76 tuổi đầu, má»—i bữa thất thểu ăn má»™t lÆ°ng cÆ¡m, bà lão lòa ở nhá» má»™t đứa cháu há», tháºt đã lắm phen cá»±c nhục. Cháu bà , má»™t bác đánh giáºm, vá»›i vợ, má»™t chị mò cua bắt ốc, khốn thay, dÆ°á»›i nách hai đứa con má»n, cÅ©ng đã lắm phen nhăn nhó vì chẳng đủ ăn.
Hai mÆ°Æ¡i năm vá» trÆ°á»›c, bà lão lòa nà y còn là ngÆ°á»i có của trong là ng. Con trai bà nó chÆ¡i, nó phá, nó bán ruá»™ng, cầm nhà rồi nó bá» bà nó Ä‘i, chẳng biết Ä‘i đâu, lòng mẹ đối vá»›i con tuy có giáºn mà vẫn có thÆ°Æ¡ng, bà khóc lóc má»™t mình đến ná»—i lòa cả mắt. Trong thá»i bà còn già u có, ngoà i những việc cúng tiá»n tô tượng đúc chuông, bà còn năng giúp đỡ kẻ nghèo khó; trong há» ngoà i là ng, nhiá»u ngÆ°á»i đã được nhá» bà mà đến khi gặp bà bÆ°á»›c khốn cùng thì chẳng ai thÆ°Æ¡ng cả. CÅ©ng vì xÆ°a kia đã nhiá»u phen ngá»a tay nháºn lấy đồng tiá»n cứu giúp của bà , bác đánh giáºm Ä‘Ã nh cắn răng, vuốt bụng, nhắm mắt nuôi cô trong lúc hoạn nạn.
NhÆ°ng vốn bị ma nghèo ám ảnh, má»›i nuôi cô được Ä‘á»™ ba năm, bác đánh giáºm đã thấy nản lòng. Cái cảnh túng bấn nó thÆ°á»ng đẩy ngÆ°á»i ta và o chốn bùn nhÆ¡, nó thÆ°á»ng buá»™c ngÆ°á»i và o vòng tá»™i lá»—i, đối vá»›i bác đánh giáºm, ác hÆ¡n, nó là m bác quên bá» cả lÆ°Æ¡ng tâm. Quên hẳn cái Æ¡n ngà y trÆ°á»›c, bác ta chỉ còn biết xót ruá»™t khi bà lão lòa lò rò ngồi và o mâm, cÆ°á»›p cÆ¡m của vợ, của con nhà bác.
Buổi chiá»u hôm ấỵ..
TrÆ°á»›c túp lá»u tranh xiêu vẹo nhÆ° chỉ còn chá» má»™t tráºn gió to là đổ ụp xuống, cái sân đầy những bã mÃa, lá khô, má»™t mâm cÆ¡m bát Ä‘Ã n Ä‘Å©a má»™c trong để Ä‘Ä©a cá rô kho chuối vá»›i Ä‘Ä©a cá Ä‘en sịt Ä‘en sì, cầm trên tay mấy bát cÆ¡m ngô và ng ói, bà lão lòa, bác gái và hai đứa bé chỉ còn chá» bác trai rá»a mặt rá»a chân tay, ngồi và o là cùng cầm đũạ Äà n ruồi vù vù bay lung tung nhÆ° đánh tráºn, hết bâu đầy và o mấy nốt mụn chốc trên đầu thằng cu con lại bay xuống đặt mình và o Ä‘Ä©a cá.
Bác trai, ngÆ°á»i mảnh khảnh, Ä‘en nhÆ° củ súng, trán răn, má hóp, mắt kèm nhèm, mặc cái áo vải vá đã đến năm mÆ°á»i miếng mụn, đóng khố, vừa ngồi xổm xuống đất cầm lấy bát cÆ¡m, vợ đã vá»™i há»i:
- Bố nó hôm nay kiếm được bao nhiêu tất cả...? Ấy tôi chỉ được có bốn sóc cua hai xu với một mẹt tôm riu năm xu là bảy đấy thôị Gạo ăn bữa mai hết rồị..
