Ghi chú đến thành viên
Gởi Ãá» Tài Má»›i Trả lá»i
 
Ãiá»u Chỉnh
  #1  
Old 04-08-2008, 03:05 PM
Syberia's Avatar
Syberia Syberia is offline
Gardenia Jasminoides
 
Tham gia: Jul 2008
Äến từ: NÆ°á»›c Nga tuyết trắng
Bài gởi: 50
Thá»i gian online: 9 giá» 48 phút 53 giây
Xu: 0
Thanks: 74
Thanked 7 Times in 6 Posts
NgÆ°á»i Trung Quốc Xấu Xí - Bá DÆ°Æ¡ng

vài lá»i vá» tác giả & bản quyá»n


Trích:
ông bá dÆ°Æ¡ng sinh năm 1920 ở trung quốc lục địa, chạy sang đài loan năm 1949 khi cá»™ng sản thắng tại trung quốc. Là má»™t nhà thÆ¡, nhà văn, nhà báo và sá»­ gia. ông đă bị bá» tù 10 năm tại lục đảo (đài loan) vÌ dịch sang tiếng trung quốc má»™t tranh hÆ° há»a popeye (pôp-pay) mà chính phủ đài loan cho là phạm thượng. Năm 1977, khi ra khá»i nhà tù, ông bắt đầu Ä‘i nói chuyện vá» hiện tượng "ngÆ°á»i trung quốc xấu xí". Những bài nói chuyện của ông và của
những ngÆ°á»i tranh luận vá»›i ông được tập trung lại thành quyển sách mà các bạn Ä‘ang cầm ở tay. ông hiện sống ở đài loan vá»›i vợ là bà dÆ°Æ¡ng hÆ°Æ¡ng hoa, má»™t thi sÄ©.

Vì chỉ có một bản in tại lục địa, chúng tôi không biết phải liên lạc làm sao để xin phép ông bá dương, nên nhân đây xin lỗi ông vỠviệc đă mạn phép dịch sách của ông ra tiếng việt trước khi được phép. Tôi nghĩ nếu ông biết được chắc cũng vui ḷng tha thứ. Nếu có ai mách cho tôi biết ông ở đâu tôi sẽ trực tiếp xin lỗi ông một lần nữa và chính thức xin phép ông sau.

Nguyễn hồi thủ




phần i: Các bài nói chuyện


ngÆ°á»i trung quốc xấu xí



Trích:
diá»…n văn Ä‘á»c tại đại há»c iowa (iowa), ngày 24/09/1984.

đă nhiá»u năm nay tôi muốn viết má»™t quyển sách dÆ°á»›i tên gá»i "ngÆ°á»i trung quốc xấu xí".

Tôi nhá»› quyển sách "ngÆ°á»i mỹ xấu xí" sau khi viết xong đă được quốc vụ viện mỹ dùng làm tài liệu tham khảo cho sách lược của mÌnh. NgÆ°á»i nhật cÅ©ng có má»™t quyển "ngÆ°á»i nhật xấu xí". Tác giả là đại sứ nhật tại ác-hen-ti-na. Ngài đại sứ này (sau khi viết ra cuốn sách đó) liá»n bị cách chức. đấy có lẽ là cái khác nhau giữa đông phÆ°Æ¡ng và tây phÆ°Æ¡ng. Trung quốc so sánh vá»›i nhật bản có lẽ cÌ£n kém má»™t bậc. Giả thá»­ tôi viết quyển sách này, có nhiá»u khả năng các vị phải vào tận nhà lao để Ä‘Æ°a cÆ¡m cho tôi. VÌ thế tôi vẫn không viết, nhÆ°ng luôn luôn tôi tÌm má»™t cÆ¡ há»™i nói chuyện vá» vấn Ä‘á» này để thỉnh giáo các cấp, các giai tầng trong

nÆ°á»›c. Thế mà cái chuyện báo cáo bằng miệng này cÅ©ng không phải Ä‘Æ¡n giản. Tại đài bắc, ngÆ°á»i má»i tôi đến nói chuyện, chỉ nghe đến Ä‘á» mục này đă vá»™i bá» lá»i má»i. Cho nên suốt Ä‘á»i tôi đến nay đây là lần thứ nhất tôi được nói vá» "ngÆ°á»i trung quốc xấu xí". Tôi cảm thấy rất là hứng thú. Xin cảm tạ quÆ° vị đă cho tôi cÆ¡ há»™i này.

Có má»™t lần đại há»c đông hải tại đài trung má»i tôi đến diá»…n giảng. Tôi báo há» vá» Ä‘á» mục
này. Tôi há»i há»™i trưởng há»™i sinh viên xem có thể gây ra vấn Ä‘á» gÌ không. Anh ta bảo: "tại sao lại thành vấn Ä‘á»?" tôi nói vá»›i anh ta rằng: "anh Ä‘i thăm dÌ£ nÆ¡i ông hiệu trưởng xem sao, bởi vÌ cá nhân tôi vốn đă là ngÆ°á»i có vấn Ä‘á», lại nói vá» má»™t Ä‘á» mục có vấn Ä‘á» nữa sẽ có thể
thành nặng đấy". Sau khi nói chuyện vá»›i hiệu trưởng, anh ta gá»i Ä‘iện đến đài bắc cho tôi bảo: "vấn Ä‘á» thiÌ€ không có, nhÆ°ng có thể sá»­a đổi Ä‘á» mục không? Hiệu trưởng bảo cái tít này hÆ¡i
khó nghe". Tiếp đó anh Ä‘á» nghị tôi má»™t Ä‘á» mục dài lÌ£ng thÌ£ng, vá»›i mÅ© áo đàng hoàng, rồi há»i tôi có đồng Æ° không? Tôi bảo: "dÄ© nhiên là không đồng Æ°, nhÆ°ng nếu anh nhất định phải sá»­a thiÌ€ tốt hÆ¡n là cứ sá»­a". đó là lần đầu tôi nói chuyện chính thức mà có liên quan đến "ngÆ°á»i
trung quốc xấu xí". Trước khi nói chuyện, tôi bảo: "tôi mong rằng khi tôi nói sẽ thu băng lại để sau đó tôi có thể chữa lại thành một bài văn". Anh ta khẳng khái hứa sẽ làm. Sau khi nói xong, lúc nghe băng thâu lại thì chỉ có mỗi vài câu đầu, sau đó toàn băng trắng!

Năm nay tôi 65 tuổi. Ngày 7 tháng 3, hôm bạn bè ở đài bắc làm lá»… sinh nhật cho tôi, tôi bảo há»: "tôi đă sống 65 năm, toàn là những năm tháng gian nan". Æ° tôi muốn nói rằng đấy không phải là sá»± gian nan của riêng tôi, nhÆ°ng của tất cả những ai đă làm ngÆ°á»i trung quốc. Bạn bè ngồi đó Ä‘á»u rất trẻ tuổi, đặc biệt bạn bè ở đài loan Ä‘a số là những ngÆ°á»i lá»›n lên trong hoàn cảnh kinh tế sung túc. Cùng các bạn lại nói chuyện gian nan chắc các bạn không thích nghe, lại có thể không tin hoặc không hiểu.

Sở dĩ tôi nói gian nan đây không phải là vấn đỠcá nhân, lại không phải vấn đỠchính trị. Cái
vấn Ä‘á» của má»i ngÆ°á»i hoa này lại vượt ra ngoài phạm vi cá nhân và chính trị nữa. đây không
phải là gian nan một cá nhân đă trải qua, cũng không phải hoạn nạn của riêng thế hệ cá nhân
tôi. Nếu chúng ta không thấu hiểu được cái hoạn nạn này, không hiểu được những nhân tố độc
hại của văn hóa trung quốc thì vĩnh viễn chúng ta không thể ngăn ngừa được sự tái sinh của
nó.

Chín mÆ°Æ¡i phần trăm ngÆ°á»i trong trại tỵ nạn khao-y-đăng ở thái lan là ngÆ°á»i hoa bị trục xuất từ việt nam, kampuchia, lào (không nói quốc tịch mà chỉ kể huyết thống và văn hóa). Lúc ấy, có má»™t nữ sinh viên do má»™t viện văn hóa hoa kiá»u tại đài loan phái đến thái lan gia nhập Ä‘oàn phục vụ. đến nÆ¡i được vài hôm, cô ta đă không chịu nổi, khóc lóc rồi xin vá». Cô ta bảo: "cái thảm trạng này không ai chịu nổi!".

Tôi đến thái lan sau đó, thấy hoàn cảnh những ngÆ°á»i tỵ nạn quả tÌnh không thể nào không

rÆ¡i nÆ°á»›c mắt được. Ví dụ ngÆ°á»i hoa không được phép có tài sản riêng, không được buôn bán.
Nếu áo anh rách, anh trả cho bà cụ bên cạnh nửa bát cơm để bà cụ vá áo cho anh, đó cũng bị
xem là má»™t hành vi buôn bán. Cảnh sát thái vÌ vậy có thể lá»™t truồng bà cụ này, giải ra tÌ£a án
địa phÆ°Æ¡ng để tra há»i: "tại sao mày lại làm chuyện phạm pháp nhÆ° vậy?" đấy, chỉ Ä‘Æ¡n cá»­ má»™t
sá»± kiện nhá» trong những bức nhục ngÆ°á»i tỵ nạn phải chịu. Ngoài Ä‘au xót và phẫn ná»™, tôi chỉ
có má»™t suy nghÄ© sau: NgÆ°á»i trung quốc đă làm Ä‘iá»u gÌ Ã¡c để phải chịu cái cảnh đối xá»­ nhÆ°
vậy?

Năm trÆ°á»›c, hai vợ chồng tôi sang pa-ri. Từ trong tầu Ä‘iện ngầm ra, thấy má»™t quầy hàng bán nữ trang, chủ quầy là má»™t phụ nữ trung niên nét mặt á đông. Tôi và vợ tôi vừa xem hàng vừa nói chuyện. Bá»—ng nhiên chủ quầy dùng tiếng hoa giải thích cho chúng tôi. Chúng tôi cảm thấy rất thân thiết bèn há»i bà ấy: "tại sao bà lại nói được tiếng hoa?" bà bảo: "tôi là ngÆ°á»i hoa, từ việt nam trốn sang". Lại đúng là ngÆ°á»i đă từ trại tỵ nạn khao-y-đăng. Bà vừa nói vừa nức nở. Tôi chỉ biết an ủi bà rằng: "thôi, ít nhất là bây giá» cÅ©ng đỡ, không bị đói". Lúc sắp sá»­a

chia tay, bà ta thở dài nói: "ôi! Làm ngÆ°á»i hoa sao mà khổ nhục thế!". đối vá»›i lá»i than thở này suốt Ä‘á»i tôi sẽ chẳng bao giá» quên được.

Thế ká»· thứ xix, quần đảo nam dÆ°Æ¡ng - thá»i nay tức là đông nam á, (thật ra đông nam á cÌ£n rá»™ng hÆ¡n Æ° ông bá dÆ°Æ¡ng muốn nói - nd) - cÌ£n là thuá»™c địa của anh và hà lan, có má»™t chuyên viên anh đóng ở ma-lai-xi-a nói rằng: "làm ngÆ°á»i trung quốc ở thế ká»· thứ xix là má»™t tai há»a". Bởi vÌ Ã´ng này đă thấy cá»™ng đồng ngÆ°á»i hoa sống ở quần đảo nam dÆ°Æ¡ng
giống má»™t lÅ© lợn, vô tri vô thức, tá»± sinh tá»± diệt, tùy thá»i cÌ£n có thể bị sát hại hàng loạt. Thế mà tôi thấy ngÆ°á»i hoa ở thế ká»· xx so vá»›i ngÆ°á»i hoa ở thế ká»· xix tai há»a của há» cÌ£n lá»›n hÆ¡n.

