26-02-2010, 12:55 AM
Phá Quan Hạ Sơn
Tham gia: Sep 2008
Äến từ: HaNoi
Bà i gởi: 239
Thá»i gian online: 2 ngà y 9 giá» 32 phút
Thanks: 949
Thanked 18 Times in 17 Posts
KIM DUNG VÔ Äá»I
Cá»” LONG VÔ Äá»I
2 đại lão gia trong tim giới trẻ
còn cà chua hiện tại minh thấy cá»u đỉnh ký khá hÆ¡n so vá»›i bà nlong và tinh thần biến
tầm cao trong là ng văn há»c kiếm hiệp chỉ có kim lão gia và cổ lão gia thoai
Tà i sản của PhongATK
Chữ ký của PhongATK Yêu Chỉ 1 Lấy Chỉ 1
Yêu bà Chằn Nhẩt
26-02-2010, 06:53 AM
Phá Quan Hạ Sơn
Tham gia: Feb 2009
Äến từ: TP HCM
Bà i gởi: 15
Thá»i gian online: 1 ngà y 17 giá» 8 phút
Thanks: 13
Thanked 1 Time in 1 Post
Kim Dung-Cổ Long, má»™t ngÆ°á»i Kim, má»™t ngÆ°á»i Cổ, thá»±c là "Quán Tuyệt Cổ Kim"!
Tà i sản của LieuTueNhi
Chữ ký của LieuTueNhi
29-03-2012, 02:45 PM
Nháºp Môn Tu Luyện
Tham gia: Mar 2012
Äến từ: Bac giang
Bà i gởi: 44
Thá»i gian online: 1 tuần 6 ngà y 7 giá»
Thanks: 0
Thanked 0 Times in 0 Posts
Truyện Kim Dung Ä‘uÌng laÌ€ hay thật nhÆ°ng coÌ 1 caÌi giÌ€ Ä‘oÌ ko thể hiểu nổi. CaÌc nhân vật trong truyện đều ko biêÌt võ công laÌ£i gặp Ä‘Æ°Æ¡Ì£c những kyÌ€ tiÌch truÌ€ng hÆ¡Ì£p đêÌn khoÌ tin để trở thaÌ€nh cao thủ nhÆ° ÄoaÌ€n DÆ°Ì£, TrÆ°Æ¡ng Vô KyÌ£
Tà i sản của Kkqqyy
Chữ ký của Kkqqyy Một lần lầm lỡ một lần đau
01-04-2012, 11:17 PM
Nháºp Môn Tu Luyện
Tham gia: Dec 2009
Bà i gởi: 82
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 18 giá»
Thanks: 883
Thanked 206 Times in 52 Posts
Má»›i Ä‘á»c lại mấy bá»™ KD và sÆ°u tầm được mấy bà i đánh giá của ông
Vương Trà Nhà n :
Ngoà i trá»i lại có trá»i
I. Äặt chưởng và o trong dòng chảy liên tục của tiểu thuyết Trung hoa
Khi Ä‘i và o nghiên cứu lịch sá» bá»™ môn tiểu thuyết, không hẹn mà nên, các nhà nghiên cứu ở phÆ°Æ¡ng đông lẫn phÆ°Æ¡ng Tây nói chung Ä‘á»u xác nháºn rằng tháºt ra, ban đầu thể tà i nà y là má»™t thứ văn chÆ°Æ¡ng bị coi rẻ và chỉ dần dần, trong quá trình lâu dà i của lịch sá», nó má»›i trưởng thà nh để trở nên ngang hà ng vá»›i các bá»™ môn nghệ thuáºt khác.
Pearl Buck, má»™t nhà văn Mỹ có công giúp cho bạn Ä‘á»c châu Âu là m quen vá»›i con ngÆ°á»i và đất nÆ°á»›c Trung Hoa, trong diá»…n văn Nobel năm 1938, còn kể lại má»™t cách đầy đủ hÆ¡n. Äiá»u đầu tiên mà bà lÆ°u ý ngÆ°á»i Ä‘á»c khi tiếp xúc vá»›i tiểu thuyết Trung Hoa, là má»™t sá»± tháºt: “Tiểu thuyết Tà u xÆ°a nay không phải là má»™t nghệ thuáºt và chÆ°a có má»™t nhà tiểu thuyết Tà u nà o tá»± coi mình là má»™t nghệ sÄ© - bao giá» ta cÅ©ng phải nhá»› đến sá»± nháºn xét đó, khi ta muốn hiểu rõ lịch sá» cùng là địa vị rất quan trá»ng của tiểu thuyết trong Ä‘á»i sống của dân chúng Tà u†(dẫn theo bản dịch của Lê Äình Chân, in trên Thanh Nghị, 1944. Từ đây trở xuống các ý của Pearl Buck Ä‘á»u dẫn theo bản nà y). Sở dÄ© nhÆ° váºy, bởi vì thứ văn chÆ°Æ¡ng được các nhà nho ở nÆ°á»›c Trung Hoa cổ công nháºn phải là thứ văn chÆ°Æ¡ng cao cả, thâm thuý, được hình thà nh theo những lá» luáºt khá rắc rối. NgÆ°á»i ta Ä‘á»c thÆ¡, phú, khi ngồi má»™t mình trong phòng thanh vắng. Trái lại, tiểu thuyết là thức ăn của đám đông “Trong má»™t xóm má»™t trăm ngÆ°á»i, khó lòng tìm được đến quá má»™t ngÆ°á»i biết Ä‘á»c. Những ngà y nghỉ, hay là những buổi chiá»u khi công việc đồng áng đã xong, anh nà o biết chữ, giở má»™t quyển truyện Ä‘á»c to cho má»i ngÆ°á»i nghe thấy. (...) Những mẩu chuyện nho nhá» mà anh ta kể to cho má»i ngÆ°á»i nghe chÃnh là gốc của những tiểu thuyết sau nà yâ€. Nói cách khác tiểu thuyết đến vá»›i ngÆ°á»i ta ở những nÆ¡i công cá»™ng, ngay ngoà i Ä‘Æ°á»ng Ä‘i lối lại ồn à o tấp náºp. Cách tồn tại nà y, tưởng là chuyện vặt, sao cÅ©ng được, song kỳ thá»±c đã ảnh hưởng đến ná»™i dung và nghệ thuáºt của tiểu thuyết. Má»™t quyển sách được xếp và o cái thể tà i đại chúng nà y vẫn có thể sâu sắc, cao thượng, song bá» ngoà i nó phải gợi cảm giác thông thÆ°á»ng phà m tục, ai nghe cÅ©ng hiểu, ai Ä‘á»c cÅ©ng bị lôi cuốn. Má»™t bá»™ tiểu thuyết nếu được viết má»™t cách chặt chẽ, kỹ lưỡng, gạn lá»c quá, sẽ ngăn cản sá»± tiếp nháºn của đại chúng. Chẳng những thế, những gì không bình thÆ°á»ng, những gì huyá»n hoặc khó tin, tháºm chà do bịa đặt mà có, vốn không được phép xuất hiện trong các thể văn gá»i là nghiêm chỉnh, lại luôn luôn có chá»— đứng Ä‘Ã ng hoà ng trong tiểu thuyết. Có vẻ nhÆ° giữa ngÆ°á»i viết và ngÆ°á»i Ä‘á»c ở đây sá»›m hình thà nh má»™t giao Æ°á»›c: trong khi cácloại sách, mà các nhà nho coi trá»ng (được há» gá»i chung là văn lý), thÆ°á»ng khi có tÃnh cách giáo huấn, thì tiểu thuyết không bị rà ng buá»™c bởi cái ách đó. Ngược lại, trÆ°á»›c tiên nó phải có tÃnh cách giải trÃ. Nó không được là m ngÆ°á»i ta mệt. Có thể, sau khi nghe Ä‘á»c sách, ngÆ°á»i Ä‘á»c cÅ©ng vân vi nghÄ© được nhiá»u Ä‘iá»u cao đẹp, nhÆ°ng lúc tiếp xúc vá»›i tác phẩm, cái chÃnh là ngÆ°á»i ta được hồi há»™p theo dõi má»i diá»…n