13-04-2008, 03:08 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Dendrobium là loà i lan (genus) đông đảo nhất vá»›i hÆ¡n 1000 giống (species) nguyên thủy được chia thà nh 40 nhóm (sections) thuá»™c giòng dendrobiinae. Loà i lan nà y xuất xứ từ Ấn Ä‘á»™ sang đến à Châu tá»›i quần đảo Tahiti, trên từ Hà n Quốc đến Nháºt Bản xuống dÆ°á»›i Châu Úc và Tân tây lan. Vì váºy khà háºu khác nhau cho nên cách trồng cÅ©ng khác: vỠánh sáng, nÆ°á»›c tÆ°á»›i. Trong bà i nà y chỉ nói chung chung vá» những giống má»c trong những vùng thuá»™c Äông Nam à Châu và Việt Nam mà thôi.
Dendrobium do tiếng La tinh, "dendro " nghÄ©a là cây, còn chữ "bios " nghÄ©a là sá»± sinh sống. Do đó dendrobium được hiểu là cây lan sống ở trên cây (epiphytic) hay phong lan. Tiếng Việt thÆ°á»ng gá»i là lan Hoà ng Thảo có lẽ bởi vì trÆ°á»›c kia chúng ta không phân biệt giữa loà i và giống nên chỉ nhằm và o các cây có hoa mầu và ng mà thôi. Thá»±c ra lan Dendrobium có nhiá»u mầu sắc và hình thái khác nhau. Hiện nay có nhiá»u ngÆ°á»i dùng chữ Äăng lan thay cho Dendrobium nhÆ° Cát lan cho Cattleya chẳng hạn.
Trồng lan Dendrobium không quá khó, nếu chúng ta nắm được những bà quyết căn bản của loà i nà y và nguồn gốc nguyên thủy của nó. Sau đây là cách trồng của các cây lấy vỠtừ rừng và những cây đã được trồng từ hạt hoặc cấy mô nghĩa là đã được thuần hóa.
Nhiệt độ
Nhiệt Ä‘á»™ ảnh hưởng rất nhiá»u đến sá»± tăng trưởng của cây cối, Và o mùa hè nóng ná»±c cây phát triển nhanh hÆ¡n cho nên cần nhiá»u Ä‘á»™ ẩm và nÆ°á»›c. Phần lá»›n các cây nà y thÃch hợp vá»›i nhiệt Ä‘á»™ ban đêm và o khoảng 50-60°F (10-16°C) và ban ngà y và o 70-90°F (21-32°C) Nếu trá»i nóng hÆ¡n nhiệt Ä‘á»™ ở trên chúng ta nên tÆ°á»›i cây thÆ°á»ng xuyên hÆ¡n, cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng (stress) hay nóng cháy.
Ãnh Sáng
Ãnh sáng rất quan trá»ng cho cây lan vì nó trá»±c tiếp giúp cho cây tạo ra chất nuôi dưởng cho cây tăng trưởng nhanh. Nếu thiếu ánh sáng cây sẽ yếu má»m và cháºm phát triển, không những thế mà có thể là m cho cây không ra hoa được. NhÆ°ng nếu quá nhiá»u ánh nắng sẽ là m cho cây bị cháy lá hoặc chết cây con.
NÆ°á»›c
NÆ°á»›c rất quan trá»ng cho cây để tăng trưởng. Và o mùa hè cây cần nÆ°á»›c nhiá»u hÆ¡n là mùa đông. Nếu thiếu nÆ°á»›c cây sẽ không phát triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy thân cây hoặc lá cây bị nhăn nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nÆ°á»›c. Và o mùa hè chúng ta có thể tÆ°á»›i 2 lần má»™t tuần, nếu trồng trong cháºu nhá»±a, còn mùa đông chỉ tÆ°á»›i má»—i tuần má»™t lần là đủ. TÆ°á»›i quá nhiá»u cây sẽ bị úng thủy và sẽ bị thối rá»… và tạo cho cây dá»… bị nhiá»…m trùng hoặc nhiá»…m nấm rồi chết
Äá»™ ẩm
Äá»™ ẩm cÅ©ng rất cần cho cây được phát triển nhanh hÆ¡n và hoa cÅ©ng tÆ°Æ¡i tốt và lâu tà n. Trung bình cây cần Ä‘á»™ ẩm khoảng từ 40-60% và o ban ngà y và từ 60-90% và o ban đêm cây sẽ tÆ°Æ¡i tốt hÆ¡n. Vá»›i Ä‘á»™ ẩm cao, lá cây và rá»… cây sẽ có thể hút hÆ¡i nÆ°á»›c trong không khà khi cần thiết.
