Äoạn kết
Van Baerle cùng bốn ngÆ°á»i lÃnh gác Ä‘i kèm tiến vá» phÃa bông hoa tuylÃp Ä‘en. Từ xa, anh đã nhìn thấy nó.
Sau cùng, anh thấy nó táºn mắt, bông hoa duy nhất mà u Ä‘en, nhá» và o sá»± kết hợp tỉ mỉ giữa cái nóng và cái lạnh, giữa ánh sáng và bóng tối của má»™t ngà y nó đã nở để rồi theo số pháºn, nó sẽ vÄ©nh viá»…n mất Ä‘i. Anh đứng cách xa nó sáu bÆ°á»›c. Anh thưởng thức sá»± hoà n hảo, cái nõn nà của nó. Các cô gái há»p thà nh má»™t hà ng rà o danh dá»± đứng sau bà hoà ng hoa trong trắng và quý phái đó. Tuy nhiên, mắt anh cà ng tin tưởng và o sá»± hoà n thiện của nó thì tim anh cà ng nhói Ä‘au. Anh nhìn quanh xem có ai quen để há»i má»™t câu, chỉ má»™t câu thôi.
NhÆ°ng quanh anh chỉ toà n những bá»™ mặt xa lạ, má»i con mắt Ä‘á»u đổ dồn vỠông Hoà ng stathouder vừa bÆ°á»›c lên chiếc ngai dà nh cho ông.
Guillaume đứng lên, lặng lẽ nhìn đám đông Ä‘ang vui sÆ°á»›ng cuồng nhiệt và con mắt sắc sảo của ông lần lượt dừng lại má»™t lúc khá lâu và ba nhân.váºt của má»™t tấn kịch Ä‘ang âm ỉ nhÆ°ng cÅ©ng sắp đến hồi kết thúc.
ở má»™t góc tam giác hợp bởi ba nhân váºt đứng gần đó là Boxtel Ä‘ang nóng lòng chỠđợi phần kết, tâm trà dồn và o lúc ông Hoà ng, lúc tiá»n thưởng, lúc hoa tuylÃp Ä‘en, lúc há»™i đồng trao giải.
ở góc khác là Cornélius đang tức thở, câm lặng.
Toà n bá»™ nhịp thở, trái tim, tình yêu lúc nà y Cornélius dà nh cho bông hoa tuylÃp Ä‘en duy nhất, đứa con tinh thần, đứa con sáng tạo của anh.
ở góc thứ ba đứng trên báºc các cô gái đồng trinh của thà nh phố Harlem là má»™t cô gái quê tỉnh Frise, mặc áo len sợi má»m mà u Ä‘á» thêu kim tuyến bạc, đầu Ä‘á»™i mÅ© và ng kết nhiá»u dải đăng-ten dà i cùng vá»›i mái tóc và ng chảy xuống đôi vai: đó là Rosa mệt má»i, nÆ°á»›c mắt đầm đìa, dá»±a và o má»™t quan hầu cáºn của ông Hoà ng Guillaume.
Ông Hoà ng thấy má»i ngÆ°á»i đã yên chá»— liá»n rút ra cuá»™n giấy vê-lanh trắng và bằng má»™t giá»ng bình tÄ©nh, rõ rà ng, hÆ¡i yếu nhÆ°ng không mất má»™t âm tiết nhá» nhá» và o sá»± yên lặng thần kỳ của năm mÆ°Æ¡i nghìn khán giả nhiệt tình, ông tuyên bố:
- Các ông biết mục Ä‘Ãch các ông đến đây. Má»™t giải thưởng má»™t trăm nghìn florins sẽ được trao cho ngÆ°á»i tìm được giống hoa tuylÃp Ä‘en. Hoa tuylÃp Ä‘en, má»™t kỳ quan của đất nÆ°á»›c Hà Lan là đây, bà y ra trÆ°á»›c mắt các ông; hoa tuylÃp Ä‘en đã được tìm ra theo những Ä‘iá»u kiện bắt buá»™c của chÆ°Æ¡ng trình do Há»™i là m vÆ°á»n Harlem lịch sá» khai sinh ra nó và tên của ngÆ°á»i tạo ra nó sẽ được ghi trong sách và ng của thà nh phố. Hãy cho ngÆ°á»i là chủ bông hoa lại gần đây!