- Hôm nay được thêm mẻ lÆ°Æ¡n thì, ác quá, gặp đứa nà o cÅ©ng trả rẻ, lang thang khắp chá»—, mãi đến chiá»u chẳng thấy ma nà o há»i lại phải bán tống bán tháo đị.. cả ếch cả cá cÅ©ng chỉ được ngót hai hà á»
Vợ nhìn chồng thở dà i rồi lại nhìn đến niêu cÆ¡m. Thằng cu lá»›n xá»›i má»™t bát nhÆ°á»ng cho em, còn mình thì cầm cái Ä‘Å©a cả, gắp những há»™t còn dÃnh lạị Bà lão lòa, ăn hết má»™t lÆ°ng, tay lẩy bẩy chìa bát ra toan xin Ãt nữa, chÆ°a kịp nói, bác gái đã quát:
- Hết rồị..! Còn đâu nữa mà chìa mãi bát rạ.. Äến tôi đây quần quáºt suốt ngà y, đã ốm cả xác mà cÅ©ng chỉ được có ba lÆ°ng thôi đấỵ.. Bà không phải là m gì, ngồi nhà ăn Ãt cÅ©ng được.
Bà lão giáºt mình, Ä‘á»› ngÆ°á»i ra má»™t lúc rồi đứng lên Ä‘i và o trong nhà , ngồi xuống báºu cá»a, lấy cái tăm gà i trên mái tóc xuống xỉa răng.
Mặt trá»i sắp lặn, còn xiên qua lÅ©y tre xanh, tầu lá chuối mà rá»i ánh sáng đỠđó và o gian nhà . DÆ°á»›i những đám mây thiên hình vạn trạng mầu cá và ng chăng dá»c chăng ngang phủ kÃn má»™t bầu trá»i, má»™t Ä‘Ã n sếu xếp hà ng chữ nhân bay từ Bắc vá» Nam, vÆ°Æ¡n cổ kêu oang oác. Trên mấy ngá»n tre gió thổi ngả nghiêng, dăm ba con chèo bẻo tung tăng chuyá»n cà nh nà y sang cà ng khác, còn Ä‘ua nhau hót nhÆ° muốn cất giá»ng chà o mặt trá»i truá»›c khi và o tổ.
Bà lão lòa ngồi trầm ngâm chống tay lên trán, nhân hôm ấy chiá»u trá»i êm ả, gió thổi hây hây, chim kêu xà o xạc mà má»™t mảnh Ä‘á»i dÄ© vãng nhÆ° má»™t luồng chá»›p nhoáng, trong trà bà lại thấy hiện ra:
Ngoà i cổng, má»™t ông lão ăn mà y lụ khụ đến ăn xin. Con vện con và ng Ä‘ang nằm trong sân bá»—ng nhảy xổ ra cắn xa xả. Tiếng má»™t bà ngồi trên sáºp gụ bên trong quát thằng nhá» ra mắng chó, giắt ông lão ăn mà y và o thết má»™t lÆ°ng cÆ¡m.
Bác nhiêu B, vừa bị nạn há»a, rủi đâu, vợ lại háºu sản mà chết. Trong gian nhà lụp xụp, thằng cu lá»›n, cái ** con ngồi mã la mã lệnh vá»›i thằng cu má»›i đẻ, cuá»™n tròn trong cái tã nâu, nằm ngay cùng giÆ°á»ng cái xác mẹ nó. Tiếng ba đứa trẻ khóc nhÆ° rị Cả đêm hôm trÆ°á»›c, bố chúng nó ôm đầu mà khóc, sáng hôm sau má»›i bảnh mắt đã thấy Ä‘á»™i nón ra Ä‘i, mặt trá»i lên đến đỉnh đầu rồi mà chÆ°a thấy vá», bụng chúng nó đói cà o nhÆ° muối xát. Bá»—ng thấy ai nói văng vẳng nhÆ° tiếng bác nhiêụ Thằng cu lá»›n quệt nÆ°á»›c mắt, lủi thủi bÆ°á»›c rạ.. Quái thay! Má»™t bà khách lạ nà o miệng bá»m bẻm nhai trầu, váy sồi, áo lụa, xệ nệ trên đôi dép da cong, bÆ°á»›c và o nhà ôm lấy thằng cu con mà kêu: tá»™i nghiệp! Rồi thấy bà khách cởi hầu bao, lấy ra má»™t cuá»™n giấy bạc, bác nhiêu Ä‘Æ°a hai tay nháºn lấy, dòng dòng nÆ°á»›c mắt tạ ân.
Giữa chợ gần chá»— hà ng gà , hà ng cá, mùi hôi tanh xông lên nhức đầu, má»™t đám đông xúm quanh má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ăn mặc rách rÆ°á»›i, tay ôm đứa bé chừng bốn năm tháng.
