Madame Butterfly - Lê Quỳnh Mai | Madame Butterfly Le Quynh Mai

**lanhtamkhach** · #1 06-06-2009, 05:39 AM

Madame Butterfly

Lê Quỳnh Mai

nguồn: damau.org

Mượn tên Ca nhạc kịch Opéra Madame Butterfly (Giacomo Puccini)

Khách làng chơi trong kỹ viện Kyoto gọi ả là Madame Butterfly.

*

Không ai có cơ hội nhìn được khuôn mặt thật của ả kỹ nữ lạ lùng ấy. Butterfly chưa bao giờ tháo mặt nạ trắng che đôi mắt vẽ bướm vàng bên trái khi tiếp đàn ông. Không nhận tay chơi lủng lẳng trên vai túi tiền thắng cuộc ở sòng bài. Không tiếp hạng trọc phú ngốc nghếch thích mua vui với chung rượu trên tay. Không tiếp hai hạng trên. Buttefly cũng không màng đàn ông uy quyền danh vọng. Đã nhiều tay chơi trứ danh đặt giá rất cao để được qua đêm với ả. Nhưng chưa ai được dừng bước tại kỹ viện như mong muốn.

Mỗi khi những ngón tay thon dài của Butterfly luớt trên phím Shamisen đưa khúc nhạc trầm buồn Sakura vang lên lồng lộng. Dáng điệu cô đơn của ả làm hạng đàn ông ong bướm lặng người theo dõi. Giọng hát trầm ấm quyến rũ như nức nở mang âm điệu đi tìm một vật quí giá đã mất cũng làm mặt chén saké sóng sánh chao nghiêng. Lòng tò mò ham muốn chiếm đoạt kỹ nữ đắt giá nhất gần như biến mất khi Butterfly lặng lẽ quì hai bàn tay đặt chéo lên nhau trước đầu gối cúi đầu kính cẩn chào khách làng chơi. Có khi đôi bàn chân mang tabi của ả bước theo vũ điệu cổ truyền nhịp nhàng với bàn tay múa quạt lướt nhẹ thân thể xoay vòng theo hòa âm shamisen koto sáo trúc. Lúc ấy hai ống tay áo kimono trắng điểm hoa anh đào vung lên rũ xuống che khuất cả thân hình cao gầy thon nhỏ biến Butterfly thành cánh hạc trắng lượn là uốn mình bay về chân trời. Nhưng tấu khúc lạ kỳ mà các tay chơi được thưởng thức thì chưa có con cháu Thần Mặt Trời nào học được. Đó là tuyệt chiêu của geisha mang mặt nạ ở kỹ viện bậc nhất Kyoto thời ấy.

Giá đi khách của Butterfly chỉ vỏn vẹn là một cuốn sách.

Chủ nhân cuốn sách phải chờ Butterfly đọc cho hết trang cuối cùng. Nếu không nhận được cánh quạt bằng lụa đen thêu hình bướm vàng đặt trên mâm bạc thì tay bút ấy tự động rời kỹ viện. Tin đồn lan rộng. Kyoto càng lúc càng tấp nập tài hoa kéo về tìm cánh bướm Butterfly. Vài tay bút đã nhận được quạt lụa để đi vào sau hai khung cửa kéo dán bằng lớp giấy hồ trắng đục. Nhưng chưa ai được toại nguyện ở lại qua đêm. Vậy mà không tay chơi nào hé môi nói về cuộc gặp gỡ sau khi để lại tác phẩm của mình trong gian phòng nhỏ. Butterfly cũng không mở miệng nói về những tay bút ấy. Bọn geisha lâu năm trong nghề gặp nhau ở nhà tắm công cộng dành cho phụ nữ bàn tán về Butterfly với giọng tức tối. Kỹ nữ gầy như cây tre biết đi giành khách mở cái miệng nhỏ xíu thoa son đỏ chót trên khuôn mặt tròn như mặt bà trằn trét sáp trắng rằng Butterfly là loại tiếp khách không nghệ thuật. Kỹ nữ bé tẻo teo cười chúm chím không hé mở cánh răng cửa. Hai mắt chơm chớp lắc qua lắc lại cái đầu cài lược đỏ chóe trên búi tóc đen nhánh to xù như ổ quạ. Đôi bàn tay bé xíu vừa xoa nắn đấm bóp vừa rù rì vào tai tay chơi lão luyện rằng Butterfly không đạt được kỹ thuật làm tình tuyệt hảo của một geisha thượng thặng. Lũ kỹ nữ kháo nhau rằng Butterfly không phải là Geiko thật sự của xứ Phù Tang. Đàn geisha trong kỹ viện Kyoto rất hãnh diện tự xưng mình là Geiko - Đứa Con Của Nghệ Thuật - Đôi khi các ả dạn dày kinh nghiệm hùa nhau biến kỹ nữ mới vào nghề thành trò chơi tập thể hoặc tìm cách giấu đàn shamisen khi khách đã ngồi trước ấm saké hâm nóng. Lắm lúc nước mắt Butterfly được lau khô bằng hai ống tay áo kimono đến nỗi gã thợ giặt cũng lầm bầm nhìn những cánh hoa anh đào vẽ trên ấy nhạt dần màu sắc. Mỗi sáng trước khi tản bộ qua cầu gỗ trên con kinh nhỏ che khuất bằng hai hàng trúc cao xanh ngát để đến ngôi làng kế bên. Butterfly quì quay mặt nhìn vào tường rất lâu rồi tròng vào cổ gáy trắng ngần mề đai bạc khắc hình thiên nga. Ở nhà tắm công cộng dành cho phụ nữ cách kỹ viện rất xa, không ai biết ả. Trước khi ngâm mình trong hồ nước, Butterfly nói chuyện với lão bà miệng cười móm mém chìa tay cho trái bắp nướng hay với bé gái mang sữa đậu nành đựng trong gáo dừa. Chỉ có những bà cụ già và các trẻ em ở làng bên cạnh mới nhìn thấy khuôn mặt thật của ả. Lúc ấy Butterfly say sưa kể nhiều chuyện cổ tích đọc được từ những cuốn sách quí của khách làng chơi mang đến.

