Hẹn bạn trên đỉnh thành công

xin gửi đến diễn đàn cuốn sách về nghệ thuật truy tìm thành công của tác giả ZIG ZIGLAR

Theo bản tiếng Anh: SEE YOU AT THE TOP của Zig Ziglar, Nhà xuất bản Pelican 1985, Biên dịch: Ngô Quang Kiệt – Vũ Sửu – Dương Đình Tảo - Lê Xuân Tân - Nguyễn Văn Diễm.

Lời nói đầu

HẸN BẠN TRÊN ĐỉNH THÀNH CÔNG là tác phẩm rất ít lý luận, những tư tưởng, tiến trình và kỹ thuật đều phát sinh từ cuộc sống. Nó kết hợp mật thiết ba mươi năm buôn bán với kinh nghiệm phát triển của loài người, của một cá nhân chịu ảnh hưởng của muôn ngàn chuyên gia lỗi lạc thuộc mọi lãnh vực trên thế giới. Áp dụng tư tưởng và kỹ thuật trong sách là bạn đang học tập kinh nghiệm chứ không phải lý thuyết của người khác.
Đây chính là đường lối thực dụng duy nhất để phát triển vì học mọi thứ bằng những chứng nghiệm cá nhân tất sẽ chẳng mấy kết quả mà lại tốn kém quá nhiều thì giờ và tiền bạc.
Tôi thành thật và hoàn toàn thâm tín khi bảo rằng cuốn sách độc đáo này đã có từ khi tôi khởi sự đua tranh với đời. Nó đã giúp tôi tiến bộ nhanh hơn, đạt được nhiều thành quả hơn.
Tôi tin chắc bạn sẽ phong phú hơn lên về mọi phương diện nếu biết sử dụng thứ triết lý mà tôi đã phải tốn hơn hai ngàn giờ để chắt lọc và ghi lại trên giấy trắng mực đen này.
Trong cuốn “hẹn bạn trên đỉnh THÀNH CÔNG” NÀY, TÔI ĐÃ DÙNG trên 800 loại suy, hình ảnh, châm ngôn, chuyện thực và chuyện vui cốt giúp bạn hứng thú và mê say toàn bộ sứ điệp, mong sao, bạn cũng giống như các độc giả của 9 lần xuất bản trước. Họ hồ hởi bảo rằng cuốn sách này đọc không bao giờ hết!
Bạn có thể cầm sách lên đọc bất cứ trang nào cho tinh thần bạn được điểm tâm, đọc một chương cho tinh thần bạn được no thoả hoặc đọc hết cả cuốn cho tinh thần bạn tìm ra một lối sống. Rồi bạn hãy đọc đi đọc lại, và nếu bạn đem những tư tưởng trong sách này ra áp dụng thì tôi sẽ “gặp bạn trên đỉnh thành công”.

ZIG ZIGLAR

PHẦN MỘT: THANG ĐƯA ĐẾN ĐỈNH THÀNH CÔNG
MỤC ĐÍCH:
1) Mở mang trí tuệ, kích thích tưởng tượng và bắt mình suy nghĩ.
Khơi dậy tính tò mò và tạo nên lòng bất mãn lành mạnh đối với hiện trạng của mình.
2) Nhận diện những ước mong, phác hoạ tiến trình hành động để đạt được những mong ước ấy.
3) Đánh thức người khổng lồ đang say ngủ trong bạn.
4) Giúp bạn nhận diện và lướt thắng những khuyết điểm khiến bạn thất bại.

ĐOẠN KẾT
Có lẽ khá lạ đời khi mở đầu cuốn sách bằng “Đoạn kết”. Nhưng tôi chẳng bảo đây là cuốn sách khác lạ đó sao.
Cuốn sách nói về bản thân, gia đình và tương lai của chính bạn, chỉ cho bạn thấy rằng, muốn cho tương lai, gia đình và bản thân mình hữu ích hơn thì chính bạn phải cho tương tai, gia đình và bản thân bạn nhiều hơn nữa. Chúng tôi tin chắn đó là “kết thúc” hay ít nữa cũng bắt đầu “kết thúc”. Kết thúc lối suy nghĩ tiêu cực. Kết thúc thái độ chủ bại và thối chí nản lòng. Kết thúc thói an phận với hiện trạng nghèo nàn trong khi bạn đáng hoặc có thể nhận được hơn gấp bội.
Tóm lại, đây chính là lúc bạn phải dứt khoát với chứng “xơ cứng”, CĂN BỆNH NGUY KỊCH NHẤT CỦA HÀNH TINH CHÚNG TA.


CHƯƠNG 1: LỐI SỐNG PHONG PHÚ HƠN
CHUYẾN XE LỬA 2g20’ ĐI BOSTON
John Jones sống tại New York. Tính đi Boston nên anh ra ga xe lửa mua vé. Còn ít phút rảnh rỗi, John tha thẩn đến bên các bàn cân, bước lên, nhét vào đó một đồng, thế là lá số tử vi của anh hiện lên ngay:
“Bạn tên là John Jones, nặng 188 cân và đang đợi chuyến xe lửa 2g20’ đi Boston”. Quá đỗi kinh ngạc trước những chi tiết chính xác ấy, John cho ngay đây là một trò bịp bợm nên lại leo lên bàn cân, nhét thêm một đồng nữa và một lá số khác lại chạy ra: “Tên bạn vẫn là John, bạn vẫn cân nặng 188 cân và bạn vẫn chờ chuyến xe lửa 2g20’ đi Boston”. Càng thêm bối rối. Nhưng vẫn nghĩ mình bị lừa nên anh quyết định “CHƠI” lại kẻ chủ mưu. Anh liền vào phòng vệ sinh, thay đổi quần áo, rồi bước trở lại bàn cân, nhét vào đó một đồng và lá số tử vi lại hiện ra: “Tên bạn vẫn là John Jones, bạn vẫn cân nặng 188 cân, nhưng bạn đã lỡ một chuyến xe lửa 2g20’ đi Boston rồi”.
Quyển sách này dành cho những người đã lỡ chuyến xe lửa 2g20’ đi Boston, hoặc vì một lý do nào đó, đã xuống xe trước khi đến bến. Tóm lại quyển sách này dành CHO NHỮNG NGƯỜI ĐÃ NHIỀU PHEN BỎ LỠ MỘT CUỘC ĐỜI TỐT ĐẸP. Nó được viết ra để giúp bạn đạt được những gì bạn đáng hưởng và đủ khả năng đạt tới.
Mỗi từ mỗi ý, mỗi điểm đều được cân nhắc, lượng định, xem xét kỹ càng. Tôi đã hết sức cố gắng nhân cách hoá quyển sách bằng lối văn đàm thoại để bạn có cảm tưởng như ta đang gặp nhau tại phòng riêng, mạn đàn về con người và tương lai của bạn. Tôi mong bạn sẵn lòng đón nhận sứ điệp hy vọng và lạc quan ấy, vì quyển sách này được viết ra cốt chỉ nhằm có mỗi mục đích đó.
Ngay từ trang đầu, tôi đã gieo vãi một loạt mầm hy vọng, thành công, hạnh phúc, niềm tin và hưng phấn. Tôi sẽ “tưới nước” và “bón phân” cho chúng đồng thời sẽ ươm thêm một số hạt mầm mới. Đến cuối sách là một mùa gặt hái, nhưng mức độ và số lượng thu hoạch còn tùy ở việc bạn áp dụng và tuân thủ sứ điệp trong sách tới mức nào. Tôi xin nhấn mạnh đây là quyển sách nói về thái độ tinh thần tích cực, và còn hơn thế nữa, hẹn bạn trên đỉnh thành công là quyển sách nói về thái độ sống tích cực. Đó là sức mạnh của niềm tin tưởng tích cực, một điều thiết yếu để biến những suy nghĩ tích cực thành hành động tích cực. Con người vốn có ba chiều: Thể lý, tinh thần và trí tuệ nên ta phải lưu tâm đến ba phương diện ấy. Đó là con đường độc nhất đưa tới thành công toàn vẹn như tôi sẽ nói sau này.
NHỮNG TƯ TƯỞNG NẢY SINH
Khi đọc, tôi muốn bạn cảm thấy tôi đang ngồi bên bạn, tâm tình cùng bạn và hỏi han riêng bạn. Những câu tôi hỏi rút cục cũng chỉ là những dạng khác nhau của loại câu hỏi “có, không” mà thôi. Đối với những câu hỏi đòi trả lời ngay, tôi mong bạn ngừng lại một chút để suy nghĩ cho chín. Mong bạn đừng đọc vội đọc vàng cốt buông sách cho mau mà hãy lo sao cho sách rút được tối đa nơi bạn. Lần đọc đầu tiên có lẽ lẹ nhất song những lần đọc sau mới giúp bạn những gợi ý, chỉ dẫn hữu ích cho một cuộc sống phong phú hơn. Mỗi khi nghe diễn thuyết, đọc sách hay nghe đĩa mà trí tưởng tượng của bạn được kích thích thì thực là may mắn. Những lúc như vậy, hẳn bạn sẽ nghĩ “Điều đó nhắc tôi nhớ” hoặc “Điều đó giúp tôi nghĩ rằng” hãy cố làm như thế sau này bạn sẽ không sao nhớ lại nổi ý nghĩ, tư tưởng mới đây còn rành rành trong trí mình, đây cũng là khuyết điểm chung của mọi người thôi, vì thế, tôi khuyên bạn nên có sẵn một quyển sổ “Nảy sinh”.
Bạn nhớ kẹp quyển sổ “Nảy sinh” liền với quyển HẸN BẠN TRÊN ĐỈNH THÀNH CÔNG, VÌ MỖI KHI ĐỌC SÁCH, BẠN CÓ “Nảy sinh” rất nhiều ý tưởng. Những lúc như vậy, bạn nên ngừng đọc, mở ngay cuốn “Nảy sinh” mà ghi lại kỹ càng từng ý nghĩ, từng tư tưởng đột hiện. Có như vậy, bạn mới say mê như một độc giả tích cực, mới vận dụng giác quan và tập trung tư tưởng được nhiều hơn. Một thi sĩ đã diễn tả điều ấy thật gọn ghẽ như sau:
“Tôi nghe rồi quên mất,
Tôi thấy, tôi nghe và tôi nhớ,
Nhưng chỉ khi tôi thấy, tôi nghe và tôi hành động,
tôi mới hiểu rõ và thành công”.
Khi đọc lại lần thứ hai, bạn sẽ thích thú khám phá thêm nhiều ý nghĩa và tư tưởng mới, nhất là nếu bạn đọc ít phút mỗi ngày trước khi làm việc cũng như trước khi đi ngủ.
QUYỂN SÁCH CỦA “CHÚNG TA”
Tôi đề nghị bạn dùng viết hai màu để ghi lại những ý tưởng của mình. Lần đầu, bạn ghi vào cuối trang “Nảy sinh” ở phần một bằng mực đỏ. Những lần sau, bạn ghi vào phần hai trên đầu trang bằng mực xanh. Kiểu chuyển vị ấy hàm ý là bạn đang chuyển từ lý thuyết sang “thực tế” cuộc đời.
Bạn cũng nên gạch dưới và đánh dấu những phần mình tâm đắc. Những dấu gạch này cộng với ý tưởng bạn ghi lại sẽ khiến quyển sách trở nên thân thiết và biến thành quyển sách riêng “của bạn”. Điều này rất quan trọng vì đâu có ai thông thái đến độ nhớ hết mọi thứ được. Như vậy, bạn và tôi sẽ là đồng tác giả quyển sách của “chúng ta”. Suy cho cùng, quyển sách mới là người chiến thắng, bạn nhỉ?