Ä‘iá»u làm chúng ta Ä‘au khổ nhất là bao mong đợi của ngÆ°á»i hoa từ má»™t trăm năm nay cÆ¡ hồ
nhÆ° đă bị tiêu tan toàn bá»™. Cứ má»—i lần có má»™t mong chá» trở lại, hứa hẹn nÆ°á»›c nhà má»™t tÆ°Æ¡ng lai sáng sủa hÆ¡n, thiÌ€ kết quả lại càng làm cho chúng ta thất vá»ng và tÌnh hiÌ€nh lại càng trở nên tệ hại hÆ¡n. Má»™t mong chá» khác lại đến, để rồi lại Ä‘em vá» những ảo vá»ng, thất vá»ng, những tồi tệ liên miên vô tận.

Dân tá»™c cố nhiên là trÆ°á»ng tồn, sinh mệnh của cá nhân là hữu hạn. Má»™t Ä‘á»i ngÆ°á»i có được bao Æ°á»›c vá»ng lá»›n? Có được bao lÆ° tưởng lá»›n, chịu được mấy lần tan vỡ ? Con Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»›c mặt sáng sủa thế nào? Hay lại Ä‘en tối? Thật khó nói cho hết!

Bốn năm trÆ°á»›c, lúc tôi diá»…n giảng tại new york, đến Ä‘oạn "chối tai", có má»™t ngÆ°á»i đứng dậy nói: "ông từ đài loan đến, ông phải nói cho chúng tôi nghe vá» những hy vá»ng, phải cổ vÆ¡ nhân tâm. Sao lại Ä‘i đả kích chúng tôi?". Con ngÆ°á»i Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên cần được khích lệ, vấn Ä‘á» là khích lệ rồi sau đó làm gÌ nữa? Tôi từ nhá» cÅ©ng từng được khích lệ rồi. Lúc 5, 6 tuổi, tôi được ngÆ°á»i lá»›n nói vá»›i tôi: "tiá»n đồ của trung quốc nằm trong tay thế hệ các cháu đấy!" tôi cho rằng trách nhiệm của tôi lá»›n quá, chắc không thể nào đảm Ä‘Æ°Æ¡ng nổi. Sau đó tôi lại nói vá»›i con tôi: "tiá»n đồ của trung quốc nằm trong tay thế hệ các con đấy!" bây giá» con tôi lại nói vá»›i cháu tôi: "tiá»n đồ trung quốc nằm trong tay thế hệ các con đấy!"

má»™t Ä‘á»i, rồi má»™t Ä‘á»i, biết bao nhiêu lần má»™t Ä‘á»i ? đến Ä‘á»i nào thiÌ€ má»›i thật khá lên được ? Tại trung quốc đại lục rá»™ng lá»›n, sau thá»i phản hữu (phong trào chống phe hữu năm 1958), tiếp theo lại là đại cách mạng văn hóa long trá»i lở đất. Từ ngày loài ngÆ°á»i có lịch sá»­ đến nay chÆ°a bao giá» thấy được má»™t tai há»a do con ngÆ°á»i làm ra to lá»›n đến nhÆ° vậy. Chẳng nói đến tổn thất sinh mạng, cái tổn thÆ°Æ¡ng lá»›n lao nhất là sá»± chà đạp nhân tính, dầy xéo lên phẩm hạnh cao quÆ°. Con ngÆ°á»i nếu rá»i bá» nhân tính và những đức hạnh cao quÆ° thiÌ€ sánh vá»›i cầm thú có khác gÌ? MÆ°á»i năm tai vạ lá»›n làm cho bao ngÆ°á»i đă biến thành cầm thú. Má»™t dân tá»™c nhÆ° vậy, phẩm chất sa Ä‘á»a tá»›i mức đó làm sao có đủ sức lại đứng lên được? (mao trạch đông tuyên bố dân trung quốc từ đây lại đứng lên rồi - nd).

Tại mă-lai-á (malaysia), nÆ¡i ngÆ°á»i hoa chiếm hÆ¡n 30%, có lần tôi Ä‘i tham quan bảo tàng

viện, bên trong dùng văn tá»± mă-lai, có chua cả tiếng anh, nhÆ°ng chẳng có tiếng hoa. Nói thế không phải cứ có tiếng hoa là tốt, không có là không tốt, đó là má»™t vấn Ä‘á» khác. NhÆ°ng hiện tượng này nói lên má»™t phần lÌ£ng dạ hẹp hÌ£i của ngÆ°á»i mă-lai, má»™t phần lại nói lên tÌnh trạng thiếu lá»±c lượng, địa vị và không được tôn trá»ng của ngÆ°á»i hoa. NgÆ°á»i hoa ở thái lan nói: "chúng tôi nắm chắc trong tay mạch máu của lúa gạo thái". đây chỉ là Ä‘iá»u tá»± mÌnh an ủi mÌnh. Chỉ cần má»™t pháp lệnh được ban hành là các ngÆ°á»i sẽ chẳng cÌ£n gÌ cả!

Bây giá» ngÆ°á»i ta nói nhiá»u vá» hÆ°Æ¡ng cảng [hồng-kông]. Bất cứ nÆ°á»›c nào, nếu có đất Ä‘ai bị nÆ°á»›c ngoài chiếm cứ Ä‘á»u cảm thấy tủi nhục. Chá» cho đến lúc lấy được vá» chẳng khác nào lÌ£ng mẹ bị mất con. Ai cÅ©ng nhá»› chuyện nÆ°á»›c pháp lúc phải cắt hai tỉnh alsace và lorraine giao cho đức đă Ä‘au khổ nhÆ° thế nào, lúc lấy lại được vỠđă sung sÆ°á»›ng ra sao.

NhÆ°ng hÆ°Æ¡ng cảng của chúng ta chỉ cần nghe đến việc trả vá» tổ quốc là lập tức hồn bay phách lạc. Chuyện gÌ mà lạ thế?

CÌ£n nói vỠđài loan, hiện nay nhiá»u thanh niên ngÆ°á»i tỉnh này hoặc ngÆ°á»i nÆ¡i khác ở đây Ä‘á»u
chủ trương đài loan độc lập. Tôi nhớ lại 30 năm trước đây, lúc nhật bản trả lại đài loan cho
trung quốc (1945), má»i ngÆ°á»i sung sÆ°á»›ng nhÆ° si cuồng chẳng khác nào đứa con lạc mẹ lại
tÌm được Ä‘Æ°á»ng vá» nhà. Cái gÌ Ä‘Äƒ xảy ra sau 30 năm đó để cho đứa con kia lại muốn bá» nhà ra
Ä‘i?

ở cá»™ng hÌ£a síp, má»™t bên là ngÆ°á»i thổ-nhÄ©-kỳ, má»™t bên là ngÆ°á»i hi-lạp, khác nhau vá» văn tá»±, ngôn ngữ, chủng tá»™c, tôn giáo mà cÌ£n có thể sống chung được. Tại sao chúng ta, những ngÆ°á»i cùng huyết thống, cùng mặt mÅ©i, cùng tổ tiên, cùng văn hóa, văn tá»±, ngôn ngữ, chỉ khác nhau có khu vá»±c địa lÆ° mà lại có thể xảy ra hiện tượng này?

Sá»± kiện trên khiến cho việc "làm má»™t ngÆ°á»i hoa" không những gian nan mà cÌ£n khổ nhục
nữa. Ngay cả đối vá»›i những ngÆ°á»i hoa sống tại mỹ cÅ©ng vậy, nào cánh tả, cánh hữu, trung lập, Ä‘á»™c lập, thiên tả trung, trung thiên hữu, hữu thiên trung, vân vân và vân vân, chẳng biết Ä‘Æ°á»ng nào mà mÌ£. NgÆ°á»i này đối vá»›i kẻ ná» Ä‘á»u mang mối cừu thù nhÆ° nó giết bố mÌnh. Thật không hiểu là thứ dân tá»™c gÌ?

Trên thế giá»›i không có nÆ°á»›c nào có lịch sá»­ lâu Ä‘á»i nhÆ° trung quốc, không có nÆ°á»›c nào có
má»™t ná»n văn hóa không đứt Ä‘oạn nhÆ° trung quốc, mà cái văn hóa đó lại đă từng đạt đến má»™t
ná»n văn minh cao Ä‘á»™. NgÆ°á»i hy-lạp thá»i nay vá»›i ngÆ°á»i hy-lạp ngày xÆ°a chẳng liên quan gÌ
vá»›i nhau. NgÆ°á»i ai-cập cÅ©ng vậy. NhÆ°ng ngÆ°á»i trung quốc hôm nay thiÌ€ đúng là hậu duệ của
ngÆ°á»i trung quốc cổ đại. Tại sao má»™t nÆ°á»›c khổng lồ nhÆ° vậy, má»™t dân tá»™c to lá»›n nhÆ° vậy
ngày nay lại ra nông ná»—i xấu xa ấy? Chẳng những bị ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài ức hiếp mà cÌ£n bị ngay
dân mÌnh ức hiếp. Nào là vua bạo ngược, quan bạo nguợc, mà cả dân (quần chúng) cÅ©ng bạo
ngược.

ở nước ngoài, có lúc tôi dừng lại trong công viên, nhìn trẻ con ngoại quốc, thấy sao chúng

sung sÆ°á»›ng thế. Trong lÌ£ng tôi lúc ấy tá»± nhiên cảm thấy thèm thuồng quá. Chúng không phải mang gánh nặng, con Ä‘Æ°á»ng chúng Ä‘i bằng phẳng, rá»™ng răi quá, tâm lÆ° khá»e mạnh, sung măn, sảng khoái. Con trẻ đài loan chúng ta đến trÆ°á»ng há»c, Ä‘eo kính cận, mặt khó đăm đăm vÌ phải đối phó vá»›i áp lá»±c bài vở. Mẹ ngất ngă xuống đất, con đến đỡ mẹ dậy, mẹ kêu rống lên: "mẹ có chết cÅ©ng chẳng sao, việc gÌ Ä‘áº¿n con! Con Ä‘i há»c bài Ä‘i! Ä‘i há»c bài Ä‘i!"



vợ tôi lúc dạy há»c ở đài loan, thỉnh thoảng cứ Ä‘á» cập đến đạo đức làm ngÆ°á»i, tức thiÌ€ sinh viên nhao nhao phản đối: "chúng tôi không cần há»c làm ngÆ°á»i, chỉ cần há»c để ứng phó vá»›i việc thi cá»­". Lại nhiÌ€n vá» trẻ con ở trung quốc lục địa, từ nhỠđă phải há»c đánh đấu nhau, lừa dối bịp bợm nhau, lại luyện tập cách lừa bạn, phản đồng chí, lại phải há»c cách bốc phét, bịa đặt. Má»™t ná»n giáo dục đáng sợ thay! Má»™t thế hệ nữa những đứa trẻ này lá»›n lên sẽ nhÆ° thế nào?

Tôi sống ở đài loan hÆ¡n 30 năm, mÆ°á»i năm viết tiểu thuyết, mÆ°á»i năm viết tạp văn, mÆ°á»i năm ngồi tù, cÌ£n mÆ°á»i năm tá»›i sẽ dùng để viết lịch sá»­. Má»™t sá»± phân phối rất quân bÌnh.

Tại sao tôi không viết tiểu thuyết nữa? Tôi cảm thấy rằng tiểu thuyết thông qua một số hình thức, nhân vật tương đối chỉ nói lên sự thật một cách gián tiếp. Cho nên tôi mới quay qua viết tạp văn. Tôi muốn dùng tạp văn như một lưỡi gươm ngắn trực tiếp đâm vào tim tội ác.