Bón Phân
Äăng lan cần nhiá»u phân bón và o mùa hè hÆ¡n là mùa đông vì mùa hè cây tăng trưởng nhiá»u hÆ¡n Nếu có đầy đủ chất dinh dưỡng cây sẽ mau lá»›n, ra nhiá»u hoa và hoa to hÆ¡n. Ta nên dùng phân 20-20-20 hoặc 15-15-15 để bón quanh năm và 6-30-30 để kÃch thÃch cho ra hoa. Chỉ nên dùng ¼ hoặc ½ thìa cà phê vá»›i má»™t gallon (4 lÃt) nÆ°á»›c để tÆ°á»›i cây má»—i tuần. Nếu dùng quá nhiá»u thì dá»… bị cháy lá và cháy rá»… cây. Nếu thấy ngá»n lá bị cháy Ä‘en tức là nhiá»u phân quá, hãy ngÆ°ng bón phân trong 2 tuần rồi má»›i tÆ°á»›i phân trở lai. Ta cÅ©ng nên tÆ°á»›i nÆ°á»›c không phân má»—i tháng má»™t lần để rá»a hết chất nuối Ä‘á»ng trong cháºu.
Thay Cháºu
Ta cÅ©ng nên thay cháºu khi thấy rá»… cây má»c ra ngoà i và nên thay và o mùa hè cho cây chóng phục hồi hÆ¡n. Có thể dùng 70% vá» cây (fir bark) trá»™n vá»›i 20% vá» dừa (coconut husk) và 10% đá sốp (perlite). TrÆ°á»›c khi trồng ta nên ngâm vá» cây và vá» dừa trong nÆ°á»›c khoảng 2-3 ngà y để cho chất nhá»±a trong vá» cây ra hết. Sau đó sẽ ngâm vá»›i phân bón, thuốc sát trùng (Physan 20 hoặc Nacosan) và B1 để cho cây chóng hồi phục hÆ¡n Trong thiên nhiên cây má»c tốt vì rá»… lan chỉ bám và o vá» cây và khi vá» cây hoặc lá bị mục thÆ°á»ng bị nÆ°á»›c mÆ°a hay gió cuốn Ä‘i cho nên những rá»… lan má»c lòng thòng ra ngoà i rất thoáng gió nên không bị thối rá»…. Vì chúng ta trồng cây trong cháºu nên Ãt thoáng gió và vá» cây bị mục lÆ°u lại trong cháºu nên rất dá»… bị thối.
Rung chuyển
Sá»± rung chuyển của cây cối trong thiên nhiên cÅ©ng rất quan trá»ng không kém các phần khác. Từ sá»± rung chuyển nhá» gió hay mÆ°a, những sinh váºt chung quanh và âm thanh của các côn trùng cÅ©ng nhÆ° các loà i dã thú, tôi tin tưởng rằng cây sẽ sống tốt hÆ¡n, Ãt bệnh tât hÆ¡n khi trở vá» vá»›i bản chất thiên nhiên của nó. Có những cây lan rừng khi mang vá» sẽ không có cách nà o mà trồng tốt được nhÆ° khi còn ở trong thiên nhiên.
Chú ý
Cây lan Den. hercoglossum (hồng câu) sau 1-2 năm sẽ rụng hết lá để ra hoa hay cây non.Hoa sẽ tà n sau 2-3 tuần. Lan chịu nước và o mùa hè, bớt tưới nước và o mùa đông.
Những cây Den. anosmum (dã hạc), lituiflorum, pulchellum, lowianum, finlayanum, heterocarpum, parishii, pieradii, nobile (Thạch há»™c), tortile, chrysanthum, wardianum sẽ rụng lá trÆ°á»›c và khi Ä‘ang ra hoa. Cần tÆ°á»›i nhiá»u nÆ°á»›c và o mùa hè và mùa đông thì bá»›t tÆ°á»›i.
