Có lẽ chúng ta đã quá quen thuộc với nhiều nhà thơ như: Xuân Diệu, Hàn Mạc Tử, Thế Lữ, Tố Hữu, Huy Cận, Nguyễn Bính... nhưng bên cạnh đó có một nhà thơ ít người biết đến. Đó là thi sĩ Bùi Giáng, không phải vì thơ của thi sĩ này không hay, không nhiều nên mọi người không biết. Mà bởi vì giữa cuộc đời này ông mang đến cho mọi người một dòng thơ nửa tỉnh nửa mê, nửa say nửa thật; thơ ông đã vượt qua rào cản của ngôn ngữ trở thành một thứ gì đó làm tâm linh ta bức bối khi đọc đến thơ ông, có đôi khi cho ta thấy sự đắng cay, đen trắng của cuộc đời; có khi mổ tả tình yêu một cách trần trụi nhưng không dung tục, có khi là những vần thơ không lề không lối nhưng lại hướng con người ta vào cõi sâu xa của tâm hồn mình, để nghe chút gì đó còn vướng đọng trong tâm hồn đang bon chen, vô cảm giữa cuộc đời này.
Nhà thơ ấy là Bùi Giáng, một chữ
giáng nhưng mang đầy những thăng trầm trong cuộc sống và trong thơ.
Xin kể ra đây tiểu sử cuộc đời ông như một lần tưởng niệm tới số phận người thi sĩ tài hoa nhưng số phận đớn đau.
*Tiểu sử
Ông sinh tại làng Thanh Châu thuộc xã Vĩnh Trinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam.
Bố của Bùi Giáng là ông Bùi Thuyên, thuộc đời thứ 16 của dòng họ Bùi ở Quảng Nam. Do người vợ cả qua đời sớm nên ông lấy người vợ kế là bà Huỳnh Thị Kiền. Bùi Giáng là con thứ hai của Bùi Thuyên với Huỳnh Thị Kiền nhưng là con thứ 5 nếu tính tất cả các anh em. Khi vào Sài Gòn, ông được gọi theo cách gọi miền Nam là Sáu Giáng.
Sau khi học xong bậc tiểu học ở Trường Bảo An tại huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, Bùi Giáng được gia đình cho ra Huế tiếp tục học ở Trường Trung học Thuận Hóa, đang học thì thế chiến thứ hai nổ ra, Nhật hất cẳng Pháp, rồi Cách mạng Tháng Tám thành công. Nhưng sau đó ông cũng kịp đậu bằng Thành Chung.
Bùi Giáng cưới vợ năm 18 tuổi (1944), vợ ông là bà Phạm Thị Ninh nổi tiếng xinh đẹp, nhưng chỉ vài năm sau, bà bị bệnh, sinh non và cả 2 mẹ con cùng chết. Nhiều người cho rằng đây là 1 trong những lý do khiến Bùi Giáng bị điên từ lúc trẻ.
Rồi Bùi Giáng theo kháng chiến. Năm 1950, khi có kỳ thi tú tài đặc biệt do Liên khu V tổ chức, Bùi Giáng dự thi và đậu Tú tài 2 văn chương. Ông qua Liên khu IV, tới Hà Tĩnh, để tiếp tục vào học đại học bằng cách đi bộ theo đường mòn trên núi hơn một tháng rưỡi trời. Nhưng khi đến nơi, không hiểu sao ngay trong ngày khai giảng, Bùi Giáng đã quyết định bỏ học để quay ngược trở về Quảng Nam rồi theo chân đàn bò rong ruổi khắp các vùng đồi núi 2 năm.
Tháng 5-1952, Bùi Giáng ra Huế thi lấy bằng tú tài để có thể vào Sài Gòn theo học ĐH. Nhưng một lần nữa ông lại bỏ học khi đọc danh sách các giáo sư giảng dạy ở ĐH Văn khoa. Sau sự cố này, Bùi Giáng không bao giờ đi học nữa.
Rồi Bùi Giáng chuyên tâm vào việc nghiên cứu, viết sách và sáng tác thơ văn. Những người thân cận cho biết ông đã về quê bán tất cả ruộng vườn được thừa kế để lấy tiền in sách.Từ năm 1957, ông lần lượt cho ra đời một loạt sách giới thiệu về văn học Việt Nam như Truyện Kiều, Lục Vân Tiên, Chinh phụ ngâm...Ông nổi tiếng bởi tốc độ sáng tác nhanh: tập thơ Mười hai con mắt được ông sáng tác chỉ trong một đêm Noel năm 1992.