ĐIỀU CẦN THIẾT ĐỂ BẠN ĐẠT ĐƯỢC ƯỚC MƠ
Muốn thành công trọn vẹn cả về sức khoẻ, tiền bạc và hạnh phúc ắt phải có sự lương thiện, thanh danh, niềm tin, liêm chính, tình yêu và trung tín làm nền tảng. Càng lên cao, bạn càng thấy rõ rằng chỉ cần vi phạm một điều thôi, lập tức, bạn sẽ chỉ được hưởng phần rơi rớt so với phần thưởng lớn lao mà lẽ ra cuộc đời đã phải cống hiến cho mình. Nếu bạn bất lương, lừa đảo, trí trá, bạn vẫn có thể kiếm được tiền nhưng chắc chắn bạn sẽ chẳng có mấy bạn bè đích thực và tâm hồn bạn rất khó được bình an. Mà như vậy, đâu phải là thành công (câu thành ngữ: “Bạn leo cao nhất bằng cách đứng ngay tại chỗ” thật sâu sắc). Người hái ra tiền mà sức cùng lực kiệt thì đâu đã thành công thực sự. Ông giám đốc ngồi trên chót vót mà xa cách gia đình đâu phải thành công. Không đem gia đình theo được, ông sẽ bỏ cho ai?
Càng sống lâu, càng tiếp xúc với nhiều người công thành danh toại, tôi càng xác tín thêm rằng, những viên đá tảng chính là những vũ khí mũi nhọn trong kho vũ khí thành công. Nếu ta thành tín thì lúc khẩn cấp hay trong cơn đại hoạn, những người quen biết, những người chi phối sức khoẻ, tiền bạc và hạnh phúc của ta sẽ mau mắn ra tay. Tận tình giúp đỡ ta ngay. NĂNG LỰC QUAN TRỌNG – TÍN THÀNH KHÔNG CÓ KHÔNG XONG.
Ước gì tôi có thể chỉ cho bạn thấy thực tại của bao người tôi từng gặp gỡ. Họ đáng kính, có cá tính, có tài năng – thậm chí xuất sắc nữa ấy mà chỉ một bước nữa là phải đối diện với chủ nợ và hai bước nữa là ra trước vành móng ngựa rồi. Lúc nào họ cũng “mánh mung” và lừa gạt. Họ không xây nhiều và xây cao vì không có nền móng. Những người khác thì có móng nền hẳn hoi nhưng rút cuộc chỉ sống trong tầng hầm hoặc giả chỉ xây được vọn vẹn có một túp lều tranh. Sở dĩ thế, vì họ đã không tuân thủ những bước cần thiết, không sử dụng tài năng sẵn có để đạt tới cuộc sống phong phú hơn. Nhiều người không nhận thức được rằng: Cơ may đích thực dẫn tới THÀNH CÔNG Ở TRONG CHÚNG TA CHỨ KHÔNG Ở TRONG CÔNG VIỆC. VÀ BẠN CÓ THỂ DỄ DÀNG LÊN TỚI ĐỈNH BẰNG CÁCH XUỐNG TẬN ĐÁY MỌI SSỰ – rồi từ từ leo lên từng bậc một. Họ không ý thức được rằng thành công và hạnh phúc không phải chuyện rủi may mà là vấn đề lựa chọn.
Thật vậy, rồi bạn sẽ thấy là chính bạn lựa chọn những gì mình muốn.
Bạn hãy kể ra những gì bạn muốn thành, muốn làm hoặc muốn có thử xem. Tất nhiên bản liệt kê này, được bổ túc thêm hoài. Lúc đầu, có lẽ bạn chỉ muốn có thêm bạn thiết, muốn tăng tiến bản thân, có thêm sức khoẻ, bạc tiền, hạnh phúc, được an toàn và có nhiều thì giờ rảnh rỗi, có cơ hội thăng tiến và tâm hồn thảnh thơi, được đối xử công bình và nhiều khả năng để giúp ích thế nhân hơn.
Trang sau là những nấc thang dành riêng cho bạn, đưa bạn lên tới đỉnh thành công, trên đó, những gì bạn muốn đã được ghi ngay trên cánh cửa tương lai của bạn.
Chúng tôi sẽ sử dụng thường xuyên những nấc thang này hầu giúp bạn luôn đi “đúng đường”. Có lẽ bạn chẳng cần người khác nói cho biết mình cần có những đức tính, những phẩm chất nào mới đạt được điều mình muốn đâu nhưng là con người, ai chả có lúc cần được nhắc nhở, phải không bạn?
Có lẽ bạn còn muốn nhiều điều nữa, nhưng tôi tin có được những điều trên, hẳn cuộc sống bạn cũng đã phong phú và đáng quí lắm rồi. Đã đành, bạn chưa thể sở đắc tất cả những mơ ước đó ngay một lúc được, nhưng không sao, những điều tốt đẹp ấy luôn có sẵn đó và bạn có thể hưởng nếm chúng dồi dào hơn bạn tưởng nhiều.
Tôi nhắc lại: Chúng ta có sẵn đó, nhưng nếu muốn thành một vận động viên cử tạ, bạn phải rèn luyện bắp thịt ra sao thì muốn mở cửa kho tàng, chọn ra những gì ước muốn và quí giá thì bạn cũng phải có sẵn hoặc phải rèn luyện một số đức tính như vậy
SÁU BƯỚC THÔI LÀ TỚI ĐÍCH RỒI
Tôi chắc chắn những điều tốt đẹp kể trên đang chờ bạn, nhưng tôi còn tin chắc hơn nữa rằng nếu thực sự ước muốn những điều đó, bạn phải bước sáu bước đặc biệt mới đạt tới. Bạn buộc phải hiểu rõ như vậy vì như người chơi gôn, nếu không đưa bóng qua đủ các lỗ tất sẽ bị loại thì bạn cũng sẽ bị “loại” nếu bỏ qua bất cứ bước nào. Dick Gardner, bạn thân của tôi và cũng là chuyên viên bán đấu giá lỗi lạc gọi sáu bước này là “những con dốc” và đã đưa ra những ví dụ cụ thể như sau. Một chàng trai vừa được giới thiệu với một mỹ nhân trẻ đẹp, đã tìm cách hôn nàng, tất sẽ mất hết cơ may trở nên người cầu hôn nghiêm chỉnh.
Chàng sinh viên muốn chuyển thẳng môn đại số cơ bản sang hình học ắt sẽ thấy rối như mớ bòng bong. Một thương gia vừa được giới thiệu với khách hành tương lai đã lăm le “thảo ngay đơn đặt hàng” chẳng những sẽ không bán được hàng mà còn mất luôn thân chủ nữa. Kẻ cầu hôn, chàng sinh viên và người buôn bán hấp tấp ấy thất bại là lẽ đương nhiên. Giả như họ chịu khó bước hết mọi bước hẳn họ đã có cơ thành công lớn. Đã đành, có nhiều người bước lẹ hơn người khác, song nếu bạn chịu khó bước đủ sáu bước, chắc chắn, bạn sẽ đạt được những gì mình thực sự mong muốn.
Khi bắt đầu leo thang lên đỉnh thành công thì bậc đầu tiên là phát triển một hình ảnh lành mạnh về chính bản thân mình. Bậc thức hai là nhận ra giá trị và năng lực của người khác, đồng thời ý thức được nhu cầu sống hiệu quả và cộng tác với họ. Bậc thứ ba là dứt khoát xác định mục tiêu. Muốn xây nhà, phải có đồ án. Muốn xây dựng cuộc sống, đồ án và mục đích lại càng quan trọng. Bậc thứ bốn và thứ năm là phải có thái độ tinh thần nghiêm túc và sẵn sàng làm việc.
Khi đọc HẸN BẠN TRÊN ĐỈNH THÀNH CÔNG, bạn sẽ thấy mình thực sự “được hưởng” giá đặc biệt, chứ không phải “trả” giá đắt đâu. Sở dĩ tôi nói thế vì so với giá CỦA THẤT BẠI THÌ GIÁ CỦA THÀNH CÔNG RẺ HƠN NHIỀU. Cứ ĐEM NHỮNG thất bại so với những thành công trong đời tất bạn sẽ thấy. Tuy nhiên, bạn phải tích cực làm việc chứ đừng ảo tưởng, còn công việc là hình khổ hay niềm vui thì tùy ở việc bạn điều chỉnh nhận thức. Bậc thứ sáu là bạn phải nhiệt tình ước muốn.
NẾU BẠN ĐÃ CÓ SẴN MỌI ĐỨC TÍNH CẦN YẾU ĐỂ THÀNH CÔNG thì thực may mắn. Nếu bạn đã có chút công danh, niềm tin, liêm chính, lương thiện, tình yêu và trung tín, nếu bạn thấy ít nhiều hài lòng về bản thân cũng như bạn hữu. Nếu bạn đã có một mục tiêu, có thái độ tinh thần khá nghiêm túc, đã từng làm việc và có những ước mơ, thì giờ bạn chỉ cần đem ra sử dụng, những cái có sẵn đó và để cho các đức tính ấy có cơ hội triển nở nữa thôi, và càng sử dụng, chúng lại càng cần thiết hơn. Tóm lại muốn thành công, tốn kém chẳng bao nhiêu chỉ cần dồn hết tâm lực là xong.
Hai câu chuyện sau sẽ giúp bạn thấy rõ điều đó.
Một đôi tình nhân lạc vào miền quê. Gặp một bác nông dân, họ liền ngừng xe lại hỏi:
- Thưa bác, đường này đi về đâu ạ? Bác nông dân đáp ngay:
- Nếu các cháu đi đúng hướng thì con đường này sẽ dẫn tới bất cứ nơi nào các cháu muốn.
(Có lẽ bạn đã đi đúng đường, nhưng nếu còn ngơ ngác nhìn tức là bạn vẫn đứng yên tại chỗ).
Một uỷ viên quản trị thương mại phải làm việc thêm tại nhà để chuẩn bị cho cuộc họp quan trọng hôm sau. Đứa con trai năm tuổi cứ chốc chốc lại đến cắt ngang ý nghĩ của ông. Chợt thấy tờ báo buổi chiều có in hình bản đồ thế giới, ông bèn xé vụn ra rồi bảo cậu bé xếp lại cho đúng. Ông tưởng cậu bé phải cặm cụi hàng giờ lâu mới xong nào dè chỉ 3 phút sau, cậu bé đã hí hửng khoe mình đã xếp xong rồi. Ông ngạc nhiên hỏi con làm cách nào nhanh thế thì cậu bé đáp: “Ồ mặt sau có in hình người nên con đã lật ngược lại để xếp. Khi hình người đã đâu vào đó rồi thì thế giới cũng đúng ngay boong”. Chẳng cần nói thêm nhiều, khi bản thân bạn đã ổn định thì thế giới của bạn tất cũng ổn định thôi.
Bạn cần leo hết các bậc thang để lên tới đỉnh thành công nhưng đừng xây tổ trên các bậc thang đó. Người ta vẫn nói: Có hai cách leo cây sồi, một là leo lên cây, hai là chỉ ngồi trên một trái sồi. Quyển sách này được viết ra để giúp bạn leo cây sồi chứ không phải để ngồi trên một trái sồi đâu.