Những cây Den. amabile, chrysotoxum (Kim điệp), farmeri, densiflorum, moschatum (Thái bình), thyrsiflorum (Thủy tiên), brymerianum, fimbriatum, lindleyi không rụng lá và xanh tốt quanh năm. Những cây thuộc loại nà y đừng bao giỠđể khô.
Những cây lan có thân hình dáng nhÆ° củ khoai và hoa mầu và ng thÆ°á»ng hay bị những con ong vò vẽ và chuá»™t đến viếng thăm, hãy nên cẩn tháºn.
Tất cả những yếu tố trên đây là điá»u cần thiết cho cây nói chung và Äăng lan hay Hoà ng thảo nói riêng theo kinh nghiệm của tôi. Muốn cho cây hoa được tốt đẹp, lâu bá»n hÆ¡n chúng ta phải há»c há»i, nghiên cứu là m sao chá»— chúng ta nuôi trồng có má»™t khà háºu, nÆ°á»›c tÆ°á»›i Ä‘á»™, ẩm, ánh sáng, gió váºt liệu, phân bón giống nhÆ° môi trÆ°á»ng nguyên thủy của má»—i loại cây. NhÆ° váºy quý vị sẽ thà nh công mỹ mãn trong việc nuôi trồng những giống lan Việt Nam.
Chúc các bạn thà nh công và cây cối sẽ được nhiá»u may mắn.
Tà i sản của The Creator
Chữ ký của The Creator
Last edited by Adamsmith; 23-05-2010 at 02:23 AM .
13-04-2008, 03:16 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Dendrobium falconeri với tên Việt Trúc mà nh :
Cây Trúc Mà nh là cây lan má»c ở rừng núi Việt Nam. ChÃnh xác là ở Kon Tum. Loà i nà y má»c nhiá»u nhất ở vùng rừng núi Ngá»c LÄ©nh (cao Ä‘á»™ 2.598 m) thứ đến là vùng rừng núi thuá»™c phÃa bắc Dakto. NhÆ°ng vấn Ä‘á» chÃnh cháu muốn nói ở đây lại là má»™t dòng khác của trúc mà nh, loại nà y má»c ở phÃa bắc vùng núi Ngá»c LÄ©nh thuá»™c tỉnh Quảng Nam. Loại nà y có cấu trúc thân cÅ©ng giống nhÆ° Trúc mà nh mà Bác đã biết, nó chỉ khác ở chá»— thân phình ra thay vì thẳng Ä‘á»u và nhá»n hai đầu thì loại nà y ở má»—i đốt thân nÆ¡i Ä‘oạn phình ra nó lại u lên nhÆ° loà i trúc u lồi. Loại nà y hoa cÅ©ng giống nhÆ° Trúc Mà nh, chỉ khác hoa mà u tÆ°Æ¡i hÆ¡n và đáºm hÆ¡n, cánh hoa cÅ©ng dà i hÆ¡n. Äặc biệt loại nà y còn khó trồng hÆ¡n loại Trúc Mà nh (vì Trúc Mà nh cháu trồng trên bảng dá»›n) tỉ lệ sống 30% nhÆ°ng loại nà y thì cháu chịu thua. Và lâu lắm rồi cháu không có dịp gặp lại loại nà y. Hiện tại cháu Ä‘ang tìm lại giống nà y để trồng lại nhÆ°ng chÆ°a gặp.
Thâu lượm các dữ kiện vỠcây lan nà y như sau:
• Vá» nÆ¡i má»c, Leonid Averyanov và Nguyá»…n tiến Hiệp cho biết thêm đã thấy tại Lai Châu và SÆ¡n la 21 tháng 5 năm 2003 (Theo Turczanoniwia 2005)
• Theo Orchid Species, Dendrobium and Its relatives và Andy’s Orchid, Den.falconeri hay là Dendrobium erythroglossum (Hayata) là má»™t giống phong lan má»c trên các cà nh cây cao ở trên cao Ä‘á»™ từ 1000 đến 2300 m, thuá»™c những vùng có mùa đông tháºt khô ráo, nhÆ°ng sÆ°Æ¡ng mù dầy đặc. Cây lan nà y thân má»c buông thõng xuống, nhá» và má»m dà i từ 30 cm đến 1,2 m có những mấu u ở các đốt có rể và nhánh má»c ở đó. Andy’s Orchid cho biết cây lan Den. falconeri của Äà i loan mảnh mai hÆ¡n và cục u ở các mắt cÅ©ng nhá» hÆ¡n. Cây của Thái Lan thân máºp mạp hÆ¡n và cục u cÅ©ng lá»›n hÆ¡n. Nhìn kỹ trong hình cây nà o cÅ©ng có những cục u.
