|
06-06-2009, 05:39 AM
|
Phá Quan Hạ Sơn
|
|
Tham gia: Sep 2008
Bà i gởi: 79
Thá»i gian online: 0 giây
Thanks: 0
Thanked 0 Times in 0 Posts
|
|
Madame Butterfly - Lê Quỳnh Mai
Madame Butterfly
Lê Quỳnh Mai
nguồn: damau.org
Mượn tên Ca nhạc kịch Opéra Madame Butterfly (Giacomo Puccini)
Khách là ng chÆ¡i trong kỹ viện Kyoto gá»i ả là Madame Butterfly.
*
Không ai có cÆ¡ há»™i nhìn được khuôn mặt tháºt của ả kỹ nữ lạ lùng ấy. Butterfly chÆ°a bao giá» tháo mặt nạ trắng che đôi mắt vẽ bÆ°á»›m và ng bên trái khi tiếp Ä‘Ã n ông. Không nháºn tay chÆ¡i lủng lẳng trên vai túi tiá»n thắng cuá»™c ở sòng bà i. Không tiếp hạng trá»c phú ngốc nghếch thÃch mua vui vá»›i chung rượu trên tay. Không tiếp hai hạng trên. Buttefly cÅ©ng không mà ng Ä‘Ã n ông uy quyá»n danh vá»ng. Äã nhiá»u tay chÆ¡i trứ danh đặt giá rất cao để được qua đêm vá»›i ả. NhÆ°ng chÆ°a ai được dừng bÆ°á»›c tại kỹ viện nhÆ° mong muốn.
Má»—i khi những ngón tay thon dà i của Butterfly luá»›t trên phÃm Shamisen Ä‘Æ°a khúc nhạc trầm buồn Sakura vang lên lồng lá»™ng. Dáng Ä‘iệu cô Ä‘Æ¡n của ả là m hạng Ä‘Ã n ông ong bÆ°á»›m lặng ngÆ°á»i theo dõi. Giá»ng hát trầm ấm quyến rÅ© nhÆ° nức nở mang âm Ä‘iệu Ä‘i tìm má»™t váºt quà giá đã mất cÅ©ng là m mặt chén saké sóng sánh chao nghiêng. Lòng tò mò ham muốn chiếm Ä‘oạt kỹ nữ đắt giá nhất gần nhÆ° biến mất khi Butterfly lặng lẽ quì hai bà n tay đặt chéo lên nhau trÆ°á»›c đầu gối cúi đầu kÃnh cẩn chà o khách là ng chÆ¡i. Có khi đôi bà n chân mang tabi của ả bÆ°á»›c theo vÅ© Ä‘iệu cổ truyá»n nhịp nhà ng vá»›i bà n tay múa quạt lÆ°á»›t nhẹ thân thể xoay vòng theo hòa âm shamisen koto sáo trúc. Lúc ấy hai ống tay áo kimono trắng Ä‘iểm hoa anh Ä‘Ã o vung lên rÅ© xuống che khuất cả thân hình cao gầy thon nhá» biến Butterfly thà nh cánh hạc trắng lượn là uốn mình bay vá» chân trá»i. NhÆ°ng tấu khúc lạ kỳ mà các tay chÆ¡i được thưởng thức thì chÆ°a có con cháu Thần Mặt Trá»i nà o há»c được. Äó là tuyệt chiêu của geisha mang mặt nạ ở kỹ viện báºc nhất Kyoto thá»i ấy.
Giá Ä‘i khách của Butterfly chỉ vá»n vẹn là má»™t cuốn sách.
Chủ nhân cuốn sách phải chá» Butterfly Ä‘á»c cho hết trang cuối cùng. Nếu không nháºn được cánh quạt bằng lụa Ä‘en thêu hình bÆ°á»›m và ng đặt trên mâm bạc thì tay bút ấy tá»± Ä‘á»™ng rá»i kỹ viện. Tin đồn lan rá»™ng. Kyoto cà ng lúc cà ng tấp náºp tà i hoa kéo vá» tìm cánh bÆ°á»›m Butterfly. Và i tay bút đã nháºn được quạt lụa để Ä‘i và o sau hai khung cá»a kéo dán bằng lá»›p giấy hồ trắng đục. NhÆ°ng chÆ°a ai được toại nguyện ở lại qua đêm. Váºy mà không tay chÆ¡i nà o hé môi nói vá» cuá»™c gặp gỡ sau khi để lại tác phẩm của mình trong gian phòng nhá». Butterfly cÅ©ng không mở miệng nói vá» những tay bút ấy. Bá»n geisha lâu năm trong nghá» gặp nhau ở nhà tắm công cá»™ng dà nh cho phụ nữ bà n tán vá» Butterfly vá»›i giá»ng tức tối. Kỹ nữ gầy nhÆ° cây tre biết Ä‘i già nh khách mở cái miệng nhá» xÃu thoa son Ä‘á» chót trên khuôn mặt tròn nhÆ° mặt bà trằn trét sáp trắng rằng Butterfly là loại tiếp khách không nghệ thuáºt. Kỹ nữ bé tẻo teo cÆ°á»i chúm chÃm không hé mở cánh răng cá»a. Hai mắt chÆ¡m chá»›p lắc qua lắc lại cái đầu cà i lược Ä‘á» chóe trên búi tóc Ä‘en nhánh to xù nhÆ° ổ quạ. Äôi bà n tay bé xÃu vừa xoa nắn đấm bóp vừa rù rì và o tai tay chÆ¡i lão luyện rằng Butterfly không đạt được kỹ thuáºt là m tình tuyệt hảo của má»™t geisha thượng thặng. LÅ© kỹ nữ kháo nhau rằng Butterfly không phải là Geiko tháºt sá»± của xứ Phù Tang. Äà n geisha trong kỹ viện Kyoto rất hãnh diện tá»± xÆ°ng mình là Geiko - Äứa Con Của Nghệ Thuáºt - Äôi khi các ả dạn dà y kinh nghiệm hùa nhau biến kỹ nữ má»›i và o nghá» thà nh trò chÆ¡i táºp thể hoặc tìm cách giấu Ä‘Ã n shamisen khi khách đã ngồi trÆ°á»›c ấm saké hâm nóng. Lắm lúc nÆ°á»›c mắt Butterfly được lau khô bằng hai ống tay áo kimono đến ná»—i gã thợ giặt cÅ©ng lầm bầm nhìn những cánh hoa anh Ä‘Ã o vẽ trên ấy nhạt dần mà u sắc. Má»—i sáng trÆ°á»›c khi tản bá»™ qua cầu gá»— trên con kinh nhá» che khuất bằng hai hà ng trúc cao xanh ngát để đến ngôi là ng kế bên. Butterfly quì quay mặt nhìn và o tÆ°á»ng rất lâu rồi tròng và o cổ gáy trắng ngần má» Ä‘ai bạc khắc hình thiên nga. Ở nhà tắm công cá»™ng dà nh cho phụ nữ cách kỹ viện rất xa, không ai biết ả. TrÆ°á»›c khi ngâm mình trong hồ nÆ°á»›c, Butterfly nói chuyện vá»›i lão bà miệng cÆ°á»i móm mém chìa tay cho trái bắp nÆ°á»›ng hay vá»›i bé gái mang sữa Ä‘áºu nà nh Ä‘á»±ng trong gáo dừa. Chỉ có những bà cụ già và các trẻ em ở là ng bên cạnh má»›i nhìn thấy khuôn mặt tháºt của ả. Lúc ấy Butterfly say sÆ°a kể nhiá»u chuyện cổ tÃch Ä‘á»c được từ những cuốn sách quà của khách là ng chÆ¡i mang đến.