Thuở ấy người đàn ông nổi danh bậc nhất trên văn đàn xứ hoa anh đào mang tên Takashi Kurosawa. Tác phẩm của ông lan rộng trên khắp đất nước Phù Tang dài hun hút. Càng nổi tiếng Takashi càng thu mình vào góc tối sống đơn độc bên cạnh những chồng sách vở dày cộm. Ông không bao giờ xuất hiện trước đám đông trừ những khi cần thiết. Cây bút già nghề kháo rằng Takashi lập dị. Cây bút non tay phóng đại ông tự cao quá độ. Sự thêu dệt về cuộc đời Takashi li kỳ không kém nội dung những tác phẩm của ông. Nhưng không ai tìm hiểu được gì hơn về người đàn ông tài hoa ngoài giọng nói nhẹ nhàng ấm áp và màu áo trắng cố hữu không bao giờ thay đổi. Một tay bút mới tinh quái thêu dệt Takashi chỉ mặc áo trắng vì muốn để tang cho mối tình thời còn trẻ. Có lần chung quanh những chung saké còn vang tiếng cười. Một phụ nữ ở tuổi trung niên khăng khăng nhận mình là tình nhân của Takashi. Bà ta kể lại y như thật cuộc sống chung với người đàn ông đầy huyền thoại rằng họ đã ở trong căn nhà bằng gỗ đỏ trên cánh đồng cách xa thành phố. Vậy mà dáng điệu ấy cũng làm những bợm nhậu tin là có thật. Cho đến khi chị chủ nhà lùn tịt trêu chọc mang hình Takashi giơ cao hứa hẹn giới thiệu. Bà ta dẫy nẩy “Không! không! trong tim tôi chỉ có Takashi. Đừng giới thiệu cho tôi. Lão này viết truyện làm sao mà hay bằng Takashi cơ chứ.”