NhÆ°ng rồi viết tạp văn cÅ©ng giống nhÆ° ngồi cạnh má»™t anh lái xe. Cứ phải luôn nhắc nhở anh ta lúc nhầm Ä‘Æ°á»ng, lúc rẽ phải, lúc rẽ trái, lúc đừng vượt, lúc có cầu trÆ°á»›c mặt, lúc bá»›t ga, lúc gặp ngă tÆ°, đèn xanh, đèn Ä‘á», v.v... Không lúc nào ngÆ°ng nhắc nhở, ngÆ°ng kêu. NhÆ°ng nếu kêu nhiá»u lại có thể bị Ä‘i tù. Những kẻ có quyá»n bính Ä‘á»u biết rằng chỉ cần không có ngÆ°á»i khám phá ra những sai lầm của mÌnh là mÌnh được xem nhÆ° không bao giá» sai lầm cả.

ở trong tù, lúc trầm tÆ° tôi đă tá»± há»i: "tại sao tôi ngồi tù? Tôi phạm tá»™i gÌ?". Ra khá»i ngục tôi không ngừng tÌm hiểu vá» cảnh ngá»™ của tôi. Phải chăng đó là má»™t trÆ°á»ng hợp đặc biệt ? đến lúc tá»›i iowa (mỹ), chính thức cùng ở chung vá»›i những tác gia từ lục địa đến, tôi má»›i hiểu những ngÆ°á»i nhÆ° tôi là thượng đế đă chủ định bắt ngồi tù, dù ở đài loan hay lục địa. Há» giải thích cho tôi rằng: "tính nết của anh nhÆ° vậy, làm sao sống nổi vá»›i hồng vệ binh, làm sao chịu nổi cách mạng văn hóa? Phong trào phản hữu sẽ đánh anh không cÌ£n manh giáp".

Tại sao má»™t ngÆ°á»i trung quốc chỉ hÆ¡i bạo gan sÆ¡ xuất nói lên má»™t ít sá»± thật, lại phải chịu số phận nhÆ° vậy? Tôi gặp không ít ngÆ°á»i đă ngồi tù ở lục địa. Tôi há»i há»: "tại sao anh bị ngồi tù? " hỠđáp: "bởi vÌ tôi đă nói lên má»™t vài sá»± thật!". ThiÌ€ ra vậy. Tại sao nói lên vài câu vá» sá»± thật lại phải chịu má»™t số phận nhÆ° vậy? Tôi cho rằng đấy không phải là má»™t vấn Ä‘á» cá nhân, mà là má»™t vấn Ä‘á» của văn hóa trung quốc.

Mấy hôm trÆ°á»›c, có má»™t vị từ bắc kinh đến, bí thÆ° đảng ủy của hiệp há»™i các tác gia toàn quốc. Lúc nói chuyện vá»›i ông ta, tôi tức đến nghẹn lá»i. Tôi biết tôi căi nhau cÅ©ng không đến ná»—i tồi, nhÆ°ng lần ấy tôi đă bị đánh gục. Tuy nhiên tôi cÅ©ng chẳng trách anh ta được, mà thậm chí cả cái ngÆ°á»i đặc vụ đă bắt tôi ở đài bắc cÅ©ng thế. Bị đặt vào cái hoàn cảnh đó, Ä‘i vào quỹ đạo đó, ai cÅ©ng Ä‘á»u có phản ứng tÆ°Æ¡ng tá»± và cảm thấy rằng mÌnh làm đúng. Tôi có thể cÅ©ng vậy, vÌ tôi nghÄ© mÌnh làm đúng. Thậm chí tôi có thể cÌ£n tồi tệ hÆ¡n thế nữa. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói: "mÌnh nắm tÆ°Æ¡ng lai mÌnh trong tay mÌnh". Lúc đă luống tuổi, tôi thấy câu này không ổn; sá»± thá»±c, có lẽ chỉ nắm được má»™t ná»­a trong tay mÌnh, cÌ£n má»™t ná»­a lại ở trong tay của kẻ khác.

Kiếp ngÆ°á»i trên Ä‘á»i này giống nhÆ° má»™t cục sá»i trong má»™t máy nhào xi-măng, sau khi bị nhào trá»™n, thân chẳng tá»± chủ được. Ä‘iá»u ấy khiến tôi cảm thấy đó không phải là má»™t vấn Ä‘á» của riêng má»™t cá nhân nào, nhÆ°ng là má»™t vấn Ä‘á» xă há»™i, văn hóa.

Lúc chết, chúa giê-su (jesus) bảo: "hăy tha thứ cho há», hỠđă làm những Ä‘iá»u mà há» không há» hiểu". Lúc trẻ, Ä‘á»c câu này tôi cho rằng nó chỉ là má»™t câu tầm thÆ°á»ng. Lá»›n lên rồi lại vẫn thấy nó không có gÌ ghê gá»›m cả, nhÆ°ng đến cái tuổi này rồi tôi má»›i phát hiện rằng nó rất thâm thúy, thật Ä‘au lÌ£ng thay! Có khác nào ngÆ°á»i trung quốc sở dÄ© trở thành xấu xí nhÆ° ngày nay bởi chính vÌ há» không há» biết rằng mÌnh xấu xí.

VÌ mỹ và đài loan đă cắt đứt bang giao nên khi vợ chồng chúng tôi Ä‘i iowa, kinh phí má»™t ná»­a do đại há»c iowa đài thá», ná»­a cÌ£n lại do má»™t tÆ° nhân tên bùi trúc chÆ°Æ¡ng tiên sinh đài thá». ông bùi là chủ tiệm ăn yến kinh, má»™t ngÆ°á»i chÆ°a há» biết trung quốc là gÌ. Chúng tôi cÅ©ng chÆ°a há» gặp ông bao giá» nên rất cảm Ä‘á»™ng khi biết ông đă gánh vác má»™t ná»­a chi phí. Sau này, lúc nói chuyện, ông bảo tôi: "trÆ°á»›c khi Ä‘á»c sách của ông, tôi vẫn tưởng ngÆ°á»i trung quốc là ghê gá»›m lắm, sau khi Ä‘á»c sách của ông rồi má»›i thấy là không phải vậy, cho nên tôi càng muốn gặp mặt để nghe lá»i chỉ giáo". Khi đă thấy văn hóa trung quốc là có vấn Ä‘á», ông bùi trúc chÆ°Æ¡ng lại tá»± há»i không hiểu phẩm chất ngÆ°á»i trung quốc có vấn Ä‘á» không?

Lúc tôi ra nước ngoài lần đầu tiên, giáo sư tôn quan hán nói với tôi: "sau khi trở vỠlại đây,
anh đừng có mà nói vá»›i tôi rằng ngÆ°á»i trung quốc ở đâu cÅ©ng vẫn là ngÆ°á»i trung quốc nhé!
". Tôi trả lá»i: "được rồi, tôi sẽ không nói!". Sau khi trở vá» nÆ°á»›c lần đó, lúc ông há»i tôi: "anh
thấy thế nào?" tôi nói: "ông bảo ông không cho tôi nói câu ấy, nhÆ°ng tôi vẫn phải nói: NgÆ°á»i
trung quốc ở đâu cÅ©ng vẫn là ngÆ°á»i trung quốc!". ông tôn chắc hy vá»ng rằng vá»›i thá»i gian
ngÆ°á»i trung quốc sẽ thay đổi mà không thể nào nghÄ© được rằng chuyện đó đă không há» xảy
ra.

Thế có phải là phẩm chất của ngÆ°á»i trung quốc đúng là có vấn Ä‘á» không? Có phải chăng thượng đế đă phú cho chúng ta má»™t cái ná»™i tâm xấu xa?

Thật tÌnh tôi không nghÄ© rằng phẩm chất chúng ta có vấn Ä‘á», mà đấy cÅ©ng không phải là má»™t Ä‘iá»u an ủi. NgÆ°á»i trung quốc là má»™t trong những dân tá»™c thông minh nhất. Tại các đại há»c
mỹ, những ngÆ°á»i đứng đầu bảng thÆ°á»ng là ngÆ°á»i trung quốc. Nhiá»u nhà khoa há»c lá»›n, gồm cả ngÆ°á»i cha đẻ của ná»n nguyên tá»­ trung quốc tôn quan hán, ngÆ°á»i được giải thưởng nobel nhÆ° dÆ°Æ¡ng chấn ninh, lÆ° chính đạo Ä‘á»u là những bá»™ óc hạng nhất. NgÆ°á»i trung quốc quả là không phải loại ngÆ°á»i có phẩm chất xấu. Phẩm chất này có thể Ä‘Æ°a trung quốc đến được má»™t thế giá»›i lành mạnh và hạnh phúc.

Chúng ta có đủ tÆ° cách làm chuyện đó và chúng ta có lÆ° do tin rằng trung quốc có thể trở thành má»™t nÆ°á»›c rất tốt đẹp. Chúng ta không cần cứ phải muốn có má»™t quốc gia hùng mạnh. Quốc gia không hùng mạnh thiÌ€ có can hệ gÌ ? Chỉ cần sao cho nhân dân hạnh phúc rồi thiÌ€ Ä‘i tÌm quốc gia hùng mạnh cÅ©ng chÆ°a muá»™n.

Tôi nghÄ© ngÆ°á»i trung quốc chúng ta có phẩm chất cao quÆ°. NhÆ°ng tại sao cả trăm năm rồi, cái phẩm chất ấy thủy chung vẫn không làm cho ngÆ°á»i trung quốc thoát khá»i khổ nạn? Nguyên do vÌ sao?

Tôi muốn mạo muá»™i Ä‘á» xuất má»™t câu trả lá»i có tính cách tổng hợp: đó là vÌ văn hóa truyá»n thống trung quốc có má»™t loại siêu vi trùng, truyá»n nhiá»…m, làm cho con cháu chúng ta từ Ä‘á»i này sang Ä‘á»i ná» không khá»i được bệnh.

Có ngÆ°á»i sẽ bảo: "tá»± mÌnh không xứng đáng, lại Ä‘i trách tổ tiên!". Xét cho kỹ câu nói này có má»™t sÆ¡ hở lá»›n. Trong vở kịch nổi tiếng "quần ma" (những con ma) của ibsen (íp-sen) có kể chuyện hai vợ chồng mắc bệnh giang mai sinh ra má»™t đứa con cÅ©ng bị bệnh di truyá»n. Má»—i lần phát bệnh nó lại phải uống thuốc. Có lần tức quá nó kêu lên: "con không uống thuốc này đâu! Con thà chết Ä‘i thôi! Bố mẹ đă cho con cái thân thể nhÆ° thế này à!?" trÆ°á»ng hợp này thiÌ€ nên trách đứa bé hay trách bố mẹ nó? Chúng ta không phải trách bố mẹ, cÅ©ng không phải trách tổ tiên chúng ta, nhÆ°ng nhất quyết phải trách cái thứ văn hóa hỠđă truyá»n lại cho chúng ta.

Má»™t nÆ°á»›c rá»™ng ngần đó, má»™t dân tá»™c lá»›n ngần đó, chiếm đến má»™t phần tÆ° dân số toàn cầu, lại là má»™t vùng cát chảy của sá»± đói nghèo, ngu muá»™i, đấu tố, tắm máu mà không tá»± thoát được. Tôi nhiÌ€n cách cÆ° xá»­ giữa con ngÆ°á»i vá»›i nhau ở những nÆ°á»›c khác mà lại càng thèm. Cái văn hóa truyá»n thống kiểu nào để sinh ra hiện tượng này? Nó đă khiến cho ngÆ°á»i trung quốc chúng ta mang sẵn trong mÌnh nhiá»u đặc tính rất đáng sợ!