biến xảy ra, lo cho nhân váºt nà y, căm ghét bá»±c bá»™i vì nhân váºt khác. Có thể nói, sá»± tá»± do của ngÆ°á»i sáng tác tiểu thuyết rất rá»™ng, chỉ có má»™t quy phạm duy nhất mà há» phải tuân theo, là tạo nên được sá»± hấp dẫn. Suốt trÆ°á»ng kỳ lịch sá» , sá»± rá»™ng rãi trong quy phạm nhÆ° thế nà y cÅ©ng được các nhà tiểu thuyết khai thác triệt để, các loại tiểu thuyết nối nhau xuất hiện mà thÆ°á»ng khi chỉ cần Ä‘á»c các “nhãn hiệu’ đặt bên cạnh đầu Ä‘á», ngÆ°á»i ta đã thấy má»™t phần ná»™i dung: Nà o là tiểu thuyết thần ma, tiểu thuyết quái dị, tiểu thuyết truyá»n kỳ; bên cạnh tiểu thuyết nhân tình thế thái, lại có tiểu thuyết châm biếm, tiểu thuyết khiển trách, tiểu thuyết tà i tá» giai nhân v.v... (dẫn theo Lịch sá» văn há»c Trung Quốc của Viện khoa há»c xã há»™i Trung quốc và SÆ¡ lược lịch sá» tiểu thuyết Trung Quốc của Lá»— Tấn). Má»™t Ä‘iá»u cÅ©ng nên chú ý là trong số sách được phổ biến rá»™ng rãi má»™t phần đáng kể là các tiểu thuyết võ hiệp. Tại sao nhÆ° váºy? Có thể là vì loại truyện nà y linh hoạt sôi Ä‘á»™ng, dá»… theo dõi, nó là món ăn tinh thần hợp vá»›i khẩu vị của đám đông ngÆ°á»i Ä‘á»c, cuá»™c sống vốn quá vất vả mà lại Ä‘Æ¡n Ä‘iệu. Má»™t Ä‘iá»u cÅ©ng có thể nói chắc nữa là ở đây có lý do truyá»n thống: Trung Hoa là má»™t dân tá»™c thượng võ, há» thÃch Ä‘Æ°a những cuá»™c “quyết đấu†lên bình diện văn hoá. Không ai bảo ai, song dÆ°á»ng nhÆ° các nhà viết loại tiểu thuyết nà y Ä‘á»u nháºn ra rằng Ä‘i và o miêu tả thế giá»›i của những ngÆ°á»i hoặc tay không, hoặc cầm đủ thứ gÆ°Æ¡m Ä‘ao để bảo vệ mình, và tiêu diệt kẻ thù, tháºt ra là má»™t cách tốt nhất để mô hình hoá cuá»™c Ä‘á»i và giúp cho ngÆ°á»i ta nháºn chân cái Ä‘iá»u Ä‘Æ¡n giản: Ä‘á»i là má»™t cuá»™c cạnh tranh khôn sống mống chết (hoặc nói nhÆ° cách nói thá»i nay : Ä‘á»i là má»™t cuá»™c chiến đấu .
Từ cuối thế ká»· XIX, trong cÆ¡n biến Ä‘á»™ng chung của lịch sá» thế giá»›i, sau khi Trung Quốc bị nhiá»u nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây đến xâu xé, đất nÆ°á»›c có truyá»n thống lịch sá» lâu Ä‘á»i nà y lại bị lôi cuốn và o má»™t cuá»™c váºn Ä‘á»™ng lá»›n là Âu hoá. HÆ°á»›ng vá» phÆ°Æ¡ng Tây, là m theo mẫu má»±c phÆ°Æ¡ng Tây, chẳng những âm nhạc, há»™i hoạ, sân khấu của Trung Hoa mà cả tiểu thuyết cÅ©ng có biến chuyển. Äại thể, có thể thấy hai khuynh hÆ°á»›ng:
Má»™t bên là các nhà văn hấp thụ những ảnh hưởng tốt đẹp từ Balzac, Dickens, Tolstoi viết nên những tiểu thuyết theo quy phạm má»›i. Äứng ở hà ng đầu của loại tiểu thuyết gia nà y là những tên tuổi mà đây đó, ở Việt Nam, chúng ta đã biết: Ba Kim vá»›i Gia đình Mao Thuẫn vá»›i Ná»a đêm, Lão Xá vá»›i TÆ°á»ng Lạc Ä‘Ã v.v...
Mặt khác, trong đám văn nhân len lá»i ở các đô thị nhá», viết cho những đám đông nghèo khổ Ä‘á»c, nhiá»u ngÆ°á»i vẫn nuối tiếc các khuôn mẫu của tiểu thuyết cÅ©, nhất là khi ngÆ°á»i ta lại được tiếp thêm má»™t dòng tiểu thuyết cÅ©ng có tÃnh cách bình dân của phÆ°Æ¡ng Tây là tiểu thuyết trinh thám, mà Conal Doyle là má»™t và dụ. Và há» vẫn viết, theo quy phạm cÅ©, tuy Ãt nhiá»u đã có đổi khác.
Tiểu thuyết võ hiệp hiện đại ,trong đó có chưởng ra Ä‘á»i, là để lấp đầy cái khoảng không gian mà cả ngÆ°á»i viết lẫn ngÆ°á»i Ä‘á»c vẫn cảm thấy trống vắng khi quá nhiá»u tác giả tiểu thuyết chạy theo xu thế Âu hoá.
Sau cái thá»i của những nhân váºt sá» dụng tá»›i tháºp bát ban võ nghệ, là thá»i của các nhân váºt phun kiếm qua lá»— mÅ©i (ở Việt Nam, má»™t ngÆ°á»i Trung Hoa sang láºp nghiệp là Lý Ngá»c HÆ°ng đã viết hà ng loạt tiểu thuyết khai thác triệt để loại võ công nà y, từ đó hai chữ kiếm hiệp đã có chá»— đứng riêng trong trà nhá»› nhiá»u lá»›p bạn Ä‘á»c). Tá»›i chưởng thì bá» ngoà i võ công lại được giản lược má»™t bÆ°á»›c nữa. Nói má»™t cách thô thiển nhất thì chưởng là loại tiểu thuyết võ hiệp trong đó các ngón đòn đánh ra là từ bà n tay. Song những cuá»™c tìm kiếm, trả thù không vì thế mà giảm bá»›t tÃnh quyết liệt, những cuá»™c tỉ thà không vì thế mà bá»›t đổ máu, ngược lại, con ngÆ°á»i võ hiệp Trung Hoa trÆ°á»›c sau vẫn là má»™t mô hình tối Æ°u, giúp cho ngÆ°á»i ta thấy những gian truân, nặng nhá»c, đồng thá»i là những hà o hứng kỳ lạ của cái gá»i là kiếp ngÆ°á»i.
Trong bà i tá»±a bá»™ Thuá»· há», tác giả Thi Nại Am (đúng hÆ¡n, chỉ nên gá»i ông là má»™t trong những tác giả vì bá»™ tiểu thuyết nà y do nhiá»u ngÆ°á»i đóng góp, trÆ°á»›c khi hoà n chỉnh) bá»™c bạch: “Truyện tôi viết đây, tôi mong cho ai ai xem cÅ©ng hiểu (...) than ôi! sinh ra Ä‘á»i rồi lại từ giã cuá»™c Ä‘á»i! NgÆ°á»i Ä‘á»i sau bình phẩm sách nà y ra sao, là m gì có cách để biết. Mà kiếp sau lá»™n là m ngÆ°á»i khác xem sách nà y có nhẽ cÅ©ng quên là kiếp trÆ°á»›c chÃnh mình đã viết ra nó. Mà liệu kiếp sau ta có biết chữ, để Ä‘á»c nổi sách nhÆ° bây giá»? Thế thì hÆ¡i đâu mà quan tâm đến sách ta là m cho thêm báºn trÃ!â€.
