NỮ HẦU TƯỚC BRANHVILIÊ
(1676)
Và o khoảng cuối năm 1665, trong má»™t buổi chiá»u thu đẹp, có má»™t đám ngÆ°á»i khá đông táºp trung ở phÃa cầu Má»›i Ä‘i xuống phố Äôphin. Giữa đám đông má»i ngÆ°á»i Ä‘ang xem, là má»™t cá»— xe ngá»±a cá»a đóng kÃn và má»™t sÄ© quan Ä‘ang cố gắng mở, trong khi đó bốn ngÆ°á»i lÃnh Ä‘i theo sÄ© quan thì hai ngÆ°á»i nắm lấy cÆ°Æ¡ng ngá»±a bắt dừng lại và hai ngÆ°á»i nữa Ä‘ang ghìm ngÆ°á»i đánh xe, hắn cứ giả Ä‘iếc mặc những lá»i hò hét, cứ cho ngá»±a phóng lên. Cuá»™c giằng co ấy tiến hà nh được má»™t lúc, bá»—ng nhiên cánh cá»a xe mở tung ra và má»™t ngÆ°á»i thanh niên mặc quân phục đại úy kỵ binh từ trong xe nhẩy xuống Ä‘Æ°á»ng và đóng nhanh cánh cá»a xe lại, nhÆ°ng cÅ©ng không thể nhanh bằng cặp mắt của những ngÆ°á»i đứng gần đấy. HỠđã nhìn thấy trong xe có má»™t phụ nữ khoác chiếc áo măng tô, mặt phủ má»™t chiếc khăn voan nhÆ° muốn giấu kÃn không ai nhìn thấy mặt mình.
NgÆ°á»i trẻ tuổi vừa nhẩy trong xe ra đứng giữa Ä‘Æ°á»ng nói vá»›i viên sÄ© quan, giá»ng ngạo mạn:
- ThÆ°a ông, tôi chắc ông chỉ có việc vá»›i mình tôi. Tôi yêu cầu ông cho biết, nhân danh gì mà ông giữ cá»— xe nà y lại? Và bây giá» tôi không ở trong xe nữa, váºy yêu cầu ông ra lệnh cho quân của ông để cho xe tiếp tục cuá»™c hà nh trình của nó chứ.
Viên sÄ© quan chẳng há» nao núng trÆ°á»›c những lá»i lẽ trịch thượng ấy, ra lệnh cho quân của mình cứ tiến hà nh nhÆ° Ä‘ang là m rồi nói:
- TrÆ°á»›c hết yêu cầu ông trả lá»i những câu há»i của tôi đã.
- Tôi nghe đây! - NgÆ°á»i thanh niên nói và lá»™ rõ vẻ cố gắng giữ thái Ä‘á»™ bình tÄ©nh.
- Ông có phải là hiệp sĩ Gôđanh đỠXanhcroa? - Vâng.
- Váºy thì nhân danh Äức Vua, tôi bắt giữ ông. - Ông căn cứ và o chiếu chỉ nà o?
- Tôi căn cứ và o chiếu chỉ tróc nã đây!
Hiệp sÄ© Ä‘Æ°a mắt liếc nhanh lên tá» giấy và nháºn ngay thấy chữ ký của ông chánh máºt thám. Anh chỉ còn nghÄ© tá»›i ngÆ°á»i phụ nữ ngồi trong xe nữa thôi nên nhắc lại Ä‘á» nghị của anh lúc nãy:
- Vâng, được thôi! NhÆ°ng chiếu chỉ nà y chỉ ghi có má»™t mình tên tôi, váºy xin nhắc lại là ông không có quyá»n để cho ngÆ°á»i phụ nữ ngồi trong xe vá»›i tôi phải phÆ¡i mặt ra trÆ°á»›c những cặp mắt tò mò của công chúng nhÆ° ông Ä‘ang là m đây. Váºy tôi yêu cầu ông ra lệnh cho quân của ông để cho xe nà y được tiếp tục lên Ä‘Æ°á»ng. Còn tôi thì tùy ông muốn dẫn tôi đến đâu tùy ý.
Yêu cầu đó có vẻ hợp lý, viên sÄ© quan ra lệnh cho quân để cho cá»— xe được tá»± do. Nó láºp tức rẽ đám đông lao lên mang theo ngÆ°á»i phụ nữ mà hiệp sÄ© có vẻ rất quan tâm đến.
Vá» phÃa mình, nhÆ° đã hứa, Xanhcroa không phản kháng gì cả, anh Ä‘i theo tốp lÃnh giữa đám đông. Má»i tò mò Ä‘á»u chú ý và o anh. Rồi tá»›i má»™t góc phố, ngÆ°á»i Ä‘á»™i dẫn anh tá»›i má»™t cá»— xe, anh trèo lên. Viên sÄ© quan cÅ©ng trèo lên xe ngồi xuống bên cạnh. Hai ngÆ°á»i lÃnh ngồi đằng sau xe, còn hai ngÆ°á»i lÃnh kia, sau khi bảo ngÆ°á»i đánh xe: “Vá» ngục Basty†liá»n rút lui.
Hiệp sÄ© Gôđanh Ä‘á» Xanhcroa, ngÆ°á»i ta không biết tông tÃch nhÆ° thế nà o. NgÆ°á»i thì nói hắn là con đẻ hoang của má»™t lãnh chúa, trái lại, má»™t số ngÆ°á»i lại nói hắn là con má»™t gia đình nghèo. NhÆ°ng không chịu Ä‘á»±ng được má»™t nguồn gốc tối tăm nhÆ° váºy, hắn thÃch má»™t Ä‘iá»u sỉ nhục tô son hÆ¡n, hắn đã Ä‘á»™i má»™t lốt khác. Tất cả những gì ngÆ°á»i ta biết được rõ rà ng vá» hắn là hắn sinh trưởng ở Môngtôbăng, hiện là đại uý trong quân Ä‘oà n Traxy.
Xanhcroa và o thá»i kỳ bắt đầu câu chuyện nà y, tức là và o cuối năm 1665, trạc 28, 30 tuổi. Hắn đẹp trai, vẻ mặt sáng sủa. Hắn là má»™t ngÆ°á»i bạn ăn chÆ¡i thoải mái và là má»™t đại úy dÅ©ng cảm. Hắn vui cái vui của ngÆ°á»i khác, dá»… dà ng yêu Ä‘Æ°Æ¡ng, ghen tuông đến Ä‘iên cuồng dù chỉ là má»™t ả giang hồ miá»…n là hắn thÃch. Hắn tiêu phá phung phà nhÆ° má»™t đế vÆ°Æ¡ng mặc dù chẳng biết dá»±a và o đâu. Sau cùng, hắn rất nhạy cảm vá»›i những lá»i thá»a mãn nhÆ° tất cả những ai ở trong tình trạng đặc biệt luôn luôn nghÄ© là má»i ngÆ°á»i biết nguồn gốc của mình nên chá»i xá».
Năm năm vá» trÆ°á»›c, tức năm 1660, trong quân Ä‘á»™i, hắn là m quen vá»›i má»™t hầu tÆ°á»›c tên là Branhviliê, sÄ© quan trong quân Ä‘oà n NoócmăngÄ‘i. Hai ngÆ°á»i gần bằng tuổi nhau, cùng ngà nh nghá», Æ°u khuyết Ä‘iểm cÅ©ng giống nhau. Từ chá»— quen biết thÆ°á»ng, há» trở thà nh thắm thiết đến Ä‘á»™ sau khi hết nghÄ©a vụ quân sá»±, Branhviliê giá»›i thiệu Xanhcroa vá»›i vợ và thu xếp cho bạn ở trong nhà mình.
Mối thân máºt ấy chẳng bao lâu đã Ä‘em lại những kết quả tất yếu.
Bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê hồi đó cÅ©ng trạc hai mÆ°Æ¡i tám tuổi. ChÃn năm vá» trÆ°á»›c, bà lấy hầu tÆ°á»›c Branhviliê, má»™t ngÆ°á»i hà ng năm hưởng thụ lợi tức ba mÆ°Æ¡i nghìn livrÆ¡. Bà cÅ©ng mang thêm và o hai trăm nghìn livrÆ¡ của hồi môn, chÆ°a kể hi vá»ng còn được chia phần gia tà i. Bà tên là Mary NaÄ‘Æ¡ien, bà có hai anh và má»™t em gái. Cha bà , ông Äơđôbray là hà m sÄ© quan trong pháo Ä‘Ã i ở Pari.
Sắc đẹp của bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê đến Ä‘á»™ rá»±c rỡ nhất và o năm bà hai mÆ°Æ¡i tám tuổi, thân hình bà nhá» nhắn nhÆ°ng hoà n toà n cân đối, Ä‘Æ°á»ng nét của bà đá»u đặn nhÆ° má»™t pho tượng sống.
Má»›i gặp nhau lần đầu, Xanhcroa và bà hầu tÆ°á»›c đã mê nhau ngay và chẳng bao lâu đã trở thà nh nhân tình, nhân ngãi của nhau. Còn vá» phần ông hầu tÆ°á»›c, hoặc vì ông là đồ đệ của môn triết há»c vợ chồng thá»i bấy giá», hoặc vì ông mải vui chÆ¡i mà chẳng rá»—i thì giỠđể nháºn thấy sá»± việc Ä‘ang xẩy ra ngay trÆ°á»›c mắt ông. Ông chẳng há» ngăn cản mối quan hệ quá suồng sã ấy và ông cứ tiếp tục ăn chÆ¡i thoải mái, mặc dù ông đã là m cho gia tà i mình vì thế mà ngà y cà ng khánh kiệt. Chẳng bao lâu công việc của ông báºn bịu quá đến ná»—i bà hầu tÆ°á»›c chán ngấy ông và say sÆ°a trong mối tình má»›i. Bà hầu tÆ°á»›c muốn được tá»± do hÆ¡n nữa nên yêu cầu ly thân và được chấp thuáºn. Từ đó bà lìa bá» gia đình chồng và không còn dè dặt gì nữa, Ä‘i đâu cÅ©ng cặp kè vá»›i Xanhcroa.
Mối quan hệ đó, dù sao cũng đã được phép do những tấm gương của các vị đại chúa công, không gây một tác động nà o đối với ông hầu tước Branhviliê. Ông vẫn tiếp tục tự phá sản một cách vui vẻ, chẳng hỠthắc mắc vỠhà nh vi của vợ mình.
NhÆ°ng không thể nhÆ° thế được đối vá»›i ông Äơđôbray, ông vẫn giữ được ná»n nếp gia giáo, ông sợ những câu chuyện lá»™n xá»™n của con gái sẽ ảnh hưởng đến thanh danh mình. Ông xin được má»™t chiếu chỉ cho phép bắt giữ Xanhcroa bất kỳ ở đâu. Sá»± việc tiến triển ra sao chúng ta đã được biết, ngay khi Xanhcroa Ä‘ang ngồi trong xe vá»›i bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê mà hẳn các bạn Ä‘á»™c giả đã nháºn ra ở ngÆ°á»i phụ nữ cố tình giấu mặt ở phần trên.
NgÆ°á»i ta đã hiểu rằng vá»›i đặc tÃnh của Xanhcroa, hắn đã phải cố gắng biết bao để khá»i là m liá»u vì bị bắt ở giữa phố. Tuy nhiên, hắn cÅ©ng giữ được bình tÄ©nh khi bÆ°á»›c qua cánh cá»a buồng giam và trả lá»i những câu há»i thông thÆ°á»ng của viên giám đốc ngục. Giá»ng nói của hắn vẫn thản nhiên, và khi ngÆ°á»i ta Ä‘Æ°a cho quyển sổ ngục, hắn không khá»i không run tay lúc ký và o đấy. Láºp tức tên cai tù, theo lệnh của giám ngục, ra hiệu bảo hắn Ä‘i theo. Và sau má»™t và i chá»— quanh co của hà nh lang lạnh lẽo và ẩm Æ°á»›t, nÆ¡i mà ánh sáng đôi khi có dá»™i và o, còn không khà thì không bao giá», tên đó mở má»™t cá»a buồng, Xanhcroa vừa bÆ°á»›c và o đã nghe tiếng cánh cá»a đóng sáºp sau lÆ°ng.