Thuở ấy ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nổi danh báºc nhất trên văn Ä‘Ã n xứ hoa anh Ä‘Ã o mang tên Takashi Kurosawa. Tác phẩm của ông lan rá»™ng trên khắp đất nÆ°á»›c Phù Tang dà i hun hút. Cà ng nổi tiếng Takashi cà ng thu mình và o góc tối sống Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c bên cạnh những chồng sách vở dà y cá»™m. Ông không bao giá» xuất hiện trÆ°á»›c đám đông trừ những khi cần thiết. Cây bút già nghá» kháo rằng Takashi láºp dị. Cây bút non tay phóng đại ông tá»± cao quá Ä‘á»™. Sá»± thêu dệt vá» cuá»™c Ä‘á»i Takashi li kỳ không kém ná»™i dung những tác phẩm của ông. NhÆ°ng không ai tìm hiểu được gì hÆ¡n vá» ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông tà i hoa ngoà i giá»ng nói nhẹ nhà ng ấm áp và mà u áo trắng cố hữu không bao giá» thay đổi. Má»™t tay bút má»›i tinh quái thêu dệt Takashi chỉ mặc áo trắng vì muốn để tang cho mối tình thá»i còn trẻ. Có lần chung quanh những chung saké còn vang tiếng cÆ°á»i. Má»™t phụ nữ ở tuổi trung niên khăng khăng nháºn mình là tình nhân của Takashi. Bà ta kể lại y nhÆ° tháºt cuá»™c sống chung vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đầy huyá»n thoại rằng hỠđã ở trong căn nhà bằng gá»— Ä‘á» trên cánh đồng cách xa thà nh phố. Váºy mà dáng Ä‘iệu ấy cÅ©ng là m những bợm nháºu tin là có tháºt. Cho đến khi chị chủ nhà lùn tịt trêu chá»c mang hình Takashi giÆ¡ cao hứa hẹn giá»›i thiệu. Bà ta dẫy nẩy “Không! không! trong tim tôi chỉ có Takashi. Äừng giá»›i thiệu cho tôi. Lão nà y viết truyện là m sao mà hay bằng Takashi cÆ¡ chứ.â€
*
Jidai matsuri. Má»™t trong ba lá»… há»™i lá»›n nhất Kyoto và o mùa thu năm ấy trà n ngáºp những khuôn mặt ngá»™ nghÄ©nh lạ lùng mà từ đó đến sau nà y trong lịch sá» hóa trang Ãt ai được chiêm ngưỡng. Con dân Nháºt Hoà ng mặc những bá»™ y phục cổ truyá»n là m sống lại 1200 năm lịch sá» của Kyoto khi há» diá»…n hà nh từ cung Ä‘iện đến thánh địa Heian. Phụ nữ Ä‘ua nhau mặc áo đầy mà u sắc. Những cánh hoa Ä‘Ã o rải rác trên tà áo kimono bó sát thân thể ngang bụng đến bắp chân xòe ra nhÆ° cánh quạt là m bÆ°á»›c Ä‘i của thiếu nữ Phù Tang cà ng thêm khêu gợi lôi cuốn. Má»™t đám bên nà y xếp dá»c hai hà ng trẻ con ngÆ°á»i lá»›n không phân biệt. Há» Ä‘á»™i trên đầu những chiếc nón Ä‘á» dà i cao vút là m nổi báºt mặt nạ trắng toát vẽ vệt và ng vệt xanh trên má. Bùm. Trống vang lên. Hà ng loạt bà n chân mang tabi Ä‘i guốc geta nhịp nhà ng Ä‘Æ°a qua bên trái. Bùm. Trống lại vang lên. Cả hai hà ng ngÆ°á»i cùng xoay qua bên phải. Dáng Ä‘iệu cứng ngắc quay sang trái lắc qua phải biến há» thà nh những hình nhân bằng giấy sắp bị mang Ä‘i đốt cầu siêu cho ngÆ°á»i chết. Và cứ thế cả hai hà ng ngÆ°á»i bÆ°á»›c Ä‘i nhịp nhà ng theo tiếng trống tiếng guốc xen kẽ nhau tạo thà nh nhịp nhạc khô không khốc. Má»™t đám bên kia trét mặt trắng bạch mặc áo gấm Ä‘á» rá»±c đầu Ä‘á»™i vÆ°Æ¡ng miện lòng thòng hai sợi dây mạ và ng dà i đến táºn cổ chân. Tay cầm cánh quạt tròn quay vẽ hình mặt trá»i đỠối giống nhÆ° búp bê Nháºt Bản đứng thà nh đôi trong tủ kÃnh. Cứ thế các búp bê bằng thịt lắc qua lắc lại thân hình trong bá»™ cánh kimono nặng nhÆ° tạ gạo lức. Hai tay phu mặc áo rÆ¡m ngắn ngang bụng quấn khố khoe bá»™ mông nhÆ° sumo sắp thượng Ä‘Ã i cáng chiếc kiệu thấp lè tè gần chạm mặt đất. Äám ả hoà n theo sau tung má»› tiá»n giấy lên cao trừ tà ma cho chủ nhân mệnh phụ Ä‘ang ngồi gá»n lá»n trong kiệu. CÅ©ng lúc ấy Takashi suýt báºt ngá»a ra phÃa sau rÆ¡i xuống hồ nÆ°á»›c khi má»™t khối thịt ngã bổ ngá»a và o lòng. Ông túm lấy cần cổ nó kéo giáºt ra. Khi nhìn thấy khuôn mặt cô bé hóa trang vẽ chà ng mặt trá»i Ä‘ang âu yếm hôn nà ng trăng, Takashi buông tay. Bị thịt rÆ¡i đánh phịch xuống đất. Chung quanh những trẻ thiếu niên khác vá»— tay cÆ°á»i hăng hắc thÃch thú. Cô bé lồm cồm bò dáºy ưỡn ngá»±c chống hai tay phÃa dÆ°á»›i hông gầy gò còn chÆ°a trổ mã thà nh thiếu nữ nhìn thẳng và o mặt Takashi nhÆ° thách thức rồi quay đầu chạy biến và o đám đông. Bá»n thiếu niên chung quanh la hét co giò phóng theo. Chiá»u hôm ấy há»™i hóa trang Kyoto trao giải cho Miko. Cô bé bị đám thiếu niên rượt chạy trối chết vì đã vô tình nhặt má»™t bức tranh nhá» của chúng bá» quên bên cạnh tÆ°á»ng trên con Ä‘Æ°á»ng dẫn ra há»™i chợ.
Ráng chiá»u Ä‘á» rá»±c quyện ánh sáng và ng lung linh tá»a ra từ những lồng đèn bằng giấy thả trôi báºp bá»nh trên mặt sông dá»c theo con Ä‘Æ°á»ng dẫn vá» chân núi. Takashi bÆ°á»›c cháºm. Bóng theo sau bÆ°á»›c cháºm. Ông bÆ°á»›c nhanh. Bóng cÅ©ng bÆ°á»›c nhanh. Bất chợt Takashi quay báºt ngÆ°á»i vòng ra phÃa sau. Cái bóng sững lại tròn xoe cặp mắt mở to giống nhÆ° mắt đứa bé Ấn Äá»™ mà không phải nét mắt Nháºt Bản. Miệng leo lẻo “Arigato! Arigato!†là m Takashi báºt cÆ°á»i thÃch thú. Thế rồi ông tiếp tục bÆ°á»›c vá» phÃa căn nhà gá»— dà i nhÆ° há»™p diêm quẹt có mái ngói mà u Ä‘en cong lên nhÆ° mái chùa. Bóng cÅ©ng lầm lÅ©i bÆ°á»›c theo sau lÆ°ng. Khi ông bÆ°á»›c trên từng khuôn đá vuông xếp dá»c theo hồ cá đến trÆ°á»›c cánh cá»a gá»— kéo ra. Cái bóng nhá» cÅ©ng Ä‘iá»m nhiên chui tá»t và o nhà nhÆ° đã ở lâu năm nÆ¡i ấy. Takashi quì xuống chiếc gối trÆ°á»›c bà n nhá» thấp trong gian buồng treo những bức tranh thủy mặc trên bốn phÃa tÆ°á»ng. Cái bóng nhá» cÅ©ng quì cạnh bên nhìn theo bà n tay cầm bút lượn trên mặt giấy trắng. Những dòng chữ tuôn chảy nhÆ° nuá»›c trên mặt biển luân lÆ°u không ngừng. Tối hôm ấy Takashi thức trắng viết những trang cuối của tác phẩm sau nà y trở thà nh kiệt tác của văn há»c Phù Tang.
Những buổi chiá»u kế tiếp. Cái bóng trở thà nh há»c trò duy nhất của Takashi khi cô bé bị ngã gãy bà n tay phải trÆ°á»›c căn nhà gá»—. “Mẹ Æ¡i! Ä‘au quá Mẹ Æ¡i.†Tiếng gá»i mẹ trong vắt là m tiá»m thức Takashi báºt lên ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n không ngừng táºn đáy tim má»—i khi khuôn mặt bà trăng biến dạng lưỡi liá»m thà nh tròn quay nhÆ° chiếc chiêng và ng to lá»›n bằng đồng dá»±ng trÆ°á»›c cổng chùa Yasaka ở Kyoto. Takashi dạy há»c trò táºp viết bằng bút lông và dạy xếp thuyá»n giấy vẽ những hình nhân mặt mà y hung dữ Ä‘em thả trôi trên mặt sông Ä‘i vá» nÆ¡i nà o không ai biết. Những buổi trÆ°a hè nóng bức trong công viên Maruyama. Cái bóng nhá» thÆ°á»ng mang lại cho Takashi tiếng cÆ°á»i ròn rã quyện giá»ng kể chuyện liến thoắng. Có khi hai thầy trò Ä‘i trong đêm tối ra ngồi bên mé sông nhìn những chiếc lồng đèn rủ nhau tụ lại trôi từ từ theo chiá»u cuốn Ä‘i của dòng nÆ°á»›c.