TrÆ°á»›c mắt chúng ta, ngÆ°á»i cầm bút viết văn hiện ra nhÆ° má»™t con ngÆ°á»i có chút hÆ° vô, để hết tâm sức và o việc sáng tác, nhÆ°ng chỉ xem nó là má»™t thứ trò chÆ¡i, không đánh giá nó quá cao, không tÃnh chuyện gá»i gấm gì hết. Song chÃnh sá»± nhẹ nhõm đó lại giải phóng sức sáng tạo đến mức tối Ä‘a, khiến Thuá»· há» trở thà nh má»™t kiệt tác của ná»n văn há»c Trung Quốc. Trong khi bao kẻ cầm bút suy nghÄ© cứng nhắc, dù có nhét và o đầu óc hà ng bồ chữ và tá»± cho mình là văn nhân tà i tá», dùng những thể văn sang trá»ng cao quý nhÆ° thÆ¡, nhÆ° phú để láºp thân, rút cục cÅ©ng chỉ tạo ra thứ văn chÆ°Æ¡ng nhạt nhẽo vô vị, thì những La Quán Trung, Thi Nại Âm, Cao Ngạc, Ngô KÃnh Tá» v.v... dám chá»n cho mình má»™t con Ä‘Æ°á»ng khác: Há» là m việc ngay trên cái thể tà i mà thiên hạ coi thÆ°á»ng. Há» không ngại đằm mình và o giữa những chuyện tưởng nhÆ° dông dà i, bông phèng, đùa cợt. Nói nhÆ° má»™t câu danh ngôn phÆ°Æ¡ng Tây, dÆ°á»›i bà n tay há», chú vịt què xấu xà đã trở nên con thiên nga xinh đẹp - từ trong vô số những tiểu thuyết đã được truyá»n tụng (riêng số được in, có ngÆ°á»i đã nói lên tá»›i và i ngà n), rút cục Thuá»· há», cÅ©ng nhÆ° Hồng lâu má»™ng, Tây du ký, Kim Bình Mai... vÄ©nh viá»…n còn lại nhÆ° những Ä‘Ã i ká»· niệm trong lịch sá» văn há»c, đứng nang hà ng vá»›i Ly Tao, Sá» ký, thÆ¡ ÄÆ°á»ng v.v...
Má»™t diá»…n biến tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng đã xảy ra, trong ná»n tiểu thuyết thông tục hiện đại. Ngoạ Long Sinh và LÆ°Æ¡ng VÅ© Sinh, Nghê Khuông và Má»™ Dung Mỹ, Nam Kim Thạch và Gia Cát Thanh Vân, Äá»™c Cô Hồng và Trần Thanh Vân... số tác giả viết chưởng ở Hồng Kông và Äà i Loan trÆ°á»›c đây không phải là Ãt, và ban đầu tên tuổi má»™t ngÆ°á»i nhÆ° Kim Dung dÆ°á»ng nhÆ° lẫn Ä‘i giữa bao ngòi bút lấy lẽ sống ở việc “mua vui cho thiên hạâ€. Không phải là Kim Dung không ý thức nổi tình cảnh của mình. Äã nhiá»u lần, ông phải đứng ra biện há»™ cho bản thân và cái thể tà i mà mình sá» dụng. Thế nhÆ°ng, ở đây lịch sá» văn há»c vẫn có sá»± công bằng, rút cục nhà văn tà i hoa và uyên bác nà y không lẫn Ä‘i giữa má»i ngÆ°á»i, ngược lại chẳng những tác phẩm được in ra vá»›i số lượng ká»· lục, mà bản thân ông được giá»›i nghiên cứu công nháºn nhÆ° má»™t nhà văn cổ Ä‘iển. Vá»›i Kim Dung, tiểu thuyết Trung Quốc tìm được ngÆ°á»i nghệ nhân thà nh thục trong tay nghá». Thể tà i Ä‘Æ°a ông lên Ä‘Ã i vinh quang, mà ông cÅ©ng giúp cho thể tà i tá»± khẳng định.
II. TÃnh cách hiện đại
NhÆ° Pearl Buck trong câu chuyện nói trÆ°á»›c Viện hà n lâm Thuỵ Äiển đã ghi nháºn, cái lạ của tiểu thuyết Trung Hoa là trong khi tồn tại trÆ°á»›c tiên trên Ä‘Æ°á»ng phố, nhÆ° má»™t thứ văn chÆ°Æ¡ng truyá»n miệng, nó lại thÃch phiêu lÆ°u tá»›i má»™t khu vá»±c Ä‘á» tà i mà đám đông dân thÆ°á»ng không rà nh, song há» tò mò muốn biết, và sẽ truyá»n tụng nhau nhÆ° má»™t Ãt Ä‘iá»u bà máºt, đó là đỠtà i lịch sá». NgÆ°á»i Trung Quốc vốn có ý thức sâu sắc vá» sá»± tồn vong của xứ sở nhÆ° má»™t quốc gia, và ná»n sá» há»c của hỠđược hình thà nh thuá»™c và o loại sá»›m nhất trên thế giá»›i. NhÆ°ng bên cạnh loại lịch sá» công khai, lịch sá» chÃnh thống, trong Ä‘á»i sống xã há»™i nÆ¡i đây thÆ°á»ng vẫn lÆ°u truyá»n những câu chuyện đồn đại, mà tiếng chuyên môn gá»i là ngoại sá». Trong khi chÃnh sá» quan tâm tá»›i những việc lá»›n, ở trên mặt tiá»n của những biến thiên xã há»™i, thì ngoại sá» Ä‘i và o háºu trÆ°á»ng “bếp núc†của cung đình, việc láºp các ngôi vua đã trải qua đấu đá nhÆ° thế nà o, những ai tranh chấp vá»›i ai, đằng sau má»—i sá»± hÆ°ng vong đâu là những đòn đánh nham hiểm và những việc là m ám muá»™i. Khó lòng nói rằng ngoại sá» bao giá» cÅ©ng chÃnh xác, hẳn nó đã bị méo mó Ä‘i do sá»± xuyên tạc khi vô tình khi cố ý của những ngÆ°á»i kể, song nó lại khiến ngÆ°á»i nghe thÃch thú, và giúp há», qua đó, hiểu thêm vá» sá»± Ä‘á»i rắc rối. ChÃnh loại ngoại sá» nà y có liên quan nhiá»u đến tiểu thuyết, từ các mẩu chuyện rá»i rạc chắp vá, ngÆ°á»i ta đã dá»±ng lại thà nh những bá»™ tiểu thuyết “diá»…n nghÄ©a†mà dù chỉ má»™t phần nhỠđược dịch ra tiếng Việt, song cÅ©ng đã cho bạn Ä‘á»c ở ta có được má»™t ý niệm liên tục vá» lịch sá» nÆ°á»›c Tầu (tạm liệt kê sÆ¡ bá»™ nhÆ° sau : Phong thần, Hán Sở tranh hùng, Thuyết ÄÆ°á»ng, Tiết Äinh San chinh Tây, La Thông tảo bắc, Tống Nhạc Phi, Tống Äịch Thanh, Thuá»· Há», Cà n Long du Bắc, Cà n Long du Giang Nam, Thanh Cung mÆ°á»i ba triá»u v.v...) Cho đến khi chuyển sang thá»i hiện đại, các loại tiểu thuyết khác nhau nhÆ° kiếm hiệp, nhÆ° chưởng Ä‘á»u tiếp tục khai thác cái thế mạnh nà y. Truyện của Kim Dung thÆ°á»ng xoay quanh mối quan hệ giữa Trung Quốc vá»›i các dân tá»™c chung quanh, nhÆ° ngÆ°á»i Khiết Äan, và trong má»™t và i trÆ°á»ng hợp, có dÃnh đến vua Cà n Long. Việc trở lại vá»›i lịch sá» mang lại cho các trang sách má»™t sắc thái cổ kÃnh quen thuá»™c, trong khi vẫn dà nh chá»— thoải mái cho ngòi bút nhà văn lui tá»›i để phô diá»…n những quan niệm riêng vá» những Ä‘iá»u bạn Ä‘á»™c quan tâm, vá» thế giá»›i quanh ta, vá» kiếp nhân sinh, và bao chuyện cụ thể khác.