Thấy tiếng khóa cá»a, Xanhcroa quay lại: tên cai ngục chỉ để lại cho mình không gì khác ngoà i chút ánh trăng luồn qua chiếc cá»a sổ có chấn song sắt cao mÆ°á»i piê và chiếu xuống má»™t mảnh giÆ°á»ng nằm tồi tà n, còn tất cả trong buồng Ä‘á»u tối nhÆ° bÆ°ng. Tù nhân đứng dừng lại má»™t lúc nghe ngóng, rồi nghe thấy tiếng bÆ°á»›c chân xa dần và mất hẳn. Hắn nguyá»n rủa trá»i đất và gá»i kêu đủ má»i thế lá»±c, dù là thế lá»±c nà o, miá»…n là mang lại được cho hắn tá»± do và báo thù.
Ngay lúc ấy, và nhÆ° thể được những lá»i nói đó lôi từ lòng đất lên, má»™t ngÆ°á»i gà y gò xanh xao, tóc dà i, mặc áo chẽn Ä‘en, từ từ bÆ°á»›c và o vòng ánh sáng xanh từ trên cá»a sổ chiếu xuống và đi lại chân giÆ°á»ng Xanhcroa Ä‘ang nằm. Hắn vá»™i ngồi nhổm ngay dáºy và theo thói quen Ä‘Æ°a tay và o chá»— chuôi gÆ°Æ¡m mà cách đây hai giá» nó có ở đấy. Cứ má»—i bÆ°á»›c mà nhân váºt kỳ dị và bà hiểm ấy tiến lại phÃa hắn, hắn lại cảm thấy tóc mình dá»±ng ngược lên và má»™t giá»t mồ hôi lạnh ngắt chảy xuống mắt. Cuối cùng bóng ma ấy dừng lại, nó và tù nhân nhìn nhau trừng trừng má»™t lát, rồi nhân váºt bà hiểm ấy lên tiếng nói trÆ°á»›c:
- Nà y anh bạn trẻ, anh đã kêu xin địa ngục cho anh má»™t biện pháp để báo thù những kẻ đã giam cầm anh và để chống lại Chúa Trá»i đã bá» rÆ¡i anh. Biện pháp đó tôi có và tôi mang lại cho anh đây. Anh có can đảm tiếp thu không?
- Nhưng ông là ai đã?
- Anh cần gì biết tên tôi khi anh kêu gá»i tôi đến và mang lại cho anh cái mà anh yêu cầu?
- Mặc dù thế - Xanhcroa đáp vì vẫn nghÄ© rằng mình Ä‘ang gặp phải má»™t con ngÆ°á»i phi thÆ°á»ng. - Khi ngÆ°á»i ta muốn hiệp Æ°á»›c vá»›i nhau ngÆ°á»i ta vẫn muốn biết ngÆ°á»i ta là m việc vá»›i ai.
- Thôi được, nếu anh muốn biết: Tôi là ngÆ°á»i Ã, tên là Exili.
Xanhcroa cảm thấy rùng cả mình, vì hắn vừa chuyển từ má»™t ảo ảnh ma quỉ sang má»™t thá»±c tế khốc liệt. Quả tháºt là cái tên mà hắn vừa được nghe là má»™t cái tên nổi tiếng má»™t cách kinh khủng, không những khắp nÆ°á»›c Pháp mà còn khắp nÆ°á»›c à nữa. Bị trục xuất khá»i La Mã vì bị mang tiếng là đã tham gia nhiá»u vụ đầu Ä‘á»™c mà ngÆ°á»i ta không thể tìm ra được bằng chứng, Exili đến Pari và chẳng bao lâu đã bị các nhà chức trách để ý đến. Má»™t sắc lệnh truy nã hắn ban ra và thế là hắn bị bắt Ä‘Æ°a vá» ngục Basty trÆ°á»›c Xanhcroa sáu tháng. Thá»i kỳ đó tù nhân rất đông nên ngÆ°á»i ta phải giam ngÆ°á»i má»›i và o vá»›i ngÆ°á»i cÅ©, thế là ngÆ°á»i ta đã táºp trung Xanhcroa và o vá»›i Exili mà không nghÄ© rằng nhÆ° váºy là liên kết hai con quỉ và o vá»›i nhau.
Exili không phải là má»™t tên đầu Ä‘á»™c tầm thÆ°á»ng, hắn là má»™t nhà nghệ thuáºt vá» thuốc Ä‘á»™c nhÆ° những Mêđixit và Boocgia. Äối vá»›i hắn, giết ngÆ°á»i là má»™t nghệ thuáºt, hắn khống chế nó bằng những công thức nhất định và chắc chắn, do đó hắn Ä‘i tá»›i Ä‘iểm không phải vì lợi Ãch mà là vì say mê thà nghiệm không thể cưỡng được.
Xanhcroa lưỡng lá»± má»™t lúc, nhÆ°ng rồi cuối cùng hắn cÅ©ng phải khuất phục trÆ°á»›c những lá»i chế giá»…u của tù nhân cùng buồng. Exili lên án ngÆ°á»i Pháp còn có cả thiện ý trong những tá»™i ác của há», trong những cuá»™c trả thù há» lại cùng nhau chịu chết vá»›i kẻ thù mà đáng lẽ há» có thể sống sót được để mà cÆ°á»i và o mÅ©i cái chết. Hắn nêu lên cho Xanhcroa nghe tên những thứ thuốc bá»™t, thuốc nÆ°á»›c, thứ thì âm ỉ và phát huy hiệu quả rất cháºm là m cho bệnh nhân phải rên xiết rất lâu; thứ thì mạnh và nhanh, nó giết ngÆ°á»i nhÆ° tiếng sét, nạn nhân không kịp kêu má»™t tiếng.
Dần dần Xanhcroa thÃch thú thứ trò chÆ¡i ấy, nó đặt cuá»™c sống của nhiá»u ngÆ°á»i và o tay má»™t ngÆ°á»i. Hắn bắt đầu há»c há»i những kinh nghiệm của Exili, vá» sau hắn cÅ©ng đủ khéo léo để tá»± Ä‘á»™ng là m lấy má»™t mình. Và má»™t năm sau, hết hạn tù, hắn ra khá»i ngục Basty, há»c trò đã ngang tà i vá»›i thầy giáo.
Xanhcroa lại bÆ°á»›c và o xã há»™i đã có lúc đầy Ä‘á»a hắn, vá»›i má»™t sức mạnh khủng khiếp. Nhá» có nó hắn có thể trả thù xã há»™i má»i ná»—i bất hạnh mà hắn đã phải nháºn. Ãt lâu sau Exili cÅ©ng được ra khá»i tù, không rõ vì lý do gì và đến tìm ngay Xanhcroa. Xanhcroa thuê cho hắn má»™t căn phòng đăng ký tên ngÆ°á»i quản gia của hắn là Mactanh Äá»brÆ¡i.
NgÆ°á»i ta không rõ trong thá»i gian hắn ở ngục Basty, bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê có tá»›i thăm hay không, chỉ biết là ngay sau khi hắn ra khá»i ngục, cặp tình nhân ấy lại tìm gặp nhau và đắm Ä‘uối vá»›i nhau hÆ¡n bao giá» hết. Tuy nhiên há» cÅ©ng đã có kinh nghiệm cần phải biết Ä‘á» phòng. Do đó há» quyết định phải thà nghiệm ngay thứ khoa há»c mà Xanhcroa đã thu lượm được và ông Äôbray được chÃnh con gái mình chá»n là m nạn nhân thứ nhất vì ông là má»™t chÆ°á»›ng ngại cho những cuá»™c truy hoan của chúng, đồng thá»i mụ hầu tÆ°á»›c lại còn được thừa hưởng gia tà i của cha để bù lại gia tà i của mình đã bị chồng phá gần hết.
NhÆ°ng má»™t đòn nhÆ° váºy phải là má»™t đòn quyết định, cho nên mụ hầu tÆ°á»›c muốn thà nghiệm thứ thuốc Ä‘á»™c của Xanhcroa và o ai khác trÆ°á»›c khi và o cha mình. Do đó má»™t hôm ngÆ°á»i hầu phòng của mụ tên là Frăngxoa Rútxen và o buồng mụ sau bữa ăn trÆ°a, mụ liá»n Ä‘Æ°a cho chị má»™t khúc Jămbông cùng vá»›i má»™t Ãt mứt máºn để cùng ăn tráng miệng vá»›i mụ nhân thể. Chị hầu phòng không nghi ngá» gì cả liá»n ăn ngay mấy thứ của bà chủ Ä‘Æ°a cho. Những ngà y sau đó chị bị Ä‘au bụng và cảm thấy nhÆ° có ngÆ°á»i cầm kim châm và o tim mình, nhÆ°ng chị không bị chết. Mụ hầu tÆ°á»›c thấy là món thuốc Ä‘á»™c đó cần phải tăng thêm liá»u lượng. Xanhcroa liá»n pha chế thứ thuốc khác, mấy hôm sau Ä‘Æ°a lại cho mụ.
Thá»i cÆ¡ sá» dụng thứ thuốc đó đã đến. Ông Äôbray sau má»™t thá»i gian là m việc căng thẳng, cần phải vá» nghỉ hè tại lâu Ä‘Ã i Ofêmông của ông. Mụ hầu tÆ°á»›c tình nguyện Ä‘i theo phục vụ cha. Ông Äôbray tưởng con gái mình đã cắt đứt mối quan hệ xấu vá»›i Xanhcroa, ông sung sÆ°á»›ng nháºn lá»i.
Ông Äôbray ra Ä‘i cùng vá»›i con gái và má»™t ngÆ°á»i đầy tá»›. ChÆ°a bao giá» mụ hầu tÆ°á»›c lại chăm sóc cha đến nhÆ° váºy, mụ có những quan tâm đặc biệt trong suốt cuá»™c hà nh trình ấy. Mụ luôn luôn ở bên cạnh cha, ngủ buồng bên cạnh buồng cha, ăn cùng vá»›i cha nhÆ° không muốn ai khác phục vụ cha mình. Vá»›i cái vá» bá» ngoà i đó, má»™t buổi tối mụ bÆ°ng cho cha má»™t bát xúp nóng có bá» thuốc Ä‘á»™c. Ông Äôbray cầm lấy từ tay con gái, cặp mắt mụ theo dõi cho và o đến táºn trong lồng ngá»±c ông. Mặt vẫn lạnh nhÆ° tiá»n, lòng mụ không má»™t chút xao xuyến. Rồi sau khi ông Äôbray đã uống hết, mụ đỡ lấy cái bát cha Ä‘Æ°a cho, tay mụ không há» run. Mụ rút lui vá» buồng riêng, chỠđợi và nghe ngóng.
Hiệu quả của thuốc tháºt là nhanh, mụ hầu tÆ°á»›c nghe thấy cha rên lên và i tiếng, rồi rên la liên tục. Sau đó, vì không chịu Ä‘á»±ng được những cÆ¡n Ä‘au bụng, ông phải lên tiếng gá»i con gái. Mụ hầu tÆ°á»›c và o.