*

Jidai matsuri. Một trong ba lễ hội lớn nhất Kyoto vào mùa thu năm ấy tràn ngập những khuôn mặt ngộ nghĩnh lạ lùng mà từ đó đến sau này trong lịch sử hóa trang ít ai được chiêm ngưỡng. Con dân Nhật Hoàng mặc những bộ y phục cổ truyền làm sống lại 1200 năm lịch sử của Kyoto khi họ diễn hành từ cung điện đến thánh địa Heian. Phụ nữ đua nhau mặc áo đầy màu sắc. Những cánh hoa đào rải rác trên tà áo kimono bó sát thân thể ngang bụng đến bắp chân xòe ra như cánh quạt làm bước đi của thiếu nữ Phù Tang càng thêm khêu gợi lôi cuốn. Một đám bên này xếp dọc hai hàng trẻ con người lớn không phân biệt. Họ đội trên đầu những chiếc nón đỏ dài cao vút làm nổi bật mặt nạ trắng toát vẽ vệt vàng vệt xanh trên má. Bùm. Trống vang lên. Hàng loạt bàn chân mang tabi đi guốc geta nhịp nhàng đưa qua bên trái. Bùm. Trống lại vang lên. Cả hai hàng người cùng xoay qua bên phải. Dáng điệu cứng ngắc quay sang trái lắc qua phải biến họ thành những hình nhân bằng giấy sắp bị mang đi đốt cầu siêu cho người chết. Và cứ thế cả hai hàng người bước đi nhịp nhàng theo tiếng trống tiếng guốc xen kẽ nhau tạo thành nhịp nhạc khô không khốc. Một đám bên kia trét mặt trắng bạch mặc áo gấm đỏ rực đầu đội vương miện lòng thòng hai sợi dây mạ vàng dài đến tận cổ chân. Tay cầm cánh quạt tròn quay vẽ hình mặt trời đỏ ối giống như búp bê Nhật Bản đứng thành đôi trong tủ kính. Cứ thế các búp bê bằng thịt lắc qua lắc lại thân hình trong bộ cánh kimono nặng như tạ gạo lức. Hai tay phu mặc áo rơm ngắn ngang bụng quấn khố khoe bộ mông như sumo sắp thượng đài cáng chiếc kiệu thấp lè tè gần chạm mặt đất. Đám ả hoàn theo sau tung mớ tiền giấy lên cao trừ tà ma cho chủ nhân mệnh phụ đang ngồi gọn lỏn trong kiệu. Cũng lúc ấy Takashi suýt bật ngửa ra phía sau rơi xuống hồ nước khi một khối thịt ngã bổ ngửa vào lòng. Ông túm lấy cần cổ nó kéo giật ra. Khi nhìn thấy khuôn mặt cô bé hóa trang vẽ chàng mặt trời đang âu yếm hôn nàng trăng, Takashi buông tay. Bị thịt rơi đánh phịch xuống đất. Chung quanh những trẻ thiếu niên khác vỗ tay cười hăng hắc thích thú. Cô bé lồm cồm bò dậy ưỡn ngực chống hai tay phía dưới hông gầy gò còn chưa trổ mã thành thiếu nữ nhìn thẳng vào mặt Takashi như thách thức rồi quay đầu chạy biến vào đám đông. Bọn thiếu niên chung quanh la hét co giò phóng theo. Chiều hôm ấy hội hóa trang Kyoto trao giải cho Miko. Cô bé bị đám thiếu niên rượt chạy trối chết vì đã vô tình nhặt một bức tranh nhỏ của chúng bỏ quên bên cạnh tường trên con đường dẫn ra hội chợ.

Ráng chiều đỏ rực quyện ánh sáng vàng lung linh tỏa ra từ những lồng đèn bằng giấy thả trôi bập bềnh trên mặt sông dọc theo con đường dẫn về chân núi. Takashi bước chậm. Bóng theo sau bước chậm. Ông bước nhanh. Bóng cũng bước nhanh. Bất chợt Takashi quay bật người vòng ra phía sau. Cái bóng sững lại tròn xoe cặp mắt mở to giống như mắt đứa bé Ấn Độ mà không phải nét mắt Nhật Bản. Miệng leo lẻo “Arigato! Arigato!” làm Takashi bật cười thích thú. Thế rồi ông tiếp tục bước về phía căn nhà gỗ dài như hộp diêm quẹt có mái ngói màu đen cong lên như mái chùa. Bóng cũng lầm lũi bước theo sau lưng. Khi ông bước trên từng khuôn đá vuông xếp dọc theo hồ cá đến trước cánh cửa gỗ kéo ra. Cái bóng nhỏ cũng điềm nhiên chui tọt vào nhà như đã ở lâu năm nơi ấy. Takashi quì xuống chiếc gối trước bàn nhỏ thấp trong gian buồng treo những bức tranh thủy mặc trên bốn phía tường. Cái bóng nhỏ cũng quì cạnh bên nhìn theo bàn tay cầm bút lượn trên mặt giấy trắng. Những dòng chữ tuôn chảy như nuớc trên mặt biển luân lưu không ngừng. Tối hôm ấy Takashi thức trắng viết những trang cuối của tác phẩm sau này trở thành kiệt tác của văn học Phù Tang.

Những buổi chiều kế tiếp. Cái bóng trở thành học trò duy nhất của Takashi khi cô bé bị ngã gãy bàn tay phải trước căn nhà gỗ. “Mẹ ơi! đau quá Mẹ ơi.” Tiếng gọi mẹ trong vắt làm tiềm thức Takashi bật lên nỗi đau đớn không ngừng tận đáy tim mỗi khi khuôn mặt bà trăng biến dạng lưỡi liềm thành tròn quay như chiếc chiêng vàng to lớn bằng đồng dựng trước cổng chùa Yasaka ở Kyoto. Takashi dạy học trò tập viết bằng bút lông và dạy xếp thuyền giấy vẽ những hình nhân mặt mày hung dữ đem thả trôi trên mặt sông đi về nơi nào không ai biết. Những buổi trưa hè nóng bức trong công viên Maruyama. Cái bóng nhỏ thường mang lại cho Takashi tiếng cười ròn rã quyện giọng kể chuyện liến thoắng. Có khi hai thầy trò đi trong đêm tối ra ngồi bên mé sông nhìn những chiếc lồng đèn rủ nhau tụ lại trôi từ từ theo chiều cuốn đi của dòng nước.

