnh. Má»™t bÆ°á»›c ngoặt má»›i của ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã xuất hiện.
TÆ° tưởng phòng tránh Ä‘Æ¡n thuần đã được đẩy lùi. Binh chủng hợp thà nh bắt đầu được xây dá»±ng. SÄ© khà của các binh chủng được nâng cao, chi viện cÅ©ng phát triển lên quy mô má»›i; vừa tổ chức lá»±c lượng thá»±c hà nh váºn chuyển chi viện chiến lược, vừa trá»±c tiếp phục vụ các chiến dịch, tham gia tác chiến chiến dịch.
Khi cục diện chiến trÆ°á»ng và tÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng thay đổi theo hÆ°á»›ng có lợi cho ta, đặc biệt là từ sau khi Mỹ buá»™c phải ký
Hiệp định Paris, tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n đã phát triển nhanh chóng, toà n diện, quy mô lá»›n trên tất cả các mặt, góp phần tạo thế tạo lá»±c, tạo thá»i cÆ¡ má»›i; góp thêm má»™t căn cứ, má»™t nhân tố có ý nghÄ©a quyết định để Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Tổng tÆ° lệnh hạ quyết tâm, xây dá»±ng kế hoạch chiến lược giải phóng hoà n toà n miá»n Nam.
Những cố gắng ná»— lá»±c hoà n thiện thế tráºn từ sau khi có Hiệp định Paris của tuyến chi viện chiến lược đảm bảo cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đủ sức phục vụ các chiến trÆ°á»ng và cùng toà n quân, toà n dân tiến công thần tốc, nổi dáºy đồng loạt già nh thắng lợi hoà n toà n cho cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c.
***
Suốt 16 năm, tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n vừa là má»™t chiến trÆ°á»ng trá»ng yếu, má»™t chiến trÆ°á»ng có tÃnh đặc thù - nÆ¡i Ä‘á» sức thÆ°á»ng xuyên, quyết liệt giữa má»™t bên là không quân, bá»™ binh địch tiến hà nh má»™t cuá»™c chiến tranh ngăn chặn vô cùng ác liệt vá»›i má»™t bên là bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, thanh niên xung phong, công nhân giao thông… phối hợp vá»›i các chiến trÆ°á»ng ta, bạn liên tục chiến đấu dÅ©ng cảm, chịu Ä‘á»±ng hy sinh vô bá» bến, nhằm thá»±c hiện bằng được nhiệm vụ chi viện chiến trÆ°á»ng.
Trong cuá»™c "đấu trÃ, đấu lá»±c" nà y, đòi há»i bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n phải váºn dụng nhuần nhuyá»…n, sáng tạo khoa há»c quân sá»± - nghệ thuáºt quân sá»± chiến tranh nhân dân, tÆ° tưởng tiến công và o thá»±c tiá»…n chiến trÆ°á»ng để già nh chiến thắng.
Nghệ thuáºt quân sá»± Việt Nam có những tÆ° tưởng, nguyên tắc chung; nhÆ°ng chỉ trở thà nh lá»±c lượng váºt chất, thà nh vÅ© khà sắc bén, vô địch khi được váºn dụng nhuần nhuyá»…n, sáng tạo và o đặc Ä‘iểm từng chiến trÆ°á»ng, từng chiến dịch, tráºn chiến đấu cụ thể.
Chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n có tÃnh đặc thù, không giống bất kỳ má»™t chiến trÆ°á»ng nà o ở nam Äông DÆ°Æ¡ng trong thá»i kỳ đánh Mỹ.
Nhiệm vụ của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n là phối hợp các chiến trÆ°á»ng ta, bạn đánh địch, giải phóng đất Ä‘ai cả tây và đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, phát triển và bảo vệ tuyến Ä‘Æ°á»ng, thá»±c hiện bằng được sá»± chi viện má»i mặt của háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n miá»n Bắc cho tiá»n tuyến lá»›n miá»n Nam và chiến trÆ°á»ng nÆ°á»›c bạn nhằm đánh bại cuá»™c chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ.
Äối tượng kẻ thù trên chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n chủ yếu là không quân Mỹ có kết hợp cả bá»™ binh được trang bị vÅ© khà tối tân, tiến hà nh chiến tranh ngăn chặn quyết liệt, liên tục nhằm cắt đứt tuyến chi viện chiến lược, cô láºp và đưa cuá»™c kháng chiến của quân và dân ta ở miá»n Nam tá»›i chá»— khó khăn kéo dà i.
Cuá»™c giao tranh giữa các lá»±c lượng của ta trên TrÆ°á»ng SÆ¡n vá»›i đối phÆ°Æ¡ng diá»…n ra trên địa bà n rừng núi thiên hiểm, không gian rá»™ng lá»n, chiá»u dà i trên 1.000 cây số, chÃnh diện trên 100 cây số, xa háºu phÆ°Æ¡ng, đặc biệt Ä‘iá»u kiện thiên nhiên nghiệt ngã - nắng núi, mÆ°a ngà n huá»· hoại Ä‘Æ°á»ng sá, cản trở váºn chuyển, ốm Ä‘au, bệnh táºt, cÅ©ng không kém gì má»™t kẻ thù nguy hiểm.
Äối vá»›i bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n: Äánh địch, mở Ä‘Æ°á»ng váºn chuyển, xây dá»±ng căn cứ chiến lược là những nhiệm vụ trung tâm hà ng đầu cùng tiến hà nh đồng thá»i. Do váºy, nghệ thuáºt quân sá»± đòi há»i trÆ°á»›c hết ở ngÆ°á»i cầm quân là phải hiểu rõ nhiệm vụ, hiểu rõ địch-ta. Äể đối phó có hiệu quả và chiến thắng kẻ thù, ta phải biết tránh chá»— mạnh, đánh và o chá»— yếu của chúng; khắc phục mặt hạn chế và phát huy mặt mạnh cÆ¡ bản của ta. Äể là m được việc đó, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và cán bá»™ các cấp đã Ä‘i sát thá»±c tế, nghiên cứu, phân tÃch má»™t cách biện chứng khoa há»c âm mÆ°u chiến lược, thủ Ä‘oạn đánh phá của địch; tÃnh năng tác dụng của các loại vÅ© khÃ, khà tà i mà địch sá» dụng ở chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n; đồng thá»i phân tÃch trình Ä‘á»™ chÃnh trị, tÆ° tưởng, năng lá»±c quân sá»± của bá»™ Ä‘á»™i, Ä‘iá»u kiện thá»i tiết, khà háºu - tổng hoà các yếu tố "thiên - địa - nhân". Từ đó đã sá»›m kết luáºn: Vá»›i tiá»m năng váºt chất hùng háºu; vÅ© khÃ, khà tà i luôn được cải tiến, vá»›i năng lá»±e là m chủ trên không, không quân Mỹ đánh phá dữ dá»™i, gây cho ta nhiá»u thiệt hại vá» ngÆ°á»i, phÆ°Æ¡ng tiện trang bị… NhÆ°ng địch không thể cắt được tuyến Ä‘Æ°á»ng, vì sức mạnh váºt chất của địch không phải không có giá»›i hạn, không quân Mỹ không thể là m chủ trên không suốt 24 giá» má»™t ngà y đêm. Äịch không thể đánh toà n tuyến thÆ°á»ng xuyên. Äịch lắm bom, nhiá»u đạn, nhÆ°ng không phải bom đạn của chúng lúc nà o cÅ©ng rÆ¡i trúng mục tiêu. Máy bay địch dù có hiện đại mấy cÅ©ng không thể hoạt Ä‘á»™ng trong má»i Ä‘iá»u kiện thá»i tiết…
Do đó, trong cuá»™c đối đầu giữa chiến tranh chống ngăn chặn, ngÆ°á»i là m chủ mặt đất là bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, thanh niên xung phong, công nhân giao thông, dân công… có đủ. mÆ°u lược, dÅ©ng khÃ, kinh nghiệm, chủ Ä‘á»™ng tránh và đánh địch má»™t cách sáng tạo để già nh thắng lợi. Lý luáºn quân sá»± và thá»±c tiá»…n chiến trÆ°á»ng khẳng định ai là m chủ được mặt đất - ngÆ°á»i đó sẽ thắng. Từ đánh giá đúng địch ta, xét toà n diện các yếu tố "thiên - địa - nhân", bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã dám đánh, quyết đánh và đánh thắng địch, già nh quyá»n là m chủ tuyến Ä‘Æ°á»ng, xoay ngược tình thế, thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ chi viện chiến trÆ°á»ng.
Há»c thuyết chiến tranh nhân dân và tÆ° tưởng quân sá»± của Äảng ta khắng định: Lấy tÆ° tưởng tiến công là m chủ đạo, lấy đánh tiêu diệt là m nguyên tắc cÆ¡ bản.
Váºn dụng tÆ° tưởng và nguyên tắc đó và o đặc Ä‘iểm tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, nếu không là m rõ ná»™i dung cụ thể, phù hợp vá»i từng binh chủng thì má»—i má»™t ngÆ°á»i lÃnh dá»… thụ Ä‘á»™ng hoặc lẫn tránh khó khăn ác liệt, là m cho bá»™ Ä‘á»™i thiếu má»™t Ä‘iá»u cÆ¡ bản là linh hồn.
TÆ° tưởng tiến công, nguyên tắc đánh tiêu diệt được váºn dụng và o Bá»™ Ä‘á»™i váºn tải trong thế hiệp đồng binh chủng là : Chỉ có tiến công. "Äịch đánh, ta cứ Ä‘i", chạy theo Ä‘á»™i hình có tổ chức, có nhiá»u thê Ä‘á»™i kế tiếp nhau; có chỉ huy trá»±c tiếp, có chỉ huy bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh ở các trá»ng Ä‘iểm; vượt cung tăng chuyến; chạy lấn sáng, lấn chiá»u; khi có Ä‘iá»u kiện, có thá»i cÆ¡, phải nhạy bén tổ chức dá»™i hình váºn tải lá»›n hÆ¡n, chạy cung dà i hÆ¡n; thá»±c hiện dứt Ä‘iểm lần lượt từng hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng nhanh gá»n, bảo đảm đủ số lượng, chất lượng, chủng loại hà ng…
TÆ° tưởng tiến công, nguyên tắc đánh tiêu diệt của Bá»™ Ä‘á»™i công binh là : Liên tục mở Ä‘Æ°á»ng má»›i, kết hợp bám trụ trá»ng Ä‘iểm, bám sát Ä‘á»™i hình xe váºn tải, nhanh chóng khắc phục háºu quả địch đánh phá, bảo đảm cầu Ä‘Æ°á»ng kịp thá»i, có hiệu quả.