- Thưa bà , cháu chỉ lấy có năm đồng thôi đấy ạ.
- Thôi, chả của đâu mà trả đến năm đồng. Trông gầy thế kia, biết rồi có sống được không? Ba đồng đấy, bằng lòng đi!...
NgÆ°á»i ná» xô ngÆ°á»i kia, chen nhau len và ỠCó ngÆ°á»i đứng ngoà i, không hiểu chuyện, tưởng há» mặc cả gà , khi kiá»…ng chân, nghển cổ nhìn và o má»›i rõ. Giá»ng nói phá»u phà o má»™t bà cụ già lụ khụ:
- Rõ tội nghiệp chưa! Tôi mà có năm đồng thì tôi trả ngaỵ..!
Bá»—ng có má»™t bà ăn mặc lụa là , ngÆ°á»i trông phúc háºu, len lá»i và o cất tiếng dõng dạc há»i:
- Nà y nhà bác kia! Là m gì mà đến nỗi phải bán con đi thế?
- ThÆ°a bà , nhà con phải bệnh, liệt giÆ°á»ng liệt chiếu đã hÆ¡n ná»a tháng nay, không có tiá»n thuốc thang gì thì chết mất. Con phải bán cháu Ä‘i để cứu lấy nhà con, mất đứa nà y còn mong đẻ đứa khác chứ để chồng chết thì rồi tất chết cả mạ con cháụ
NÆ°á»›c mắt chảy xuống dòng dòng, ná»—i thÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a lên nghẹn cổ, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà không nói được nữa, gục đầu xuống mặt con mà khóc nức nở.
- Nà ỵ..! Cứ ẵm cháu vá», đừng có bán nó Ä‘i mà phải tá»™i đấy! Năm đồng đây tôi xin giúp. Hãy cầm vá» mà liệu thuốc men cho bác traị
NgÆ°á»i kia ngạc nhiên ngÆ¡ ngác nhìn lên, mãi chÆ°a dám tin là tháºt, bà ng hoà ng nhÆ° Ä‘ang lúc chiêm bao, giÆ¡ tay ra nháºn tiá»n, rồi không biết nói thế nà o vá»›i vị ân nhân của mình, phục ngay xuống đất mà rÆ°ng rức khóc. Äám ngÆ°á»i tản mát, có kẻ thì thà o: ngÆ°á»i đâu mà phúc đức tệ!
Ấy đó, đổi lại bao nhiêu Ä‘iá»u thiện xÆ°a kia ông trá»i cay nghiệt nay Ä‘á»u trả bà bằng hai con mắt lòa vá»›i má»™t cảnh ăn gá»i nằm nhá» cá»±c kỳ khổ sở. Cho rằng kiếp xÆ°a tiá»n oan nghiệp chÆ°á»›ng chi đây, nghÄ© thÆ°Æ¡ng mình, thÆ°Æ¡ng đứa con bất hiếu, thÆ°Æ¡ng vợ chồng con cái bác đánh giáºm, bà lão lòa thổn thức, trên hai gò má răn reo lại thấy mấy giá»t nÆ°á»›c mắt chảy ròng ròng. Bà lão gục đầu xuống gối tỉ tê khóc không ra tiếng, chỉ thấy sụt sùi háºm há»±c, khiến thằng cu con lò rò bò đến vá»›i bà , không hiểu ra sao bá»—ng cÅ©ng khóc thét lên. Bác gái chạy và o bá»±c mình xỉa xói:
- Nà y bà ! Bà đừng là m sốt ruột...! Bà ăn xong bà đã chẳng là m được việc gì thì cứ ngồi yên một chỗ hay ẵm cháu giúp tôi, bà đừng có sụt sùi khóc lóc, đây không ai chết mà bà phải khóc...
Giá»ng nói day dứt mà lanh lảnh nhÆ° từng nhát búa bổ và o thà nh sắt vang Ä‘á»™ng bên tai, bà lão hoảng hốt trong hai con mắt lòa trợn trạo cầm nÆ°á»›c mắt cho khá»i chảy ra, trông rõ đôi tròng trắng đảo Ä‘i đảo lạị..
- Trá»i là m đói kém thế nà y, vợ chồng chúng tôi không thể nuôi bà được nữa đâu, bà phải liệu mà giúp đỡ chúng tôi má»›i được. Rồi từ mai trở Ä‘i, để thằng cháu nó giắt bà ra đầu đê, bà ngả nón dÆ°á»›i bóng cây gạo mà ngồi, thấy tiếng ngÆ°á»i chợ búa qua lại thì bà chìa rá ra xin, nếu có được má»—i ngà y má»™t và i xu cÅ©ng là đỡ được cái mồm bà rồi đấỵ..