Thế giá»›i , mối quan hệ giữa con ngÆ°á»i và thế giá»›i
Trên nét lá»›n, ngÆ°á»i ta thể tạm dá»±ng nên cái bá»™ khung chủ yếu là m nên cốt truyện của má»™t cuốn tiểu thuyết võ hiệp cổ Ä‘iển: Thiên hạ Ä‘ang thái bình thì có má»™t bá»n gian thần dối vua hại nÆ°á»›c, là m chuyện thoán nghịch. Các báºc công thần bị hại. Con em há» phải lẩn trốn đây đó, rồi tụ táºp lại, bà n chuyện khôi phục chÃnh nghÄ©a. Các táºp sách thÆ°á»ng khép lại vá»›i việc phái chÃnh thống trở lại cầm quyá»n. Và má»™t giai Ä‘oạn thịnh trị má»›i bắt đầu. Nhìn chung, khái niệm triá»u đình chÃnh thống đóng vai trò trung tâm trong các tiểu thuyết võ hiệp cổ Ä‘iển. Bởi triá»u đình là má»™t thứ váºt chuẩn, quy tụ những ná»— lá»±c của “chúng anh hùngâ€, cÅ©ng tức là tạo nên má»™t khuôn khổ cho má»i hà nh Ä‘á»™ng. NgÆ°á»i anh hùng trong truyện võ hiệp xÆ°a có má»™t mục Ä‘Ãch lá»›n lao để mà tin, và toà n bá»™ cuá»™c Ä‘á»i của hỠđược tổ chức để thá»±c hiện cho được mục Ä‘Ãch đã định đó.
Vá» phÆ°Æ¡ng diện nà y mà xét, chưởng của Kim Dung không hổ là má»™t sản phẩm của thế ká»· XX, nghÄ©a là má»™t thá»i đại Ä‘a Ä‘oan phức tạp, nó đòi há»i ở con ngÆ°á»i má»™t nháºn thức và má»™t cách ứng xá» thá»i trÆ°á»›c không ai nghÄ© tá»›i. Thay cho triá»u đình, cái mà ngÆ°á»i ta bắt gặp trong chưởng là cả võ lâm, má»™t cái tên khác để chỉ xã há»™i. Bá» ngoà i thì võ lâm bình thÆ°á»ng không có chuyện gì. NhÆ°ng trong lòng nó, biết bao xao Ä‘á»™ng Ä‘ang xô đẩy, mà cuá»™c váºn Ä‘á»™ng lá»›n nhất, là các phe phái Ä‘ua nhau Ä‘i tìm những bà kÃp ngÆ°á»i xÆ°a để lại, những mong trùm lấp lên má»i môn phái khác. Có Ä‘iá»u má»i mong má»i loại đó chỉ là ảo tưởng. Theo nhÆ° cách nói của má»™t ngÆ°á»i mê chưởng là Äá»— Long Vân (trong cuốn Vô Kỵ giữa chúng ta, 1968), thì võ lâm giỠđây trở nên má»™t thế giá»›i vô cùng, và đã mất trung tâm; cái thá»±c thể xÆ°a kia tưởng là thống nhất, nay thÆ°á»ng xuyên chia năm xẻ bảy. Cho đến cách hiểu vá» các bà kÃp cÅ©ng không nguyên vẹn nữa, mà có thể nói má»—i ngÆ°á»i có má»™t cách hiểu riêng.
HÆ¡n thế nữa, chẳng những cái Ä‘Ãch để con ngÆ°á»i hÆ°á»›ng tá»›i khác Ä‘i, mà nay là lúc bản thân con ngÆ°á»i võ hiệp cÅ©ng đã đổi khác.
Gần nhÆ° ngay từ khi sinh ra, nhân váºt trong truyện võ hiệp cổ đã được quy định rõ rệt: há» thuá»™c vá» má»™t dòng giống nhÆ° thế nà o, há» phải là m gì má»›i xứng đáng là ngÆ°á»i anh hùng. Trong quá trình hà nh Ä‘á»™ng, ở há», các ý niệm chÃnh tà hết sức rạch ròi, giữa cái thá»±c và cái giả có má»™t sá»± tách bạch phân minh đến không ai lầm lẫn được. Vá» phần mình, nhân váºt chÃnh trong chưởng Kim Dung, kể từ TrÆ°Æ¡ng Vô Kỵ trở Ä‘i, quả không có được cái may mắn đó. Trong không Ãt trÆ°á»ng hợp, trÆ°á»›c mắt chúng ta, là má»™t thiếu niên tháºt thà , hoặc là nạn nhân của những ân oán trÆ°á»›c đây, nay phải băn khoăn “giải mã†tức là đi sâu và o quá khứ của mình, nhỠđó khám phá ra thế giá»›i. NhÆ°ng quá trình há»c há»i và hà nh Ä‘á»™ng nà y không suôn sẻ nhÆ° ngÆ°á»i ta mong đợi. Cà ng Ä‘i sâu và o quá khứ để hiểu lại lai lịch mình, ngÆ°á»i ta cà ng nháºn ra bao Ä‘iá»u mù má», cÅ©ng nhÆ° cà ng Ä‘i sâu và o thế giá»›i, con ngÆ°á»i cà ng nháºn ra sá»± xa lạ của thế giá»›i. Sá»± rà nh mạch chÃnh tà không còn. Những ngÆ°á»i thuá»™c chÃnh phái cÅ©ng ghen tị, thù oán, tranh chấp vá»›i nhau, và khi cần há» cÅ©ng tà n tệ, Ä‘á»™c ác sẵn sà ng thanh toán nhau, dù vẫn luôn miệng nói đạo đức. Trong khi đó, những kẻ thuá»™c tà phái, tuy có mang tiếng là bất nhân, Ä‘á»™c ác, nhÆ°ng để bù lại, há» sòng phẳng rõ rà ng trong quan niệm và ứng xá». Há» không là m ra vẻ thế nà y thế khác để là m mẫu cho thiên hạ. đôi khi chẳng qua vì ham hố Ä‘uổi theo mục Ä‘Ãch, và muốn tranh quyá»n vá»›i cả tạo hoá, nên há» mang tiếng váºy. Sau khi có dịp tiếp xúc vá»›i đủ loại chÃnh tà , những nhân váºt chủ đạo trong Kim Dung (thÆ°á»ng khi là những con ngÆ°á»i thông minh, nhạy cảm, trong lòng Ä‘au đáu má»™t niá»m tha thiết, muốn nháºn cho rõ bản chất cuá»™c Ä‘á»i) không khá»i cảm thấy Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, tá»± nhủ chỉ còn có cách sống theo lÆ°Æ¡ng tri của mình, và tìm tá»›i những ý tưởng vừa thiết thá»±c, vừa siêu thoát. Vượt qua ná»—i hoang mang ban đầu, má»™t nhân váºt loại nà y đã Ä‘Æ°a ra má»™t lá»i nguyá»n, dùng là m phÆ°Æ¡ng châm xá» thế: “ Thà là m chÃnh tà còn hÆ¡n là nguỵ quân tá».â€
Nói theo thuáºt ngữ của váºt lý lượng tá», thế giá»›i trong chưởng nhÆ° váºy là má»™t thế giá»›i bị chi phối bởi nguyên tắc bất định, luôn luôn ngÆ°á»i ta có thể bắt gặp nó khác Ä‘i, nếu đứng ở những góc nhìn khác nhau. Và nói nhÆ° Äá»— Long Vân , tiểu thuyết của Kim Dung chÃnh là lá»i tá»± sá»± của má»™t thuở giao thá»i, từ thá»i của ổn định, thanh bình, sáng thá»i của nghi vấn, bất trắc.