• Theo các nguồn tin ở trên đếu xác nháºn là hoa to từ 5 đến 10 phân chiá»u ngang, thÆ¡m và lâu được 2 tuần và nở và o Äông Xuân và đầu Hạ. NhÆ°ng theo thÆ° trả lá»i má»›i nhất của Tiến sÄ© Leonid Averyanov, Den. falconeri do Averyanov và Nguyá»…n tiến Hiệp tìm thấy tìm thấy ở Lai châu, SÆ¡n la và o tháng 3 năm 2003, hoa chỉ to từ 2,7 cm đến 3,4 cm
• VỠnuôi trồng:
Nhiệt độ: Thấp nhất 55°F hay 13°C và không quá 85°F hay 29°C
Ãnh sáng từ 2500-3500 ánh nến hay nắng gián tiếp.
Ẩm độ 70-80%
• Tưới nước mỗi ngà y một lần và o mùa hè, khi cây hết tăng trưởng bớt tưới nước.
• Thá»i kỳ nghỉ ngÆ¡i có thể kéo dà i 3-4 tháng bắt đầu từ giữa mùa Thu, phải đợi cho cây tháºt khô rá»… má»›i tÆ°á»›i. Mùa đông ngÆ°ng tÆ°á»›i nÆ°á»›c và giữ Ä‘á»™ ẩm cao.
• Chỉ bón phân rất loãng khi cây con má»c mạnh và ngÆ°ng bón khi cây bắt đầu rụng lá.
• Cách trồng tốt nhất là cột và o cà nh cây hay miếng gỗ.
Theo Andy’s Orchid cây Den falconeri được xếp và o hạng rất khó trồng. Dù rằng Andy là má»™t nhà vÆ°á»n có uy tÃn và rất nổi tiếng vá» trồng lan trên khúc cây hoặc miếng gá»—. Anh nuôi lan từ khi má»›i 7 tuổi và mở vÆ°á»n trồng lan và o năm 1990, hiện nay anh là m chủ vÆ°á»n lan gồm 180.000 cây và 3000 giống lan nguyên thủy trong đó có má»™t số lan Việt nam. Äịa chỉ tại 734 Ocean View Ave. Encinitas, CA 92024 Tel: (888)-514-2639, email: info@AndysOrchids.com
Tà i sản của The Creator
Last edited by Adamsmith; 23-05-2010 at 02:24 AM .
13-04-2008, 03:19 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Tạm dịch là Äăng lan vì chữ Hoà ng thảo chúng ta thÆ°á»ng dùng không được chuẩn Ä‘Ãch, chẳng lẽ các cây hoa mà u trắng, Ä‘á», tÃm, hồng Ä‘á»u gá»i là Hoà ng thảo hay sao?
Loại lan nà y má»c khắp à châu và sang đến Úc châu tổng cá»™ng trên 1000 giống. Việt Nam có chừng trên 100 giống. NgÆ°á»i ta chia Äăng lan ra là m nhiá»u nhóm:
1. Lá xanh quanh năm (evergreen) nhÆ° Den. antennatum, Den. phalaenopsis. v.v... Loại nà y chùm hoa thÆ°á»ng má»c ở gần ngá»n.
2. Lá rụng và o muà đông (decidious) nhÆ° Den. anosmum, Den wardianum v.v... Những cây nà y, hoa thÆ°á»ng má»c ở các đốt trên thân cây.
3. Nhóm Callista với chùm hoa rũ xuống (pendulous) như Den. chrysotoxum, Den. farmeri, Den. thyrsiflorum. v.v...
4. Nhóm Latoura với chùm hoa thẳng đứng (erect) như Den. atroviolaceum, Den spectabile v.v... Những cây trong nhóm nà y phần đông hoa mầu và ng xanh.