CHƯƠNG 2: BẮT TAY VÀO VIỆC BẠN CÓ THỂ HUY HOÀNG RỒI KHÁNH TẬN
Nhiều năm trước người ta tìm thấy dầu lửa trên vùng đất Oklahoma của một người da đỏ đã luống tuổi. Chỉ trong chớp mắt, dầu lửa đã biến một người nghèo nàn từ tấm bé thành một tay triệu phú. Ông ta bèn đi mua ngay một chiếc xe du lịch hiệu Cadillac hạng nhất. Hồi đó xe du lịch chỉ có hai bánh sơ cua đàng sau, nhưng muốn xe mình dài nhất vùng nên ông lão cho đặt thêm bốn bánh sơ cua nữa. Đầu ông đội nón kiểu Abraham Lincoln, mình khoác áo đuôi tôm, cổ thắt nơ con bướm, miệng lúc nào cũng phì phà điếu xì gà cho thêm vẻ cao sang. Ngày nào ông cũng đánh xe ra trại bò Oklahoma bé nhỏ, bụi bặm và nóng nực. Quả là ông muốn ngắm thiên hạ và nhất là muốn cho thiên hạ chiêm ngưỡng mình mà. Vốn tính dễ làm thân, nên khi lái xe qua thị trấn, ông bắt chuyện với bất cứ ai gặp gỡ giữa đường. Có thể nói, ông la cà khắp chốn để chuyện trò. Vậy mà ông không hề đụng phải ai, cũng chẳng bao giờ gây tai nạn xe cộ cả. Bạn có biết tại sao không? Tại vì chiếc xe lộng lẫy đệ nhất ấy do hai con ngựa kéo.
MỞ MÁY LÊN
Đám thợ máy trong vùng quả quyết máy xe còn tốt nguyên, khổ thay, ông lão da đỏ có bao giờ biết cắm chìa khoá vào ổ, đề máy cho xe chạy đâu cơ chứ. Bên trong xe là cả 100 sức ngựa, luôn sẵn sàng tung vó ấy vậy mà ông lão da đỏ lại chỉ dùng hai con ngựa bên ngoài! Nhiều người cũng sai lầm y như vậy đấy. Đáng lẽ phải tìm bên trong bản thân, nơi chứa đựng cả trăm sức ngựa thì họ cứ mải miết kiếm cho bằng được hai sức ngựa ở bên ngoài, chả thế mà các nhà tâm lý học cho biết, ta thường mới chỉ sử dụng được từ 2% đến 5% năng lực của mình thôi.
Oliver Wendell Holmes nói: “Tuy sự phung phí tài nguyên thiên nhiên là một thảm kịch đối với nước Mỹ, nhưng nó vẫn chưa phải là thảm kịch khốc liệt nhất. Chính sự phí phạm tài nguyên bên trong con người mới là thảm kịch lớn nhất”. Và ông đã cho ta thấy một người bình thường thôi, khi CHếT VẫN CÒN MANG ĐIệU NHạC TRONG MÌNH. ĐÁNG TIếC THAY, NHữNG GIAI điệu đẹp nhất ấy đã chẳng bao giờ được tấu lên cả.
Đã có lúc tôi cho rằng thảm kịch bi đát nhất đời một người đàn ông là đến lúc hấp hối trên giường mới khám phá ra một giếng dầu hay một mỏ vàng trong nhà mình. Nhưng nay tôi hiểu rằng không khám phá ra nguồn tài nguyên trong bản thân mình còn bi đát hơn nhiều. Major Reuben Siverling, bạn thân của tôi có nói: “Nằm dưới đáy biển thì đồng 10 xu với đồng 20 đô la có khác gì nhau! Giá trị của chúng đổi khác khi bạn lượm lên để tiêu xài mà thôi”. Giá trị đích thực của bạn cũng chỉ trở nên hiện thực và được công nhận khi bạn biết cách đạt tới tận cùng bản thân và sử dụng được toàn lực ẩn giấu trong đó. Chính để giúp bạn sử dụng trọn vẹn tiềm lực mình mà tôi đã viết nên quyển sách này. Với nó, tôi hy vọng sẽ giúp bạn tìm thấy mỏ vàng hoặc giếng dầu bên trong mình: KHÁCVỚI TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN TRÊN ĐỊA CẦU, “TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN” CỦA BẠN SẼ HAO MÒN, MAI MỘT NẾU KHÔNG ĐƯỢC ĐEM RA SỬ DỤNG. Mục đích của tôi là biến tiềm lực của bạn thành việc làm nhiều hơn để bạn và người khác được hưởng những gì bạn phải cống hiến. Bạn là người có tài. Đó là điều chắc chắn. Giờ đã đến lúc bạn đem ra sử dụng để thay vì huy hoàng rồi khánh tận (nếu bạn đã bị khánh tận) bạn sẽ huy hoàng và thịnh vượng.
HIỆN TẠI LÀ TƯƠNG LAI
Khoa tâm lý đã triển khai một phương hướng mới mẻ và lý thú, trong đó, người ta không đá động đến các lớp quá khứ, không “cưa vụn mạt cưa” hay lải nhải những chuyện xưa cũ nữa. Thay vào đó nó lượng định niềm hy vọng tương lai, để ý đến cách giải quyết vấn đề, và kết quả thật lớn lao. William Glasser đã viết tác phẩm học không thất bại dựa trên triết lý cơ bản này. Trong sách, tiến sĩ Glasser đề ra chương trình làm việc cho những thanh niên suốt đời chỉ gặp chán nản, thua thiệt, thất vọng và thất bại. Ông nguyên nói đến niềm hy vọng tương lai chứ không hề đá động đến những vấn đề và trăn trở quá khứ. Nhờ giọng văn tích cực kèm với những lời khích lệ, ông đã đạt được nhiều kết quả lạ lùng. Tuy nhiên, so với lời khuyên của sứ đồ Phaolô “Tôi quên bẵng dĩ vãng để lao mình tới đích” thì quyển sách của ông té ra còn lạc hậu tới 2000 năm. Sứ đồ Phaolô viết câu đó tại nhà tù Rôma, lúc đã bị khép án tử hình. Ngài còn nhấn mạnh rằng mình chiến đấu trong trường đời là để giành chiến thắng. Tôi cũng giải quyết y như vậy, vì tôi ý thức rõ ràng: không phải chiến công MÀ NỖ LỰC CHIẾN THẮNG MỚI LÀ TẤT CẢ.
BƯỚC CHÂN KHẬP KHIỄNG CỦA KẺ THUA TRẬN
Khi trở thành nạn nhân của lối sống suy nghĩ kiểu hố rác, người ta dễ nhiễm phải lối “đi khập khiễng” của kẻ thua trận. Nếu có dịp tham dự một trận cầu, bạn sẽ hiểu thế nào là bước chân khập khiễng của kẻ thua trận (lần vừa qua, bất ngờ được xem trận thi đấu, tôi mới hiểu các cầu thủ phe nhà lúng túng ra sao khi đối phương cướp được bóng ngay trên phần sân nhà). Từ đàng sau một cầu thủ tiền đạo đối phương tới cướp bóng rồi dẫn xuống khung thành. Cầu thủ tiền vệ đội nhà rượt theo, nhưng khi thấy đối phương chạy được khoảng 2m, biết mình không thể bắt được kịp nữa, khán giả cũng hiểu vậy, anh ta liền khập khiễng cho mọi người bảo: “Ồ hắn bị khập khiễng thế kia, thảo nào...”.
THIÊN HƯỚNG
Muốn tận dụng khả năng sẵn có, bạn phải bỏ ngay bước chân khập khiễng dễ mắc đó, tiêu biểu là kiểu suy nghĩ: “Tôi đâu có khiếu buôn bán, đâu có thiên hướng làm bác sĩ, luật sư, nghệ sĩ, kiến trúc sư, kỹ sư.” Tôi xin nói rõ hơn. Từng đi đây đi đó nên tôi đã được đọc đủ loại báo chí, từ những tờ lá cải của các làng quê Úc châu đến những tạp chí của Bắc Mỹ và Âu châu. Và tôi chỉ đọc thấy phụ nữ sinh ra trẻ em chứ chưa bao giờ đọc thấy phụ nữ sinh ra một doanh gia, một bác sĩ, một luật sư, nghệ sĩ bao giờ. Vậy, nếu phụ nữ không sinh ra bác sĩ, nhưng vẫn có bác sĩ thì rõ ràng là những người ấy đã được chọn lựa và học hỏi để trở thành bác sĩ (bạn dám để một người mới sinh ra đã là bác sĩ mổ bụng cho mình không? Hoặc dám mời một người mới sinh ra đã là một luật sư biện hộ giúp mình không?).
Thực vậy, tôi chưa bao giờ thấy phụ nữ sinh ra thành công hay thất bại cả. Các bà chỉ sinh ra em bé mà thôi. Tôi vẫn thấy có người dám vỗ ngực, tự nhận: “Tôi là người tự lập” nhưng chưa thấy ai dám tự thú: “Thất bại đó do tôi mà ra”. Trái lại, bạn biết họ thường làm gì không? Họ thường giơ tay quả quyết rằng: “Do mẹ cha nên đời tôi mới đến nông nỗi này đây”. Có người lại phàn nàn: “Tại vợ tôi (hoặc chồng tôi) không hiểu tôi”, người khác thì mạt sát thầy giáo, người lãnh đạo tinh thần hay chủ mình. Có người lại lên án bất cứ thứ gì của người da màu hoặc kết án tôn giáo là thiếu giáo dục và khoa học. Họ than phiền mình quá già hoặc quá trẻ, quá ốm hay quá mập, quá cao hoặc quá lùn. Họ bảo mình đã ở lầm nơi, đã sinh ra lầm tháng hay lầm sao chiếu mệnh. Tôi cho những bước chân khập khiễng của kẻ bại trận là “rác rưởi”, và bất kể phần số ra sao, bạn vẫn có thể xây được chút gì đó vững chãi, đàng hoàng. Có người lại ngược ngạo cho rằng mình bị kỳ thị vì không thuộc phe thiểu số, không thuộc nữ giới... Thậm chí có người còn kết án xã hội đã khiến họ gặp khó khăn, thất bại nữa. Tôi chỉ xin bạn lưu ý một điều, mỗi khi chỉ trỏ, phê phán ai, bạn sẽ thấy số người chỉ trỏ, phê phán mình đông gấp bội.
THÀNH CÔNG VÀ HẠNH PHÚC CỦA BẠN PHÁT XUẤT TỪ NƠI BẠN.
Càng đọc kỹ những sứ điệp trong sách, bạn càng hạnh phúc vì biết mình làm chủ tương lai mình. Có lẽ đây là lần đầu tiên bạn khám phá ra tiềm năng to lớn của mình đấy.
TÙ NHÂN CỦA HY VỌNG
Điều đáng buồn nhất đời là nghe có người nói: “Phải chi tôi nói được, chạy nhảy được, ca hát, khiêu vũ, suy nghĩ... được như ông nọ bà kia”. Đáng lẽ phải nói: Nếu không dùng chính năng lực sẵn có của mình, bạn ơi, chắc chắn bạn sẽ chẳng bao giờ làm được một việc cỏn con nào nhờ năng lực của người khác cả. Nếu không cẩn thận, bạn sẽ hoá nên một “tù nhân của hy vọng”. Họ là những người mong đá được chiếc hộp đựng vận mệnh mình ngoài đường phố.
Mong một cơ may giúp mình nổi danh và giàu có ngay tức khắc. Họ là những kẻ ngồi trên bãi biển mơ tàu đến bến bình an trong khi biết rõ tàu không bao giờ rời bến, họ là những kẻ lúc nào cũng mơ tưởng, khát khao khả năng và tài đức của người khác. Gốc rễ vấn đề là bạn đã có sẵn NĂNG LỰC ĐỂ THÀNH CÔNG. ĐỜI SỐNG ĐÃ CHỨNG TỎ NẾU KHÔNG BIẾT sử dụng nó, bạn sẽ đánh mất nó.
NHỮNG NGƯỜI CAO QUÍ
Đối với tôi những người thực sự “cao quí” không phải là hạng doanh nhân “phản lực” với “nếp sống thoải mái” gồm toàn giải trí, vui chơi, qua những chuyến du lịch quốc tế liên tu bất tận, mà chính là những con người bình thường sống trên mọi nẻo đời với cảnh gian truân, bệnh hoạn từ chứng đui mù đến chứng bại liệt. Những người kiên cường, thuộc đủ mọi chủng tộc, màu da và tôn giáo ấy có chung một điểm là không cúi đầu chấp nhận bước chân khập khiễng nên đã dần dần thành công và hạnh phúc. Họ thuộc mọi trình độ văn hoá, từ cấp ba cho đến tiến sĩ. Tôi từng gặp những người thành công rực rỡ vì biết xem thường các khuyết tật ác hại nhất của mình. Đời sống họ kết nên những thiên truyện hào hùng, sống động nhất. Họ đều tin như nhau rằng: CON NGƯỜI SINH RA LÀ ĐỂ THÀNH TOÀN, ĐÃ CÓ SẴN NHỮNG YẾU TỐ ĐỂ THÀNH CÔNG, VÀ ĐƯỢC TRỜI PHÚ BẨM NHỮNG HẠT MẦM ĐỂ TRỞ NÊN VĨ ĐẠI.
Nếu cũng tin như họ, bạn sẽ thấy chẳng cần phải chửi rủa ai vì bất cứ điều gì nữa. Trái lại, bạn tha hồ yên tâm thẳng tiến trên đường, vì biết rõ bàn tay hỗ trợ quyền uy ở sẵn trong tầm tay mình.
Khi làm việc tôi thường gặp những người chưa thành đạt, nhưng rất ít khi gặp những người không thể thành công. Vì vậy, tôi mong bạn nhận thức rõ rằng: Từ giờ phút này, hoàn cảnh, tương lai của bạn nằm trọn trong đôi bàn tay tài năng – là chính đôi tay của bạn ấy.
QUYỀN LỰC TRONG TAY BẠN
Câu chuyện ngụ ngôn sau đây hẳn sẽ giúp bạn hiểu rõ ý tôi hơn. “Trên một ngọn đồi cao trong thành Venise bên Ý có một cụ già nổi tiếng khôn ngoan, có thể giải đáp bất cứ câu hỏi nào.
Ngày kia có hai cậu bé tìm cách bắt bí cụ già, nên bắt một con chim nhỏ rồi đi lên đồi. Một cậu cầm chim giơ lên đố cụ xem con chim còn sống hay chết. Cụ già đáp ngay: Này con, nếu ta bảo con chim còn sống, tất con sẽ bóp chết nó. Nếu ta bảo nó đã chết, tất con sẽ thả cho nó bay lên, vì con nắm quyền sinh sát trong tay mà”. Bạn ơi! Tôi cũng muốn nói thẳng với bạn rằng: bạn đang nắm trong tay cả mầm mống THẤT BẠI LẪN TIỀM LỰC VĨ ĐẠI ĐẤY. ĐÔI TAY BẠN ĐẦY TÀI NĂNG, chỉ cần bạn biết cách dùng để đạt được những phần thưởng mà bạn dư sức đạt tới nữa thôi.
XIN ĐỪNG BỎ TÔI
Tôi nghĩ cuộc đời, tự nó là một thiên truyện dài bất tận. Nên có thể nhiều chuyện cũng là cách giúp bạn chú tâm và kiên trì tiến bước.
Tại sao vậy? Đơn giản lắm. Mỗi phút bạn đọc được 200 – 400 từ, trong trí óc bạn lại có thể tiêu hoá từ 800 –1800 từ. Do đó, hàng ngàn ý nghĩ rời rạc khác sẽ lấp đầy khoảng trống, khiến trí óc bạn rất khó tập trung mỗi khi đọc sách, nên có những lần bạn đọc những trang mà chẳng hiểu gì cả. Ngay cả khi đọc quyển này, đầu óc bạn cũng đã chẳng bỏ tôi hàng chục lần để phiêu du đây đó đấy ư ? Bạn đã đi khắp nơi, làm đủ mọi chuyện, từ coi trẻ cho tới dạy học, từ bán hàng, xem đấu bóng cho tới đi vệ sinh nữa. Không tin, bạn cứ mở bất cứ trang nào đã đọc rồi thử đọc lại xem. Bạn lại sửng sốt khi thấy nhiều từ ngữ, ý tưởng, ý kiến tuồng như mới gặp lần đầu đó ư ? Đừng đổ lỗi cho trí thông minh và lại càng cần chăm chỉ làm việc để giảm bớt những loại thiếu sót đó. Là tác giả, nên tôi rất mong khi đọc đoạn này, bạn sẽ không chia lòng chia trí thêm nữa (thách bạn đọc lại hai trang trước đấy).
Biết đầu óc mình hay tản mạn, bạn sẽ dễ hiểu khi tôi khuyên bạn gạch dưới những điểm mình tâm đắc. Nếu biết ghi lại những ý kiến, những tư tưởng ấy vào trang “Nảy sinh”, bạn sẽ thực sự là một độc giả “tích cực”, chứ không “thụ động” nữa. Điều đó cũng rất hữu ích mỗi khi cần xem lại. Đọc và ôn lại những chỉ dẫn trong sách rất quan trọng. Một đại học lớn ở Mỹ đã khám phá ra rằng một loại vải mới, nếu chỉ được trưng bày một lần, thì hai tuần sau, số người nhớ đến đó chỉ còn khoảng 2%, nhưng nếu trưng bày 6 ngày liền thì sẽ có khoảng 62% số người nhớ đến nó. Những điều tôi nói quan trọng hơn loại vải mới gấp bội. Càng đọc những chỉ dẫn nhiều lần, bạn càng dễ thực hành – và đó cũng chính là mục đích của tôi. Thực hành chứng tỏ mình đã biết. Biết mà không thực hành chưa phải là biết.

Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:

• [Sách hay] Phương pháp rèn luyện trí não
• Canh măng nấu giò heo
• Những Bí Ẩn Của cuộc Đời!
• tố nữ kinh
• Ý nghĩa những bức tranh của KAGAYA
• Kinh đô cổ của Trung Hoa
• Discourse Dynamics: Critical Analysis for Social and Individual Psychology
• Tam Thap Luc Ke
• 99 khoảnh khắc đời người
• Độc lập tư duy - Long Nguyễn
• Thuật Nói Chuyện Hằng Ngày
• kỹ năng mềm
• Dê đút lò - Có ai thích "Dê" ko nào
• 10 Nghịch Lý Cuộc Sống
• Nghệ thuật dụ khị
• Contemporary Clinical Psychology
• Hary Potter và những thánh tích tử thần.
• CIA được tái tạo thế nào? - James M. Lindsay - Randall B. Ripley
• Phỏng vấn giới tính và tình dục
• 1001 cách tiếp cận và làm quen với bạn gái
• Tố Nữ Kinh-Bản full
• Kamasutra
• Một số sách về tâm lý
• Một số sách.........
• Bộ sưu tập NGUYỄN HIẾN LÊ của mình(11 cuốn)
• Tâm Lý Thực Nghiệm - Cao Văn Đạt
• Kamasutra, bản tiếng Việt.
• Khoai môn cuộn tôm
• khát vọng của nàng Violet
• Nghệ thuật

tiếp theo:
PHẦN HAI: CHÂN DUNG TỰ HỌA
MỤC ĐÍCH:
1/ Trình bày tầm quan trọng của hình ảnh lành mạnh về chính mình.
2/ Nhận diện những nguyên do tạo nên hình ảnh nghèo nàn về bản thân.
3/ Trình bày những nét đặc trưng của hình ảnh bản thân nghèo nàn.
4/ Cống hiến 15 phương pháp làm đẹp hình ảnh bản thân.
5/ Khuyến khích chọn lựa và trau dồi hình ảnh bản thân.