Nhân váºt
Có lần nhân giải thÃch cách viết của mình, Kim Dung nháºn xét: nói tá»›i văn chÆ°Æ¡ng là phải nói tá»›i bịa đặt. ThÆ¡ Lý Bạch có câu: Thiên lý Giang Lăng nhất nháºt hoà n. Thá»i nhà ÄÆ°á»ng, là m gì có phÆ°Æ¡ng tiện má»™t ngà y Ä‘i hà ng ngà n cây số nhÆ° váºy? Thế thì chưởng mà ông xếp và o dòng tiểu thuyết lãng mạn - bịa đặt có gì là lạ! Tuy nhiên, ông tin rằng những gì ông viết ra vẫn thuá»™c loại văn chÆ°Æ¡ng thứ thiệt, bởi lẽ, Ä‘á»c tác phẩm của ông, ngÆ°á»i ta thấy rõ những con ngÆ°á»i. Hà ng chữ sau đây được ông cho in Ä‘áºm trong má»™t bà i viết: “Má»™t bá»™ tiểu thuyết võ hiệp không xây dá»±ng nổi má»™t và i nhân váºt cho ra trò, mà chỉ trông cáºy và o tình tiết mạo hiểm vá vÃu, cùng những cuá»™c ác đấu kéo từ cuốn nà y qua cuốn khác, thì nhất định bá»™ tiểu thuyết võ hiệp đó không thể lôi cuốn bạn Ä‘á»câ€
ở chá»— nà y, Kim Dung đã chạm tá»›i má»™t chá»— mạnh của bản thân, má»™t thế mạnh thá»±c thụ, mà không ai có thể phủ nháºn.
VÆ°Æ¡ng Ngá»c Yến và Äoà n Dá»±, TrÆ°Æ¡ng Vô Kỵ và Hồng Thất Công, Chu Chỉ Nhược và Tạ Tốn v.v... Vá»›i những ngÆ°á»i không Ä‘á»c chưởng, thì các tên nà y không gợi ra má»™t ý niệm gì cả, nhÆ°ng vá»›i những ngÆ°á»i có dịp dừng lại ở những trang sách của Kim Dung, gắn vá»›i má»—i cái tên ấy là má»™t tÃnh cách, ngÆ°á»i nà y tiêu biểu cho lại ngay thẳng tháºt thà , kẻ kia là cái tên chung để gá»i má»™t mÆ°u đồ ác Ä‘á»™c v.v... NgÆ°á»i ta đã có nhiá»u bằng chứng để xác nháºn tÃnh phổ biến của các nhân váºt chưởng: Sau khi Ä‘á»c xong sách của Kim Dung, má»™t số bạn Ä‘á»c của ông nháºn ra rằng khá nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘á»i rất giống vá»›i nhân váºt của ông, và há» liá»n lấy tên nhân váºt để gá»i ngÆ°á»i đã gặp: ông A. là Má»™ Dung Phục, ông B. có nhiá»u nét của Vi Tiểu Bảo. Ai ngÆ°á»i bá» ngoà i tá» ra cao thượng nhÆ°ng bên trong giả dối là Nhạc Bất Quần. Còn Tả Lãnh Thiá»n thì dà nh để chỉ kẻ thÃch xÆ°ng hùng xÆ°ng bá, doạ dẫm ngÆ°á»i khác.
Äối vá»›i má»™t nhà tiểu thuyết, đấy là cả má»™t vinh dá»±!
Vả chăng mặc dù là những con ngÆ°á»i của võ thuáºt, và có thể, trong khoảnh khắc, xuống má»™t thế võ, giết chết cả ngà n sinh mạng song nói chung, há» vẫn có những vui buồn sÆ°á»›ng khổ thông thÆ°á»ng. Âu DÆ°Æ¡ng Phong nao lòng khi nghe má»™t đứa bé gá»i là cha. Äoà n Dá»± vừa trông thấy VÆ°Æ¡ng Ngá»c Yến đã cảm thấy bị thu hết hồn vÃa. Hoà ng Dược SÆ° Ä‘i khắp cùng trá»i cuối đất tìm con, và lúc nà o cÅ©ng nhá»› đến ngÆ°á»i vợ thuá»· chung sá»›m qua Ä‘á»i... Lại nữa, nếu xét cho kỹ, ngÆ°á»i ta thấy các nhân váºt trong chưởng, vá»›i tất cả sá»± Ä‘am mê sẵn có, là m bao nhiêu chuyện kinh thiên Ä‘á»™ng địa, nhÆ°ng suy cho cùng, không phải bao giá» há» cÅ©ng là m chủ được số pháºn. ThÆ°á»ng khi, há» trở thà nh má»™t cái gì mà há» không bao giá» nghÄ© tá»›i. Trong Thiên Long bát bá»™, có má»™t chi tiết rất nhá»: má»™t lần các chiến hữu thân thiết của Kiá»u Phong có dịp gặp gỡ, trong đó viên phó tÆ°á»›ng của Kiá»u Phong dẫn tá»›i ngÆ°á»i vợ rất đẹp. Hầu nhÆ° tất cả má»i ngÆ°á»i trong bà n tiệc hôm đó Ä‘á»u cùng trầm trồ khen ngợi, và nhất cá» nhất Ä‘á»™ng của há» Ä‘á»u bị chi phối bởi cái nhìn của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà y. Chỉ có Kiá»u Phong vá»›i tâm thế của má»™t báºc anh hùng cái thế, mải lo việc lá»›n, chả để ý đến ngÆ°á»i vợ của chiến hữu là m gì. Thế là trong lòng bà taoonayr sinh má»™t mối háºn thù , và bà ta thá» sẽ phá tan cái băng đảng mà Kiá»u Phong đã dà y công táºp hÆ¡p. Dù tán thà nh hay không, cÅ©ng phải công nháºn rằng cách cắt nghÄ©a lịch sá» của Kim Dung nhÆ° váºy khá táo bạo. Giữa cái tưởng nhÆ° vô cùng lá»›n và cái tưởng nhÆ° vô cùng bé, có má»™t sá»± tiếp cáºn ngẫu nhiên, từ đó, tạo nên má»™t sá»± bùng nổ trong hà nh Ä‘á»™ng của con ngÆ°á»i mà không má»™t lô gÃch thông thÆ°á»ng nà o cắt nghÄ©a nổi. NhÆ°ng tất cả những bá»™t phát tuỳ tiện không định trÆ°á»›c đó lại có tÃnh tất yếu, nó là cái bá»n vững nhất trong má»—i con ngÆ°á»i Ä‘ang sống.
Võ công hay kỹ thuáºt
Ta cÅ©ng chá»› nên quên tiểu thuyết của Kim Dung là sách chưởng và dù say mê vá»›i việc miêu tả sá»± muôn mà u muôn vẻ của con ngÆ°á»i đến đâu, thì ông cÅ©ng phải đặt mối quan hệ của há» và o võ lâm. Nói cách khác, những quan niệm hiện đại của Kim Dung vá» thế giá»›i còn phải được tìm cả trong các võ công, mà các nhân váºt của ông sá» dụng.