5. Nhóm Formosae đặc Ä‘iểm thân và lá cây có lông Ä‘en nhÆ° Den. draconis, Den. formosum v.v... phần đông có hoa mầu trắng. Nói chung tất cả các cây Dendrobium Ä‘á»u cần má»™t thá»i gian nghỉ (dormant rest) thÆ°á»ng và o 2 tháng muà đông, nhÆ°ng cÅ©ng có những giống má»c quanh năm nhÆ° giống Den phalaenopsis (Bigibum) Den. williamsonii, v.v...
LÆ°u ý Ngoại trừ khi thân cây đã chết khô, đừng bao giá» cằt bá» những cây già dù rằng không còn lá nữa. Thông thÆ°á»ng hoa má»c ra tại các đốt của những cây má»c từ năm trÆ°á»›c.
CÃCH TRá»’NG
NHIỆT ÄỘ
Äăng lan khi Ä‘ang má»c, nhiệt Ä‘á»™ ban ngà y cần phải từ 80 đến 100oF. Cà ng nóng cà ng tốt nhÆ°ng ẩm Ä‘á»™ phải cao tối thiểu là 50%. Ban đêm, nhiệt Ä‘á»™ hạ xuống khoảng 60oF. Phần đông lan Dendrobium không chịu dược lạnh dÆ°á»›i 50oF ngoại trừ giống Nobile và má»™t số lan Úc châu có thể chịu lạnh tá»›i 35-40oF. Nếu bị lạnh và lại sÅ©ng nÆ°á»›c cây sẽ bị thối rá»….
ÃNH SÃNG
Lan cần nhiá»u ánh sáng giống nhÆ° Cattleya. Nếu trồng trong nhà cần để ở cá»a sổ phÃa Nam hoặc dùng đèn loại đặc biệt High Intensity Discharge (HID). Äèn ống thÆ°á»ng không đủ ánh sáng.
TƯỚI NƯỚC
Khi lan Ä‘ang má»c cần tÆ°á»›i nhiá»u nÆ°á»›c, lúc đã ngÆ°ng tăng trưởng bá»›t nÆ°á»›c Ä‘i để cho hÆ¡i khô giữa hai lần tÆ°á»›i. Những giống nhÆ°: D. anosmum, D. finlaysonianum, D. nobile, D. chrysanthum, D. wardianum v.v... và o thá»i gian ngÆ°ng nghỉ chỉ nên tÆ°á»›i chút đỉnh cho cây khá»i bị khô. Những loại có lá xanh và má»c quanh năm chỉ cần tuớà bá»›t nÆ°á»›c.
ÄỘ ẨM
Khi lan Ä‘ang má»c cần ẩm Ä‘á»™ từ 50-80%
BÓN PHÂN
Lan Ä‘ang má»c cần bón phân má»—i lần tÆ°á»›i nÆ°á»›c. Nên bón phân có chỉ số Nitrogen cao nhÆ° 30- 10- 10 hay 20-20-20 cho tiện hÆ¡n. Khi cây đã hết tăng trưởng bá»›t phân Ä‘i và ngÆ°ng bón và o mùa đông. Bón quá nhiá»u phân lại thêm có chất Nitrogene cao, cây sẽ má»c những cây con (Keiki) ở trên các đốt.
THAY CHẬU
Äăng lan Æ°a trồng trong cháºu nhá» và không Æ°a đụng dến rá»… vì váºy nên chá»n thứ nà o lâu mục, Tồt nhất là 2-3 phần đá và 8 phần vá» cây loại vừa.
MỘT VÀI CÂY LAN MỌC TẠI VIỆT NAM
Den. aduncum Hồng Câu mầu hồng Den. aggregatum Kim Ä‘iệp vẩy cá, thÆ¡m Den. amabile Thủy tiên hÆ°á»ng Den. aphyllum Hạc vÄ© hồng nhạt, thÆ¡m Den. anosmum Dã hạc, mầu tÃm hay trắng rất thÆ¡m Den. bellatulum Há»a hoà ng,thÆ¡m Den. chrysanthum Hoa và ng, thÆ¡m Den. crumenatum Bạch câu, hÆ¡i thÆ¡m Den. chrysotoxum Kim Ä‘iêp, mầu và ng, thÆ¡m Den. crystallinum Ngá»c thạch Den. devonianum Tam bảo sắc Den. draconis Nhất Ä‘iểm hồng Den. fimbriatum Long nhãn mầu và ng nghệ, thÆ¡m Den harveyanum Hoà ng thảo tua Den.heretocarpum Nhất Ä‘iểm hòang, thÆ¡m Den. leonis Tai hổ, thÆ¡m Den. loddigesii Nghệ tâm Mầu hồmg Ä‘áºm Den. nobile Mầu tÃm hay hồng, thÆ¡m Den. palpebrrae Hoa trắng, hoi thÆ¡m Den. parishii Hoa tÃm hồng. thÆ¡m Den primulinum Long tu mầu hồng nhạt,thÆ¡m Den. secundum Báo há»· mầu hồng tÃm Den. thyrsiflorum Thủy tiên mầu và ng Den. unicum Mầu Ä‘á» cá và ng Den wardianum Tứ bảo sắc
Äa số lan Dendrobium Ä‘á»u nở hoa và o mùa Xuân hay đầu mùa Hạ, nhÆ°ng những cây lai giống nở đủ 4 mùa.