CHƯƠNG 3: KẺ TRỘM THẬT HAY GIẢ
Không gian: Một tiệm tạp phẩm nhỏ trong làng.
Thời gian: năm 1887.
Một người đàn ông trạc độ 60 tuổi, dung mạo hoà nhã vào mua củ cải. Ông đưa cho cô bán hàng tờ 20 đô la. Cô bán hàng cầm tiền, đút vào ngăn kéo rồi lấy tiền lẻ ra thối. Chợt đầu ngón tay dính mực, cô giật mình, lưỡng lự một lát. Rồi tự nghĩ: có lẽ nào một người vừa là thân chủ, vừa là hàng xóm lại là cố tri như ông Emmanual Ninger đây lại đưa tiền giả hay sao? Thế là cô định thối tiền cho ông ta về. Tuy vậy, cô cứ băn khoăn mãi, (vào năm 1887, 20 đô la là một món tiền khá lớn) nên mới mời cảnh sát đến giúp đỡ. Một cảnh sát viên quả quyết đó là bạc thiệt, một người khác thì tỏ vẻ nghi ngờ trước vết mực lem. Cuối cùng, tính tò mò cộng với tinh thần trách nhiệm đã buộc họ phải đến xét nhà ông Ninger. Tại đây, trên gác thượng, họ đã tìm thấy những dụng cụ in giấy 20 đô la giả, với một tờ đang in dở, cạnh đó là ba bức chân dung do chính tay Emmanual Ninger vẽ.
Ninger là một hoạ sĩ có tài. Ông tự tay vẽ lấy những tờ 20 đô la giả. Và đã lừa được mọi người bằng những nét vẽ tỉ mỉ, tài hoa cho đến khi số mệnh vạch mặt ông bằng những ngón tay ướt của cô hàng rau. Sau khi bắt giữ ông, người ta đem bán đấu giá 3 bức chân dung được tất cả 16.000 đô la – vị chi mỗi bức trên 5000. Điều trớ trêu là Emmanual Ninger vẽ mỗi bức chân dung trị giá trên 5000 đô la cũng chỉ mất công bằng vẽ một tờ 20 đô la thôi.
Con người tài hoa lỗi lạc ấy quả là một tên trộm đúng nghĩa nhất. Điều bi đát ở đây là người bị ông ta ăn trộm nhiều nhất lại chính là Emmanual Ninger. Thật vậy, giá như biết đem bán tài năng một cách hợp pháp, chẳng những ông ta đã giàu có mà còn có thể giúp ích cho đời nữa. TÊN ÔNG ĐÃ ĐƯỢC GHI VÀO BẢN DANH SÁCH DÀI VÔ TẬN NHỮNG KẺ ĂN TRỘM CHÍNH MÌNH TRONG KHI ĂN TRỘM CỦA NGƯỜI KHÁC.
TÊN TRỘM THƯỢNG LƯU
Tên trộm thứ hai tôi muốn nhắc tới là Arthur Barry. Y là một tên trộm đặc biệt, chuyên ăn trộm nữ trang hồi còn trong tuổi “đôi mươi bồng bột”. Barry nổi tiếng quốc tế là tên trộm nữ trang siêu đẳng của mọi thời đại. Y không chỉ ăn trộm giỏi mà còn là một tay sành sỏi về nghệ thuật nữa.
Tuy ăn trộm, nhưng Barry rất “khó tính”, không phải “bạ đâu lấy đó” như những tay khác. “Khổ chủ” của y không những phải lắm của nhiều tiền, mà còn phải nổi tiếng trong giới thượng lưu nữa. Cảnh sát đã phải lắm phen điên đầu với y.
Một đêm Barry bị bắt quả tang sau khi lọt ổ phục kích. Lúc bị 3 viên đạn ghim vào người và những mảnh kiếng đâm vào mắt, y đã đau đớn, tuyệt vọng la lên: “Tôi không bao giờ ăn trộm nữa”. Thế rồi sau đó y đã thoát đi như có phép lạ và ba năm sau vẫn ung dung ngoài vòng pháp luật. Cuối cùng, vì ghen tương, một phụ nữ đã tố giác y và y đã lãnh án 18 năm tù. Khi được phóng thích, y đã giữ lời hứa, không bao giờ ăn trộm nữa. Y đến New England và sống một đời gương mẫu. Dân địa phương đã biểu dương y bằng cách bầu y làm hội trưởng hội cựu chiến binh.
Tiếng đồn lan xa. Phóng viên khắp nước đua nhau phỏng vấn y. Họ hỏi y rất nhiều. Sau cùng, một phóng viên trẻ đã đụng đến điểm then chốt của vấn đề bằng một câu hỏi “hóc búa”:
- Thưa ông Barry, suốt thời trộm đạo, ông đã lấy trộm của nhiều nhà quyền quí, nhưng tôi tò mò muốn biết ông có nhớ đã lấy trộm của ai nhiều nhất không?
Barry đáp lại ngay không chút do dự:
- Nhớ chứ. Người bị tôi lấy trộm nhiều nhất chính là Arthur Barry. Thật vậy, tôi đã có thể là một doanh gia thành đạt, một nhà tư bản ở phố Wall và góp phần không nhỏ để xây dựng xã hội, nhưng tiếc thay, tôi đã chọn lầm nghề trộm cắp và đã tiêu phí hai phần ba cuộc đời thanh xuân sau song sắt nhà tù.
Quả thực, Barry đúng là người ăn trộm của chính mình!
BẠN BIẾT TÊN TRỘM NÀY
Tên trộm thứ ba tôi muốn nhắc tới là chính BẠN. TÔI GỌI bạn là kẻ trộm, vì bất cứ ai không tin mình và không sử dụng hết năng lực của mình đã thực sự đánh cắp chính mình, đánh cắp những người mình thương mến và đã khiến năng suất giảm hạ, nên y cũng đánh cắp của chính xã hội nữa. Mặc dù người ta đánh cắp chính mình một cách vô ý thức song tội trạng vẫn trầm trọng vì xã hội vẫn mất mát nhiều như khi hữu ý vậy. Câu hỏi đến đây đã hiện rõ: Bạn có sẵn sàng ngừng đánh cắp chính mình không? Tôi tin bạn đã bắt đầu leo lên đỉnh thành công. Đối với bạn cũng như nhiều người khác, quyển sách này sẽ là động cơ, là niềm hưng phấn và kiến thức giúp bạn đi suốt quãng đường dài. Dù sao, tôi cũng xin nhắc bạn là không phải khi đọc xong quyển sách này, kiến thức bạn hoàn hảo liền đâu. Thân thể bạn cần thực phẩm nuôi dưỡng mỗi ngày thế nào thì trí tuệ bạn cũng cần thực phẩm tinh thần như vậy. Cứ cố gắng đọc đi đọc lại thêm nhiều lần nữa rồi chỉ ít lâu sau khi nhìn vào gương, bạn sẽ đối diện với một tên trộm đã giải nghệ.
TIẾNG CHUÔNG ĐIỆN THOẠI
Tôi vẫn coi hình ảnh lành mạnh về bản thân chính là khởi điểm là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đạt mục tiêu... Nói cho cùng, NẾU KHÔNG BẮT ĐẦU, CHẮC CHẮN TA KHÔNG THỂ ĐẾN ĐÍCH. Giả sử bây giờ chuông điện thoại nhà bạn reo vang, bạn nhấc lên nghe, người ở đầu dây bảo bạn: “Allô, mong bạn thông cảm, tôi không mượn tiền cũng không muốn phiền bạn điều gì cả. Tôi chỉ muốn gọi để nói cho bạn biết rằng bạn là người tốt nhất đời mà thôi. Bạn là vốn quí trong ngành nghề của bạn và là niềm hãnh diện của tập thể đấy. Tôi muốn được ở bên bạn luôn vì mỗi lần như vậy tôi đều cảm thấy phấn khởi và thấy hăng say làm việc thiện hơn. Ước gì tôi được gặp bạn mỗi ngày vì bạn chính là động lực thúc đẩy tôi thăng tiến bản thân. Thưa bạn, tôi chỉ muốn nói có thế thôi. Mong chóng được gặp lại bạn”.
Trước những lời nhận định tích cực và chân thành này (chân thành vì do bạn thân nói ra cơ mà) bạn cảm thấy thế nào?
Nếu là bác sĩ, liệu bạn có trở nên một bác sĩ tốt hơn không? Nếu là giáo viên, là doanh gia, là cha, là mẹ..., liệu bạn có muốn nên tốt hơn không? Dù bạn là ai và làm nghề gì đi nữa, tôi tin chắc tự thâm tâm bạn biết mình sẽ không chỉ cố gắng làm việc tốt hơn mà còn cảm thấy hạnh phúc hơn trước nhiều.
Tuy nhiên, qua mẩu đối thoại trên, bạn hiểu thêm được bao nhiêu về nghề bác sĩ, thương doanh, luật sư, sinh viên nào? Hiển nhiên bạn sẽ chẳng hiểu thêm gì cả. Song tự đáy lòng, bạn vẫn biết mình sẽ sống tốt hơn và hạnh phúc hơn trong công việc, bởi vậy lời nhận định ấy đã khiến bạn thay hình đổi dạng. Từ nay, bạn sẽ bảo: Tôi là vốn quí của xã hội, và vinh dự cho ngành nghề của tôi. Bạn sẽ nhìn mình dưới một góc độ khác, hình ảnh về chính bạn đã đổi thay và một điều thú vị xảy ra ngay lúc đó: Bạn cảm thấy tự tin hơn. Do đó, năng lực của bạn cũng tăng lên. KHI HÌNH ẢNH CỦA BẠN ĐẸP HƠN THÌ CÔNG VIỆC CỦA BẠN CŨNG ĐẸP HƠN.
Đã biết cú điện thoại hiệu nghiệm như vậy, sao bạn không thử làm ngay đi? Sao bạn không để sách xuống và nhấc điện thoại lên (trừ phi bây giờ là 2g sáng hoặc một giờ bất tiện). Hãy gọi cho người bạn thực lòng quí mến, kính trọng. Hãy cho họ biết bạn đánh giá cao công việc của họ, bảo họ rằng đời họ thực có ý nghĩa đối với bạn. Người ấy tất sẽ cảm kích sâu xa và bạn cũng thấy hài lòng. Càng giúp xây dựng người khác, bạn càng cảm thấy thoả mãn với mình hơn.
Câu chuyện sau đây nói lên tầm quan trọng của một hình ảnh lành mạnh về bản thân và kết quả của nó.
MỘT BƯỚC UNG DUNG TỪ “DỐT NÁT” ĐẾN THIÊN TÀI
Năm Victor Seribriakoff lên 15 tuổi, thầy giáo khuyên anh về nhà học nghề vì dốt nát như anh, khó mà học hành đến nơi đến chốn được. Victor nghe theo lời thầy và 17 năm sau, anh trở thành một tay lang bạt kỳ hồ với đủ mọi thứ nghề kỳ quặc. Người ta đã phê phán anh là “dốt nát” nên suốt 17 năm trời, anh quả đã “dốt” thật. Năm anh 32 tuổi, một thay đổi kỳ diệu đã diễn ra. Kết quả của một cuộc trắc nghiệm cho thấy anh là một thiên tài với chỉ số thông minh là 161. Từ đó anh bắt đầu hành động như một thiên tài thực sự, anh viết sách, đăng ký bằng phát minh và trở nên một doanh gia lỗi lạc. Đáng nói nhất có lẽ là việc anh được bầu làm chủ tịch hội Mensa quốc tế một hiệp hội mà tiêu chuẩn duy nhất để nhập hội là phải có chỉ số thông minh từ 140 trở lên. Chuyện anh Victor Seribriakoff hẳn khiến bạn tự hỏi: biết bao nhiêu thiên tài đã phải lang thang như những kẻ dốt nát chỉ vì có người đã bảo họ u mê, đần độn. Không phải bất thần mà Victor tích góp được số vốn kiến thức sâu rộng như vậy đâu. Cũng chẳng phải ngày một ngày hai mà anh tự tin đến thế được. Anh được như vậy chính là nhờ đã biết kiên trì tự rèn luyện mỗi ngày đấy. Khi thấy mình biến đổi, anh đã hành động khác hẳn, anh bắt đầu hy vọng và đạt được những kết quả lạ lùng.
HÌNH ẢNH TỰ THÂN QUAN TRỌNG ĐẾN MỨC NÀO?
Trong quyển “Cách thế trở nên bạn thiết của chính mình” (How to be your own best friend) Mildred Newman và tiến sĩ Bernard Berkowitz hỏi một câu thấm thía: “Nếu không thể yêu mình, làm sao ta có thể yêu người khác được?”.
Bạn không thể cho điều mình không có. Thánh Kinh cũng nói: “Hãy yêu người như mình”.
Hình ảnh tự thân quan trọng không? BẠN KHÔNG THỂ LÀM KHÁC CÁCH BẠN NHÌN BẢN THÂN. HÌNH ẢNH TỰ THÂN Sẽ đưa bạn lên đỉnh thành công hoặc sa xuống đáy hầm. Hãy coi mình là người hữu ích rồi bạn sẽ hữu ích. Nếu cho mình là người tầm thường, vô giá trị tất bạn sẽ chẳng có giá trị gì. May thay, dù trong quá khứ, bạn nhìn mình ra sao đi nữa thì nay, bạn vẫn có động lực, có phương pháp và năng lực để thay đổi và trở nên tốt hơn. Trong số các món quà Tạo hoá ban tặng cho con người, quyền được chọn lựa con đường mình thích chính là món quà quí giá nhất. Khi đi sâu vào hình ảnh tự thân, bạn hãy nhớ kỹ là bất cứ hình ảnh nào cũng đều được trí óc tô vẽ, thêm thắt lên. Chẳng hạn đi lại trên tấm ván rộng 40cm, đặt giữa 2 căn nhà 10 tầng, vấn đề sẽ khác hẳn. Đi trên tấm ván đặt dưới đất, bạn cảm thấy dễ dàng và an toàn, nhưng đi trên tấm ván đặt giữa hai toà nhà cao tầng, bạn có cảm tưởng như sắp té đến nơi. Đó là vì trí óc đã tô vẽ thêm nên bạn mới sợ hãi như vậy. Có những lần người đánh “gôn” sau khi phá bóng xuống lỗ hoặc ra ngoài đường biên đã phân bua: “Tôi biết mình sẽ làm vậy mà”. Đó là vì tâm trí anh đã vẽ nên hình ảnh trước và tay anh chỉ làm theo thôi. Ngược lại, người chơi gôn thắng cuộc biết rằng mình phải “thấy” trái banh đi vào đầu gậy trước khi quật nó. Người chơi khúc côn cầu giỏi bao giờ cũng “thấy” trái banh rớt đúng lỗ trước khi ra tay. Nhà doanh thương giỏi phải “thấy” khách hàng đồng ý mua trước khi gọi điện cho họ. Hiển nhiên Michael Angelo đã phải thấy Môsê ngồi lẫm liệt trong khối đá hoa trước khi đục nhát đầu tiên.
BA LẦN ĐÁNH BÓNG
Điều khó hiểu và khiến giới thể thao thất vọng nhất là khi thấy một cầu thủ khúc côn cầu cầm chày tiến ra mô đất và rồi để đối phương quạt bóng 3 lần liền mà cứ đứng thúc thủ. Ba cơ hội ngàn vàng để ghi điểm mà lại cứ đứng ỳ ra một chỗ mới chết chứ. Tại sao vậy? Đơn giản lắm, tại vì y “thấy” mình sẽ đánh hụt và bị loại. Nên y cứ vác chày trên vai mà “đi tản bộ”.
Trong trường đời, một người cứ tiến ra sân nhưng không hề muốn chạm bóng như vậy còn đáng buồn hơn nữa! Theo bác sĩ Larry Kimsey thì y là người thất bại nhất vì y không cố gắng. Nếu bạn cố gắng mà thua cuộc thì bạn còn có thể rút được kinh nghiệm từ bàn thua để từ đó đỡ thua hơn, KHÔNG LÀM GÌ TẤT KHÔNG HỌC HỎI ĐƯỢC GÌ. NHỮNG NGƯỜI NHƯ VẬY tự kết án mình trong nhà tù của sự tầm thường. Họ không bao giờ tham dự trận đấu cuộc đời và chẳng thực sự chạm bóng lần nào. Họ trở nên kẻ thù sâu độc nhất cả cho chính họ và là người trọng tài mù loà. Hình ảnh họ có về bản thân là hình ảnh quỵ ngã – thất bại – bị loại. Đã thế, tâm trí họ lại còn phóng to thêm hình ảnh ấy nữa mới chết.
Chính vì vậy mà mới đây, bác sĩ Maxwell Maltz, nhà phẫu thuật chỉnh hình nổi tiếng thế giới, tác giả cuốn “Tự giúp mình”, cuốn sách đã bán được trên 10 triệu bản, đã nói mục đích của mọi loại điều trị bằng tâm lý đều nhằm giúp bệnh nhân thay đổi hình ảnh về chính mình.
HÃY TỰ TÍN
Khởi điểm của thành công và hạnh phúc là một hình ảnh lành mạnh về chính mình. Tiến sĩ Joyce Brothers, một tác giả thời danh, một nhà bình luận và tâm lý đã nói: “Ý nghĩa về bản thân chính là cốt lõi của nhân cách!”. Nó chi phối mọi hoạt động của con người từ trí hiểu đến óc cầu tiến và thích nghi, từ việc chọn bạn đến hôn nhân và nghề nghiệp. Không có gì quá đáng khi bảo rằng một hình ảnh tích cực nhất về bản thân chính là sự chuẩn bị tốt nhất để thành đạt ở đời.
Trước khi cho rằng mình xứng đáng được thành công và hạnh phúc cũng như trước khi thích người khác thì bạn phải chấp nhận chính mình đã. Nếu chưa chấp nhận chính mình thì dù có động lực thúc đẩy, có xác lập mục tiêu hay suy nghĩ tích cực đến đâu cũng chẳng ăn thua gì. Bạn phải cảm thấy mình “đáng” được hạnh phúc, thành công... trước khi chúng thuộc về bạn. Người thiếu tự tin dễ cho lối suy nghĩ tích cực, việc xác lập mục tiêu... là hoạt động cho người chứ không phải cho mình.
Mong bạn nhớ là tôi đang nói về sự chấp nhận bản thân cách lành mạnh chứ không phải về cái tôi hợm hĩnh kiểu “Tôi là người vĩ đại nhất” đâu nhé! Trong số các chứng bệnh ta thường mắc thì cao ngạo là chứng quái dị nhất. Nó khiến mọi người đều phải khó chịu trừ mình người mắc bệnh.
Thực ra, kẻ cứ băn khoăn mãi với “cái tôi” chính là người rất thiếu tự tin.