Nếu nhÆ° Ä‘á»c những Tuỳ ÄÆ°á»ng diá»…n nghÄ©a, hoặc Tam quốc, ngÆ°á»i ta được biết những ngón võ nổi tiếng nhÆ° Sát thủ giản, Hồi mã thÆ°Æ¡ng, và đá»c các bá»™ kiếm hiệp nhÆ° Bồng Lai hiệp khách, Giao Trì hiệp nữ, đám há»c trò tiểu há»c còn nhá»› những thế võ nhÆ° Kim kê Ä‘á»™c láºp, Nguyên suý hồi trà o... thì ở đây bạn Ä‘á»c cÅ©ng được biết tá»›i Nhất dÆ°Æ¡ng chỉ, nà o Lạc anh quyá»n, nà o Äả cẩu bổng, nà o Lăng ba vi bá»™. Khi cắt nghÄ©a sá»± hình thà nh của những võ công nà y, Kim Dung cho biết rằng thÆ°á»ng chúng được gợi ý từ hai nguồn:
1/ những hiện tượng văn hoá truyá»n thống (có võ công dá»±a trên Kinh Dịch, có võ công lấy Pháºt há»c là m căn bản v.v...)
2/ những hiện tượng tá»± nhiên (có võ công mô phá»ng má»™t cảnh thác đổ, có võ công bắt chÆ°á»›c thế chim bay v.v.)
Trong trÆ°á»ng hợp thứ nhất, Kim Dung có dịp tá»± trình bà y nhÆ° má»™t há»c giả uyên bác và tinh tế. Không phải ngẫu nhiên, đã có bạn Ä‘á»c thú nháºn rằng “đá»c chưởng của Kim Dung, thấy có má»™t sá»± khoái trá văn hoá không thể tìm thấy ở bất kỳ chá»— nà o khác trong văn há»c Trung quốc hiện đạiâ€
Ngược lại, trong trÆ°á»ng hợp sau, ngÆ°á»i ta không chỉ thú vị vá»›i má»™t trà tưởng tượng phong phú, mà còn cảm thấy mình nhÆ° ở đây có má»™t Ãt liên hệ vá»›i má»™t môn há»c hiện đại là phá»ng sinh há»c (nghiên cứu kỹ tá»± nhiên để hoà n chỉnh các loại máy móc, giúp chúng có chức năng Ä‘a dạng nhÆ° tá»± nhiên).
Ngay từ những táºp đầu của Thiên Long bát bá»™, tên tuổi Äoà n Dá»± đã gắn liá»n vá»›i cái võ công kỳ lạ là lục mạch thần kiếm. NhÆ°ng cái oái oăm của Kim Dung trong trÆ°á»ng hợp nà y, nó cÅ©ng là lý do khiến cho ngÆ°á»i ta hồi há»™p theo dõi, là môn thần kiếm ấy của Äoà n Dá»± được “điá»u kiện hoá†cao Ä‘á»™. Không phải bao giá» nó cÅ©ng thuáºn theo ý muốn Äoà n Dá»±. Khi chà ng bắt gặp má»™t cảnh ngang trái (chẳng hạn thấy má»™t kẻ cáºy tà i và khoẻ bắt nạt kẻ yếu hÆ¡n), và trong cÆ¡n bá»™t phát, Äoà n Dá»± muốn là m má»™t việc tá» tế, thì bao giá» môn thần kiếm ấy cÅ©ng là vô địch. NhÆ°ng khi chủ nhân của nó thiếu Ä‘i má»™t lý do chÃnh đáng (chẳng hạn, chỉ cốt phô phang vá»›i Ä‘á»i) thì món thần kiếm kia mất hẳn hiệu nghiệm. Tháºt là tức anh ách! NhÆ°ng vá»›i ngÆ°á»i Ä‘á»c, nó tháºt là chuyện thú vị! Và ngÆ°á»i ta tá»± há»i là m sao mà má»™t nhà văn có thể tá»± đặt ra má»™t võ công kỳ lạ váºy, nếu không thấm nhuần ý tưởng vá» tÃnh xác xuất, vốn là má»™t phần của các tÆ° tưởng váºt lý hiện đại.
Số lượng các từ ngữ lần đầu tiên được dùng trong chưởng, sau đó trở nên phổ biến khá nhiá»u. Chẳng hạn khi thấy má»™t ai lánh bá» sá»± Ä‘á»i, ngÆ°á»i ta bảo rằng anh ta dạo nà y rá»a tay gác kiếm, còn nếu nhÆ° anh ta trở lại hoạt Ä‘á»™ng, tức là má»™t dịp tái xuất giang hồ. Riêng tôi, trong kho từ ngữ nà y có má»™t cụm từ mà tôi rất thÃch: tẩu hoả nháºp ma. Nguyên do là trong truyện của Kim Dung do khát vá»ng muốn được hiểu biết, được từng trải, có những nhân váºt lăn Ä‘i để há»c hết võ công nà y tá»›i võ công khác. NhÆ°ng không phải là các võ công hoà n toà n vô can, và có thể “lắp ghép†bừa bãi . Khi hai võ công trái ngược nhau được đặt cạnh nhau, hoặc nói rá»™ng hÆ¡n, khi má»™t ngÆ°á»i tÃnh chuyện thu nạp cả những võ công ngược vá»›i tÃnh cách bản thân, láºp tức ở anh ta sinh ra hiện tượng giống nhÆ° công thuốc, cái ná» xung Ä‘á»™t vá»›i cái kia, không những không có lợi mà còn có hại, tháºm chà có trÆ°á»ng hợp con ngÆ°á»i trở thà nh tà n phế. Trong khi mang sắc thái rất riêng của võ công, ý niệm tẩu hoả nháºp ma tháºt ra có tầm phổ biến rá»™ng rãi, khi má»™t ngÆ°á»i Ä‘á»c những quyển sách mà anh ta không hiểu, rồi sinh ra nói năng bừa bãi, ngÆ°á»i ta cÅ©ng bảo anh ta ngá»™ chữ, hoặc bị tẩu hoả nháºp ma. Mà cái căn cốt sâu xa để xây dá»±ng nên ý niệm nà y lại có thể tìm ngay ở má»™t ý tưởng của triết há»c thế ká»· XX: chủ nghÄ©a cấu trúc.
Trên nét lá»›n, có thể bảo võ công trong Kim Dung có những nét tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° kỹ thuáºt vá»›i con ngÆ°á»i hiện đại.
III. Những ngÆ°á»i viết văn có thể tìm thấy những gợi ý nhÆ° thế nà o từ truyện chưởng?
Khoảng 1954 vá» trÆ°á»›c, chợ Äồng Xuân có má»™t dãy quầy hà ng bán ở ngay mặt tiá»n, và muốn mua gì, má»i ngÆ°á»i có thể không cần và o chợ mà đứng ngay trên vỉa hè tuỳ ý lá»±a chá»n. Má»™t trong những quà y đó, ở góc phố Hà ng Khoai, dà nh cho sách báo. Cố nhiên chữ nghÄ©a bán ở đây chỉ là loại hà ng tầm tầm, trong đó có má»™t thứ mà và o tuổi tôi lúc ấy, không ai không thÃch: kiếm hiệp. Còn nhá»›, để câu khách và cÅ©ng là tiện cho ngÆ°á»i mua vặt, sách của ông Lý Ngá»c HÆ°ng in ra thoe từng tay má»™t, má»—i tay ứng vá»›i má»™t hồi. Những lúc chá» tà u Ä‘iện vá» vá»›i gia đình ở Thuỵ Khuê , tôi chỉ ngóng tà u đến cháºm, để lÆ°á»›t tháºt nhanh qua các tay sách. Ngá»c Kỳ Lân Vân Äằng Giao và Kim Hồ Äiệp Trúc Thuý Quỳnh, Bồi thà nh lá»±c sÄ© SÃch NhÆ° Lân chi má»™, Uy liệt vÆ°Æ¡ng Võ Trấn PhÆ°Æ¡ng kiến thiết, Nguyên suý hồi trà o, Hạng VÆ°Æ¡ng cỠđỉnh... tên ngÆ°á»i tên đất, tên các thế võ Ä‘á»c ban ngà y, đêm vá» xủng xoảng trong đầu óc, khiến cho vá» sau, có hồi há»c chữ Hán vá»›i mấy cụ đồ ở trÆ°á»ng Chu Văn An, nhiá»u từ tôi chỉ nghe phát âm mà biết nghÄ©a, lúc bình tÄ©nh ngồi nghÄ© má»›i hay mình đã vỡ lòng ở sách của ông Lý Ngá»c HÆ°ng.