TÆ° tưởng tiến công và nguyên tắc đánh tiêu diệt váºn dụng và o Binh chủng Phòng không TrÆ°á»ng SÆ¡n là : "Quay nòng pháo theo bánh xe lăn"; tiêu diệt máy bay địch trên Ä‘á»™i hình tiến công của xe váºn tải, xây dá»±ng tráºn địa kiên cố bám trụ ngay tại trá»ng Ä‘iểm cầu Ä‘Æ°á»ng, chủ Ä‘á»™ng đánh địch, bảo vệ Ä‘á»™i hình hà nh tiến của bá»™ Ä‘á»™i xe váºn tải, bảo vệ cầu Ä‘Æ°á»ng, kho tà ng…
Do đặc thù của chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - yêu cầu chiến đấu liên tục, ngà y nối ngà y, tháng nối tháng, năm nối năm, đòi há»i ngÆ°á»i cán bá»™ phải có tác phong chỉ huy trá»±c tiếp, cụ thể, đánh giá đúng địch-ta và giải quyết kịp thá»i má»i tình huống. Bởi váºy tổ chức cÆ¡ quan chỉ huy của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và các cấp chỉ huy bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh có vị trà rất quan trá»ng. Tổ chức má»™t cÆ¡ quan tham mÆ°u sẽ khó đáp ứng chỉ huy bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh chiến đấu. Từ thá»±c tiá»…n đó, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n Ä‘á» nghị Bá»™ Tổng tÆ° lệnh cho thà nh láºp cÆ¡ quan tham mÆ°u chuyên ngà nh, gồm: Bá»™ Tham mÆ°u tác chiến, cÆ¡ quan Tham mÆ°u váºn tải, cÆ¡ quan Tham mÆ°u tác chiển phòng không, cÆ¡ quan Tham mÆ°u công binh. Sở chỉ huy Bá»™ TÆ° lệnh được lắp đặt má»™t mạng thông tin khá hiện đại, Ä‘a phÆ°Æ¡ng tiện; được cấu trúc kiên cố, đầy đủ Ä‘iá»u kiện là m việc, gần trục Ä‘Æ°á»ng chÃnh, gần trá»ng Ä‘iểm, đủ sức bảo đảm cho các cÆ¡ quan tham mÆ°u nắm chắc tình hình trên tuyến 24/24 giá» má»™t ngà y đêm. Äây là má»™t yếu tố quyết định để Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n và các cÆ¡ quan tham mÆ°u chuyên ngà nh không những là m tốt chức năng chỉ đạo toà n diện mà còn thá»±c sá»± là cÆ¡ quan chỉ huy chiến đấu.
Nghệ thuáºt quân sá»± trong tổ chức váºn tải chiến lược là phải nắm được quy luáºt thá»i tiết ở TrÆ°á»ng SÆ¡n, đặc Ä‘iểm tình hình, quy luáºt hoạt Ä‘á»™ng của địch, từ đó ná»— lá»±c tạo thá»i cÆ¡, chá»›p thá»i cÆ¡, huy Ä‘á»™ng sức mạnh tổng hợp của bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh tổ chức các chiến dịch váºn tải vá»›i quy mô thÃch hợp nhằm đạt được mục tiêu nhất định. Khi Ä‘iá»u kiện cho phép thì huy Ä‘á»™ng cao mức Ä‘á»™ sức mạnh tổng hợp tiến hà nh "Tổng công kÃch" nhằm dứt Ä‘iểm chỉ tiêu kế hoạch cho các chiến trÆ°á»ng vá»›i mức Ä‘á»™ cao nhất.
Quy mô chiến dịch váºn tải trên tuyến chi viện chiến lược phát triển từ thấp đén cao. Khi bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh dÆ°á»›i sá»± chỉ huy thống nhất của các binh trạm thì chiến dịch váºn chuyển được tiến hà nh trong phạm vi địa bà n táºp Ä‘oà n binh trạm có thế vững, lá»±c mạnh.
Khi bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh dÆ°á»›i sá»± chỉ huy táºp trung thống nhất ở cấp sÆ° Ä‘oà n khu vá»±c thì chiến dịch váºn tải được tiến hà nh trên địa bà n từ hai đến ba.sÆ° Ä‘oà n có vị trà quan trá»ng và có Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi nhất. Khi bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh nhiá»u sÆ° Ä‘oà n binh chủng dÆ°á»›i sá»± chỉ huy thống nhất của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n thì chiến dịch váºn tải được tiến hà nh quy mô toà n tuyến, và lúc đó nghệ thuáºt chiến dịch đã đạt tớà đỉnh cao. Việc chuyển quân, chở hà ng Ä‘á»u thá»±c hiện "Ä‘i thẳng", giao trá»±c tiếp cho từng chiến trÆ°á»ng, không hạn chế yêu cầu, địa Ä‘iểm thá»i gian. Lúc nà y, tÆ° tưởng tiến công, nguyên tắc đánh tiêu diệt của nghệ thuáºt quân sá»± được váºn dụng và o tuyến chi viện chiến lược cÅ©ng đạt tá»›i đỉnh cao, hoà n thà nh thắng lợi sứ mạng lịch sá», là má»™t yếu tố góp phần quyết định thắng lợi hoà n toà n cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c.
2. Sá»›m khẳng định váºn tải cÆ¡ giá»›i là phÆ°Æ¡ng thức chủ yếu.
TrÆ°á»›c yêu cầu váºn chuyển chi viện chiến trÆ°á»ng ngà y cà ng lá»›n, sau khi "láºt cánh" sang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, phát triển má»™t bÆ°á»›c hệ thống cầu Ä‘Æ°á»ng, và o mùa khô 1964-1965, Äoà n 559 đã bÆ°á»›c đầu thá»±c nghiệm Ä‘Æ°n váºn tải cÆ¡ giá»›i và o TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Do chÆ°a có đủ Ä‘iá»u kiện để khắc phục khó khăn vá» cầu Ä‘Æ°á»ng và chÆ°a có kinh nghiệm chống trả không quân địch đánh phá ngăn chặn, nên chúng ta gặp không Ãt khó khăn, tổn thất. TrÆ°á»›c tình hình đó từ cán bá»™, chiến sÄ© trên tuyến tá»›i lãnh đạo đã nảy sinh hai ý kiến. Có ngÆ°á»i cho rằng tổ chức váºn tải cÆ¡ giá»›i ở TrÆ°á»ng SÆ¡n, ta khó chống đỡ sá»± đánh phá, ngăn chặn của địch cÅ©ng nhÆ° khắc phục khó khăn do thá»i tiết; nên quay lại phÆ°Æ¡ng thức gùi thổ.
Loại ý kiến thứ hai vẫn khẳng định lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i là chủ yếu má»›i bảo đảm cho chiến trÆ°á»ng đánh to thắng lá»›n; vấn Ä‘á» chÃnh là phải tìm nguyên nhân tổn thất để có biện pháp khắc phục sá»± đánh phá ngăn chặn của địch. Loại ý kiến thứ hai đã được Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Tổng tÆ° lệnh nhất trà và tạo má»i Ä‘iá»u kiện để thá»±c hiện thắng lợi.
NhÆ° váºy, xác định lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i là m phÆ°Æ¡ng thức chủ yếu, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đồng thá»i cÅ©ng quán triệt váºn dụng sáng tạo tÆ° tÆ°á»›ng tiến công, lấy tÆ° tưởng tiến công là m phÆ°Æ¡ng châm chiá»n đấu trên ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Quán triệt quan Ä‘iểm đó, bá»™ Ä‘á»™i váºn tải cÆ¡ giá»›i trên tuyến chi viện chiến lược đã phát triển không ngừng. Từ tổ chức tiểu Ä‘oà n xe trá»±c thuá»™c binh trạm đến trung Ä‘oà n xe cÆ¡ Ä‘á»™ng trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh khu vá»±c. Và o giai Ä‘oạn cuối của chiến tranh, nhằm đáp ứng yêu cầu tạo thá»i cÆ¡ già nh thắng lợi ở chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, đã phát triển lên hai sÆ° Ä‘oà n ô tô và má»™t số trung Ä‘oà n ô tô trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh, được trang bị trên 8.000 xe váºn tải, tạo nên những "quả đấm" quyết định trong thá»±c hiện váºn chuyển chi viện chiến lược, bảo đảm cho Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975, cÆ¡ Ä‘á»™ng các quân Ä‘oà n chủ lá»±c tiến công thần tốc vượt hà ng nghìn cây số và o tham gia Chiến dịch Hồ Chà Minh già nh toà n thắng.
Tuy nhiên để thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ váºn chuyển chi viện chiến lược, bá»™ Ä‘á»™i váºn tải cÆ¡ giá»›i không thể "Ä‘Æ¡n thÆ°Æ¡ng Ä‘á»™c mã" trên Ä‘Æ°á»ng mà phải chiến đấu trong Ä‘á»™i hình binh chủng hợp thà nh.
Bá»™ Ä‘á»™i cao xạ phải đủ mạnh để đánh trả quyết liệt máy bay địch, bảo vệ trá»±c tiếp Ä‘á»™i hình xe váºn tải hà nh tiến, bảo vệ cầu Ä‘Æ°á»ng.
Bá»™ Ä‘á»™i công binh phải dÅ©ng cảm bám trụ mặt Ä‘Æ°á»ng, đặc biệt là bám trụ trá»ng Ä‘iểm kịp thá»i khắc phục háºu quả đánh phá của địch và sá»± phá hoại của thá»i tiết, bảo đảm cầu Ä‘Æ°á»ng luôn thông suốt.