CHƯƠNG 4: NHỮNG NGUYÊN NHÂN KHIẾN TA MẤT TỰ TÍN NHỮNG KẺ BỚI LÔNG TÌM VẾT
Một trong những lý do khiến nhiều người mất tự tín là vì, cha mẹ, thầy cô, bạn hữu và cấp trên cứ liên tục chê bai, nghi ngờ khả năng, ngoại hình và trí thông minh của họ. Những lời chê bai dù chỉ bóng gió xa xôi vẫn tác tại như một lời nói thẳng. Nhiều khi chỉ một nhận xét vô tình cũng đủ khiến ta đâm ra mặc cảm, hoá thành tiêu cực. Kết quả là ta tự nhìn mình bằng ánh mắt tiêu cực của người khác. Nếu bạn bè, gia đình, cơ quan lúc nào cũng xoi mói bạn ắt bạn sẽ có hình ảnh méo mó về bản thân ngay. Tôi viết chương này để bạn có cái nhìn mới mẻ, trung thực hơn về người sẽ giúp bạn đến đỉnh thành công – người đó chính là bạn.
Nhiều khi, những lời nói thiếu cân nhắc, phóng đại thái quá đã tác hại không nhỏ đến hình ảnh tự thân của trẻ em. Một cậu bé lỡ đánh bể cái tô mà cha mẹ chì chiết: “Chưa thấy ai vụng về như mày cả. Suốt đời mày chỉ có đập hết cái này đến cái khác thôi” thì thật là một gánh nặng vô song trút lên vai cậu ấy. Mà nói vậy có đúng đâu, đánh bể một cái tô đâu có nghĩa là “đập bể suốt đời” được!
Con cái có phạm lỗi lầm nào là cha mẹ vội chửi ngay: “Thật hết mong, thằng này hỏng mất rồi”. Thấy con vừa về đến nhà đã vội tụt quần, tụt áo, nón ném một nơi, dép vụt một ngả là cha mẹ lồng lộn ngay lên: “Thằng trời đánh kia, làm gì cũng phải từ từ một chút chứ, mày vội đi ăn cướp hay sao đấy hả?”. Hễ con đi học, áo quần xốc xếch là người mẹ rủa ngay một tràng: “Mày ở dưới lỗ chui lên hay sao mà ăn mặc như vậy hử ?”. NHỮNG KIỂU NÓI ĐÓ TÁC HẠI GHÊ GỚM, KHỔ THAY, NHIỀU NGƯỜI VẪN KHÔNG NHẬN THẤY!
Nhiều khi ta cũng đối xử với nhân viên dưới quyền y như vậy đấy... Gặp một nhân viên phạm lỗi là ta yên trí ngay dù lâu lắm họ mới phạm một lần.
Giữa người “xấu” và người “phạm điều xấu” khác hẳn nhau.
Thành kiến ấy mà lại được khoác vào cho một người xấu dáng (mập ú, sún răng, đen đủi, méo miệng, mắt kém, cao ngồng, lùn tịt...) và thậm chí, thất học tất ta sẽ có một người mất tự tín điển hình nhất. Đứa trẻ nghĩ mình “xấu”, “khờ” nên chẳng ai thương và sau đó không ai có thể hoặc thực sự yêu thương nó, tất nó cũng không thể – thậm chí không dám – yêu thương nó nữa.
Xã hội thường đánh giá theo hình thức bên ngoài, bởi đó, trong tuần lễ hội thảo về những xung khắc của tuổi trẻ, Bill Gothard đã khuyên các bậc cha mẹ không nên khen ngợi ngoại diện của một đứa trẻ khác trước mặt con mình, vì sẽ khiến nó nghĩ cha mẹ cho là đứa trẻ kia xinh hơn, kháu hơn... nên dễ bị mặc cảm.
Khi bình phẩm một đứa trẻ khác, bậc cha mẹ khôn ngoan nên nói “Ồ, cháu ngoan quá!” hoặc “Cháu thực ngay thẳng” hay “Cháu tận tụy quá!” nghĩa là nên khen ngợi các đức tính mà họ muốn cho con mình phát triển. Điều này rất quan trọng vì những cuộc nghiên cứu cho thấy là 95% thanh thiếu niên ở Mỹ đều muốn thay đổi ngoại diện. Vì quá chú trọng đến ngoại hình, nên gần như tất cả các “người đẹp” ở Holywood đều muốn đổi khác và nhiều người đã phải đi giải phẫu thẩm mỹ.
Thiếu tự tin là một mặc cảm tự ti thường kéo dài tới lúc trưởng thành và nếu đời sống hôn nhân mà thất bại nữa thì vấn đề sẽ càng thêm rắc rối. Bởi đó, một người chồng khôn ngoan sẽ không bao giờ khen ngợi vẻ đẹp của một phụ nữ khác trước mặt vợ, vì người vợ dễ có cảm tưởng chồng để ý tới người đó hơn nên dễ mất tự tín, khiến đời sống gia đình sinh bất ổn. Những lời bình phẩm kiểu: “Em sao cứ trễ hoài”, “Em chẳng bao giờ làm được việc gì ra hồn”, “Em đố nấu được bữa nào ngon đấy” chỉ khiến vấn đề thêm rắc rối chứ không giúp vun xới niềm tin yêu đâu. Vả lại, nói rằng: “Tôi là kẻ thất bại trên đời” khác hẳn “tôi không được tăng lương” hay “tôi chưa có việc làm”.
NẾU ĐƯỢC NUÔI DƯỠNG, SỰ THIẾU TỰ TÍN SẼ CÀNG TỆ THÊM
Chính lối cư xử kênh kiệu của các giáo viên, cán bộ cũng như quần chúng đối với những người thiếu may mắn, những người thiểu số đã khiến họ tự ti, thiếu tự tín một cách trầm trọng. Mãi đến khi xem phim Shirley Temple tôi mới rõ hết mức thiệt hại trong lối nhìn người da đen. Cảnh phim thuật lại bữa tiệc mừng sinh nhật thứ năm cho cô bé Shirley Temple. Tiệc gần tàn thì một cô bé da đen độ 14 tuổi đi cùng bạn bè đến tặng quà cho “cô Shirley”. Lúc ấy, cô bé da trắng 5 tuổi Shirley mới mỉm cười độ lượng nhận món quà từ tay cô gái da đen 14 tuổi hồi hộp vì “đặc ân” được ghé vào bữa tiệc. Cô ta cảm động ứa lệ khi được cô bé da trắng 5 tuổi mời ăn một miếng bánh dư. Chẳng cần nhiều tưởng tượng bạn cũng hiểu những lối cư xử kiểu đó sẽ khiến cô gái da đen tự ti đến mức nào.
May mà những lối cư xử quá lố ấy nay gần như không còn nữa, nhờ vậy người da đen đã tiến bộ vượt bực. Tiến bộ ấy đi đôi với sự thay đổ hình ảnh tự thân. Dù vẫn còn thiên kiến song tiến bộ ngày càng rõ thêm. Giải đáp trọn vẹn sẽ tới cùng với nền giáo dục, tình yêu và hiểu biết ở cả hai phía, da trắng cũng như da đen. Thực ra màu da và năng lực chẳng liên quan gì đến nhau hết. Tôi thích câu Jesse Owens, ngôi sao điền kinh Olympic, nói về màu đen: “Đen không đẹp mà trắng cũng không. Màu da và bất cứ thứ gì ngoài da đều không đẹp”.
Một nguyên nhân khác khiến ta mất tự tín là thói lẫn lộn giữa sự thất bại của một chương trình với sự thất bại cả đời. Một đứa trẻ dốt một môn học hoặc không có bạn, dễ nghĩ lầm rằng đời mình đã hỏng. Khổ thay, ý nghĩ sai lầm ấy lại được các giáo viên và phụ huynh phóng đại thêm mới chết chứ!
Một khi đã mất tự tín, khuynh hướng tự nhiên là nuôi dưỡng mặc cảm tự ti, chính vì vậy mà nhiều người đã tự lấy làm khổ sở chỉ vì không thể nhớ nổi mọi chuyện đã nghe hay mọi người đã gặp, và đây cũng là nguyên nhân quan trọng: Một trí nhớ thiếu rèn luyện.
Tạm thời, hai tư tưởng ấm áp này cũng sẽ an ủi bạn phần nào:
1/ Một trí nhớ hoàn hảo không đòi phải là một trí óc vĩ đại cũng như một quyển từ điển bách khoa không nhất thiết phải là một tác phẩm văn chương.
2/ Người không thể nhớ hết mọi chuyện có lợi hơn người không thể quên mọi điều.
Dù sao, bạn cũng đừng vịn vào đó mà an thân đấy. Thực ra, không có chuyện trí nhớ “tốt” hay “tồi” đâu, vấn đề là có “luyện” hay “không luyện” thôi. Mà luyện hay không hoàn toàn do nơi bạn.
CÔNG BÌNH VỚI MÌNH
Nguyên nhân tiếp theo khiến ta mất tự tin là do lối so sánh kinh nghiệm không thực tế và bất công. Ta phóng đại kinh nghiệm thành công của người và hạ thấp thành công của mình. KINH NGHIỆM KHÔNG LIÊN QUAN VỚI NĂNG LỰC (kinh nghiệm có thể tăng tiến kỹ năng nhưng đó lại là vấn đề khác). Chẳng hạn, ba triệu người Úc có thể lái xe bên trái, một việc mà đa số chúng ta không làm được, trong khi bạn có thể lái xe bên phải, điều mà ba triệu người Úc khó làm nổi. Điều này không có nghĩa là bạn tài giỏi hơn hoặc người Úc tài giỏi hơn, mà chỉ có nghĩa là bạn có kinh nghiệm khác họ thôi. Hơn 200 triệu người Hoa dưới tuổi trưởng thành làm được điều mà bạn không làm nổi là nói được tiếng Trung Quốc. Song có phải vì vậy mà họ thông minh hơn bạn không? Chắc chắn là không rồi. Họ chỉ có kinh nghiệm khác hơn bạn thôi. Hiện giờ bạn đang làm một việc mà 3 tỷ người không làm được, đó là bạn đang đọc quyển sách này bằng tiếng Việt, song không phải vì vậy mà bảo bạn thông minh hơn 3 tỷ người khác được, bạn chỉ có kinh nghiệm khác họ thôi.
Mỗi khi khám bệnh, hẳn bạn phục lăn vị bác sĩ tài cao học rộng, đoán bệnh như thần. Nhưng còn bạn thì sao? Biết đâu vị thần y ấy lại chẳng thấy lúng ta lúng túng khi đứng trước công việc bạn phải đảm trách? Và nếu có cơ hội học thuốc 15 năm như vị bác sĩ ấy, biết đâu bạn chẳng đậu cao hơn ông ta ấy chứ.
MỖI NGƯỜI ĐỀU CÓ SỞ TRƯỜNG SỞ ĐOẢN
Khoảng ba năm trước, cứ sau mỗi trận mưa lớn là con đường phía sau nhà tôi lại lầy lội không sao đi nổi. Ấy vậy mà ngày nào tôi cũng đánh xe ra mới chết!
Một hôm, xe tôi mắc lầy và suốt 45 phút, tôi loay hoay đủ cách vẫn không sao cho xe bò lên nổi. Sau cùng, tôi đành phải bỏ đó đi gọi một chiếc xe tải đến kéo giúp. Anh tài xế xe tải nhìn hiện trường rồi xin lái thử xe tôi đã. Tôi không chịu vì cho là vô ích, nhưng anh ta bình tĩnh xin tôi “cho thử một chút thôi”. Cuối cùng, tôi chấp thuận nhưng vẫn nói vớt vát là chẳng ăn thua gì đâu, vả lại, tôi không muốn làm mòn bánh xe thêm nữa. Anh ngồi vào xe, nhẹ xoay tay lái, đề máy và chỉ ít phút sau, chiếc xe đã bắt đầu chầm chậm bò lên khỏi vũng sình một cách vững chắc. Thấy tôi tròn mắt ngạc nhiên, anh liền nhẹ nhàng giải thích là anh sinh trưởng ở miền Đông, bang Texas và từ nhỏ đã từng lái xe qua các vũng sình rồi. Tôi tin anh chẳng “tài ba” gì hơn mình mà chỉ giàu kinh nghiệm hơn tôi về mặt đó thôi.
Một điều tức cười là rất nhiều người mà ta phục lăn kỹ năng và tài khéo của họ lại cũng thán phục ta như vậy. Dù sao bạn cũng đừng hiểu lầm. Tôi không chối là có những người đa năng thật, song chính bạn cũng có xảo năng và kinh nghiệm đâu kém cạnh gì ai. Bạn phải ý thức rõ rằng kinh nghiệm khác nhau không có nghĩa là hơn kém gì nhau.
Thay vì tự ti trước việc người khác làm được điều mình không thể, tại sao bạn không dốc sức vào điều mình có thể làm được? Hãy khâm phục xảo năng của người nhưng cũng hãy nhớ phát huy xảo năng của mình một cách kiên trì và quyết liệt y như người khác vậy. Kinh nghiệm chỉ là sự khác biệt mà thôi.
BỐN NGƯỜI CHIẾN THẮNG
Nguyên nhân thứ năm tạo nên sự mất tự tin là so sánh sở đoản của mình với sở trường của người khác. Có một phụ nữ nghèo khổ đã xử sự như vậy suốt 38 năm trời cho tới khi đọc cuốn “Ma thuật của niềm tin” của Claude M. Bristol. Nhờ đó, chị bắt đầu tin tưởng và nhìn đến những sở trường của mình, trong đó có tài chọc cười thiên hạ. Từ đó dẫu không thể so sánh bằng những hoa hậu thế giới song chị Phyllis Diller đã kiếm được một triệu đô la một năm.
Eleanor Roosevelt là một cô gái vừa xấu vừa lùn lại thêm tính nhút nhát. Đời cô tưởng như đã hỏng ấy vậy mà, trong một phút tỉnh ngộ, cô đã quyết định duyệt lại bản thân, tìm kiếm những giá trị tích cực để phát huy và đã trở thành một trong những phụ nữ lôi cuốn và giỏi thuyết phục nhất nước Mỹ.
Jimmy Durante và Humphrey Bogart cao không hơn tờ áp phích nhưng đã biết khai thác ngoại hình của mình. Họ nghĩ sẽ có địa vị với đời nếu biết sử dụng lợi điểm sẵn có. Họ không mặc cảm vì ngoại hình xấu xí mà chỉ nhằm vào những phẩm chất tích cực của mình thôi. Họ không dại đem so “sở đoản” của mình với “sở trường” của người, nhưng lại khéo khai thác sở trường của mình để đạt thành ước muốn. Tôi tin chắc đã có hằng trăm cô gái xinh như mộng, nổi tiếng như cồn vẫn ước mơ được thành công và hâm mộ như bốn người này đấy!
KHÔNG DÙNG SẼ MẤT
Chắc bạn còn nhớ dụ ngôn về các nén bạc trong Tin Mừng? Có một ông chủ, trước khi đi xa đã gọi đầy tớ đến phát cho người thứ nhất 1 nén vàng, người thứ hai 2 nén, người thứ ba 5 nén, để họ tùy cơ sử dụng.
Khi trở về, ông gọi người lãnh 5 nén đến hỏi xem anh ta đã làm gì với 5 nén ấy. Người này đáp đã dùng 5 nén ấy sinh lợi thành 5 nén khác. Chủ liền bảo: Được lắm, anh là người tốt lành và trung tín, đã khéo biết sử dụng những gì mình có, nên ta sẽ cho anh thêm. Người nhận được 2 nén cũng sinh lợi thêm được 2 nén khác nên cũng được khen thưởng như vậy. Đến lượt người nhận được một nén thì y trả lời: Thưa ông, tôi có mỗi một nén trong khi những người khác được gấp mấy lần tôi. Vả lại tôi biết ông là người hà khắc và độc ác, chuyên gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát nên tôi đã đem chôn nén bạc ông giao cho chắc ăn rồi.
Ông chủ mới mắng y: “Anh là người đầy tớ bần tiện và lười biếng”. Đoạn lột luôn nén vàng của y trao cho người đã sinh lợi cả vốn lẫn lời 10 nén. Bây giờ nhiều người đã kêu ca: “Người giàu lại giàu thêm nghèo khó lại mất đi”.
Đời sống cũng y như vậy đấy, nên BẠN HÃY CỐ SỬ DỤNG NHỮNG GÌ MÌNH CÓ ĐỂ CHÚNG ĐƯỢC TĂNG THÊM VÀ BẠN ĐƯỢC TƯỞNG THƯỞNG.
Nhiều người thiếu tự tin vì cho rằng những tiêu chuẩn hoàn hảo quá xa vời không sao đạt tới được. Đây chính là nguyên nhân thứ sáu khiến ta mất tự tin.
Vì nghĩ như vậy nên khi thất bại – mà chắc chắn là họ sẽ thất bại – những người ấy không bao giờ tha thứ cho mình cả. Họ tự nghĩ nếu mình không hoàn hảo được ắt là mình tồi tệ nhất. Vì vậy, khi thất bại, họ đinh ninh ngay mình là người tệ nhất. Ý nghĩ này tác động đến mọi lĩnh vực cuộc sống mà là nguyên nhân chủ yếu khiến họ bất mãn với nghề nghiệp, bất bình trong việc dạy dỗ con cái và bất hạnh trong đời sống hôn nhân...
Vì một người tự coi mình tồi tệ nhất tất sẽ không sao tin mình “xứng đáng” với một công việc tốt, một gia đình tốt, hoặc bất cứ điều gì đáng giá được.
Lược qua tất cả những nguyên nhân làm mất lòng tự tin ấy bạn sẽ không lấy làm lạ khi thấy quá nhiều người mắc phải chứng bệnh phổ thông và truyền nhiễm này. May mà bạn đang cố gắng vùng lên.
Chương tới chúng tôi sẽ đào sâu thêm những biểu hiện của sự mất tự tin, nhờ đó, bạn sẽ nhận ra một số lỗi cư xử mà trước đây bạn không hề ngờ chúng là kết quả của nó. Phải nhận ra được chúng bạn mới có thể đối phó một cách hiệu quả hầu có thể hiểu biết hơn trong khi sống và làm việc với người khác.
Khi đã nhận ra vấn đề và đương đầu với nó một cách phấn khởi và tự tin thì chiến thắng đã ở sẵn sàng trong tay rồi, bạn ạ.