Cho đến một buổi chiều khi Takashi rời căn nhà gỗ. Cái bóng nhỏ bắt đầu kéo hộc tủ trên kệ lớn có rất nhiều sách. Cô bé lật qua lật lại những trang sách lạ lùng chưa bao giờ được thấy. Nó bỗng run lên bần bật như cơn sốt và ngồi bất động vì bức vẽ một geisha nằm uốn mình co chân trong một cuốn sách của Takashi . Sau cơn bất động cô bé đi đến căn phòng của thầy. Khi Takashi trở về kéo hai cánh cửa mỏng manh dán giấy hồ trắng bước vào phòng ngủ. Cô bé nằm thoãi dài quấn khăn choàng đỏ rực theo đúng thế nằm của ả geisha vẽ trong cuốn sách cô bé nhìn thấy. Ông trố mắt nhìn đứa học trò nhỏ. Thế rồi cái bóng nhỏ lại từ từ uốn éo thân hình chưa trổ hết dậy thì co chân lên kéo tuột chiếc khăn choàng đỏ xuống đất hai mắt mở to nhìn thầy của mình và đôi môi mấp máy. Lúc ấy cô bé hoàn toàn không mảnh vải hiện ra trước mặt Takashi. Một Takashi đầy huyền thoại chung quanh mà đàn bà đều ham muốn bỗng chồm đến nắm bả vai nó lắc mạnh hét to “Đồ ngu!” rồi ông choàng lên người cô bé tấm chăn và bỏ ra ngoài. Tối hôm ấy. Cô bé quì bất động trước cửa buồng ngủ Takashi như một hình nhân bằng giấy trong mùa hội hóa trang. Cho đến khi mặt trời bắt đầu ló mặt. Cái bóng nhỏ lặng lẽ bỏ ra đi mang theo món quà của thầy tặng khi cô bé viết được trên giấy trắng tên Takashi. Tác phẩm thứ nhì của ông vừa viết xong trang cuối cũng biến mất.

*

Cứ mỗi mũi kim xâm rút ra từ hai ngón tay rồi lại cắm vào trên lưng làm bàn tay cô gái nắm chặt thành ghế trường kỷ gần như bóp nát cả gỗ. Tiếng rên đau đớn từ cổ họng không thoát được ra khỏi miệng bịt bằng giải lụa hoa anh đào thúc đẩy Yukio Nakamura tiếp tục say sưa chấm giọt son lên tấm lưng trắng nuột. Kỹ thuật chấm phá pha trộn xâm son của Yukio có một không hai trong Hội Xâm Mình Ryogoku. Cho đến ngày cuối sau khi ngâm người trong thùng gỗ lớn chứa nước nóng cho da ăn màu son. Mái tóc dài đen nhánh của cô gái được vén qua một bên vai gầy thon nhỏ. Dáng nằm thoãi dài nghiêng trên trường kỷ làm Yukio thu hết tâm hồn vào nghệ thuật chấm phá những nét son lần chót. Khi bậc danh sư của nghệ thuật xâm mình xứ Phù Tang chấm đến nét cuối cùng tận trên gáy. Dáng nằm rung lên bần bật. Nhưng lạ kỳ thay cũng chính lúc ấy phía dưới bức tranh òa vỡ một vệt nước chảy xuống dọc theo cặp chân dài thon nhỏ thấm vào cuốn sách nằm cùng cô gái. Thế rồi cô rũ người ngất đi trong tận cùng của hoan lạc và đau đớn. Cánh tay trái buông thõng xuống trường kỷ làm nổi bật những vệt xâm còn rỉ máu đỏ như son. Yukio quì xuống cầm bình saké nốc từng ngụm phun vào bức tranh tuyệt hảo trên nền da người trắng nuột. Cứ mỗi ngụm saké được phun lên. Vết thương trên tấm lưng trần khép lại làm ánh mắt nghệ nhân sáng rực như đã hoàn tất tác phẩm để đời của mình.

Những buổi sáng kế tiếp. Chủ trọ ôm tỳ bà gảy khúc nhạc lạ lùng xoa dịu cơn đau trên lưng cô gái. Đó là người đàn bà từ phương Bắc ở tận xứ lạ trôi dạt đến Kyoto sau Đệ Nhị Thế Chiến. Bà ta từng kiếm sống bằng nghề hát ả đào khi còn rất trẻ. Giọng ca buồn khàn đục có khi thiếu hơi đứt quãng của người ca kỹ già giống như tiếng ca tiếng phách chờ đợi một nhịp trống chầu trút xuống làm thành âm thanh tri kỷ. Thế rồi bà ta truyền cho cô gái Phù Tang nghệ thuật hát ả đào phát xuất từ ca trù biến thể bởi những điệu nhạc trong cung đình vua chúa xa xưa ở quê hương cũ. Cô gái trẻ cũng học được tuyệt khúc trầm bổng lạ thường mà chưa phụ nữ nào có thể gảy được. Tháng ngày ngắn ngủi làm lành tấm da người. Cô gái ra đi trong buổi chiều gần tắt nắng ôm theo đàn tỳ bà của người ca kỹ già tặng lại. Bà ta cũng rời căn nhà gỗ đỏ đi dọc theo những cột treo lồng đèn dài lủng lẳng có chữ vạn về phía mé sông và thả những chiếc thuyền nhỏ xếp bằng giấy trôi lững lờ về quê hương ở tận cực Nam của xứ mặt trời. Như mang nỗi lòng của khách viễn xứ mong được một lần quay về cố quốc.