+
+ +
Äã được ná»a tháng nay, sáng nà o cÅ©ng thấy thằng cu lá»›n dắt bà ra ngồi đầu đê rồi chiá»u đến lại dắt vá». Trong bá»n những ngÆ°á»i chợ búa qua lại con Ä‘Æ°á»ng cái quan, tạt và o Ä‘Æ°á»ng đê, thấy má»™t bà lão lụ khụ, hổn hển thở, ngẩng đầu chìa nón kêu van, cÅ©ng đôi khi có ngÆ°á»i vứt cho má»™t và i đồng kẽm. Chẳng may, nếu hôm nà o vá» tay không thì vợ bác đánh giáºm - cháu bà - lại nghiến răng xỉa xói tháºm tệ:
- Hôm nay chẳng ai thà cho bà đồng nà á»..! Bà có biết thế là bà lại ăn phần cÆ¡m của thằng cu lá»›n đấy không? Từ mai, bà liệu mà kêu to lên má»›i được... Hay tại bà ngồi dÆ°á»›i bóng cây mát mà ngủ thiếp đị..? Bà liệu đấỵ..!
Bát cơm ngô điểm quả cà thiu, bà lão lòa trước khi và và o mồm đã chan đầy như canh bằng nước mắt.
Má»™t ngà y kia, trá»i tháng ba nắng gay gắt, bà lão lòa dÆ°á»›i gốc cây gạo, ngồi từ sáng đến quá trÆ°a, bụng đã đói má»m mà chẳng thấy nguá»i khách Ä‘i Ä‘Æ°á»ng nà o vứt cho lấy má»™t đồng trinh. Trên cà nh cây, thỉnh thoảng lá»™p Ä‘á»™p rÆ¡i xuống Ä‘Æ°á»ng đê má»™t và i bông hoa gạo, má»—i khi quạ cái tha mồi vá» tổ cho con lại Ä‘áºp cánh sáºp sè vÆ°Æ¡n cổ kêu: quà ! quà ...! nhÆ° gợi má»™t mối thÆ°Æ¡ng cho ngÆ°á»i ngồi dÆ°á»›i gốc.
Xa xa, trong cánh đồng bát ngát má»™t mà u xanh, mấy ngÆ°á»i là m ruá»™ng nhá»… nhại mồ hôi, chẳng ai buồn nói chuyện vá»›i aị Má»™t Ä‘Ã n chim và nh khuyên trong bụi ráºm kia Ä‘ang chuyá»n cà nh nà y sang cà nh khác cÅ©ng không con nà o kêu hót, kiếm ăn má»™t cách rất lặng lẽ. Phong cảnh dÆ°á»ng nhÆ° mệt má»á»‹ Những tiếng vang Ä‘á»™ng Ä‘á»u bị sức nóng mặt trá»i át mất hẳn đị Trên con Ä‘Æ°á»ng cái quan, thỉnh thoảng thấy tiếng má»™t cái xe hÆ¡i nhÆ° má»™t mÅ©i tên bay, vo vo chạy qua rồi biến mất và o trong đám bụi mù xa tÃt,... bốn bá» im lặng nhÆ° tá». Hai cánh tay khẳng khiu ôm lấy bụng mà nhăn nhó, cố quáºt lại vá»›i cái đói nó cà o xé ruá»™t gan, bà lão lòa thở hổn ha hổn hển.
Chợt có tiếng ngÆ°á»i dẫm lạo xạo trên đống lá khô, Ä‘i vá» phÃa mình bà lão vá»™i chìa ngay nón:
- Lạy ông đi qua, lạy bà đi lạị..! Cứu cho thân tôi lấy một miếng cơm...
- Tôi đâỵ..! Phải ai đâu mà lạy với lục...? Bà được đồng nà o chưa thì đưa đây cho tôị..
- Äã được đồng nà o đâụ..? Chẳng thấy ai Ä‘i qua đây cả... Mẹ nó có dắt tôi vá» thì dắt, tôi đói lắm rồị..!
- Bà đói à ? Bà đói thì dá»… tôi no à ? Bà hãy ngồi đấy xem sao, buổi chợ chiá»u nay, rồi há» vá» qua đây nhiá»á»¥.. chốc nữa, tôi sẽ bảo thằng cu nó ra nó dắt...!
