Đã 6 ngày kể từ cái ngày định mệnh ấy. Cái ngày định mệnh chỉ một màu đỏ tươi và thống khổ. Cái ngày mà tôi vẫn bị ám ảnh suốt 3 ngày rồi. Và có lẽ suốt cả phần đời còn lại tôi không thể nào quên.
Nằm trên giường bệnh với phần đầu quấn vải cầm máu, chân trái kẹp nạng vì bị gãy, tôi thổn thức và sầu khổ không nguôi. Nhiều lúc tôi tự hỏi mình sẽ sống quãng đời còn lại như thế nào? Vì sao có câu hỏi ngớ ngẩn ấy? Bởi vì tôi bắt đầu sợ hãi.
Tôi sợ cảnh máu tanh, tôi sợ tiếng la hét đầy đau đớn của đồng đội, tôi sợ mất đi những người chiến hữu đồng hành bấy lâu, và trên hết, nội tâm tôi bắt đầu dao động, tôi trở nên sợ... chết. Mọi người chắc chắn sẽ cười nhạo tôi nếu biết tôi có ý nghĩ này, chắc chắn. Song tôi không thể xóa đi sự sợ hãi đang xâm trí tâm trí mình.
Tôi sợ chết... Tôi sợ chết...
Tôi sợ mình không còn khả năng trở về quê hương thăm người mẹ già. Tôi sợ mình không thể nhìn thấy bầu trời trong xanh. Tôi sợ mình không còn nghe thấy những tiếng chim gáy mỗi buổi trưa hè. Nhưng đó chưa phải tất cả. Tôi thật sự sợ bản thân mình sẽ giống như những đồng đội đã hi sinh: chết không nhắm mắt, chưa nói được lời cuối cùng, thân thể mỗi nơi mỗi ngả...
Tôi sợ... Tôi rất sợ...
Nhưng tôi phải làm gì bây giờ? Chắc chắn khi tôi khỏe lại, tôi sẽ được điều đi tiền tuyến, nơi ngọn lửa chiến tranh bao phủ, nơi bom đạn oanh tạc ngày đêm,... nơi mà tôi vô cùng sợ hãi khi nghĩ đến.
Tâm tư tôi trở thành một mảnh lạnh giá, trái tim tôi chỉ một màu hèn nhát. Biết là vậy, cũng hiểu rằng đối với chiến sĩ thì chết trên sa trường là vinh quang, đối với một người con của đất nước thì chết vì đất nước là niềm tự hào, đối với người mẹ già đang trông ngóng tôi ngày đêm thì thực hiện lời hứa là nghĩa vụ thiêng liêng. Nhưng có nói thế nào thì vào giờ khắc này, nội tâm tôi đang là chiến trường khốc liệt nhất, hai ý chí trái ngược giữa làm người và mạng sống đang không ngừng chém giết. Và không biết nên vui hay nên buồn, không biết có phải tạo hóa trêu ngươi hay không mà phần mạng sống đang chiếm ưu thế tuyệt đối.
Tôi cứ như vậy. Nội tâm bất ổn khiến tôi dễ nóng nảy và cáu gắt. Chiến trường nội tâm càng khiến tôi trở nên khó chịu. Tôi như là một cái bờ ruộng bao quanh hai con nước đang ầm ầm dậy sóng, không biết lúc nào tôi không còn chịu được nữa thì có lẽ tôi sẽ điên mất.
Chìm trong chiến trường nhưng tôi cũng đang nghĩ cách thoát ra.
May thay mất một buổi sáng, cuối cùng tôi quyết định giải tỏa nội tâm bằng cách viết ra những gì mình nghĩ. Và tôi bắt đầu viết nhật ký.
Nhật ký đến với tôi chỉ là nơi tôi trút bầu tâm sự, những điều mà tôi không thể nào có thể nói ra ngoài. Do đó tôi định mỗi khi có tâm sự nặng nề, tôi lại viết nhật ký. Nói như mẹ tôi: “Nói ra cho nhẹ lòng con ạ”. Phải, viết ra cho nhẹ lòng tôi ạ.