Lần nà y thì nét mặt mụ lá»™ rõ vẻ rất lo lắng, chÃnh ông Äôbray lại phải an ủi con gái. Ông bị nôn thốc nôn tháo kèm theo là những cÆ¡n Ä‘au bụng dữ dá»™i không thể chịu được, ông phải nhượng bá»™ con gái cho ngÆ°á»i Ä‘i tìm cứu viện. Tám giá» sáng hôm sau má»™t vị thầy thuốc tá»›i. Tất cả những dấu vết vá» thuốc Ä‘á»™c Ä‘á»u đã biến hết. Thầy thuốc chỉ thấy lá»i khai của ông Äôbray những triệu chứng vá» má»™t bệnh khó tiêu, ông liá»n kê Ä‘Æ¡n thuốc rồi trở vá» Cômpi.
Cả ngà y hôm đó mụ hầu tÆ°á»›c không rá»i bệnh nhân. Äêm đến mụ sai kê giÆ°á»ng sang cùng buồng cha và tuyên bố chỉ mình mụ chăm sóc.
Hôm sau thầy thuốc lại tá»›i, bệnh tình ông Äôbray nặng hÆ¡n, ông không nôn nữa nhÆ°ng lại rất Ä‘au bụng. Ông thấy nhÆ° có lá»a đốt trong lòng. Thầy thuốc phải lệnh Ä‘Æ°a ông vá» Pari Ä‘iá»u trị.
Trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, ông Äôbray phải nằm trong xe, đầu tá»±a lên vai con gái. Cuối cùng ông cÅ©ng tá»›i được Pari. Tất cả Ä‘á»u tiến hà nh theo đúng ý nguyện của mụ hầu tÆ°á»›c. Sân khấu của tấm kịch đã thay đổi, ngÆ°á»i thầy thuốc đã được chứng kiến những triệu chứng sẽ không nhìn thấy cÆ¡n hấp hối, nghiên cứu sá»± phát triển của bệnh tình, không má»™t con mắt nhà y là nh nghá» nà o phát hiện được nguyên nhân, sợi dây dò xét đã bị đứt ở quãng giữa, bây giá» thì hai phần xa nhau quá, khó mà có thể nối lại vá»›i nhau.
Mặc dù được chăm sóc rất khẩn trÆ°Æ¡ng và chu đáo, bệnh tình của ông Äôbray tiếp tục xấu Ä‘i. Mụ hầu tÆ°á»›c rất trung thà nh vá»›i nhiệm vụ không rá»i cha ra má»™t giá» nà o. Cuối cùng, sau bốn ngà y hấp hối, ông Äôbray trút hÆ¡i thở cuối cùng trong tay con gái, miệng ông lẩm bẩm cầu phúc cho kẻ đã ám sát mình.
Thế là ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n của mụ hầu tÆ°á»›c nổ ra thà nh những tiếng khóc than nức nở trá»i sầu đất thảm là m cho tình cảm của những anh em mụ phải trở thà nh giá lạnh bên cạnh mụ. Cuối cùng không có ai nghi ngá» là má»™t tá»™i ác nên không cần mổ xẻ, và nấm mồ đóng kÃn lại không để má»™t vấn vÆ°Æ¡ng má»™t chút nghi ngá» nà o.
Tuy váºy, mụ hầu tÆ°á»›c cÅ©ng chỉ má»›i đạt được má»™t ná»a nguyện vá»ng, mụ được tá»± do hÆ¡n trong yêu Ä‘Æ°Æ¡ng, còn việc thừa hưởng gia tà i của cha không được nhiá»u nhÆ° mụ tưởng. Phần lá»›n di sản cùng vá»›i trách nhiệm Ä‘á»u thuá»™c vá» ngÆ°á»i anh cả và anh thứ, hai ngÆ°á»i anh nà y Ä‘á»u là cố vấn của Quốc há»™i. Váºy là tình trạng gia tà i của mụ chẳng thay đổi được mấy tÃ.
Còn Xanhcroa, hắn sống rất phong lÆ°u sung sÆ°á»›ng, mặc dù ngÆ°á»i ta thấy hắn chẳng có gia tà i gì, thế mà hắn thuê má»™t quản gia tên là Mactanh, ba đầy tá»› tên Jooc, Lapie và Lasôtxtê. Thêm nữa, lại còn có má»™t cá»— xe ngá»±a trang bị đầy đủ và những ngÆ°á»i phu khiêng vác để phục vụ cho những cuá»™c Ä‘i chÆ¡i đêm của hắn.
Trong những cuá»™c giao du, hắn đánh bạn vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i, hoặc trong giá»›i quà tá»™c, hoặc trong những ngÆ°á»i già u sang. Trong số những ngÆ°á»i già u, có má»™t ngÆ°á»i tên là RêchpÆ¡nôtê là m giám thu phái giáo sÄ© và thủ quÄ© ở LănggÆ¡nốc, má»™t nhà triệu phú.
Hắn chung nhau kinh doanh vá»›i má»™t ngÆ°á»i tên là Alibe, viên tham tá đầu tiên của hắn, ông nà y bá»—ng nhiên trúng phong chết. Cái chết ấy được Pênôtê biết trÆ°á»›c khi gia đình biết. Những giấy tá» của công ty ấy bị mất hết, ngÆ°á»i ta không hiểu vì sao. Thế là vợ con ngÆ°á»i chết bị phá sản.
Anh vợ của ngÆ°á»i chết tên là MatÄ‘Æ¡len tá» vẻ nghi ngá» vá» cái chết ấy và muốn Ä‘i sâu tìm hiểu. NhÆ°ng trong khi Ä‘ang tìm tòi, bá»—ng nhiên cÅ©ng lăn ra chết nốt.
Trong khi đó, mối quan hệ giữa Xanhcroa và mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê sau thá»i kỳ để tang lại nối lại mãnh liệt nhÆ° xÆ°a. Hai ông anh của mụ khuyên bảo em gái vá» mối quan hệ ấy. Mụ phát hiện ra là trÆ°á»›c khi chết, cha mụ đã dặn các anh mụ là phải trông nom đến hà nh vi của em gái.
NhÆ° váºy tá»™i ác giết cha của mụ coi nhÆ° không tác dụng mấy. Mụ muốn thoát khá»i những cuá»™c cản trở và được thừa hưởng toà n vẹn gia tà i. NhÆ°ng cái gia tà i ấy, trừ phần của các ông anh, đến tay mụ không đủ để mụ trả nợ. Những sá»± phản đối lại được tái sinh từ cá»a miệng các ông anh, má»™t ông là hà m thiếu úy, ông có đủ quyá»n lá»±c để chia rẽ mụ vá»›i nhân tình má»™t lần nữa.
Cần phải Ä‘á» phòng trÆ°á»›c vấn Ä‘á». Tên đầy tá»› Lasôtxê Ä‘ang là m việc vá»›i Xanhcroa bá»—ng dÆ°ng thôi việc và ba tháng sau thấy hắn và o là m việc trong nhà ông cố vấn Quốc há»™i do môi giá»›i của mụ hầu tÆ°á»›c. Ông cố vấn ở cùng má»™t nhà vá»›i em trai là hà m thiếu úy.
Lần nà y không phải là thứ thuốc Ä‘á»™c chết nhanh nhÆ° đã dùng cho ông Äôbray, vì trong cùng má»™t gia đình mà xẩy ra hai vụ chết giống nhau có thể là m ngÆ°á»i ta nghi ngá». NgÆ°á»i ta là m lại thà nghiệm, không phải là trên súc váºt vì tầm vóc khác nhau có thể cho những kết quả khác nhau mà là trên con ngÆ°á»i thá»±c sá»±.
Mụ hầu tÆ°á»›c vốn được tiếng là má»™t phụ nữ đức hạnh và có lòng từ thiện. Äôi khi mụ thÆ°á»ng giúp đỡ các bà phÆ°á»›c trong việc chăm sóc ngÆ°á»i ốm trong những bệnh viện mà mụ vẫn gá»i rượu và thuốc men đến tặng. NhÆ° váºy, ngÆ°á»i ta không lấy là m lạ vá» sá»± có mặt của mụ ở bệnh viện. Lần nà y mụ mang đến bánh bÃch qui và kẹo mứt cho những ngÆ°á»i Ä‘ang dưỡng sức. DÄ© nhiên là quà của mụ được tiếp nháºn vá»›i lòng nhiệt liệt biết Æ¡n.
Má»™t tháng sau, mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê quay lại bệnh viện và há»i thăm sức khá»e của má»™t số bệnh nhân mà mụ quan tâm đến. Mụ được biết sức khá»e của há» bị giảm sút và bệnh tình của há» thay đổi có tÃnh chất nặng hÆ¡n. Äó là má»™t sá»± chết dần chết mòn má»™t cách kỳ dị. Mụ há»i các thầy thuốc, các thầy thuốc chẳng biết thế nà o mà trả lá»i. Thứ bệnh đó há» chÆ°a thấy, khoa há»c Ä‘Ã nh bó tay.
MÆ°á»i lăm ngà y sau mụ lại đến, má»™t và i bệnh nhân đã chết, số còn lại vẫn sống, nhÆ°ng trong cÆ¡n hấp hối tuyệt vá»ng, những bá»™ xÆ°Æ¡ng biết cá» Ä‘á»™ng chỉ còn tiếng nói qua cái nhìn và hÆ¡i thở.
Hai tháng sau tất cả Ä‘á»u chết. Y há»c mù tịt, trong khoa mổ xẻ cÅ©ng nhÆ° trong khoa Ä‘iá»u trị.
Thà nghiệm nhÆ° váºy là đủ yên tâm rồi. Do đó Lasôtxê Ä‘i nháºn nhiệm vụ má»›i.
Má»™t hôm ông hà m thiếu úy rung chuông, Lasôtxê bÆ°á»›c và o chá» lệnh. Hắn thấy ông Ä‘ang là m việc vá»›i ngÆ°á»i thÆ° ký riêng tên là Cuttê, ông Äôbray cần má»™t cốc nÆ°á»›c và rượu. Má»™t lát sau Lasôtxê mang và o.
Ông Äôbray nâng cốc lên, nhÆ°ng vừa má»›i uống hụm đầu ông đã bá» xuống và mắng:
- Thằng khốn kiếp kia, mi Ä‘Æ°a cho tao nÆ°á»›c gì váºy? Mi muốn đầu Ä‘á»™c tao hay sao đấy? Nà y anh Cuttê, anh thá» xem trong nà y có cái gì váºy?
Nói xong ông Ä‘Æ°a cốc nÆ°á»›c cho viên thÆ° ký, anh nà y lấy má»™t thìa cà phê múc lên và i giá»t rồi Ä‘Æ°a lên mÅ©i ngá»i và nếm, nó có mùi và vị đắng của chất lÆ°u toan. Cùng lúc đó Lasôtxê tiến lại viên thÆ° ký, vừa Ä‘i vừa nói hắn biết là chất gì rồi. Má»™t ngÆ°á»i hầu hôm nay bị ốm nên đã uống thuốc lúc buổi sáng, có lẽ vô tình hắn đã lấy phải cốc của ngÆ°á»i ốm. Nói xong hắn cầm lấy cốc Ä‘Æ°a lên môi giả vá» nếm má»™t Ãt rồi nói rằng đúng nhÆ° váºy, hắn cÅ©ng nháºn ra mùi, rồi hắt cốc nÆ°á»›c và o lò sưởi.
Vì ông Äôbray uống chÆ°a nhiá»u nên không việc gì và rồi ông quên ngay vụ đó. Còn Xanhcroa và mụ hầu tÆ°á»›c coi đó là đòn đánh hụt. Chúng quyết tâm chá» cÆ¡ há»™i khác.