Khi nói những lá»i trên, ông Ä‘Æ°a con mắt sắc sảo của mình nhìn ba ngÆ°á»i đứng ba bên kể trên để xem ảnh hưởng thế nà o của lá»i nói đối vá»›i từng ngÆ°á»i nà y.
Ông thấy Boxtel nhảy khá»i báºc đứng.
Ông thấy Cornélius giáºt mình.
Sau cùng, ông thấy viên sĩ quan chịu trách nhiệm trông nom Rosa dẫn cô đi, đúng hơn, khẽ đẩy cô đến trước ngai và ng.
Hai tiếng kêu cùng vang lên một lúc bên phải và bên trái ông Hoà ng.
Boxtel sá»ng sốt, Cornélius bà ng hoà ng, cả hai Ä‘á»u kêu lên:
- Rosa! Rosa!
- Tháºt sá»± bông hoa nà y thuá»™c vá» chị phải không? - ông Hoà ng há»i.
- ThÆ°a vâng ạ. - Rosa lắp bắp nói, má»™t số ngÆ°á»i xuýt xoa chà o mừng nà ng..- ôi! - Cornélius nói khẽ. - Thế ra cô nà y nói láo bị mất trá»™m hoa. à ra vì thế mà cô ta trốn khá»i LÂwestein. Mình bị lừa, bị phản bá»™i, thế mà trÆ°á»›c đây mình tưởng đó là má»™t ngÆ°á»i bạn tốt.
- ôi! - Boxtel than thở. - Mình mất toà n bộ cơ đồ rồi.
- Bông hoa tuylÃp nà y, - ông Hoà ng nói tiếp.
- sẽ mang tên ngÆ°á»i tạo ra nó; nó sẽ được ghi và o ca-ta-lô các loại hoa vá»›i cái tên Tulipe nigra Rosa Barlaensis gồm tên của ngÆ°á»i tạo ra nó là Van Baerle và tên của cô gái nà y sẽ lấy anh là m chồng.
Cùng lúc ấy, Guillaume cầm tay Rosa đặt và o tay má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông vừa chạy bổ lên chân ngai, mặt tái nhợt, chân tay luống cuống: anh cúi lạy Hoà ng thân, mừng rỡ trÆ°á»›c ngÆ°á»i yêu và ngÆ°á»›c nhìn trá»i nhÆ° cám Æ¡n Thượng đế có lẽ Ä‘ang mỉm cÆ°á»i vá»›i há». CÅ©ng cùng lúc ấy có má»™t ngÆ°á»i choáng váng, ngã váºt xuống chân ông chủ tịch Van Systens.
Boxtel thấy cơ đồ của mình sụp đổ vừa ngất xỉu.
NgÆ°á»i ta nâng hắn dáºy, bắt mạch, nghe nhịp tim. NhÆ°ng hắn đã chết.
Việc xảy ra bỗng nhiên đó không hỠcản trở đám hội, chứng cớ là ông chủ tịch cũng như ông Hoà ng không chú ý đến sự việc ấy lắm.
Riêng Cornélius lùi lại, hoảng hốt vì anh đã nháºn ra tên ăn trá»™m, trong cái tên Jacob giả danh, chÃnh là Isaac Boxtel, ngÆ°á»i láng giá»ng mà do tÃnh bản thiện anh không lúc nà o ngá» có thể có những hà nh Ä‘á»™ng tai quái đến thế.
Dù sao, Boxtel cũng được hạnh phúc vì Thượng đế đã cho hắn đột tỠrất đúng lúc vì bệnh trà n máu cơ tim nếu không hắn đã phải sống cuộc sống tủi nhục.