Tuy nhiên tôi cũng biết đối với bản thân thì cảm xúc là cái gì đó khó kìm giữ, vậy nên có thể đôi lúc tôi viết những điều không nên viết mà tạo nên tai họa thì sao? Ngẫm lại nếu chỉ có mình tôi bơ vơ trên cõi đời này thì tôi có cái gì phải sợ? Giống như đồng đội, cùng lắm là chết! Vậy nhưng tôi còn mẹ già. Vì lẽ ấy, tôi chú trọng việc kiềm chế bản thân mình bằng cách viết ngắn gọn là hàm súc. Nói chính xác là viết cộc lốc và không đi quá sâu vào những chủ đề “tế nhị”.
Và hôm nay, tôi bắt đầu viết dòng nhật ký đầu tiên với những con chữ gà bới, chó chạy luôn bị chê cười của mình:
“Ngày 4 tháng 2 năm 1954, ngày đầu tiên tôi bắt đầu viết nhật ký. Tôi rất muốn viết những điều tươi đẹp ca ngợi cuộc sống, tôi càng muốn viết những câu chữ đầy trí tuệ ca ngợi Đảng vinh quang. Nhưng đứng trước nội tâm đầy sóng gió của mình, đứng trước cuộc đời trúc trắc, tôi đang suy nghĩ và viết ra cảm nhận đầu tiên lại không mấy hay ho của mình.
Tâm trạng tôi vẫn chưa ổn định. Chính là thế. Tất cả cũng bởi vì cái cuộc đời khốn nạn này. Tất cả cũng bởi vì cái chiến tranh ngu ngốc này.
Chiến tranh là gì? Chiến tranh đến như thế nào? Tôi không hiểu nhiều, nhưng tôi biết thực dân Pháp xâm chiếm và chà đạp Tổ quốc mình, thực dân Pháp áp bức và gieo tai vạ khắp nơi. Và bởi vậy, chúng tôi không phải là những người mang đến chiến tranh, mà chúng tôi chỉ là những người đòi lại những thứ cao cả thuộc về Tổ quốc.
Tôi được dạy thế, và tôi cũng cảm nhận được thế.
Với một người nông dân đầu lấm tay bùn trước kia, trở thành chiến sĩ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc mình là cỡ nào vinh quang? Khi đó với tôi, chỉ cần cầm súng lên chiến trường, cố gắng giết địch càng nhiều là đã mãn nguyện rồi.
Song khi chân chính bước vào thế giới chiến tranh ấy, trải qua thực tế lần đầu tiên, tôi mới nhận ra ý nghĩ khi xưa là cỡ nào buồn cười.
Hãy nhìn, chiến tranh ác liệt hơn những gì tôi tưởng tượng. Cả tiểu đội lính mới chúng tôi còn chưa kịp biết chiến trường là gì, còn chưa kịp lập công cho Tổ quốc thì đã ngã xuống. Không một ai thoát khỏi, ngoài một kẻ may mắn là tôi.
Hãy tiếp tục nhìn, ở đâu đó cho rằng chiến tranh chỉ diễn ra trên những khu vực giao tranh cũng đã sai rồi. Quân địch sẵn sàng xông vào hậu phương mà tập kích như vừa rồi.
Tôi thậm chí rất tức giận vì tin tình báo không đúng dẫn đến cái chết của cả tiểu đội. Tức giận nhưng chẳng làm được gì, cũng chẳng thay đổi được gì. Dẫu sao tôi cũng là một gã binh nhất quèn.
Nhưng nỗi giận giữ cũng tan biến khi nhận tôi ra đây là chiến tranh.
Mà chiến tranh lại là nơi con người ta không biết lúc nào mình chết và có thể còn chẳng biết chết vì lý do gì.
Bởi vậy mà trải qua lần đầu đối mặt với chiến tranh, tôi đâm ra sợ chết.
Là một người lính, nó thật đáng thẹn. Tuy nhiên có gì đó chặn ở cổ họng tôi mà bảo rằng tôi sợ chết không có sai.
Tôi sợ chết... Tôi cũng không có sai... Tất cả cũng bởi vì cái chiến tranh ngu ngốc này! Tôi ghét chiến tranh! Tôi hận chiến tranh!”
“Sợ hãi có phải là sai? Sợ chết có phải là lỗi lầm?
Tôi không biết!
Cái thứ ở trong tâm trí tôi là cái thứ luôn gào thét rằng hãy chạy nhanh đi, hãy trốn thật xa.