Dẫu sao, nhá»› lại thá»i Ä‘á»c kiếm hiệp, vá» sau tôi vẫn thấy trong đó có chút lý do chÃnh đáng: trẻ con bao giá» chả thế!
Äến nhÆ° chuyện mê chưởng thì má»›i tháºt lạ. Khi má»›i bắt đầu là m quen vá»›i Kim Dung, bản thân đã Ãt nhiá»u ăn chịu vá»›i nghá» viết văn và nói chung là có được phần nà o ý thức vá» công việc của mình. Váºy mà vẫn không sao cưỡng nổi thứ văn chÆ°Æ¡ng thoạt nhìn ma mị đó! Có Ä‘iá»u, có phải riêng tôi đâu, ở tạp chà Văn nghệ quân Ä‘á»™i nÆ¡i tôi từng công tác, má»™t ngòi bút nổi tiếng sác sảo nhÆ° Nguyá»…n Khải, má»™t ngÆ°á»i ranh ma nhÆ° Xuân Sách cÅ©ng mê chưởng, và má»—i lần ngốn hết má»™t bá»™ sách của Kim Dung là các anh lại ngồi vừa vân vi lý giải sá»± Ä‘á»i trong đó, vừa liên hệ vá»›i những chuyện vẫn nghe trong Ä‘á»i sống hà ng ngà y, để bình luáºn thêm. Còn nhá»› là vá»›i thói quen thÃch đùa bỡn và tá»± chế giá»…u, Nguyá»…n Khải có lần còn cảm thấy mình có chất của Má»™ Dung Phục, má»™t trong những nhân váºt hiếm hoi của Kim Dung từ chối tình yêu, vì chỉ sợ sa chân và o đó là rÆ¡i và o phù phiếm, trong khi Ä‘á»i mình còn bao nhiêu việc phải là m! Và trong những câu chuyện bên Há»™i Nhà văn mà Nguyá»…n Khải thÆ°á»ng mang kể lại cho anh em ở 4 Lý Nam Äế, anh cÅ©ng không quên lÆ°u ý là dạo nà y, nà o ông Kim Lân, nà o ông Trá»ng Hứa... Ä‘ang quay cuồng vá» chưởng ra sao.
Hà ng ngÅ© những ngÆ°á»i mê chưởng tôi quen thì có thể kể ra khá dà i: Nghiêm Äa Văn và Lâm Quang Ngá»c, Hà Ân và Trần Hoà ng Bách v.v.... Sách ngÆ°á»i nà y Ä‘á»c chÆ°a xong, ngÆ°á»i kia đã chá» mượn, cả bá»n dắt dây nhau mà thÃch thú và cảm phục.
Má»™t số thu hoạch tôi nêu lên ở trên, có liên quan tá»›i không biết bao nhiêu cuá»™c luáºn bà n chúng tôi đã dà nh cho tiểu thuyết Kim Dung trong buổi đầu gặp gỡ đó
Còn bà i há»c mà chưởng gợi ý đối vá»›i nghá» viết văn, có phần đến sau hÆ¡n má»™t chút, nhÆ°ng không phải vì thế mà kém phần sâu sắc.
Má»™t trong những sức ép mà những ngÆ°á»i cầm bút hiện nay phải chịu, má»—i khi viết văn, là bên cạnh văn chÆ°Æ¡ng, lúc nà o cÅ©ng có vô số thứ lôi cuốn bạn Ä‘á»c. Công chúng giỠđây được chiá»u chuá»™ng bởi đủ thứ thú vui: nà o Ä‘iện ảnh, nà o truyá»n hình, nà o các đêm biểu diá»…n ca nhạc, trong khi ấy, thá»i gian của há» phải nói là ngà y cà ng trở nên eo hẹp. Lẽ tá»± nhiên, má»i ngÆ°á»i dá»… Ä‘i tá»›i kết luáºn rằng má»™t lối viết hiện đại có nhiá»u phần đồng nghÄ©a vá»›i má»™t lối viết ngắn gá»n chặt chẽ, cốt gây ấn tượng. Thế nhÆ°ng, trong má»™t lần trò chuyện vá»›i nhà văn Võ Quảng vá» chuyện dà i và ngắn, loanh quanh má»™t hồi, rồi cả hai chúng tôi cùng ngá»› ra: tiểu thuyết Trung Hoa cổ Ä‘iển có bao giá» ngắn gá»n? Chẳng phải cái ấn tượng đầu tiên của má»™t ngÆ°á»i khi liếc qua má»™t cuốn chưởng nhà u nát, là sao cảm thấy nó dông dà i đến mức lê thê, hết táºp nà y sang táºp khác, để rồi vá» sau mê mẩn vá»›i nó tá»›i cùng? Kết luáºn: sá»± dà i dòng không phải là má»™t cái tá»™i, nếu nhÆ° có vẻ dà i dòng đấy, mà thiên hạ không bỠđược sách của mình, thì đó lại là điá»u đáng hãnh diện.
ở các lá»›p dạy viết văn, những ngÆ°á»i muốn Ä‘i và o nghá» cầm bút sá»›m được nghe cả má»™t định nghÄ©a kinh Ä‘iển: văn chÆ°Æ¡ng là nghệ thuáºt ngôn từ, và nếu không là m được, thì ai ngÆ°á»i theo nghá» nà y, cÅ©ng tin chắc rằng đáng trá»ng nhất là những cây bút biết dừng lại để chăm sóc cho từng câu từng chữ. Song đối vá»›i tiểu thuyết võ hiệp nói chung, vá»›i chưởng nói riêng, hình nhÆ° không phải váºy. “Từ thuở xa xÆ°a, những ngÆ°á»i Ä‘i kể tiểu thuyết cho thiên hạ đã sá»›m phải ghi nháºn rằng giá»ng văn mà há» thưởng thức hÆ¡n cả là má»™t giá»ng văn dá»… dãi, rõ rà ng và giản dị, vá»›i những chữ thông thÆ°á»ng hà ng ngà y†(Pearl Buck). Äến chưởng, cái luáºt lệ đó vẫn được duy trì, và đây có lẽ là lý do để má»™t số ngÆ°á»i dè bỉu nó. NhÆ°ng có má»™t số ngÆ°á»i khác đã tá»± mình đặt câu há»i: văn chÆ°Æ¡ng tá»± nó không phải là mục Ä‘Ãch. Nếu nhÆ° thứ văn chÆ°Æ¡ng bá» ngoà i có vẻ dá»… dãi nhÆ° văn Kim Dung thÃch hợp vá»›i ná»™i dung câu chuyện và điá»u tác giả muốn nói vá»›i bạn Ä‘á»c thì tại sao ta lại không chấp nháºn? Chẳng những thế, nếu thân tình hÆ¡n vá»›i tác giả, và thấu đáo hÆ¡n trong thưởng thức, ngÆ°á»i ta sẽ nháºn ra rằng tháºt ra thứ văn ấy có vẻ đẹp riêng, cái duyên dáng riêng, và sá»± hấp dẫn của nó là thứ hấp dẫn của cái gì không cần tô Ä‘iểm cầu kỳ. Ai có kinh nghiệm Ä‘á»u biết rằng viết được loại văn đó không phải dá»….