Rồi bác ta thoăn thoắt bÆ°á»›c Ä‘i, cái váy cÅ©n cỡn để lá»™ hai ống chân trùng trục, Ä‘en thui, giá» cua Ä‘eo sau lÆ°ng cÅ©ng theo nhịp từng bÆ°á»›c mà lắc Ä‘i lắc lạị.. VỠđến nhà , sung sÆ°á»›ng thay đã thấy bác trai ngồi phì phèo thổi lá»a là m cÆ¡m dÆ°á»›i bếp. NghÄ© thầm hẳn bố nó hôm nay được mẻ phát tà i, bác ta rá»a chân tay xong, và o hú hà ngay vá»›i con.
Bá»—ng trên trá»i mây kéo Ä‘en nghịt tối sầm hẳn lại, rồi nổi má»™t cÆ¡n giông. Bác đánh giáºm chạy vá»™i ra sân vÆ¡ quần áo Ä‘em và o nhà , giục thằng cu lá»›n mau mau chạy ra để dắt bà vá» kẻo mÆ°a to gió lá»›n. Nghe câu ấy, bác gái ngồi ôm con má»™t góc giÆ°á»ng cau mà y ngẫm nghÄ©: tháºt váºy! Ba bốn năm nay, bác ta đã nhịn nhÆ° nhịn cÆ¡m sống ấy rồi, quá lắm thì không chịu được. Mặc kệ bà ấy! để bà ấy chết quách Ä‘i cho rảnh mắt...!
Rồi hiện ra lần lượt trong trà bác những ngà y trở trá»i trái gió, những ngà y lá»a hạ chang chang, ruá»™ng khô đồng nứt, kiếm chẳng ra tiá»n, hai đứa bé bò nheo bò nhóc, má»™t niêu cÆ¡m ngô chia khắp cả nhà , bụng mẹ đã chẳng được no, còn lấy đâu ra sữa nuôi con... Mà bà lão lòa kia thì, ngà y kiếm được má»™t và i xu cÅ©ng nhÆ° ngà y không kiếm được đồng nà o, chẳng nhịn được bao giá», cứ đến bữa là ngồi và o mâm, chìa bát ra cho thằng cu sớị Không, không! Không thể thế được...! Bà lão ấy chỉ là má»™t bà cá»™.. mà lại là cô há» má»™t ngÆ°á»i chồng, có lẽ nà o báo hại mãi nhaụ..?
- Kìa! Thằng cu! Tao bảo thế nà á»..? Không bá» bếp đấy mà ra dắt bà vá» Ã ? Ông lại đét cho bây giá».
Bá»—ng bác gái đặt phịch con xuống giÆ°á»ng, quặn mình nhăn nhó:
- á»i trá»i dất ôị..! á»i trá»i dất ôị..!
- Chết chá»áº¡.. là m sao thế? Sao thế hở mẹ nó?
- Sao mà bụng tôi cứ thấy Ä‘au xoắn lại thế nà y! á»i trá»i dất ôi, Ä‘au thế nà y thì đến chết mất thôị..
- Chết chá»a! Kìa thằng cụ.. ẵm em dá»— đị.. dá»— Ä‘i cho nó nÃn Ä‘i rồi dáºy đấm cho u mà y má»™t chốc... để tao Ä‘i nÆ°á»›ng hòn gạch mà chÆ°á»m bụng váºá»µ.. Rõ khổ chá»áº£
Bên ngoà i mấy hạt mÆ°a bắt đầu ném và o mái tranh lá»™p Ä‘á»™p rồi trá»i đổ cÆ¡n xuống rà o rà ỠDần dần mÆ°a cà ng to, gió cà ng mạnh, má»—i lần má»™t luồng gió thổi trên không nghe à o à o là má»™t lần nÆ°á»›c đổ nhÆ° trút xuống sân. Trá»i tối mịt. Thấy mẹ đã ngủ được yên, thằng cu bÆ°á»›c xuống đất, phong phanh trong tấm áo vải, ra tá»±a cá»u đứng nhìn.
Tiếng sấm Ä‘á»™ng ù ù, má»—i khi chá»›p nhoáng chá»›p nhoà ng nó lại nom rõ thấy giữa những vÅ©ng bong bóng pháºp phồng, những dây nÆ°á»›c ròng ròng từ mái tranh rá» xuống. Rồi thỉnh thoảng lại đánh "Ä‘oà nh" má»™t cái, những tiếng sét vang trá»i đánh nhịp, hòa theo vá»›i tiếng mÆ°a rả rÃch, tiếng sấm hục hặc, nổi sôị..