Cái thứ mà khiến trái tim tôi không ngừng co rút lại, cái thứ mà khiến linh hồn tôi mãi mãi bị ám ảnh. Cái thứ đáng sợ hơn cả ma quỷ.
Có phải chăng đây chỉ là một thứ tâm lý không bình thường?
Tôi còn nhớ như in một câu chuyện cách đây 6 năm. Hôm ấy là một buổi chiều với ánh hoàng hôn lơ đãng. Chiều hôm ấy cũng như mọi ngày, mọi người trong làng tôi đều vui vẻ làm việc.
Đây là mùa lúa chín, chúng tôi cố gắng gặt thật nhiều vì sợ nếu trời mưa sẽ làm hư lúa, chúng tôi cố gắng gặt thật nhanh vì trời cũng dần tối. Không khí cô đặt nỗi niềm như bánh mứt.
Trời dần ngả bóng, những tia sáng le lói cũng dần yếu đi.
“Ù… Ù… Ù…”
Đột nhiên, tiếng động cơ trên bầu trời mỗi lúc một gần. Mọi người ngẩng mặt nhìn lên thì nhận ra một chiếc máy bay đang đến gần.
- Nằm xuống!
Không biết ai hét lớn một tiếng. Tiếng hét khiến mọi người bừng tỉnh, mọi người bỏ lại cây liềm gặt và đòn gánh mà dáo dát chạy về nơi trú ẩn. Thế nhưng ở giữa đồng hoang trống trải, mọi người chạy loạn như vậy lại trở thành những mục tiêu sống dễ nhìn.
“Đùng!”
Một tiếng nổ tung rung trời xuất hiện, cả mảnh đất bị xoắn nát, hóa thành cơn bụi đất điên cuồng bay loạn ra xung quanh.
Khoảng một lát sau, khi chiếc máy bay đã đi xa, chúng tôi bò dậy, chạy về phía vụ nổ, nơi có tiếng kêu xé tim gan.
- Con ơi, tỉnh lại.
- Tỉnh lại, con ơi.
- Không, không, không… Mau tỉnh lại.
Một thím khoảng 40 tuổi đang không ngừng dùng áo vải bịt lại vết thương chảy máu không dứt trên ngực một đứa trẻ lớn hơn tôi vài tuổi. Nhìn đứa bé nhắm tịt hay mắt, người mẹ điên cuồng kêu gọi, nhưng có kêu gọi thế nào, đứa bé cũng không hề tỉnh lại.
Khi thấy mọi người chạy về nơi đây, người mẹ hô lớn:
- Ai giúp con tôi.
- Nhanh giúp con tôi.
Một người thầy thuốc trong làng vội vã tiến tới. Song chỉ chốc sau, người thầy thuốc lắc đầu thở dài trong vô vọng:
- Mất máu quá nhiều, tim cũng ngừng đập, không còn kịp nữa rồi.
Cũng phải thôi, 2 chân đứa trẻ bị xoắn mất, nơi ngực bị một mảnh kim loại ghim vào. Nhìn thân hình lạnh ngắt của đứa trẻ, ai ai cũng đoán ra tình huống xấu nhất này.
- Thím Ba, quên đi thôi.
- Dì à…
Mọi người xúm lại an ủi.
Người mẹ là con thứ ba của một gia đình, nên hay được gọi là thím Ba. Bố mẹ thím ấy thì chết trong chiến tranh, 5 năm trước người chồng gia nhập quân đội rồi cũng một đi không trở về. Gia đình của thím ấy chỉ còn thím và đứa con mười lăm tuổi nương tựa vào nhau. Ai cũng biết hai mẹ con thím sớm chiều bên nhau, ai cũng sợ thím không qua nổi đả kích này.
Và quả thật thím đã không qua nổi. Chỉ thấy thím ôm đầu hét lớn rồi bỏ chạy.
- Không, không! Con tôi không chết!
- Không, không, không! Các người nói dối.
- Biến đi, biến đi!
Cho đến vài hôm sau, tôi gặp lại thím ngủ gục trước cổng làng, người đã không còn là thím của ngày nào. Qua mọi người tôi mới biết sau ngày ấy thím trở nên điên loạn, ngày ngày thì thầm to nhỏ rồi hét toáng lên. Hiển nhiên cú sốc quá lớn đã khiến thím không thể nào chấp nhận được.