Từ năm 1962, Bùi Giáng liên tục cho ra đời nhiều đầu sách. Mỗi năm đều đều vài ba cuốn. Ông là một tác giả có tác phẩm in ra đứng vào hàng kỷ lục ở miền Nam Việt Nam trước 1975. Sách của ông có thể chất thành chồng cao cả mét, thơ thì phải kể bằng đơn vị nghìn bài [1].
Năm 1969, tất cả sách vở cùng với nhà cửa của ông bị quân Giải Phóng thiêu trụi. Ông bị sốc nặng, từ đó trở đi ông là bệnh nhân quen thuộc của viện dưỡng trí Biên Hòa.
Sau năm 1975, ông không bị đi học tập cải tạo như nhiều văn sĩ miền Nam khác vì ông bị mắc bệnh tâm thần.
Từ 1975 trở đi ông vẫn tiếp tục sáng tác rất nhiều thơ, nhưng thời gian này ông có biểu hiện bệnh tâm thần nặng. Ông thường rong chơi nghịch ngợm ngoài đường với bộ đồ rách rưới, dơ dáy, nhiều lần bị công an bắt vì gây rối trật tự, cản trở giao thông.
Tháng 10 năm 1998, trong một lần đi chơi ông bị té làm chấn thương sọ não. Sau khi hỏi ý kiến của nghệ sĩ Kim Cương, bệnh viện chợ Rẫy quyết định mổ cho ông, song ông đã qua đời vào ngày 7 tháng 10, 1998.
* Chuyện tình cảm
Bùi Giáng chỉ có 1 vợ là bà Phạm Thị Ninh, một thiếu phụ hồng nhan bạc mệnh đã để lại cho ông nhiều đau khổ. Đó là lý do để trong thơ của ông sau này thường xuyên nhắc đến sự mất mát, sự chia ly, một hình bóng cũ: "Có hàng cây đứng ngóng thu/ Em đi mất hút như mù sa bay; hay những dòng thơ trên bia mộ của Bùi Giáng:
Đùa với gió, rỡn với vân
Một mình nhớ mãi
gái trần gian xa
Sương buổi sớm, nắng chiều tà
Trăm năm hồng lệ có là bao nhiêu
Song ngoài người vợ đầu, Bùi Giáng cũng có những đối tượng khác để yêu, để làm thơ, ngoài mối tình đơn phương nổi tiếng giành cho nghệ sĩ Kim Cương, còn phải kể đến những mối tình vượt không gian với những mỹ nhân Tây Phương như Marilyn Monroe (mà ông gọi là Lyn-rô), Brigitte Bardot, ngoài ra trong thơ ông còn có những hình bóng của ca sĩ Hà Thanh, Thái Thanh, ni cô Trí Hải tức là Phùng Khánh (ông gọi là Mẫu thân Phùng Khánh), hay cả những nhân vật tiểu thuyết Marguerite, A Châu, A Tử.
Riêng mối tình đối với Kim Cương được cho là sâu đậm nhất, và đã để lại khá nhiều giai thoại.
* Tác phẩm
Thơ
* Mưa nguồn (1962)
* Lá hoa cồn (1963)
* Màu hoa trên ngàn (1963)
* Mười hai con mắt (1964)
* Ngàn thu rớt hột(1967)
* Rong rêu (1972)
* Thơ vô tận vui (1987)
* Mùa màng tháng tư (1987)
* Mùi Hương Xuân Sắc (1987)
* Đêm ngắm trăng (1997)
Dịch thuật
* Trăng châu thổ
* Hoàng Tử Bé
* Khung cửa hẹp
* Hòa âm điền dã
* Ngộ nhận
* Cõi người ta
* Nhà sư vướng luỵ
Nghiên cứu
* Tư tưởng hiện đại (1962)
* Martin Heidgger và tư tưởng hiện đại (1963)
* Đi vào cõi thơ
* Thi ca tư tưởng
* Một vài nhận xét về bà huyện Thanh Quan
* Một vài nhận xét về Lục Vân Tiên, Chinh Phụ Ngâm, quan Âm Thị Kính
* Vài nhận xét về truyện Kiều và truyện Phan Trần
* Sa mạc phát tiết (1965)
* Sa mạc trường ca (1965)
* Bài ca quần đảo (1969)
* Mùa thu trong thi ca
* Ngày tháng ngao du
P/S: Mình có 2 cuốn ebooks sưu tầm được về cuộc đời và thơ của ông. Xin được post lên để các bạn cùng đọc và chiêm nghiệm về một cuộc đời thi sĩ tài hoa nhưng tràn đầy cay đắng và bất hạnh.
Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:
.gif){kind=avatar}