Cho đến má»™t buổi chiá»u khi Takashi rá»i căn nhà gá»—. Cái bóng nhá» bắt đầu kéo há»™c tủ trên kệ lá»›n có rất nhiá»u sách. Cô bé láºt qua láºt lại những trang sách lạ lùng chÆ°a bao giỠđược thấy. Nó bá»—ng run lên bần báºt nhÆ° cÆ¡n sốt và ngồi bất Ä‘á»™ng vì bức vẽ má»™t geisha nằm uốn mình co chân trong má»™t cuốn sách của Takashi . Sau cÆ¡n bất Ä‘á»™ng cô bé Ä‘i đến căn phòng của thầy. Khi Takashi trở vá» kéo hai cánh cá»a má»ng manh dán giấy hồ trắng bÆ°á»›c và o phòng ngủ. Cô bé nằm thoãi dà i quấn khăn choà ng Ä‘á» rá»±c theo đúng thế nằm của ả geisha vẽ trong cuốn sách cô bé nhìn thấy. Ông trố mắt nhìn đứa há»c trò nhá». Thế rồi cái bóng nhá» lại từ từ uốn éo thân hình chÆ°a trổ hết dáºy thì co chân lên kéo tuá»™t chiếc khăn choà ng Ä‘á» xuống đất hai mắt mở to nhìn thầy của mình và đôi môi mấp máy. Lúc ấy cô bé hoà n toà n không mảnh vải hiện ra trÆ°á»›c mặt Takashi. Má»™t Takashi đầy huyá»n thoại chung quanh mà đà n bà đá»u ham muốn bá»—ng chồm đến nắm bả vai nó lắc mạnh hét to “Äồ ngu!†rồi ông choà ng lên ngÆ°á»i cô bé tấm chăn và bá» ra ngoà i. Tối hôm ấy. Cô bé quì bất Ä‘á»™ng trÆ°á»›c cá»a buồng ngủ Takashi nhÆ° má»™t hình nhân bằng giấy trong mùa há»™i hóa trang. Cho đến khi mặt trá»i bắt đầu ló mặt. Cái bóng nhá» lặng lẽ bá» ra Ä‘i mang theo món quà của thầy tặng khi cô bé viết được trên giấy trắng tên Takashi. Tác phẩm thứ nhì của ông vừa viết xong trang cuối cÅ©ng biến mất.
*
Cứ má»—i mÅ©i kim xâm rút ra từ hai ngón tay rồi lại cắm và o trên lÆ°ng là m bà n tay cô gái nắm chặt thà nh ghế trÆ°á»ng ká»· gần nhÆ° bóp nát cả gá»—. Tiếng rên Ä‘au Ä‘á»›n từ cổ há»ng không thoát được ra khá»i miệng bịt bằng giải lụa hoa anh Ä‘Ã o thúc đẩy Yukio Nakamura tiếp tục say sÆ°a chấm giá»t son lên tấm lÆ°ng trắng nuá»™t. Kỹ thuáºt chấm phá pha trá»™n xâm son của Yukio có má»™t không hai trong Há»™i Xâm Mình Ryogoku. Cho đến ngà y cuối sau khi ngâm ngÆ°á»i trong thùng gá»— lá»›n chứa nÆ°á»›c nóng cho da ăn mà u son. Mái tóc dà i Ä‘en nhánh của cô gái được vén qua má»™t bên vai gầy thon nhá». Dáng nằm thoãi dà i nghiêng trên trÆ°á»ng ká»· là m Yukio thu hết tâm hồn và o nghệ thuáºt chấm phá những nét son lần chót. Khi báºc danh sÆ° của nghệ thuáºt xâm mình xứ Phù Tang chấm đến nét cuối cùng táºn trên gáy. Dáng nằm rung lên bần báºt. NhÆ°ng lạ kỳ thay cÅ©ng chÃnh lúc ấy phÃa dÆ°á»›i bức tranh òa vỡ má»™t vệt nÆ°á»›c chảy xuống dá»c theo cặp chân dà i thon nhá» thấm và o cuốn sách nằm cùng cô gái. Thế rồi cô rÅ© ngÆ°á»i ngất Ä‘i trong táºn cùng của hoan lạc và đau Ä‘á»›n. Cánh tay trái buông thõng xuống trÆ°á»ng ká»· là m nổi báºt những vệt xâm còn rỉ máu Ä‘á» nhÆ° son. Yukio quì xuống cầm bình saké nốc từng ngụm phun và o bức tranh tuyệt hảo trên ná»n da ngÆ°á»i trắng nuá»™t. Cứ má»—i ngụm saké được phun lên. Vết thÆ°Æ¡ng trên tấm lÆ°ng trần khép lại là m ánh mắt nghệ nhân sáng rá»±c nhÆ° đã hoà n tất tác phẩm để Ä‘á»i của mình.
Những buổi sáng kế tiếp. Chủ trỠôm tỳ bà gảy khúc nhạc lạ lùng xoa dịu cÆ¡n Ä‘au trên lÆ°ng cô gái. Äó là ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà từ phÆ°Æ¡ng Bắc ở táºn xứ lạ trôi dạt đến Kyoto sau Äệ Nhị Thế Chiến. Bà ta từng kiếm sống bằng nghá» hát ả Ä‘Ã o khi còn rất trẻ. Giá»ng ca buồn khà n đục có khi thiếu hÆ¡i đứt quãng của ngÆ°á»i ca kỹ già giống nhÆ° tiếng ca tiếng phách chỠđợi má»™t nhịp trống chầu trút xuống là m thà nh âm thanh tri ká»·. Thế rồi bà ta truyá»n cho cô gái Phù Tang nghệ thuáºt hát ả Ä‘Ã o phát xuất từ ca trù biến thể bởi những Ä‘iệu nhạc trong cung đình vua chúa xa xÆ°a ở quê hÆ°Æ¡ng cÅ©. Cô gái trẻ cÅ©ng há»c được tuyệt khúc trầm bổng lạ thÆ°á»ng mà chÆ°a phụ nữ nà o có thể gảy được. Tháng ngà y ngắn ngủi là m là nh tấm da ngÆ°á»i. Cô gái ra Ä‘i trong buổi chiá»u gần tắt nắng ôm theo Ä‘Ã n tỳ bà của ngÆ°á»i ca kỹ già tặng lại. Bà ta cÅ©ng rá»i căn nhà gá»— Ä‘á» Ä‘i dá»c theo những cá»™t treo lồng đèn dà i lủng lẳng có chữ vạn vá» phÃa mé sông và thả những chiếc thuyá»n nhá» xếp bằng giấy trôi lững lá» vá» quê hÆ°Æ¡ng ở táºn cá»±c Nam của xứ mặt trá»i. NhÆ° mang ná»—i lòng của khách viá»…n xứ mong được má»™t lần quay vá» cố quốc.