Äám rÆ°á»›c tiếp tục giữa những tiếng kèn đồng vang dá»™i, nghi lá»… không có gì thay đổi. Cornélius và Rosa thắng lợi, vui mừng nắm tay Ä‘i bên nhau.
Trở vá» tòa thị chÃnh, ông Hoà ng chỉ cho Cornélius số tiá»n má»™t trăm nghìn florins và ng, nói:
- NgÆ°á»i ta không rõ lắm số tiá»n nà y do anh hay chị kiếm được vì anh là ngÆ°á»i tìm ra hoa tuylÃp Ä‘en và chị là ngÆ°á»i chăm sóc và là m hoa nở.
Cornélius chỠxem ông Hoà ng định nói tiếp đến đâu.
Ông nói tiếp:
- Tôi trao cho Rosa má»™t trăm nghìn florins là tiá»n chị kiếm được má»™t cách xứng đáng và chị có thể biếu lại anh; đó là bằng chứng cho tình yêu của chị, của sá»± can đảm và sá»± thà nh tháºt của chị. Vá» phần anh, nhá» Rosa Ä‘Æ°a ra chứng cá»› anh vô tá»™i, -nói đến đây, ông Hoà ng chìa ra cho Cornélius bức.thÆ° của Corneille de Witt viết trên trang sách Thánh xé ra và dùng để gói củ giống thứ ba. Nhá» Rosa, ngÆ°á»i ta nháºn thấy anh bị bắt oan vá» má»™t tá»™i ác mà anh không há» phạm phải. Nói thế nghÄ©a là anh không những được tá»± do mà những của cải của anh Ä‘á»u không bị tịch thu vì anh vô tá»™i. Anh Van Baerle, anh là con đỡ đầu của ông Corneille de Witt và là ngÆ°á»i thân tình của ông Jean. Anh hãy sống xứng đáng vá»›i ngÆ°á»i đã cho anh mang tên trong buổi lá»… rá»a tá»™i, và xứng đáng vá»›i ngÆ°á»i đã tá» tình thân đối vá»›i anh. Anh hãy giữ lấy truyá»n thống vẻ vang của há» vì hai ông De Witt bị xá» tá»™i oan, bị nháºn hình phạt nhầm trong má»™t lúc sai lầm của quần chúng, hai ông là hai công dân vÄ© đại mà ngà y nay đất nÆ°á»›c Hà Lan phải lấy là m tá»± hà o.
Sau hai từ vừa rồi Hoà ng tá» nói vá»›i má»™t giá»ng cảm Ä‘á»™ng khác vá»›i thói quen của ông, ông Ä‘Æ°a tay cho hai vợ chồng quỳ dÆ°á»›i chân hôn.
Ông thở dà i nói tiếp:
- Chao ôi! Anh chị tháºt hạnh phúc; có lẽ anh chị là ngÆ°á»i mÆ¡ Æ°á»›c má»™t nÆ°á»›c Hà Lan được vinh quang thá»±c sá»±, nhất là được hạnh phúc thá»±c sá»±, thì anh chị hãy chỉ nên suy nghÄ© là m sao chinh phục được những mà u sắc má»›i cho hoa tuylÃp Hà Lan, là m sao cho chúng trở thà nh những bông hoa luôn muôn hÆ°Æ¡ng, muôn sắc, muôn mà u.
Nhìn vá» phÃa nÆ°á»›c Pháp, ông nhÆ° thấy ở đấy có những đám mây má»›i cuá»™n lên. ông bÆ°á»›c lên xe, rá»i thà nh phố.
CÅ©ng ngà y hôm đó, Cornélius Ä‘i Dordrecht cùng vá»›i Rosa, trÆ°á»›c đó cô đã cho ngÆ°á»i báo vá»›i cha mình tất cả những gì đã xảy ra.