Ba tháng đã trôi qua mà cơ hội đó chưa đến.
NhÆ°ng rồi và o những ngà y đầu tháng tÆ° năm 1670, ông hà m thiếu úy Ä‘Æ°a ông cố vấn vá» dá»± lá»… phục sinh trên đất của ông ở VinlÆ¡quay. Lasôtxê Ä‘i theo chủ, và lúc Ä‘i hắn lại nháºn được những chỉ thị má»›i.
Hôm sau vỠđến quê nhà , trong bữa ăn, ngÆ°á»i ta phục vụ món chim câu quay. Bẩy ngÆ°á»i ăn món đó đã bị khó chịu trong ngÆ°á»i, còn ba ngÆ°á»i không ăn không việc gì.
Trong những ngÆ°á»i bị chất Ä‘á»™c có ông hà m thiếu úy, ông cố vấn và ông hiệp sÄ© tuần phòng. Có thể là ông hà m thiếu úy ăn nhiá»u hÆ¡n nên ông là ngÆ°á»i đầu tiên bị nôn má»a. Hai giá» sau ông cố vấn cÅ©ng bị nhÆ° váºy. Còn ông hiệp sÄ© và mấy ngÆ°á»i kia và i ngà y sau má»›i thấy Ä‘au bụng dữ dá»™i, nhÆ°ng bệnh tình của há» không nặng nhÆ° của hai anh em Äôbray.
Lần nà y cÅ©ng nhÆ° các lần trÆ°á»›c, y há»c chịu bó tay. Ngà y 12 tháng 4 tức là năm ngà y sau vụ đầu Ä‘á»™c, hai anh em Äôbray trở vá» Pari. Hai ông hoà n toà n thay đổi, nghÄ©a là ngÆ°á»i ta tưởng hai ông vừa má»›i bị má»™t tráºn ốm dà i và ác liệt. Mụ hầu tÆ°á»›c lúc đó ở quê nhà và không trở vá» suốt thá»i gian hai ông anh bị bệnh.
Cuá»™c chẩn Ä‘oán bệnh ông hà m thiếu úy đầu tiên, các thầy thuốc không đạt được kết quả gì, cÅ©ng là những triệu chứng của ông Äôbray bố trÆ°á»›c kia. NgÆ°á»i ta cho là chứng bệnh di truyá»n nhÆ°ng không hiểu là bệnh gì.
Tình trạng các bệnh nhân ngà y cà ng xấu Ä‘i, hai ông rất sợ thịt và các cÆ¡n nôn má»a không chấm dứt. Ba ngà y cuối cùng trong Ä‘á»i ông hà m thiếu úy, ông kêu nhÆ° có má»™t lò lá»a bên trong Ä‘ang hun đúc ông, nhÆ° phụt ra từ cặp mắt ông là cÆ¡ quan Ä‘á»™c nhất trong ngÆ°á»i còn sống sót, các bá»™ pháºn khác Ä‘á»u đã là của thây ma. Sau cùng, ngà y 17 tháng 6 năm 1670, ông thở hÆ¡i cuối cùng. Thuốc Ä‘á»™c đã phát huy tác dụng trong ngÆ°á»i ông bảy mÆ°Æ¡i hai ngà y liá»n.
Những mối hoà i nghi bắt đầu nảy nở, thi thể ông hà m thiếu úy được Ä‘em ra mổ xẻ và biên bản được thà nh láºp. Cuá»™c mổ xẻ được tiến hà nh vá»›i sá»± tham gia của các ông Äuyprê và Duyrăng, thầy thuốc ngoại khoa và do ông Basô thá»±c hiện. NgÆ°á»i ta thấy dạ dà y và hoà nh tá trà ng bị Ä‘en và rÆ¡i ra từng mảng, gan bị hÆ° và cháy.
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u công nháºn rằng đó là do thuốc Ä‘á»™c gây nên. NhÆ°ng vì sá»± có mặt của má»™t số dịch thể cÅ©ng có thể gây nên những hiện tượng nhÆ° váºy, cho nên chẳng ai dám kết luáºn cái chết đó không được tá»± nhiên, và thế là thi thể được chôn cất bình thÆ°á»ng. Sau đó không còn má»™t cuá»™c xét nghiệm nà o nữa.
Còn Lasôtxê thì không những không bị nghi ngá» mà lại còn được ông cố vấn di chúc lại cho má»™t trăm đồng êcu để trả Æ¡n hắn đã săn sóc ông trong những ngà y ông ốm Ä‘au. Hắn lại còn nháºn được thêm má»™t nghìn frăng tiá»n tưởng của Xanhcroa và của mụ hầu tÆ°á»›c.
Trong thá»i gian đó Xanhcroa là m quen vá»›i ông Xanh Lôrăng, chÃnh là ngÆ°á»i mà Pênôtê Ä‘á» nghị được thay chân mà không được. Pênôtê là bạn của Xanhcroa, đã được thừa hưởng rất nhiá»u của cải của ông bố vợ má»›i bị chết má»™t cách Ä‘á»™t ngá»™t và o lúc không ai ngỠđến nhất. NhÆ°ng Pênôtê vẫn thèm muốn địa vị của ông Xanh Lôrăng, má»™t nhân viên thu nháºp của giáo phái.
CÅ©ng trong trÆ°á»ng hợp nà y, sá»± tình cá» lại giúp cho Xanhcroa. Và i ngà y sau khi ông Xanh Lôrăng nháºn má»™t ngÆ°á»i đầy tá»› má»›i cÅ©ng do Xanhcroa giá»›i thiệu, tên hắn là Jooc, ông cÅ©ng bị bệnh. Bệnh tình của ông chẳng bao lâu cÅ©ng thể hiện những đặc tÃnh trầm trá»ng nhÆ° của ba cha con ông Äôbray, chỉ khác là nó phát triển nhanh hÆ¡n, chỉ trong hai mÆ°Æ¡i bốn giá».
Cuối cùng, cÅ©ng nhÆ° các ông kia, ông Xanh Lôrăng chết sau những cÆ¡n Ä‘au dữ dá»™i. Cùng ngà y hôm đó má»™t sÄ© quan trong triá»u tá»›i thăm ông, bảo ngÆ°á»i nhà kể lại những chi tiết vá» cái chết của bạn ông. Nghe xong ông yêu cầu ông chưởng lý Xanh Frây cho mổ tá» thi xét nghiệm. Má»™t giá» sau tên đầy tá»› Jooc biến mất, không nói vá»›i ai và cÅ©ng chẳng đòi tiá»n công. Những hoà i nghi lại tăng lên, nhÆ°ng cÅ©ng chỉ mÆ¡ hồ. Cuá»™c mổ xẻ chỉ nêu lên được những hiện tượng thông thÆ°á»ng, không có gì cụ thể vá» má»™t vụ đầu Ä‘á»™c, chỉ có bá»™ ruá»™t mà chất Ä‘á»™c chÆ°a đủ thì giá» phá hủy nhÆ° trÆ°á»ng hợp ba cha con ông Äôbray bị những nốt Ä‘á» nhÆ° ráºn cắn.
Tháng sáu năm 1669, Pênôtê nháºn nhiệm vụ của ông Xanh Lôrăng quá cố.
Tuy nhiên, tin đồn vá» những vụ chết Ä‘á»™t ngá»™t lạ lùng lan trà n khắp Pari là m dân chúng khiếp sợ. Xanhcroa vẫn cứ hà o hoa phong nhã. Hắn nghe được những lá»i đồn đại ấy trong các phòng khách mà hắn tham gia và có phần lo lắng. Tuy chÆ°a có má»™t mối hoà i nghi nà o đối vá»›i hắn, nhÆ°ng Ä‘á» phòng vẫn là hÆ¡n. Hắn nghÄ© đến má»™t địa vị cần phải có để tránh ná»—i lo âu ấy. Có má»™t vị trà bên cạnh đức vua sắp sá»a bị khuyết, nó phải tốn đến trăm nghìn êcu. NhÆ° chúng tôi đã nói, Xanhcroa chẳng có má»™t nguồn tà i chÃnh nà o, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta lại đồn hắn sẽ mua vị trà ấy.
Hắn bèn cầu cạnh đến Pênôtê, nhÆ°ng vấn Ä‘á» gặp phải má»™t số khó khăn vá» phÃa Pênôtê. Món tiá»n lá»›n quá, vả lại Pênôtê cÅ©ng chẳng cần gì đến Xanhcroa nữa, hắn liá»n thẳng tay từ chối.
Xanhcroa liá»n vá» nhà nghiên cứu má»™t thứ thuốc Ä‘á»™c rất nháºy, chỉ cần ngá»i phải hÆ¡i của nó cÅ©ng đủ chết ngÆ°á»i. Hắn đã nghe nói đến chiếc khăn tay tẩm thuốc Ä‘á»™c mà ngÆ°á»i anh cả của SaclÆ¡ VII đã dùng lau tay trong má»™t ván chÆ¡i cầu và đã bị chết. Những câu chuyện kể vá» những chiếc găng tay của Jan Äanbret, những bà máºt đó đã mất Ä‘i rồi nhÆ°ng Xanhcroa vẫn hy vá»ng sẽ tìm được.
ChÃnh do đó mà đã xẩy ra những hiện tượng lạ lùng, không phải là má»™t tai nạn tình cá», mà hình nhÆ° là má»™t sá»± trừng phạt của Thượng đế. Lúc Xanhcroa cúi đầu và o trong lò để nhìn liá»u thuốc Ä‘ang Ä‘i đến Ä‘á»™ Ä‘áºm đặc nhất thì chiếc mặt nạ bằng thủy tinh mà hắn dùng để bịt mặt phòng tránh hÆ¡i thuốc xông lên bá»—ng rÆ¡i ra là m Xanhcroa ngã bổ nhà o nhÆ° bị sét đánh.
Tá»›i giỠăn, vợ hắn không thấy chồng ra, bèn tá»›i phòng là m việc của hắn gõ cá»a, chẳng thấy trả lá»i. Bà gá»i các gia nhân tá»›i phá cá»a, má»i ngÆ°á»i nhìn thấy Xanhcroa nằm chết thẳng cẳng bên cạnh lò, chiếc mặt nạ thủy tinh vỡ tan nằm bên cạnh hắn.
Không thể nà o che mắt được má»i ngÆ°á»i trÆ°á»ng hợp cái chết lạ lùng và bất ngá» nà y. Những gia nhân đã trông thấy xác chết có thể sẽ tố cáo. Ông chánh cẩm Pica cho niêm phong phòng là m việc và ngÆ°á»i vợ góa của Xanhcroa chỉ có thể thủ tiêu được cái lò và chiếc mặt nạ thuá»· tinh vỡ.
Chẳng bao lâu sá»± kiện đó lan ra khắp thủ đô Pari. Xanhcroa rất được má»i ngÆ°á»i biết đến, và tin hắn sắp mua má»™t chức vụ trong triá»u lại cà ng là m hắn nổi danh. Lasôtxê là ngÆ°á»i đầu tiên biết vá» số pháºn của chủ hắn và biết rằng ngÆ°á»i ta đã niêm phong phòng là m việc, hắn liá»n viết má»™t tá» kháng cáo.