*
Khi Takashi bÆ°á»›c và o sau cánh cá»a kéo. Ông sá»ng sốt vì những chồng sách chất đầy của khách là ng chÆ¡i để lại. Trên chiếc bà n nhá» má»™t cuốn sách ngả mà u giấy và ng đặt bên cạnh tác phẩm của ông mang đến. Dáng Butterfly thon gầy hai bà n tay bắt chéo đặt lên đùi Ä‘ang quì cúi đầu chà o khách. Takashi nâng cằm tháo chiếc mặt nạ. Khuôn mặt ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ nổi danh trong kỹ viện Kyoto hiện ra. Takashi bất Ä‘á»™ng vì khuôn mặt ấy là khuôn mặt cô bé ngã bổ nhà o và o lòng ông khi bị rượt đánh trong há»™i chợ năm nà o. Miko cÅ©ng bất Ä‘á»™ng nhìn mái tóc bạc trắng của ngÆ°á»i thầy sau mÆ°á»i lăm năm xa cách. Cô muốn cầm tay Takashi xoa lên khuôn mặt của mình. NhÆ°ng hai thầy trò nhìn nhau không ai nói câu nà o. Thế rồi Miko đứng lên tháo obijime cho obi rÆ¡i xuống. Sợi Ä‘ai lÆ°ng to bản mà u trắng Ä‘iểm lá trúc xanh biếc dà i bốn thÆ°á»›c bung ra là m hé mở cánh áo kimono Ä‘á» anh Ä‘Ã o rá»±c rỡ in những mảnh hoa và ng vÆ°Æ¡ng giả quyện lấy nhau. Bà n tay ngÆ°á»i kỹ nữ từ từ kéo nhẹ kimono tuá»™t khá»i đôi vai gầy rÆ¡i xuống đất. Má»™t Miko hoà n toà n không mảnh vải trÆ°á»›c mặt Takashi giống nhÆ° lần đầu cô tháo bá» lá»›p áo để lá»™ trần thá»i niên thiếu. NhÆ°ng lần nà y Miko mang thân hình trắng nuá»™t quyến rÅ© của má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ. Vẫn mái tóc dà i Ä‘en nhánh phủ hết cả bá» vai gầy bên trái. Và nhÆ° má»—i buổi sáng quay mặt nhìn và o tÆ°á»ng trÆ°á»›c khi rá»i kỹ viện đến nhà tắm công cá»™ng. Miko quì rất lâu trÆ°á»›c mặt Takashi. Dây má» Ä‘ai hình thiên nga quấn vòng trên cổ trắng ngần là m Miko giống nhÆ° búp bê Nháºt Ä‘ang cúi đầu chá» hình phạt.
Bá»—ng nhiên Takashi nhÆ° dòng nÆ°á»›c cuồn cuá»™n chảy không ngừng ngược quay vá» quá khứ. Ở nÆ¡i ấy bóng dáng đứa trẻ có đôi mắt Ấn Äá»™ Ä‘ang chống tay hai bên mạng sÆ°á»n thách thức cuá»™c váºt lá»™n. Äứa bé từ từ lá»›n lên mang khuôn mặt sÆ°ng Ä‘á» vì những cái tát chung quanh cuá»™c Ä‘á»i. Dòng sông tiếp tục cho Takashi mang nó vá» nhà săn sóc táºp cầm lại bút sau khi bà n tay gần tà n táºt vì thÆ°Æ¡ng tÃch. Miko cÅ©ng thấy ẩn hiện ra cả má»™t chuá»—i ngà y dà i hạnh phúc thuở thÆ¡ ấu bên cạnh ngÆ°á»i thầy của mình. Những ngà y hạnh phúc êm Ä‘á»m nhất mà suốt cuá»™c Ä‘á»i vá» sau cô biết không bao giá» có nữa. Dòng sông tiếp tục chảy ngược đẩy cô bé bắn ra cuá»™c Ä‘á»i trở thà nh kỹ nữ vá»›i những ngà y dà i đầy Ä‘au khổ không có Takashi bên cạnh che chở. Cả cuá»™c Ä‘á»i Miko nhÆ° cuốn phim quay cháºm mà Takashi là mà n ảnh chiếu lên Ä‘oạn phim quá khứ ấy.
NÆ°á»›c mắt trên khuôn mặt duyên dáng của Miko bắt đầu chảy dà i xuống. Cô không nói được lá»i nà o khi quì trÆ°á»›c mặt ngÆ°á»i thầy năm xÆ°a. Tình yêu thầm kÃn thá»i niên thiếu trở vá» cuồn cuá»™n nhÆ° thác lÅ© trong lòng ngÆ°á»i kỹ nữ là m Miko bị dà y vò Ä‘au Ä‘á»›n cuồng dại. Cô bất Ä‘á»™ng nhÆ° pho tượng diá»…n hà nh trong há»™i hóa trang. NÆ°á»›c mắt Miko cà ng lúc cà ng đầm đìa quyện trong Ä‘au khổ khi nghÄ© đến tấm thân không còn trong sạch vì bụi bẩn kỹ viện. Vì những vÆ°á»›ng báºn của cuá»™c Ä‘á»i tà n nhẫn truá»›c mặt mà Miko không chống trả lại được. Cô bất lá»±c không phản kháng má»—i khi nghÄ© đến lão bà và trẻ thÆ¡ vô tá»™i yêu thÆ°Æ¡ng mình nhÆ° má»™t viên ngá»c quÃ. Sá»± bất lá»±c ấy khiến Miko trốn và o dòng chữ bên đống sách của khách là ng chÆ¡i mang đến. Cô bé trốn và o những dòng chữ tuyệt vá»i trong tác phẩm ngà y xÆ°a đã trá»™m lấy của thầy. Rá»i những cuốn sách ấy cô gái trẻ hụt hẫng bÆ°á»›c và o thế giá»›i phản trắc của kỹ viện. Miko muốn mở miệng nói vá»›i Takashi tất cả những ngà y đã qua của mình. NhÆ°ng mối tình chung thủy táºn đáy lòng của ngÆ°á»i kỹ nữ không thể xóa nhòa bù lấp Ä‘i sá»± phản bá»™i của thể xác. Miko không còn đủ tÆ° cách để dâng tặng tình yêu thuần nhất ấp ủ trong lòng thuở thiếu thá»i cho ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đối diện.