Bá»™ Ä‘á»™i xe váºn tải phải được huấn luyện tốt vá» chiến thuáºt chiến đấu cá nhân và đội hình; phải hà nh tiến theo Ä‘á»™i hình, máºt táºp vượt trá»ng Ä‘iểm bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng. Lá»±c lượng xếp dỡ hà ng, cung cấp xăng dầu, bảo đảm kỹ thuáºt… phải giải phóng xe nhanh. Tạo Ä‘iá»u kiện cho Ä‘á»™i hình xe tranh thủ thá»i gian, thá»i cÆ¡ để xuất kÃch. Bá»™ Ä‘á»™i thông tin luôn giữ vững Ä‘Æ°á»ng dây, bảo đảm chỉ huy thông suốt…
Trong 10 năm thá»±c hiện váºn tải cÆ¡ giá»›i, thá»±c chất má»—i năm chỉ váºn chuyển được trong 5 tháng mùa khô, nhÆ°ng bá»™ Ä‘á»™i váºn tải trên ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã chuyển được má»™t khối lượng lá»›n quân và váºt chất háºu cần - kỹ thuáºt bổ sung cho các chiến trÆ°á»ng (nhÆ° đã Ä‘á» cáºp).
Äiá»u mà ai cÅ©ng khẳng định là không có váºn tải cÆ¡ giá»›i thì không có kết quả đó và từ đó suy ra, không lấy váºn tải cÆ¡ giá»›i là m phÆ°Æ¡ng thức váºn chuyển chủ yếu thì tuyến váºn tải chiến lược không thể hoà n thà nh xuất sắc sứ mạng lịch sá» của mình.
Trong quá trình tổ chức váºn chuyển cÆ¡ giá»›i quy mô táºp trung sau nà y, mùa khô 1968-1969, cÅ©ng xảy ra tình trạng tắc Ä‘Æ°á»ng, tuy không tắc hẳn nhÆ° mùa khô 1965-1966. Äặc biệt là mùa khô 1969-1970, đối phÆ°Æ¡ng sá» dụng máy bay AC.130 cải tiến thà nh "pháo Ä‘Ã i" trên không, đánh và o Ä‘á»™i hình xe váºn tải gây tổn thất khá lá»›n cho ta vá» ngÆ°á»i, phÆ°Æ¡ng tiện, hà ng hoá. Nguyên nhân chủ yếu là trong khi đối phÆ°Æ¡ng thay đổi chiến thuáºt, sá» dụng vÅ© khÃ, khà tà i má»›i để đánh phá, ngăn chặn, thì ta lại chủ quan, không kịp thá»i chuyển đổi chiến thuáºt và sá» dụng vÅ© khà má»›i để chống lại. Ta Ä‘Æ°a cao xạ có khà tà i và tên lá»a và o cháºm; tổ chức Ä‘á»™i hình xe tiến công cứng nhắc, thiếu sáng tạo, cháºm là m Ä‘Æ°á»ng kÃn để tổ chức xe chạy ban ngà y ở cung dà i và mở các Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng kÃn cục bá»™ để Ä‘Æ°a các loại xe nhá» và o sá» dụng váºn chuyển bảo đảm cho các hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng.
3. Xác định dúng vị trÃ, tầm quan trá»ng của cÆ¡ sở hạ tầng, lấy xây dá»±ng mạng Ä‘Æ°á»ng giao thông, Ä‘Æ°á»ng ống dẫn xăng dầu, Ä‘Æ°á»ng thông tin Ä‘i trÆ°á»›c má»™t bÆ°á»›c là vấn Ä‘á» sống còn của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Ngay từ khi quyết định thà nh láºp tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, Bá»™ ChÃnh trị, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng đã đặt lên hà ng đầu nhiệm vụ mở Ä‘Æ°á»ng, bảo vệ hà nh lang váºn chuyển; đồng thá»i quyết định các trục Ä‘Æ°á»ng thuá»™c tuyến chi viện Ä‘á»u xuất phát từ tỉnh Quảng Bình, chạy dá»c theo hà nh lang đông: tây TrÆ°á»ng SÆ¡n sẽ nằm ở trung tâm của các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng. Äá»™ dà i các trục Ä‘Æ°á»ng được rút ngắn; chÃnh diện rá»™ng, địa hình có nhiá»u quãng bằng phẳng, có nhiá»u rừng già che khuất, có lợi thế xây dá»±ng các cÆ¡ sở, căn cứ táºp kết phÆ°Æ¡ng tiện váºt chất háºu cần kỹ thuáºt. Từ những trục dá»c có thể mở được nhiá»u trục ngang tiếp cáºn các hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng.
Xác định xây dá»±ng cầu Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trÆ°á»›c má»™t bÆ°á»›c cÅ©ng có nghÄ©a khẳng định lịch sá» Äoà n 559 - Bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, trÆ°á»›c tiên phải là lịch sá» của công cuá»™c khai phá, phát triển, giữ vững và phát huy tác dụng của hệ thống Ä‘Æ°á»ng chiến lược từ háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n ra tiá»n tuyến lá»›n.
Khởi đầu là những bÆ°á»›c xoi Ä‘Æ°á»ng lặng lẽ, tìm những tuyến giao liên len lá»i giữa rừng ráºm, núi cao; tiếp đến là những cung Ä‘Æ°á»ng gùi thồ. Khi chiến trÆ°á»ng yêu cầu đánh to, thắng lá»›n và điá»u kiện cho phép, lá»›p lá»›p cán bá»™, chiến sÄ©, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã "Xẻ dá»c TrÆ°á»ng SÆ¡n", bắc cầu, là m ngầm qua sông suối, xây dá»±ng nên hệ thống Ä‘Æ°á»ng váºn tải, hà nh quân bằng cÆ¡ giá»›i vá»›i tổng chiá»u dà i hÆ¡n 17.000 cây số (trong đó có hÆ¡n 800 cây số Ä‘Æ°á»ng kÃn và đưá»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n đạt tiêu chuẩn quốc gia - cấp 4 miá»n núi), gần 3.500 cây số Ä‘Æ°á»ng giao liên. ÄÆ°á»ng được mở gồm nhiá»u trục dá»c - ngang nối từ miá»n Bắc và o các chiến trÆ°á»ng miá»n Nam, Trung - Hạ Là o và Äông bắc Campuchia.
Quá trình mở Ä‘Æ°á»ng cÅ©ng là quá trình chiến đấu vô cùng quả cảm, mÆ°u trà của các binh chủng trên tuyến; từng bÆ°á»›c vô hiệu hoá và là m thất bại chiến lược "chiến tranh ngăn chặn", huá»· diệt bằng các loại vÅ© khÃ, khà tà i tối tân hiện đại của đế quốc Mỹ; hạn chế và khắc phục sá»± huá»· hoại của Ä‘iá»u kiện tá»± nhiên, giữ vững những con Ä‘Æ°á»ng, xây dá»±ng thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng vững chắc. Thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh được má»™t há»c giả phÆ°Æ¡ng Tây và nhÆ° "Tráºn đồ bát quái xuyên rừng ráºm".
Xây dá»±ng cÆ¡ sở hạ tầng, vá»›i phÆ°Æ¡ng châm xây dá»±ng cầu Ä‘Æ°á»ng Ä‘i trÆ°á»›c má»™t bÆ°á»›c vừa mang tÃnh chiến lược vừa mang tÃnh chiến dịch, bảo đảm thắng lợi cho nhiệm vụ chi viện chiến lược và phục vụ chiến dịch.
Tuy váºy, nhìn tổng thể quá trình xây dá»±ng cầu Ä‘Æ°á»ng phục vụ chi viện chiến trÆ°á»ng, chúng tÆ¡i thấy còn hai hạn chế lá»›n là :
- ChÆ°a quán triệt thấu đáo tÆ° tưởng cÆ¡ bản, lâu dà i, nên chÆ°a xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng để váºn tải cÆ¡ giá»›i cả hai mùa mÆ°a - nắng.
- ChÆ°a nhạy bén, sáng tạo sá» dụng lợi thế rừng già che khuất để mở những tuyến Ä‘Æ°á»ng kÃn, kể cả Ä‘Æ°á»ng sá» dụng cho các xe cÆ¡ giá»›i loại nhá» chạy sâu và o các hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng.
Nguyên nhân của những hạn chế kể trên, phần thuá»™c vá» nháºn thức, phần bởi "lá»±c bất tòng tâm"… Còn "hệ quả" là ảnh hưởng không nhỠđến năng lá»±c, tốc Ä‘á»™ váºn tải chi viện các chiến trÆ°á»ng cho đến đầu năm 1971 - khi ta chủ trÆ°Æ¡ng hoà n chỉnh thế tráºn cầu Ä‘Æ°á»ng trên tuyến chi viện chiến lược, là m chủ toà n tuyến cả đêm và ngà y.
Tổ chức váºn tải cÆ¡ giá»›i trong Ä‘á»™i hình chiến đấu của bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh chống chiến tranh ngăn chặn, mạng thông tin chỉ huy là má»™t công trình cÆ¡ sở hạ tầng có ý nghÄ©a vô cùng quan trá»ng - là hệ thống "thần kinh" chỉ huy. Không có mạng thông tin thông suốt, không thể chỉ huy bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh chiến đấu chống chiến tranh ngăn chặn, tổ chức váºn chuyển chi viện thắng lợi.
BÆ°á»›c đầu tổ chức váºn tải cÆ¡ giá»›i quy mô toà n tuyến chúng ta gặp không Ãt khó khăn trong tổ chức chỉ huy, hiệu quả váºn chuyển thấp, chịu nhiá»u tổn thất. Má»™t trong những nguyên nhân là do ta chÆ°a xây dá»±ng hoà n chỉnh mạng thông tin để kết hợp được cả chỉ đạo và chỉ huy.
Từ năm 1967, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n táºp trung xây dá»±ng tuyến thông tin tải ba nối vá»›i Trạm cÆ¡ vụ A72 (tại Lệ Thuá»·, Quảng Bình) của Bá»™ TÆ° lệnh Thông tin liên lạc. Äến năm 1971, hệ thống Ä‘Æ°á»ng thông tin dây trần đã kéo dà i suốt dá»c tuyến chi viện chiến lược, vá»›i tổng chiá»u dà i cả tây - đông TrÆ°á»ng SÆ¡n hÆ¡n 1.350 km, bảo đảm liên lạc thông suốt, vừng chắc giữa Bá»™ TÆ° lệnh tá»›i các Ä‘Æ¡n vị trên toà n tuyến…
Sau khi Hiệp định Paris được ký kết, cùng vá»›i xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, Ä‘Æ°á»ng thông tin tải ba được kéo xuyên qua Tây Nguyên và o tá»›i miá»n Äông Nam Bá»™ (Bù Äăng). ÄÆ°á»ng thông tin tải ba xuyên Bắc - Nam và mạng thông tin vô tuyến đã thá»±c hiện xuất sắc chức năng vừa phục vụ cho chỉ đạo, chỉ huy từ Trung Æ°Æ¡ng tá»›i các chiến trÆ°á»ng, vừa bảo đảm chỉ huy thông suốt giữa Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n vá»›i các lá»±c lượng trên toà n tuyến.