Tà i sản của The Creator
Last edited by Adamsmith; 23-05-2010 at 02:24 AM .
13-04-2008, 03:23 AM
57991135 Cạch !
Tham gia: Feb 2008
Äến từ: VN
Bà i gởi: 1,152
Thá»i gian online: 3 tuần 0 ngà y 14 giá»
Thanks: 359
Thanked 1,686 Times in 186 Posts
Úc đại lợi có nhiá»u giống lan và Dendrobium của Úc 70% là những giống đặc hữu (endemic) nghÄ©a là chỉ má»c tại Úc mà thôi. Khắp vùng N.E. Newsouth Wales và phÃa trên của S.E. Cape York Peninsula. Dendrobium của Úc rất nhiá»u nhÆ°: Dendrobium aemulum, Dendrobium delicatum, Dendrobium jonesii, Dendrobium falcorostrum, Dendrobium speciosum, Dendrobium kingianum, Dendrobium tetragonum, Dendrobium terefolium v.v... Hoa của những loại lan nà y mầu sắc từ trắng sang mầu kem, và ng nhạt và ng Ä‘áºm, ngoại trừ Dendrobium grassilicaule hoa nhá» mầu và ng chấm nâu và Dendrobium kingianum mầu tÃm hồng. Tất cả Ä‘á»u có hÆ°Æ¡ng thÆ¡m từ hăng hắc đến ngà o ngạt nhÆ°ng không phải là thứ hÆ°Æ¡ng ngá»t ngà o của loại Cattleya, ngoại trừ hÆ°Æ¡ng thÆ¡m của Dendrobium falcorostrum.
Trong số nà y Dendrobium speciosum là giống cây lá»›n và nhiá»u hoa hÆ¡n cả. Nguá»i Úc gá»i tất cả các giống Dendrbium speciosum là The King of Orchids, Golden King Orchid hay là Rock lily vì giống lan nà y thÆ°á»ng má»c ở trên các hốc đá, nhÆ°ng cÅ©ng có nÆ¡i má»c ở trên cà nh cây.
Dendrobium speciosum có tất cả 6 giống: Dendrobium speciosum var. (variety) capricornicum . Những cây má»c ở gần bá» biển cao chừng 20 phân,thân nhá» và thẳng, lá cÅ©ng nhá» so vá»›i thân cây, hoa chừng 2.5 phân. Những cây má»c ở phần đất bên trong thân máºp hÆ¡n và cao tá»›i 25 phân. Dò hoa cong, hoa to khoảng 4.5 phân mầu và ng nhÆ°ng cÅ©ng có khi mầu ngà hay trắng.
Dendrobium speciosum var. curvicaule. Những cây má»c ở các cao Ä‘á»™ miá»n núi phia bắc từ Townsville đến Mackay thân ngắn và cong dà i khoảng 30 phân. Dò hoa dà i 40 phân, hoa mầu trắng hay ngà hiếm khi có mầu và ng, ngang chừng 3.5-4 phân. Trái lại những cây má»c ở miá»n nam thân cây lại dà i tá»›i 80 phân, hoa lá»›n tá»›i 6 phân.
Dendrobium speciosum var. grandiflorum hay là Rex tiếng Latin có nghÄ©a là vua Cây nà y cao tá»›i 90 phân, lá dà i khoảng 30 phân thÆ°á»ng có rá»… má»c dá»±ng đúng lên. Chùm hoa cong dà i tá»›i 70-80 phân, hoa lá»›n tá»›i 10 phân mầu từ kem tá»›i và ng.