Thế rồi cô ôm Ä‘Ã n shamisen tấu Khúc Quá Quan há»c được từ ngÆ°á»i ca kỹ già . Tuyệt chiêu của Miko vang lên nhÆ° ngá»n sóng lòng của VÆ°Æ¡ng Chiêu Quân khi đến ải Nhạn Môn Quan ở đầu Vạn Lý TrÆ°á»ng Thà nh trÆ°á»›c khi từ biệt Hán VÆ°Æ¡ng tá»± nguyện mang thân cống Hồ để đánh đổi yên bình cho quê hÆ°Æ¡ng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bà yêu. Cà ng thầm thì “má»™t hai năm nữa rồi sẽ qua Ä‘i†cà ng là m Miko mang hết ná»—i lòng và o tấu khúc dâng tặng cho ngÆ°á»i thầy ngồi trÆ°á»›c mặt vì cô hiểu có vết thÆ°Æ¡ng sẽ là nh lại sau chữa trị. Có vết thÆ°Æ¡ng cÅ©ng được bôi xóa hà n gắn lại nếu vết thÆ°Æ¡ng ấy gây ra bởi bản chất không từ tâm đối vá»›i ngÆ°á»i ca kỹ trẻ. NhÆ°ng vết thÆ°Æ¡ng trong lòng Miko sẽ vÄ©nh viá»…n không bao giá» phai nhạt. Vết thÆ°Æ¡ng nhÆ° thanh trủng (cá» xanh) không úa tà n trên má»™ Chiêu Quân khi bà chết vì nhá»› thÆ°Æ¡ng đất Hán. Miko quì trÆ°á»›c mặt Takashi nhÆ° những ngà y dà i Ä‘au khổ dằn vặt quì trÆ°á»›c bức tÆ°á»ng cầu xin được tha thứ lá»—i lầm trong quá khứ đã là m tổn thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i thầy của mình. NhÆ°ng Miko cÅ©ng không quên âm thanh giáºn dữ thoát ra từ cổ há»ng Takashi khi ông xem cô bé năm xÆ°a chỉ là đứa trẻ con ngu đần.
Cứ thế nÆ°á»›c mắt Miko rà n rụa rÆ¡i dà i xuống ngấn cổ chạy dá»c xuống bá» ngá»±c có đầu vú Ä‘á» hồng nhÆ° cánh anh Ä‘Ã o má»›i nở. NÆ°á»›c mắt cà ng rÆ¡i Khúc Quá Quan cà ng cuồn cuá»™n vang lên mối tình thầm kÃn thá»i niên thiếu dà nh cho Takashi. Tấu khúc thánh thót trong sáng lạ thÆ°á»ng nhÆ°ng cÅ©ng có khi khà n đục đứt quãng nhÆ° tiếng kêu Ä‘au khổ trong những ngà y Miko chìm đắm trong kỹ viện. Tình yêu của Miko dà nh cho ngÆ°á»i thầy và những khổ Ä‘au trong cuá»™c Ä‘á»i quyện lại vá»›i nhau là m cô mang cảm giác Ä‘au Ä‘á»›n lẫn tá»™t cùng hạnh phúc. Giống nhÆ° lần đầu Miko nằm trên trÆ°á»ng ká»· để kim nhá»n xâm lên tấm lÆ°ng trần. Thế rồi những ngón tay thon dà i của cô lÆ°á»›t trên phÃm Ä‘Ã n mang hết mối tình còn ấp ủ dâng tặng cho Takashi nghe bằng âm thanh tuyệt hảo shamisen. Cho đến khi Ä‘Ã n đứt phá»±t dây. Miko ngã ngÆ°á»i úp mặt xuống đất hai cánh tay thoãi dà i ra phÃa trÆ°á»›c. Lúc ấy hình dáng của ngÆ°á»i kỹ nữ giống nhÆ° má»™t con hạc nhá» lạc Ä‘Ã n gãy cánh gục chết giữa Ä‘Æ°á»ng trong ngà n cánh hạc Ä‘ang bay vá» xứ sau những ngà y trốn tuyết mùa đông. Shamisen cÅ©ng bể nát báºt tung ba dây trên phÃm. NhÆ° không còn ai là tri ká»· nghe tiếng thở dà i của cô nữa. Thế rồi trÆ°á»›c mặt Takashi hiện ra bức tranh xâm trên tấm lÆ°ng trần nhá» nhắn của Miko. Ngá»n sóng The Great Wave cao vút trong bức tranh Kanagawa Oki Nami Ura của đại danh há»a Hokusai. Ngá»n sóng mang cánh hoa và ng vÆ°Æ¡ng giả à o ạt tá»›i tấp cuốn trôi tất cả những dòng chữ trên tác phẩm của Takashi và lan phủ lên tấm thân trắng ngần nằm bất Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i kỹ nữ trẻ. Căn phòng sau khung cá»a hẹp của Miko bá»—ng chốc biến thà nh má»™t mà u trắng xóa nhÆ° mái tóc Takashi không-còn-sắc-mà u-nà o-khác-nữa. PhÃa bên ngoà i những hạt bụi tuyết bay trên cao cÅ©ng là đà rÆ¡i xuống nằm im biến mặt đất thà nh má»™t mà u trắng xóa trong đêm cuối đông năm ấy tại Kyoto.