Cùng vá»›i hệ thống Ä‘Æ°á»ng váºn tải cÆ¡ giá»›i và mạng thông tin, hệ thống Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu qua địa bà n TrÆ°á»ng SÆ¡n là cÆ¡ sở hạ tầng của việc chuyển tải xăng dầu cung cấp cho các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng và bảo đảm cho các lá»±c lượng váºn tải. Xây dá»±ng tuyến Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu vượt địa hình thiên hiểm TrÆ°á»ng SÆ¡n là má»™t quyết định táo bạo, má»™t sáng tạo chiến lược.
Từ năm 1968 đến năm 1975, khi đối phÆ°Æ¡ng tiến hà nh chiến tranh ngăn chặn ở mức cao nhất, Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng chỉ đạo xây dá»±ng tuyến Ä‘Æ°á»ng ống từ tỉnh Quảng Bình (nối vá»›i tuyến Ä‘Æ°á»ng ống quốc gia khởi nguồn từ cảng Cái Lân - Quảng Ninh) vượt sang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, kéo thẳng xuống ngã ba biên giá»›i; sau đó lắp đặt tuyến Ä‘Æ°á»ng ống đông TrÆ°á»ng SÆ¡n qua miá»n tây Trị-Thiên và o Sa Thầy (Kontum) tá»›i Ä‘iểm cuối là Bù Gia Máºp (tỉnh Bình PhÆ°á»›c).
Tuyến Ä‘Æ°á»ng ống xăng dầu cùng vá»›i hệ thống cá»™t xăng cấp phát, xuyên qua hà ng nghìn cây số núi rừng TrÆ°á»ng SÆ¡n, nhiá»u quãng phải vượt qua địa hình vô cùng hiểm trở - núi cao 700 mét, đã tạo thêm má»™t phÆ°Æ¡ng thức váºn chuyển nhiên liệu lá»ng hiện đại, nhanh, an toà n, tiết kiệm trên tuyến chi viện chiến lược, chuyển tải hÆ¡n 270.000 tấn xăng dầu đáp ứng yêu cầu váºn tải cÆ¡ giá»›i quy mô lá»›n, cÆ¡ Ä‘á»™ng binh khà kỹ thuáºt, bảo đảm cho các chiến trÆ°á»ng và có dá»± trữ. Äây là má»™t thà nh công to lá»›n của trà tuệ, ý chÃ, tà i năng của con ngÆ°á»i Việt Nam, của những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n trong tổ chức thá»±c hiện chi viện chiến lược.
Không chỉ phục vụ cho chiến tranh giải phóng, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, cÆ¡ sở hạ tầng - đặc biệt là cầu Ä‘Æ°á»ng mà các binh chủng trên tuyến tạo dá»±ng được còn có ý nghÄ©a, tác dụng lá»›n lao đối vá»›i sá»± nghiệp quốc phòng, phát triển kinh tế - văn hoá ở các địa bà n phÃa tây các tỉnh miá»n Trung và Tây Nguyên sau chiến tranh.
4. Xây dá»±ng con ngÆ°á»i vá» chÃnh trị, tÆ° tưởng và trình Ä‘á»™ kỹ thuáºt, chiến thuáºt, trình Ä‘á»™ chỉ huy là yếu tố hà ng đầu để hoà n thà nh nhiệm vụ.
Nghệ thuáºt quân sá»± được váºn dụng và o tổ chức váºn tải chiến lược vá»›i nhiá»u ná»™i dung, nhiá»u chiá»u cạnh, trong đó có việc xây dá»±ng con ngÆ°á»i - chủ thể của má»i hà nh Ä‘á»™ng, giải quyết tốt mối quan hệ giữa yếu tố con ngÆ°á»i vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện váºt chất kỹ thuáºt để tạo sức mạnh tổng hợp…
Chiến đấu trên má»™t mặt tráºn vô cùng ác liệt - nÆ¡i thá» thách ý chÃ, trà tuệ, lòng quả cảm của con ngÆ°á»i Việt Nam vá»›i vÅ© khÃ, phÆ°Æ¡ng tiện chiến tranh tối tân, hiện đại của đế quốc Mỹ; chiến đấu trên má»™t chiến trÆ°á»ng rừng núi, xa háºu phÆ°Æ¡ng, khó khăn, thá» thách, thiếu thốn chồng chất…, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã đặt lên hà ng đầu yếu tố con ngÆ°á»i. Xây dá»±ng ý chà quyết chiến quyết thắng cho cán bá»™, chiến sÄ©, thanh niên xung phong, trên toà n tuyến; xây dá»±ng những con ngÆ°á»i mà nòng cốt là cán bá»™, đảng viên có dÅ©ng, có mÆ°u, có năng lá»±c, trình Ä‘á»™ kỹ thuáºt chiến thuáºt, trình Ä‘á»™ tổ chức chỉ huy để thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vú là nhân tố quyết định má»i thắng lợi. Äây cÅ©ng là ná»™i dung cÆ¡ bản có tầm quan trá»ng hà ng đầu của công tác đảng, công tác chÃnh trị.
Xây dá»±ng con ngÆ°á»i, trÆ°á»›c hết là giác ngá»™ sâu sắc tinh thần yêu nÆ°á»›c, mục tiêu và lý tÆ°á»ng cách mạng, tình hình và nhiệm vụ cách mạng…, là m cho các lá»±c lượng trên tuyến chi viện chiến lược củng cố ý chÃ, lấy chủ Ä‘á»™ng tiến công, kiên quyết, liên tục tiến công là m chủ đạo; tất cả toà n tâm toà n ý, cùng chung má»™t hÆ°á»›ng, nhằm thẳng má»™t mục tiêu; suy nghÄ© và hà nh Ä‘á»™ng bằng sức mạnh của khối óc con tim: "Tất cả vì giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c, "Tất cả cho chiến trÆ°á»ng, "Tất cả vì nghÄ©a vụ quốc tế cao cả" gắn Ä‘á»™c láºp dân tá»™c vá»›i Chủ nghÄ©a xã há»™i.
Xây dá»±ng con ngÆ°á»i là giáo dục vá» chủ nghÄ©a anh hùng cách mạng, không sợ hy sinh, gian khổ; tinh thần quả cảm, sáng tạo, dám nghÄ© dám là m, nhân ái, Ä‘oà n kết, ká»· luáºt… hình thà nh nhân cách sống, lao Ä‘á»™ng và chiến đấu của má»—i thà nh viên trên tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n. Äây là ná»™i dung cÆ¡ bản nhất được quán triệt sâu sắc, thống nhất tuyệt đối trong các kỳ há»™i nghị quân chÃnh, sinh hoạt tổ chức Äảng, Ä‘oà n thanh niên, các đợt thi Ä‘ua "Äá»™t kÃch", "Tổng công kÃch"…
Äể chiến thắng được kẻ thù là đế quốc Mỹ, ngoà i nâng cao trình Ä‘á»™ chÃnh trị tÆ° tÆ°á»ng, tình cảm cách mạng, ý chà tiến công, Äảng uá»· và Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n rất chú trá»ng đến việc nâng cao năng lá»±c trình Ä‘á»™ khoa há»c kỹ thuáºt - chiến thuáºt, là m cho bá»™ Ä‘á»™i nhất là đội ngÅ© cán bá»™ có khả năng đánh giá đúng địch-ta, biết bà y mÆ°u kế đánh địch, thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ chi viện chiến trÆ°á»ng.
Toà n bá»™ ná»™i dung và phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng xây dá»±ng con ngÆ°á»i được khái quát thà nh phÆ°Æ¡ng châm chỉ đạo hoạt Ä‘á»™ng của từng binh chủng để cổ vÅ©, khÆ¡i dáºy quyết tâm, lòng tá»± hà o của cả táºp thể và cá nhân.
Nhá»› lại những ngà y chiến đấu ác liệt, gian khổ nhất ở TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi rất Ä‘á»—i xúc Ä‘á»™ng và tá»± hà o, bởi đó cÅ©ng chÃnh là những tháng ngà y đẹp đẽ nhất của những cán bá»™, chiến sÄ©, thanh niên xung phong, trên ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh. Ngà y qua ngà y cÆ¡m muối, rau tà u bay không đủ no; hy sinh, ốm Ä‘au, sất rét, lắm khi thèm cả ánh mặt trá»i, má»™t khoảng nhìn xa. NhÆ°ng hết thảy, từ những ngÆ°á»i lÃnh mà thá»i gian Ä‘iểm bạc mái đầu đến những nam nữ thanh niên tóc còn vÆ°Æ¡ng bụi phấn há»c trò, Ä‘á»Ãº lạc quan, trà n đầy sức sống; không chùn bÆ°á»›c trÆ°á»›c thá» thách, hy sinh; kết thà nh má»™t khối, ngoan cÆ°á»ng dÅ©ng cảm Ä‘á» sức vá»›i kẻ thù, đối đầu vá»›i bom đạn và má»i thủ Ä‘oạn đánh phá của không lá»±c Hoa Kỳ. Trong gian khó, hiểm nguy, bá»™ Ä‘á»™i, thanh niên xung phong… ở TrÆ°á»ng SÆ¡n cà ng bá»™c lá»™ những đức tÃnh, phẩm chất cao đẹp của mình: Tất cả vì chiến trÆ°á»ng, vì sá»± nghiệp giải phóng miá»n Nam; vì đồng Ä‘á»™i, đồng chà mà sẵn sà ng hà nh Ä‘á»™ng rất tá»± nguyện. Rét nhÆ°á»ng áo, Ä‘au nhÆ°á»ng thuốc, nháºn cái chết vá» mình vì sá»± sống của con Ä‘Æ°á»ng, của đồng Ä‘á»™i…
à chà quyết chiến, quyết thắng, những đức tÃnh cao đẹp được tÃch tụ, lắng Ä‘á»ng trong từng cán bá»™, chiến sÄ© trên Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh đã trở thà nh sức mạnh váºt chất to lá»›n, gilÃp há» chuyển mình theo kịp má»i biến đổi của tình hình và chủ Ä‘á»™ng trÆ°á»›c thá»i cÆ¡, váºn há»™i lá»›n.