Dendrobium speciosum var. hillii hay là tarberi . Thân cây nhá» cao tá»›i 1 thÆ°á»›c, má»c thẳng và cÅ©ng có rá»… má»c dứng lên. Chùm hoa dà i chừng 60 phân, hoa chừng 3 phân rưỡi, dầy chi chÃt nhÆ°ng không nở bung ra nhÆ° các giống khác.
Dendrobium speciosum var. pedunculatum thân chỉ ngắn chừng 5-30 phân. Hoa nhá» 2-2.5 phân, mầu ngà hay trắng, nở bung ra và chỉ má»c ở phần trên của dò hoa dá»±ng đứng.
Dendorbium speciosum var speciosum , thân to má»c ngang hÆ¡i cong, dà i chừng 50-60 phân. dò hoa dà i tá»›i 60 phân, hoa to tá»›i 7.5 phân, nở bung ra lúc mÆ¡iù mầu trắng sau chuyển sang mầu và ng nhạt. HÆ°Æ¡ng thÆ¡m dá»… chịu hÆ¡n các giống khác.
Bởi vì hình dáng mầu sắc, hÆ°Æ¡ng thÆ¡m cuả 6 giống kể trên Ä‘á»u tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° nhau, ngÆ°á»i không sà nh khó lòng mà phân biệt được. Gần đây má»™t và i vÆ°á»n lan có bán má»™t giống gá»i là Dendrobium speciosum var. compactum , nhÆ°ng nhiá»u chuyên gia vá» lan Úc không công nháºn và coi cây chỉ là má»™t sá»± ngá»™ nháºn từ cây curvicaule hay pedunculatum hoặc cây đã ghép giống.
Hiện nay các chuyên gia nghiên cứu vá» lan của Úc muốn chuyển các cây nà y sang má»™t tên má»›i: Thelychiton speciosum . Theo nghÄ©a La tinh Thely = giống cái, Chiton = bao lại. Thông thÆ°á»ng các cây hoa khác có hoa Ä‘á»±c và hoa cái riêng biệt, nhÆ°ng Ä‘a số hoa lan gồm cả nhị Ä‘á»±c và cái chung trong má»™t hoa. CÅ©ng vì sá»± cấu tạo đặc biệt nà y cho nên Dendrobium speciosum khó lòng thụ phấn. Thêm và o đó từ khi gieo hạt đến khi ra hoa, nếu nhanh cÅ©ng phải 8-9 năm có khi tá»›i 12 năm, do đó các nhà trồng lan Ä‘Ã nh phải tách nhánh cho nên không thể sản xuất à o ạt nhÆ° các giống lan khác.
Dendrobium của Úc đã được nhiá»u ngÆ°á»i chÆ¡i lan biết đến từ lâu, nhÆ°ng không mấy Ä‘uợc Æ°a thÃch vì: hoa Ä‘á»u giống nhÆ° nhau, chóng tà n chỉ 2 tuần lá»…, mùi thÆ¡m hăng hắc, to lá»›n ká»nh cà ng choán nhiá»u chá»—.
Tuy váºy nhÆ°ng giống lan nà y lại có Æ°u Ä‘iểm: rất dá»… trồng, chịu được nóng trên 100°F và được lạnh tá»›i 35°F, má»—i năm lại má»c thêm nhiá»u nhánh má»›i cho nên rất thÃch hợp vá»›i thị hiếu của những ngÆ°á»i má»›i chÆ¡i lan. Ngoà i các Æ°u Ä‘iểm kể trên, cây Den. speciosum còn có má»™t đăc Ä‘iểm mà Ãt giống lan nà o có thể đạt được, khi tách nhánh chỉ cần 1 nhánh thôi dù còn lá hay không rồi cho và o bao nylon, Ãt lâu sau sẽ ra cây con.
Cách đây khoảng 10 năm các vÆ°á»n lan Orchid Park tại Oxnard, Cal Orchids Santa Barbara Estates, George Kenner & Son ở San Diego bắt đầu bán các giống lan nà y, nhÆ°ng hiện nay Orchid Park và Cal Orchid đã bán hết số lan Úc từ lâu, Goerge Kenner đã qua Ä‘á»i chỉ còn những ngÆ°á»i buôn bán và i ba cây lẻ tẻ. NgÆ°á»i mua lại nhiá»u, cung không đủ cầu cÅ©ng vì váºy mà giá lan Úc cao lên gấp bá»™i.