*
Sau lần Butterfly qua đêm vá»›i ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông lẫy lừng của ná»n văn há»c Phù Tang, các tay bút tà i hoa không còn dịp mang tác phẩm của mình mong được má»™t lần biết mặt ngÆ°á»i kỹ nữ lạ lùng Ä‘eo mặt nạ trong kỹ viện Kyoto và o thá»i Nháºt Hoà ng Hiro-Hito năm má»™t ngà n chÃn trăm năm mÆ°Æ¡i sáu. Äám geisha mặt dầy cui trét phấn trắng tá»± kiêu tá»± đại có đầy kinh nghiệm và kỹ thuáºt là m tình cÅ©ng mất cÆ¡ há»™i uốn cong cặp môi tô son Ä‘á» chót phe phẩy quạt lụa vẽ cánh hạc rù rì và o tai khách là ng chÆ¡i rằng “Ả Butterfly không phải là Geiko - Äứa Con Của Nghệ Thuáºt.â€
LÊQUỲNHMAI
Xứ tuyết
Mùng một tháng Tư hai ngà n không trăm lẻ năm
..
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
06-06-2009, 05:40 AM
|
Phá Quan Hạ Sơn
|
|
Tham gia: Sep 2008
Bà i gởi: 79
Thá»i gian online: 0 giây
Thanks: 0
Thanked 0 Times in 0 Posts
|
|
Madame Butterfly của Giacomo Puccini là vở opera dựa theo vở kịch cùng tên của David Belasco. Puccini có dịp xem vở kịch nà y khi sang London dự buổi ra mắt vở Tosca ở nhà hát Convent Garden. Mặc dù một chữ tiếng Anh bẻ đôi cũng không biết, nhưng vở kịch đã gây cho ông ấn tượng vô cùng sâu sắc.
David Belasco (1853-1931) mà tên tuổi ngà y nay đã hoà n toà n bị lãng quên, là má»™t trong những nhân váºt đặc sắc nhất của giá»›i sân khấu Mỹ thá»i kỳ cuối thế ká»· XIX đầu thế ká»· XX. Tổ tiên của ông là những ngÆ°á»i Do Thái Bồ Äà o Nha phải bá» trốn sang Anh từ thế ká»· XV vì bị Ä‘Ã n áp tôn giáo. Từ Anh, cha ông di cÆ° sang California và o giữa thế ká»· XIX. David Belasco sinh ra tại San Francisco, nhÆ°ng lá»›n lên ở Victoria, Canada. Ban đầu, ông muốn là m linh mục, nhÆ°ng rồi lại Ä‘i theo tiếng gá»i của sân khấu, cÅ©ng là tiếp nối truyá»n thống gia đình mà trong đó cha và bác ông Ä‘á»u là nghệ sỹ.
David Belasco viết “Madame Butterfly†và o năm 1900, vở kịch đã trở thà nh má»™t trong những thà nh công lá»›n nhất của ông, được khán giả hoan nghênh nhiệt liệt không riêng ở Mỹ mà còn ở các quốc gia Anh ngữ khác. Vở kịch chỉ có vá»n vẹn 1 hồi, dá»±a theo tiểu thuyết cùng tên được đăng tải trên má»™t tạp chà Mỹ 2 năm trÆ°á»›c đó của Jonh Luter Long - má»™t luáºt sÆ° xem việc viết lách nhÆ° má»™t thú giải khuyây ngoà i giá» là m việc. Tiểu thuyết của Long kể vá» cuá»™c hôn nhân giữa má»™t geisha Nháºt và má»™t sỹ quan hải quân Mỹ, cuối cùng đổ vỡ vì những xung Ä‘á»™t vá» chủng tá»™c, văn hóa, tâm hồn… Trong tiểu thuyết, bối cảnh câu chuyện xảy ra ở Mỹ và Nháºt, nhân váºt chÃnh là nà ng Cio-Cio San tá»± tá» không thà nh vì được cứu kịp thá»i. Trong vở kịch của mình, Belasco táºp trung cho câu chuyện xảy ra chỉ ở Nagasaki, và để thêm phần kịch tÃnh nên đã cho nà ng Cio-Cio San “má»™t Ä‘i không trở lạiâ€.
Viết libretto cho vở opera nà y là Luigi Illica và Giuseppe Giacosa. Ban đầu, vở opera được ấn định là chỉ có prologue (phần mở đầu), nÆ¡i diá»…n ra hôn lá»… của Cio-Cio San và thuyá»n trưởng Pinkerton, và má»™t hồi. Sợ rằng nhÆ° váºy sẽ quá ngắn, Puccini kéo ra thà nh 2 hồi.
Vở opera được ra mắt khán thÃnh giả lần đầu tiên và o tháng 2 năm 1904 ở nhà hát La Scala, Milan và … thất bại thảm hại! Äó là má»™t trong những ngà y Ä‘en tối và cay đắng nhất trong suốt sá»± nghiệp nghệ thuáºt của Puccini. Mặc dù có má»™t dà n nghệ sỹ tuyệt vá»i, vai chÃnh do Rosina Storchio - giá»ng ca sopran trữ tình xuất sắc nhất của à thá»i đó đảm nhiệm, vở opera thất bại má»™t cách không thể cứu vãn. Nhà hát nhÆ° biến thà nh má»™t địa ngục. La Scala đã chứng kiến nhiá»u buổi ra mắt thất bại, nhÆ°ng không khà bao trùm trong nhà hát ngà y hôm đó là má»™t Ä‘iá»u thá»±c sá»± bất thÆ°á»ng.