5. Tổ chức, phát triển bộ đội hợp thà nh.
Nghệ thuáºt quân sá»± là má»™t phạm trù rá»™ng, mang tÃnh tổng hợp.
Tổ chức chỉ huy thống nhất bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh là phạm trù váºn dụng nghệ thuáºt để tạo sức mạnh tổng hợp trong các chiến dịch.
Quy mô và mục Ä‘Ãch có khác nhau, nhÆ°ng từ chiến thuáºt, chiến dịch, đến chiến lược Ä‘á»u phải há»™i tụ được sức mạnh tổng hợp. Khi tÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng ta yếu hÆ¡n đối phÆ°Æ¡ng thì ta sá» dụng có hiệu quả sức mạnh tổng hợp để dần chuyển hoá từ yếu thà nh mạnh.
Khi ta mạnh hÆ¡n đối phÆ°Æ¡ng thì ta sá» dụng sức mạnh tổng hợp quân - binh chủng hợp thà nh cá»™ng vá»›i các yếu tố cÆ¡ bản khác của nhân dân, dân tá»™c và thá»i đại để già nh thắng lợi quyết định.
Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã sá»›m ý thức sâu sắc vá» sức mạnh tổng hợp. Từ định hÆ°á»›ng vá» quy hoạch của Trung Æ°Æ¡ng, từng giai Ä‘oạn, từng năm, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n căn cứ và o yêu cầu chi viện chiến trÆ°á»ng, thá»±c lá»±c của ta, hoạt Ä‘á»™ng đánh phá ngăn chặn của địch, mà kiên trì tổ chức, Ä‘iá»u chỉnh và phát triển không ngừng lá»±c lượng bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh của tuyến chi viện chiến lược - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, mà đỉnh cao là sÆ° Ä‘oà n binh chủng.
Năm 1965, khi tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n chuyển sang váºn tải cÆ¡ gỉới là chủ yếu, tuy dÆ°á»›i Bá»™ TÆ° lệnh có các ban chỉ huy phụ trách các tuyến vá»›i cung váºn tải tÆ°Æ¡ng đối dà i, sau đó là ban chỉ huy binh trạm phụ trách cung váºn tải ngắn hÆ¡n. Dù tồ chức tuyến hay binh trạm, nhÆ°ng do thiếu thống nhất chỉ huy bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh nên không đủ sức cản phá địch và khắc phục háºu quả do địch đánh phá.
Trên cÆ¡ sở tổng kết thá»±c tiá»…n, phân tÃch má»™t cách khoa há»c, kết luáºn các nguyên nhân chủ yếu không chống trả nổi sá»± đánh phá của địch, tổn thất lá»›n, hiệu quả váºn tải thấp, từ mùa khô 1966-1967, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã tổ chức các binh trạm chỉ huy thống nhất lá»±c lượng bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh (công binh, váºn tải, phòng không, bá»™ binh, thông tin…). Ngoà i các binh trạm, trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh còn có các trung Ä‘oà n binh chủng cÆ¡ Ä‘á»™ng để tăng cÆ°á»ng kịp thá»i cho những nÆ¡i, những lúc cần thiết. Từ đó, bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đã há»™i tụ được sức mạnh tổng hợp, từng bÆ°á»›c chặn đứng được tình trạng không quân Mỹ "là m mÆ°a, là m gió", tạo được bÆ°á»›c nhảy vá»t vá» chất trong xây dá»±ng lá»±c lượng, thá»±c hiện chi viện chiến trÆ°á»ng ngà y cà ng lá»›n.
Từ năm 1970 đến năm 1973, địa bà n tuyến chi viện chiến lược được mở rá»™ng xấp xỉ 130.000 cây số vuông, lá»±c lượng toà n tuyến gần 90.000 quân, có tá»›i hÆ¡n 50 Ä‘Æ¡n vị và cÆ¡ quan trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh. Äược Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng và Bá»™ Tổng tÆ° lệnh chấp thuáºn, toà n tuyến đã tổ chức thà nh năm sÆ° Ä‘oà n khu vá»±c. Má»—i sÆ° Ä‘oà n khu vá»±c đảm trách phục vụ má»™t số hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng. DÆ°á»›i sÆ° Ä‘oà n có các binh trạm và các trung Ä‘oà n binh chủng cÆ¡ Ä‘á»™ng. Vị trÃ, nhiệm vụ, quy mô, cÆ¡ cấu, phạm vi phụ trách của từng sÆ° Ä‘oà n được xác định rõ ngay khi thà nh láºp là điá»u kiện thuáºn lợi để toà n tuyến thá»±c hiện đạt hiệu quả cao hÆ¡n trên tất cả các mặt hoạt Ä‘á»™ng: Mở Ä‘Æ°á»ng, tác chiến, váºn chuyển, bảo đảm hà nh quân…
DÆ°á»›i góc Ä‘á»™ váºn trù của váºn tải quân sá»± chiến lược cÅ©ng nhÆ° quy mô tổ chức bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh thì tổ chức sÆ° Ä‘oà n chÆ°a phải là đỉnh cao, cho phép đạt hiệu quả tốt nhất. NhÆ°ng và o giai Ä‘oạn đó, đây là hình thức, quy mô tổ chức phù hợp vá»›i không gian, thá»i gian và thá»±c lá»±c của ta. Äồng thá»i đây cÅ©ng là má»™t mô hình khẳng định khả năng tổ chức váºn tải chiến lược trong Ä‘á»™i hình bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh quy mô lá»›n.
Hiệp định Paris được ký kết đã Ä‘Æ°a tá»›i má»™t tình thế má»›i và tÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng má»›i trên chiến trÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n có lợi cho ta. Xét toà n diện yếu tố thế và lá»±c, đồng thá»i dặc biệt nhạy cảm trÆ°á»›c yêu cầu chi viện của chiến trÆ°á»ng, thúc đẩy thá»i cÆ¡ má»›i…, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n đã Ä‘á» nghị trên cho tổ chức các sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải, sÆ° Ä‘oà n công binh, bên cạnh các sÆ° Ä‘oà n cao xạ, sÆ° Ä‘oà n bá»™ binh. Việc thà nh láºp các sÆ° Ä‘oà n binh chủng chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, trong đó sÆ° Ä‘oà n váºn tải, sÆ° Ä‘oà n công binh - các sÆ° Ä‘oà n binh chủng đầu tiên của quân Ä‘á»™i ta, đã tạo nên những "cú đấm táºp trung" cho mặt tráºn xây dá»±ng cầu Ä‘Æ°á»ng và váºn tải, nhằm giải quyết dứt Ä‘iểm gá»n khối lượng lá»›n vá» váºt chất trÆ°á»›c mắt trên từng hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng và có dá»± trữ chiến lược.
Äầu năm 1974, lá»±c lượng bá»™ Ä‘á»™i hợp thà nh trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n gồm 9 sÆ° Ä‘oà n binh chủng (4 sÆ° Ä‘oà n công binh, 2 sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải, 1 sÆ° Ä‘oà n phòng không, 1 sÆ° Ä‘oà n bá»™ binh, 1 Ä‘oà n chuyên gia giúp bạn), 12 trung Ä‘oà n binh chủng cÆ¡ Ä‘á»™ng và má»™t sÆ° Ä‘oà n cao xạ, má»™t trung Ä‘oà n tên lá»a do Bá»™ phối thuá»™c. Vá»›i 2 sÆ° Ä‘oà n và 2 trung Ä‘oà n xe váºn tải, toà n tuyến đã có hÆ¡n 10.000 xe váºn tải các loại, cá»™ng vá»›i hÆ¡n 1.500 xe-máy phục vụ các binh chủng. Tổng quân số kể cả lá»±c lượng phối thuá»™c và thanh niên xung phong là 120.000 ngÆ°á»i.
NhÆ° váºy, sau khi có Hiệp định Paris, váºn tải quân sá»± chiến lược đã đạt đến đỉnh cao vá» quy mô tổ chức binh chủng hợp thà nh, vá» váºn trù và hiệu quả. Sức mạnh của hai sÆ° Ä‘oà n ô tô váºn tải hoạt Ä‘á»™ng trong thế chiến đấu hiệp đồng binh chủng của các sÆ° Ä‘oà n phòng không, công binh, bá»™ Ä‘á»™i xăng dầu, thông tin…, đã có bÆ°á»›c phát triển Ä‘á»™t biến, bảo đảm thoả mãn binh lá»±c và cÆ¡ sở váºt chất cho chiến trÆ°á»ng Tổng tiến công và nổi dáºy xuân 1975, đặc biệt góp phần quyết định là m nên "kỳ tÃch" cÆ¡ Ä‘á»™ng ba quân Ä‘oà n chủ lá»±c tiến công thần tốc vượt hà ng nghìn cây số từ Bắc và o Nam tham gia tráºn quyết chiến chiến lược cuối cùng, giải phóng Sà i Gòn, giải phóng hoà n toà n miá»n Nam.
6. Phối hợp chặt chẽ vá»›i các chiến trÆ°á»ng, các tuyến váºn tải phÃa sau; đồng thá»i phối hợp vá»›i Quân khu Trung - Hạ Là o, quân và dân Äông bắc Campuchia xây dá»±ng thà nh công tuyến chi viện chiến lược căn cứ chiến lược nam Äông DÆ°Æ¡ng.
Há»c thuyết quân sá»± của Äảng ta khẳng định: Căn cứ địa - háºu phÆ°Æ¡ng là má»™t trong những nhân tố thÆ°á»ng xuyên quyết định thắng lợi của chiến tranh.