*

Khi Takashi bước vào sau cánh cửa kéo. Ông sửng sốt vì những chồng sách chất đầy của khách làng chơi để lại. Trên chiếc bàn nhỏ một cuốn sách ngả màu giấy vàng đặt bên cạnh tác phẩm của ông mang đến. Dáng Butterfly thon gầy hai bàn tay bắt chéo đặt lên đùi đang quì cúi đầu chào khách. Takashi nâng cằm tháo chiếc mặt nạ. Khuôn mặt người đàn bà trẻ nổi danh trong kỹ viện Kyoto hiện ra. Takashi bất động vì khuôn mặt ấy là khuôn mặt cô bé ngã bổ nhào vào lòng ông khi bị rượt đánh trong hội chợ năm nào. Miko cũng bất động nhìn mái tóc bạc trắng của người thầy sau mười lăm năm xa cách. Cô muốn cầm tay Takashi xoa lên khuôn mặt của mình. Nhưng hai thầy trò nhìn nhau không ai nói câu nào. Thế rồi Miko đứng lên tháo obijime cho obi rơi xuống. Sợi đai lưng to bản màu trắng điểm lá trúc xanh biếc dài bốn thước bung ra làm hé mở cánh áo kimono đỏ anh đào rực rỡ in những mảnh hoa vàng vương giả quyện lấy nhau. Bàn tay người kỹ nữ từ từ kéo nhẹ kimono tuột khỏi đôi vai gầy rơi xuống đất. Một Miko hoàn toàn không mảnh vải trước mặt Takashi giống như lần đầu cô tháo bỏ lớp áo để lộ trần thời niên thiếu. Nhưng lần này Miko mang thân hình trắng nuột quyến rũ của một người đàn bà trẻ. Vẫn mái tóc dài đen nhánh phủ hết cả bờ vai gầy bên trái. Và như mỗi buổi sáng quay mặt nhìn vào tường trước khi rời kỹ viện đến nhà tắm công cộng. Miko quì rất lâu trước mặt Takashi. Dây mề đai hình thiên nga quấn vòng trên cổ trắng ngần làm Miko giống như búp bê Nhật đang cúi đầu chờ hình phạt.

Bỗng nhiên Takashi như dòng nước cuồn cuộn chảy không ngừng ngược quay về quá khứ. Ở nơi ấy bóng dáng đứa trẻ có đôi mắt Ấn Độ đang chống tay hai bên mạng sườn thách thức cuộc vật lộn. Đứa bé từ từ lớn lên mang khuôn mặt sưng đỏ vì những cái tát chung quanh cuộc đời. Dòng sông tiếp tục cho Takashi mang nó về nhà săn sóc tập cầm lại bút sau khi bàn tay gần tàn tật vì thương tích. Miko cũng thấy ẩn hiện ra cả một chuỗi ngày dài hạnh phúc thuở thơ ấu bên cạnh người thầy của mình. Những ngày hạnh phúc êm đềm nhất mà suốt cuộc đời về sau cô biết không bao giờ có nữa. Dòng sông tiếp tục chảy ngược đẩy cô bé bắn ra cuộc đời trở thành kỹ nữ với những ngày dài đầy đau khổ không có Takashi bên cạnh che chở. Cả cuộc đời Miko như cuốn phim quay chậm mà Takashi là màn ảnh chiếu lên đoạn phim quá khứ ấy.

Nước mắt trên khuôn mặt duyên dáng của Miko bắt đầu chảy dài xuống. Cô không nói được lời nào khi quì trước mặt người thầy năm xưa. Tình yêu thầm kín thời niên thiếu trở về cuồn cuộn như thác lũ trong lòng người kỹ nữ làm Miko bị dày vò đau đớn cuồng dại. Cô bất động như pho tượng diễn hành trong hội hóa trang. Nước mắt Miko càng lúc càng đầm đìa quyện trong đau khổ khi nghĩ đến tấm thân không còn trong sạch vì bụi bẩn kỹ viện. Vì những vướng bận của cuộc đời tàn nhẫn truớc mặt mà Miko không chống trả lại được. Cô bất lực không phản kháng mỗi khi nghĩ đến lão bà và trẻ thơ vô tội yêu thương mình như một viên ngọc quí. Sự bất lực ấy khiến Miko trốn vào dòng chữ bên đống sách của khách làng chơi mang đến. Cô bé trốn vào những dòng chữ tuyệt vời trong tác phẩm ngày xưa đã trộm lấy của thầy. Rời những cuốn sách ấy cô gái trẻ hụt hẫng bước vào thế giới phản trắc của kỹ viện. Miko muốn mở miệng nói với Takashi tất cả những ngày đã qua của mình. Nhưng mối tình chung thủy tận đáy lòng của người kỹ nữ không thể xóa nhòa bù lấp đi sự phản bội của thể xác. Miko không còn đủ tư cách để dâng tặng tình yêu thuần nhất ấp ủ trong lòng thuở thiếu thời cho người đàn ông đối diện.