Rosina Storchio kể lại: „Lúc 8 giá» rưỡi, tất cả chúng tôi đã sẵn sà ng, phục sức và trang Ä‘iểm xong xuôi ở trong háºu trÆ°á»ng. Tito gá»i chúng tôi ra sân khấu. Anh nhìn chúng tôi từ đầu đến chân. Anh hà i lòng. Má»i thứ Ä‘á»u ổn cả… Puccini lại gần tôi và nói “9 giá» rồi, chúng ta bắt đầu thôi. Campanini đã ra vá»›i dà n nhạc.†Tôi tiến ra cánh gà . Nhà hát không yên ắng. Tôi có má»™t linh cảm xấu. Tôi trở và o phòng thay đồ. Khi dà n nhạc bắt đầu chÆ¡i, tay trái tôi siết chặt lên trái tim, tay phải là m dấu Thánh 3 lần…
Các tình tiết quá nhiá»u trong phần đầu, má»i ngÆ°á»i bắt đầu mệt má»i. Má»™t nghệ sỹ Ä‘i và o cánh gà và chá»i thỠ“Chó má, khán giả kiểu gì váºy! Há» không là m gì hết, chỉ ho thôi! Quá»· tha ma bắt há» Ä‘i...†Trán tôi vã mồ hôi lạnh. Những ngÆ°á»i phục vụ đã sẵn sà ng mở Ä‘Æ°á»ng, bây giỠđến lượt tôi. Tôi hát „ Là n gió mùa xuân tÆ°Æ¡i tắn thổi đến từ biển và từ đất liá»n...â€, nhÆ°ng má»™t sá»± im lặng thù địch bao trùm khắp phÃa dÆ°á»›i. Äá»™t nhiên má»™t tiếng kêu phá vỡ im lặng „La Boheme, La Boheme!†Những giá»ng khác lặp lại theo anh ta „La Boheme! La Boheme! Chúng tôi đã nghe cái nà y rồi!†Má»™t phần khán giả phản ứng bằng cách vá»— tay, nhÆ°ng Ä‘iá»u nà y cà ng là m cho những ngÆ°á»i kia phản đối dữ hÆ¡n. Má»™t hồi rất dà i sắp kết thúc. Duet của tôi và Pinkerton là m há» dịu xuống má»™t chút, nhÆ°ng khi câu hát trên kia trở lại, những tiếng la hét lại nổi lên: „La Boheme! La Boheme!â€.
Khi mà n hạ xuống chỉ có má»™t Ãt tiếng vá»— tay và rất nhiá»u tiếng phản đối.(...) Trong giá» nghỉ không má»™t ai và o háºu trÆ°á»ng. Không má»™t ngÆ°á»i bạn, không má»™t nhà báo.(..) Chúng tôi nhìn nhau không nói gì hết, nản lòng và kinh hãi. Tôi nhìn gÆ°Æ¡ng mặt Puccini, những mảng lá»›n Ä‘á» á»ng lan khắp mặt. Ông căng thẳng hút thuốc, hết Ä‘iếu nà y đến Ä‘iếu khác, không để ý đến những ngÆ°á»i nhân viên cứu há»a Ä‘ang là m nhiệm vụ Ä‘ang vá» nhÆ° không nhìn thấy gì (...)
Aria „Un bel di vedremo†được đón nháºn trong tiếng la ó phản đối. Có thể chÃnh tôi cÅ©ng không kiểm soát được giá»ng hát của mình nữa? NhÆ°ng tôi đã chắc rằng minh không thể hát vá»›i má»™t sá»± biểu cảm lá»›n hÆ¡n thế... Toà n bá»™ phần cuối của vở opera được nghe vá»›i má»™t sá»± lạnh nhạt bà ng quan. Cái chết của tôi không tạo ra được cho há» má»™t chút ấn tượng nà o. Butterfly kết thúc trong những tiếng huýt sáo và la ó.â€
Sau đó, Madame Buterrfly không được trình diá»…n thêm má»™t lần nà o ở nhà hát La Scala trong thá»i gian Puccini còn sống.
Kết cục thảm khốc của buổi ra mắt là má»™t đòn Ä‘au giáng xuống Puccini. Ông kể lại: „Äó là má»™t buổi tối khủng khiếp. Sá»± thất bại không mong đợi đã đâm tôi thât sâu. NhÆ°ng tôi nhất quyết Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i cảm xúc nổi loạn. Tôi quá yêu tác phẩm của mình để có thể tin và o những đánh giá khách quan đã là m tổn thÆ°Æ¡ng nó đến thế (...) Buổi tối hôm đó, đầy Ä‘au Ä‘á»›n, tôi đã thét lên tiếng kêu phản kháng. NhÆ°ng ngà y hôm sau tôi cảm thấy vô cùng tan nát và hổ thẹn. Tôi không khóc vì 3 năm công sức của mình, nhÆ°ng tôi buồn khi thấy giấc mÆ¡ thÆ¡ má»™ng mà tôi ôm ấp vá»›i má»™t tình yêu nhÆ° thế tan vỡ. Trong khoảnh khắc đó, tôi tưởng rằng mình không thể sáng tác thêm được má»™t nốt nhạc nà o nữa...â€
NhÆ°ng Puccini không gục ngã. Chỉ 2 ngà y sau ông đã viết thÆ° cho anh rể: „Anh Massimo thân mến! Anh hãy yên lòng, giống nhÆ° tôi váºy. Äám mafia tà n bạo tra tấn tôi, nhÆ°ng không là m tôi gục ngã được. Butterfly sẽ sống lại, sẽ nở hoa, và sá»± hồi sinh sẽ đến rất nhanh thôi, rồi anh sẽ thấy!â€
Quả váºy, thà nh công của Madame Butterfly đến ngay sau đó, và o tháng 5.1904 ở Nhà Hát Lá»›n Brescia. Thà nh công rá»±c rỡ hoà n toà n bù đắp lại thất bại ở La Scala hôm nà o. Có tá»›i 7 Ä‘oạn bị khán giả yêu cầu hát lại. NgÆ°á»i ta gá»i tên Puccini mãi không thôi. Äiá»u nà y khá lạ lùng vì Brescia cách Milan không xa, và rất đông khán giả hôm đó đến từ Milan, trong số đó có thể nhiá»u ngÆ°á»i má»›i chỉ 3 tháng trÆ°á»›c đó đã „phỉ nhổ†Butterfly.
Má»™t tháng sau, Madame Buttefly chinh phục Buenos Aires và thà nh công vang dá»™i. Ngà y nay, vở opera nà y trở thà nh má»™t trong những vở được trình diá»…n nhiá»u nhất trên thế giá»›i.
nguồn: http://liliapl.blogspot.com
|
|
| |