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nÆ°á»›c, miá»n Bắc xã há»™i chủ nghÄ©a là căn cứ địa của cả nÆ°á»›c, là háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n của tiá»n tuyến lá»›n miá»n Nam. Vừa xây dá»±ng Chủ nghÄ©a xã há»™i, vừa chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, miá»n Bắc vừa dốc sức chi viện sức ngÆ°á»i, sức của cho tiá»n tuyến lá»›n miá»n Nam, góp phần quyết định thắng lợi sá»± nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c, giải phóng miá»n Nam, thống nhất đất nÆ°á»›c. Miá»n Bắc vá»›i chức năng háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n là chá»— dá»±a vững chắc để tạo nhiá»u hình loại, quy mô căn cứ trên các chiến trÆ°á»ng, trong đó có căn cứ chiến lược ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Căn cứ chiến lược ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh cả đông và tây TrÆ°á»ng SÆ¡n xuyên qua địa bà n 20 tỉnh của ba nÆ°á»›c Việt Nam, Là o, Cam- pu-chia; trong đó gồm 9 tỉnh của Việt Nam là : Hà TÄ©nh, Quảng Bình, Quảng Trị (cả VÄ©nh Linh), Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Kontum, Gia Lai, Äắc Lắc, Bình PhÆ°á»›c; 7 tỉnh của Là o là : Bô Li Khăm Xay, Khăm Muá»™n, Savanakhet, Saravan, Xê Công, A-tô-pÆ¡, má»™t phần tỉnh Chăm Pa Xắc; 4 tỉnh của Campuchia là : Stung Treng, Nat Ta Ra Ki Ki, Kra chiê, Mông Äun Ki Ri (Ô Ranh). Căn cứ chiến lược được xây dá»±ng và sá» dụng khác nhau (ở Việt Nam và Là o có những nét tÆ°Æ¡ng đồng).
Tuyến tây TrÆ°á»ng SÆ¡n - trên đất Là o từ Pác Pha Năng (Ä‘Æ°á»ng 12) đến khu vá»±c ba biên giá»›i vá»›i chiá»u dà i hÆ¡n 800 cây số, chiá»u ngang hÆ¡n 100 cây số, có ba cụm căn cứ lá»›n nằm trong rừng già , là : Lùm Bùm - Tha Mé, Chà Vằn, Phi Hà . Trên địa bà n Äông bắc Campuchia có căn cứ Xiêm Pạng, Stung Treng.
Tuyến đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, trên đất Việt Nam, gồm miá»n tây các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, địa bà n các tỉnh Tây Nguyên là Sa Thầy và Bù Gia Máºp, Bù Äốp thuá»™c miá»n Äông Nam Bá»™.
Tất cả những căn cứ kể trên, từ năm 1972 trở Ä‘i là nÆ¡i dá»± trữ và cung cấp vÅ© khÃ, đạn dược, xăng dầu, lÆ°Æ¡ng thá»±c; nÆ¡i trú quân, huấn luyện bá»™ Ä‘á»™i, táºp kết các binh chủng kỹ thuáºt để tiếp tục bổ sung cho chiến trÆ°á»ng. Căn cứ cÅ©ng là nÆ¡i đặt các bệnh viện, các Ä‘á»™i Ä‘iá»u trị thÆ°Æ¡ng bệnh binh, các xưởng sá»a chữa xe-pháo, là trung tâm gỉao thông rẽ ra các hÆ°á»›ng chiến trÆ°á»ng. Căn cứ trung tâm Hà TÄ©nh, Quảng Bình, Quảng Trị có cảng biển, cảng sông, sân bay dã chiến.
Suốt 16 năm xây dá»±ng và chiến đấu thá»±c hiện chi viện, tuyến váºn tải chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chì Minh được háºu phÆ°Æ¡ng miá»n Bắc chăm lo má»i mặt, tạo má»i Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi, chi viện nhân lá»±c, lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm… Hầu hết các tỉnh Ä‘á»u có thanh niên xung phong, dân công chung sức cùng bá»™ Ä‘á»™i xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh; cùng chia ngá»t sẻ bùi, cùng chịu Ä‘á»±ng gian khổ, hy sinh; chiến đấu ngoan cÆ°á»ng dÅ©ng cảm, mÆ°u trÃ, láºp công xuất sắc trên mặt tráºn chi viện chiến lược.
Các tỉnh trá»±c tiếp nằm trong khu căn cứ trung tâm là Hà TÄ©nh, Quảng Bình, Quảng Trị (cả VÄ©nh Linh) trong nhiá»u năm đã coi chi viện cho tuyến váºn tải quân sá»± TrÆ°á»ng SÆ¡n là nhiệm vụ trá»ng tâm.
Các tỉnh kể trên thÆ°á»ng xuyên gắn chặt má»i hoạt Ä‘á»™ng của địa phÆ°Æ¡ng vá»›i phục vụ bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n. Mặc dù là địa bà n bị địch đánh phá ác liệt; hầu nhÆ° không còn con Ä‘Æ°á»ng, cây cầu, bến phà nà o không bị đánh phá; gia đình nà o cÅ©ng phải chịu mất mát, hy sinh, nhÆ°ng Äảng bá»™, quân và dân các địa phÆ°Æ¡ng vừa đánh trả máy bay, tà u chiến địch có hiệu quả, vừa dồn sức ngÆ°á»i sức của chi viện chiến trÆ°á»ng, chi viện cho tuyến Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n.
CÅ©ng trong 16 năm ấy, các Bá»™ trong ChÃnh phủ, Ban Thống nhất Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng cùng chỉ đạo và tạo má»i Ä‘iá»u kiện giúp đỡ bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n hoà n thà nh nhiệm vụ.
- Ngà nh giao thông váºn tải, từ Bá»™ đến ty (sở) giao thông váºn tải các tỉnh, đặc biệt là các lá»±c lượng trá»±c thuá»™c Bá»™, Ä‘á»u lấy việc xây dá»±ng, bảo đảm giao thông váºn tải, chi viện chiến trÆ°á»ng là nhiệm vụ trá»ng tâm.
Vá» giao thông: Ngoà i việc xây dá»±ng, bảo đảm giao thông từ biên giá»›i Việt - Trung đến VÄ©nh Linh, Bá»™ Giao thông váºn tải thÆ°á»ng xuyên cá» các đồng chà Thứ trưởng, cán bá»™ thiết kế, lá»±c lượng giao thông chủ lá»±c nhÆ° Ban 67, liên tục phối hợp giúp bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n; đồng thá»i, thÆ°á»ng xuyên tăng cÆ°á»ng cho tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n nhiá»u kỹ sÆ° cầu Ä‘Æ°á»ng, lá»±c lượng khảo sát thiết kế; xe-máy, xe váºn tải.
Vá» váºn tải: Äã huy Ä‘á»™ng các phÆ°Æ¡ng tiện váºn tải: Ä‘Æ°á»ng sắt, Ä‘Æ°á»ng bá»™, Ä‘Æ°á»ng biển, Ä‘Æ°á»ng sông, liên tục váºn chuyển tạo chân hà ng và chuyển quân giao cho tuyến váºn tải quân sá»± chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n.
- Bá»™ Quốc phòng là cÆ¡ quan trá»±c tiếp chỉ đạo tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh. Bá»™ Tổng tham mÆ°u, Tổng cục Háºu cần, Tổng cục ChÃnh trị… là các cÆ¡ quan giúp Quân uá»· Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ Quốc phòng, đã chăm lo má»i mặt cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh; Quân khu 4, các quân - binh chủng: Phòng không - Không quân, Công binh, Thông tin, Viện Khoa há»c quân sự… thÆ°á»ng xuyên phối hợp chặt chẽ và chi viện kịp thá»i lá»±c lượng, khà tà i, trang bị kỹ thuáºt cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Quân chủng Phòng không - Không quân lúc đầu dùng máy bay thả hà ng, vá» sau chi viện đắc lá»±c cao xạ, tên lá»a; chuẩn bị sẵn sà ng để khi cần, dùng không quân chiến đấu bảo vệ các Ä‘iểm vượt khẩu…
Quân chủng Hải quân đã kiên cÆ°á»ng váºn tải trên biển có hiệu quả trong má»™t thá»i gian dà i chi viện cho chiến trÆ°á»ng, phối hợp vá»›i ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh - Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n…
Äặc biệt, tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n là "con đẻ" của Tổng cục Háºu cần, nên từ đồng chà Chủ nhiệm, các đồng chà lãnh đạo Tổng cục, tá»›i các cục chuyên ngà nh nhÆ°: Váºn tải, Quản lý xe, Quân y, Xăng dầu, Quân nhu… đã thÆ°á»ng xuyên theo dõi sát sao diá»…n biến tình hình trên tuyến. Nhiá»u Ä‘oà n cán bá»™ chủ trì Tổng cục các cục đã trá»±c tiếp và o tuyến giải quyết kịp thá»i má»i Ä‘á» nghị của Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n. Riêng Chủ nhiệm Tổng cục Äinh Äức Thiện, ngoà i việc chỉ đạo thÆ°á»ng xuyên, năm nà o cÅ©ng và o công tác trên tuyến từ hai đến ba lần.
Cục Váºn tải, Cục Quản lý xe, các lá»±c lượng váºn tải: Ä‘Æ°á»ng bá»™, Ä‘Æ°á»ng sông, Ä‘Æ°á»ng biển phÃa sau thuá»™c Tổng cục Háºu cần mặc dù bị địch đánh phá ngăn chặn quyết liệt, vẫn kiên cÆ°á»ng dÅ©ng cảm chuyển quân, chuyển hà ng đầy đủ cho tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh. Äồng thá»i Cục Váºn tải, Cục Quản lý xe thÆ°á»ng xuyên chăm lo bổ sung lái xe, thợ kỹ thuáºt, váºt tÆ° thiết bị, Ä‘Ã o tạo lái xe và thợ thoả mãn kịp thá»i cho tuyến; khi cần thì Ä‘iá»u Ä‘á»™ng cả Ä‘Æ¡n vị xe bổ sung, hoặc chạy vượt cung. Bằng tất cả má»i hà nh Ä‘á»™ng phối hợp chi viện kể trên, các Ä‘Æ¡n vị váºn tải thuá»™c Tổng cục Háºu cần đã thá»±c hiện xuất sắc nhiệm vụ của lá»±c lượng đứng ở vị trà đầu dây chuyá»n váºn chuyển chi viện từ háºu phÆ°Æ¡ng miá»n Bắc tá»›i các chiến trÆ°á»ng.
Äối vá»›i chiến trÆ°á»ng: Các tuyến, các lá»±c lượng váºn tải bằng xe, thuyá»n, bằng gùi thồ của các chiến trÆ°á»ng, trong gian khổ, hy sinh đã kết hợp chặt chẽ vá»›i tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, tiếp nháºn quân, nháºn hà ng.
Trên thá»±c tế, tuyến váºn tải quân sá»± TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là "khúc ruá»™t" để nối tuyến váºn tải trên háºu phÆ°Æ¡ng miá»n Bắc vá»›i tuyến váºn tải của các chiến trÆ°á»ng, chiến dịch, thà nh má»t tuyến váºn tải chiến lược liên hoà n, bá»n vững, thông suốt liên tục là m tròn nhiệm vụ chi viện cho các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng, đặc biệt là là chiến trÆ°á»ng miá»n Nam.