Thế rồi cô ôm đàn shamisen tấu Khúc Quá Quan học được từ người ca kỹ già. Tuyệt chiêu của Miko vang lên như ngọn sóng lòng của Vương Chiêu Quân khi đến ải Nhạn Môn Quan ở đầu Vạn Lý Trường Thành trước khi từ biệt Hán Vương tự nguyện mang thân cống Hồ để đánh đổi yên bình cho quê hương của người đàn ông bà yêu. Càng thầm thì “một hai năm nữa rồi sẽ qua đi” càng làm Miko mang hết nỗi lòng vào tấu khúc dâng tặng cho người thầy ngồi trước mặt vì cô hiểu có vết thương sẽ lành lại sau chữa trị. Có vết thương cũng được bôi xóa hàn gắn lại nếu vết thương ấy gây ra bởi bản chất không từ tâm đối với người ca kỹ trẻ. Nhưng vết thương trong lòng Miko sẽ vĩnh viễn không bao giờ phai nhạt. Vết thương như thanh trủng (cỏ xanh) không úa tàn trên mộ Chiêu Quân khi bà chết vì nhớ thương đất Hán. Miko quì trước mặt Takashi như những ngày dài đau khổ dằn vặt quì trước bức tường cầu xin được tha thứ lỗi lầm trong quá khứ đã làm tổn thương người thầy của mình. Nhưng Miko cũng không quên âm thanh giận dữ thoát ra từ cổ họng Takashi khi ông xem cô bé năm xưa chỉ là đứa trẻ con ngu đần.

Cứ thế nước mắt Miko ràn rụa rơi dài xuống ngấn cổ chạy dọc xuống bờ ngực có đầu vú đỏ hồng như cánh anh đào mới nở. Nước mắt càng rơi Khúc Quá Quan càng cuồn cuộn vang lên mối tình thầm kín thời niên thiếu dành cho Takashi. Tấu khúc thánh thót trong sáng lạ thường nhưng cũng có khi khàn đục đứt quãng như tiếng kêu đau khổ trong những ngày Miko chìm đắm trong kỹ viện. Tình yêu của Miko dành cho người thầy và những khổ đau trong cuộc đời quyện lại với nhau làm cô mang cảm giác đau đớn lẫn tột cùng hạnh phúc. Giống như lần đầu Miko nằm trên trường kỷ để kim nhọn xâm lên tấm lưng trần. Thế rồi những ngón tay thon dài của cô lướt trên phím đàn mang hết mối tình còn ấp ủ dâng tặng cho Takashi nghe bằng âm thanh tuyệt hảo shamisen. Cho đến khi đàn đứt phựt dây. Miko ngã người úp mặt xuống đất hai cánh tay thoãi dài ra phía trước. Lúc ấy hình dáng của người kỹ nữ giống như một con hạc nhỏ lạc đàn gãy cánh gục chết giữa đường trong ngàn cánh hạc đang bay về xứ sau những ngày trốn tuyết mùa đông. Shamisen cũng bể nát bật tung ba dây trên phím. Như không còn ai là tri kỷ nghe tiếng thở dài của cô nữa. Thế rồi trước mặt Takashi hiện ra bức tranh xâm trên tấm lưng trần nhỏ nhắn của Miko. Ngọn sóng The Great Wave cao vút trong bức tranh Kanagawa Oki Nami Ura của đại danh họa Hokusai. Ngọn sóng mang cánh hoa vàng vương giả ào ạt tới tấp cuốn trôi tất cả những dòng chữ trên tác phẩm của Takashi và lan phủ lên tấm thân trắng ngần nằm bất động của người kỹ nữ trẻ. Căn phòng sau khung cửa hẹp của Miko bỗng chốc biến thành một màu trắng xóa như mái tóc Takashi không-còn-sắc-màu-nào-khác-nữa. Phía bên ngoài những hạt bụi tuyết bay trên cao cũng là đà rơi xuống nằm im biến mặt đất thành một màu trắng xóa trong đêm cuối đông năm ấy tại Kyoto.

*

Sau lần Butterfly qua đêm với người đàn ông lẫy lừng của nền văn học Phù Tang, các tay bút tài hoa không còn dịp mang tác phẩm của mình mong được một lần biết mặt người kỹ nữ lạ lùng đeo mặt nạ trong kỹ viện Kyoto vào thời Nhật Hoàng Hiro-Hito năm một ngàn chín trăm năm mươi sáu. Đám geisha mặt dầy cui trét phấn trắng tự kiêu tự đại có đầy kinh nghiệm và kỹ thuật làm tình cũng mất cơ hội uốn cong cặp môi tô son đỏ chót phe phẩy quạt lụa vẽ cánh hạc rù rì vào tai khách làng chơi rằng “Ả Butterfly không phải là Geiko - Đứa Con Của Nghệ Thuật.”