CHƯƠNG 5: NHỮNG ĐIỀU KIỆN CỦA LÒNG THIẾU TỰ TIN
Người thiếu tự tin thường hay chỉ trích và ghen tương. Họ khó chịu trước những thành công, thậm chí với cả số bạn bè người khác có nữa. Họ vô cớ nổi ghen với vợ, với chồng hay bạn bè. Không ưa chính mình nên họ làm sao tin nổi vợ (hoặc chồng) có thể yêu mình hơn người khác được. Mỉa mai thay, họ thường chống chế bằng cách la lối rằng mình thương vợ hoặc chồng tối đa!
Thực ra, họ không thể yêu cũng chẳng thể tin người bạn phối ngẫu được, vì ngay mình, họ còn chẳng yêu và tin nổi nữa là.
Họ chuyên ngồi lê đôi mách, đơm điều đặt chuyện mà không hiểu rằng có thổi tung lớp bụi mù thì cũng chỉ tổ tốn đất mà thôi chứ có nên cơm cháo gì.
Vì thiếu tự tin nên khi thấy người khác được khen ngợi hay thừa nhận là họ chịu không nổi. Có lẽ vì sự thiếu tự tin của họ biểu hiện rõ nhất qua cách phản ứng trước những lời phê bình và trêu chọc. Khi bị người khác “cười nhạo” họ không sao chịu nổi. Họ không biết “tự trào” và “mẫn cảm” đến độ coi tiếng cười lẫn lời phê bình của người khác là một sự “nhục mạ”, một cố gắng “bêu xấu” mình, nên luôn phản ứng “quá lố”.
Người thiếu tự tin thường bứt rứt mỗi khi nhàn rỗi, một mình, Lúc nào họ cũng phải đi tới đi lui hoặc làm việc gì đó. Hễ ngồi một mình là họ vặn radiô, tivi lên ngay dù chẳng nghe chẳng xem gì hết.
Khi không còn động lực thúc đẩy người thiếu tự tin sẽ bỏ việc ngay. Nhiều khi một người thôi ganh đua, tỏ ra “cóc cần” chỉ vì thấy mình “không thể cua nổi” chàng trai hay cô gái tuyệt vời.
Họ có gì hấp dẫn và xứng đáng đâu!
Lúc bấy giờ họ “buông xuôi” hết và “cường điệu” sự phản đối bằng mọi cách, từ chỉ trích, rêu rao đến thù hằn, xoi mói. Họ thường ăn mặc lố lăng, dơ bẩn, thiếu tư cách, sống vô luân thậm chí đi đến chỗ nghiện ngập, rượu chè, ăn nói tục tằn nữa. Nực cười thay, họ lại thường lên mặt ta đây với những người không cùng quan điểm với mình! Thật nản khi thấy những người ăn mặc luộm thuộm, dơ dáy, nói năng cẩu thả, tục tằn, vì bề ngoài chính là lời tố cáo nghiêm khắc nhất về hình ảnh tự thân và tất nhiên, sống buông thả và dơ bẩn thì chẳng được tích sự gì.
Lạ một điều là những người sống ngược hẳn lại cũng thiếu tự tin không kém. Thật vậy, những người này lại quá để ý tới vật chất nào là xe hơi bóng lộn, tiền bạc vung vít, mốt này mốt nọ, quần áo, tóc tai thay đổi đủ kiểu. Họ nghĩ mình không được thừa nhận nên cuống cuồng tìm kiếm bạn bè. Họ kết bạn với bất cứ ai chỉ vì quá thèm được thừa nhận, đón tiếp.
Khổ thay rốt cuộc họ chỉ gặp toàn bạn giả, và nhiễm phải thói xấu của phường bạn quỉ này.
Ta nhìn mình ra sao thì sẽ hành động như vậy, bởi đó mà nhiều người đã làm những chuyện lố bịch hết chỗ nói, phá liều một cách hết sức vô ích khi sắp sửa hoàn tất trong đời.
Chẳng hạn nhiều lực sĩ điền kinh miệt mài chuẩn bị bao năm cho thế vận hội lại gặp “tai nạn” lúc thi thử hoặc trong ngày thi đấu mở màn. Họ không “thấy” mình xứng đáng đoạt huy chương vàng nên đã có sẵn kế hoạch “loại” mình ngay từ trong tiềm thức.
Người chồng hay người vợ thiếu tự tin ít khi dám đòi hỏi bạn mình. Thay vào đó họ lặng lẽ để mặc mọi sự trôi qua, tự hoá thành tấm thảm cho mọi người khác chùi chân mà lòng cứ âm ỉ bất mãn chắc chắn sẽ dẫn đến những rắc rối nghiêm trọng về hôn nhân cũng như thể lý và tình cảm.
Có vô khối thí dụ, nhưng tôi xin tạm gác để nói tiếp rằng phần lớn những hành động ngớ ngẩn và thất thường chính là do thiếu tự tin mà ra cả. Những người thiếu tự tin đọc sách này chấp nhận điều họ phản bác điều kia rồi đem áp dụng thử hoặc chẳng làm gì cả, quá khứ cũng có lý do, tương lai cũng đủ lý lẽ, và cứ thế an tâm, bình thản. Chẳng mấy khi họ hoàn tất được việc gì, dù là đọc một quyển sách, sơn một bờ rào, xếp lại nhà cửa, theo một khoá tu nghiệp... Họ đưa ra đủ luận điệu đại loại như: Tôi cũng muốn đi học lại, muốn có học vị lắm chứ, nhưng phải mất những sáu năm trời mà lúc đó thì tôi đã 38 tuổi mất rồi. Thế nếu không đi học thì sáu năm nữa y sẽ bao nhiêu.
May mà bạn không thuộc hạng đó. Trước đây thì có lẽ, nhưng nay đã hết rồi. Khi cầm lên cuốn sách này, là bạn đã tiến một bước dài trong việc thay đổi hình ảnh tự thân. Việc bạn đọc tới trang này chứng tỏ bạn đã nghiêm chỉnh cầu tiến. Tự thâm tâm, bạn biết rõ những trang sách và những tháng năm sắp tới còn hào hứng, đáng giá và phong phú hơn nhiều.
HÌNH ẢNH TỐT BẰNG NGƯỜI BÁN HÀNG TỐT, NGƯỜI QUẢN ĐỐC TỐT, HÌNH ẢNH XẤU BẰNG NGƯỜI BÁN HÀNG TỒI, NGƯỜI QUẢN ĐỐC TỒI.
Trong giới doanh thương, sự thiếu tự tin biểu hiện nhiều cách, nhưng ba cách tiêu biểu nhất là:
1/ Người bán hàng không còn chăm chỉ làm việc nữa. Tại sao? Vì ông ta bị từ chối sỗ sàng khi chào hàng. Lúc đó người bán hàng thiếu tự tin sẽ tự giận mình và nghĩ khách hàng cũng không ưa gì mình. Thế là ông ta đâm ra bất mãn, than thân trách phận mà ra quán cà phê gặm nhấm nỗi buồn hoặc đàn đúm với bạn bè cho quên nỗi tủi sầu. Có người suốt cả giờ chẳng làm được gì, có người thì nghỉ nguyên cả ngày. Trong những hãng kiểm tra lỏng lẻo, họ sẽ bịa ra hàng tá lý do rồi cứ thế nấn ná 5, 7 ngày mới trở lại làm việc.
Người bán hàng tự tin – ưa thích chính mình – sẽ phản ứng khác hẳn. Khi bị từ chối, họ hiểu ngay khách hàng đang gặp khó khăn và bắt chuyện với khách hàng khác.
2/ Người bán hàng thiếu tự tin sẽ miễn cưỡng không chịu rút lui. Ông cứ lải nhải mãi trong khi khách hàng không đáp ứng đề nghị cũng chẳng thuận mua món nào. Bạn phải hiểu rằng, mời ai mua hàng tức là phải chấp nhận mạo hiểm. Nếu khách hàng từ chối, người bán sẽ buồn. Cái tôi bị tổn thương nên người thiếu tự tin sẽ cố bảo vệ cái tôi của mình bằng cách không chịu rút lui. Ông cứ ca cẩm hoài để mong khách hàng cuối cùng sẽ phải bảo: “Được, để tôi mua”. Nhờ thế tự ái của ông khỏi bị thương tổn. Chính tôi từng chứng kiến cảnh khách hàng móc người bán: “Thế không phải ông cố bán cho tôi thứ gì đó sao?”. Và người bán hàng thiếu tự tin sẽ phản đối ngay: “Ồ, không đâu” (nếu thế thì còn buôn với bán gì nữa).
Người bán hàng tự tin sẽ thành thực chấp nhận rút lui vì biết rõ rằng sự từ chối chỉ là “tai nạn” nghề nghiệp. Ông cũng biết tai nạn ấy ít khi xảy ra, nếu có thì chỉ do xui rủi và mình vẫn còn có thể bán được hàng, ông không bao giờ tuyệt vọng cả. Tại sao? Thưa vì ông tin mình xứng đáng bán được hàng và xứng đáng thành công. Hơn nữa, ông tin nơi sản phẩm của mình. Lòng tự tin không bao giờ cho phép ông bán hàng “dỏm” cả. Ông hiểu rõ mình đang cung ứng một dịch vụ nên rút lui đầy tự tin và thuyết phục, vì trong tiếng Na Uy, “bán” (selje) có nghĩa là phục vụ kia mà.
3/ Người bán hàng thiếu tự tin mà chuyển sang ngành quản lý sẽ thất bại ngay, vì họ sợ cả người trên, người dưới lẫn đồng nghiệp chống đối. Họ thường bỏ mất cá tính để tùy thời khoác một trong bốn tấm mặt nạ sau:
a) Họ trở thành ba phải, lúc nào cũng trấn an người dưới là chẳng có gì thay đổi cả đồng thời muốn được “cùng bọn” với những người ấy hơn bao giờ hết.
b) Vì sợ bị những bạn đồng nghiệp cũ chống đối nên một là họ sẽ nhượng bộ và ưu tiên đặc biệt cho những người đó, hai là ngược hẳn lại, tỏ ra kiêu ngạo cho rằng “mình đã đến đích”.
c) Vì quá quan trọng hoá mối tương giao với đội ngũ quản lý, muốn họ vừa lòng và được thừa nhận nên trở thành quá nô lệ, khúm núm lúc nào cũng nhờ người khuyên bảo. Quá lo thất bại nên người ấy cứ do dự mãi mới dám hành động.
d) Người ấy sẽ tỏ vẻ ta đây biết đủ mọi chuyện nên chẳng thèm hỏi ý kiến ai đồng thời bắt đầu lên lớp mọi người về cả những cái mình không hề biết.
Ngược lại, người tự tin chuyển sang công tác quản lý sẽ rất thành công. Họ tỏ ra tự tin nhưng vẫn cẩn trọng, chứng tỏ mình có năng lực và làm việc tốt. Họ ít hứa nhưng đã hứa thì bao giờ cũng giữ lời. Họ hiểu rõ sự khác biệt giữa phục vụ và nô lệ. Họ không tìm kiếm cũng không tránh né khi phải đương đầu và luôn dứt khoát quyết định. Họ hiểu mình được thăng chức là vì ban giám đốc tín nhiệm khả năng điều hành và tài phát huy công việc của mình. Họ biết tự tin và kiêu hãnh khác nhau ra sao. Quan trọng hơn nữa, họ có thể cương quyết trên nguyên tắc nhưng lại uyển chuyển trong cung cách. Họ hiểu rằng không nên bảo thủ hay khoe khoang ý kiến của mình mà nên nhìn nhận và tin tưởng ý kiến tập thể và các người phụ tá. Họ biết phân biệt giữa quen thân và quen sơ. Lỡ quyết định sai, họ không làm “rối tung” lên vì họ biết trong nhiều trường hợp, quyết định tệ nhất là không quyết định gì cả, nên đúng hay sai cũng phải quyết định. Họ tự tin nên hành động rất kiên quyết, không hề sợ hãi dù có bị xúc phạm, thách thức, hay phải xin trợ giúp về chuyên môn cũng vậy.
TỰ TIN LÀM CHA MẸ TỐT HƠN, NGƯỜI LƯƠNG THIỆN HƠN
Trong giới doanh thương, sự thiếu tự tin bộc lộ qua những lời hứa gượng gạo. Chẳng hạn hãng vận tải mới muốn có chỗ đứng nên hứa quá lố và quá khả năng. Hãng sản xuất muốn mua chuộc khách hàng nên bất chấp thực trạng, hứa hẹn những điều không tưởng. Trong giới bán hàng, người thiếu tự tin là người hứa quá mức và không giao hàng đủ. Họ chịu được sự phản đối và không nghĩ đó là bước thiết yếu để bán được hàng. Vì vậy khi đã bán được một lần, họ sẽ có “cảm tưởng” như tội lỗi gia tăng nên sẽ tránh mặt khách hàng, không có dịch vụ, khách hàng sẽ khổ sở vì hàng hoá và người bán hàng. Việc khách hàng “tống cổ” người bán hàng khiến vấn đề tự tin phức tạp hơn.
Trong gia đình, sự thiếu tự tin biểu hiện qua việc cha mẹ không dám áp đặt kỷ luật với con cái, lấy cớ: “Vì thương con quá nên không nỡ lòng nào”. Thực sự thì chỉ vì họ sợ bị con cái xa lánh, lạnh nhạt và không yêu thương mình nữa. Khổ thay, chính vì vậy mới có vấn đề. Chính vì vậy mà họ mới hết được kính trọng và yêu mến.
Con cái hết tin tưởng cha mẹ nên sẽ chẳng còn an tâm nữa.
Do đó, từ chỗ coi thường uy quyền, chúng sẽ nổi loạn chống lại uy quyền. Việc bạo loạn, nói cho cùng, cũng chỉ là biểu hiện sự thiếu tự tin và đã trở thành vũ khí của tuổi vị thành niên, chiếm 45% con số tội phạm nghiêm trọng ở Mỹ vào năm 1974. Điều bi đát là đa số những trường hợp ấy đã chẳng xảy ra nếu cha mẹ và thầy cô quan tâm đến những biểu hiện trước mắt như muốn nói lên rằng – hãy lưu tâm đến tôi – hãy thương tôi với – xin các ngài hãy quan tâm đến công việc của tôi một chút. Cậu học sinh thường đến trễ, khệnh khạng vào lớp, quên sách quên vở, chuyện trò om xòm với bạn bè trong giờ học, nêu những câu hỏi “ngớ ngẩn” hoặc ngoài đề... Thực ra là đang cố gắng làm cho người ta chú ý đến mình, điều mà cậu cần thiết và tha thiết trông mong, và cũng để đè nén những hành động thô bạo và thất thường có thể đưa cậu vào tù.
NHÚT NHÁT – NHU NHƯỢC – PHÓNG ĐÃNG – CŨNG LÀ THIẾU TỰ TIN
Giờ ta thử ứng dụng những biểu hiện của thói thiếu tự tin ấy vào những ngành nghề và lãnh vực khác của cuộc sống.
Cậu học sinh thiếu tự tin sẽ không dám kêu nài với thầy khi bị phạt oan.
Biểu hiện rõ nhất diễn ra trước hoặc đầu lứa tuổi lên mười khi cô cậu, vốn đã không thừa nhận mình lại khám phá thêm sự khác biệt sâu xa giữa trai và gái. Rắc rối bắt đầu khi họ để ý đến nhau và sẽ trở nên trầm trọng nếu một hoặc cả hai đều thấy gia đình không thuận, nhất là khi một hay cả hai đều xấu xí hoặc thất học thì sẽ rắc rối vô cùng.
Từ sự “không chấp thuận” có thực hoặc tưởng tượng đổi thành sự chấp nhận hầu như hoàn toàn nơi người khác phái vào thời điểm cực kỳ quan trọng này khiến tình trạng rất đỗi mong manh. Đôi bạn trẻ khao khát được thừa nhận đến độ sẽ làm bất cứ điều gì để giữ được người độc nhất trên đời đã chấp nhận mình “vô điều kiện”. Tình trạng này, nếu hoà với một xã hội dễ dãi, thậm chí còn khuyến khích những quan hệ “trung thực” miễn là “có ý nghĩa” là môi trường thích hợp cho việc lớn trước tuổi, thêm vào đó, những sách báo và phim ảnh khiêu dâm sẽ tạo điều kiện tốt cho những quan hệ phái tính quá sớm, tạp hôn, bệnh hoa liễu, con ngoại hôn, hôn nhân ngoài gia đình phát triển. Một thanh niên thiếu tự tin không có “người yêu đích thực” tất sẽ úp úp mở mở để “bắt” cho được bất kỳ người nào, hành động mà giới ngư dân gọi nôm na là nhắp cá. Nhắp kiểu này thì bạn thường “bắt” được đủ thứ, từ nhái, rùa cho đến rắn rết hoặc cả khúc cây nữa không chừng, có điều, kinh nghiệm cho thấy là khi “bắt” thì “ném” bao giờ cũng khó hơn là “cuốn”. Vả lại, dù có bắt được cái gì bằng thứ “mồi” này thì bạn vẫn có thể bị sẩy vào tay người khác khi họ có nhiều mồi để nhử hay khéo nhử hơn. Mối tương giao nào dựa trên sắc đẹp chả mau tàn, chóng nhạt.
Người thanh niên tự tin sẽ không rơi vào chiếc bẫy quan hệ quá sớm hoặc bệnh hoạn với người khác phái. Họ đủ khéo léo và tự trọng để không bị “lợi dụng” hoặc gục ngã trước những mưu mô và những lời đường mật quen thuộc: “Hãy chứng tỏ mình yêu tôi đi”, “Ai cũng làm thế cả mà”. Anh (cô) hiểu rõ rằng hạnh phúc khác hẳn với thú vui nên đâu dễ “bán rẻ” cả một đời hạnh phúc và đức hạnh lấy một phút vui giả tạo và vô luân!
Dĩ nhiên cậu trai thời đại và cô bạn đồng chí ấy có cùng một lý tưởng và coi nhẹ vấn đề tuổi tác, phái tính, học lực, kích thước hay màu da. Cậu luôn luôn tâm niệm: “Mình phải là chàng trai tử tế và không bao giờ được làm mất lòng ai cả”. Để ra dáng thanh niên, cậu hút thuốc tuy không cần, uống rượu dù không thích, cười góp trước lời bông phèng tục tĩu mà cậu thực sự khó chịu – chơi với những người mà thâm tâm cậu không ưa, hoà mình tham dự những hội nhóm mà cậu kín đáo ghê tởm. Sở dĩ thế là vì cậu chưa bao giờ chấp nhận bản thân và kinh hoàng thấy rằng nếu mình tự khẳng định và “vượt lên” trên đám bạn đồng lứa, cậu sẽ không có bạn.
Khi trưởng thành, anh có khuynh hướng chỉ nói với người khác những điều anh nghĩ họ muốn nghe. Anh không bao giờ dám than phiền ai và nhẫn nhục ngồi đợi các bệnh nhân khám xong hết mới dám vào gặp bác sĩ. Thậm chí còn bỏ cả chỗ đợi trong tiệm hớt tóc, để mặc người khác chiếm chỗ đậu xe và đứng xen vào hàng ngay trước mặt mình. Không dám cãi lại thủ trưởng cũng chẳng dám phản đối khi bạn đồng sự chiếm mất công trạng đã làm.
Mong bạn đừng hiểu lầm. Nếu bạn có đủ tự tin và cố ý xử sự như vậy thì thật đáng phục. Nếu bạn cho đó là những chuyện vặt vãnh, vô nghĩa trong trường đời thì lòng tự tin của bạn đã đến mực siêu đẳng. Nhưng nếu bạn làm như vậy chỉ để được thừa nhận thì tất cả những cái khác đều có thể bỏ qua trừ sự thừa nhận. Tại sao ư? Đơn giản lắm. Vì bạn không chịu sống thực, mà chỉ phô bày một cái tôi giả mạo thôi. Người ta, kể cả những người giả mạo, có ưa đồ giả bao giờ. Nói cho cùng, sự thiếu tự tin tác hại đến mọi lãnh vực và mọi nghề nghiệp. Nếu bạn nghĩ mình thuộc loại thiếu tự tin, xin bạn đừng vội hốt hoảng vì những trang kế tiếp, chúng tôi sẽ cống hiến bạn một số phương thức tiên tiến để xoá bỏ đồng thời kiến tạo lòng tự tin. Giờ thì bạn sắp sửa bước lên thang dẫn đến thành công.