Má»™t trong những đặc tính rÆ¡ nhất là dÆ¡ bẩn, há»—n loạn, ồn ào. đài loan đă từng có má»™t dạo phải chống bẩn và chống há»—n loạn, nhÆ°ng chỉ được mấy ngày. Cái bếp của chúng ta vừa bẩn vừa lá»™n xá»™n. Nhà cá»­a chúng ta cÅ©ng vậy. Có nhiá»u nÆ¡i há»… ngÆ°á»i trung quốc đến ở là những
ngÆ°á»i khác phải dá»n Ä‘i. Tôi có má»™t cô bạn trẻ tốt nghiệp đại há»c chính trị. Cô này lấy má»™t
ngÆ°á»i pháp rồi sang pa-ri sinh sống. Rất nhiá»u bạn bè Ä‘i du lịch âu châu Ä‘á»u ghé nhà cô trú
chân. Cô ta bảo vá»›i tôi: "trong tÌ£a nhà tôi ở, ngÆ°á»i pháp Ä‘á»u dá»n Ä‘i cả, bây giá» toàn ngÆ°á»i á đông nhảy vào!" (ngÆ°á»i á đông có khi chỉ ngÆ°á»i châu á nói chung, có khi lại chỉ ngÆ°á»i
trung quốc). Tôi nghe nói vậy rất buồn, nhưng khi đi xem xét tận mắt mới thấy là chỗ nào
cÅ©ng đầy giấy kem, vá» há»™p, giầy dép bừa băi, trẻ con chạy lung tung, vẽ bậy lên tÆ°á»ng, không khí trong khu bốc lên má»™t mùi ẩm mốc. Tôi há»i: "các ngÆ°á»i không thể tổ chức quét dá»n được hay sao?" cô ta đáp: "làm sao nổi!"

không những ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài thấy chúng ta là bẩn, loạn, mà qua những Ä‘iá»u há» nhắc nhở chúng ta cÅ©ng tá»± thấy mÌnh là bẩn, loạn.

CÌ£n nhÆ° nói đến ồn ào, cái mồm ngÆ°á»i trung quốc thiÌ€ to không ai bÌ kịp, và trong lÄ©nh vá»±c

này ngÆ°á»i quảng đông phải chiếm giải quán quân. ở bên mỹ có má»™t câu chuyện tiếu lâm nhÆ° sau: Có hai ngÆ°á»i quảng đông lặng lẽ nói chuyện vá»›i nhau, ngÆ°á»i mỹ lại tưởng hỠđánh
nhau, bèn gá»i Ä‘iện báo cảnh sát. Khi cảnh sát tá»›i, há»i há» Ä‘ang làm gÌ, há» bảo: " chúng tôi Ä‘ang thiÌ€ thầm vá»›i nhau".

Tại sao tiếng nói ngÆ°á»i trung quốc lại to? Bởi tâm không yên ổn. Cứ tưởng lên cao giá»ng, to tiếng là lÆ° lẽ mÌnh mạnh. Cho nên lúc nào cÅ©ng chỉ cốt nói to, lên giá»ng, mong lÆ° lẽ đến vá»›i mÌnh. Nếu không, tại sao há» cứ phải gân cổ lên nhÆ° thế?

Tôi nghÄ© những Ä‘iểm này cÅ©ng đủ để làm cho hiÌ€nh ảnh của ngÆ°á»i trung quốc bị tàn phá và
làm cho ná»™i tâm mÌnh không yên ổn. VÌ á»“n ào, dÆ¡ bẩn, há»—n loạn dÄ© nhiên có thể ảnh hưởng tá»›i
nội tâm, cũng như sáng sủa, sạch sẽ với lộn xộn, dơ bẩn là hai thế giới hoàn toàn khác xa
nhau.

CÌ£n vá» việc xâu xé nhau thiÌ€ má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u cho đó là má»™t đặc tính nổi bật của ngÆ°á»i trung quốc. Má»™t ngÆ°á»i nhật Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c trông chẳng khác nào má»™t con lợn, nhÆ°ng ba ngÆ°á»i nhật hợp lại lại thành má»™t con rồng. Tinh thần Ä‘oàn kết của ngÆ°á»i nhật làm cho há» trở thành vô địch. Bởi vậy trong lÄ©nh vá»±c quân sá»± cÅ©ng nhÆ° thÆ°Æ¡ng mại ngÆ°á»i trung quốc không thể nào qua mặt được ngÆ°á»i nhật. Ngay tại đài loan, ba ngÆ°á»i nhật cùng buôn bán thiÌ€ lần này phiên anh, lần sau đến lượt tôi. NgÆ°á»i trung quốc mà buôn bán thiÌ€ tính cách xấu xa tức thiÌ€ lá»™ ra bên

ngoài theo kiểu: Nếu anh bán 50 tôi sẽ bán 40. Anh bán 30 tôi chỉ bán 20.

Cho nên, có thể nói, má»—i ngÆ°á»i trung quốc Ä‘á»u là má»™t con rồng, nói năng vanh vách, cứ nhÆ° là ở bên trên thiÌ€ chỉ cần thổi má»™t cái là tắt được mặt trá»i, ở dÆ°á»›i thiÌ€ tài trị quốc bÌnh thiên hạ có dÆ°. NgÆ°á»i trung quốc ở má»™t vị trí Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c nhÆ° trong phÌ£ng nghiên cứu, trong trÆ°á»ng thi -
nÆ¡i không cần quan hệ vá»›i ngÆ°á»i khác - thiÌ€ lại có thể phát triển tốt. NhÆ°ng nếu ba ngÆ°á»i trung quốc há»p lại vá»›i nhau, ba con rồng này lại biến thành má»™t con heo, má»™t con giÌ£i, hoặc thậm chí không bằng cả má»™t con giÌ£i nữa. Bởi vÌ ngÆ°á»i trung quốc có biệt tài đấu đá lẫn nhau.

Chá»— nào có ngÆ°á»i trung quốc là có đấu đá, ngÆ°á»i trung quốc vÄ©nh viá»…n không Ä‘oàn kết

được, tá»±a hồ trên thân thể há» có những tế bào thiếu Ä‘oàn kết. VÌ vậy khi ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài phê phán ngÆ°á»i trung quốc không biết Ä‘oàn kết thiÌ€ tôi chỉ xin thÆ°a: "anh có biết ngÆ°á»i trung quốc vÌ sao không Ä‘oàn kết không? VÌ thượng đế muốn thế. Bởi vÌ nếu má»™t tá»· ngÆ°á»i hoa Ä‘oàn kết lại, vạn ngÆ°á»i má»™t lÌ£ng, anh có chịu nổi không? Chính ra thượng đế thÆ°Æ¡ng các anh nên má»›i dạy cho ngÆ°á»i hoa mất Ä‘oàn kết!" tôi tuy nói thế nhÆ°ng rất Ä‘au lÌ£ng.

NgÆ°á»i trung quốc không chỉ không Ä‘oàn kết, mà má»—i ngÆ°á»i lại cÌ£n có đầy đủ lÆ° do để có thể viết má»™t quyển sách nói tại sao há» lại không Ä‘oàn kết. Cái Ä‘iá»u này thấy rÆ¡ nhất tại nÆ°á»›c mỹ vá»›i những hiÌ€nh mẫu ngay trÆ°á»›c mắt. Bất cứ má»™t xă há»™i ngÆ°á»i hoa nào ít nhất cÅ©ng phải có 365 phe phái tÌm cách tiêu diệt lẫn nhau.

ở trung quốc có câu: "má»™t hÌ£a thượng gánh nÆ°á»›c uống, hai hÌ£a thượng khiêng nÆ°á»›c uống, ba hÌ£a thượng không có nÆ°á»›c uống". NgÆ°á»i đông thiÌ€ dùng để làm gÌ? NgÆ°á»i trung quốc trong thâm tâm căn bản chÆ°a biết được tầm quan trá»ng của sá»± hợp tác. NhÆ°ng nếu anh bảo há» chÆ°a biết, há» lại có thể viết ngay cho anh xem má»™t quyển sách nói tại sao cần phải Ä‘oàn kết.

Lần trÆ°á»›c (năm 1981) tôi sang mỹ ở tại nhà má»™t ngÆ°á»i bạn làm giáo sÆ° đại há»c - anh này nói
chuyện thì đâu ra đấy; thiên văn, địa lư; nào là làm sao để cứu nước... - ngày hôm sau tôi bảo:
"tôi phải đi đến đằng anh a một tư!". Vừa nghe đến tên anh a kia, anh bạn tôi trừng mắt giận
dữ. Tôi lại bảo: "anh đưa tôi đi một lát nhé!". Anh ta bảo: "tôi không đưa, anh tự đi cũng
được rồi!".

Há» cùng dạy há»c tại mỹ, lại cùng quê vá»›i nhau mà tại sao không thể cùng Ä‘á»™i trá»i chung? Có thể nào nói nhÆ° vậy là hợp lÆ° được? Bởi vậy việc ngÆ°á»i hoa cắn xé nhau là má»™t đặc trÆ°ng
nghiêm trá»ng.

Những ngÆ°á»i sống tại mỹ Ä‘á»u thấy rÆ¡ Ä‘iá»u này: đối xá»­ vá»›i ngÆ°á»i trung quốc tệ hại nhất
không phải là ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài, mà chính lại là ngÆ°á»i trung quốc vá»›i nhau. Bán rẻ ngÆ°á»i
trung quốc, hăm dá»a ngÆ°á»i trung quốc lại cÅ©ng không phải là ngÆ°á»i mỹ mà là ngÆ°á»i hoa. Tại ma-lai-xi-a có má»™t chuyện thế này. Má»™t ông bạn tôi làm nghá» khai thác má» khoáng sản. Anh ta bá»—ng nhiên bị tố cáo má»™t chuyện rất nghiêm trá»ng. Sau khi tÌm hiểu má»›i biết rằng
ngÆ°á»i tố cáo mÌnh lại là má»™t bạn thân của anh ta, má»™t ngÆ°á»i cùng quê, cùng đến ma-lai-xi-a tha phÆ°Æ¡ng cầu thá»±c vá»›i nhau. NgÆ°á»i bạn tôi chất vấn anh kia: "tại sao anh lại Ä‘i làm cái việc đê tiện đó?". NgÆ°á»i kia bảo: "cùng Ä‘i xây dá»±ng cÆ¡ đồ, bây giá» anh giàu có, tôi vẫn hai tay
trắng. Tôi không tố cáo anh thì tố ai bây gi�"

cho nên kẻ thù của ngÆ°á»i trung quốc lại là ngÆ°á»i trung quốc.

Nói ví dụ tại mỹ, má»™t nÆ°á»›c rá»™ng mênh mông, con ngÆ°á»i nhÆ° hạt cát trong sa mạc, ai biết anh là ngÆ°á»i nhập cảnh không hợp pháp? Nếu có ngÆ°á»i tố cáo anh, thiÌ€ đó là ai? Là ai, nếu không phải là má»™t ngÆ°á»i trung quốc khác, không phải là bầu bạn gần gÅ©i anh?

Nhiá»u bạn ở mỹ cÌ£n bảo tôi: "nếu sếp của anh là ngÆ°á»i trung quốc anh hăy chú Æ°! đặc biệt phải coi chừng! Không những anh không được giúp đỡ mà lúc cần anh lại cÌ£n có thể là ngÆ°á»i đầu tiên bị tống cổ Ä‘i để cho ngÆ°á»i chủ "biểu thị" tinh thần chí công vô tÆ° nữa".

Không hiểu vÌ sao ngÆ°á»i ta lại so sánh ngÆ°á»i trung quốc vá»›i ngÆ°á»i do thái được? Tôi

thÆ°á»ng nghe nói "ngÆ°á»i trung quốc và ngÆ°á»i do thái giống nhau ở chá»— cần cù". Ä‘iá»u này phải chia làm hai phần:

Phần thứ nhất: Cái đức tính cần cù từ mấy nghiÌ€n năm nay cÅ©ng chẳng cÌ£n tồn tại nữa, nó đă bị thá»i kỳ "tứ nhân bang" (bè lÅ© bốn tên) phá tan tại lục địa rồi.