Ngay khi được tin vá» vụ nà y, mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê là ngÆ°á»i biết rất rõ những Ä‘iá»u bà máºt trong căn buồng là m việc ấy, mụ vá»™i chạy ngay đến nhà ông chánh cẩm. Mặc dù lúc bấy giỠđã mÆ°á»i giỠđêm, mụ cÅ©ng cứ yêu cầu được gặp ông. NhÆ°ng khi được ngÆ°á»i hầu của ông là Pie trả lá»i ông chủ đã ngủ, mụ khẩn khoản Ä‘á» nghị đánh thức ông dáºy để mụ xin má»™t chiếc hòm con riêng mụ gá»i trong phòng là m việc của Xanhcroa mà mụ không muốn nó phải mở ra trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i. Má»™t lát sau ngÆ°á»i hầu lại Ä‘i xuống trả lá»i Ä‘iá»u đó không thể được vì ông chủ đã ngủ rồi. Mụ Branhviliê thấy có nà i cÅ©ng vô Ãch Ä‘Ã nh rút lui và hẹn hôm sau sẽ cho ngÆ°á»i đến lấy. Quả nhiên sáng hôm sau ngÆ°á»i đó đến và nhân danh mụ hầu tÆ°á»›c xin biếu ông chánh cẩm năm mÆ°Æ¡i đồng Luy nếu ông trả cho cái hòm. NhÆ°ng ông chánh đáp lại hòm đó đã niêm phong rồi và nó sẽ được công khai mở ra. Nếu đồ váºt bên trong quả là của mụ hầu tÆ°á»›c, nó sẽ được trả cho mụ má»™t cách nguyên vẹn.
Câu trả lá»i đó là má»™t đòn sét đánh đối vá»›i mụ hầu tÆ°á»›c. Không thể cháºm trá»… nữa, ngay buổi tối hôm đó mụ bá» Ä‘i, lên xe Ä‘i LiejÆ¡. Hai hôm sau tá»›i nÆ¡i, mụ và o má»™t nhà tu kÃn.
NgÆ°á»i ta niêm phong phòng là m việc của Xanhcroa ngà y 31 tháng 7 năm 1672 và bóc niêm phong ngà y 8 tháng 8 năm 1672. Ông chánh Pica trá»±c tiếp mở cá»a. Má»™t cuá»™n giấy nhá» rÆ¡i xuống, bên ngoà i có Ä‘á» mấy chữ “Bản sám hối của tôiâ€. Tất cả những ngÆ°á»i có mặt ở đấy Ä‘á»u chÆ°a có má»™t lý do gì để coi Xanhcroa là kẻ có tá»™i. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u quyết định không Ä‘á»c táºp giấy đó. NgÆ°á»i thay mặt ông chưởng lý được há»i ý kiến cÅ©ng tán thà nh. Thế là bản sám hối của Xanhcroa được Ä‘em đốt Ä‘i ngay.
Sá»± việc thuá»™c vá» lÆ°Æ¡ng tâm đó thá»±c hiện xong, ngÆ°á»i ta bắt đầu kiểm kê. Má»™t trong những váºt đầu tiên là m các nhà chức trách phải chú ý là chiếc hòm nhá» mà mụ Branhviliê yêu cầu rất khẩn khoản, do đó ngÆ°á»i ta mở nó trÆ°á»›c để xem bên trong có những gì. Chúng tôi xin để cho tá» biên bản nói lên vì không có gì mạnh mẽ và ghê gá»›m bằng những giấy tá» chÃnh thức.
“Trong buồng là m việc của Xanhcroa có má»™t chiếc hòm nhá» hình vuông má»™t piê, mở nắp ra thấy má»™t tá» giấy, phÃa góc trên Ä‘á» chữ â€Di chúc của tôi" vá»›i những dòng chữ sau:
“Tôi trân trá»ng Ä‘á» nghị tất cả những ông bà nà o thấy cái hòm nà y, tá»± tay Ä‘em trao trả nó táºn tay bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê ở phố Xanhpôn má»›i, vì tất cả các thứ Ä‘á»±ng bên trong Ä‘á»u là của bà ấy cả. Vả lại chúng cÅ©ng không có tác dụng gì đối vá»›i bất cứ ai. Trong trÆ°á»ng hợp bà ấy chết trÆ°á»›c tôi, Ä‘á» nghị Ä‘em thiêu hủy nó cùng vá»›i tất cả các thứ bên trong và không mở ra.
“Là m tại Pari ngà y 25 tháng 5 năm 1672.
“Ký tên: Xanhcroaâ€.
“Và phÃa dÆ°á»›i có viết hà ng chữ sau:
“Chỉ có má»™t cái gói Ä‘á» tên ông Pênôtê là gá»i cho ông ấy.â€.
NgÆ°á»i ta cÅ©ng hiểu rằng má»™t sá»± mở đầu nhÆ° váºy chỉ là m tăng thêm lòng hiếu kỳ của má»i ngÆ°á»i. Những lá»i bà n tán nổi lên, rồi yên lặng trở lại. Tá» biên bản tiếp tục nhÆ° sau:
“Có một cái gói đóng tám dấu ấn khác nhau, trên đó viết:
“TrÆ°á»ng hợp tôi chết, những giấy tá» nà y cần phải đốt Ä‘i, nó không có tác dụng gì đối vá»›i ai cả. Tôi khẩn khoản Ä‘á» nghị những ai mà nó rÆ¡i và o tay, phải đốt nó Ä‘i ngay và nhất thiết không mở nó ra. Trong đó có chứa hai liá»u thuốc bá»™tâ€.
“Má»™t gói nữa niêm phong chÃn dấu ấn khác nhau, trên đó cÅ©ng ghi dòng chữ nhÆ° gói trên, trong gói có chứa má»™t liá»u thuốc bá»™t khác nặng ná»a livrÆ¡.
“Má»™t gói nữa niêm phong sáu dấu ấn khác nhau, trên đó cÅ©ng viết dòng chữ nhÆ° váºy. Trong đó chứa ba gói nhá»: má»™t gói Ä‘á»±ng ná»a ôngxÆ¡ thuốc bá»™t, gói khác Ä‘á»±ng hai ôngxÆ¡ chất lÆ°u toan la mã, và gói thứ ba chất lÆ°u toan nung khô.
“Trong hòm có má»™t cái chai to hình vuông đầy nÆ°á»›c trong mà theo nháºn xét của thầy thuốc Morô thì cần phải Ä‘em xét nghiệm má»›i biết được là chất gì.
“Má»™t cái chai nữa chừng ná»a lÃt nÆ°á»›c trong, dÆ°á»›i đáy có lắng cặn trắng. Ông Morô cÅ©ng nói nhÆ° vá»›i chai trên.
“Một cái lỠbằng sứ trong đựng hai ba viên thuốc phiện.
“Một tỠgiấy gấp lại, trong đựng một thứ thuốc ăn mòn bằng bột.
“Thêm nữa, má»™t chiếc há»™p nhá», Ä‘á»±ng má»™t hòn đá có tên là đá địa ngục.
“Thêm nữa, má»™t tá» giấy gói má»™t Ãt thuốc phiện. “Thêm nữa, má»™t cục ăngtimoan.
“Thêm nữa, má»™t gói bá»™t trên viết mấy chữ â€Äể cầm máu cho phụ nữ". Ông Morô nói là hoa và nụ cây má»™c qua phÆ¡i khô.
“Ngoà i các váºt nói trên, ngÆ°á»i ta còn thấy có hai tá» phiếu trả tiá»n cho ngÆ°á»i mang nó, má»™t phiếu của bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê, cái kia của Pênôtê. Cái thứ nhất vá»›i số tiá»n là ba mÆ°Æ¡i nghìn frăng, cái thứ hai mÆ°á»i nghìn. Cái thì trùng vá»›i thá»i gian ông Äôbray chết, cái thì vá»›i cái chết của ông Xanh Lôrăng. Sá»± chênh lệch giữa hai món tiá»n cho thấy Xanhcroa có má»™t bảng giá: giá má»™t vụ giết cha đắt hÆ¡n giá má»™t vụ ám sát ngÆ°á»i thÆ°á»ngâ€.
NhÆ° váºy là khi chết, Xanhcroa di tặng lại những món thuốc Ä‘á»™c của mình cho nhân tình và cho bạn. Trong quá khứ nó thấy chÆ°a gây đủ tá»™i ác, nó còn muốn đồng lõa vá»›i những kẻ gây tá»™i ác trong tÆ°Æ¡ng lai.
Công việc đầu tiên của các nhà chức trách là đưa cho phân tÃch các chất đó và thà nghiệm lên trên các loà i váºt. Kết quả cho thấy Xanhcroa là má»™t nhà hóa há»c sâu sắc, đồng thá»i cÅ©ng là m cho ngÆ°á»i ta nghÄ© rằng hắn lao và o những công cuá»™c nghiên cứu đó không vụ lợi sao? NgÆ°á»i ta liá»n nhá»› đến những vụ chết bà hiểm và đột ngá»™t, đến những tá» ngân phiếu của mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê và của Pênôtê nhÆ° những món tiá»n trả cho máu. NhÆ°ng vì mụ kia vắng mặt, gã nà y giầu, có thần thế, không thể bắt mà không có chứng cứ cụ thể. NgÆ°á»i ta liá»n nhá»› đến tá» kháng cáo của Lasôtxê.
Trong tá» kháng cáo đó nói rằng Lasôtxê đã là m việc vá»›i Xanhcroa trong bảy năm liá»n, váºy thì thá»i kỳ Lasôtxê chuyển sang là m việc vá»›i ông Äôbray không thể coi là gián Ä‘oạn được. Cái túi Ä‘á»±ng má»™t nghìn đồng pittôn và ba tá» ngân phiếu má»—i tá» má»™t trăm livrÆ¡ được tìm thấy ở nÆ¡i tá» kháng cáo đã ghi, váºy là Lasôtxê biết rất rõ má»i chá»— trong phòng. Nếu hắn biết phòng đó hắn phải biết cái hòm, hắn không thể vô tá»™i được.
Những chứng cứ đó đủ để bà góa Äôbray phát Ä‘Æ¡n kiện hắn. Lasôtxê bị bắt và ngÆ°á»i ta khám thấy trong ngÆ°á»i hắn có chứa thuốc Ä‘á»™c. Hắn chối cãi kịch liệt. NgÆ°á»i ta phải Ä‘em hắn ra tra tấn kiểu “đi ủngâ€, nghÄ©a là má»—i chân bị kẹp và o hai tấm ván rồi ghép và o vá»›i nhau bởi má»™t vòng sắt, rồi đóng những cái nêm và o giữa hai tấm ván ở giữa, thông thÆ°á»ng thì bốn cái nêm, còn đặc biệt là tám cái.
Äến cái thứ ba, Lasôtxê xin được nói. NgÆ°á»i ta tháo kẹp ra, khiêng hắn để lên má»™t cái nệm ở gần phòng. Vì hắn quá yếu, hắn xin phép được nghỉ ná»a giá» trÆ°á»›c khi khai. Sau đây là trÃch trong biên bản lá»i khai của hắn:
“... Hắn khai hắn có tá»™i, Xanhcroa đã bảo hắn bà Branhviliê sẽ Ä‘Æ°a cho hắn thuốc Ä‘á»™c để đầu Ä‘á»™c các anh bà . Hắn đã bá» thuốc Ä‘á»™c đó và o cốc nÆ°á»›c và bát xúp của hai anh em ông Äôbray...â€.
Trong khi đó, mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê vẫn ở LiezÆ¡. Mặc dù mụ đã và o tu viện, mụ vẫn không dứt bỠđược thói giao du của mụ được. Xanhcroa mà mụ đã yêu say đắm nhÆ° thế tưởng có thể chết được vì hắn, thế mà hắn chết chÆ°a ráo mồ, mụ đã tìm được kẻ kế tục hắn tên là Tiêra mà chúng tôi không có má»™t chút tà i liệu nà o ngoà i cái tên được nhắc nhiá»u lần trong bản án.