Dẫu sao, câu chuyện vá» dà i hay ngắn, cần trau chuốt cho kỹ lưỡng hay cứ để cho văn tá»± nhiên tuôn trà o trên trang giấy vẫn còn là chuyện nhá», so vá»›i những vấn Ä‘á» lý luáºn lá»›n hÆ¡n, mà do tầm phổ biến rá»™ng rãi và lâu dà i của nó, tác phẩm của Kim Dung đã gợi ra và đáng được suy nghÄ© tiếp.
Má»—i khi có dịp tâm sá»± vá»›i bạn Ä‘á»c, nhà văn nà y thÆ°á»ng vẫn kể là có không Ãt ngÆ°á»i viết thÆ° cho ông, tỠý thắc mắc rằng sao trong tiểu thuyết của mình, ông bịa đặt ghê gá»›m thế. Thì ra, lối thưởng thức văn chÆ°Æ¡ng trong sá»± rà ng buá»™c vá»›i cái thá»±c đã thâm căn cố đế ở nhiá»u ngÆ°á»i, và khi suy nghÄ© vá» vấn Ä‘á» nà y ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng vẫn bị các báºc thà y của văn há»c phÆ°Æ¡ng Tây ám ảnh. Rằng, tác phẩm nà y, diá»…n tả thà nh phố Paris đúng đến từng chi tiết. Rằng, trong tác phẩm kia, có những tà i liệu có thể dùng là m dữ kiện tham khảo cho các nhà nghiên cứu kinh tế. Kể ra, đó cÅ©ng là những nháºn xét xác đáng, có Ä‘iá»u, nếu coi đó là phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng Ä‘uy nhất, để văn há»c Ä‘i theo, thì không đúng. Trong văn há»c phÆ°Æ¡ng Tây, thế ká»· XIX, không chỉ có Balzac mà còn có Stendhal, má»™t ngÆ°á»i hÆ°á»›ng má»i ná»— lá»±c sáng tạo của mình và o việc biểu hiện tâm hồn của con ngÆ°á»i, ngoà i chuyện đó ra, những chi tiết lặt vặt đối vá»›i ông chả là gì cả, hoặc cÅ©ng có quan trá»ng tà chút, song không phải là cái Ä‘Ãch khiến ông phải quá để tâm săn sóc. Nhìn sang tiểu thuyết phÆ°Æ¡ng Äông cÅ©ng thấy má»™t tình trạng song hà nh tÆ°Æ¡ng tá»±. ở đây, có những cuốn truyện dà i vá»›i nhiá»u chi tiết chân thá»±c, nhÆ° Hồng lâu má»™ng, nhÆ°ng má»™t cuốn khác, nhÆ° Tây du, lại hoà n toà n dá»±a trên bịa đặt, có phải vì váºy, mà bảo là cuốn thứ hai kém cuốn thứ nhất đâu? Nghiêm túc mà nói, phải nháºn những Liêu Trai chà dị, Tây du nói vá» Ä‘á»i sống theo các cách riêng của nó, và ngÆ°á»i ta vẫn có thể bảo rằng những tác phẩm nà y có giá trị hiện thá»±c mà không có gì là nguỵ biện cả. Chưởng Kim Dung, Ä‘i theo truyá»n thống đó.
Äạo diá»…n Nguyá»…n Äình Nghi, má»™t nhà hoạt Ä‘á»™ng sân khấu song lại rất mê văn há»c, và cÅ©ng mê chưởng, má»›i đây kể vá»›i tôi rằng ông đã phải suy nghÄ© nhiá»u, khi có lần nghe má»™t ngÆ°á»i lái xe nháºn xét:
- Äá»c chưởng của Kim Dung, thấy cái gì cÅ©ng bịa, sau cuối cùng lại thá»±c, trong khi xem kịch của anh A. Ä‘á»c truyện của anh B, viết bây giá», biết thêm nhiá»u chi tiết thá»±c, mà toà n bá»™ cứ giả khượt.
ở đây, có lẽ nên tham khảo thêm má»™t ý kiến của nhà văn Mỹ la tinh Huan Carlos Onetti. Ông nà y cho rằng “có nhiá»u cách nói dối, nhÆ°ng cách tởm lợm nhất là nói toà n bá»™ chi tiết thá»±c, chỉ che giấu ,hay là là m sai lạc . cái hồn của hiện thá»±câ€.
Phá»ng theo cách nói của Onetti, có thể bảo trong chưởng có má»™t “cái hồn†thá»±c, cái hồn nà y là cái tinh thần toát ra từ Ä‘á»i sống tác giả nắm bắt được và muốn chia sẻ vá»›i bạn Ä‘á»c.
Có má»™t khÃa cạnh nữa, là m nên tÃnh cách hiện đại của chưởng, mà lại liên quan đến mỹ cảm đến cách viết, đó là cái bá» ngoà i xù xì luá»™m thuá»™m của nó, cái lối bịa đặt rất gần vá»›i ma giáo tà đạo của nó. Thế ká»· XX của chúng ta là thế, dù ở phÆ°Æ¡ng đông hay phÆ°Æ¡ng tây, nay là lúc những gì trinh trắng, tháºt hạt, thuần nhất, thiêng liêng... đã bị phôi pha Ä‘i nhiá»u, lẽ tá»± nhiên là trong văn há»c dá»… sinh ra những hiện tượng bá» ngoà i không bình thÆ°á»ng, tháºm chà quái dị. Mà quần chúng đông đảo thÆ°á»ng lại dá»… bị lôi cuốn bởi những cái đó. Äôi khi nhà văn phải dám mạnh dạn chấp nháºn thách thức, tức là không sợ Ä‘i chung má»™t chuyến đò vá»›i những gì pha tạp và thoạt nhìn nhÆ° là thấp kém kia, hÆ¡n thế nữa, biết mang lại cho chúng má»™t tầm cao má»›i, vẻ đẹp má»›i. Còn nếu nhÆ° việc là m đó là xa lạ, chẳng bao giá» hợp vá»›i các gu trá»i cho ở ta Ä‘i nữa, thì, trong khi không tìm cách là m theo, Ãt ra ta cÅ©ng nên rá»™ng lượng hÆ¡n, cởi mở hÆ¡n, phóng khoáng hÆ¡n, trong nhìn nháºn và đánh giá. Ngoà i trá»i lại có trá»i, đó là má»™t trong nhiá»u ý tưởng xuyên suốt các bá»™ chưởng của Kim Dung, và cà ng ngà y nó cà ng được nhiá»u ngÆ°á»i cho là có lý.
1997
http://vuongtrihai-vuongtrinhan.blog...oa-ton-th.html
http://vuongtrihai-vuongtrinhan.blog...-kim-dung.html
http://vuongtrihai-vuongtrinhan.blog...iang-h-ca.html
http://vuongtrihai-vuongtrinhan.blog...-kim-dung.html
Tà i sản của Nvlinh11188
Chữ ký của Nvlinh11188
14-04-2012, 11:27 PM
Phá Quan Hạ Sơn
Tham gia: Oct 2011
Bà i gởi: 148
Thá»i gian online: 1 tuần 2 ngà y 3 giá»
Thanks: 435
Thanked 56 Times in 18 Posts
Kim dung nhiá»u phim đâm ra nhiá»u ngÆ°á»i hâm má»™ . Thik cổ long hÆ¡n Sở Lu Lu , Lý Tầm Hoan , + -- Lang , Diệp Cô Thà nh ... Toà n nv mình thik >.<
Tà i sản của buonthetham
Chữ ký của buonthetham