Phần thứ hai: Chúng ta cÌ£n gÌ Ä‘á»ƒ có thể Ä‘em so sánh vá»›i ngÆ°á»i do thái được? Báo chí trung quốc thÆ°á»ng đăng: "quốc há»™i do thái (knesset) tranh luận mănh liệt, ba đại biểu là ba Æ° kiến trái ngược nhau", nhÆ°ng cố Æ° bá» sót má»™t sá»± kiện quan trá»ng là sau khi hỠđă quyết định vá»›i nhau thiÌ€ hiÌ€nh thành má»™t phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng chung. Tuy bên trong quốc há»™i tranh căi tÆ¡i bá»i, bên ngoài Ä‘ang giao chiến, bốn phía địch bao vây, nhÆ°ng i-xra-en vẫn tổ chức bầu cá»­.

Ai cÅ©ng biết cái Æ° nghÄ©a của bầu cá»­ là vÌ có đảng đối lập. Không có đảng đối lập thiÌ€ bầu cá»­ chỉ là má»™t trÌ£ há» rẻ tiá»n.

Tại trung quốc chúng ta, há»… có ba ngÆ°á»i sẽ cÅ©ng có ba Æ° kiến, nhÆ°ng cái khác nhau là: Sau

khi đă quyết định xong, ba ngÆ°á»i đó vẫn làm theo ba phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng khác nhau. Giống nhÆ° nói hôm nay có ngÆ°á»i Ä‘á» nghị Ä‘i new york, ngÆ°á»i Ä‘á» nghị Ä‘i san francisco. Biểu quyết, quyết định Ä‘i new york, nếu ở i-xra-en cả hai ngÆ°á»i sẽ cùng Ä‘i new york, nhÆ°ng ở trung quốc thiÌ€ má»™t ngÆ°á»i sẽ bảo: "anh Ä‘i new york Ä‘i, tôi có tá»± do của tôi, tôi Ä‘i san francisco!"

có một lần coi một phim anh, tôi thấy mấy đứa trẻ căi nhau xem cùng leo cây hay bơi lội. Sau
khi đă biểu quyết leo cây thiÌ€ tất cả Ä‘á»u Ä‘i leo cây. Chuyện này đối vá»›i tôi có ấn tượng rất sâu
sắc. Bởi vÌ dân chủ không phải là vấn Ä‘á» hiÌ€nh thức, mà là má»™t phần của sá»± sống. Cái dân chủ
của chúng ta là dân chủ bỠngoài. Trong lúc bỠphiếu, các quan lớn cũng cần được chụp ảnh
vá»›i lá phiếu trên tay ra Ä‘iá»u ta đây cÅ©ng bÆ¡ công tham gia vào cái cuá»™c chÆ¡i bầu cá»­ này đấy.
Dân chủ thật ra có là cái quái gÌ trong sinh hoạt của hỠđâu, chẳng qua chỉ là má»™t hành vi để
biểu diễn!

NgÆ°á»i trung quốc không thể Ä‘oàn kết, hay cắn xé nhau, những thói xấu đó đă thâm căn cố đế. Không phải vÌ phẩm chất của há» không đủ tốt. NhÆ°ng vÌ con siêu vi trùng trong văn hóa trung quốc ấy làm cho chúng ta không thể đè nén, khống chế hành vi của chúng ta được. Biết rÆ¡ rành rành là xâu xé nhau, nhÆ°ng vẫn xâu xé nhau. Nếu nồi vỡ thiÌ€ chẳng ai có ăn, nhÆ°ng nếu trá»i sụp thiÌ€ ngÆ°á»i nào cao hÆ¡n ngÆ°á»i đó phải chống đỡ.

Cái loại triết há»c xâu xé nhau đó lại đẻ ra nÆ¡i chúng ta má»™t hành vi đặc thù khác: "chết cÅ©ng không chịu nhận lá»—i". Có ai nghe thấy ngÆ°á»i trung quốc nhận lá»—i bao giá» chÆ°a? Giả sá»­ anh nghe má»™t ngÆ°á»i trung quốc nói: "việc này tôi đă sai lầm rồi!" lúc đó anh phải vÌ chúng tôi mà uống rượu chúc mừng.

Con gái tôi hồi bé có má»™t lần bị tôi đánh, nhÆ°ng cuối cùng hóa ra là nó bị oan. Nó khóc rất dữ, cÌ£n tâm can tôi thiÌ€ Ä‘au Ä‘á»›n. Tôi biết rằng đứa con thÆ¡ dại và vô tá»™i của tôi chỉ biết trông cậy vào bố mẹ, mà bố mẹ bá»—ng nhiên trở mặt thiÌ€ nó phải sợ hăi biết nhÆ°á»ng nào. Tôi ôm con vào lÌ£ng rồi nói vá»›i nó: "bố xin lá»—i con. Bố không đúng. Bố làm sai. Bố hứa lần sau bố không làm nhÆ° vậy nữa. Con gái ngoan của bố, con tha thứ cho bố nhé!" nó khóc măi không thôi. Cái sá»± việc này qua rồi mà lÌ£ng tôi vẫn cÌ£n Ä‘au khổ. NhÆ°ng đồng thá»i tôi lại cảm thấy vô cùng kiêu hănh bởi tôi đă dám tá»± nhận lá»—i của mÌnh đối vá»›i nó.

NgÆ°á»i trung quốc không quen nhận lá»—i và có thể Ä‘Æ°a ra hàng vạn lÆ° do để che dấu cái sai trái của mÌnh. Có má»™t câu tục ngữ: "đóng cá»­a suy gẫm lá»—i lầm" (bế môn tÆ° quá). NghÄ© vá» lá»—i của ai ? DÄ© nhiên của đối phÆ°Æ¡ng.

Lúc tôi Ä‘i dạy há»c, há»c sinh hàng tuần phải viết tuần kÆ° để kiểm thảo hành vi trong tuần. Kết quả kiểm thảo thÆ°á»ng là: "hôm nay tôi bị ngÆ°á»i này ngÆ°á»i ná» lừa tôi. Cái ngÆ°á»i lừa tôi ấy đă được tôi đối xá»­ má»›i tốt làm sao, cÅ©ng bởi vÌ tôi quá trung hậu!". Lúc Ä‘á»c đến kiểm thảo của đối phÆ°Æ¡ng, lại cÅ©ng thấy anh há»c trÌ£ kia nói mÌnh quá trung hậu. Má»—i ngÆ°á»i trong kiểm thảo của mÌnh Ä‘á»u là ngÆ°á»i quá trung hậu. Thế cÌ£n ai là ngÆ°á»i không trung hậu?

NgÆ°á»i trung quốc không thể nhận lá»—i, nhÆ°ng cái lá»—i vẫn cÌ£n đó, đâu phải vÌ không nhận mà nó biến mất.

để che đậy má»™t lá»—i của mÌnh ngÆ°á»i trung quốc không ná» hà sức lá»±c tạo nên càng nhiá»u lá»—i khác hÌ£ng chứng minh rằng cái đầu tiên không phải là lá»—i. Cho nên có thể nói ngÆ°á»i trung quốc thích nói khoác, nói suông, nói dối, nói láo, nói những lá»i Ä‘á»™c địa.

Há» liên miên khoa trÆ°Æ¡ng vá» dân trung quốc, vá» tá»™c đại hán, huyên thuyên vá» truyá»n thống văn hóa trung quốc, nào là có thể khuếch trÆ°Æ¡ng thế giá»›i,v.v...nhÆ°ng bởi vÌ không thể Ä‘Æ°a ra chứng cá»› thá»±c tế nào nên tất cả chỉ toàn là những Ä‘iá»u bốc phét.



Tôi chẳng cần nêu ví dụ vá» chuyện nói khoác, láo toét làm gÌ. NhÆ°ng vá» chuyện nói Ä‘á»™c của ngÆ°á»i trung quốc thiÌ€ không thể không nói được. Ngay nhÆ° chuyện phÌ£ng the, ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng tây vốn rất khác chúng ta, há» thÆ°á»ng trÌu mến gá»i nhau kiểu "em yêu, em cÆ°ng" [bá dÆ°Æ¡ng dùng chữ "Ä‘Æ°á»ng mật" và "ta linh" để dịch chữ honey, darling của tiếng anh -nd] thiÌ€ ngÆ°á»i trung quốc gá»i nhau là "kẻ đáng băm vằm làm trăm khúc" (sát thiên Ä‘ao đích).

Há»… cứ có dính đến lập trÆ°á»ng chính trị hoặc tranh quyá»n Ä‘oạt lợi là những lá»i nói Ä‘á»™c địa sẽ được tuôn ra vô hạn định, khiến cho ai nấy nghe thấy cÅ©ng phải tá»± há»i: "tại sao ngÆ°á»i trung quốc lại Ä‘á»™c ác và hạ lÆ°u đến thế?"

tôi có má»™t ngÆ°á»i bạn viết tiểu thuyết kiếm hiệp sau bá» nghá» Ä‘i buôn bán. Má»™t lần gặp anh tôi há»i thế nào, làm ăn có phát tài không?

Anh bảo: "tài gÌ, hiện Ä‘ang muốn treo cổ tá»± tá»­ đây!" tôi há»i làm sao mà bị thua lá»—? Anh đáp: "anh không hiểu chứ nói chuyện vá»›i thÆ°Æ¡ng nhân trung quốc cả ngày cÅ©ng chả hiểu há»
muốn gÌ!"

nhiá»u ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài cÅ©ng nói vá»›i tôi là giao thiệp vá»›i ngÆ°á»i hoa rất khó, nói chuyện cả
ngày cÅ©ng chẳng hiểu trong thâm tâm há» nghÄ© gÌ. Tôi bảo: "cái đó thiÌ€ có gÌ mà kỳ quặc?
Không phải chỉ ngÆ°á»i tây phÆ°Æ¡ng các anh, mà ngay cả ngÆ°á»i trung quốc chúng tôi cÅ©ng gặp
vấn đỠđó".

Nói chuyện vá»›i ngÆ°á»i trung quốc anh phải biết quan sát sắc mặt, Ä‘iệu bá»™, cá»­ chỉ, phải biết quanh co úp mở. Há»i ngÆ°á»i nào "anh ăn cÆ¡m chÆ°a?", anh sẽ nghe ngÆ°á»i đó đáp "tôi ăn rồi!" nhÆ°ng kÌ thá»±c anh ta chÆ°a ăn, cứ để Æ° nghe thiÌ€ thấy bụng anh ta hiện Ä‘ang sôi lên sùng sục.

Lại nói ví dụ vá» chuyện tuyển cá»­. Nếu là ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng tây thiÌ€ tác phong nhÆ° sau: "tôi cảm thấy tôi có khả năng giữ chức vụ đó, xin má»i ngÆ°á»i hăy bầu cho tôi!". CÌ£n ngÆ°á»i trung quốc sẽ xá»­ sá»± nhÆ° gia cát lượng lúc lÆ°u bị tá»›i cầu hiá»n (tam cố thảo lÆ°). NghÄ©a là nếu được má»i, anh ta sẽ năm lần bảy lượt từ chối, nào là "không được đâu! Tôi làm gÌ có đủ tÆ° cách!" kỳ thá»±c, nếu anh tưởng thật mà Ä‘i má»i ngÆ°á»i khác thiÌ€ anh ta sẽ hận anh suốt Ä‘á»i.

Chẳng khác nào nếu anh má»i tôi diá»…n giảng, tôi sẽ nói: "không được đâu, tôi chẳng quen nói chuyện trÆ°á»›c công chúng!" nhÆ°ng nếu anh thật sá»± không má»i tôi nữa, sau này nếu nhỡ lại gặp nhau ở đài bắc, có thể tôi sẽ phang cho anh má»™t cục gạch vào đầu.