Tiếp
CHƯƠNG 6: 15 BƯỚC ĐI TỚI LÒNG TỰ TIN
Bước thứ nhất
Kiểm kê tài sản, còn lâu bạn mới phá sản! Kiểm kê xong, bạn sẽ thấy rõ là NẾU BẠN KHÔNG CHO PHÉP, KHÔNG AI TRÊN HÀNH TINH CÓ THỂ KHIẾN BẠN CẢM THẤY THUA KÉM ĐƯỢC.
Mà bạn yêu mình lắm nên đâu có cho phép vậy được. Tôi thích câu nói của Booker T. Washington, con người bất tử (xuất thân từ giai cấp nô lệ, người sáng lập viện Tuskegee vào thời còn nặng thiên kiến chủng tộc) “Tôi sẽ không cho phép ai thu hẹp và hạ giá tâm hồn mình bằng cách làm cho tôi ghét nó cả”.
Bạn phải yêu thích mình vì ba lý do sau:
THỨ NHẤT: LƯƠNG TRI BÌNH THƯỜNG ĐÒI HỎI NHƯ VẬY.
Mới đây một phụ nữ ở Cary, bang Indiana đã nhận được 1.000.000 đô la bồi thường vì bị thuốc làm hư mắt. Chị dùng thuốc tẩy tàn nhang trên mặt nhưng để thuốc rơi vào mắt, khiến nó bị hư hại 98%. Bạn có muốn thế chỗ chị không?
Tại California, một phụ nữ khác được xử 1.000.000 đô la cấp dưỡng vì bị gãy lưng trong một tai nạn máy bay. Các bác sĩ nói chị sẽ không bao giờ còn đi nổi nữa. Bạn có chịu đánh đổi số phận của chị không?
Nếu mắt còn sáng, lưng còn thẳng, tất ta còn cả ngàn cơ hội làm giàu nên bạn đâu có dại gì đổi chác như vậy. Bạn mà đề nghị ắt họ sẽ sẵn lòng đổi ngay và còn hết lòng cảm ơn bạn nữa.
Tự thâm tâm, bạn vẫn biết dù mình nghèo cỡ nào hay mê tiền đến đâu cũng chẳng bao giờ chấp nhận đề nghị “đổi chác” ấy. Vì tuy là người thì ai cũng cần tiền, nhưng đừng phải đánh đổi bằng sức khoẻ và tài sản quí nhất cơ!
Betty Grable, bà hoàng xinh đẹp lừng lẫy thời đệ nhị thế chiến, nổi danh với “đôi chân đáng giá bạc triệu” (đôi chân này được bảo hiểm 1 triệu đô la).
Bạn có muốn xem đôi chân 1 triệu đô la khác không? Mỗi lần nhìn xuống chân mình là bạn đang nhìn vào đôi chân bạc triệu đấy, vì nếu nó còn cứng cát, ắt bạn chẳng dại gì đổi nó lấy tấm chi phiếu 1 triệu đô la đặt trên đôi chân Betty Grable đâu.
Vậy nếu bạn không chịu đổi mắt lấy 1 triệu đô la, đổi lưng lấy 1 triệu đô la, đổi chân lấy 1 triệu đô la, tức là bạn đã đáng giá ít nhất 3 triệu đô la rồi. Ấy là mới kể sơ sơ thôi đó. Đến đây hẳn bạn cũng thấy thích mình hơn rồi phải không?
May thay, bạn đâu có cần phải đổi chác sức khoẻ lấy tiền bạc làm gì vì nếu biết phát huy những đức tính tích cực mà tôi nói đến trong sách này trên nền tảng ý chí, trung thực, liêm chính, yêu thương, trung thành và lương thiện tất bạn sẽ có đủ cả (sức khoẻ, của cải, hạnh phúc, bình an, bạn hữu...).
NGƯỜI ĐỘC NHẤT TRONG 1 TỶ NGƯỜI
Mấy năm trước, một tờ báo ở Dallas có đăng tin một bức tranh của Rembrandt đã bán được hơn một triệu đô la. Đọc xong bài báo này, tôi tự hỏi: Do đâu mà bức tranh vẽ trên vải ấy đáng giá như vậy nhỉ? Rồi tôi tự trả lời, có nhiều lý do, thứ nhất đó là bức tranh độc nhất vô nhị. Thật vậy, trong hàng tỷ bức tranh vẽ từ thuở khai thiên lập địa đến giờ, không có bức nào như vậy cả. Nó là bức nguyên tác của Rembrandt. Nó quí giá vì hiếm có! Thứ hai, Rembrandt là một thiên tài hàng trăm năm mới xuất hiện một lần, điều đó ai cũng phải thừa nhận. Rồi tôi bắt đầu nghĩ đến bạn. Từ xưa đến nay, hàng tỷ người đã sống trên hành tinh này, hiện giờ cũng đang có mấy tỷ người nữa, nhưng chưa bao giờ và cũng sẽ không bao giờ còn có một người như bạn cả. Bạn là người hiếm có, độc đáo, khác biệt và duy nhất trên địa cầu. Rembrandt tuy là một thiên tài nhưng cũng phải chết. Bạn cũng quý giá như Rembrandt hoặc bất cứ ai khác. Ngoài việc có thiên tư, Rembrandt còn phải tập luyện hằng ngày. Từ khi ông ra đời, dễ có đến cả trăm người như ông thuộc đủ lãnh vực nhưng họ lại không bao giờ chịu cầm cọ lên vẽ cả. Nói rộng ra, giả như cả thị xã chỉ có mỗi một chiếc xe của bạn thôi, thì bạn đã nắm trong tay một vật hết sức quý giá rồi đó, trừ phi bạn không bao giờ đánh xe ra khỏi nhà xe mà thôi. Cũng vậy, vì chỉ có độc một người như bạn trong cõi tồn sinh nên bạn có giá trị vô song. Hãy đem bản thân và tài năng mình ra sử dụng, bạn ơi. Bạn hãy nhớ cho rằng Đấng Tạo hoá đã tác tạo nên bạn và phú bẩm tài năng là để bạn đem ra sử dụng chớ đâu phải để bạn chôn vùi đi mất.
THỨ HAI: KHOA HỌC GIẢI THÍCH ĐIỀU ĐÓ.
Đa số chúng ta đều tin vào khoa học, vậy bạn thử xét mình theo khía cạnh khoa học xem sao. Óc bạn có khả năng lưu trữ nhiều thông tin hơn hàng tá những máy vi tính tinh vi nhất. Trí tuệ bạn có thể chứa nhiều thông tin hơn cả triệu quyển sách trong thư viện quốc gia. Các nhà khoa học nói rằng nếu muốn tạo ra một bộ óc như óc người sẽ phải tiêu tốn hàng tỷ đô la, với khối lượng đồ sộ hơn cả toà nhà Empire State Building và cần một lượng điện nhiều hơn cả một thành phố ngàn cư dân. Và dù có những nhà thiết kế lỗi lạc nhất thế giới cũng như đủ mọi linh kiện, tiền bạc và năng lượng như vậy đi nữa thì bộ óc nhân tạo ấy cũng không thể sản sinh nổi một tư tưởng mà trí óc ta có thể nghĩ trong nháy mắt được.
Mỗi lời bạn thốt ra đều do đầu óc phi thường của bạn khéo léo nối kết 72 sợi cơ bắp với nhau mới thành, chẳng vậy mà bạn bè thường nói đùa là miệng tôi kết toàn bằng cơ bắp!
Giờ thì hẳn bạn chẳng còn chối mình là người phi thường, đầy năng lực để leo lên thang dẫn đến đỉnh thành công nữa nhé! (tôi dám cá với bạn là có nhiều người kém hơn cũng đang leo lên đấy!).
BÁN CHO BẠN TRÍ TUỆ CỦA MÌNH
Chắc bạn lại bảo: “Ái chà! Tôi thông minh như vậy, lại bị khánh tận hoặc bết bát đến thế này sao?”. Bạn hỏi rất chí lý, dù sao tôi cũng xin mạo muội trả lời bạn tôi tiếc là vừa sinh ra bạn đã có trí khôn rồi, chứ giả như tôi có được trí khôn của bạn ắt cả hai chúng ta đều có lợi lớn! Này nhé, tôi sẽ bán nó cho bạn lấy 100.000 đô la, và sẽ được một món tiền lớn, trong khi đó, bạn vẫn mua được giá rẻ. Dù không nói ra, song tôi tin chắc bạn đang nói nhỏ với nói: “Này ông bạn, tôi đã dốc 100.000 đô la vào ông bạn ấy, dù sao cũng chẳng uổng chút nào, vì ông bạn đáng giá lắm chứ!”.
Thật vậy, bạn sẽ chẳng bao giờ phải phàn nàn vì mình mua hớ cả, và nếu ai chê mắc, chắc chắn bạn cũng chẳng tin! Dù sao, cũng xin nhắc lại là không phải tôi muốn nói về cái tội siêu đẳng “ta là người vĩ đại nhất” đâu đấy! Tôi chỉ muốn nói đến việc phát huy lòng tự tin của một người bình thường mà thôi.
THỨ BA: KINH THÁNH XÁC MINH ĐIỀU ĐÓ.
Lý do quan trọng nhất làm bạn yêu thích mình đó là dòng chữ: “Chúa yêu thương bạn – dù bạn thích hay không thích!” xuất hiện trên kính xe hơi của bạn. Kinh Thánh cho chúng ta biết con người đã được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, chỉ thua các thiên thần một chút thôi. Đức Giêsu Kitô thì nói: “Việc Thầy làm, các con cũng làm được và thậm chí còn làm những việc lớn lao hơn.” Thiên Chúa không phân biệt tuổi tác, giáo dục, phái tính, tầm vóc, mầu da, cao thấp, hay bất cứ một phẩm chất bề ngoài nào như một điều kiện phải có để Ngài yêu thương. Ngài không loại trừ bạn. Thành công là điều rất dễ dàng – tuỳ theo mức độ bạn tin – và vì bạn đang trên đường tiến tới niềm tin nên bạn cũng đang trên đường đi tới thành công.
Hãy xem nào. Bạn là cha mẹ. Con cái bạn đang lớn. Một đứa nói: “Con chẳng là gì cả”, “Con không phải là người”, “Con không thể làm được điều gì tốt”. Những câu nói như vậy có làm bạn vui được không? Chúng làm bạn hãnh diện nở mũi hay tim bạn thắt lại và bạn chỉ còn biết lắc đầu thất vọng? Bạn nghĩ thế nào nếu Cha trên trời của chúng ta thấy chúng ta là con cái của Ngài mà lại chê bai chính mình? Thực ra, chúng ta có quyền xem thường chính mình và người khác không? Chắc chắn Chúa sẽ hài lòng nếu chúng ta nhìn vào gương trước khi bắt đầu một ngày mới và nói: “Thành ơi, Chúa yêu thích bạn – và tôi cũng yêu thích bạn.” Hãy làm ngay đi.
Vì rất có thể bạn khuyên người khác hãy nhẫn nại một chút và họ hãy cho phép mình có thời gian nhiều hơn để hoàn thành một số mục tiêu, vậy tại sao bạn không nghe lời Bill Gothard khuyên khi ông nhắc chúng ta nhớ rằng Chúa không cắt đứt tình thương đối với chúng ta. Bill giải thích chúng ta là những đứa bé được tạo nên theo công thức Chúa đã định. Nếu chúng ta không hài lòng về mình thì hãy trao lại cho Chúa để Ngài hoàn thành công việc đó.
Bước thứ hai:
HÃY TRANG ĐIỂM – MẶC CHO ĐẸP – TIẾN BƯỚC LÊN
Cách bạn săn sóc diện mạo có một ý nghĩa quyết định đối với lối cảm nghĩ và cách bạn nhìn vào nội tâm. Bài báo trích trong trong tờ tin sáng dallas số ra ngày 6 tháng 2 năm 1974 sau đây cho thấy rất rõ vấn đề đó.
CÁC LÃO BÀ TƯƠI CƯỜI DƯỚI LỚP KEM THOA MẶT
Một số lão bà ở Dallas hãnh diện tươi cười trước “bộ mặt mới” của họ.
Tuần nào họ cũng diễu qua các khách sảnh của Golden Acres hoặc trên ghế lăn, hoặc chống gậy có người dìu đỡ để đến gặp nhau trong cuộc thoa bóp mặt hàng tuần.
“Thực phấn khởi”, một cụ bà 81 tuổi đang ngồi chờ tới phiên trang điểm và tẩy rửa đã thốt lên. “Ta biết mình có một việc gì đó để làm vào buổi sáng... Ta có một mục đích. Nước da tôi tươi hẳn lên. Ông có ngờ tôi đã 81 rồi không? Bà vừa chà xát làn da vừa hỏi. “Chưa đâu, da tôi như chỉ mới 50 thôi!”.
Bà lão ấy yếu ớt và mù loà thế mà sáng nào cũng tỉ mỉ trang điểm trước khi ra ngoài.
Chương trình này do VIỆN BỆNH GIÀ DALLAS tài trợ và được hãng mỹ phẩm Mary Kay cung cấp thiết bị cần thiết. Tuổi trung bình của các hội viên là 83. Sau 6 tháng trời với 21.400 lần trị liệu viện ghi nhận có tiến bộ trông thấy về niềm tự tin của các cụ bà.
50 phụ nữ – từ 57 đến 94 tuổi – hàng tuần được xoa bóp da mặt và trang điểm vào buổi sáng, tẩy rửa vào chiều tối.
“Điểm chúng tôi muốn minh chứng là các cụ bà ấy vẫn còn lưu tâm đến diện mạo của mình”. Marvin Ernst, giám đốc viện nói. “Càng thấy mình đẹp, họ càng thêm vui vẻ, khoẻ mạnh”. Những khám phá sơ khởi cho thấy là các hội viên thêm quý trọng bản thân hơn người ngoài. Ông Ernst bảo: “Giúp từng người trang điểm sẽ ảnh hưởng tích cực đến cách họ cảm nghĩ về bản thân khiến họ hạnh phúc hơn với hoàn cảnh của mình. Mọi ông chồng ở Mỹ đều cho là vợ họ vui vẻ, khả ái và làm việc tốt hơn mỗi khi ở mỹ viện về hoặc đóng một bộ cánh mới. Các giáo viên cũng cho biết là các em học sinh tấn tới hẳn khi mặc đồ mới đến trường.
Câu tục ngữ “Chiếc áo không làm nên thầy tu” là một con dao hai lưỡi sắc bén nhất là khi bạn nắm phải đàng lưỡi. Thật ra, ngoại hình ngoại diện ảnh hưởng đến ý nghĩ và cử chỉ của bạn nhiều lắm. Nó làm tăng – hoặc giảm tiềm năng trong bạn. Giới lãnh đạo nhận thấy nhân viên chu toàn công việc tốt hơn khi ăn mặc gọn ghẽ và đẹp đẽ hơn. Thậm chí, đến ngay máy vi tính cũng phải nhận như vậy. Một cuộc khảo sát hai nhóm quản đốc suốt 6 năm trời cho thấy những người ăn mặc gọn ghẽ kiếm được nhiều tiền hơn những người khác 4.000 đô la mỗi năm, nắm giữ những chức vụ quan trọng hơn và hăng say làm việc hơn.
Vậy nếu muốn được tự tin hơn, bạn hãy ăn mặc bảnh bao một chút. Sau này, tôi sẽ nói kỹ hơn đến vấn đề này.
Bước thứ ba:
Dùng sách tiểu sử và tự truyện của các danh nhân thuộc mọi chủng tộc, tôn giáo và màu da làm sách gối đầu. Những vị này đã biết tận dụng khả năng sẵn có để góp sức xây dựng cuộc sống nên đã gặt hái được tối đa. Mỗi khi đọc truyện của Henry Ford, Walter Chrysler, Abraham Lincoln, Thomas Edison, Andrew Carnegie, Booker T. Washington... khó có ai không cảm thấy phấn chấn. Tôi đố ai đọc truyện Eartha White, con gái người nô lệ, trong Reader’s digest số tháng 12 năm 1974 mà không háo hức làm thêm nhiều việc cho đời thấy, khi đọc những chuyện này, thấy họ thành công rực rỡ, chúng ta liền tưởng tượng mình cũng sẽ thành công hệt như vậy.
Bước thứ tư:
Lắng nghe các diễn giả, các giáo viên và những nhà thuyết giảng là những nhà xây dựng con người. Bạn có thể yên tâm coi như một định luật là bất cứ quyển sách, bộ phim, chương trình truyền hình, cuộc băng hay bất cứ ai xây dựng con người cũng sẽ xây dựng bản thân và lòng tự tín của bạn.
Bước thứ năm:
Xây dựng lòng tự tín bằng những bước nhỏ. MỘT TRONG NHỮNG LÝ DO KHIẾN NHIỀU NGƯỜI KHÔNG DÁM THỬ ĐIỀU GÌ MỚI LÀ VÌ SỢ THẤT BẠI.
Nếu được, bạn hãy chia nhỏ bất cứ cuộc mạo hiểm mới mẻ nào thành từng phần, từng chặng mà bạn tin mình sẽ đảm đương nổi, rồi lần lượt đi từ giai đoạn này tới giai đoạn khác, từ lãnh vực này sang lãnh vực kia. Đứa trẻ đã biết nhân 2 với 2 tất sẽ nhân được 3 với 4, 5 với 6... và cuối cùng sẽ “thấy” mình đủ sức học toán. Cô gái nhỏ “thoát nạn” khi nướng bánh lần đầu tiên sẽ “thấy” mình đủ sức nướng những loại bánh cầu kỳ hơn. Người nhảy cao được 2 mét, lúc đầu chỉ nhảy vừa sức rồi cứ thế tăng dần lên. Đây chính là nhờ “hăng máu” nên họ “thấy” mình đủ sức phóng qua độ cao vừa tầm cho tới lúc “thấy” mình phóng qua độ cao tối đa một cách dễ dàng. Điều tôi muốn bạn làm để xây dựng lòng tự tin là: Hãy khởi đầu từ một lãnh vực mà bạn biết rõ mình có thể thành công đã. Khi thành công rồi, hẵng chuyển sang bước kế tiếp và cứ thế mà tiến. Mỗi bước sẽ giúp gia tăng lòng tự tín và lòng tự tín sẽ giúp tăng hiệu năng. Hiệu năng lại giúp tăng lòng tự tín. Lòng tự tín lại giúp tăng hiệu năng... và cứ thế.
Trong ngành bán hàng – tập sự, chúng tôi thường khích lệ hoặc cho thực tập tại chỗ trước khi gởi một người bán hàng đi chào hàng thực sự. Chúng tôi biết chắc nếu người bán hàng non nớt ấy tỏ ra khờ khạo, hoặc “thất bại” trong lớp, ắt khó mà lên nổi. Thêm vào đó chúng tôi cũng thúc đẩy họ tập luyện tại nhà và trước gương nữa. Maxwell Maltz gọi đây là “sự thực hành không áp lực” vì người bán hàng không có gì để mất cả.
Trong giai đoạn này cần cảnh giác trước sự tự tin quá lố. Hãy nhớ lại xem, biết đâu bạn đã chẳng rút quá số dự trữ trong kho tự tin của đời mình. Thực ra, bạn đừng mong mở được tài khoản ngay trong một ngày hoặc nhờ đọc sách này chỉ có một lần. Càng tuân thủ những bước cần thiết và theo sát những tiến trình đã phác hoạ một cách kiên trì và đều đặn thì tài khoản tự tin của bạn càng lớn mà nó càng lớn thì kết quả càng vĩ đại.
Bước thứ sáu:
Tham gia Câu lạc bộ Nụ cười và lời khen: Mỗi khi mỉm cười với ai và được họ mỉm cười lại, bạn tự nhiên cảm thấy thoải mái hơn (và lúc ấy khuôn mặt bạn chắc chắn cũng giá trị hơn) và cho dù họ không cười lại, bạn cũng vẫn thấy thoải mái hơn vì biết rằng mình là người giàu có, NGƯỜI NGHÈO NHẤT TRÊN ĐỜI LÀ NGƯỜI KHÔNG CÓ NỤ CƯỜI.
Về lời khen cũng vậy, mỗi khi bạn thành thực khen ai hoặc tỏ ra lịch sự với ai, người ấy sẽ có lợi ngay và sẽ thấy thích mình hơn. Còn bạn thì không thể không cảm thấy thoải mái hơn mỗi khi giúp người khác thoải mái hơn như vậy.
Cách tốt nhất khiến mọi người thấy dễ chịu là tỏ ra lạc quan và vui vẻ. Điều này thì bạn có thể làm hầu như thường xuyên khi tiếp xúc với bạn đồng sự và gia đình hằng ngày. Khi nghe ai đó chào mình: “Chào bạn, khoẻ chứ!”. Bạn hãy nói cho họ vui thêm: “Khoẻ lắm – nhưng hy vọng còn khá hơn nữa”. Dù bạn không thấy mình “khoẻ”, song tôi tin chắc là bạn muốn như vậy và tôi còn tin chắc hơn nữa là, nếu bạn bảo mình “khoẻ lắm” bạn sẽ khoẻ thật.
Trong chương bàn về thái độ, bạn sẽ hiểu rõ hơn.