LÊQUỲNHMAI
Xứ tuyết
Mùng một tháng Tư hai ngàn không trăm lẻ năm

..

Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:

**lanhtamkhach** · #2 06-06-2009, 05:40 AM

Madame Butterfly của Giacomo Puccini là vở opera dựa theo vở kịch cùng tên của David Belasco. Puccini có dịp xem vở kịch này khi sang London dự buổi ra mắt vở Tosca ở nhà hát Convent Garden. Mặc dù một chữ tiếng Anh bẻ đôi cũng không biết, nhưng vở kịch đã gây cho ông ấn tượng vô cùng sâu sắc.

David Belasco (1853-1931) mà tên tuổi ngày nay đã hoàn toàn bị lãng quên, là một trong những nhân vật đặc sắc nhất của giới sân khấu Mỹ thời kỳ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Tổ tiên của ông là những người Do Thái Bồ Đào Nha phải bỏ trốn sang Anh từ thế kỷ XV vì bị đàn áp tôn giáo. Từ Anh, cha ông di cư sang California vào giữa thế kỷ XIX. David Belasco sinh ra tại San Francisco, nhưng lớn lên ở Victoria, Canada. Ban đầu, ông muốn làm linh mục, nhưng rồi lại đi theo tiếng gọi của sân khấu, cũng là tiếp nối truyền thống gia đình mà trong đó cha và bác ông đều là nghệ sỹ.

David Belasco viết “Madame Butterfly” vào năm 1900, vở kịch đã trở thành một trong những thành công lớn nhất của ông, được khán giả hoan nghênh nhiệt liệt không riêng ở Mỹ mà còn ở các quốc gia Anh ngữ khác. Vở kịch chỉ có vỏn vẹn 1 hồi, dựa theo tiểu thuyết cùng tên được đăng tải trên một tạp chí Mỹ 2 năm trước đó của Jonh Luter Long - một luật sư xem việc viết lách như một thú giải khuyây ngoài giờ làm việc. Tiểu thuyết của Long kể về cuộc hôn nhân giữa một geisha Nhật và một sỹ quan hải quân Mỹ, cuối cùng đổ vỡ vì những xung đột về chủng tộc, văn hóa, tâm hồn… Trong tiểu thuyết, bối cảnh câu chuyện xảy ra ở Mỹ và Nhật, nhân vật chính là nàng Cio-Cio San tự tử không thành vì được cứu kịp thời. Trong vở kịch của mình, Belasco tập trung cho câu chuyện xảy ra chỉ ở Nagasaki, và để thêm phần kịch tính nên đã cho nàng Cio-Cio San “một đi không trở lại”.

Viết libretto cho vở opera này là Luigi Illica và Giuseppe Giacosa. Ban đầu, vở opera được ấn định là chỉ có prologue (phần mở đầu), nơi diễn ra hôn lễ của Cio-Cio San và thuyền trưởng Pinkerton, và một hồi. Sợ rằng như vậy sẽ quá ngắn, Puccini kéo ra thành 2 hồi.

Vở opera được ra mắt khán thính giả lần đầu tiên vào tháng 2 năm 1904 ở nhà hát La Scala, Milan và… thất bại thảm hại! Đó là một trong những ngày đen tối và cay đắng nhất trong suốt sự nghiệp nghệ thuật của Puccini. Mặc dù có một dàn nghệ sỹ tuyệt vời, vai chính do Rosina Storchio - giọng ca sopran trữ tình xuất sắc nhất của Ý thời đó đảm nhiệm, vở opera thất bại một cách không thể cứu vãn. Nhà hát như biến thành một địa ngục. La Scala đã chứng kiến nhiều buổi ra mắt thất bại, nhưng không khí bao trùm trong nhà hát ngày hôm đó là một điều thực sự bất thường.

Rosina Storchio kể lại: „Lúc 8 giờ rưỡi, tất cả chúng tôi đã sẵn sàng, phục sức và trang điểm xong xuôi ở trong hậu trường. Tito gọi chúng tôi ra sân khấu. Anh nhìn chúng tôi từ đầu đến chân. Anh hài lòng. Mọi thứ đều ổn cả… Puccini lại gần tôi và nói “9 giờ rồi, chúng ta bắt đầu thôi. Campanini đã ra với dàn nhạc.” Tôi tiến ra cánh gà. Nhà hát không yên ắng. Tôi có một linh cảm xấu. Tôi trở vào phòng thay đồ. Khi dàn nhạc bắt đầu chơi, tay trái tôi siết chặt lên trái tim, tay phải làm dấu Thánh 3 lần…