Äây là má»™t vấn Ä‘á» có tÃnh nhất quán trong đánh giá thà nh tá»±u của tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
***
Cuá»™c kháng chiến chống thá»±c dân Pháp xâm lược kết thúc, Hiệp định GiÆ¡-ne-vÆ¡ được ký kết, hoà bình đã láºp lại ở cả Việt Nam, Là o và Campuchia, tuy mức Ä‘á»™ thắng lợi mà má»—i nÆ°á»›c già nh được có khác nhau.
Vá»›i mÆ°u đồ Ä‘á»™c chiếm Äông DÆ°Æ¡ng là m bà n đạp thá»±c hiện chiến lược toà n cầu phản cách mạng, đế quốc Mỹ đã Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng phá bá» Hiệp định GiÆ¡-ne-vÆ¡, nhanh chóng hất cẳng Pháp, tiến hà nh chiến tranh xâm lược ba quốc gia có chủ quyá»n trên bán đảo nà y. Mỹ chá»n Việt Nam là m trá»ng Ä‘iểm, mÆ°u đồ biến miá»n Nam Việt Nam thà nh thuá»™c địa kiểu má»›i của Mỹ. Äối vá»›i Là o và Cam-pu chia, má»—i nÆ°á»›c Mỹ Ä‘á»u áp dụng má»™t chÃnh sách riêng. NhÆ°ng vá» chiến lược chung, đế quốc Mỹ muốn cùng má»™t lúc xâm lược cả ba nÆ°á»›c bằng chiến tranh, bằng chia rẽ khối Ä‘oà n kết giữa ba dân tá»™c; dùng lãnh thổ của nÆ°á»›c nà y là m bà n đạp để uy hiếp, tiến công xâm lược nÆ°á»›c kia; ngăn chặn sá»± chi viện, há»— trợ, phối hợp chiến đấu chống kẻ thù chung.
TrÆ°á»›c tình hình đó, Äảng ta chủ trÆ°Æ¡ng giÆ°Æ¡ng cao ngá»n cá» Ä‘oà n kết của Chủ tịch Hồ Chà Minh, phát huy truyá»n thống quý báu Ä‘oà n kết chiến đẩu của ba dân tá»™c trong thá»i kỳ chống thá»±c dân Pháp, kiên trì đẩy mạnh sá»± nghiệp Ä‘oà n kết, liên minh vá»›i nhân dân Là o và nhân dân Campuchia cùng chống kẻ thù chung là đế quốc Mỹ, bảo vệ chủ quyá»n quốc gia cho cả ba dân tá»™c, theo nguyên tắc: Tôn trá»ng Ä‘á»™c láºp chủ quyá»n, lợi Ãch và nguyện vá»ng chÃnh đáng của má»—i dân tá»™c, giữ vững tinh thần Ä‘á»™c láºp, tá»± chủ của từng nÆ°á»›c.
Ba nÆ°á»›c Äông DÆ°Æ¡ng vá»›i lợi thế chung biên giá»›i đất liá»n, có dãy núi TrÆ°á»ng SÆ¡n hùng vÄ©, có nhiá»u rừng già liá»n vùng kéo dà i, nhiá»u cao nguyên nổi tiếng nhÆ°: Tây Nguyên, Bloven, Äông bắc Campuchia; đất Ä‘ai phì nhiêu, tà i nguyên phong phú. Trong kháng chiến chống thá»±c dân Pháp, nÆ¡i đây đã trở thà nh má»™t căn cứ địa cách mạng liên hoà n, có tầm quan trá»ng chiến lược liên quôc gia.
TrÆ°á»›c kẻ thù má»›i là đế quốc Mỹ, yêu cầu tất cả ba nÆ°á»›c phải cùng hợp sức xây dá»±ng căn cứ chiến lược đông - tây TrÆ°á»ng SÆ¡n tháºt vững chắc, là m "Ä‘iểm tá»±a" cho các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng. Äây là má»™t biểu hiện sinh Ä‘á»™ng, cụ thể sức mạnh Ä‘oà n kết liên minh chiến đấu của ba nÆ°á»›c và của má»—i nÆ°á»›c.
Từ chủ trÆ°Æ¡ng trên, Äảng ta đã Ä‘á» nghị vá»›i hai Äảng bạn, cho phép ta tạm thá»i sá» dụng má»™t bá»™ pháºn đất Ä‘ai dá»c hà nh lang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n ở Trung - Hạ Là o và đưá»ng 13, sông Mê Công - Äông bắc Campuchia để mở tuyến chi viện và xây dá»±ng căn cứ chiến lược chung cho các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng. Từ đó, Bá»™ ChÃnh trị ba Äảng giao cho Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n thống nhất phối hợp vá»›i quân và dân bạn ở Trung - Hạ Là o đánh địch, giải phóng đất Ä‘ai, mở rá»™ng và bảo vệ vững chắc hà nh lang tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Quá trình là m nhiệm vụ trên tuyến, Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n thÆ°á»ng xuyên phối hợp chặt chẽ vá»›i các quân khu và các tỉnh của bạn có tuyến Ä‘Æ°á»ng Ä‘i qua, thống nhất kế hoạch giúp đỡ nhau trên các mặt: Chi viện lẫn nhau, tác chiến giải phóng đất Ä‘ai, xây dá»±ng cÆ¡ sở cách mạng, bảo vệ vùng giải phá»›ng, bảo vệ hà nh lang tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n.
Quan hệ phối hợp, Ä‘oà n kết giữa bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, lá»±c lượng chuyên gia do Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n chỉ đạo trá»±c tiếp vá»›i quân và dân bạn ở Trung - Hạ Là o là quan hệ hiếm có. Trong chỉến đấu gian khổ, hy sinh, ta và bạn vẫn má»™t lòng má»™t dạ chung thuá»·, son sắt, giúp đỡ nhau, chi viện lẫn nhau vô Ä‘iá»u kiện.
Những đồng chÃ, bạn hữu thân tình, tiêu biểu thÆ°á»ng xuyên là m việc vá»›i nhau, mà giỠđây vẫn còn lÆ°u Ä‘áºm trong ký ức của chúng tôi là : Äồng chà Khăm-tà y Xi-phăn-Ä‘on - ChÃnh uá»· kiêm TÆ° lệnh Quân khu Hạ Là o; các đồng chà Uynh Kong, Xổm Xắc - TÆ° lệnh Quân khu Trung Là o, đồng chà Xun-thon Thép-a-xa - Tỉnh Ä‘á»™i trưởng tmh Chăm Pa Sắc; các đồng chÃ: Xa-u-la, Xi PhÆ°Æ¡ng - Tỉnh Ä‘á»™i trưởng Tỉnh Xê Công, đồng chà Xồm-na-xay - Tỉnh Ä‘á»™i trưởng tỉnh Savanakhet… cùng hà ng trăm đồng chà khác, Ä‘á»u là những đồng chà chà cất, kiên cÆ°á»ng, dÅ©ng cảm, đồng cam cá»™ng khổ, trong chiến đấu đầy ác liệt hy sinh cÅ©ng nhÆ° trong sinh hoạt muôn và n khó khăn thiếu thốn… Biết bao ngÆ°á»i dân các bá»™ tá»™c Là o tá»± nguyện dá»i là ng, dá»i bản cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n mở Ä‘Æ°á»ng; không Ãt lần nhân dân bạn nhÆ°á»ng nhịn hạt gạo cuối cùng của mình để dà nh chi viện cho bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n vượt qua khó khăn, thiếu thốn… là những biểu trÆ°ng sáng ngá»i của tình Ä‘oà n kết Việt - Là o trên tuyến chi viện chiến lược tây TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Chủ tịch Hồ Chà Minh từng dạy: "Giúp bạn là , tá»± giúp mình". Không những cán bá»™, chiến sÄ© quân Ä‘á»™i ta thấm nhuần mà cán bá»™, bá»™ Ä‘á»™i và nhân dân Là o cÅ©ng nháºn thức và là m theo hÆ°á»›ng đó, nên cà ng trong chiến đấu ác liệt, quan hệ Việt - Là o cà ng gắn kết, thuá»· chung.
Các tỉnh vùng Äông bắc Campuchia có liên quan đến tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n, tuy có khác vá»›i quân và dân Là o, nhÆ°ng Ä‘á»u có quan hệ tốt đẹp vá»›i bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n. Các tỉnh: Stung Treng, Mông Äun Ki Ri, Ra Ta Na Ki Ri, Kra Chiê và má»™t số địa phÆ°Æ¡ng khác, dÆ°á»›i thá»i Quốc trưởng Sihanouk cÅ©ng nhÆ° thá»i gian sau đó đã tạo Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi cho ta mua lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm, cho mượn Ä‘Æ°á»ng 13, Ä‘Æ°á»ng sông Mê Công để váºn tải chi viện cho Nam Bá»™, chi viện cho bạn; đặc biệt là giúp váºn chuyển vÅ© khà hạng nặng để bạn giải phóng Phnôm Pênh năm 1975.
Cùng chung kẻ thù, cùng chung mục tiêu chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng đất nÆ°á»›c, già nh Ä‘á»™c láºp, tá»± do cho má»—i nÆ°á»›c, Việt Nam, Là o và Campuchia Ä‘á»u có trách nhiệm phối hợp, Ä‘oà n kết chi viện lẫn nhau; xây dá»±ng các tuyến váºn tải chi viện nối tiếp nhau, dá»±a và o nhau; tuyến sau tiếp sức cho tuyến trÆ°á»›c. ÄÆ°á»ng tây, đông TrÆ°á»ng SÆ¡n nối vá»›i các tuyến váºn tải ra các chiến trÆ°á»ng, nối vá»›i các tuyến Ä‘Æ°á»ng của hai nÆ°á»›c bạn, hình thà nh má»™t mạng giao thông váºn tải chi viện chiến lược, thà nh má»™t chiến trÆ°á»ng đánh địch, má»™t căn cứ chiến lược liên hoà n, vững bá»n, thống nhất và đã già nh thắng lợi vẻ vang trong cuá»™c đối đầu vá»›i chiến tranh ngăn chặn quyết liệt trong 16 năm của đế quốc Mỹ.