Má»™t dân tá»™c hành xá»­ theo kiểu này không biết đến bao giá» má»›i có thể sá»­a đổi được lầm lá»—i của mÌnh; sẽ cÌ£n phải dùng mÆ°á»i cái lá»—i khác để khá»a lấp cái lá»—i đầu tiên, rồi lại dùng thêm trăm cái khác để che đậy mÆ°á»i cái kia thôi.

Có lần tôi đến má»™t trÆ°á»ng đại há»c ở đài trung để thăm má»™t vị giáo sÆ° ngÆ°á»i anh. Má»™t anh
bạn tôi cÅ©ng dạy cùng đại há»c đó chợt đến. Thấy tôi, anh nói: "tối nay đến đằng tôi ăn cÆ¡m".
Tôi đáp: "xin lá»—i, tôi cÌ£n có hẹn". Anh bảo: "không được, nhất định phải đến". Tôi trả lá»i:
"được rồi, ta bàn sau". Anh lại bảo: "nhất định phải đến đấy, xin chào!" giữa ngÆ°á»i trung
quốc vá»›i nhau chúng tôi hiểu rÆ¡ tâm lÆ° của nhau. NhÆ°ng ngÆ°á»i tây phÆ°Æ¡ng lại hoàn toàn mù
tịt.

đến lúc làm việc xong, khoảng giá» cÆ¡m tối, tôi bảo: "thôi, tôi phải vỠđây!" ngÆ°á»i giáo sÆ°
anh nói: "ê! Vừa rồi chẳng phải anh vừa hẹn với anh kia sao? Anh phải tới nhà anh ta chứ!"
tôi bảo: "làm gÌ có chuyện ấy?". ông giáo sÆ° nói: "anh ấy nhất định là đă làm cÆ¡m chá» anh
đấy!" ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài thật khó mà biết được cái kiểu "tâm khẩu bất đồng" này của ngÆ°á»i
trung quốc.

TÌnh trạng nói trên khiến ngÆ°á»i trung quốc ngay từ thủa lá»t lÌ£ng đă rất khốn khổ. Bởi vÌ má»—i ngày Ä‘á»u phải tÌm hiểu Æ° tứ ngÆ°á»i khác. Nếu là bạn bè đồng lứa thiÌ€ cÌ£n đỡ, nhÆ°ng nếu phải tiếp cận vá»›i những kẻ quyá»n thế, quan trên, kẻ có tiá»n, anh sẽ phải từng giây từng phút khổ công tÌm hiểu đến nÆ¡i đến chốn, xem há» nghÄ© gÌ. Cái việc này là má»™t sá»± lăng phí tinh thần kinh khủng.

Cho nên có câu tục ngữ: "tại trung quốc làm việc dá»…, làm ngÆ°á»i khó".

Nghệ thuật "làm ngÆ°á»i" thuá»™c vá» cái "văn hóa thân má»m" (để dá»… uốn cong, chui luồn, nghÄ©a

bóng đến từ Ä‘á»™ng vật thân má»m). Các vị ở nÆ°á»›c ngoài lâu năm vá» lại trung quốc chắc biết cái sức nặng của câu này nhÆ° thế nào. Làm việc thiÌ€ dá»… nhÆ° 2 + 2 = 4, nhÆ°ng làm ngÆ°á»i khó bởi vÌ có khi 2 + 2 = 5 , hoặc cÅ©ng có khi = 1, hay = 853. Anh nói sá»± thật, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta lại cho rằng anh công kích và muốn lật đổ chính quyá»n. đây là má»™t vấn Ä‘á» nghiêm trá»ng, nó làm cho chúng ta không thể nào thoát khá»i sá»± nói khoác, nói suông, nói dối, nói Ä‘á»™c.

Cái bản lÄ©nh ghê gá»›m của tôi là có thể ngủ trong há»™i nghị. Ngủ xong tỉnh dậy thiÌ€ há»™i nghị cÅ©ng vừa kết thúc. Tại sao thế? VÌ trong há»™i nghị má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nói những chuyện mà chính bản thân há» không há» tin, nghe hay không nghe Ä‘á»u nhÆ° nhau.

Không chỉ ở đài loan má»›i nhÆ° vậy, ở lục địa cÌ£n nghiêm trá»ng hÆ¡n nhiá»u. Năm nay (1984) trong "chÆ°Æ¡ng trÌnh các tác gia quốc tế tại đại há»c iowa" có má»™t nữ tác gia nổi danh của lục địa tên là trầm dung tham gia. Cô có má»™t tác phẩm mang tên "chân chân giả giả" (thật thật giả giả) mà tôi muốn thành thật giá»›i thiệu vá»›i quÆ° vị.

Hoàn cảnh bắt chúng ta nói láo, bắt chúng ta không thành thật, nhưng ít nhất chúng ta phải

biết cái xấu là cái xấu. Nếu má»™t khi cái xấu lại được chúng ta xem là Ä‘iá»u vẻ vang, hoặc vô

thưởng vô phạt, thiÌ€ đó là lúc mà cái "văn hóa thân má»m" của chúng ta Ä‘ang bắt đầu xuống cấp.

Nói thí dụ việc ăn cắp, nếu được coi là chuyện vô thưởng vô phạt, hoặc chẳng phải chuyện
quang vinh hay không quang vinh, thậm chí có thể xem là chuyện quang vinh nữa, thì đây là
má»™t nguy cÆ¡, nguy cÆ¡ mà ngÆ°á»i trung quốc chúng ta Ä‘ang phải đối đầu hiện nay. VÌ ngÆ°á»i
trung quốc vẫn liên tục dấu diếm những lá»—i lầm của mÌnh, vẫn nói khoác, nói suông, nói dối,
nói láo, nói Ä‘á»™c, thành thá»­ tâm linh ngÆ°á»i trung quốc hoàn toàn bị phong tá»a, không mở rá»™ng
được.

Trung quốc diện tích rá»™ng thế, văn hóa lâu Ä‘á»i thế, Ä‘Æ°á»ng Ä‘Æ°á»ng là má»™t nÆ°á»›c lá»›n. Thế mà, thay vÌ có má»™t tấm lÌ£ng bao la, ngÆ°á»i trung quốc lại có má»™t tâm địa thật hẹp hÌ£i.

Cái tấm lÌ£ng bao la đáng lẽ chúng ta phải có ấy chỉ Ä‘á»c thấy được trong sách vở, nhiÌ€n thấy được trên màn ảnh. Có ai bao giá» thấy má»™t ngÆ°á»i trung quốc có lÌ£ng dạ, chí khí sánh ngang được vá»›i tầm vóc nÆ°á»›c trung quốc không? Nếu chỉ cần bị ai lÆ°á»m má»™t cái là đă có thể rút dao ra rồi, thá»­ há»i nếu có ngÆ°á»i không đồng Æ° vá»›i mÌnh thiÌ€ sá»± thể sẽ ra sao?

NgÆ°á»i tây phÆ°Æ¡ng có thể đánh nhau vỡ đầu rồi vẫn lại bắt tay nhau, nhÆ°ng ngÆ°á»i trung quốc đă đánh nhau rồi thiÌ€ cừu hận má»™t Ä‘á»i, thậm chí có khi báo thù đến ba Ä‘á»i cÅ©ng chÆ°a hết. Tại sao chúng ta có thể thiếu lÌ£ng bao dung đến nhÆ° vậy?

Không có lÌ£ng bao dung, bụng dạ hẹp hÌ£i Ä‘Æ°a đến hai Ä‘iá»u cá»±c Ä‘oan và mất cân đối nhÆ° sau: Má»™t đằng tuyệt đối tá»± ty, má»™t đằng tuyệt đối tá»± kiêu. Lúc tá»± ty thiÌ€ thành ra tôi tá»›, nghÄ© mÌnh không bằng đống phân chó. Lúc tá»± kiêu thiÌ€ thành ra ông chủ, xem má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u là *** chó hết, chẳng đáng cho mÌnh ngó ngàng đến. Riêng bản thân mÌnh lại không há» biết tá»± tôn là gÌ.

Sá»± phân biệt nhân cách kiểu đó biến ngÆ°á»i trung quốc thành má»™t loại Ä‘á»™ng vật kỳ dị.

Tại trung quốc nếu muốn làm má»™t kỳ công thiÌ€ rất dá»…, trong má»™t chốc có thể xuất hiện những thành tích làm má»i ngÆ°á»i kinh dị. NhÆ°ng ngÆ°á»i trung quốc lại không có khả năng để giữ cho cái kỳ công này bá»n vững.

Má»™t ngÆ°á»i có được má»™t thành tá»±u nho nhỠđă hoa mắt, ù tai, đứng không vững, vÌ lên cÆ¡n sốt. Viết được dăm ba bài văn là đă thành văn hào. đóng được hai bá»™ phim đă là ngôi sao sáng của ná»n Ä‘iện ảnh. Hai năm có được ít chức quyá»n nghiá»…m nhiên có thể cho mÌnh là cứu tinh của
nhân dân. Qua mỹ há»c được hai năm đă trở thành má»™t há»c giả chuyên gia. Mấy thứ đó Ä‘á»u là kiểu tá»± thổi phồng mÌnh.

ở đài loan có xảy ra má»™t tai nạn xe cá»™ nhÆ° sau: Trong xe ca sinh viên đại há»c sÆ° phạm vừa tốt nghiệp Ä‘i du lịch, cô hÆ°á»›ng dẫn tán dÆ°Æ¡ng: "ngÆ°á»i cầm lái vÄ© đại của chúng ta là tay lái số má»™t, vừa tài giá»i, vừa đẹp trai, vừa trẻ tuổi". Nghe thấy thế, anh tài hứng chí liá»n bá» tay lái ra quay vá» phía má»i ngÆ°á»i gÆ°Æ¡ng hai tay chào đáp lá»…. Tiếp theo đó sá»± thể thế nào tôi không cần phải kể. đây là má»™t cách tá»± phô trÆ°Æ¡ng, chắc cho rằng kỹ thuật lái xe của mÌnh cao đến Ä‘á»™ không cần cầm tay lái cÅ©ng có thể lái được xe.

Chẳng khác nào chuyện 1.000 năm trước trong một bộ phim:

Hoàng đế la mă má»™t lần má»i má»™t ngÆ°á»i đến biểu diá»…n bay lượn. để bay, ngÆ°á»i này chế ra má»™t cặp cánh. TrÆ°á»›c khi leo lên tháp anh giÆ¡ cặp cánh cho má»i ngÆ°á»i xem, tức thiÌ€ toàn đấu trÆ°á»ng tiếng reo hÌ£ hoan hô vang dá»™i nhÆ° sấm. Anh bá»—ng không kiá»m chế nổi sá»± tinh tÆ°á»›ng của mÌnh, cảm thấy mÌnh quá vÄ© đại đến Ä‘á»™ có thể không cần cánh cÅ©ng có thể bay được, vÌ vậy vứt cánh leo lên thang. Vợ anh níu anh bảo: "không có cái đó làm sao anh bay được? Anh tưởng anh là gÌ?". Anh ta bảo: "em thiÌ€ biết gÌ!". Vợ anh ta Ä‘uổi theo lên, anh ta xéo lên tay ngÆ°á»i vợ rồi tiếp tục lên thang, đóng nắp tháp, vá»›i vẻ kiêu hùng anh nhẩy xuống.

Chỉ nghe phụp má»™t phát rồi không thấy gÌ nữa. Quần chúng nổi khùng hét: "trả tiá»n để xem bay lượn chứ có phải để xem ngă chết đâu, bắt vợ nó bay Ä‘i!" ngÆ°á»i vợ nhiÌ€n lên trá»i nhÆ° nói vá»›i linh hồn của chồng má»™t cách thê thảm: "chỉ vÌ anh tinh tÆ°á»›ng má»›i ra nông ná»—i này, tá»± hại bản thân mÌnh mà hại cả vợ con nữa!".