Giờ này tôi cũng như vậy. Có lẽ rất nhiều người cho rằng tôi cố gắng bịa ra một cái lý do rồi ngụy biện cho chính mình. Thế nhưng ở đâu đó trong tâm hồn mình, tôi biết tôi không cần phải làm thế.
Rõ ràng chỉ có những con người chân chính trải qua mới biết mất mát đó là nỗi đau lớn như thế nào. Có mấy ai máu lạnh có thể nhìn thấy người thân mất trước mặt mình mà nhởn nhơ như không có gì? Và liệu có mấy ai khác tôi khi chứng kiến tất cả mọi người xung quanh trở thành những thi thể? Liệu có mấy ai có thể không cảm thấy sợ hãi khi nhìn thấy mưa máu ở chiến trường.
Có thể khi nhiều người nghe nói và nghe người khác mô tả, họ không cảm thấy gì. Nhưng tôi khẳng định rằng nếu tự mình trải qua, họ cũng sẽ như tôi: cả thân thể run lẩy bẩy, đôi răng cắn chặt mà không ngừng ma sát với nhau tạo ra những tiếng vang “cầm cập”, thậm chí là đầu óc hoảng loạn, không còn thuộc về điều khiển của mình.
Vâng, hôm nay là một ngày buồn, tôi lại bắt đầu viết nhận ký như thế. Có nhiều người ở sau lưng cười nhạo tôi là một kẻ nhát chết, chỉ là một tên đào ngũ may mắn, và giờ này biện ra lý do này nọ để không phải ra chiến trường.
Đúng, tôi hèn nhát và ngụy biện lý do này nọ để không phải ra chiến trường.
Nhưng liệu ai có hiểu cho tôi? Họ không ở tình cảnh của tôi, họ hiểu được sao? Cú sốc tâm lý này họ đã trải qua chưa? Mưa máu trên chiến trường họ có tận mắt trông thấy? Họ có mở to hai mắt mà nhìn thấy mọi người xung quanh mình chết dần chết mòn?
Mấy ngày rồi tôi vẫn ở nơi đây, dù cho tiền tuyến mỗi ngày truyền về tin tức chiến sự hiện đang trong giai đoạn cực kỳ căng thẳng.
Giấu đi nội tâm của mình, tôi cố gắng biểu hiện đúng mực. Và từ ngày ấy tới nay, tôi vẫn ở gần đây, gần cái bệnh xá nhỏ này, lảng tránh mọi người.
Hôm nay là một ngày âm u, thỉnh thoảng trời mưa lất phất, hạt mưa theo gió nhẹ phiêu lãng. Tôi nhìn chúng mà thầm nghĩ: “Giá như tôi có thể tự do, tự tại như chúng”.
Nhưng rồi nghĩ tới chiến tranh vẫn còn, tôi thở dài. Mà nhắc lại hai chữ chiến tranh, trái tim tôi co rút, tôi hơi khó thở. Sợ cũng sợ, xấu hổ cũng có, hổ thẹn càng nhiều.
Tôi đứng dưới một táng cây lớn, tựa lưng vào thân cây, lẳng lặng nghe gió hát, nghe tiếng mưa xao động, trầm tư.
- Tránh ra! Nhường đường!
Nghe tiếng hét, tôi trở về thực tại, nhìn về phía tiếng hét. Ở phía trước đó, một người chiến sĩ đang cõng một người khác chạy nhanh về bệnh xá, lớn tiếng xin đường. Hai mắt người nằm trên lưng ấy đã liệm đi, máu tươi chảy dài, thân thể cứng đờ. Người đồng chí cõng anh ta chạy hồng hộc, có lẽ vì chặn đường dài nên đôi chân run rẩy, thế những anh ta vẫn cố gắng chống đỡ, khiến cho từng bước chân cứ loạng chà loạng choạng như bất cứ lúc nào cũng có thể té ngã.
Khi 2 người ấy vượt qua khỏi chỗ tôi đang đứng, tôi mới kịp phản ứng lại, ngay lập tức tôi liền chạy theo sau.
- Y tá! Y tá! Nhanh cứu người!
Ở nơi chiến tranh liên miên, trình độ văn hóa của người dân còn chưa cao, thì có được bao nhiêu bác sĩ? Đa phần chỉ là những cô y tá biết cách sơ cứu, và xử lý một vài loại bệnh, cứu chữa những trường hợp “không mấy phức tạp” mà thôi.