NhÆ° ngÆ°á»i ta đã thấy, má»i tá»™i lá»—i Ä‘á»u lần lượt rÆ¡i xuống đầu mụ, do đó ngÆ°á»i ta quyết định truy Ä‘uổi mụ cho đến táºn nÆ¡i trú ẩn mà mụ coi là an toà n.
Nhiệm vụ đó khá là khó khăn và nhất là tế nhị nữa. Má»™t sÄ© quan cảnh sát đứng ra nháºn nhiệm vụ đó. Tên anh ta là Äá»grê, má»™t thanh niên đẹp trai trạc ba mÆ°Æ¡i nhăm tuổi. Äá»grê Ä‘i đến LiezÆ¡ cùng vá»›i má»™t tốp lÃnh, kèm theo má»™t bức thÆ° của vua Luy XIV gá»i Há»™i đồng thà nh phố yêu cầu giao tá»™i nhân Ä‘em vá» trừng trị. Sau khi đã xem xét thủ tục tố tụng mà Äá»grê đã cẩn tháºn mang theo, Há»™i đồng chuẩn y giao trả mụ hầu tÆ°á»›c.
Äá»grê mặc má»™t bá»™ quần áo giáo sÄ© để tránh má»i cặp mắt tò mò nghi kỵ. Anh đến cá»a tu viện vá»›i danh nghÄ©a má»™t đồng bà o từ La Mã đến, không muốn Ä‘i qua thà nh phố Lie mà không đến chà o má»™t phụ nữ lừng danh vá» sắc đẹp và vá» những ná»—i Ä‘au khổ nhÆ° bà hầu tÆ°á»›c Branhviliê. Äá»grê có tất cả những Ä‘iệu bá»™ của má»™t chà ng công tá» con nhà khá giả, hấp dẫn nhÆ° má»™t anh lÃnh ngá»± lâm. Trong buổi gặp gỡ đầu tiên, Äá»grê tá» ra có duyên và vừa thông minh vừa bÆ°á»›ng bỉnh, đến ná»—i anh được chấp nháºn ngay má»™t cách dá»… dà ng cuá»™c gặp gỡ thứ hai.
Cuá»™c gặp gỡ nà y không phải chá» lâu, ngay ngà y hôm sau Äá»grê lại đến. Má»™t kiểu vá»™i vã nhÆ° váºy chỉ Ä‘em lại khoái trá cho mụ hầu tÆ°á»›c, do đó Äá»grê được đón tiếp nồng nhiệt hÆ¡n hôm trÆ°á»›c. Là má»™t phụ nữ có tà i trà và có tÆ° cách, bị thiếu thốn má»i quan hệ vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i trong má»™t số giá»›i, mụ hầu tÆ°á»›c thấy lại ở Äá»grê những táºp quán của con ngÆ°á»i Pari. Buồn thay viên giáo sÄ© đáng yêu ấy lại sắp từ biệt Lie trong và i ngà y nữa, cần phải tranh thủ. Và cuá»™c đến thăm ngà y hôm sau mang đủ hình thức má»™t cuá»™c hẹn hò.
Äá»grê đến đúng hẹn, mụ hầu tÆ°á»›c Ä‘ang nóng lòng đợi anh. NhÆ°ng má»™t cuá»™c gặp gỡ vì tình nhÆ° váºy, đôi ba khi bị có ngÆ°á»i đến quấy phá thì bá»±c mình biết bao. Do đó Äá»grê cố tình phà n nà n vá» sá»± phiá»n phức ấy. Vả lại nó cÅ©ng tổn hại đến danh dá»± của hai ngÆ°á»i. Chà ng cần phải giữ gìn cho bá»™ áo chà ng mặc. Thế là anh liá»n Ä‘á» nghị mụ hầu tÆ°á»›c chấp nháºn cho anh má»™t cuá»™c hẹn hò ở ngoà i thà nh phố, trong má»™t công viên vắng vẻ để không bị ai nháºn ra và theo dõi. Mụ hầu tÆ°á»›c cÅ©ng tá»± vệ đủ mức để tăng giá trị cho sá»± nháºn lá»i của mình và cuá»™c hẹn hò được ấn định và o ngay buổi tối hôm đó.
Buổi tối đến, cả hai Ä‘á»u sốt ruá»™t chỠđợi nó, nhÆ°ng má»—i ngÆ°á»i má»™t hy vá»ng khác nhau. Mụ hầu tÆ°á»›c gặp Äá»grê tại nÆ¡i qui định, Äá»grê dang rá»™ng hai cánh tay ra đón mụ. Rồi khi mụ đã ở gá»n trong tay anh, anh là m má»™t dấu hiệu, má»™t nhóm lÃnh xuất hiện. NgÆ°á»i tình liá»n tá»± lá»™t mặt nạ và Äá»grê tá»± giá»›i thiệu. Thế là mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê bị tóm gá»n.
Äá»grê để bá»n lÃnh giữ mụ hầu tÆ°á»›c, còn anh Ä‘i vá»™i đến tu viện. Lúc đó anh má»›i Ä‘Æ°a lệnh của Há»™i đồng ra và anh bảo mở cá»a buồng mụ hầu tÆ°á»›c. Anh tìm thấy dÆ°á»›i gầm giÆ°á»ng má»™t chiếc hòm con, anh giữ lấy và đóng dấu niêm phong. Rồi anh lại đến chá»— mụ bị giữ và ra lệnh lên Ä‘Æ°á»ng.
Mụ hầu tÆ°á»›c trong thấy chiếc hòm con của mình trong tay Äá»grê, lúc đầu mụ tá» ra rất hoảng sợ, sau đó mụ Ä‘á» nghị cho xin lại má»™t tá» giấy trong đó mụ đã viết những lá»i sám hối của mụ. Äá»grê từ chối. Nhân lúc anh quay Ä‘i để ra lệnh cho xe tiến lên, mụ định tá»± tá» bằng cách nuốt má»™t chiếc Ä‘anh ghim. NhÆ°ng má»™t ngÆ°á»i lÃnh trông thấy nên giằng được từ tay mụ ra. Äá»grê láºp tức lệnh tăng cÆ°á»ng cảnh giác đối vá»›i mụ.
Có má»™t lúc là m ra vẻ uống nÆ°á»›c, mụ Branhviliê Ä‘Æ°a chiếc cốc lên môi, mụ liá»n cắn vỡ nó ra miệng và toan nuốt má»™t mảnh, má»™t ngÆ°á»i lÃnh kịp thá»i trông thấy buá»™c mụ phải lè nó ra Ä‘Ä©a. Thế rồi mụ dá»— ngÆ°á»i lÃnh đó nếu cứu thoát mụ, mụ sẽ cho nhiá»u tiá»n. NgÆ°á»i lÃnh đó há»i mụ muốn thế phải là m thế nà o, mụ bảo cắt cổ Äá»grê. NhÆ°ng anh ta từ chối và nói rằng dẫu sao mình cÅ©ng là cấp dÆ°á»›i. Thấy thế mụ liá»n Ä‘á» nghị cho mượn má»™t cái bút chì và cho xin má»™t mẩu giấy. Mụ viết mấy dòng nhÆ° sau:
“Anh Tiêra thân mến, em bị Äá»grê bắt và giải từ Lie vá» Pari. Xin anh mau mau đến cứu em ngay!â€.
mẩu thÆ° và hứa sẽ gá»i tá»›i địa chỉ, nhÆ°ng anh Ä‘em ná»™p cho Äá»grê.
Ngà y hôm sau, chắc hẳn nghÄ© rằng mẩu thÆ° đó chÆ°a được tác dụng lắm, mụ viết má»™t bức thÆ° thứ hai trong đó nói rằng Ä‘oà n há»™ tống mụ gồm có tám ngÆ°á»i, ba bốn dÅ©ng sÄ© cÅ©ng đủ đánh bại. Mụ rất trong cáºy và o hắn.
Cuối cùng không thấy có trả lá»i và hiệu quả của hai bức thÆ°, mụ gá»i má»™t bức thứ ba cho Tiêra. Lần nà y mụ gá»i hồn mụ cho hắn. Nếu hắn không có đủ sức mạnh để tấn công Ä‘oà n há»™ tống giải thoát cho mụ, thì Ãt ra hắn cÅ©ng giết được ba bốn con ngá»±a và nhân lúc há»—n loạn phải cÆ°á»›p cho được chiếc hòm con của mụ và ném nó và o lá»a. Nếu không được nhÆ° thế thì mụ đến chết mất.
Mặc dù Tiêra không nháºn được bức thÆ° nà o của mụ cả vì chúng lần lượt rÆ¡i và o tay Äá»grê, hắn cÅ©ng tá»± Ä‘á»™ng đến đợi ở Macttrich là nÆ¡i Ä‘oà n há»™ tống Ä‘i qua. Hắn tìm cách mua chuá»™c những ngÆ°á»i lÃnh, hứa cho chúng chục ngà n livrÆ¡, nhÆ°ng chẳng ăn thua gì.
Tá»›i Rôcroay, Ä‘oà n áp giải gặp ông cố vấn Palco, ông được Quốc há»™i phái tá»›i để bất thần há»i cung tù nhân. NhÆ° váºy mụ không kịp thì giỠđể tÃnh toán cách trả lá»i. Äá»grê liá»n báo cáo tất cả sá»± việc đã xẩy ra và ná»™p cho ông chiếc hòm con trứ danh ấy. Ông cố vấn mở hòm ra, giữa các váºt khác ông thấy má»™t tá» giấy Ä‘á» chữ “Bản sám hối của tôiâ€.
NhÆ° ngÆ°á»i ta đã thấy, Xanhcroa đã viết má»™t bản sám hối và đã bị thiêu hủy. Nay đến lượt mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê cÅ©ng mắc phải lá»—i khinh suất ấy. Bản sám hối của mụ gồm bảy mục và bắt đầu bằng dòng chữ nhÆ° sau:
“Tôi thú tá»™i vá»›i Chúa và vá»›i cha tôiâ€. Äó là má»™t bản thú nháºn đầy đủ những tá»™i ác mụ đã phạm phải.
Mục thứ nhất: đã gây ra một tội đốt nhà .
Mục thứ hai: đã mất trinh hồi mới bảy tuổi.
Mục thứ ba: đã đầu độc giết cha.
Mục thứ tư: đã đầu độc giết hai anh ruột.
Mục thứ năm: đã có ý định giết em gái là tu sĩ ở viện Cacmêlit.
Các mục khác dà nh cho những chuyện trụy lạc lạ lùng và kinh tởm. Trong con ngÆ°á»i ngÆ°á»i phụ nữ xinh đẹp đó, đồng thá»i có cả Lôquyt và Metxalin(1). Từ xÆ°a tá»›i nay chÆ°a có ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà o nhÆ° mụ.
Láºp tức ông Paluô mở ngay cuá»™c xét há»i. CÅ©ng vẫn may mắn cho chúng tôi khi có được những tá» biên bản thay cho câu chuyện.
- Há»i: Tại sao chạy trốn đến Lie?
- Trả lá»i: Rút ra khá»i nÆ°á»›c Pháp vì có việc vá»›i ngÆ°á»i chị em chồng.
- Há»i: Mụ có biết những giấy tỠđể trong hòm nhá» không?
- Äáp: Trong hòm có nhiá»u giấy tá» của gia đình mụ. Trong những giấy tỠấy có má»™t bản sám hối do mụ viết, nhÆ°ng đến khi viết thì tâm trà bị rối loạn không biết đã viết gì, đã là m gì, đầu óc bị Ä‘iên rồ, thấy mình ở trong những xứ sở xa lạ, không có viện trợ của gia đình, phải Ä‘i vay từng đồng êcu má»™t.
- Há»i: Vá» mục thứ nhất trong bản sám hối, mụ đã đốt nhà nà o.