Các tình tiết quá nhiều trong phần đầu, mọi người bắt đầu mệt mỏi. Một nghệ sỹ đi vào cánh gà và chửi thề “Chó má, khán giả kiểu gì vậy! Họ không làm gì hết, chỉ ho thôi! Quỷ tha ma bắt họ đi...” Trán tôi vã mồ hôi lạnh. Những người phục vụ đã sẵn sàng mở đường, bây giờ đến lượt tôi. Tôi hát „ Làn gió mùa xuân tươi tắn thổi đến từ biển và từ đất liền...”, nhưng một sự im lặng thù địch bao trùm khắp phía dưới. Đột nhiên một tiếng kêu phá vỡ im lặng „La Boheme, La Boheme!” Những giọng khác lặp lại theo anh ta „La Boheme! La Boheme! Chúng tôi đã nghe cái này rồi!” Một phần khán giả phản ứng bằng cách vỗ tay, nhưng điều này càng làm cho những người kia phản đối dữ hơn. Một hồi rất dài sắp kết thúc. Duet của tôi và Pinkerton làm họ dịu xuống một chút, nhưng khi câu hát trên kia trở lại, những tiếng la hét lại nổi lên: „La Boheme! La Boheme!”.

Khi màn hạ xuống chỉ có một ít tiếng vỗ tay và rất nhiều tiếng phản đối.(...) Trong giờ nghỉ không một ai vào hậu trường. Không một người bạn, không một nhà báo.(..) Chúng tôi nhìn nhau không nói gì hết, nản lòng và kinh hãi. Tôi nhìn gương mặt Puccini, những mảng lớn đỏ ửng lan khắp mặt. Ông căng thẳng hút thuốc, hết điếu này đến điếu khác, không để ý đến những người nhân viên cứu hỏa đang làm nhiệm vụ đang vờ như không nhìn thấy gì (...)

Aria „Un bel di vedremo” được đón nhận trong tiếng la ó phản đối. Có thể chính tôi cũng không kiểm soát được giọng hát của mình nữa? Nhưng tôi đã chắc rằng minh không thể hát với một sự biểu cảm lớn hơn thế... Toàn bộ phần cuối của vở opera được nghe với một sự lạnh nhạt bàng quan. Cái chết của tôi không tạo ra được cho họ một chút ấn tượng nào. Butterfly kết thúc trong những tiếng huýt sáo và la ó.”

Sau đó, Madame Buterrfly không được trình diễn thêm một lần nào ở nhà hát La Scala trong thời gian Puccini còn sống.

Kết cục thảm khốc của buổi ra mắt là một đòn đau giáng xuống Puccini. Ông kể lại: „Đó là một buổi tối khủng khiếp. Sự thất bại không mong đợi đã đâm tôi thât sâu. Nhưng tôi nhất quyết đương đầu với cảm xúc nổi loạn. Tôi quá yêu tác phẩm của mình để có thể tin vào những đánh giá khách quan đã làm tổn thương nó đến thế (...) Buổi tối hôm đó, đầy đau đớn, tôi đã thét lên tiếng kêu phản kháng. Nhưng ngày hôm sau tôi cảm thấy vô cùng tan nát và hổ thẹn. Tôi không khóc vì 3 năm công sức của mình, nhưng tôi buồn khi thấy giấc mơ thơ mộng mà tôi ôm ấp với một tình yêu như thế tan vỡ. Trong khoảnh khắc đó, tôi tưởng rằng mình không thể sáng tác thêm được một nốt nhạc nào nữa...”

Nhưng Puccini không gục ngã. Chỉ 2 ngày sau ông đã viết thư cho anh rể: „Anh Massimo thân mến! Anh hãy yên lòng, giống như tôi vậy. Đám mafia tàn bạo tra tấn tôi, nhưng không làm tôi gục ngã được. Butterfly sẽ sống lại, sẽ nở hoa, và sự hồi sinh sẽ đến rất nhanh thôi, rồi anh sẽ thấy!”

Quả vậy, thành công của Madame Butterfly đến ngay sau đó, vào tháng 5.1904 ở Nhà Hát Lớn Brescia. Thành công rực rỡ hoàn toàn bù đắp lại thất bại ở La Scala hôm nào. Có tới 7 đoạn bị khán giả yêu cầu hát lại. Người ta gọi tên Puccini mãi không thôi. Điều này khá lạ lùng vì Brescia cách Milan không xa, và rất đông khán giả hôm đó đến từ Milan, trong số đó có thể nhiều người mới chỉ 3 tháng trước đó đã „phỉ nhổ” Butterfly.

Một tháng sau, Madame Buttefly chinh phục Buenos Aires và thành công vang dội. Ngày nay, vở opera này trở thành một trong những vở được trình diễn nhiều nhất trên thế giới.

nguồn: http://liliapl.blogspot.com

Thành viên		Ghi Nhớ?
Mật mã