Chợt nghÄ© đến bà nó ở ngoà i đầu đê không biết ra sao, quay lại nhìn thì bố nó vẫn lúi húi dá»n cÆ¡m, nét mặt thản nhiên nhÆ° không, thằng cu phụng phịu nét mặt, há»i gắt:
- Kìa thà y! Thế bà ở ngoà i đầu để
Nó chÆ°a nói hết câu, bố nó đã nhÆ° bị má»™t luồng Ä‘iện giáºt, nẩy ngÆ°á»i ra, mắt tròn xoe, mãi má»›i nói được.
- Chết chá»a! Biết là m thế nà o bây giá»? U mà y Ä‘au bụng, kêu rối rÃt lên, là m tao cÅ©ng quên bẵng Ä‘i mất...
- Thế thì chắc bà chết rét mất rồị.. Còn gì nữạ..
NghÄ© đến cái chết của bà lão lòa ở ngoà i đầu đê - tình cháu đối vá»›i cô - bác đánh giáºm rùng mình, rợn tóc gáỵ NhÆ°ng bác tá»± dối lÆ°Æ¡ng tâm, bác đáp lại con:
- Ôi già ... chả việc gì phải sợ... dá»… bà lại không biết lần mò đến má»™t cái quán nà o đấy mà ẩn hay saá»..?
Rồi bác gá»i vợ con dáºy ăn cÆ¡m. Bữa ấy bác gái tuy kêu Ä‘au bụng mà cÅ©ng cố ăn được đến bốn năm lÆ°ng, mặc dầu hai đứa bé không thấy bà nó đâu, thÆ°á»ng nhắc Ä‘i nhắc lạị
Trá»i vẫn mÆ°a, lúc to lúc nhá», rả rÃch suốt đêm.
Sáng hôm sau, ánh sáng mặt trá»i xé những đám mây bay tan tác, chiếu xuống, trông lại cà ng tÆ°Æ¡i cà ng đẹp. Trên mặt Ä‘Æ°á»ng đê, nÆ°á»›c đóng từng vÅ©ng, những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà gồng gánh ra chợ phải xắn váy vén quần, lá»™i bì bõm, há»… ai hÆ¡i trượt chân muốn ngã là cả bá»n lại khúc khÃch cÆ°á»á»‹ Những đám cá» bấy lâu phÆ¡i nắng xám cả mà u, sau má»™t tráºn mÆ°a rà o đã trông thấy ngay cái vẻ tÆ°Æ¡i tốt. Trên mấy cây bà ng, má»™t Ä‘Ã n chim sâu, con ngá»a cổ uống nÆ°á»›c, con Ä‘áºp cánh rÅ© lông, kêu hót vang taị Vệ Ä‘Æ°á»ng loáng thoáng thấy cà nh cây rÆ¡i rải rác...
Phong cảnh trông có vẻ khoan khoáị Cái khoan khoái của phong cảnh sau tráºn mÆ°a rà o cÅ©ng nhÆ° cái khoan khoái của ngÆ°á»i sau khi tắm gộị
Bác đánh giáºm hôm ấy dáºy rất sá»›m, đóng khố, cà i rổ, vác vợt ra đị.. Mon men ở dÆ°á»›i chân đê, lá»™i lõm bõm qua mấy vÅ©ng bùn lầy xa xa, phÃa dÆ°á»›i cây gạo - chá»— bà lão lòa vẫn ngồi, bác thấy giữa ruá»™ng, trong má»™t đám mạ xanh tÆ°Æ¡i tốt, má»™t Ä‘Ã n quạ, con bay con liệng, kêu sà o sạc rồi Ä‘áºu xúm xÃt và o má»™t chá»—. Bụng tưởng hẳn là má»™t tổ rắn chi đây, bác ta vác ngay má»™t vợt tre lên mặt rồi phăm phăm chạy lạị Äà n quạ vùng bay lên rồi tản mác đị.. Chao ôi! BÆ°á»›c vừa đến nÆ¡i thì bá»—ng bác ta rú lên má»™t tiếng, trợn mắt rÃt răng mà ngã phục xuống cạnh má»™t cái xác, cái xác má»™t ngÆ°á»i đã bị quạ mổ nát nhừ, xác bà lão lòa bị gió thổi xuống ruá»™ng đêm hôm trÆ°á»›c.