Những ai biết tÃnh nết lão già Gryphus trong chuyện chúng tôi kể trên sẽ hiểu lão khó lòng hòa thuáºn được vá»›i con rể. Lão nhá»› trong lòng những cú gáºy bị đánh, lão đếm cụ thể trên lÆ°ng những vết sẹo được ghi, lão nói, có đến bốn mÆ°Æ¡i mốt vết.
Nhưng sau cùng lão cũng đà nh thôi, chả nhẽ không rộng lượng bằng Hoà ng thân stathouder hay sao, lão bảo thế.
Bây giá» lão là m ngÆ°á»i bảo vệ hoa tuylÃp. Sau khi là m tay canh gác tù, lão trở thà nh ngÆ°á»i trông nom hoa tÃch cá»±c nhất ở các xứ Flandres bắc châu Âu. Phải thấy lão Ä‘á» phòng các con bÆ°á»›m nguy hiểm cho hoa, giết những con chuá»™t nhắt rừng và các con ong háu đói ta má»›i thấy rõ Ä‘iá»u đó.
Lão biết chuyện vá» Boxtel, lão bá»±c mình vì bị tên Jacob giả đánh lừa, nên chÃnh lão là ngÆ°á»i dỡ bá» Ä‘Ã i quan sát của Boxtel đặt trên cây thÃch trắng; chả là hà ng rà o của nhà Boxtel được bán đấu giá nay nằm gá»n thon lá»n trong vÆ°á»n Æ°Æ¡m của Cornélius đã được mở rá»™ng, bất chấp má»i ống nhòm.ở Dordrecht tà i thánh cÅ©ng chịu không nhòm ngó được.
Rosa cà ng ngà y cà ng trở nên xinh đẹp, thông thái; sau hai năm lấy chồng, cô biết Ä‘á»c biết viết thà nh thạo nên đủ sức dạy bảo hai con được sinh và o tháng năm 1674 và 1675; chúng hay ăn chóng lá»›n, khá»e khoắn chẳng khác gì những bông hoa tuylÃp nhÆ°ng không gây vất vả cho cô nhÆ° hồi nà o cô chăm nom khổ sở cây hoa tuylÃp Ä‘en, tuy nhiên nó lại là đầu câu chuyện hạnh phúc của vợ chồng cô.
Cần phải nói thêm rằng hai con của hỠmột trai, một gái, đứa trai được đặt tên là Cornélius, đứa gái là Rosa.
Van Baerle trung thà nh vá»›i Rosa chẳng khác gì vá»›i những bông hoa tuylÃp; cả Ä‘á»i anh dà nh cho hạnh phúc gia đình và việc trồng hoa; nhá» kiên trì anh tìm ra được nhiá»u giống hoa má»›i, được ghi và o ca-ta-lô của nÆ°á»›c Hà Lan.
Trang trà chÃnh trong phòng khách nhà anh là hai tá» sách Kinh Thánh của Corneille de Witt được lồng trong hai khung lá»›n giát và ng. Trên má»™t tá», chúng ta hãy nhá»› lại, cha đỡ đầu viết cho anh bảo rằng hãy đốt ngay Ä‘i những thÆ° từ quan hệ vá»›i hầu tÆ°á»›c De Louvois. Trên tá» kia chÃnh tay anh viết nhượng cho Rosa củ giống hoa tuylÃp Ä‘en vá»›i Ä‘iá»u kiện cô phải dùng má»™t trăm nghìn florins tiá»n thưởng là m của hồi môn khi lấy ngÆ°á»i chồng hai mÆ°Æ¡i sáu đến hai mÆ°Æ¡i tám tuổi, yêu cô và cô yêu; Ä‘iá»u kiện đã được thá»±c hiện má»™t cách nghiêm túc.
Sau cùng, để chống lại những kẻ gian dối ghen ăn sau nà y, anh viết lên cá»a nhà anh câu thÆ¡ của Grotius khi chạy trốn ông ghi lên tÆ°á»ng nhà tù:
"NgÆ°á»i ta đôi khi sống cÅ©ng khá ê chá» nên há» có quyá»n không bao giá» nói: Tôi sung sÆ°á»›ng quá.".
|