Mà xem ra, người bị thương ở trên giường e rằng khó có thể cứu sống, dù đã được đồng đội băng bó, nhưng từ vết thương lớn và sâu ấy, máu vẫn đang thấm ra ngoài.
- Y tá! Y tá! Hộc… Hộc…
Người chiến sĩ uể oải ngã xuống nền đất, hai tay bấu víu thành giường, cố gắng ngồi dậy, phát ra tiếng kêu lớn, tiếng kêu chứa đựng sự bất lực, cùng kèm theo một niềm hi vọng mong manh. Chỉ có ở nơi đây, nơi con người có thể chết bất cứ lúc nào, nơi tính mạng của một người lính luôn là chỉ mành treo chuông, tình cảm giữa người với người mới sâu nặng, con người ta mới quý trọng tất cả những gì đang có như thế.
Rất nhanh, cô y tá ở bệnh xá này từ bên ngoài chạy tới.
- Sao thế này?
Cô y tá không hề phí thời gian, hai mắt không ngừng nhìn vết thương của người bị thương mà hỏi.
- Địch tập kích! Cậu ấy bị trúng lựu đạn.
Người chiến sĩ vẫn đang thở dốc lấy tốc độ nhanh nhất trả lời.
Cô y tá gỡ băng nhìn vào vết thương, nơi có vài mảnh kim loại ghim vào. Cô nhăn mặt, tách mở đôi mắt đang nhắm của người bị thương, rọi đèn vào. Nhanh chóng lấy kim loại ra, xát trùng, băng bó… đồng thời nói trực tiếp:
- Khả năng cứu sống của anh ta không lớn! Các anh nên chuẩn bị tinh thần!
Sau một hồi thở dốc, khi thể lực hồi phục một phần, người chiến sĩ dứt khoát:
- Nhờ cô chăm sóc cho cậu ấy! Tôi phải trở về!
Khuôn mặt dính đầy vết máu, cả bộ đồ màu lục cũng nhuộm đẫm màu máu đỏ sẫm càng tôn lên vẻ quyết liệt ấy. Tôi nhìn tình cảnh này mà có chút xúc động.
Vừa dứt lời, người chiến sĩ, người đồng chí vừa đến đã đứng dậy, rồi lại chạy nhanh đi.
Tôi chợt phản ứng lại, gọi với:
- Đồng chí, khoan đã!
Người chiến sĩ với khuôn mặt góc cạnh, đôi mắt sắc bén dừng chân, quay lại nhìn tôi không có chút thiện ý, hỏi:
- Anh không sợ chết sao? Nếu anh còn chạy về nơi ấy, liệu anh còn có thể trở về?
Nét chán ghét thể hiện rõ trên khuôn mặt, người chiến sĩ nhìn tôi đầy khinh bỉ:
- Hừ!
Hừ lạnh một cái, rồi người lính ấy lại tiếp tục chạy đi.
Tôi đứng ở đó, đôi chân như nặng ngàn cân, không thể nhúc nhích, mà trong trái tim chỉ có nỗi niềm khó diễn tả thành lời.
…
“Tôi đã sai!
Tự lấy lý do bao biện cho hành vi trốn tránh của mình thật đáng thẹn. Tôi hổ thẹn với những người chiến sĩ trên tiền tuyến, cũng hổ thẹn với những người dân đang đặt niềm tin vào những người lính chúng tôi.
Tôi đã sai! Đã sai rồi!
Chết có thể rất đáng sợ, nhưng sống trong cắn rứt còn đáng sợ hơn!
Trốn tránh đó không phải là cách…
Sống ở trên cuộc đời này có những thứ cần né tránh, nhưng cũng có vài thứ nhất định phải đối diện!
Chiến tranh, nó mang đến đau đớn và bi ai, nhưng chúng ta không thể nào trốn tránh, chúng ta chỉ có thể đối diện.
Cho nên tôi cần phải đi đối diện nó, cần phải góp sức kết thúc nó, kết thúc đau khổ, kết thúc những bi kịch mà nó mang lại. Đó không chỉ là trách nhiệm và nghĩa vụ, đó còn là sứ mệnh của những con người sinh ra trong chiến tranh!”