Và o khoảng 15 năm trÆ°á»›c Don Brown má»™t nhà chÆ¡i lan tà i tỠở vùng Santa Barbara mang má»™t cáºy lan Dendrobium speciosum chỉ có và i nhánh ra triển lãm và thắng giải do đó ông ta đặt tên cây nà y là Dendrobium speciosum var. hillii "Don Brown". Sau đó ông ta bán cây nà y cho vÆ°á»n lan Santa Barbara Orchid Estates. Chỉ mấy năm sau, cây lan đó ra cả trăm nhánh, khi mang ra triển lãm phải dùng xe xúc má»›i mang nổi khóm lan chiá»u ngang hÆ¡n 2 thÆ°á»›c nặng gần má»™t tấn. Sau khi thắng giải, vÆ°á»n lan Santa Barbara Orchid Estates đã xẻ cây nà y ra bán đấu giá vá»›i 500$ cho má»™t khóm chừng trên 10 nhánh.
Khóm lan nà y tuy váºy vẫn còn nhá» hÆ¡n khóm lan đã triển lãm tại San Diego mấy năm vá» trÆ°á»›c đã nổi tiếng là khóm lan lá»›n nhất miá»n nam California má»—i chiá»u rá»™ng gần 3 thÆ°á»›c.
Trong những năm vừa qua chúng tôi và ông Phạm hải Nam cũng đã mang những cây lan Úc ra triển lãm tại Fascination of Orchids International Show tại South Coast Plaza Costa Mesa, California và những cây Dendrobium speciosum var. speciosum thay phiên nhau đoạt các giải nhất cho loại Dendrobium và giải Georgia Shoesmaker là giải dà nh riêng cho cây lan thơm nhất trong ngà y hội.
Trong số những cây lan Úc đã được ghép giống, cây Dendrobium Essie Bank là cây đẹp hÆ¡n cả. Ghép giống từ cây Dendrobium speciosum vá»›i cây Dendrobium Hilda Poxon nên giống y nhÆ° cây Dendrobium speciosum nhÆ°ng nhá» nhắn thanh tú hÆ¡n. Thân đứng thẳng cao chừng 30 phân, hoa nở Ä‘á»u từ cuống tá»›i ngá»n, thoạt tiên mầu xanh nhạt rồi chuyển sang mầu và ng, hÆ°Æ¡ng thÆ¡m ngát. Ngoà i ra phải kể đến cây Dendrobium speciosum "Antherton" ghép giống vá»›i cây Den. Star of Riverdence. Cây nhá» nhÆ° cây Essie Bank nhÆ°ng hoa to và và ng thẩm. Nói vá» mầu và ng, theo kinh nghiệm và theo George Kenner má»™t ngÆ°á»i am tÆ°á»ng rà nh rẽ vá» Dendrobium Australia, cây Den. speciosum var. grandiflorum hay Rex thÆ°á»ng có hoa mầu và ng. NhÆ°ng tùy theo ánh nắng nhiá»u hay Ãt và tùy theo năm mầu hoa sẽ thẫm hay nhạt hÆ¡n.
Dendrobium speciosum giá tuy có đắt nhÆ°ng không được những ngÆ°á»i sà nh chÆ¡i xếp và o hà ng hiếm quý, Cây lan hiếm quý là những cây lan không phải ai ai cÅ©ng có và ai ai cÅ©ng trồng được. HÆ¡n nữa Dendrobium của Úc tại miá»n nam California chỉ nở vẻn vẹn trong hai tuần lá»… của tháng 2 hay tháng 3.
Tiá»n mua má»™t cháºu Dendrobium speciosum, ta có thể mua 20-30 cây lan khác ra hoa đủ cả 4 mùa mà hÆ°Æ¡ng thÆ¡m và mầu sắc còn vẹn toà n hÆ¡n gấp mấy lần.
Stanhopea & lonely bird - Bông hoa trân quý và con chim cô đơn
Tranh Acrylic 36 x 48"
Tà i sản của The Creator
Last edited by Adamsmith; 23-05-2010 at 02:24 AM .