- Äáp: Không là m việc ấy, lúc viết tâm trà bị rối loạn.
- Há»i: Sáu mục khác trong bản sám hối.
- Äáp: Không biết gì cả và cÅ©ng không nhá»› gì cả.
- Há»i: Mụ có đầu Ä‘á»™c giết cha và anh không?
- Äáp: Không biết gì vá» vấn đỠđó.
- Há»i: Có phải Lasôtxê đã đầu Ä‘á»™c hai anh mụ.
- Äáp: Không biết gì vá» vấn đỠđó.
- Há»i: Mụ không biết rằng em gái mụ không còn sống được lâu nữa vì đã bị đầu Ä‘á»™c.
- Äáp: Mụ Ä‘á» phòng em gái mụ cÅ©ng sẽ là chÆ°á»›ng ngại váºt nhÆ° hai ngÆ°á»i anh, mụ đã mất cả trà nhá»› lúc viết bản sám hối, thú nháºn đã ra khá»i đất Pháp theo những lá»i khuyên của há» hà ng.
- Há»i: Tại sao những lá»i khuyên đó lại là của những ngÆ°á»i há» hà ng.
Äáp: Do nguyên nhân những vấn Ä‘á» của các ông anh. Thú nháºn có gặp Xanhcroa lúc hắn được ra khá»i ngục Basti.
- Há»i: Xanhcroa có dụ dá»— mụ giết cha không?
- Äáp: Không nhá»› nữa, không nhá»› cả việc có Ä‘Æ°a cho mụ thuốc bá»™t và thuốc khác, cÅ©ng không nhá»› cả việc Xanhcroa đã nói hắn biết cách là m cho mụ trở nên giầu có.
- Há»i: Tại sao mụ lại phải cầu cứu Tiêra để cÆ°á»›p cái hòm của mụ.
- Äáp: Mụ không hiểu đó là vấn Ä‘á» gì.
- Há»i: Tại sao viết cho Tiêra lại nói là mụ sẽ chết mất nếu không cÆ°á»›p chiếc hòm của mụ.
- Äáp: Không nhá»› gì cả.
- Há»i: Trong chuyến Ä‘i vá» Opfêmông mụ có nháºn thấy những triệu chứng đầu tiên vá» bệnh táºt của cha mẹ không?
- Äáp: Không nháºn thấy cha mình bị bệnh năm 1666 trong chuyến du hà nh Ä‘i Opfêmông cả chuyến Ä‘i lẫn chuyến vá».
- Há»i: Có quan hệ buôn bán gì vá»›i Pênôtê không?
- Äáp: Chỉ quan hệ vá»›i hắn vá» món tiá»n ba chục ngà n livrÆ¡ thôi.
- Há»i: Tại sao Pênôtê lại nợ món tiá»n ba chục ngà n livrÆ¡.
- Äáp: Hai vợ chồng đã cho hắn vay mÆ°á»i ngà n êcu và hắn đã trả món tiá»n đó. Sau khi trả xong không còn quan hệ vá»›i Pênôtê nữa.
Mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê thu mình và o trong má»™t sá»± hoà n toà n phủ nháºn. Tá»›i Pari bị nhốt trong nhà giam, mụ vẫn tiếp tục nhÆ° thế. NhÆ°ng chẳng bao lâu, để thêm và o những chứng cá»› ghê gá»›m ấy, lại có những bằng chứng má»›i.
- Cô gái Etmê Huyê khai: Ngà y nà o cÅ©ng thấy Xanhcroa đến nhà Branhviliê. Trong má»™t hòm nhá» của bà ấy, cô trong thấy hai cái há»™p con chứa thuốc bá»™t và thuốc nhão. Äiá»u đó cô biết rõ vì cô là con nhà bà o chế. Cô còn khai thêm: bà Branhviliê ăn bữa trÆ°a ở nhà cô. Bà rất vui vẻ, bà đưa cô xem má»™t chiếc há»™p con và nói vá»›i cô: “Äây là thứ để báo thù, nó tuy nhá» nhÆ°ng lại đầy những thừa tá»±â€. Bà mân mê chiếc há»™p trong tay, nhÆ°ng rồi bá»—ng nhiên nhÆ° bừng tỉnh, bà kêu lên: “Trá»i Æ¡i! Ta vừa nói gì vá»›i em váºy? Em đừng nhắc lại vá»›i bất cứ ai nhé!â€.
Lôrăng là m việc tại nhà báo chế khai: Anh thÆ°á»ng gặp má»™t bà do Xanhcroa dẫn đến nhà chủ anh, má»™t ngÆ°á»i đầy tá»› bảo anh đó là hầu tÆ°á»›c Branhviliê và hắn còn đánh cuá»™c vá»›i anh là hỠđến để bà o chế thuốc Ä‘á»™c. Khi đến, hỠđể xe ngá»±a tại há»™i chợ Xanh Giec Manh.
Mary, ngÆ°á»i hầu phòng của mụ Branhviliê khai: Từ sau cái chết của ông cố vấn Äôbray, Lasôtxê thÆ°á»ng lui tá»›i nhà Branhviliê và hai ngÆ°á»i thì thầm riêng vá»›i nhau. Branhviliê có nói vá»›i chị rằng bà ấy đã là m chết nhiá»u ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện và hằng ngà y hắn vẫn phải dùng má»™t Ãt thuốc linh tinh vì sợ bị lây chất Ä‘á»™c, và có lẽ vì cẩn tháºn nhÆ° váºy nên đến bây giá» vẫn còn sống được, nhÆ°ng lại sợ bị đâm chết vì bà chủ đã nói cho hắn bà máºt của mình vỠđầu Ä‘á»™c.
Äá»grê sÄ© quan cảnh sát khai: chấp hà nh chỉ thị của vua, anh đã bắt giữ mụ Branhviliê ở tỉnh Lie. Anh đã tìm thấy dÆ°á»›i gầm giÆ°á»ng của mụ má»™t chiếc hòm nhá», anh đã niêm phong lại. Mụ khẩn khoản đòi lại anh má»™t tá» giấy ở trong đó là bản sám hối của mụ. NhÆ°ng anh đã từ chối. Trên dá»c Ä‘Æ°á»ng vá» Pari, mụ đã nói vá»›i anh là mụ cho rằng chÃnh Clase đã cung cấp thuốc Ä‘á»™c cho Xanhcroa, rằng má»™t hôm Xanhcroa đã nói vá»›i mụ đến Xanh Onôrê, hắn sẽ cho mụ xem bốn cái chai và nói: “Clase đã gá»i cho tôi những thứ nà y đâyâ€. Mụ há»i xin má»™t chai, hắn đáp thà chết còn hÆ¡n cho mụ. Còn khai thêm ngÆ°á»i lÃnh Angtoan đã ná»™p cho anh ba bức thÆ° của mụ Branhviliê viết gá»i cho Tiera.
Sau cùng Frăngxoa Rutxen khai: chị là ngÆ°á»i hầu của mụ Branhviliê. Má»™t hôm mụ đã cho chị ăn mứt máºn. Sau khi ăn xong thấy khó chịu ngay. Mụ lại còn cho chị ăn thêm má»™t lát Jămbông, từ đó chị bị Ä‘au dạ dà y nặng. Chị cảm thấy nhÆ° bị ngÆ°á»i ta châm và o tim mình. Äã ba năm nay nhÆ° váºy, chị nghÄ© rằng mình cÅ©ng bị đầu Ä‘á»™c.
Tháºt là khó mà cứ tiếp tục phủ nháºn nhÆ° thế mãi trÆ°á»›c những bằng chứng cụ thể nhÆ° váºy, thế mà mụ Branhviliê vẫn cứ ngoan cố mãi là mụ không có tá»™i. Má»™t vị trạng sÆ° nổi danh thá»i bấy giá», tên là Niven nháºn cãi cho mụ.
Trạng sÆ° Niven đã phá lần lượt từng bằng chứng má»™t. Ông công nháºn những vụ tình ái đồi trụy giữa Xanhcroa và Branhviliê nhÆ°ng ông phủ nháºn sá»± tham gia của mụ và o những vụ giết ngÆ°á»i đầu Ä‘á»™c mấy cha con ông ÄÆ¡bray, và ông qui những tá»™i đó và o Xanhcroa vì hắn muốn trả thù. Còn vá» bản sám hối là bằng chứng mạnh nhất và theo ông Ä‘á»™c nhất mà ngÆ°á»i ta có thể kết tá»™i mụ hầu tÆ°á»›c, ông tấn công và o sá»± hữu hiệu của má»™t bằng chứng nhÆ° váºy bằng những sá»± việc thá»±c tế trong những trÆ°á»ng hợp tÆ°Æ¡ng tá»±, trong đó bằng chứng tố cáo không được công nháºn căn cứ và o pháp chế của câu thà nh ngữ “Non audutur perire volemaâ€. Ông kể ra hai và dụ mà chúng tôi xin chép nguyên văn nhÆ° sau:
- Và dụ thứ nhất: Äôminicut Xôtô là má»™t nhà thông thạo kinh Ä‘iển và rất giá»i vá» thần há»c. Ông là má»™t giáo sÄ© nghe xÆ°ng tá»™i của SaclÆ¡ Canh và là ngÆ°á»i đã dá»± những buổi đầu tiên của Há»™i nghị Tôn giáo TrăngtÆ¡ dÆ°á»›i thá»i Pôn III, ông trình bà y vấn Ä‘á» vá» việc má»™t ngÆ°á»i đánh mất má»™t tá» giấy trong đó viết bản sám hối của mình. Có má»™t vị quan tòa của Giáo há»™i tìm thấy tá» giấy đó, ông muốn dá»±a và o đấy để Ä‘iá»u tra vá» ngÆ°á»i đã viết ra nó. Vị quan tòa ấy bị cấp trên trừng phạt, lý do vì bản sám hối là thiêng liêng mà ngay cả ngÆ°á»i viết ra nó cÅ©ng phải chôn nó và o trong im lặng vÄ©nh cá»u.
- Và dụ thứ hai: Và o năm 1579, có má»™t ngÆ°á»i chủ quán má»™t mình giết chết má»™t ngÆ°á»i lạ mặt. Cả nhà không ai hay biết gì. Hắn Ä‘em chôn xác nạn nhân xuống dÆ°á»›i hầm nhà . Tên sát nhân bị lÆ°Æ¡ng tâm già y vò, hắn phải xÆ°ng tá»™i vá» vụ ám sát, vạch rõ cảnh ngá»™ và nói rõ nÆ¡i chôn giấu xác vá»›i giáo sÄ© nghe xÆ°ng tá»™i. Gia đình ngÆ°á»i bị chết, sau khi lùng kiếm khắp nÆ¡i mà không được tin tức gì bèn thông báo ở ngoà i tỉnh sẽ thưởng má»™t món tiá»n lá»›n cho ngÆ°á»i nà o phát hiện được tung tÃch.
Bị món tiá»n thưởng quá lá»›n quyến rÅ©, vị giáo sÄ© đã nghe xÆ°ng tá»™i báo tin cho gia đình biết Ä‘iá»u bà máºt. Theo lá»i chỉ dẫn, gia đình tìm thấy xác. Tên chủ quán bị tống giam, bị tra tấn và phải thú nháºn tá»™i lá»—i. NhÆ°ng trong lá»i thú hắn khẳng định là chỉ có giáo sÄ© nghe xÆ°ng tá»™i má»›i biết được việc nà y và đã phản hắn.