ÄÆ°á»ng lối "Äoà n kết - liên minh chiến đấu" đúng đắn của ba Äảng anh em là cá»™i nguồn tạo nên thế và lá»±c tổng hợp, tiếp sức cho nhau. Äây cÅ©ng chÃnh là nguyên nhân cÆ¡ bản để chúng ta đánh thắng cuá»™c chiến tranh ngăn chặn của đế quốc Mỹ đối vá»›i tuyến chi viện chiến lược của các chiến trÆ°á»ng nam Äông DÆ°Æ¡ng.
***
16 năm - gần sáu nghìn ngà y đêm Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i cuá»™c chiến tranh ngăn chặn vô cùng ác liệt, vá»›i bao hy sinh gian khổ không tả xiết các binh chủng trên tuyến chi viện chiến lược TrÆ°á»ng SÆ¡n đã bện kết thà nh má»™t lá»±c lượng gang thép, má»™t táºp thể Anh hùng, hoà n thà nh xuất sắc sứ mệnh lịch sá» mà Äảng, nhân dân giao phó là thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ chi viện chiến lược, "Góp má»™t nhân tố quyết định để Ä‘Æ°a sức mạnh cả nÆ°á»›c và o cuá»™c chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược Ä‘i đến toà n thắng".
ÄÆ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, con Ä‘Æ°á»ng mang hồn của những ngÆ°á»i Ä‘i cứu nÆ°á»›c vá»›i tinh thần "Không có gì quý hÆ¡n Ä‘á»™c láºp tá»± do!" là má»™t Ä‘iểm sáng, má»™t dấu son chói lá»i trong lịch sá» chống ngoại xâm của dân tá»™c ta trong thá»i đại Hồ Chà Minh.
Cuốc kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi, cùng cả nÆ°á»›c, những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n bÆ°á»›c và o thá»i kỳ thá»±c hiện hai nhiệm vụ chiến lược của Äảng.
Những năm tháng gần đây, tôi đã gặp những ngÆ°á»i lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n xÆ°n trong Tổng công ty xây dá»±ng TrÆ°á»ng SÆ¡n, trên má»i nẻo Ä‘Æ°á»ng; há» Ä‘ang có mặt trên những "công trình thế ká»·" của đất nÆ°á»›c thá»i kỳ dá»±ng xây, đổi má»›i. Tôi nhÆ° thấy má»™t ATP khốc liệt thá»i chiến tranh tái hiện ở công trÆ°á»ng xây dá»±ng Nhà máy thuá»· Ä‘iện Hoà Bình, nhÆ° thấv má»™t Xiêng Phan má»›i ở thuá»· Ä‘iện Ya Ly, Äray Hlinh…, khi những ngÆ°á»l lÃnh TrÆ°á»ng SÆ¡n lại "Äổ mồ hôi, sôi nÆ°á»›c mắt" ở các công trÆ°á»ng nà y. CÅ©ng những ngÆ°á»i lÃnh năm nà o trá»™n mồ hôi, máu và nÆ°á»›c mắt cúa mình vá»›i đất đá TrÆ°á»ng SÆ¡n để san lấp hố bom, già nh giáºt vá»›i địch từng mét Ä‘Æ°á»ng trá»ng Ä‘iểm, giỠđâý Ä‘ang là m chủ biết bao phÆ°Æ¡ng tiện thi công hiện đại, là m già u thêm, đẹp thêm cho đất nÆ°á»›c bởi các tuyến Ä‘Æ°á»ng cao tốc: Bắc Thăng Long - Ná»™i Bà i, Láng - Hoà Lạc, Ä‘Æ°á»ng 5 Hà Ná»™i - Hải Phòng… Và nhiá»u Ä‘Æ¡n vị vá»›i đầy đủ phiên hiệu những sÆ° Ä‘oà n binh chủng thiện chiến thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh TrÆ°á»ng SÆ¡n trÆ°á»›c đây: 470, 472, 473… đã lần lược trở lại xây dá»±ng, nâng cấp các trục Ä‘Æ°á»ng đông TrÆ°á»ng SÆ¡n, góp phần phát triển kinh tế - xã há»™i của Tây Nguyên bất khuất anh hùng, già u tiá» m năng, nhÆ°ng cÅ©ng không Ãt khó khăn trên bÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng góp sức từng bÆ°á»›c công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nÆ°á»›c.
Gần đây, má»—i lần và o công tác ở Tây Nguyên, tôi lại trở vá» thăm má»™t và i Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n của thá»i đánh Mỹ, thăm lại bà con các dân tá»™c nÆ¡i tuyến Ä‘Æ°á»ng Ä‘i qua. Biết tôi nguyên là TÆ° lệnh Bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n, Alăng Chinh - má»™t phụ nữ ngÆ°á»i KÆ¡ Tu nói: "Nay có nhiá»u quãng, cỠđã má» Ä‘Æ°á»ng. NhÆ°ng Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh không bao giá» má» Ä‘i trong lòng đồng bà o dân tá»™c KÆ¡ Tu!".
Cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c đã Ä‘i và o lịch sá». Cuá»™c chiến đấu trên Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh cÅ©ng thuá»™c vá» lịch sá». NhÆ°ng con Ä‘Æ°á»ng vẫn còn đó vá»›i thá»i gian, vá»›i lòng ngÆ°á»i, vá»›i sá»± trÆ°á»ng tồn của dân tá»™c ta và đang được sá» dụng. Bởi lịch sá» là má»™t dòng chảy vÄ©nh hằng, liên tục từ quá khứ tá»›i tÆ°Æ¡ng lai.
Vá»›i ý chà độc láºp, tá»± cÆ°á»ng, vá»›i chiến lược cách mạng tiến công, đất nÆ°á»›c ta Ä‘ang tiến bÆ°á»›c trên con Ä‘Æ°á»ng đổi má»›i, trong bối cảnh Ä‘an xen và đối chá»i gay gắt giữa thá»i cÆ¡ và nguy cÆ¡, giữa thuáºn lợi và khó khăn. Nhất định Äảng ta, dân tá»™c ta sẽ vượt qua những thách thức to lá»›n đó, già nh thắng lợi trong công cuá»™c công nghiệp hoá và hiện đại hoá, tiếp tục xây dá»±ng Chủ nghÄ©a xã há»™i thà nh công.
Vá»›i hoà i bão của các thế hệ Ä‘i trÆ°á»›c "xuyên qua" hai cuá»™c chiến tranh chống ngoại xâm và ước mÆ¡ của đồng bà o dân tá»™c miá»n núi, mong muốn thế hệ hôm nay và mai sau là ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh - con Ä‘Æ°á»ng má»™t thá»i men theo chân núi TrÆ°á»ng SÆ¡n sẽ thà nh má»™t tuyến xuyên quốc gia thứ hai, xoá Ä‘i thế Ä‘á»™c đạo xuyên Bắc - Nam, là m cho đất nÆ°á»›c chủ Ä‘á»™ng trong má»i tình huống: Chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã há»™i, quốc phòng - an ninh, gắn miá»n núi vá»›i đồng bằng; gắn kết nÆ°á»›c ta vá»›i hai nÆ°á»›c bạn Là o, Campuchia.
NghÄ© vá» Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh thá»i đánh Mỹ, nghÄ© vá» sức sống kỳ diệu của con Ä‘Æ°á»ng đó trong tình cảm, lý trà của những thế hệ ngÆ°á»i Việt Nam sau nà y; chứng kiến sá»± trưởng thà nh của những ngÆ°á»i lÃnh kế thừa truyá»n thống của bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n và suy ngẫm những đánh giá của các anh Lê Duẩn, TrÆ°á»ng Chinh, Phạm Văn Äồng, Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến DÅ©ng… vá» Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n, trong tôi lại trà o đâng những cảm xúc dữ dá»™i. Xin được dẫn lại mấy dòng lÆ°u bút của đồng chà Tổng Bà thÆ° Äảng (đã quá cố) - anh Lê Duẩn ở sổ và ng truyá»n thống Bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh, cÅ©ng là để "góỉ" lại những dòng ký ức của tôi vá» "ÄÆ°á»ng xuyên TrÆ°á»ng SÆ¡n" - con Ä‘Æ°á»ng huyá»n thoại nà y:
"ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là má»™t chiến công chói lá»i trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c của dân tá»™c ta. ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh là con Ä‘Æ°á»ng của ý chà quyết thắng của lòng dÅ©ng cảm, của khà phách anh hùng.
Äó là con Ä‘Æ°á»ng nối liá»n Nam - Bắc, thống nhất nÆ°á»›c nhà , là con Ä‘Æ°á»ng của tÆ°Æ¡ng lai già u có của Tổ quốc ta.
Äó cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng Ä‘oà n kết của các dân tá»™c, của ba nÆ°á»›c Äông DÆ°Æ¡ng…
Quang vinh thay bá»™ Ä‘á»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n anh hùng đã chiến đấu và chiến thắng trên con Ä‘Æ°á»ng mang tên Bác Hồ vÄ© đại.
Hà Nội - Hè 1999
Ká»· niệm 40 năm Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - ÄÆ°á»ng Hồ Chà Minh.
Äồng SÄ© Nguyên
______________________
1 Tà i liệu máºt của Bá»™ Quốc phòng Mỹ, táºp 11. Việt Nam thông tấn xã ấn hà nh, tr. 247.
2 Tà i liệu máºt... TlÄ‘d. tr.568.
3 Oét mo-len; Má»™t quân nhân tÆ°á»ng trình, táºp III. ThÆ° viện Quân Ä‘á»™i dịch, 1982.
4 Mai-cÆ¡n Mác-lia: Việt Nam - Cuá»™c chiến tranh mÆ°á»i nghìn ngà y, Nhà xuất bản Sá»± tháºt. Hà Ná»™i. 1990.
5 Ngay tá» khi Tuyến 559 láºt cánh sang tây TrÆ°á»ng SÆ¡n, cán bá»™, chiến sÄ© TrÆ°á»ng SÆ¡n có kế sách rất hay là "ăn củ trả cây". Bá»™ Ä‘á»™i hà nh quân qua nÆ°Æ¡ng sẳn của bất cứ Ä‘Æ¡n vị nà o có thể lấy củ để ăn, song phầi chặt mấy "hom" trồng lại.
6 Nghi binh thá»±c: sá» dụng má»™t số xe há»ng, báºt đèn cốt chạy, hoặc dùng đèn ắc-quy có Ä‘iá»u khiển.
7 ThÆ° của Chủ tịch Hồ Chà Minh gá»i các há»a sÄ© ở Việt Bắc năm 1951.
|
|
|
| |