Cái gÌ Ä‘Äƒ làm cho ngÆ°á»i trung quốc tinh tÆ°á»›ng má»™t cách quá dá»… dàng nhÆ° thế? Bởi vÌ ngÆ°á»i trung quốc "bụng dạ nhá» hẹp nên dá»… đầy" (khí tiểu dị doanh), kiến thức thấp kém, lÌ£ng dạ hẹp hÌ£i, chỉ cần có má»™t tÆ° gÌ Ä‘Ã³ đă tưởng trá»i đất dẫu to nhÆ°ng không chứa nổi mÌnh nữa. Nếu chỉ có vài ngÆ°á»i nhÆ° thế, chắc cÅ©ng không quan trá»ng gÌ, nhÆ°ng toàn dân tá»™c, đại Ä‘a số, hoặc má»™t số lá»›n ngÆ°á»i trung quốc nhÆ° vậy sẽ hiÌ€nh thành má»™t nguy cÆ¡ cho dân tá»™c.

NgÆ°á»i trung quốc tá»±a hồ không có tá»± tôn nên đối vá»›i nhau rất khó có được má»™t quan niệm bÌnh đẳng. Nếu anh không phải là chủ nhân của tôi thiÌ€ tôi là chủ nhân của anh. TÌnh hiÌ€nh này Ä‘Æ°a đến má»™t tâm trạng vừa bế tắc vừa không thể nhận sai lầm của mÌnh. Mà sai lầm vẫn tiếp diá»…n hoài lại gây ra má»™t năo trạng sợ sệt.

Hăy lấy một ví dụ:

Tôi có má»™t ngÆ°á»i bạn ở đài loan mắc bệnh nặng phải Ä‘em vào nhà thÆ°Æ¡ng trung tâm, bác sÄ©
tiếp bao nhiêu ống thuốc má»›i cứu sống được. Hai ba hôm sau ngÆ°á»i nhà thấy tiá»n nhà thÆ°Æ¡ng
này quá đắt muốn chuyển anh sang má»™t bệnh viện bÌnh dân, đến nói chuyện vá»›i bác sÄ© Ä‘iá»u trị.
ông này nghe thế nổi trận lôi Ä‘Ình la: "cứu sống ông ấy chẳng phải là chuyện dá»…, bây giá» lại
muốn đổi bệnh viện à?". Nói xong sai ngÆ°á»i rút hết các ống thuốc ra làm bệnh nhân suÆ°t nữa
toi mạng.

Anh bạn lúc kể vá»›i tôi chuyện này trong lÌ£ng vẫn cÌ£n đầy bi hận. Tôi nói vá»›i anh: "anh cho tôi biết tên tay bác sÄ© ấy Ä‘i, tôi viết má»™t bài vạch mặt nó ra". Anh ta giật bắn mÌnh, vá»™i nói: "ấy! Anh đừng bá»™p chá»™p, hiếu sá»±. Nếu biết thế này tôi đă chẳng kể cho anh nghe làm gÌ!". Nghe thế tôi muốn Ä‘iên lên. Tôi bảo: "anh sợ cái gÌ? Nó giá»i lắm thiÌ€ cÅ©ng chỉ là bác sÄ© thôi. Nếu anh bị bệnh lại, anh không gá»i nó đến thiÌ€ thôi chứ chả nhẽ nó lại cứ đến trị bệnh cho anh để báo thù à? Nếu có chuyện gÌ thiÌ€ tôi đối phó vá»›i nó chứ can dá»± gÌ anh. Bài viết là do tôi, tôi không sợ thiÌ€ anh sợ gÌ?".

Bạn tôi bảo: "anh là đồ bạt mạng!".

Tôi tưởng thế nào! Thay vÌ khen ngợi sá»± can đảm của tôi thiÌ€ anh lại Ä‘i chê trách tôi. Tôi nghÄ© đây không phải là vấn Ä‘á» của riêng mÌnh anh, anh lại là bạn rất thân của tôi, anh cÅ©ng là ngÆ°á»i rất tốt, anh nói thế chỉ vÌ anh muốn bảo vệ tôi, không muốn cho tôi Ä‘i chuốc há»a vào thân.

đấy chính là cái năo trạng sợ sệt, sợ sệt đủ má»i thứ trên Ä‘á»i mà tôi muốn nói.

Nhá»› lại lần đầu tôi Ä‘i mỹ, ở new york có má»™t vụ án, má»™t ngÆ°á»i hoa bị bắn thá» thÆ°Æ¡ng, hung thủ bị bắt, nhÆ°ng nạn nhân lại không dám nhận diện.

Má»i ngÆ°á»i trung quốc Ä‘á»u sợ sệt đến Ä‘á»™ không cÌ£n biết quyá»n lợi mÌnh là gÌ thiÌ€ làm sao cÌ£n biết đấu tranh, gÌn giữ nó được? Má»—i khi gặp má»™t chuyện gÌ xảy ra y nhiên lại nói: "bá» qua
cho rồi!"

mấy chữ "bá» qua cho rồi" này đă giết hại không biết bao nhiêu ngÆ°á»i trung quốc và đă biến dân tá»™c trung quốc thành má»™t dân tá»™c hèn má»n.

Giả sá»­ tôi là má»™t ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài hoặc má»™t bạo chúa, đối vá»›i loại dân tá»™c nhÆ° thế, nếu tôi không ngược đăi nó thiÌ€ trá»i cÅ©ng không dung tôi.

Cái năo trạng hăi sợ này đă nuôi dưỡng bao nhiêu bạo chúa, làm tổ ấm cho bao nhiêu bạo quan. VÌ vậy bạo chúa bạo quan ở trung quốc không bao giá» bị tiêu diệt.

Trong truyá»n thống văn hóa trung quốc, các vị có thể xem ở "tÆ° trị thông giám" (má»™t pho sá»­ của tÆ° mă quang tóm hết chuyện hÆ¡n 2.000 năm để làm gÆ°Æ¡ng cho ngÆ°á»i Ä‘á»i sau), cái việc bo bo giữ mÌnh đă được xem là kim chỉ nam và nhấn mạnh năm lần bảy lượt. Bạo chúa, bạo quan cÅ©ng chỉ cần dân chúng cứ bo bo giữ mÌnh là được, cho nên ngÆ°á»i trung quốc má»›i càng ngày càng khốn đốn đến nhÆ° thế.

Văn hóa trung quốc cá»±c kỳ rá»±c rỡ ở thá»i xuân thu chiến quốc (770 - 221 trÆ°á»›c tây lịch), nhÆ°ng từ thá»i kỳ này vá» sau, văn hóa trung quốc đă bị các nho gia khống chế. đến Ä‘á»i đông hán (25 - 220 sau tây lịch), chính phủ có quy định là tất cả những phần tá»­ trí thức khi phát ngôn, biện luận, viết văn Ä‘á»u không thể vượt qua phạm vi những gÌ Ä‘Äƒ được dậy ở trÆ°á»ng, việc này gá»i là "sÆ° thừa" (thừa hưởng của thầy há»c). Nếu vượt quá chuyện "sÆ° thừa" này, không những há»c thuyết của mÌnh không được công nhận mà cÌ£n là má»™t việc phạm pháp.

Cứ nhÆ° vậy mà tiếp tục xuống các Ä‘á»i sau làm cho sức tưởng tượng, óc suy xét, tÆ° duy của giá»›i trí thức bị bóp chết, xÆ¡ cứng hoàn toàn, chẳng khác nào lấy má»™t cái túi nhá»±a bịt kín bá»™ năo lại, không cho má»™t cái gÌ lá»t vào nữa.

Thế nào là không c̣n khả năng suy xét nữa?

Cứ Ä‘á»c báo trung quốc là phát ngán. Suy xét là má»™t cái gÌ không phải chỉ có má»™t mặt, hai

mặt, mà nhiá»u mặt. Tôn quan hán thÆ°á»ng dùng má»™t ví dụ: Có má»™t quả cầu má»™t ná»­a trắng má»™t ná»­a Ä‘en. NgÆ°á»i thấy phía trắng bảo nó trắng, ngÆ°á»i thấy mặt Ä‘en bảo nó Ä‘en. Cả hai ngÆ°á»i Ä‘á»u không sai, cái sai là không nhiÌ€n được đến mặt bên kia của nó. để có thể nhiÌ€n được đến mặt bên kia của nó thiÌ€ phải có trí tưởng tượng, khả năng suy xét. Cho nên lúc tÆ° duy má»™t vấn Ä‘á» cần phải nghÄ© đến nhiá»u mặt của nó.

Có má»™t chuyện hài hÆ°á»›c ngắn của mỹ kể chuyện má»™t thầy giáo tổ chức thi, Ä‘Æ°a cho sinh viên má»™t máy Ä‘o khí áp và bảo dùng nó để Ä‘o chiá»u cao của má»™t tÌ£a nhà, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên Æ° muốn
dùng khí áp để Ä‘o Ä‘á»™ cao ở chá»— cao nhất và chá»— thấp nhất của tÌ£a nhà. NhÆ°ng có má»™t sinh viên lại dùng nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp khác nhau song tuyệt nhiên không sá»­ dụng "khí áp". Thầy giáo tức mÌnh bèn đánh trượt anh này. Anh ta kháng tố lên há»™i đồng giám khảo. Há»™i đồng giám

khảo há»i thiÌ€ anh này nói: "thầy giáo muốn tôi dùng máy Ä‘o khí áp Ä‘o chiá»u cao tÌ£a nhà,

nhÆ°ng không bảo sá»­ dụng khí áp, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên tôi được phép dùng những cách Ä‘Æ¡n giản hÆ¡n". Há»™i đồng há»i: "ngoài phÆ°Æ¡ng pháp đó cÌ£n có phÆ°Æ¡ng pháp nào nữa?" anh này đáp: "cÌ£n rất nhiá»u, ví dụ tôi có thể buá»™c dây vào máy thÌ£ng xuống rồi Ä‘o chiá»u dài của dây để biết chiá»u cao tÌ£a nhà". "thế cÌ£n phÆ°Æ¡ng pháp nào khác không?", "vẫn cÌ£n nhiá»u, ví dụ tôi có thể tÌm ngÆ°á»i quản lÆ° nhà Ä‘Æ°a máy cho anh ấy để anh ấy cho tôi biết chiá»u cao của tÌ£a nhà".

NgÆ°á»i sinh viên này rÆ¡ ràng không có gÌ là ngược Ä‘á»i.

Æ° nghÄ© của anh ta biểu hiện má»™t thứ trí tưởng tượng và tÆ° duy thÆ°á»ng làm cho những bá»™ óc bă đậu Ä‘iên lên.

CÌ£n có má»™t loại "nghệ thuật mua dÆ°a" nhÆ° chuyện má»™t ngÆ°á»i chủ bảo nhân viên: "anh ra cá»­a, Ä‘i vá» phía tây, đến má»™t cái cầu thiÌ€ có chá»— bán dÆ°a hấu, mua cho tôi hai cân dÆ°a hấu". Anh ngÆ°á»i làm ra cá»­a, rẽ hÆ°á»›ng tây, Ä‘i măi không thấy cầu, cÅ©ng chẳng thấy ai bán dÆ°a hấu lại tay không quay vá». NgÆ°á»i chủ mắng anh là đồ lú lẫn, chẳng có đầu óc gÌ cả. Anh ta liá»n bảo: "ở phía đông má»›i có chá»— bán dÆ°a". NgÆ°á»i chủ nói: "thế tại sao không Ä‘i sang hÆ°á»›ng đông mà mua?" anh ta đáp: "ông có bảo tôi Ä‘i vá» hÆ°á»›ng đông đâu?" ngÆ°á»i chủ lại chá»­i anh

ta là đồ ngu. Kỳ thá»±c ngÆ°á»i chủ biết anh ta là loại ngÆ°á»i chỉ biết phục tùng, không có năng lá»±c suy nghÄ©, hoàn toàn có thể tin cậy được. Giá nhÆ° ngÆ°á»i này biết phía tây không có bèn qua phía đông mua, dÆ°a vừa ngá»t vừa rẻ, thể nào lúc vá» nhà ngÆ°á»i chủ cÅ©ng khen: "anh rất thông minh, lanh lợi! Làm ngÆ°á»i phải nhÆ° thế chứ! Tôi rất cần có được ngÆ°á»i nhÆ° anh". NhÆ°ng
trong thâm tâm ngÆ°á»i chủ sẽ nghÄ© cái ngÆ°á»i làm này không thể tin cậy được, có thể tráo trở lúc nào không biết. đối vá»›i những kẻ nô lệ kiểu này, chủ nhân không giết thiÌ€ cÅ©ng Ä‘uổi Ä‘i.