Thế là Nghị viện nổi giáºn vá» con Ä‘Æ°á»ng đã Ä‘i để tìm thấy sá»± tháºt, tuyên bố tên chủ quán vô tá»™i cho đến khi nà o ngÆ°á»i ta tìm được những bằng chứng khác ngoà i sá»± tố cáo của giáo sÄ© nghe xÆ°ng tá»™i. Còn vị giáo sÄ© nà y bị kết án treo cổ và xác bị ném và o lá»a.
Mặc dù ảnh hưởng mà trạng sÆ° chỠđợi ở hai câu chuyện và dụ ấy, hoặc là các vị quan tòa phủ nháºn chúng, hoặc là ngoà i bản sám hối còn có đủ những bằng chứng khác, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u thấy rõ mụ hầu tÆ°á»›c Branhviliê sẽ bị xá» tá»™i.
Äúng nhÆ° váºy, Ãt lâu sau mụ bị gá»i đến lấy khẩu cung. Bắt đầu ngÆ°á»i ta đặt những câu há»i lâu đến năm giá», mụ hầu tÆ°á»›c chối không có ai là đồng bá»n và xác nháºn mụ không biết gì vá» pha chế thuốc Ä‘á»™c. Rồi cuá»™c lấy khẩu cung chấm dứt, các vị tòa thấy không moi thêm được gì khác ở mụ, bèn ký trát tống giam.
Mụ nghe Ä‘á»c trát không chút sợ hãi và má»m yếu. Nghe Ä‘á»c xong, mụ nói:
- ThÆ°a ông lục sá»±, xin ông là m Æ¡n Ä‘á»c lại cho. Sá»± việc nó đến Ä‘á»™t ngá»™t quá là m cho tôi không còn nghe được Ä‘oạn sau nữa.
Ông lục sá»± Ä‘á»c lại tá» lệnh và mụ biết rằng từ giá» phút nà y mụ thuá»™c vá» ngÆ°á»i thừa hà nh. Mụ nháºn ngay ra ngÆ°á»i đó vì thấy tay cầm sợi dây thừng. Láºp tức mụ chìa tay ra và lạnh lùng nhìn ngÆ°á»i đó từ đầu đến chân không nói má»™t lá»i. Rồi các vị tòa rút lui dần từng ngÆ°á»i má»™t, và lúc Ä‘i ra để lá»™ dần những dụng cụ tra tấn. Mụ hầu tÆ°á»›c Ä‘Æ°a cặp mắt rắn Ä‘anh nhìn những cái giá, cái vòng khiếp đảm kia đã từng là m giãn căng biết bao cánh tay, thốt ra biết bao tiếng thét. Rồi khi nhìn thấy ba xô nÆ°á»›c dà nh cho mình, mụ quay lại phÃa viên lục sá»±, chứ không muốn nói vá»›i ngÆ°á»i Ä‘ao phủ, mỉm cÆ°á»i nói.
- ThÆ°a ông, muốn cho tôi chết Ä‘uối hay sao mà các ông táºp trung lắm nÆ°á»›c thế kia! Vì vá»›i thân hình của tôi nhÆ° thế nà y nuốt là m sao hết chá»— nÆ°á»›c đó?
NgÆ°á»i Ä‘ao phủ không trả lá»i, bắt đầu lá»™t áo khoác của mụ rồi lần lượt tất cả các áo khác cho đến khi mụ hoà n toà n trần truồng rồi Ä‘Æ°a mụ đến sát tÆ°á»ng, cho mụ ngồi lên má»™t cái giá, dụng cụ tra tấn bình thÆ°á»ng, chỉ cao chừng hai piê.
Äến đây ngÆ°á»i ta há»i mụ tên những đồng bá»n và thuốc Ä‘á»™c là những loại gì. Mụ trả lá»i có gì mụ đã nói hết rồi và chỉ nói thêm:
- Nếu các ông không tin ở những lá»i tôi nói thì thân thể tôi ở trong tay các ông, tha hồ các ông hà nh hạ.
Thấy trả lá»i nhÆ° váºy, viên lục sá»± ra hiệu cho ngÆ°á»i Ä‘ao phủ là m việc. Hắn bắt đầu buá»™c hai chân mụ và o hai vòng sắt đóng sát nhau dÆ°á»›i sà n trÆ°á»›c mặt mụ rồi bắt mụ ngá»a ngÆ°á»i vỠđằng sau và buá»™c hai tay mụ và o hai cái vòng sắt đóng ở tÆ°á»ng, cái ná» cách cái kia gần ba piê. NhÆ° váºy chân và đầu ở Ä‘á»™ cao bằng nhau, còn thân mình bị cái giá gá»— tạo thà nh má»™t hình cong nhÆ° nằm ngá»a trên cái và nh bánh xe. Äể là m cho tứ chi căng thêm ra nữa, ngÆ°á»i Ä‘ao phủ chỉ việc quay cái tay quay hai vòng là m cho hai chân xÃch lại cái vòng gần thêm.
Tá»›i đây chúng tôi lại chép nguyên văn tá» biên bản. Trên giá gá»—, trong khi bị kéo căng, mụ kêu lên nhiá»u lần:
- Trá»i Æ¡i! Tôi đã nói hết sá»± tháºt rồi, váºy mà ngÆ°á»i ta còn giết tôi!
Dòng nước và o mồm, mụ quằn quại và nói những câu sau:
- Các ông giết tôi mất thôi!
Thét bảo mụ khai tên đồng bá»n, mụ trả lá»i không có ai khác ngoà i má»™t ngÆ°á»i mà mÆ°á»i năm vá» trÆ°á»›c đã xin mụ thuốc Ä‘á»™c để giết vợ, nhÆ°ng ngÆ°á»i đó đã chết.
Lại tá»ng nÆ°á»›c, hÆ¡i cá»±a quáºy và quằn quại nhÆ°ng không muốn nói.
Lại tá»ng nÆ°á»›c, hÆ¡i cá»±a quáºy và quằn quại nhÆ°ng rõ rà ng là không muốn nói.
Lại tá»ng nÆ°á»›c nữa, quằn quại mạnh, nhÆ°ng chỉ nói vá» vấn đỠđó đã nói hết rồi, nếu nói thêm nữa chỉ là m lÆ°Æ¡ng tâm cắn rứt.
Kiểu tra tấn thông thÆ°á»ng đã hết cách, mụ hầu tÆ°á»›c đã phải nuốt má»™t ná»a số nÆ°á»›c mà mụ đã cho là đủ để là m mụ chết Ä‘uối. NgÆ°á»i Ä‘ao phủ ngừng lại để chuyển sang kiểu đặc biệt. Hắn thay cái giá con bằng cái cao hÆ¡n má»™t piê nữa là m cho thân hình phải cong thêm, tay chân căng thêm đến mức dây thừng siết và o cổ tay và cổ chân là m báºt máu. Cuá»™c tra tấn lại tiếp tục ngay, nó chỉ ngừng khi viên lục sá»± há»i và phạm nhân trả lá»i. Còn những tiếng rên la thì hầu nhÆ° không nghe thấy.
Trên cái giá cao và trong lúc kéo căng, mụ nhiá»u lần nói:
- Lạy Chúa tôi! Các ông rứt đứt chân tay tôi ra mất rồi! Lạy Chúa! Xin Chúa hãy thương lấy con!
Nhiá»u lần thét há»i, nhiá»u lần tá»ng nÆ°á»›c thêm, cÅ©ng không moi được câu nà o thêm.
Cuối cùng hết cách phải cởi trói mụ ra và đặt mụ ngồi và o gần lá»a theo thÆ°á»ng lệ.
.......................
Và sau đây là đoạn chót của câu chuyện lúc hà nh hình mụ hầu tước Branhviliê:
... NgÆ°á»i Ä‘ao phủ rút tấm ván ra và kéo mụ hầu tÆ°á»›c ra khá»i xe bò. Hai ngÆ°á»i cùng Ä‘i vá» phÃa Ä‘oạn đầu Ä‘Ã i. Mụ theo ngÆ°á»i Ä‘ao phủ bÆ°á»›c lên thang, lúc lên tá»›i mặt bục mụ phải quì xuống. NgÆ°á»i Ä‘ao phủ lá»™t mÅ© mụ ra, cắt tóc phÃa sau gáy và ở hai bên thái dÆ°Æ¡ng, bắt mụ phải quay đầu Ä‘i quay đầu lại, đôi khi hÆ¡i tà n nhẫn. Và mặc dù cuá»™c trang Ä‘iểm ấy lâu chừng ná»a giá», mụ không há» thốt ra má»™t lá»i kêu ca và chỉ biểu lá»™ ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n của mình bằng những giá»t nÆ°á»›c mắt âm thầm.
Cắt tóc xong hắn xé cổ áo mụ để lá»™ ra hai vai. Sau cùng hắn bịt mắt mụ và lấy tay nâng cằm mụ lên dặn phải giữ cho thẳng đầu. Mụ tuân theo tất cả không má»™t chút phản đối, mụ vẫn cứ nghe những lá»i cầu nguyện của vị giáo sÄ© và thỉnh thoảng cÅ©ng Ä‘á»c theo. Trong lúc đó tên Ä‘ao phủ nhìn xuống tấm áo khoác của hắn, nÆ¡i lá»™ ra chuôi má»™t thanh kiếm dà i mà hắn đã cẩn thẩn che kÃn không để cho phạm nhân trông thấy lúc theo hắn bÆ°á»›c lên thang.
Rồi vị giáo sÄ© nghe thấy má»™t tiếng âm thầm và nặng ná» nhÆ° má»™t tiếng chặt và o da thịt và tiếng cầu kinh ngÆ°ng bặt. Lưỡi dao đã Ä‘i quá nhanh đến ná»—i giáo sÄ© cÅ©ng không nhìn thấy ánh chá»›p của nó nữa. Ông cÅ©ng dừng lại, tóc dá»±ng ngược lên, trán đẫm mồ hôi, ông tưởng tên Ä‘ao phủ đã chém trượt vì ông không nhìn thấy đầu rÆ¡i và sẽ phải chém lại. NhÆ°ng ná»—i lo ấy chỉ rất ngắn, vì ngay lúc ấy cái đầu đã nghiêng vá» phÃa trái, trượt xuống vai rồi từ vai tuá»™t xuống đằng sau, trong khi đó thân mình ngã vỠđằng trÆ°á»›c.
Khi vị giáo sÄ© Ä‘á»c xong bà i kinh, ông ngẩng đầu lên và nhìn thấy đằng trÆ°á»›c mình là tên Ä‘ao phủ Ä‘ang chùi mặt, hắn nói vá»›i giáo sÄ©:
- ThÆ°a cha, cha có thấy nhát chém ấy tuyệt không? Trong những trÆ°á»ng hợp nhÆ° thế nà y, con phải cầu cứu đến Chúa Trá»i và Chúa đã chứng giám cho con. Từ mấy ngà y nay mụ Ä‘Ã n bà nà y cứ ám ảnh con mãi, nhÆ°ng con đã cầu kinh Misa sáu buổi và con đã cảm thấy tâm hồn và đôi cánh tay của con được vững và ng.
Nói xong hắn lục trong túi áo lấy ra má»™t chai rượu, tu má»™t hÆ¡i, rồi má»™t tay cắp cái thây cụt còn mặc nguyên quần áo, tay kia xách cái đầu còn bịt mắt, hắn ném cả hai thứ ấy lên đống củi và châm lá»a đốt.
Hôm sau, bà Xêvinhê nói, có nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘i kiếm những chiếc xÆ°Æ¡ng của hầu tÆ°á»›c Branhviliê, vì dân chúng đồn rằng mụ là Thánh.
****
(1) Locusta: mụ chuyên đầu độc khét tiếng của La Mã, là công cụ của Agrippine chống lại Claude và của Neron.
- Méssaline, nữ hoà ng La Mã nổi tiếng vì trụy lạc (N. D).
|