Cái văn hóa thai nghén ra những thứ ngÆ°á»i này làm sao có thể chủ trÆ°Æ¡ng được má»™t tÆ° duy Ä‘á»™c lập. VÌ vậy ngÆ°á»i trung quốc chúng ta do không được huấn luyện suy nghÄ© Ä‘á»™c lập nên rất sợ suy nghÄ© Ä‘á»™c lập, thiếu năng lá»±c thưởng thức và đánh giá, không có cái gÌ là không ba phải, chẳng có cái gÌ là tiêu chuẩn cả. Trung quốc ra nông ná»—i này tất phải tÌm ra nguyên nhân trong chính cái văn hóa của nó.

Cái văn hóa này trong 4.000 năm - từ khổng khâu (khổng tử) trở đi - không c̣n có được

má»™t nhà tÆ° tưởng nào lá»›n nữa. Những kẻ biết chữ Ä‘á»u chỉ luẩn quẩn ở há»c thuyết khổng khâu đă giảng hoặc môn đồ ông giảng lại chứ không há» có Æ° kiến Ä‘á»™c lập của riêng mÌnh. Bởi vÌ cái văn hóa chúng ta không cho phép làm nhÆ° vậy. Cho nên má»i ngÆ°á»i chỉ cầu sống ở cái vÅ©ng nÆ°á»›c ao tù ấy thôi. Cái ao nÆ°á»›c tù hăm này chính là cái hÅ© tÆ°Æ¡ng văn hóa trung quốc, cái hÅ© tÆ°Æ¡ng thối làm cho ngÆ°á»i trung quốc trở nên xấu xí.

CÅ©ng chính vÌ cái hÅ© tÆ°Æ¡ng sâu không lÆ°á»ng được này nên đối vá»›i biết bao vấn Ä‘á» ngÆ°á»i trung quốc Ä‘á»u không thể dùng tÆ° duy của mÌnh để tá»± giải quyết, mà phải bắt chÆ°á»›c, phải dùng cái tÆ° duy của kẻ khác.

NhÆ°ng cái vÅ©ng nÆ°á»›c ao tù này, cái hÅ© tÆ°Æ¡ng này dẫu có vứt mứt đào vào rồi cÅ©ng sẽ biến thành *** khô. VÌ những thứ ngoại lai má»™t khi vào trung quốc Ä‘á»u nhanh chóng biến chất.

NgÆ°á»i ta có dân chủ, chúng ta cÅ©ng có dân chủ. Dân chủ của chúng ta là "mày là dân, tao là chủ". NgÆ°á»i ta có pháp chế, chúng ta cÅ©ng có pháp chế. NgÆ°á»i ta có tá»± do, ta cÅ©ng có tá»± do. NgÆ°á»i ta có gÌ, ta có nấy. Anh có chá»— dành riêng cho bá»™ hành sang Ä‘Æ°á»ng, tôi cÅ©ng có, dÄ© nhiên! NhÆ°ng chá»— dành cho bá»™ hành của chúng tôi là chá»— để dụ dá»— hỠđến cho xe cán chết.

để biến cải cái hiÌ€nh tượng xấu xí của ngÆ°á»i trung quốc, chúng ta chỉ có thể bắt đầu từ bây

giá», má»—i cá nhân Ä‘á»u phải nghÄ© cách bồi dưỡng năng lá»±c thưởng thức và đánh giá của bản thân mÌnh.



Chúng ta dù không biết diá»…n kịch, nhÆ°ng lại cần xem được kịch. NgÆ°á»i biết ít thiÌ€ xem ít,

ngÆ°á»i biết thưởng thức nhiá»u xem nhiá»u. NgÆ°á»i biết thưởng thức sẽ là má»™t sá»± thành tá»±u không bao giá» có giá»›i hạn.

Nhá»› thá»i kỳ vừa đến đài loan, tôi có má»™t ngÆ°á»i bạn. Anh này sÆ°u tập rất nhiá»u Ä‘Ä©a hát của beethoven (bít-tô-ven). Anh phải có đến bảy, tám bá»™ Ä‘Ä©a. Tôi nằn nÌ xin anh cho hoặc bán lại tôi má»™t bá»™. Anh từ chối ngay tại trận. Bởi vÌ má»—i má»™t bá»™ Ä‘á»u do má»™t nhạc trưởng và má»™t dàn nhạc khác nhau trÌnh tấu, không bá»™ nào giống bá»™ nào. Sau khi biết thế tôi rất lấy làm hổ thẹn, anh quả tÌnh là má»™t ngÆ°á»i biết thưởng thức.

Lần tranh cử tổng thống mỹ trước, chúng ta được xem trên ti-vi đài loan cuộc tranh luận của
các ứng cá»­ viên. Không há» có việc lật tẩy các bí mật Ä‘á»i tÆ° của đối phÆ°Æ¡ng, bởi vÌ dân chúng
không Æ°a những ngÆ°á»i có trÌnh Ä‘á»™ tranh cá»­ nhÆ° vậy, và nếu làm thế, thể nào há» cÅ©ng mất
phiếu.

NhÆ°ng cách làm của ngÆ°á»i trung quốc sẽ không nhÆ° vậy. Không những chuyên môn Ä‘i bá»›i móc Ä‘á»i tÆ° của đối phÆ°Æ¡ng, há» lại cÌ£n bịa đặt thêm, dùng những ngôn từ rất ác Ä‘á»™c. Không hiểu cái loại thổ nhưỡng gÌ Ä‘Äƒ nuôi dưỡng các loại cá» nhÆ° vậy, cái loại xă há»™i gÌ mà sinh ra những thứ ngÆ°á»i nhÆ° thế?

Nếu ngÆ°á»i dân không tá»± nuôi dưỡng được cho mÌnh cái trÌnh Ä‘á»™ phán Ä‘oán đánh giá những lănh đạo của mÌnh thiÌ€ chẳng có lÆ° do gÌ Ä‘á»ƒ trách ai cả.

Ä‘i tôn thá» má»™t kẻ không thể tôn thỠđược thiÌ€ cÌ£n trách ai má»™t khi kẻ đó cưỡi lên đầu lên cổ mÌnh?

Cái việc tung tiá»n ra mua cá»­ tri là má»™t việc chẳng ra gÌ, thế mà khi xếp hàng Ä‘i bầu thấy ngÆ°á»i thÌ£ tiá»n ra mua lá phiếu mÌnh cÅ©ng chiÌ€a tay ra há»i: "tiá»n đâu?"

cái loại ngÆ°á»i nhÆ° vậy mà cÅ©ng Ä‘Ì£i thá»±c thi dân chủ hay sao?

Dân chủ là má»™t cái gÌ phải tá»± mÌnh giành giật được, chẳng ai ban phát cho cả.

Bây giá» thÆ°á»ng có kẻ bảo: "chính phủ lá»ng lẻo quá!". đây là má»™t suy nghÄ© rất đáng sợ. Bởi vÌ tá»± do, quyá»n lợi là của chúng ta, không phải anh cho thiÌ€ tôi má»›i được. Cho dù anh không cho thiÌ€ tôi cÅ©ng vẫn có.

Nếu chúng ta có khả năng thưởng thức thiÌ€ nhất định cần tranh thủ lá»±a chá»n, nghiêm chỉnh lá»±a chá»n đối tượng, nếu không biết đánh giá thiÌ€ giữa má»™t ngÆ°á»i đẹp và ngÆ°á»i mặt rá»— cÅ©ng không thể nào phân biệt được, cÌ£n Ä‘i trách ai nữa?

Nếu bá dÆ°Æ¡ng tôi vẽ giả má»™t tranh picasso, có ngÆ°á»i bảo: "tranh tuyệt thật!" và trả cho tôi 50 vạn mỹ kim thiÌ€ ngÆ°á»i mua tranh giả đó phải trách ai trÆ°á»›c? Ai là kẻ có mắt nhÆ° mù, không biết phân biệt, thưởng thức?

Trong những tÌnh huống nhÆ° thế, tranh giả sẽ tràn ngập thị trÆ°á»ng vÌ chẳng cÌ£n ai phân biệt

được thật giả nữa. Lúc đó những nhà danh há»a chỉ có chết đói mà thôi. Nếu mua phải tranh giả thiÌ€ đừng nên trách ngÆ°á»i khác, phải tá»± trách mÌnh trÆ°á»›c.

Chẳng khác nào Ä‘i thuê má»™t anh thợ may để chữa cá»­a cho mÌnh, đến khi cá»­a bị ngược, lại Ä‘i mắng anh thợ may: "ông mù à?" thợ may có thể sẽ trả lá»i: "không biết ai mù! Ai bảo anh Ä‘i thuê thợ may để chữa cá»­a?" cái chuyện xÆ°a này đáng để chúng ta suy ngẫm. Không biết thưởng thức thiÌ€ chẳng khác nào ngÆ°á»i mù.

Có quá nhiá»u ngÆ°á»i trung quốc mang khuôn mặt xấu xí. Chỉ có nhân tài trung quốc má»›i cải tạo được ngÆ°á»i trung quốc. Nếu ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoài có nghÄ©a vụ giúp đỡ chúng ta thiÌ€ sá»± giúp đỡ ấy không phải là giúp đỡ vá» kinh tế mà phải vá» văn hóa. VÌ con tàu quốc gia trung quốc quá lá»›n, ngÆ°á»i quá nhiá»u, má»™t khi chiÌ€m xuống có thể sẽ cuốn theo trong vÌ£ng xoáy nÆ°á»›c của nó những kẻ khác.

Tôi xin tất cả những ngÆ°á»i bạn mỹ có mặt tại đây hôm nay, các bạn hăy tiếp nhận hai bàn tay chúng tôi Ä‘ang giÆ¡ ra!

C̣n một điểm cuối cùng.

Tôi có cảm tưởng là ngÆ°á»i trung quốc quá đông, mÆ°á»i ức những cái mồm đó mở to ra thiÌ€ ngay cả rặng hy-ma-la-ya cÅ©ng có thể bị nuốt chá»­ng. Ä‘iá»u này nhắc nhở chúng ta rằng khổ nạn của ngÆ°á»i trung quốc được mặt thật những nhân vật lănh đạo nÆ°á»›c nhà.

đó là con Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»›c mặt chúng ta phải Ä‘i, mà cÅ©ng chẳng cÌ£n con Ä‘Æ°á»ng nào khác nữa. Xin cảm tạ.



Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục này:

Tài sản của Syberia

Trả Lá»i Vá»›i Trích Dẫn
Trả lá»i

Từ khóa được google tìm thấy
ãîëîâîëîìêè, ãìþéíëÿðáþ, õèðóðãèÿ, ðîëüô

Ãiá»u Chỉnh


©2008 - 2014. Bản quyá»n thuá»™c vá» hệ thống vui chÆ¡i giải trí 4vn.euâ„¢
Diễn đàn phát triển dựa trên sự đóng góp của tất cả các thành viên
Tất cả các bài viết tại 4vn.eu thuá»™c quyá»n sở hữu của ngÆ°á»i đăng bài
Vui lòng ghi rõ nguồn gốc khi các bạn sử dụng thông tin tại 4vn.eu™